ry
-l
Ets@ninventótNt6ld resto
quehoten¡datohuño.¡ddd,
y d6orott6 ¿néLdti.¡dod,
.t¿.t¡@, 10¡ndusxiol¡rú¡¿ny
Erd¿spegueindunfi¡rlridunf arrz¿.óñ)y éñp eoúsivo dp¿nefcia.
(oñenzó.onr¿ ¡m¿daRevoluoónrndu(r¿rquereni.ió¿ñ{doo5
delsisoxvrrr Eneper¡odos¿d¡vd¿endo5époQ3
. Piñ@ nqotu.tó¡ tndútut¿t 111601370),qúe3. in r acor E ,e
3¡dá¿raindurri¿y osr¿nspoñe!dea ñáquin¿devapor
. seoundaR¿vol!¿¡óntnduttt¡dt{1370har¿ 19141,periododc
denrolode a enerst¿¿édc¿ {moio¡eje édn.osy ¿tumbDdotia5i
coño€l ñi.iod€16 aotomóvié3¿omomediod¿rañspófre
btábhr rf¿c4e osinven¡osmásimpóñánt€3queihpueronh
ñdustralÉ.ón,yport¡nto,ayudaron¿ldes¿rmlodeahuñáno¿o.u
20
173:
|3,9
Iabl.Lr GÉiderInvpntosque(orrboarcnat.R¿votudontñdur¡¡.
*,m¿6 m;q!iñ¿q!é ufl¡ó epor deásu¿
M!rd9.h
s¿phtrrñ . M&uñ¡ w@¡úddri¿l
efiñefa ii¿ad¿rnájerc5snre¡
Rdrrd Robdu fdr y náquñ¡ d¿hr¿'
Mororde.or úr¿.o'riB lcc)
r€ qcfo
Ém.j rúbñ¿hlr;lrtr¿
Dm¿moeálrk¿(ccj
1331
$,q Mo'ordÉror ede¿rhmá{ca).
cse¿ddr€tÉ.ri.odé@r ú¡. ¿r(em¡(al
bios¡e.noróci.o5y5o.iales¿ee
. d05en asdosépo.asdelaRevolucónrndu*r¿,asi.omoasfuenies
T.bra1.2.r¡ Rsru.ión Indud ál
. c:ñbioro.d lo'dadeb ñonár¡d¿d,er¿v¿d¿bed.
ñ*¿ d¿d,¡ungdode|.elp.Éiadevid¿)
.cáñbi6de orméródordér¿b¿,o,n6rpo'¿.ioñder¿
Éftrtrd¿d,moii4¿en.ádenáyaauróñáh¿dón
. Nlevosñodiosdetüspod.sGdoñóvi,fefoaf r,
ar.un6.¡.me¡o,der..6rudón
¡¡r!ñ 1.1,tE .tcñF6e.rotu tóD
o ,l
A9foveh¡ñ¡entode|osñafes
1.2.Evoludóndel@nslmodeéneryLenlotúltim6dSlot
Hasido€lhombreelquehahdho osodelB€ñersi¿!paraayud¡R€en
e des¿rorloderubien€r¿Llap ner¿lu€ñledeenersí¿rueelsol,¿
laqúeie letue¡on.ñadendolab omas,la e^¿Giahidfául.a,arueaa
delviento,e c¿¡bón,uesoe p¿róleoy laeledr. dad,máslardelecó
l¿ene.cianuclearyelc¿sn{ura, y ñás redenrementelasene.glasre-
novabes,r¡les.omó a éó1.a,solartémi.a,soarlótovol¡ai.¡,elapro.
ú€rhdricñroder€rdúo¡Jóanos,losb'o@ñburtbr6 y orai €ñerc'¡5
Hasidoenossiciosxrxyxxcuañd
r¿dódéener8la,ysehanbúradootái tu€ñtesdeene€i¿paÉcúbrr
L¿deñ¿ñd¿crecienlequere v €ñ
€rpecram¿nr€apadirdelin. o deh R€volúcióñIndunfi¿1.
Todorlor ñivel€id. ñuern sociédadlhóg¡.,sefli.ior,rñdurf á v
Fdor ed¡iol n{51r¿n en€4ia
5edenomin.ene4iap m¡ a a lodaforña deeñeGiadGponbreen a
n¿tucl€za,ail€sdeFr.onveriidao trañlohrda enora eneBa
a.odo pl¡ro,no !e v€nárrefnal
p eandoen ¿ártualdad SlqueMy prevstasmeiorásdeloss stemss
detranlom¡ción d¿energh,p¿roqúeno$n sullcienterpÍá.0br r ¿s
, a urr¿a.ióndee^eGi¿scoñta'
minanles(energiard€orig€nfósil).
Eñlaádualidad3eerá ¿¡periñeótañdosobr.l¿fusióñnu. .ar de
dlanteelprcyédoTER(Re¿ctorIntém¿.oná lerñdnu. earE¡p¿iñ€n
t¿l) !a energlabásicaesbámtáy roselédósd¿ are¿.cióñnopárecen
quereiSanfre8o,coñosucedecónafisiónnudear(¿n€Glaatómic¿).
Erfe¿(of éxp¿fineñrar€Íá iñn
Mau¿rr¿y.n€re pr*do p¡ñir p¿n:uE,tt uu., Rus¿,cofeader9ut
r¿ pin¿ñ rusiónseprereñd€réarz¿r€ñ2019y sr 05en3ayo550n
satilactonos,noaniesde2050h¿brárcacto.es.om€r.i¿¿spaá produ
.nvapór.oñ elquere ¡cco¡enrúrbn¿squeñuevanaltern¿do,esque
3énéréñeectficd¡d b¿nta
1.!, Oépeñdenciaenergétlcáeñelmundoáctu¿l
Mu.hóspalse5notienenen5uter torloruentesdeenersiaiufi.enr¿s
pda lub i 3i rcer dddes,.onoplaú deftpá1á,qJeheñeqJ. iT
pod¿reñro¡noaLSO%déa enefs
problemasdesuñininrcqueno3iemprcenáó4urado
Aprovecharlaseneruiasalernativas,auiqu¿s*n mái eróque r
conveñcion¡es,tienen¿veici: dequeestáñen¿ propo paÉ
Todoroip¿hesirtentanreducillad€pendenci¿,pofdosEzones
ruldánpr'dr"..r.Jmi1nródé¿c1d3r¿srporeurc¿$ofLyifp0r
es,y eñsesunddúgar,eliñt¿résñóÉ
¡.4,Pr¡ñcipelesluentesdeeneBlautil¡Édasénlaadual¡d.d
r¡enr¿daeñaépócadelaIndu$r¡aLie.ón,hallevadoaunincremen
ropmsrésivóde.oñsúnódehsen¿rgi¿s,deacuerdo@nesleorden:
. Petóeokasolin¿,sasóleoyderiEdot.
.Cd'bórScue5iendoLr p odJdoene'Bér(orlyurl¿d,
. ELs¡snatuÉlvotrossaseslbutanovp@pano).
. La€ eclrcdadcuee5unaenersiaqueseób¡éñepórtánlórña-
¡ ó. deor?sen€_c¿: td:elercd:rn Lrocmenc erpdce fuliold
ñientodelmundoádual,yaquesoñnecesaria5entoda5asacnvidades
. La3enersíasprovenendeluentesqueson:Gnovabe!y no¡eno
. L¿senercíaspueden5e¡:contaml¡anlesy.o.ontaminantes(lim
' L¿seneelas¿h¿rnanvas5¿vienendesarolandoen osúltimos
años,pefoapesafdeaseevad¡sl
unaaternátiv¿¡*lalprcblemáenerséhco.tasenersiasrcnovabesse
obtien¿ndefuentesn*oÉ esvlftuameñteinásotabes,unaspo¡quees
inmene!u.¿ñtidad,yot€r,pofqo¿s¿renuehnpormediosmtub ¿s.
Laenersiaalternativaquem¿yor
secuidade ¿h dráulG.L¿en€rgi¿fotovohakan¿nemuchasybuenas
apl.a¿iónés,rineñb¿rgo,noesúnaaltern:tivadeoE 3lsuministroin
dustriadeenersiaelédric¿.
r Enerciasverdessonacuelasquesonrespetuosas.ónelñed'o
¿rb'e1G,e5de(i, qLenop'ovo(d
yro(orú'buveñ ¡lc¿ elbr ien'oc
rabl. 1.3.Prcedéñciá d€ lasene'lias onsunid.i
(Poftent je á niwl mundial)
Laene¡síasolartérmicanenéñú.hás
par¿.¿lentsrasuapaÉusoedoñéstkos,
¿ect cidade n5tálacione5J¡i3óríliés.
posibilidaderde¿pLc¿ción
!¿n váb!ésy bLoma$ L9,6%
Lbla 1,4.s¡r¿maE¡édf|o 1,5.Apr.vi3ioráñlentofutumde€ñer!¡es
comosah¿dicho,cadave:senecesitamásy ñásenefsi!.Lospákes
emers.ntesestánauñeñcndoderormaconsid¿rabl€a dem¿ndade
malerlasprimasydeene4ia
^;.'
ta3¿nefgiáspfncip¡le5que¿hoÉs.€ñplÉánlenerriaedeori¡en
fósil:pet.óeq cafbóñy sósnaturar)tiénenunplazode.¡du.id¿d,qu¿
serámáso nenos¡rso,pero¿fiñaseterminadn,porauánotj€n
Poroirol¿do,6tareñergiaterárenmanosdemuypo.ospai*!,
r, roquehác¿aue€lñerc¿doené¿
erpensasd€osbivenerpóliticos,que& u3Í¿ nsésuridadene¡sum.
Muchoreh3bl¿d¿ areñersrasal
plazonosonuñ¿soluciónal¿luededeñanda.
L9!1 !al tae.e|8t¡nucrearpaEsene¡:.eetiicidadn€nemu.hosdekno.
n¿racione'y¡eh¡ rcduc¡dotavidáde
ta€ne.ga¿hidráuri.¡€náarlimréd.tus poiibidades,pocoñár 3e
Elp¿sod¿ osvehrcuosauróñóvles¿coñsumn€edricdao$ !-
s¡rded¿¡iv¡dord€ pélróleo,tod¿vt:6én€unc¿minomuyaGopaÉ
quepued:i¡gñifi.¿fuñaarrern.rivaféatpafar€duci.¿t(onsuñod€
eñeB,¡rdeo Berrorl.v¿qudD¡
consúmieñdocaóóny3:snaruralquesoncoñbusibei deors€nfósI
1.6,Qoépúedensignifi@rlasenerSíasáltém¡tiEs
tasen¿f3lasaltena¡va!¿prove.hañpfodu.tosenersético5que5ese
ad¿¿on¿,.oño€s€/ca30devienro,
rú:yc¿rorp@ceden¡€d¿lsol¡s¿ho5dea30:,m¿re¡s,.¿ro.d€t¿ti€ra,
produc.ióñ¡sficora(blor¿fbur¿ñtetibosqu¿sy.utijvosvafios(bioma.
Haylqaresque$nmáiEnlájososqu¿ovo5o¿reaDbv€.turun¿s
d.teminadas€.eryiae,r¿,ónpo¡ ¡ cual,noeñród¡spáre3r puedei
obt¿n€rrodonpod. €.ersiásahernativa!
coñopuedeapr¿.¿6éporllst¡blasqo¿séins€da.enes
rasenercrasarterna¡va!puedensignifi.arh¿5tauñ25%deljuminÉro
Poféjeñprora€ne4i,forovon¿ic
d€€neE¡:elédricpár¡¿pl.acion$div.ó¿syentusarcs¡¿moros.
H¿yqoebuscaframbiénquehs¿
p¿hnva3enprecio,.oñlaslEdici.n¡es(énef3lasdeorge¡tósily nu-
. ea4.Lltúedéde5afoiloqu.hañrenidoalsuñ$eñéfsi¿rh¡ sido9of
rasereÉdrsrubwncioñés(rordolt¡id,soar €óri.av okat porp¿de
dela5difeÉ.t¿sadminstccioner,.nhsquesehabuscadomás¿tren.
dimento¿.dnómicoepectoaI¿ñve6ión,quelap.opá3é¡¿fa.ónde
eñefc'¿drerl¿rvd,paG'edrLi'depcnder'áerefsr¡.¿v.o1rdm,ñar
L¡dependen.iáeneryéticaeepáñolá Tab¡á1.5.3.1an.ede la.n.lgla
eléctdo.n E¡p.ñael:ño 2003,
cóñod sabidopo. tod6, España6 unpaGqueñolienepeiról€oni
3¿3ñ¡¡u61.tasñinasdecarbónroñ erasas,dedir.il€:ra.ción yd€
o¿peñdemddelsum¡nistrcerte.ofyde a 5lua. ónde mércldo
ñu.da, ¿ncad¡momanto,suffiendodell€no asdskque pe ódica
LaAdminktar¡óñ€spañola€rá muyintere5¡dd€n con5e8un€l
ñaximoaprowcham¡€ntodelasen€l8iasaltefnarivar.pafared(r eñ
'o pólblel¿dep¿1deñc¡.ne'or S'1¿Tbrgo.no3eenáporl¿ele'gú
petitiE,.omo á tienennu€f.o5ve-
( ios de nofre(ffanc!). antel¿pfoxñidáddesús.entaléi,encasode
tinierfoso ¿rcidentes,non6vefi¿mos ibresde ar coñsecuen.asd€
tu5€ledo l.ñ.ñor el 'esó0.,o ^o ¡! v.i¡¡,¡¡ deun¡.ñefc'¿ T¡s
1.8.or¡gpndeleelecrricidadenEspaña
vri¡33onla5rúenlérdeenersiaprmaaqueseÍarlormanen€lédri-
od¿d,tal@molñdie lat¿bla1.4
1,9.Fuentesd€laere.gíáprlmarláenEspaña
JndJ.r'É, osrev'¿'o!,el¡Erspon¿,lásLFeldEs,elsedo ¿sra'ioy
oro' n€cgrai mlcha.nelgi¿.rodn¡¡ sonl!5 en€4iasv.dicionalesy
.oñtam¡n¿niesla3másunli¿adas,mienrasqm l¿5en€rsi¡sreno@bres
nólegana 3er0n¿¿tematih.er.
L¿sprevs onesp¿raelaño 2020sonde duplicáfla ut lDacón de
ene4iasfenóv¿blee,pefos cónbñosqúesev¿a.ons0ñ f másenefgh
eñésafécha,os nfementosnov¡n asupone¡uñarcduc.iónimponán-
!€de r¿d€pénd¿rciaédenor
1,10.P@¡siónrledem.ñd. mu.di¿ldeenéBfap maía
tatabla1.9,r¿.ogelapr¿vúióndedemandamuñdald¿€ne¡siap¡r¡
e año2030comparad¿ronlaqu
po(€nr.j€sno5danunaideaderor dónd€vana t los.oBumor¿n€r
Tabb r.5. Poft.nbi€ d. la3
diféÉ'n6 .ñ.41- ErMhla
€¡.1 bal.ñ..d.l.l€n€E.ló¡
I
;,-
E ii.remenlodeadem¿ndadeenersi¿.asisa
¿ñú tase.elgiasdeorlgenlóslsi8uen!inv¿riá.óñ
ry,:
ñq¡ñi|odo'.nsuopúú¡ó^
LosembLo5deteñden.ianosonsi8¡ificalvos.an ve mundl¡1,l03
.oñbunibl¿rlórr¿rs.suiÉ^si.ndolormás.o¡5uhid6.
T¿bI.1,7.aala..€delae.€ra¡a
primaria.o.eumid.en¿.paña¿l
1,11.S¡tu..lóña.tlal dé lar eneEfarrenovablesen España
ie,eherc:l¿senet3ió:heha¡vas,kn sólolasenersiaseól.aehdráu
ic¿sonsgññ.¿tiv¡r,e do dehr éñ€13iasrenov¿bl¿rsórosepued€ñ
.onsdef¿r.oñótésnñon¿lP5
ncmó',s losp¡(entajessobree
Enaobraqueerúd¿la!enercias¿
.amo55u5pr ñ.ip 05bá5i.05yveamosla5wd¿j¿5 e rcoNen ednqué
¡eien,asi.omoásdiñ.ul¡¡desquesupoñeñasunosdesúsp
Alnoser.ompe¡bvoestenpode
e suob¡eñriónpo, osbenerj.osquepuedanapoi.ar1estr¿réenos,re.
du<¡ónde á.oicñ náci¿i,ek ldebereñosp¿sa¿a!hás.ar¿soque
eneñsubve..o1¡dáoo.á.adr'1r'¿.oFs loarasroo.eñ;.T
Españ¿h¡ ¡eñdouiá evolu.ónpositiv¡eñl¡gene¡acióndeener
B¡¡s¿teriátv¡s,(omolodeñuorÉ arabk 1 10,s ñ eñbarco,dada
nuerrádependen.a€n¿rio46 avañcesnosonsuficientesniacoro,
d€enerria3rcnovabes,supoñeuñsr¡nesfue4oe.oñómicopararodos,
y¿qu.mJ(h¡(dr ehs.n¿r (rbv.r(orád¿ y.r po?rDrdem¿.'¿
usc¿doel nteréseronómnósobre¿l
I:br. rr0. €Éru.ióñYtÉvis¡óñd
Táblá1.3.Ba!¿ñr€d.la éñ¿fgla
re¡ovabk en ¿rcoñju 6 dé ra
0mp 4pl
0eacuedoconestap¡evGón,b¿j¿ssnñca¡v¡mentee crbón,uñ
pococlperóreoy cle_siarLder /.rbeelss ráLÍd /lr'p,qsr
renov¡blesVipic¿ñsuaport¿.ónenersé¡.á.
1,12.PrevlilóndePlandeEnergí¡Renovables20lt-r0t0
Esp¡ñapr¿véqueon2020hp¿rticp¿.ióndeasener8i¿sreiovabet
eñioefrcpak3efáñde 22,7%sobr¿aen¿fci¿hnalyun4¿,r%deh
!4!!P
a.ñef¿oóne Éddca.E*¿sestimácioneshan5idó.oñuñi.ad¿ra aco
n rón Europe¿encuñp imientode a o.ec¡va deEneGGsfenovábér
.É eñteñeñteap.ob¡d¿.oble6vofi,adoporlaut has dode40%.tór
podelPlandeRendables2011.2020,
6 ¡do po,elM'1d. 'o d¿Indunn¿.fú'i5Tovcoñe(io d l¿comnió1
üref ¿12009/)3/Crl.qr..oñrempl¿obrehvosobl!¿rofor dePnPsdt
.¿ñov¡be5p¿ru¿ UEvp¿ra.¿daunodelosEradormembrosenel
¿1.70)0.y l¿pl¿bo'aoolpo¡pa'tedeéto. dPo dTdP diiór %¿i0.
!Le5p¿,aá.¿n?¿rd.h6 objetivos
Lr2.L Pb. deEn€aíarReñooblcr
Fa¿ñ& En.n¡ot B..owbt t lPEn).
i Pr¿ñdea..lón N¿.ion¡ldeÉné'¡'asR€nov¿ble5(PANER)2010/2020,
. Hdro¿lédrie
sp¿ñold.€..r8i¿r fendablB y
)",po^¿o.r enraenqs'¿fit' lVetddolog'aLon rol turooe¿l
f¡bla1,11,coñsumo€lpañold€an.lgíarRenov.blesveúápoñadó¡
d l¡ 6n.l3bainal(M¿todo14lacomleió¡Furcp€¡).
coBqño nnárdeeñe4i¿sr.nd.b1.r lhepl
foor.ñ rndrbr6, .n reP h.aúnriK!É)
lPorc.nhiedeb5cnov¡br65o6tré ldúl
 hs3 r renoubreteñe's¡¿f m
¡)veñosqu¿¿lconsohod€en€
muvpo.¿v¿fi¿ción¿ abajah¡n. elaño2020.
b)Larenergiasrenovablesexperm
r€,percno rqañ33erunáare¡ñ¿hvafe¿l¿lprobl¿ñaeneGético3obfe
Lostubb' tu prelB¡ú¿' d¡r¿rcn
oq¿nÉñóqte tas.on¡ea¡ano.E¡
olqlnos|seopreaounap6ñRño
1.12.2.P.€v¡sio¡€stuluÉ3sote produ..ióñ€rers€tica,a padirdelar
ruent€ideeneEia3ah€rnatlhs
taasoc¡a.óndePfodudor6d¿EnéfshrRénov¿bres(aPPA)hare: Da
dolai p.evsone5dege¡enciónftra el¿ñó2020.Estimaquee 94%
de a ene4táeléctrk¿pioducidaenEspañapodft ten€rsuor senen
ra Dr¿cnva200s/23/cErecoseo!obietivominmosvinerantes
zaren2c20eneñersiasrcnovabes,
respectoalto$l deenerglaconsu
elsobie.noesp¿ñolñjáen22,7%e óbjétivóminmo¿a GnEren 2020
ieñtedeenelgiasrénovabesres
pedóa ¿ene4iatota paraelaño2020,sepodri¿legar¿Cenehr4s%
o quesicniñc¿riaun¿.educ.óndel¿
deP¿rd€n.¿enerséti.¿exteror
1.12.3.Mixene4eti.opaE España
L¿dépénden.i¿eneGéticae5un arrepaÉ l¿e.onomiaerpáñóa.No
oneelñejo¡ ñix €ñeeétjcóváque
efá súletóá mu.h¿sv¿ri¿blesdelipoeconómicoypoiri.o.seh¿b¿
mú.hode Mil Ererséa¡¿operopo.óseh¿.éy p ¿nific¿,y menos,5e
LJ.odelosobletivorer h r€du.cónporceñtuadelos.ombusnbes
rós es, ñcluidoelcarbón,3 nosé
. onestecnoóscasv abesenló ¿conóñi.ó,p¿ráredu.rs sniñc¿tiv¿
TelG 05¡( rác. n'v4ó(dc.orro
L3senergi¿sr¿nóvábl€sEn: 5erprotagonsta!rorosddel s¡tema
€neEeti.óde.u¿quierp¿is.
iomarunade. !¡ón.oncreta.
1,13.Quéfuturonosespere
Ellúruroesb¿n¿nteinciefroUev:mosmucho5añosconociendoetpro
beñadefah¿dererúuósquetienenuenropakvmu.hosorc¡ perc
pócóseh¿ce,o oque5eha.eeeneuf,.en¡€ymuycfo
L0quenecesitamo5esenconlrarunaruentedeen¿rgl¿qúese3
¿bundanle,si brrer¿sdesuñins
!e levanmuchoeañosseñahndoelproblañ¿,peroñóséen.ueñ.
r¿nalternanvaspaÉcub.rl¿snec¿sidad¿rrécientesdenuenr¿.ivil.
mueveconeneGíasiñoeraltaenergi¿,sepaÉtod¿l¿¿divd¿d
1srá.l LnrÉ odép1-sddp¡r'
"éf
e boñbe¿e ásu¿¿nuenropko,no
teldFr6L?áÍh.¡ ro rLr.01¿'d plfJso'tro r d...o.e'd1rd
ro1o.1 lo,_LPso,ncldc<per¿d
tu.cióntantoquese¿elédricacomo¿s¿sos¿sóreqni . nada.
L 14.Moderáclóneñ el coñs!ño deenergle
r ¿ñe,ciaquesastamoseslinita,y
:-€ om emrño5rodGGGndnvpequeños.oñsumdor€tenl¿obl.
eooñ deahorí enersia,.onsumf o né.és¿f¡dy ¿lior¿ro qúenoñ€.
:¿siañ05!n É¡eñlopoeiblepró
ctivo5'U¡¿ndo|¿9cossconrirerios
2 e.o¡oñh,hur¿idoseñpreelahoro,aúiquelopodamo5pas¡L
Jebeñórh¿.ertodoo queeréde.ue*r¿ p¿nepa€rcdu.nelcrado
*.ontan n.ciónqúehoydiapadecemoseñ¡odo5lo5ñ'velesrdomes¡
:. re( r o,'ndunfá,t¿nspone,ac¡coá,¿k
1.1s,Mejoradé laeficienciade lospro.esot
3 núv'meói¿nkquéF m€lorenlosfendiñien¡do eñci¿ncaenlos
:,o "o(o¡r¡1lo f¿nór de¡.
¡uy b:F,pú oqueÉd¿unds¿pfov¿ch¿mentodeos¡e.u6orAve
oFnc'g; qur f á3óGy.ó1t¿ñi1¿.
:1 osproceso5der.nlo¡macióndel¿éne€¡as¿pérd€un¿p¿d€de
¿m3ñafespedoá sufin¡rdad,|3 comovemB enraiab¿112
r¿bl¡1.12,Reñdlmlenrore.la conveKlóñd..ñélgrá de alsunos
FÉr6 1.r.tu 4.ñptu e Mtu.b.
Nayp.oc8ó5quetjeñenvar¿sr¿nlorñ¿rionesquedántug¿ra
qucrasp0rdid¿5deene'si.sé¿nm
drmentoss¿¿nnuybalosauÉd¿muchopór.on5e8uiren€re.¿mpo,
5 norñlaúd pdeFmpo ú elrendimenio
€ t-d ¡p. ooe ¡ñord o-'q ¿rJóld.,oropcrprgó!¡éne
dadopof r¿!i¡u enrefó'ñu á:
enre osd. Cr¿npor¿ñca¡enen
unbuen¡endiñiento,eñ¡orno¿90%Ei dedápóren.aerendmen
endñ eñto€nrornoa ro¡, quY
1.16.previr¡oñeede Dfodu..¡óndeener!r¿etéctr¡.á
páñ el año2020,cónenersl renovabl¡s
ered'i(¿eñ&p¿ña,5eeüne PANÉReñerañó2020
P NER- Phnd. ^..¡óñ Núi¿.¿t d..n .qíosR.¡.wb14.
fább r.r3.tr.vieiónd€prod!..¡óñn¿rad€€t€.tri.id¿dpáf¿€t.ño
2010,.n rrp.ñ.. c¡k!t. d¿táDr€.11É2úet8lcr.
PPdrortuó.. asulnoreruos¡bhn
:?!! l
Irbl¡ 1,r4, Pr€visiónde pódu.ción net¿de¿tc.tri.¡d.da pa(,rde
¿ne{¡* r.novabl€spar¿rlaño 2o2o,.nEsraña,
rA
lJ
t.17,Prcgunt¿scoñBpueda
tñ en€apart¿do5erccqent mododeresum€n,alguñosdelosteñas
. ¿Q!¿ sú I¿t eñ.r9i6 otbñ¿rivúl
EñeEi¿5aterñatjvássonh3€nersiasoblenda5deru€nle5dG¡ntasa
r¡rdá5¡cs(petól€o.carbónysasníú.1)yque Dni la5olarkalory
u¿,€ólio,hidráulic,BotáhiG,m
. ¿a!é,ü .^.tgl¿t rcnovobt.t?
ti¿|giasrenováblessonLareieGíasqueseobtieneñderuenteiñalu
nles,ysonvi.ru¡lm€¡tein¡Sorabl
. ¿Au¿ú totenúoiÚ !.d.r7
Éñ¿sid! vqde!$1dqu€rld!qu€ c
fl mafasrcspetuo*scone m€dioamb¿nte.sonen€4lasrcñov¡bles
. ¿A!. ¿sén4o¡olobnhot@?
b ene4iatotovohaió3.obti€n€del¿llz d€lsol(roron¿s)úa¡ior
ñ¿ñdolaene4lad€laluz,en¿ne.si:elédricapofm¿d¡odecélul¡s
. ¿O!¿ésen4tlo tétñ¡@to¡.n
€!l¡ eñereiarérmi.aqo. proc¿d¿d€lSolyquelapod¿m6áprow.
.h.rcond¡t€¡€nresñn6,:deñásdelqu¿n€n€sobr€l¿superti.iede
. ¿Q!é ¿t ¿n(qlo .héd.d/
5€di.e queuncuerpoóñae¡ tene e.e€i¿ cinéne,.uañdoeriáen
ñovim¡entoy 6 épar dedeeío¡laf unt6bajo.
' ¿Ouéesen4oi. poEn.iotl
s¿dicequeun.ue@oomde¡Gtieneeneclaporerciacuandobnene
¿rñac€ñaday¿scapaz€ñunmomeñtodado,ded6a.rc la¡unrEbajo.
. ¿Q!é¿s¿n4t¡. h¡d¡áuli@7
tñeEiahidduli.¡ ei la¿n¿lli¿qu¿desaroll¿el:gu¡ cuandoeráe^
movimiéito,porejemplo,eñ unam ñ.enkalo enunpantano,paÉ
. ¿Q!éeséñ4qi. s¿otúñ¡ú?
t €neci¿ s€olén iG 66iste ena|¿pfove.hanientodel 610. del in'
¡€for del¿ti€ra, a muchósmetór d. ptufundidad.ónreñperaruÉs
. ¿Q!é¿r l¿.¡¿tOi¿ ñotéñoú¡21
t cnefsíam¿.€omotiz ¿ná en€l apfove.hañi¿nrodel d*n ¡verdel¿3
ñÍ.as {gEndermas¡sde:3oadesplazád.squepued€nmóvetlurbi-
. ¿Ouéet td e^.qto und¡ño¿h?
L¡ eñe.cíaund¡molri¿€sa.ñerciaproducid¿pór€lmoviñi¿ñioy lá
tlouóio (or)€sunss decolora¿ulyolorpicanl€,Enelev¿d¡!con-
c¿nf¡.ioies (100x)esalráñenterórkopar¿else¡hum¿nó.
. ¿Otéestoro|. deM^o¡
Elo¡oñoalmoléi@ se€¡cuenlGentr.10 t¡aokmsobr€¿lñiv€ld¿l
ñ¿r ten¡endo3umárlñaroncenlru.ón¡ 25kn lenEtosfecl.Ero?o
ñda.rú¡eñla¡tmóreEcoñounrtrcde osrayorur¿vióéta(UV)
queprcveñ¿ndelsolsin¿nefil¡f¿do¡noseri¿pórb¿raviodenc
. ¿o!¿er.t .cujeb deto@p. d. o,ono?
tl4ujerodeo¿ono.orespoñde¡ un¿pañ¿del¿ópa déozonodon
de5epEducenrcdurciones¿ñom¡esdesudenrdadicncunrcno¿
queF pfodu.esobreksfeSionerpoár€senp mav€ráy 5erecupere
L¿bióña$e5tá.ontendaei h m¿terÉof3áiicáque5epfoduce5o
br¿anerá.Coniuniódénateraviv¿veeetaro:nimádBnnad¿¿ta
. ¿ouésoál¿t bioañh!'tiht.'?
sonómbúnibl€sd€orisenbiofui.oqu€eránob¡€ndosdemd¿riar
rcnov.blesa p¿dirdere5to5ol3ánicosquep.o.edenh¿b¡tu¿lñ¿nte
d€la.añade¿rú.ar,tlsqFalu,rehola.h:ysemlhsole¿gnóss.
. ¿Ou¿tontosb¡o.oúumnr¿s?
losb¡oca¡buÉñtessonbo.ombu5¡blesuhlú¿doscóñocdñbustibes,
p¿r¿.é.ñp¿,¿r.omburnbre!d€oas€nrósil(3¡sotñav g¿soitpr€re-
. ¿Aú .s t¿ronbñind.ió^?
L¿cont¿ñiñaciónesuñad€gEda.ióñdélmedio¿mbi€ntedebidaa os
reiduo!,mrtefiale!yc¿s6¿mitid$po.r¿¿divd¡dde hombre.
. ¿au¿et t¿¿óntoñ¡n¿¿óndtñolé ro7
contañira.óndelaatmól¿Elairc)como.ónsecuen.ade os$,e¡
y ñateri¡semitidasporadivrdaddelhonbrcy oofe6 5ione:oe ¿
náturaezaverpbpióplaneta(vo.an€s).
r¿lluv'a¡ri¡lasero,ñ¡ cu¡ndol¡ rumpddd(onre.dácnel¿úei.
combiñ¿ronóxidósd€nit.ósenovdió¡dodeauutf€€mitidoporlá
coTbu!torde.¿'bó1yper'¿reoe1l¿bicd!y(¿.trr¿sieFr¿( v
qu¿lu¿3ocáésóbrél¿splancsy látiera enlofóad¿llúvia.L¿ruv¿
ácid¡su00neúnaa.idifi.a.óñdermedióañbienre.
EICO,e¡dlóridode6rbó^oqueei unsa5lnrolob,d€¡5oV.eactivo
y eetá3¿n¿radoporb .oóbusriónde.ombustiblésd¿orcentósily
dem¡t€.áorgáñi.a.seeleyahar¿latoposteÉdondepánicir¿en€l
. ¿Qu¿.t .l .Ldo ¡nveñ¿.kro?
Erdióridod¿c¿rbono{co¡)luito.oñ ervapofd¿a3u¿y oro6qúe
conl¡túyeiló!l¿madoscaseserecto¡nverñ¿déró(6t).tlex.e5ode
co¡y3¿se5inveade@eñl¡atmólehdrncultaasrdade.arorder
doqueel.ad s€¿.umuesob€ a
sup¿rti.iedelalie.n y 5ubasul€mpeÉtura,conlósprobléñ¿sque
rn |orúrriro(¡ño.e hdpdsdode)30arqoppr f¡009).qrppcui
Ere¡ 0.039xdelconrendo¡tmoléricó.condicioñara6dia.ónre
r€rreycoñtrbuy€al.alen¡amientoSlob¿r.
. ¿Au¿s.n 16pmductt biodesndobl¿s?
LabiodeBddablidades¡ prop¡¿dádquétienenársunás5usta.cas
quimca!lmáte¡iatp¿raquelosñ
;,;r¡:ó ñedÉnte€nelgiay sunañ.¿s,(omo:¿m'ñoá(dos,teidory
r d.s,¿d¡ciónpuedeser¿e.obáo ¿naeóba
r d rercñ.a entp produdosbiodesÉdabesy nobiodes¡adableserá
g.a6ev re¡ñte3G6earan¿tuáo':
i ¿lorosrmobmbénI añadoñov ñ entovefdeesunmovm dnto
x r.o,5o.'¿ yslob¿lquedeñende¡ prote( óndelmedio¿mbente
n¿,'1 uveñdo.e.é! d.der erp 1
ns ¿(oones,bufando ram¿rl¿¡tcñción,deun¿stom¿squepuedeñ
.:,e¡erdeepropofcionádassonun¿(ofienrp poihco-id¿ológe. €r
o 5edcbe.dnlundf e ecolossmo.on e.olosi¿qu€é' una. en. ¿,y
-o un¿leori¿roño eselñovimienloecolósi.o.

Necesidad de energía en el mundo actual

  • 1.
  • 2.
    -l Ets@ninventótNt6ld resto quehoten¡datohuño.¡ddd, y d6orott6¿néLdti.¡dod, .t¿.t¡@, 10¡ndusxiol¡rú¡¿ny Erd¿spegueindunfi¡rlridunf arrz¿.óñ)y éñp eoúsivo dp¿nefcia. (oñenzó.onr¿ ¡m¿daRevoluoónrndu(r¿rquereni.ió¿ñ{doo5 delsisoxvrrr Eneper¡odos¿d¡vd¿endo5époQ3 . Piñ@ nqotu.tó¡ tndútut¿t 111601370),qúe3. in r acor E ,e 3¡dá¿raindurri¿y osr¿nspoñe!dea ñáquin¿devapor . seoundaR¿vol!¿¡óntnduttt¡dt{1370har¿ 19141,periododc denrolode a enerst¿¿édc¿ {moio¡eje édn.osy ¿tumbDdotia5i coño€l ñi.iod€16 aotomóvié3¿omomediod¿rañspófre btábhr rf¿c4e osinven¡osmásimpóñánt€3queihpueronh ñdustralÉ.ón,yport¡nto,ayudaron¿ldes¿rmlodeahuñáno¿o.u 20 173: |3,9 Iabl.Lr GÉiderInvpntosque(orrboarcnat.R¿votudontñdur¡¡. *,m¿6 m;q!iñ¿q!é ufl¡ó epor deásu¿ M!rd9.h s¿phtrrñ . M&uñ¡ w@¡úddri¿l efiñefa ii¿ad¿rnájerc5snre¡ Rdrrd Robdu fdr y náquñ¡ d¿hr¿' Mororde.or úr¿.o'riB lcc) r€ qcfo Ém.j rúbñ¿hlr;lrtr¿ Dm¿moeálrk¿(ccj 1331 $,q Mo'ordÉror ede¿rhmá{ca). cse¿ddr€tÉ.ri.odé@r ú¡. ¿r(em¡(al
  • 3.
    bios¡e.noróci.o5y5o.iales¿ee . d05en asdosépo.asdelaRevolucónrndu*r¿,asi.omoasfuenies T.bra1.2.r¡Rsru.ión Indud ál . c:ñbioro.d lo'dadeb ñonár¡d¿d,er¿v¿d¿bed. ñ*¿ d¿d,¡ungdode|.elp.Éiadevid¿) .cáñbi6de orméródordér¿b¿,o,n6rpo'¿.ioñder¿ Éftrtrd¿d,moii4¿en.ádenáyaauróñáh¿dón . Nlevosñodiosdetüspod.sGdoñóvi,fefoaf r, ar.un6.¡.me¡o,der..6rudón ¡¡r!ñ 1.1,tE .tcñF6e.rotu tóD o ,l
  • 4.
    A9foveh¡ñ¡entode|osñafes 1.2.Evoludóndel@nslmodeéneryLenlotúltim6dSlot Hasido€lhombreelquehahdho osodelB€ñersi¿!paraayud¡R€en e des¿rorloderubien€r¿Llapner¿lu€ñledeenersí¿rueelsol,¿ laqúeie letue¡on.ñadendolab omas,la e^¿Giahidfául.a,arueaa delviento,e c¿¡bón,uesoe p¿róleoy laeledr. dad,máslardelecó l¿ene.cianuclearyelc¿sn{ura, y ñás redenrementelasene.glasre- novabes,r¡les.omó a éó1.a,solartémi.a,soarlótovol¡ai.¡,elapro. ú€rhdricñroder€rdúo¡Jóanos,losb'o@ñburtbr6 y orai €ñerc'¡5 Hasidoenossiciosxrxyxxcuañd r¿dódéener8la,ysehanbúradootái tu€ñtesdeene€i¿paÉcúbrr L¿deñ¿ñd¿crecienlequere v €ñ €rpecram¿nr€apadirdelin. o deh R€volúcióñIndunfi¿1. Todorlor ñivel€id. ñuern sociédadlhóg¡.,sefli.ior,rñdurf á v Fdor ed¡iol n{51r¿n en€4ia 5edenomin.ene4iap m¡ a a lodaforña deeñeGiadGponbreen a n¿tucl€za,ail€sdeFr.onveriidao trañlohrda enora eneBa a.odo pl¡ro,no !e v€nárrefnal p eandoen ¿ártualdad SlqueMy prevstasmeiorásdeloss stemss detranlom¡ción d¿energh,p¿roqúeno$n sullcienterpÍá.0br r ¿s , a urr¿a.ióndee^eGi¿scoñta' minanles(energiard€orig€nfósil). Eñlaádualidad3eerá ¿¡periñeótañdosobr.l¿fusióñnu. .ar de dlanteelprcyédoTER(Re¿ctorIntém¿.oná lerñdnu. earE¡p¿iñ€n t¿l) !a energlabásicaesbámtáy roselédósd¿ are¿.cióñnopárecen quereiSanfre8o,coñosucedecónafisiónnudear(¿n€Glaatómic¿). Erfe¿(of éxp¿fineñrar€Íá iñn Mau¿rr¿y.n€re pr*do p¡ñir p¿n:uE,tt uu., Rus¿,cofeader9ut r¿ pin¿ñ rusiónseprereñd€réarz¿r€ñ2019y sr 05en3ayo550n satilactonos,noaniesde2050h¿brárcacto.es.om€r.i¿¿spaá produ .nvapór.oñ elquere ¡cco¡enrúrbn¿squeñuevanaltern¿do,esque 3énéréñeectficd¡d b¿nta 1.!, Oépeñdenciaenergétlcáeñelmundoáctu¿l Mu.hóspalse5notienenen5uter torloruentesdeenersiaiufi.enr¿s pda lub i 3i rcer dddes,.onoplaú deftpá1á,qJeheñeqJ. iT pod¿reñro¡noaLSO%déa enefs problemasdesuñininrcqueno3iemprcenáó4urado Aprovecharlaseneruiasalernativas,auiqu¿s*n mái eróque r conveñcion¡es,tienen¿veici: dequeestáñen¿ propo paÉ
  • 5.
    Todoroip¿hesirtentanreducillad€pendenci¿,pofdosEzones ruldánpr'dr"..r.Jmi1nródé¿c1d3r¿srporeurc¿$ofLyifp0r es,y eñsesunddúgar,eliñt¿résñóÉ ¡.4,Pr¡ñcipelesluentesdeeneBlautil¡Édasénlaadual¡d.d r¡enr¿daeñaépócadelaIndu$r¡aLie.ón,hallevadoaunincremen ropmsrésivóde.oñsúnódehsen¿rgi¿s,deacuerdo@nesleorden: . Petóeokasolin¿,sasóleoyderiEdot. .Cd'bórScue5iendoLrp odJdoene'Bér(orlyurl¿d, . ELs¡snatuÉlvotrossaseslbutanovp@pano). . La€ eclrcdadcuee5unaenersiaqueseób¡éñepórtánlórña- ¡ ó. deor?sen€_c¿: td:elercd:rn Lrocmenc erpdce fuliold ñientodelmundoádual,yaquesoñnecesaria5entoda5asacnvidades . La3enersíasprovenendeluentesqueson:Gnovabe!y no¡eno . L¿senercíaspueden5e¡:contaml¡anlesy.o.ontaminantes(lim ' L¿seneelas¿h¿rnanvas5¿vienendesarolandoen osúltimos años,pefoapesafdeaseevad¡sl unaaternátiv¿¡*lalprcblemáenerséhco.tasenersiasrcnovabesse obtien¿ndefuentesn*oÉ esvlftuameñteinásotabes,unaspo¡quees inmene!u.¿ñtidad,yot€r,pofqo¿s¿renuehnpormediosmtub ¿s. Laenersiaalternativaquem¿yor secuidade ¿h dráulG.L¿en€rgi¿fotovohakan¿nemuchasybuenas apl.a¿iónés,rineñb¿rgo,noesúnaaltern:tivadeoE 3lsuministroin dustriadeenersiaelédric¿. r Enerciasverdessonacuelasquesonrespetuosas.ónelñed'o ¿rb'e1G,e5de(i, qLenop'ovo(d yro(orú'buveñ ¡lc¿ elbr ien'oc rabl. 1.3.Prcedéñciá d€ lasene'lias onsunid.i (Poftent je á niwl mundial) Laene¡síasolartérmicanenéñú.hás par¿.¿lentsrasuapaÉusoedoñéstkos, ¿ect cidade n5tálacione5J¡i3óríliés. posibilidaderde¿pLc¿ción !¿n váb!ésy bLoma$ L9,6%
  • 6.
    Lbla 1,4.s¡r¿maE¡édf|o 1,5.Apr.vi3ioráñlentofutumde€ñer!¡es comosah¿dicho,cadave:senecesitamásyñásenefsi!.Lospákes emers.ntesestánauñeñcndoderormaconsid¿rabl€a dem¿ndade malerlasprimasydeene4ia ^;.' ta3¿nefgiáspfncip¡le5que¿hoÉs.€ñplÉánlenerriaedeori¡en fósil:pet.óeq cafbóñy sósnaturar)tiénenunplazode.¡du.id¿d,qu¿ serámáso nenos¡rso,pero¿fiñaseterminadn,porauánotj€n Poroirol¿do,6tareñergiaterárenmanosdemuypo.ospai*!, r, roquehác¿aue€lñerc¿doené¿ erpensasd€osbivenerpóliticos,que& u3Í¿ nsésuridadene¡sum. Muchoreh3bl¿d¿ areñersrasal plazonosonuñ¿soluciónal¿luededeñanda. L9!1 !al tae.e|8t¡nucrearpaEsene¡:.eetiicidadn€nemu.hosdekno. n¿racione'y¡eh¡ rcduc¡dotavidáde ta€ne.ga¿hidráuri.¡€náarlimréd.tus poiibidades,pocoñár 3e Elp¿sod¿ osvehrcuosauróñóvles¿coñsumn€edricdao$ !- s¡rded¿¡iv¡dord€ pélróleo,tod¿vt:6én€unc¿minomuyaGopaÉ quepued:i¡gñifi.¿fuñaarrern.rivaféatpafar€duci.¿t(onsuñod€ eñeB,¡rdeo Berrorl.v¿qudD¡ consúmieñdocaóóny3:snaruralquesoncoñbusibei deors€nfósI 1.6,Qoépúedensignifi@rlasenerSíasáltém¡tiEs tasen¿f3lasaltena¡va!¿prove.hañpfodu.tosenersético5que5ese ad¿¿on¿,.oño€s€/ca30devienro, rú:yc¿rorp@ceden¡€d¿lsol¡s¿ho5dea30:,m¿re¡s,.¿ro.d€t¿ti€ra, produc.ióñ¡sficora(blor¿fbur¿ñtetibosqu¿sy.utijvosvafios(bioma. Haylqaresque$nmáiEnlájososqu¿ovo5o¿reaDbv€.turun¿s d.teminadas€.eryiae,r¿,ónpo¡ ¡ cual,noeñród¡spáre3r puedei obt¿n€rrodonpod. €.ersiásahernativa! coñopuedeapr¿.¿6éporllst¡blasqo¿séins€da.enes rasenercrasarterna¡va!puedensignifi.arh¿5tauñ25%deljuminÉro Poféjeñprora€ne4i,forovon¿ic d€€neE¡:elédricpár¡¿pl.acion$div.ó¿syentusarcs¡¿moros. H¿yqoebuscaframbiénquehs¿ p¿hnva3enprecio,.oñlaslEdici.n¡es(énef3lasdeorge¡tósily nu- . ea4.Lltúedéde5afoiloqu.hañrenidoalsuñ$eñéfsi¿rh¡ sido9of rasereÉdrsrubwncioñés(rordolt¡id,soar €óri.av okat porp¿de dela5difeÉ.t¿sadminstccioner,.nhsquesehabuscadomás¿tren. dimento¿.dnómicoepectoaI¿ñve6ión,quelap.opá3é¡¿fa.ónde eñefc'¿drerl¿rvd,paG'edrLi'depcnder'áerefsr¡.¿v.o1rdm,ñar
  • 7.
    L¡dependen.iáeneryéticaeepáñolá Tab¡á1.5.3.1an.ede la.n.lgla eléctdo.nE¡p.ñael:ño 2003, cóñod sabidopo. tod6, España6 unpaGqueñolienepeiról€oni 3¿3ñ¡¡u61.tasñinasdecarbónroñ erasas,dedir.il€:ra.ción yd€ o¿peñdemddelsum¡nistrcerte.ofyde a 5lua. ónde mércldo ñu.da, ¿ncad¡momanto,suffiendodell€no asdskque pe ódica LaAdminktar¡óñ€spañola€rá muyintere5¡dd€n con5e8un€l ñaximoaprowcham¡€ntodelasen€l8iasaltefnarivar.pafared(r eñ 'o pólblel¿dep¿1deñc¡.ne'or S'1¿Tbrgo.no3eenáporl¿ele'gú petitiE,.omo á tienennu€f.o5ve- ( ios de nofre(ffanc!). antel¿pfoxñidáddesús.entaléi,encasode tinierfoso ¿rcidentes,non6vefi¿mos ibresde ar coñsecuen.asd€ tu5€ledo l.ñ.ñor el 'esó0.,o ^o ¡! v.i¡¡,¡¡ deun¡.ñefc'¿ T¡s 1.8.or¡gpndeleelecrricidadenEspaña vri¡33onla5rúenlérdeenersiaprmaaqueseÍarlormanen€lédri- od¿d,tal@molñdie lat¿bla1.4 1,9.Fuentesd€laere.gíáprlmarláenEspaña JndJ.r'É, osrev'¿'o!,el¡Erspon¿,lásLFeldEs,elsedo ¿sra'ioy oro' n€cgrai mlcha.nelgi¿.rodn¡¡ sonl!5 en€4iasv.dicionalesy .oñtam¡n¿niesla3másunli¿adas,mienrasqm l¿5en€rsi¡sreno@bres nólegana 3er0n¿¿tematih.er. L¿sprevs onesp¿raelaño 2020sonde duplicáfla ut lDacón de ene4iasfenóv¿blee,pefos cónbñosqúesev¿a.ons0ñ f másenefgh eñésafécha,os nfementosnov¡n asupone¡uñarcduc.iónimponán- !€de r¿d€pénd¿rciaédenor 1,10.P@¡siónrledem.ñd. mu.di¿ldeenéBfap maía tatabla1.9,r¿.ogelapr¿vúióndedemandamuñdald¿€ne¡siap¡r¡ e año2030comparad¿ronlaqu po(€nr.j€sno5danunaideaderor dónd€vana t los.oBumor¿n€r Tabb r.5. Poft.nbi€ d. la3 diféÉ'n6 .ñ.41- ErMhla €¡.1 bal.ñ..d.l.l€n€E.ló¡ I ;,- E ii.remenlodeadem¿ndadeenersi¿.asisa ¿ñú tase.elgiasdeorlgenlóslsi8uen!inv¿riá.óñ ry,: ñq¡ñi|odo'.nsuopúú¡ó^ LosembLo5deteñden.ianosonsi8¡ificalvos.an ve mundl¡1,l03 .oñbunibl¿rlórr¿rs.suiÉ^si.ndolormás.o¡5uhid6.
  • 8.
    T¿bI.1,7.aala..€delae.€ra¡a primaria.o.eumid.en¿.paña¿l 1,11.S¡tu..lóña.tlal dé lareneEfarrenovablesen España ie,eherc:l¿senet3ió:heha¡vas,kn sólolasenersiaseól.aehdráu ic¿sonsgññ.¿tiv¡r,e do dehr éñ€13iasrenov¿bl¿rsórosepued€ñ .onsdef¿r.oñótésnñon¿lP5 ncmó',s losp¡(entajessobree Enaobraqueerúd¿la!enercias¿ .amo55u5pr ñ.ip 05bá5i.05yveamosla5wd¿j¿5 e rcoNen ednqué ¡eien,asi.omoásdiñ.ul¡¡desquesupoñeñasunosdesúsp Alnoser.ompe¡bvoestenpode e suob¡eñriónpo, osbenerj.osquepuedanapoi.ar1estr¿réenos,re. du<¡ónde á.oicñ náci¿i,ek ldebereñosp¿sa¿a!hás.ar¿soque eneñsubve..o1¡dáoo.á.adr'1r'¿.oFs loarasroo.eñ;.T Españ¿h¡ ¡eñdouiá evolu.ónpositiv¡eñl¡gene¡acióndeener B¡¡s¿teriátv¡s,(omolodeñuorÉ arabk 1 10,s ñ eñbarco,dada nuerrádependen.a€n¿rio46 avañcesnosonsuficientesniacoro, d€enerria3rcnovabes,supoñeuñsr¡nesfue4oe.oñómicopararodos, y¿qu.mJ(h¡(dr ehs.n¿r (rbv.r(orád¿ y.r po?rDrdem¿.'¿ usc¿doel nteréseronómnósobre¿l I:br. rr0. €Éru.ióñYtÉvis¡óñd Táblá1.3.Ba!¿ñr€d.la éñ¿fgla re¡ovabk en ¿rcoñju 6 dé ra 0mp 4pl 0eacuedoconestap¡evGón,b¿j¿ssnñca¡v¡mentee crbón,uñ pococlperóreoy cle_siarLder /.rbeelss ráLÍd /lr'p,qsr renov¡blesVipic¿ñsuaport¿.ónenersé¡.á. 1,12.PrevlilóndePlandeEnergí¡Renovables20lt-r0t0 Esp¡ñapr¿véqueon2020hp¿rticp¿.ióndeasener8i¿sreiovabet eñioefrcpak3efáñde 22,7%sobr¿aen¿fci¿hnalyun4¿,r%deh !4!!P
  • 9.
    a.ñef¿oóne Éddca.E*¿sestimácioneshan5idó.oñuñi.ad¿ra aco nrón Europe¿encuñp imientode a o.ec¡va deEneGGsfenovábér .É eñteñeñteap.ob¡d¿.oble6vofi,adoporlaut has dode40%.tór podelPlandeRendables2011.2020, 6 ¡do po,elM'1d. 'o d¿Indunn¿.fú'i5Tovcoñe(io d l¿comnió1 üref ¿12009/)3/Crl.qr..oñrempl¿obrehvosobl!¿rofor dePnPsdt .¿ñov¡be5p¿ru¿ UEvp¿ra.¿daunodelosEradormembrosenel ¿1.70)0.y l¿pl¿bo'aoolpo¡pa'tedeéto. dPo dTdP diiór %¿i0. !Le5p¿,aá.¿n?¿rd.h6 objetivos Lr2.L Pb. deEn€aíarReñooblcr Fa¿ñ& En.n¡ot B..owbt t lPEn). i Pr¿ñdea..lón N¿.ion¡ldeÉné'¡'asR€nov¿ble5(PANER)2010/2020, . Hdro¿lédrie sp¿ñold.€..r8i¿r fendablB y )",po^¿o.r enraenqs'¿fit' lVetddolog'aLon rol turooe¿l f¡bla1,11,coñsumo€lpañold€an.lgíarRenov.blesveúápoñadó¡ d l¡ 6n.l3bainal(M¿todo14lacomleió¡Furcp€¡). coBqño nnárdeeñe4i¿sr.nd.b1.r lhepl foor.ñ rndrbr6, .n reP h.aúnriK!É) lPorc.nhiedeb5cnov¡br65o6tré ldúl hs3 r renoubreteñe's¡¿f m ¡)veñosqu¿¿lconsohod€en€ muvpo.¿v¿fi¿ción¿ abajah¡n. elaño2020. b)Larenergiasrenovablesexperm r€,percno rqañ33erunáare¡ñ¿hvafe¿l¿lprobl¿ñaeneGético3obfe
  • 10.
    Lostubb' tu prelB¡ú¿'d¡r¿rcn oq¿nÉñóqte tas.on¡ea¡ano.E¡ olqlnos|seopreaounap6ñRño 1.12.2.P.€v¡sio¡€stuluÉ3sote produ..ióñ€rers€tica,a padirdelar ruent€ideeneEia3ah€rnatlhs taasoc¡a.óndePfodudor6d¿EnéfshrRénov¿bres(aPPA)hare: Da dolai p.evsone5dege¡enciónftra el¿ñó2020.Estimaquee 94% de a ene4táeléctrk¿pioducidaenEspañapodft ten€rsuor senen ra Dr¿cnva200s/23/cErecoseo!obietivominmosvinerantes zaren2c20eneñersiasrcnovabes, respectoalto$l deenerglaconsu elsobie.noesp¿ñolñjáen22,7%e óbjétivóminmo¿a GnEren 2020 ieñtedeenelgiasrénovabesres pedóa ¿ene4iatota paraelaño2020,sepodri¿legar¿Cenehr4s% o quesicniñc¿riaun¿.educ.óndel¿ deP¿rd€n.¿enerséti.¿exteror 1.12.3.Mixene4eti.opaE España L¿dépénden.i¿eneGéticae5un arrepaÉ l¿e.onomiaerpáñóa.No oneelñejo¡ ñix €ñeeétjcóváque efá súletóá mu.h¿sv¿ri¿blesdelipoeconómicoypoiri.o.seh¿b¿ mú.hode Mil Ererséa¡¿operopo.óseh¿.éy p ¿nific¿,y menos,5e LJ.odelosobletivorer h r€du.cónporceñtuadelos.ombusnbes rós es, ñcluidoelcarbón,3 nosé . onestecnoóscasv abesenló ¿conóñi.ó,p¿ráredu.rs sniñc¿tiv¿ TelG 05¡( rác. n'v4ó(dc.orro L3senergi¿sr¿nóvábl€sEn: 5erprotagonsta!rorosddel s¡tema €neEeti.óde.u¿quierp¿is. iomarunade. !¡ón.oncreta. 1,13.Quéfuturonosespere Ellúruroesb¿n¿nteinciefroUev:mosmucho5añosconociendoetpro beñadefah¿dererúuósquetienenuenropakvmu.hosorc¡ perc pócóseh¿ce,o oque5eha.eeeneuf,.en¡€ymuycfo L0quenecesitamo5esenconlrarunaruentedeen¿rgl¿qúese3 ¿bundanle,si brrer¿sdesuñins !e levanmuchoeañosseñahndoelproblañ¿,peroñóséen.ueñ. r¿nalternanvaspaÉcub.rl¿snec¿sidad¿rrécientesdenuenr¿.ivil. mueveconeneGíasiñoeraltaenergi¿,sepaÉtod¿l¿¿divd¿d 1srá.l LnrÉ odép1-sddp¡r' "éf e boñbe¿e ásu¿¿nuenropko,no teldFr6L?áÍh.¡ ro rLr.01¿'d plfJso'tro r d...o.e'd1rd ro1o.1 lo,_LPso,ncldc<per¿d tu.cióntantoquese¿elédricacomo¿s¿sos¿sóreqni . nada.
  • 11.
    L 14.Moderáclóneñ elcoñs!ño deenergle r ¿ñe,ciaquesastamoseslinita,y :-€ om emrño5rodGGGndnvpequeños.oñsumdor€tenl¿obl. eooñ deahorí enersia,.onsumf o né.és¿f¡dy ¿lior¿ro qúenoñ€. :¿siañ05!n É¡eñlopoeiblepró ctivo5'U¡¿ndo|¿9cossconrirerios 2 e.o¡oñh,hur¿idoseñpreelahoro,aúiquelopodamo5pas¡L Jebeñórh¿.ertodoo queeréde.ue*r¿ p¿nepa€rcdu.nelcrado *.ontan n.ciónqúehoydiapadecemoseñ¡odo5lo5ñ'velesrdomes¡ :. re( r o,'ndunfá,t¿nspone,ac¡coá,¿k 1.1s,Mejoradé laeficienciade lospro.esot 3 núv'meói¿nkquéF m€lorenlosfendiñien¡do eñci¿ncaenlos :,o "o(o¡r¡1lo f¿nór de¡. ¡uy b:F,pú oqueÉd¿unds¿pfov¿ch¿mentodeos¡e.u6orAve oFnc'g; qur f á3óGy.ó1t¿ñi1¿. :1 osproceso5der.nlo¡macióndel¿éne€¡as¿pérd€un¿p¿d€de ¿m3ñafespedoá sufin¡rdad,|3 comovemB enraiab¿112 r¿bl¡1.12,Reñdlmlenrore.la conveKlóñd..ñélgrá de alsunos FÉr6 1.r.tu 4.ñptu e Mtu.b.
  • 12.
    Nayp.oc8ó5quetjeñenvar¿sr¿nlorñ¿rionesquedántug¿ra qucrasp0rdid¿5deene'si.sé¿nm drmentoss¿¿nnuybalosauÉd¿muchopór.on5e8uiren€re.¿mpo, 5 norñlaúd pdeFmpoú elrendimenio € t-d ¡p. ooe ¡ñord o-'q ¿rJóld.,oropcrprgó!¡éne dadopof r¿!i¡u enrefó'ñu á: enre osd. Cr¿npor¿ñca¡enen unbuen¡endiñiento,eñ¡orno¿90%Ei dedápóren.aerendmen endñ eñto€nrornoa ro¡, quY 1.16.previr¡oñeede Dfodu..¡óndeener!r¿etéctr¡.á páñ el año2020,cónenersl renovabl¡s ered'i(¿eñ&p¿ña,5eeüne PANÉReñerañó2020 P NER- Phnd. ^..¡óñ Núi¿.¿t d..n .qíosR.¡.wb14. fább r.r3.tr.vieiónd€prod!..¡óñn¿rad€€t€.tri.id¿dpáf¿€t.ño 2010,.n rrp.ñ.. c¡k!t. d¿táDr€.11É2úet8lcr. PPdrortuó.. asulnoreruos¡bhn :?!! l Irbl¡ 1,r4, Pr€visiónde pódu.ción net¿de¿tc.tri.¡d.da pa(,rde ¿ne{¡* r.novabl€spar¿rlaño 2o2o,.nEsraña, rA
  • 13.
    lJ t.17,Prcgunt¿scoñBpueda tñ en€apart¿do5erccqent mododeresum€n,alguñosdelosteñas .¿Q!¿ sú I¿t eñ.r9i6 otbñ¿rivúl EñeEi¿5aterñatjvássonh3€nersiasoblenda5deru€nle5dG¡ntasa r¡rdá5¡cs(petól€o.carbónysasníú.1)yque Dni la5olarkalory u¿,€ólio,hidráulic,BotáhiG,m . ¿a!é,ü .^.tgl¿t rcnovobt.t? ti¿|giasrenováblessonLareieGíasqueseobtieneñderuenteiñalu nles,ysonvi.ru¡lm€¡tein¡Sorabl . ¿Au¿ú totenúoiÚ !.d.r7 Éñ¿sid! vqde!$1dqu€rld!qu€ c fl mafasrcspetuo*scone m€dioamb¿nte.sonen€4lasrcñov¡bles . ¿A!. ¿sén4o¡olobnhot@? b ene4iatotovohaió3.obti€n€del¿llz d€lsol(roron¿s)úa¡ior ñ¿ñdolaene4lad€laluz,en¿ne.si:elédricapofm¿d¡odecélul¡s . ¿O!¿ésen4tlo tétñ¡@to¡.n €!l¡ eñereiarérmi.aqo. proc¿d¿d€lSolyquelapod¿m6áprow. .h.rcond¡t€¡€nresñn6,:deñásdelqu¿n€n€sobr€l¿superti.iede . ¿Q!é ¿t ¿n(qlo .héd.d/ 5€di.e queuncuerpoóñae¡ tene e.e€i¿ cinéne,.uañdoeriáen ñovim¡entoy 6 épar dedeeío¡laf unt6bajo. ' ¿Ouéesen4oi. poEn.iotl s¿dicequeun.ue@oomde¡Gtieneeneclaporerciacuandobnene ¿rñac€ñaday¿scapaz€ñunmomeñtodado,ded6a.rc la¡unrEbajo. . ¿Q!é¿s¿n4t¡. h¡d¡áuli@7 tñeEiahidduli.¡ ei la¿n¿lli¿qu¿desaroll¿el:gu¡ cuandoeráe^ movimiéito,porejemplo,eñ unam ñ.enkalo enunpantano,paÉ . ¿Q!éeséñ4qi. s¿otúñ¡ú? t €neci¿ s€olén iG 66iste ena|¿pfove.hanientodel 610. del in' ¡€for del¿ti€ra, a muchósmetór d. ptufundidad.ónreñperaruÉs . ¿Q!é¿r l¿.¡¿tOi¿ ñotéñoú¡21 t cnefsíam¿.€omotiz ¿ná en€l apfove.hañi¿nrodel d*n ¡verdel¿3 ñÍ.as {gEndermas¡sde:3oadesplazád.squepued€nmóvetlurbi- . ¿Ouéet td e^.qto und¡ño¿h? L¡ eñe.cíaund¡molri¿€sa.ñerciaproducid¿pór€lmoviñi¿ñioy lá tlouóio (or)€sunss decolora¿ulyolorpicanl€,Enelev¿d¡!con- c¿nf¡.ioies (100x)esalráñenterórkopar¿else¡hum¿nó. . ¿Otéestoro|. deM^o¡ Elo¡oñoalmoléi@ se€¡cuenlGentr.10 t¡aokmsobr€¿lñiv€ld¿l ñ¿r ten¡endo3umárlñaroncenlru.ón¡ 25kn lenEtosfecl.Ero?o
  • 14.
    ñda.rú¡eñla¡tmóreEcoñounrtrcde osrayorur¿vióéta(UV) queprcveñ¿ndelsolsin¿nefil¡f¿do¡noseri¿pórb¿raviodenc . ¿o!¿er.t.cujeb deto@p. d. o,ono? tl4ujerodeo¿ono.orespoñde¡ un¿pañ¿del¿ópa déozonodon de5epEducenrcdurciones¿ñom¡esdesudenrdadicncunrcno¿ queF pfodu.esobreksfeSionerpoár€senp mav€ráy 5erecupere L¿bióña$e5tá.ontendaei h m¿terÉof3áiicáque5epfoduce5o br¿anerá.Coniuniódénateraviv¿veeetaro:nimádBnnad¿¿ta . ¿ouésoál¿t bioañh!'tiht.'? sonómbúnibl€sd€orisenbiofui.oqu€eránob¡€ndosdemd¿riar rcnov.blesa p¿dirdere5to5ol3ánicosquep.o.edenh¿b¡tu¿lñ¿nte d€la.añade¿rú.ar,tlsqFalu,rehola.h:ysemlhsole¿gnóss. . ¿Ou¿tontosb¡o.oúumnr¿s? losb¡oca¡buÉñtessonbo.ombu5¡blesuhlú¿doscóñocdñbustibes, p¿r¿.é.ñp¿,¿r.omburnbre!d€oas€nrósil(3¡sotñav g¿soitpr€re- . ¿Aú .s t¿ronbñind.ió^? L¿cont¿ñiñaciónesuñad€gEda.ióñdélmedio¿mbi€ntedebidaa os reiduo!,mrtefiale!yc¿s6¿mitid$po.r¿¿divd¡dde hombre. . ¿au¿et t¿¿óntoñ¡n¿¿óndtñolé ro7 contañira.óndelaatmól¿Elairc)como.ónsecuen.ade os$,e¡ y ñateri¡semitidasporadivrdaddelhonbrcy oofe6 5ione:oe ¿ náturaezaverpbpióplaneta(vo.an€s). r¿lluv'a¡ri¡lasero,ñ¡ cu¡ndol¡ rumpddd(onre.dácnel¿úei. combiñ¿ronóxidósd€nit.ósenovdió¡dodeauutf€€mitidoporlá coTbu!torde.¿'bó1yper'¿reoe1l¿bicd!y(¿.trr¿sieFr¿( v qu¿lu¿3ocáésóbrél¿splancsy látiera enlofóad¿llúvia.L¿ruv¿ ácid¡su00neúnaa.idifi.a.óñdermedióañbienre. EICO,e¡dlóridode6rbó^oqueei unsa5lnrolob,d€¡5oV.eactivo y eetá3¿n¿radoporb .oóbusriónde.ombustiblésd¿orcentósily dem¡t€.áorgáñi.a.seeleyahar¿latoposteÉdondepánicir¿en€l . ¿Qu¿.t .l .Ldo ¡nveñ¿.kro? Erdióridod¿c¿rbono{co¡)luito.oñ ervapofd¿a3u¿y oro6qúe conl¡túyeiló!l¿madoscaseserecto¡nverñ¿déró(6t).tlex.e5ode co¡y3¿se5inveade@eñl¡atmólehdrncultaasrdade.arorder doqueel.ad s€¿.umuesob€ a sup¿rti.iedelalie.n y 5ubasul€mpeÉtura,conlósprobléñ¿sque rn |orúrriro(¡ño.e hdpdsdode)30arqoppr f¡009).qrppcui Ere¡ 0.039xdelconrendo¡tmoléricó.condicioñara6dia.ónre r€rreycoñtrbuy€al.alen¡amientoSlob¿r. . ¿Au¿s.n 16pmductt biodesndobl¿s? LabiodeBddablidades¡ prop¡¿dádquétienenársunás5usta.cas quimca!lmáte¡iatp¿raquelosñ
  • 15.
    ;,;r¡:ó ñedÉnte€nelgiay sunañ.¿s,(omo:¿m'ñoá(dos,teidory rd.s,¿d¡ciónpuedeser¿e.obáo ¿naeóba r d rercñ.a entp produdosbiodesÉdabesy nobiodes¡adableserá g.a6ev re¡ñte3G6earan¿tuáo': i ¿lorosrmobmbénI añadoñov ñ entovefdeesunmovm dnto x r.o,5o.'¿ yslob¿lquedeñende¡ prote( óndelmedio¿mbente n¿,'1 uveñdo.e.é! d.der erp 1 ns ¿(oones,bufando ram¿rl¿¡tcñción,deun¿stom¿squepuedeñ .:,e¡erdeepropofcionádassonun¿(ofienrp poihco-id¿ológe. €r o 5edcbe.dnlundf e ecolossmo.on e.olosi¿qu€é' una. en. ¿,y -o un¿leori¿roño eselñovimienloecolósi.o.