Ruch jednostajny prostoliniowy

Ruch jednostajny prostoliniowy to taki ruch, którego torem jest linia prosta, a ciało w jednakowych
odcinkach czasu przebywa jednakową drogę. W ruchu jednostajnym prostoliniowym droga jest
proporcjonalna do czasu trwania ruchu.

S=v*t [m] t – czas s – droga

Wyk.1. Wykres zależności drogi od czasu -s(t)

V – prędkość, jednostką prędkości jest 1 m/s. Ciało porusza się z prędkością 1 m/s, jeżeli drogę 1 metra
przebędzie w ciągu 1 sekundy, prędkość w ruchu jednostajnym, prostoliniowym nie zmienia się.

V= [ ]

Wyk.2. Wykres zależności prędkości od czasu – v(t)

Ruch jednostajnie przyspieszony prostoliniowy

W ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym prędkość rośnie w ciągu jednej sekundy o tę samą
wartość. Przyspieszenie w tym ruchu ma stałą wartość.

Prędkość w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym bez prędkości początkowej: V=a⋅t

a – przyspieszenie t – czas

Wyk. 1. Wykres zależności prędkości od czasu – v(t) w ruchu jednostajnie przyspieszonym bez
prędkości początkowej

Prędkość w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym z prędkością początkową: V=V 0+ a⋅t

a – przyspieszenie t – czas v0- prędkość początkowa

Wyk. 2. Wykres zależności prędkości od czasu – v(t) w ruchu jednostajnie przyspieszonym z

prędkością początkową

Droga w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym bez prędkości początkowej:

s= [m]

a – przyspieszenie t – czas
Wyk. 3. Wykres zależności drogi od czasu – s(t) w ruchu jednostajnie przyspieszonym

Przyspieszenie

Wartość przyspieszenia obliczamy dzieląc zmianę prędkości przez czas, w którym ta zmiana nastąpiła:

a=ΔVt

ΔV=(Vk–Vp)

a – przyspieszenie

ΔV – zmiana prędkości

Vk – prędkość końcowa

Vp – prędkość początkowa

t – czas

Jednostką przyspieszenia jest 1 m/s2. Przyspieszenie ciała ma wartość 1 m/s2, jeżeli w ciągu 1 sekundy
prędkość zmienia się o 1 m/s .

Wyk. 4. Wykres zależności przyspieszenia od czasu – a(t) w ruchu jednostajnie przyspieszonym.

ZADANIE 1. Z wysokości h nad powierzchnią ziemi rzucono jednocześnie dwa ciała: ciało A- pionowo
w górę i ciało B pionowo w dół. Początkowe wartości obu ciał wynosiły v 0=1 , g=10 . Ile czasu
upłynie pomiędzy uderzeniami tych ciał w ziemię?

ROZWIĄZANIE. Ciało A rzucone do góry, wzniesie się na pewną wysokość, a następnie będzie swobodnie
spadać. Po powrocie do miejsca w którym rozpoczęło ruch, będzie miało prędkość v 0=1m/s skierowaną
ku dołowi, a więc będzie w takiej samej sytuacji jak ciało B gdy zaczynało ruch.

Ruch ciała A do góry trwa: t=

ruch ciała A w dół trwa tyle samo co do góry: t=

Zatem ciało A będzie opóźnione w stosunku do ciała B o: = = 0,5s

ZADANIE 2. Z wysokości h puszczono swobodnie ciało A. Po upływie t 0=0,1s z tego samego miejsca
puszczono swobodnie ciało B. Jakim ruchem poruszają się względem siebie te ciała? Jaka jest ich
względna prędkość?

ROZWIĄZANIE. Załóżmy, że ciało B rozpoczyna ruch w chwili 0. Podczas ruchu jego prędkość rośnie
proporcjonalnie do czasu: VB(t)=g*t

Kiedy ciało B rozpoczynało ruch, ciało A miało Już prędkość: V 0=g*t0=10 * 0,1s=1

Prędkość ciała A wzrastała zgodnie ze wzorem: VA(t)=V0+gt

Względna prędkość ciała A względem ciała B wynosi zatem:

VA(t) – VB(t) = VB(t) = V0 +gt – gt = V0 = 0,1s

Zatem ciała poruszają się względem siebie ruchem jednostajnym z prędkością V 0=0,1s

ZADANIE. Oblicz drogę jaką przebędzie ciało poruszające się z prędkością 20 km/h w czasie 3 godzin
t 3h 33600s 10800s
Aby obliczyć drogę s dla tego ciała musimy najpierw zamienić jednostkę prędkości i jednostkę czasu.

20 = = 5,5

Ponieważ ruch jest ruchem jednostajnym prostoliniowym stosujemy przekształcenie wzoru na prędkość.
s v t
Obliczenia: s=5,5 * 10800 s = 59999,9 m= 60 km
Odp.: Ciało przebędzie drogę równą 60 km.

Zadanie 3. Rowerzysta przejechał pierwsze 5 km ze średnią prędkością

20 km/h a następnie 12 km ze średnią prędkością 16 km/h. Z jaką średnią
prędkością jechał rowerzysta na całej trasie i w jakim czasie ją przebył?
Dane: Szukane:
s1= 5km  v śr ?
s2=12 km t=?
v1 20

v2 16
Ponieważ wszystkie jednostki są podane w kilometrach i godzinach nie trzeba ich zamieniać.
Aby obliczyć średnią prędkość rowerzysty musimy obliczyć całkowitą drogę przejechaną przez ten rower oraz
całkowity czas potrzebny na ten przejazd. Jest on również wielkością przez nas poszukiwaną.
Obliczamy całkowita drogę:
sc= s1+s2= 5km+ 12km=17km
Aby obliczyć całkowity czas przejazdu musimy obliczyć czasy potrzebne na przejechanie poszczególnych
odcinków drogi.
Ponieważ ruch jest ruchem jednostajnym prostoliniowym stosujemy przekształcenie wzoru na prędkość.
Obliczamy czas przejazdu na drodze 5 km:
Wzór: v=
stąd
t

Obliczenia: t1= = = 0,25 h

Obliczamy czas przejazdu na drodze 12 km:

Obliczenia: t2= = = 0,75 h

Całkowity czas przejazdu:

tc =t1+t2= 0,25h + 0,75h = 1h
Obliczamy średnią prędkość na całej trasie:
Vśr= = = 17

Odp. Średnia prędkość rowerzysty wynosi 17 , a czas przejazdu zajął jedną

godzinę.
Zadanie 4. Z jakim przyspieszeniem porusza się rowerzysta, jeżeli w ciągu 10
minut przebywa drogę równą 0,5 km?
Dane: Szukane:
t 10min 1060s 600s a=?

s 0,5km500m

Aby obliczyć drogę s dla tego ciała musimy najpierw zamienić jednostkę czasu i jednostkę prędkości. Liczby z
jednostkami dopisujemy do danych.
Ponieważ ruch jest ruchem jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym stosujemy wzór na przyspieszenie po
przekształceniu wzoru na drogę.
Wzór:
S=

2s a t2

2s a t2 /dzielimy obustronnie przez t2

a=
Obliczenia: Pamiętamy o podniesieniu do potęgi wartości czasu oraz jej jednostki
a= = = =

Odp. Rowerzysta porusza się z przyspieszeniem