INTRODUCING-SENTENCES.

1. Lekcja PREDICATE ADJECTIVES.

NOUNS AND NOUN GENDER.
pierwsza MODIFIERS OF NOUNS.
FUNCTION WORDS.
jeden, jedna, jedno one PRESENT AND FUTURE OF ‘BE’
pierwszy, pierwsza, pierwsze first
Mini-lekcja: POLISH NUMBERS.

panna miss, maiden. Virgo. sierpień August. w sierpniu in August. wrzesień September. we
wrześniu in September.

1.A. Cześć!
Meeting and greeting. Informal style. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2

1.B. Dzień dobry!

Meeting and greeting. Formal style. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

1.C.1. Co to jest?
Asking and saying what something is. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

1.C.2. Kto to jest?

Asking and saying who someone is. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24

1.D. Dobrze wyglądasz.

Complimenting someone on their appearance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

1.E. Autobus
Waiting for a bus. Making an acquaintance at the bus stop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
1
 Warszawa: Pałac Kultury i Nauki Warsaw: Palace of Culture and Science.

Pałac Kultury i Nauki w Warszawie (The Palace of Culture and Science in Warsaw, PKiN).
Originally named after Soviet leader Joseph Stalin, at 42 stories and 231 meters high, it is still
th
the tallest building in Poland. An observation point on the 30 floor provides a fine view of the
city. The PKiN was built on the cleared-out ruins of bombed-out downtown Warsaw in 1952-
1955 by Soviet architects and some 3500 Russian laborers, the “gift of the Soviet people" to the
people of Poland. It is an example of the Soviet Gothic style (reaching for the sky), and its
exterior boasts monumental examples of socialist-realist sculpture. The building houses
theaters, cinemas, restaurants, bookstores, restaurants, public institutions, and many private
offices. Older Poles resent the building as a reminder of past Soviet oppression, while it finds
more acceptance among the younger generation who grew up with it.
2
 1. LEKCJA PIERWSZA

A. Cześć! (Agata i Andrzej spotykają się na uniwersytecie)

Informal style. Two classmates meet on campus.

Agata: Cześć, Andrzej! Hi, Andrzej!

Andrzej: Cześć, Agata! Jak się masz? Hi, Agata! How are you? So-so. <Fairly
Agata: Tak sobie. <Dość dobrze.> Co well.> What's new? <How’s it going?>
słychać? <Jak leci?>
Andrzej: Nic nowego. A co słychać u ciebie? Nothing new. What’s new with you?
Agata: Też nic. Also nothing.
Andrzej: Gdzie teraz idziesz? Where are you going?

Agata: Idę na zajęcia. Jak zwykle I’m going to class. As usual <always>,
<zawsze>, jestem spóźniona. I’m late.
Andrzej: A ja idę do domu, to na razie. And I'm going home, so see you.
Agata: Cześć, do zobaczenia! Hey, see you!

3
 1. LEKCJA PIERWSZA

Do zapamiętania for memorization

Co słychać? Jak leci?

Cześć! Jak się masz?
Do zobaczenia! Jak zwykle, jestem spóźniony (f.
Dość dobrze. spóźniona).
Gdzie teraz idziesz? Na razie!
Idę do domu Nic nowego.
Idę na zajęcia Tak sobie.

Uwagi notes

co słychać? what's up, literally, 'what's to potem av then, afterwards

hear?' sobie (here:) to each other
cześć hi, bye. An informal greeting. spotykać się -am –asz meet (one another)
do zobaczenia see you, so long spóźniony (f. spóźniona) aj late
iść to go. idę I go, idziesz you go, idzie to (here:) so, then
he, she, it goes (on foot) uwaga f note,
jak leci? How’s it going? observation więc conj so
jak zwykle as usual. jak zawsze as always witać się –am -asz greet each other
jestem I am. jesteś you are, jest he, she, it is. zajęcia pl form classes. na zajęciach in class.
na razie so long. Literally, 'for the moment, na zajęcia to class
for the time being'. zawsze av always
odpowiadać -am -asz answer żegnać się -am -asz say goodby
on he, ona she

Pytania questions (for both written and oral responses)

Question words: co what? czy yes/no? dlaczego why? gdzie where? jak how? kiedy when? kto
who?

1. Gdzie teraz idzie Agata? Where is Agata going now?

2. Gdzie idzie Andrzej? Where is Andrzej going?
3. Jak się ma Agata? How is Agata?
4. Co słychać u Andrzeja? What's new (to hear) with Andrzej?
5. Kto jest spóźniony? Who is late?
6. Czy Agata jest zwykle spóźniona? Is Agata usually late?
7. Czy ona jest zawsze spóźniona? Is she always late?
8. Kto idzie na zajęcia? Who is going to class?
4
 1. LEKCJA PIERWSZA

9. Kto idzie do domu? Who is going home?

Answer tak yes or nie no (or chyba tak probably so, chyba nie probably not): nie wiemy we
don’t know.
1. Agata jest spóźniona. 3. Agata idzie do domu. 5. Agata zawsze jest spóźniona.

2. Andrzej idzie na zajęcia. 4. Andrzej jest spóźniony. 6.

Historia

Andrzej i Agata spotykają się na uniwersytecie. Witają się. Andrzej pyta, jak Agata się ma, i ona
mówi, że tak sobie. Ona pyta, co u niego słychać. Nic nowego, mówi Andrzej. Potem Andrzej
pyta, gdzie Agata idzie, a ona odpowiada, że idzie na zajęcia i, jak zwykle, jest spóźniona.
Andrzej mówi, że on idzie do domu, więc mówią sobie do zobaczenia.

TRANSLATION (translations of the summary of the conversations are given in this lesson only):
Andrzej and Agata meet at the university. They greet each other. Andrzej asks how Agata is,
and she says so-so. She asks what’s new with him. Nothing new, says Andrzej. Then Andrzej
asks where Agata is going, and she answers that she is going to class and, as usual, she is late.
Andrzej says that he he is going home, so they say good-bye to each other.

spotykają się they meet. witają się they greet each other. mówi (s)he says. potem then. u
niego (here:) with him. mówią they say. sobie to each other. odpowiada answers. więc so.

na zajęcia to class. na zajęciach in class. A large lecture class at Łódź University.

5
1. LEKCJA PIERWSZA

GRAMATYKA 1.A.

REVIEW OF POLISH CONSONANT SOUNDS AND LETTERS.

a. Equivalent Polish/English sounds using the same letters: p b f m t d s z n k g.

b. Equivalent Polish/English sounds using different letters: w "v", ł "w", j "y", ch "h". Polish
ch, also sometimes spelled h, is more heavily aspirated than English "h".
c. More or less equivalent Polish/English sounds, but still pronounced noticeably differently:
r (trilled r, rolled on the tip of the tongue); l (soft l; like r, it is pronounced on the tip of the
tongue).
d. Sounds which are considered to be two sounds in English, but one sound in Polish: c "ts",
dz "dz".
e. Special letters and letter-combinations for the hushing sounds and ń:

"soft" "hard" closest English sound

ć (ci-) cz "ch"
ś (si-) sz "sh"
ź (zi-) rz or ż "zh"
dź (dzi-) dż "j"
ń (ni-) "ni" in onion
To practice these sounds, see the introductory section Polish Sounds, Spelling, and
Pronun-ciation, and the soundfiles used to illustrate them.

WHAT IS THIS/THAT? Co to jest?

The construction Co to jest? is the way to ask what something “is.” The answer is of the
type To jest długopis. That’s a ball-point., To jest szkoła. That’s a school, To jest muzeum
That’s a museum, and so on.

WHO IS THAT? Kto to jest?

One asks about the identitý of someone with the question Kto to jest? The answer is of the
type To jest Marta Czechowska. That is Marta Czechowska, To jest nasz sąsiad That’s our
neighbor.

The to jest construction may be used to introduce two people to one another, as in To jest
pani Ewa Suchecka, nasza stara znajoma, a to jest nasz sąsiad, pan Józef Wilczek. This is Ms.
Ewa Suchecka, our old acquaintance, and this is our neighbor, Mr. Józef Wilczek.

6
 1. LEKCJA PIERWSZA

The to jest construction is what may be called a “pointing”, “indicating”, or “identifying”

phrase: it says what something “is”, what its identity is or what its name is.

NOUNS AND NOUN GENDER. Polish nouns may be of masculine, feminine, or neuter gender.
Gender is a purely grammatical property of nouns, with little or no meaning. However, from the
point of view of grammatical correctness, gender is of great practical importance, because
modifiers and some verb endings agree with a noun in gender, i.e., they change endings
according to the gender of the noun they agree with or refer to.

1. MASCULINE NOUNS usually end in a consonant: budynek building, długopis ball-point,

dom house, home, hotel hotel, obraz picture, ołówek pencil, papier paper, samochód car,
automobile, stół table, sufit ceiling, uniwersytet university, zeszyt notebook. A good many
masculine names for persons end in -a: kolega colleague, class-mate, mężczyzna man.

2. FEMININE NOUNS usually end in -a (rarely, in -i). kobieta woman, koleżanka f. colleague,
class-mate, kreda chalk, książka book, lampa lamp, light, mapa map, Polska Poland, podłoga
floor, szkoła school, ściana wall, tablica blackboard, pani lady, gospodyni landlady. Some
feminine nouns end in palatal consonants: noc night, rzecz thing, twarz face.

3. NEUTER NOUNS usually end in -o: biurko desk, drzewo tree, dziecko child, krzesło chair,
łóżko bed, okno window, pióro pen, feather, radio radio, słowo word. Some neuter nouns end
in -e: pytanie question, zadanie assignment, zdanie opinion, sentence, życie life; some end in
-ę: imię first name, zwierzę animal; and a few end in -um: muzeum museum, laboratorium
laboratory.

Masculine, feminine, and neuter nouns: stół, lampa, łóżko.

4. NOUNS REFERRING TO PEOPLE are generally masculine or feminine according to sex; and
many personal nouns have separate male and female forms: kolega (m.), koleżanka (f.)
colleague, class-mate, lektor (m.), lektorka (f.) language teacher, nauczyciel (m.), nauczycielka
(f.) (school)teacher, student student (m.), studentka (f.) student, sąsiad (m.), sąsiadka (f.)
neighbor, uczeń (m.), uczennica (f.) school-boy/girl. However, the word osoba person is simply
7
1. LEKCJA PIERWSZA

a noun of feminine gender. It always takes feminine agreement, whether it refers to a man or a
woman. The word profesor professor does not have special male and female forms. Instead,
one distinguishes reference if necessary by prefacing the word with the titles pan or pani: pan
profesor (m.), pani profesor (f.). When preceded by ten, ta, the titles pan and pani also serve
as the words for 'gentleman' and 'lady': Ten pan to nasz sąsiad. That gentleman is our
neighbor. Ta pani jest miła. That lady is nice.

5. ADJECTIVAL NOUNS are adjectival in form, but have the function of nouns in sentences.
They often refer to people. Examples are krewny (f. krewna) relative, narzeczony (f.
narzeczona) fiancé(e). znajomy (f. znajoma) friend, acquaintance.

ABSENCE OF DEFINITE AND INDEFINITE ARTICLES. Polish does not have correspondents to the
English definite and indefinite articles a(n) and the. One determines the definiteness of an item
from context:
Tu jest długopis. Here is a/the ball-point.
Tu jest książka. Here is a/the book.
Tu jest krzesło. Here is a/the chair.

The pronominal adjective ten (m.) ta (f.) to (n.) may be used for emphasis:
Gdzie jest ten długopis? Where is this/that ball-point?
Gdzie jest ta książka? Where is this/that book?
Gdzie jest to krzesło? Where is this/that chair?

The modifier tamten (m.) tamta (f.) tamto (n.) is used for especially contrastive emphasis: 'that
other one', 'that one over there'.
Ten dom jest nowy, a tamten jest stary. That house is new, while that one over there is old.

MODIFIERS (ADJECTIVES AND PRONOMINAL ADJECTIVES). An adjective is a word which

modifies a noun as to characteristic, quality or type. Adjectives and most pronominal modifiers
(like 'this', 'that', 'our', etc.) agree with the modified noun according to the noun's gender. In
practice, this means that the adjective or pronominal modifier changes endings according to
the gender of the noun modified. The typical adjective endings are -y (m.), -a (f.), and -e (n.).
Adjectives are cited in dictionaries in the masculine form.

dictionary form masculine feminine neuter

dobry good dobry dobra dobre
duży big, large duży duża duże
8
 1. LEKCJA PIERWSZA

ładny pretty ładny ładna ładne

mały small mały mała małe
miły nice miły miła miłe
młody young młody młoda młode
nowy new nowy nowa nowe
pierwszy first pierwszy pierwsza pierwsze
stary old stary stara stare
ważny important ważny ważna ważne
zły bad zły zła złe

Also: interesujący interesting, wymagający demanding, wspaniały great, marvelous, and so on.
Examples:
nowy dom new house wspaniały hotel a great hotel
nowa lampa new lamp wspaniała szkoła a great school
nowe pióro new pen wspaniałe muzeum a great museum

Some masculine nouns designating persons end in -a but take masculine gender agreement:
nowy kolega new class-mate, colleague.

After k and g, the ending -y is respelled –i, and -i- is added before the ending -e:
drogi expensive drogi droga drogie
jaki what kind, what sort jaki jaka jakie
taki such (a), so taki taka takie

Pronominal modifiers may have slightly different masculine or neuter endings from adjectives:

ten this, that ten ta to

tamten that over there tamten tamta tamto
jeden one jeden jedna jedno
nasz our nasz nasza nasze

Examples:
m. ten nowy samochód that new car
f. ta nowa szkoła that new school
n. to nowe słowo that new word

m. nasz nowy lektor our new language instructor

f. nasza nowa szkoła our new school
n. nasze nowe zadanie our new assignment

9
1. LEKCJA PIERWSZA

m. jeden dobry student one good student (m.)

f. jedna dobra osoba one good person
n. jedno małe dziecko one small child

Co to jest? biurko desk, długopis ball-point, dom house, krzesło chair, książka
book, mapa map, okno window, ołówek pencil, pióro pen, stół table, tablica
blackboard, zeszyt notebook.

10
 1. LEKCJA PIERWSZA

ĆWICZENIA 1.A.

1.1. Give a logical response:

Cześć! Gdzie teraz idziesz?
Jak się masz? Jesteś spóźniona?
Co słychać? Idziesz na zajęcia?
Do zobaczenia! Na razie.

1.2. Demonstrative pronoun ten ta to. Gender agreement.

biurko: to biurko that desk.

budynek, długopis, imię, kobieta, kolega, koleżanka, kreda, krzesło, książka, laboratorium,
lektor, mężczyzna, muzeum, noc, obraz, osoba, pytanie, radio, rzecz, sąsiad, słowo, stół, szkoła,
zadanie, zeszyt, znajoma, znajomy, zwierzę.

1.2.

1.3. 'our nasz nasza nasze. From Exercise 1.2, choose at least six appropriate nouns of different
genders to use with nasz nasza nasze 'our'.
To jest nasze zadanie. This is our assignment.

1.3.

1.4. Identity statements with to jest. In b, use the adjective 'new', or any other adjective that
makes sense.

lampa: a. To jest lampa. That's a lamp.

b. To jest nowa lampa. That's a new lamp.

tablica, sufit, krzesło, kreda, stół, zeszyt, ołówek, biurko, ściana, obraz, szkoła.

1.4.

1.5. 'Here' tu 'there' tam; adjective and modifier agreement. Vary the adjective.
szkoła: a. Tu jest dobra szkoła. Here's a good school.
b. Tam jest nasza nowa szkoła. There is our new school.

stół, samochód, radio, muzeum, książka, uniwersytet.

1.5.
1.6. 'That one over there' tamten tamta tamto.

11
1. LEKCJA PIERWSZA

nowa szkoła: Tamta szkoła jest nowa. That school over there is new.

ważne słowo, drogi samochód, ładny obraz, interesująca książka, wspaniałe muzeum.

1.6.

1.7. 'one' jeden jedna jedno. In b., supply your own adjective.
krzesło: a. jedno krzesło.
b. Tu jest jedno dobre krzesło. Here is one good chair.

lampa, radio, ołówek, drzewo, szkoła, student, zdanie, długopis, imię, lekcja.

1.7.

1.8. such a taki taka takie.

duże krzesło: To jest takie duże krzesło. That’s such a large chair.

ładny obraz, drogi hotel, interesująca książka, wymagająca szkoła, dobry student, ładne imię,
ważne słowo.

1.8.

1.9. Identity statements using to as a connector. Choose between ten pan and ta pani.

lektor: Ten pan to nasz nowy lektor. That man is our new language-teacher.

sąsiad, kolega, koleżanka, lektorka, sąsiadka, profesor.

1.9.

12
 1. LEKCJA PIERWSZA

Dzień dobry! Hello!

1.B. Dzień dobry!

Formal style. Two people out shopping, casual acquaintances, meet on the street.

Pan Karol: Dzień dobry pani! Hello (madam)!

Pani Maria: Dzień dobry panu! Jak się Hello (sir)! How are you, sir?
pan ma? Fine thanks. And you (madam)?
Pan Karol: Dobrze, dziękuję. A pani? Also fine. What are you doing here?
Pani Maria: Też dobrze. Co pan tu robi? I'm doing (some) shopping. Excuse me, but
Pan Karol: Robię zakupy. Przepraszam, ale I'm in a big <a bit of a> hurry. <I've got
bardzo <trochę> się śpieszę. <Muszę lecieć.> to run.>
Pani Maria: Ja też muszę iść. To do widzenia. I have to go too. So good-bye.
Pan Karol: Do widzenia. Good-bye.

13
1. LEKCJA PIERWSZA

Do zapamiętania

Bardzo się śpieszę. Dzień dobry panu!

Co pan(i) tu robi? Ja też muszę iść.
Do widzenia. Jak się pan(i) ma?
Dobrze, dziękuję. Przepraszam.
Dzień dobry pani! Robię zakupy.

Uwagi

ale but Pan Karol Mr. Karol, Pani Maria Ms. Mary.
co pan (pani) tu robi? What are you doing The titles Pan Mr. and Pani Ms. are used
here? Literally, 'what is sir (madam) with first names in normal friendly but
doing here?'. An ordinary level of formal conversation.
formality with casual acquaintances. pan gentleman, sir. pani lady, madam
do widzenia good-bye (southern U.S. ma'am) These are forms
dzień dobry hello. Literally, 'good day'. This of polite address, used as de facto 2nd-
greeting is used as a general all-purpose person pronouns in the sense "you".
greeting in the morning, daytime, and dzień dobry panu/pani. Dative case
early evening. In the late evening one forms of pan/pani (Lesson 7).
uses dobry wieczór good evening. przepraszam excuse me, I'm sorry, I beg
dzień dobry panu (pani). literally, 'good day your pardon. The letter-combination
to you, sir (madam)'. The expression uses prze- is pronounced "psze-": "prze-PRA-
Dative-case forms of pan and pani. szam".
ja też I too ("me too") robić do: robię I do, robisz you-sg. do robi
jak się pan(i) ma? how are you? A fairly he, she, it does.
earnest inquiry about someone's health. śpieszyć się to be in a hurry śpieszę się I
Informal jak się masz is more frequent am in a hurry śpieszysz się you are in a
(see conversation A). hurry, śpieszy się (s)he is in a hurry.
muszę iść I have to go. muszę wracać I have bardzo się śpieszę I'm in a big hurry.
to be getting back. trochę się śpieszę I'm in a bit of a hurry
też also

14
 1. LEKCJA PIERWSZA

Pytania (for both written and oral response)

In your anwers, you may want to make use of the phrases Tak yes. Nie no. Chyba tak probably
so. Chyba nie probably not. Nie wiemy we don't know.

1. Jak się ma pan Karol?

2. A jak się ma pani Maria?
3. Co robi pan Karol?
4. A co robi pani Maria?
5. Kto się śpieszy?
6. Kto robi zakupy?
7. Kto musi już iść?

Tak/Nie/Nie wiemy

1. Pan Karol robi zakupy. 3. Pani Maria też robi zakupy.

2. Pan Karol bardzo się śpieszy. 4. Pan Karol musi już iść.

Historia

Pan Karol i Pani Maria spotykają się na ulicy i witają się. Oni nie znają się zbyt dobrze. Pani
Maria pyta, jak Pan Karol się ma i on mówi, że dobrze, a potem on pyta, jak pani Maria się ma.
Ona odpowiada, że też ma się dobrze. Potem ona pyta, co on tam robi, a on odpowiada że robi
zakupy. On też mówi, że bardzo się śpieszy. Pani Maria mówi, że ona też musi iść, więc mówią
sobie do widzenia.

TRANSLATION. Karol and Maria meet each other on the street. They don’t know each other
very well. Maria asks how Karol is, and he says fine, and then he asks how he is. Maria answers
that she is also fine. Then she asks what he is doing there, and he answers that he is shopping.
He also says that he’s in a big hurry. Maria says that she also has to go, so they say good-bye to
each other.

ulica f street. na ulicy on the street. witają się they greet each other. oni nie znają się zbyt
dobrze they don’t know each other too well. sobie to each other.

15
1. LEKCJA PIERWSZA

GRAMATYKA 1.B.

THIRD-PERSON SINGULAR PRONOUNS. The 3rd-person pronouns on he, it, ona she, it, ono it
refer to nouns according to grammatical gender, not according to sex (although on and ona
also have their expected sexual reference). Hence one refers to szkoła school with ona she, to
hotel hotel with on he, and to muzeum museum with ono it.

See:
To jest nasz hotel. On jest nowy. That is our new hotel. It is new.
To jest nasza szkoła. Ona jest nowa. That is our new school. It is new.
To jest nasze muzeum. Ono jest nowe. That is our new museum. It is new.

The 3rd-person titles pan sir, Mr. and pani madam, lady, Mrs., Ms. are used in the sense of
'you' when addressing strangers and persons with whom one is on a formal basis. THEY NEVER
MEANS ‘HE’, ‘SHE’. These de facto 2nd-person pronouns take the 3rd-person form of the verb:
Co pan (pani) robi? What are you doing? (formal; literally, 'what is sir/madam doing?').

Contrast with:
Co robisz? What are you doing? (informal). Assume you are on a formal basis with a person
unless you know otherwise.

As noted earlier, when preceded by modifiers, especially by the pronominal modifiers ten and
ta, these words acquire the meaning 'gentleman', 'lady' or, more generally, 'man', 'woman':
Ten pan jest bardzo stary. That man (gentleman) is very old.
Ta pani jest bardzo miła. That woman (lady) is very nice.

THE VERB ‘TO BE’ IN THE PRESENT AND FUTURE (SINGULAR). Here are the present and future
tense forms (singular) of the verb być to be. The optional (for the moment) plural forms are
given in plain type.

być to be
jestem I am będę I will be
jesteś you (sg.) are (informal) będziesz you will be
jest he, she, it is będzie he, she, it will be
jesteśmy we are będziemy we will be
jesteście you (pl.) are będziecie you (pl.) will be
są they are będą they will be

16
 1. LEKCJA PIERWSZA

Jestem I am (a no-longer-published women's magazine cover). The lead article deals with
Wiosenne manewry z wagą springtime maneuvers with one's weight.

PRESENT TENSE OF VERBS. Verbs are listed in the glossary in the infinitive (the form that means
'to go', 'to do', and so on). Next to the infinitive are the 1st person singular (the "I" form) and
the 2nd person singular (the "you" form), from which the other verb forms may be derived.

verb (infinitive): 1st pers. sg. “I” 2nd pers. sg. “you” 3rd pers. sg. he, she
być be jestem jesteś on, ona, pan(i) jest
iść go (on foot) idę idziesz on, ona, pan(i) idzie
mieć to have mam masz on, ona, pan(i) ma
mówić say mówię mówisz on, ona, pan(i) mówi
musieć must muszę musisz on, ona, pan(i) musi
myśleć think myślę myślisz on, ona, pan(i) myśli
pytać ask pytam pytasz on, ona, pan(i) pyta
robić do robię robisz on, ona, pan(i) robi
rozumieć understand rozumiem rozumiesz on, ona, pan(i) rozumie
wiedzieć know info wiem wiesz on, ona, pan(i) wie
zgadzać się agree zgadzam się zgadzasz się on, ona, pan(i) zgadza się
znać know s.t. or s.o. znam znasz on, ona, pan(i) zna
17
1. LEKCJA PIERWSZA

st nd
Often, the 1 and 2 person forms will be abbreviated: mówić –wię –isz, pytać –am –asz

The 1st pers. and 2nd pers. forms of a verb are usually used without any pronoun; robię all by
itself means 'I do, I am doing', and robisz means 'you do, you are doing'. The pronouns ja I and
ty you (informal, singular) are used for emphasis:
Ja też idę do domu. As for me, I’m also going home.
A ty jak myślisz? And what do you think?

For all verbs except być to be (see above), the 3rd pers. sg. may be derived from the 2nd pers.
sg. by subtracting -sz:

2nd pers. sg. 3rd pers sg.

idziesz you go idzie he, she, it goes
pytasz you ask pyta he, she, it asks
robisz you do, robi he, she it does
and so on.
rd
The 1st pers. pl. “we” form may be derived by adding –my to the 3 pers. sg. form; the 2nd
pers. pl. “you” form may be derived by adding –cie:

3rd pers. sg. 1st pers pl. 2nd pers. pl.

idzie he, she, it goes idziemy we go idziecie you (pl.) go
pyta he, she, it asks pytamy we ask pytacie you (pl.) ask
robi he, she it does robimy we do robicie you (pl.) do

and so on.

See Lesson 8 for the complete present tense of verbs.

że that (subordinating conjunction). Several of the above verbs may be used to introduce
reported speech or thought with the subordinating conjunction że: mówić, że… ‘say that’,
myśleć, że… ‘think that’, odpowiadać, że… ‘answer that’, rozumieć, że…’understand that’,
wiedzieć, że… ‘know that’, as in

Myślę, że muszę iść I think (that) I have to go.

The conjunction że may never be omitted, as it often is in English. The comma before że is
purely orthographical: it is required in writing, but it does not indicate a pause in speech.

18
 1. LEKCJA PIERWSZA

FORMAL VS. INFORMAL ADDRESS. As noted above, the 2nd pers. sg. form of a Polish verb is
used for informal address, with persons with whom one is on a familiar, first-name basis (family
members and close friends). Otherwise, one uses pan sir or pani madam in combination with
the third-person singular form of the verb:

Informal: Co Formal:
robisz? Gdzie Co pan(i) robi? What are you doing?
idziesz? Jak Gdzie pan(i) idzie? Where are you going?
myślisz? Co Jak pan(i) myśli? What (how) do you think?
mówisz? Co pan(i) mówi? What are you saying?
Dlaczego pytasz? Dlaczego pan(i) pyta? Why do you ask?

and so on.

The titles pan and pani are usually used with a person’s first name or, in introductions, with
both first and last name. The use of pan and pani with the last name only is stiff and formal. In
other words, given Julia Skoczyńska, as long as one has met her and she is, therefore, an
acquaintance, one should address her as pani Julia, not as !pani Skoczyńska.

SUMMARY: USE OF PERSONAL PRONOUNS.

1. The 1st and 2nd person pronouns (ja I, ty you) are used only for emphasis or contrast; in
general, omit them: Idę I am going. Robisz You are doing.

2. The 3rd person pronouns on he/it, ona she/it, ono it are usually not omitted. On pyta He
asks. Ona idzie She is going. Ono jest. It is.

3. The titles pan sir, Mr. and pani madam, Ms. are used in formal 2nd-person address. Co
pani robi? What are you doing (sir)? Jak pani myśli? What do you think (madam)? The
pronoun-titles pan and pani are almost never omitted.

IMPORTANT QUESTION WORDS. Here is a summary of the most important question words:
co? what? kiedy? when?
kto? who? dlaczego? why?
czy? whether (asks yes-no questions) jak? how?
dokąd? where to? jak długo? for how long?
gdzie? where? jak daleko? how far?
19
 ĆWICZENIA 1.B

1.10. Respond logically:

Dzień dobry! Gdzie pan idzie?
Jak się pan(i) ma? Czy pan robi zakupy?
Co pan(i) tu robi? Bardzo się śpieszę.
Przepraszam, muszę iść. Do widzenia!

1.11. Formal versus informal verb use. Use either pan or pani.

Jak się masz? Jak się pani ma? How are you (formal)

Gdzie idziesz? Czy robisz zakupy?

Co robisz? Czy idziesz na zajęcia?
Gdzie jesteś? Jak myślisz?
Czy jesteś spóźniona? Jak się masz?
Bardzo się śpieszysz? Jesteś spóźniony (spóźniona)?
Czy dobrze rozumiesz?

1.11.

1.12. 3rd-person narrative. Narrate the following direct statements.

Agata: Idę na zajęcia. Agata mówi, że ona idzie na zajęcia. Agata says that she is going to
classes.
Andrzej to Agata: Jak się masz? Andrzej pyta, jak Agata się ma.

Andrzej to Agata: Gdzie teraz idziesz? Pan Karol: Robię zakupy.

Agata: Jestem spóźniona. Pan Karol: Bardzo się śpieszę.
Andrzej: Idę do domu. Pan Karol: Muszę iść.
Pani Maria to Pan Karol: Jak się pan ma? Pani Maria: Ja też muszę iść.
Pani Maria to Pan Karol: Co pan tu robi?

20
 1. LEKCJA PIERWSZA

1.13. Logical adjective use answering questions posed by jaki jaka jakie ‘what kind’; gender
agreement. Use of third-person pronouns. Choose from: dobry, drogi, duży, interesujący, ładny,
młody, mały, miły, nowy, spóźniony, stary, ważny, wspaniały, wymagający, zły:

dom: a. Jaki jest ten dom? What's that house like?

b. On jest nowy. It is new.

krzesło, obraz, słowo, sąsiadka, profesor, osoba, uniwersytet, lekcja, zwierzę, radio, sufit,
książka, pytanie, muzeum, hotel.

1.13.

1.14. Give the verb in the 1st person sg. and pl.:

iść: idę I am going, idziemy we are going.

robić, myśleć, być, pytać, mieć, mówić, musieć, rozumieć, wiedzieć, znać, śpiesxzyć się.

1.14.

1.15. Make up questions using question words (see under Important Question Words above) and
nd st
the verbs of exercise 1.14. in the 2 person sg. Then answer them appropriately in the 1 person
sg. Note: pytać goes with the proposition o: o co pytasz? ‘what are you asking about?’

Iść: - Gdzie idziesz? Where are you going?

21
1. LEKCJA PIERWSZA

ratusz (medieval town hall) w Szczecinie in Szczecin.

1.C.1. Co to jest?
Two people walking along the street, one a local, the other a visitor. The visitor wonders what
a building they see is.

Mietek: Co to jest? What's that?

Małgosia: Co? Gdzie? What? Where?
Mietek: Tamten budynek. Czy to jest kościół? That building there. Is that a church?
Małgosia: Nie, to nie jest kościół tylko stary No, that’s not a church but the old city hall <an
ratusz <stara szkoła, stare muzeum>. old school, an old museum>.
Mietek: On <ona, ono> jest wspaniały It's marvelous.
<wspaniała, wspaniałe>.
Małgosia: Tak myślisz? You think so?
Mietek: Tak. Yes.
Małgosia: A ja myślę, że on jest po Well I think it’s simply strange <ordinary>.
prostu dziwny <zwyczajny>.

22
 1. LEKCJA PIERWSZA
Do zapamiętania
Co to jest? Ten budynek jest wspaniały.

Ja myślę, że on jest dziwny. To chyba jest kościół.

Jak myślisz? To jest nowa szkoła.
Nie zgadzam się To jest nowe muzeum.
Tak myślisz? To jest stary ratusz.
Ten budynek jest po prostu dziwny. To nie jest kościół tylko ratusz.

1.C.1. Uwagi

budynek building grammatical gender, not by sex; hence

czy conj 1 whether, or. 2 yes-no question kościół: on; szkoła: ona; muzeum: ono.
particle myśleć -lę, -lisz think. jak myślisz? what do
dziwny aj strange you think? tak myślisz? you think so?
jak myślisz? what do you think? nie myślisz? don't you think so?
Małgosia. Diminutive or familiar form of po prostu av simply
Małgorzata Margaret. ratusz mi –a (medieval) city hall
Mietek Diminutive or familiar form of Szczecin. w Szczecinie ‘in Szczecin’, a town
Mieczysław. in the far north west of Poland, near
nowy kościół new church, nowa szkoła, the Baltic Sea
new school, nowe muzeum wspaniały aj marvelous
new museum. zgadzać się -am -asz agree
on he, it, ona she, it, ono it. Remember zwyczajny aj ordinary
that these items refer to nouns by

Pytania questions (read the following historia first)

1. Gdzie są Mietek I Małgosia?

2. Kto dobrze (lepiej-better) zna Szczecin?
3. Co to jest za budynek? Czy to jest kościół?
4. Kto myśli, że ten ratusz jest wspaniały?
5. Kto nie zgadza się? Dlaczego?

6. Jak ty myślisz: czy ten ratusz jest wspaniały? dziwny? zwyczajny? interesujący?
7. Czy masz jakiś interesujący budynek czy pomnik-monument w twoim mieście? Jaki?
8. Co w twoim mieście zwykle pokazujesz zwiedzającym? What in your town/city do you
usually show to visitors?
23
 Historia

Mietek i Małgosia są w Szczecinie. Małgosia dobrze zna Szczecin, a Mietek jest tam pierwszy raz
Mietek widzi jakiś interesujący budynek. On pyta, co to jest. On myśli, że to chyba jest kościół.
Małgosia mówi, że to nie jest kościół tylko stary ratusz. On tylko wygląda jak kościół. Mietek
mówi, że on myśli, że ten budynek jest wspaniały. Małgosia nie zgadza się. Ona myśli, że on jest
po prostu dziwny.

TRANSLATION. Mietek and Małgosia are in Szczecin. Małgosia knows Szczecin, while Mietek
was never in Szczecin. Mietek sees some sort of interesting building. He asks what it is. He thinks
that it’s probably a church. Małgosia says that it’s not a church but an old city hall. Mietek says
that he thinks that that building is marvelous. Małgosia doesn’t agree. She thinks that it is
simply strange.

Szczecin Szcecin (town). W Szecinie in Szczecin. jest tam pierwszy raz is there for the first time.
widzi sees. jakiś some sort of. pyta asks. chyba probably. kościół church. mówi says. tylko only.
ratusz city hall. wygląda look, appear. zgadza się agrees.

stara szkoła. old school in the old part of Toruń

24
 1. LEKCJA PIERWSZA

Dość wymagający lektor a rather demanding instructor

1.C.2. Kto to jest?

On campus, two students talk about their new teacher.

Magda: -Kto to jest? Who is that?

Marek: -Kto? Gdzie? Who? Where?
Magda: -Tamten pan (tamta pani). That gentleman (lady) there.
Marek: - To jest nasz nowy lektor (nasza nowa You don’t know? That's our new language-
lektorka), pan Bronisław (pani Beata) tutor (m./f.), Mr. Bronisław (Ms. Beata).
Magda: -On (ona) jest dość stary/młody S(he) is rather old/young, <don't you think?>
(stara/młoda), <nie myślisz?>
Marek: -Skąd. On (ona) nie jest tak Not-at-all. (S)he's not so old.
stary/młody (tak stara/młoda).
Magda: -Podobno on(a) też jest bardzo Supposedly (s)he is also very demanding.
wymagający (wymagająca).
Marek: -To bardzo możliwe. <On (on) That’s very likely. <(S)he looks that way.>
tak wygląda.>

25
1. LEKCJA PIERWSZA

Do zapamiętania

Kto to jest? Ona nie jest tak stara.

Nie myślisz? On tak wygląda.
On jest dość młody. Podobno on jest bardzo wymagający.
On jest bardzo wymagający. Ta pani to nasza nowa lektorka.
On nie jest tak stary. Ten pan to nasz nowy lektor.
Ona jest bardzo wymagająca. To bardzo możliwe.
Ona jest dość młoda.

Uwagi

dlaczego why skąd literally, 'from where'? Colloquially,

dość av rather, fairly ‘what do you mean?’, ‘not at all’
lektor (f. lektorka) lecturer. Used to refer słyszęć –szę –szysz hear
to one's language instructor or tutor. tamten pan that gentleman, tamta
Magda. Familiar form of Magdalena. pani that lady
Marek. Familiar form of Mariusz or Marian. widzieć –dzę –dzisz see
możliwy aj possible wyglądać -am –asz look, appear
podobno av supposedly wymagający aj demanding
raczej rather

Pytania (read the following historia first)

1. Gdzie teraz są Marek i Magda?

2. Kogo (whom) Magda widzi? Kto to jest?
3. Kto myśli, że ten pan (ta tani) jest raczej stary (stara)? Kto nie zgadza się? Co on (ona)
myśli i mówi?
4. Czy Magda wie na pewno (for sure), że ich nowy lektor (nowa lektorka) jest bardzo
wymagający (wymagająca)? Co Marek mówi?

26
 1. LEKCJA PIERWSZA

Historia

Magda i Marek są na uniwersytecie. Magda widzi kogoś i pyta, kto to jest, bo ona nie wie.
Marek natomiast wie. On mówi, że to jest ich nowy lektor. Magda mówi, że ona myśli, że ta
osoba jest raczej stara. Marek nie zgadza się. On mówi, że ich lektor nie jest taki stary. On
podobno też jest bardzo wymagający, mówi Magda. Marek myśli, że to jest bardzo możliwe. On
rzeczywiście tak wygląda, on mówi.

na uniwersytecie at the university. widzi kogoś sees someone. natomiast by contrast,

however. ich poss pron their. raczej av rather. podobno av supposedly. możliwy possible. tak
(here:) that way. rzeczywiście av actually. wyglądać –am –asz look, appear.

TRANSLATION. Magda and Marek are at the university. Marta sees someone and asks who it is,
because she doesn’t know. Marek, however, knows. He says that that is their new language
tutor. Magda says that she thinks that that person is rather old. Marek doesn’t agree. He says
that he is not at all so old. He supposedly is also very demanding, says Magda. Marek thinks
that that is very possible. He actually looks like it, he says.

bardzo wymagający lektor a very demanding instructor

27
1. LEKCJA PIERWSZA

GRAMATYKA 1.C

NOTES ON CERTAIN CONSONANTS

ch The letter-combination ch is similar to English "h", but with slightly more friction. Do not
pronounce ch like English ch in cheese or patch because this is interpreted as Polish cz. The
difficulty with the sound ch is partly visual; however, it also has to do with the fact that the
English "h" sound does not occur between vowels and at the end of words, as Polish ch does,
so English speakers do not expect it to occur there. Practice: chyba probably, chory sick, cichy
quiet, ucho ear, dach roof, szachy chess, niech let, śmiech laughter, orzech nut, kuchnia
kitchen, ruch movement, traffic, duch spirit.

c Before the letter i, the letter c (without any mark above it) is pronounced like ć: , ciasto
"ćasto" dough, cicho "ćicho" quiet. Otherwise, c is pronounced like English ts in cats. Do not
pronounce c like "hard English c" in cat, because this is only the sound of Polish k. The difficulty
with this sound is partly visual, but it also has to do with the fact that the English "ts" sound
does not usually occur between vowels and at the beginning of words, as c does in Polish.
Practice: co what, cały "CA-ły" whole, cena "CE-na" price, cudzy "CU-dzy" foreign, cyrk circus,
taca "TA-ca" tray, dziecko "DŹEC-ko" child, koc blanket, noc night, nic nothing.

LETTER-COMBINATIONS WITH z
By itself the letter z is pronounced like English “z”. Before the letter i, the letter z (without
any mark above it) is pronounced like ź: ziarno "źarno" grain, zima "źima" winter. Otherwise, z
is pronounced just like English z in zoo. While the letter z is not frequent in English, the letter
and sound "z" is common in Polish. Do not slur plain Polish z, for this becomes confused with
the Polish sounds ź or ż. Practice: za in exchange for, zebra zebra, zysk profit, ze mną "ZE-mną"
with me, faza phase, beze mnie "be-ZE-mńe" without me. In word-final position, z is
pronounced "s": bez "bes"without, płaz "płas" reptile, raz "ras" once, wóz "vus" cart, car.
cz The letter-combination cz represents a sound similar to "tch" in English watch. Practice:
czas time, często often, oczy eyes, uczyć teach, poczta mail, post-office.
dz Before the letter i, the letter-combination dz is pronounced like dź: dziób "dźup" beak,
dziwny "dźiwny" strange. Otherwise, the letters dz (without any mark above the z) are
pronounced like English dz in adze. Practice: chodzę "CHO-dzę" I walk, widzę "WI-dzę" I see. In
word-final position, dz is pronounced "c": wódz "wuc" leader. Polish verbs often show an
alternation between dz and dź, spelled dz before i; see chodzę “ chodz-ę” ‘I walk’ vs. chodzisz
“chodź-isz” ‘you walk’.
rz/ż The letter-combination rz is an alternate way of spelling the same sound as ż (similar to
s in treasure). The words morze sea and może maybe are pronounced exactly the same.
Practice: rzeka river, dobrze "DO-bże" fine, twarze "TFA-że" faces, orzeł "O-żeł" eagle. After t,
28
 1. LEKCJA PIERWSZA

p, k, the letter-combination rz is pronounced "sz": trzeba "TSZE-ba" one must, przepraszam

"psze-PRA-szam" excuse me, krzesło "KSZE-sło" chair. The basis for spelling rz or ż has to do
with etymology. The sound spelled rz is etymologically related to r, which will often be found in
related words; see morze "MO-że" sea, related to morski maritime. Here are some words with
ż: żaba frog, żona wife, plaża beach, kożuch sheepskin coat. In final position both ż and rz
sound like “sz”: nóż “nusz” knife, stróż “strusz” guard, twarz "tfasz" face, tchórz “tchusz”
coward.
sz The letter-combination sz is pronounced close to English "sh" as in shop. Practice: kasza
""KA-sza" buckwheat groats, szampan "SZAM-pan" champagne, szukam "SZU-kam" I am
searching, tusz mascara.

PREDICATE ADJECTIVES. Adjectives which are linked to the subject of a sentence with the verb
'be' are called PREDICATE ADJECTIVES. They agree in gender with the subject-noun referred to:
Ten pan jest bardzo miły. That man is very nice (masculine agreement).
Ta pani jest dość młoda. That woman is fairly young (feminine agreement).
To radio nie jest zbyt stare. That radio is not too old (neuter agreement).

A predicate-adjective question is formed with jaki jaka jakie what (kind of) this way:

Jaki jest ten dom)? What is that house like?

Jaka jest ta osoba? What is that person like?
Jakie jest to radio? What is that radio like?

This construction is more or less the equivalent of the more frequent construction Co to jest za
___. jest is often omitted:

Co to (jest) za budynek? What sort of building is that?

Co to (jest) za szkoła? What sort of school is that?
Co to (jest) za muzeum? What sort of museum is that?

YES-NO QUESTIONS AND STATEMENTS. Questions expecting 'yes' or 'no' for an answer are
typically preceded by the interrogative particle czy, literally meaning 'whether'. It is important
to remember that czy does not mean or substitute for the verb "is"; it simply signals a following
yes-no question. One typically answers a yes-no question with either tak yes or nie no.
-Czy ten obraz jest nowy? Is that picture new?
-Tak, on jest nowy. Yes, it is new.
-Nie, on nie jest nowy. No, it is not new.

Czy also means 'or' in ‘either-or’ choice-questions of the type

29
1. LEKCJA PIERWSZA

Czy to jest stół czy biurko? Is that a table or a desk?

The word tak, besides meaning 'yes', can mean 'thus, so, as':
Ten samochód nie jest tak stary. That car isn't so old.
The word nie placed before a verb means 'not':
To nie jest kościół tylko ratusz. That’s not a church but a town hall.

‘AS, … AS…. The adverb tak is often used in combination with jak to form sentences of the type
Ten hotel nie jest tak dobry jak tamten. That hotel is not as good as that other one.
To nie jest tak jak myślisz. It’s not the way you think.

'HERE' AND 'THERE'

The word for the adverb 'here' is tu or, slightly emphatically, tutaj. The word for 'there' is
tam. Both of these words answer questions posed with gdzie where:
Nasza nowa szkoła jest tutaj. Our new school is here.
Tu jest nasz dom. Here is our house.
Tam jest nasz nowy lektor. There's our new language-teacher.

Note that 'existential' there in English is not translated by tam in Polish, but is included in the
sense of jest (there) is:
Czy jest tu dobre museum? Is there a good museum here?

VERY', 'RATHER', 'TOO', 'NOT TOO', 'A LITTLE TOO'. The item bardzo very is used to intensify
predicate adjectives:
Nasz lektor jest bardzo wymagający. Our (m.) language-teacher is very demanding.
Ta studentka jest bardzo młoda. That student (f.) is very young.

The adjective modifiers dość rather and nie… zbyt not too function in a positive/negative
reciprocal relationship:
To pytanie jest dość ważne. That question is fairly important..
To pytanie nie jest zbyt ważne. That question is not too important.

The word zbyt can also be used in the sense 'excessively':

On jest zbyt wymagający He is too (excessively) demanding.

The word za is the usual correspondent of English too, especially in combination with trochę a
little, hence the phrase trochę za a little too:
Ten hotel jest trochę za drogi. That hotel is a little too expensive.

30
 1. LEKCJA PIERWSZA

1.C. ĆWICZENIA

1.16. Modifiers of predicate adjectives: dość ‘fairly’ and nie zbyt ‘not too’.

stary uniwersytet a. Ten uniwersytet jest dość stary. That university is fairly old.
b. Ten uniwersytet nie jest zbyt stary. That university is not too old.

młoda osoba, drogi hotel, duże krzesło, nowy dom, wymagająca praca, interesujący obraz,
ważne słowo, stary samochód.

1.16.

1.17. The adverb tak thus,so, contrasted with the adjective taki taka takie:

ładne imię: a. To imię nie jest tak ładne. That first-name is not so pretty.
b. To jest takie ładne imię. That’s such a pretty name.

zła książka, nowy uniwersystet, drogi hotel, miła pani, mały budynek, dobre zadanie, młoda
osoba, wymagający lektor, wspaniały budynek, ważne pytanie.

1.17.

1.18. What sort of jaki jaka jakie, and the alternate construction co to jest za ____?

biurko: a. Jakie jest to biurko? What's that desk like?

b. Co to jest za biurko? What sort of desk is that?

Use the nouns of exercise 1.17.

1.18.

1.19. Posing and answering yes/no questions with some verbs used in this section.

wątpić: a. Wątpisz? Do you doubt (it)?

b. Tak, wątpię. Yes, I doubt (it).

zgadzać się, myśleć, idę, widzieć, rozumieć, słyszeć, śpieszyć się.

1.19.

31
1. LEKCJA PIERWSZA

Ale ty dziś ładnie wyglądasz my but you look nice today. An on-line greeting card.

1.D. Dobrze wyglądasz

A conversation on the subject of how one looks and feels.

Marian: Bardzo dobrze <ładnie> wyglądasz You look very good <nice> today.
dzisiaj.
Mirka: To dziwne, bo bardzo źle się czuję. That’s strange, because I feel very bad.
Jestem chora. Mam katar. I’m sick. I have a headcold.
Marian: Może źle się czujesz, ale Maybe you feel bad, but you look grear
wyglądasz znakomicie <wspaniale>. <wonderful>.

Mirka: Cieszę się, że tak myślisz. I’m glad you think so.
Marian: Zresztą zawsze dobrze wyglądasz. For that matter, you always look good.
Mirka: Dziękuję. Jesteś miły. Thanks, you’re sweet (nice).

32
 1. LEKCJA PIERWSZA

Do zapamiętania

Bardzo się cieszę. Jak się dzisiaj czujesz?

Bardzo żle się czuję. Jestem chory (chora).
Cieszę się, że tak myślisz. Jesteś miły (miła)
Czuję się okropnie. Mam katar.
Dobrze się czuję. Trochę się dziwię.
Dobrze wyglądasz dzisiaj. Wyglądasz znakomicie.
Dziwię się. Zawsze ładnie wyglądasz.

Uwagi

cieszyć się –szę szysz be glad lepiej av better

chory aj sick na prawdę av really niż
czuć się czuję się, czujesz się +av feel (good, conj than normalnie av
bad, etc.). normal(ly) okropnie av
doskonale excellent, świetnie great, awful, terrible po prostu
znakomicie fine. Various adverbial av simply
ways of paraphrasing bardzo dobrze sam sama samo pron aj (one)self, same
"very good" tak samo phr the same (way)
dzisiaj, dziś av today woleć wolę wolisz prefer
dziwić się –wię –wisz be surprised wyglądać -am -asz +av look, appear (good,
fatalnie fatally, okropnie dreadfully, bad, etc.)
strasznie terribly. Various adverbial źle av badly
ways of paraphrasing bardzo źle zmęczony aj tired
“very bad”. znakomicie av marvelous(ly)
gorzej av worse

Pytania (first read the historia)

1. Jak Mirka dzisiaj się czuje? A Marian?

2. Czy Mirka jest chora? Co jej jest?-what’s wrong with her?
3. Dlaczego Mirka dziwi się-is surprised, kiedy Marian mówi, że ona dobrze wygląda?
(when answering, use bo because).
4. Jak myślisz, czy Marian naprawdę-really myśli, że Mirka dobrze wygląda, czy on po
prostu-simply robi jej komplement?
5. Czy wolisz-prefer dobrze wyglądać czy dobrze się czuć?
i jedno i drugie both one and the other

33
1. LEKCJA PIERWSZA

6. Jak ty dzisiaj się czujesz? Dobrze? Niezbyt dobrze? Znakomicie? Źle? Okropnie?
Normalnie?
7. Nie jesteś chory (chora)? Jesteś zmęczony (zmęczona)-tired?
8. Czy zwykle czujesz się dobrze? Czy zawsze czujesz się dobrze?
9. Czy wyglądasz tak samo-the same way, jak zwykle?

Historia

Marian i Mirka spotykają się w stołówce na uniwersytecie. Marian mówi, że Mirka bardzo
dobrze wygląda dzisiaj. Mirka troche się dziwi, bo ona dziś okropnie się czuje, bo ma katar i boli
ją głowa. Marian mówi, że może ona źle się czuje, ale wygląda znakomicie. Mirka cieszy się,
jeśli on naprawdę tak myśli. Marian myśli, że Mirka zawsze dobrze wygląda, i tak mówi. Jesteś
miły, myśli I mówi Mirka.

stołówka cafeteria, w stołówce in the cafeteria. trochę a little bit. okropnie av terribly. boli ją
głowa her heaad hurts, she has a headache. może maybe. cieszy się is glad. naprawdę really.

TRANSLATION. Marian and Mirka meet each other in the cafeteria. Marian says that Mirka
looks very good today. Mirka thanks him but she is a bit surprised, because she feels terrible
today. She has a head-cold and her head hurts. Marian says that maybe she feels bad, but she
looks great. Mirka is glad if he really thinks so. Marian thinks that Mirka always looks good,
and says so. –You’re nice, thinks and says Mirka.

żle <okropnie, fatalnie> się czuję

34
 1. LEKCJA PIERWSZA

GRAMATYKA 1.D.

ADJECTIVES AND RELATED ADJECTIVAL ADVERBS. Adjectives (marked with aj in the glossary)
modify nouns and agree with them in gender (masculine, feminine, or neuter), number
(singular or plural), and case (as we will eventually see). Most adjectives have an associated
adverbial (av) form, in about the same meaning, which is used to modify anything other than a
noun (for example, a verb, an adverb, or another adjective—in other words, something that has
no gender). In other words, one may view adjectival adverbs as the non-gender-agreeing form
of the adjective. See:

dobre piwo good beer (neuter gender)

dobra wódka good vodka (feminine gender)
dobry koniak good brandy (masculine gender)
dobrze się czuję I feel good (adverb, no gender, modifying the verb ‘feel’).

Adverbs end in either o or -'e (i.e., e plus a change in the preceding consonant, called
“softening”). Here are the most important rules for forming adverbs from adjectives:

a. Most basic two-syllable adjectives, as well as adjectives ending in k, g, ch, c take -o:
daleki far, av daleko młody young, av młodo
drogi dear, expensive, av drogo nowy new, av nowo
miły nice, av miło stary old, av staro
interesujący interesting, av interesująco

Two important exceptions are:

dobry good, av dobrze zły bad, av źle

b. Adjectives with stems ending in a consonant plus n take -'e, with the n softening to
ń, spelled ni-:

fatalny awful, av fatalnie ładny okropny terrible, av okropnie

pretty, av ładnie normalny świetny great, av świetnie
normal, av normalnie zwyczajny ordinary, av zwyczajnie

c. Most three- or four-syllable adjectives not covered by rules a. or b. take

-'e; note the change (“softening”) in the preceding consonant:

doskonały perfect, av doskonale wyrazisty expressive, av znakomicie

wspaniały marvelous, av wspaniale znakomity excellent, av znakomicie

35
1. LEKCJA PIERWSZA

Two important verbs which are followed by adverbial, not adjectival, complements are czuć się
czuję się, czujesz się 'feel' and wyglądać -am -asz look, appear:
Bardzo źle się czuję dzisiaj. I feel very bad today.
Świetnie wyglądasz dzisiaj. You look great today.
One can predict that the verb will take an adverb, because the question that is asked uses
the adverb jak ‘how’: -Jak się czujesz? How do you fee? -Czuję się okropnie. I feel terrible.

Compare:
Ta pani jest młoda. That lady is young.
Ta pani bardzo młodo wygląda. That lady looks very young.

Ten budynek jest dziwny. That building is strange.

Ten budynek wygląda dość dziwnie. That building looks rather strange.

Nasz dom jest bliski. Our house is close.

Mieszkamy dość blisko. We live rather close.

REPORTING VERBS: 'SAY/THINK THAT', ANSWER THAT’, 'ASK WHETHER'.

When reporting on what someone says or thinks, the verbs 'say' (mówić mówię, mówisz)
‘think’ (myśleć myślę myślisz), and ‘answer’ (odpowiadać odpowiadam odpowiadasz) are
followed by the subordinating conjunction że that:
On mówi, że bardzo się śpieszy. He says (that) he is in a big hurry.
Ona myśli, że on dobrze wygląda. She thinks that he looks good.
Agata odpowiada, że idzie na zajęcia. Agata answers that she is going to class.

The subordinating conjunction że may not be omitted, as that often is in English, and it is
always preceded by a comma. This comma is a purely visual sign and does not indicate a pause
in speech.

The verb 'ask' (pytać pytam, pytasz) is followed by various question words, just as in
English, but especially by czy whether:
Marek pyta, czy Agata idzie na zajęcia. Marek asks whether Agata is going to class.

Here is pytać, followed by various question words:

Andrzej pyta, gdzie ona idzie. He is asking where she is going.
Agata pyta, co on robi. Agata is asking what he is doing.
Pani Maria pyta, jak pan Karol się ma. Maria asks how Mr. Karol is.
Adam pyta, dlaczego on musi iść na zajęcia. Adam asks why he has to go to class.
36
 1. LEKCJA PIERWSZA

Ewa pyta, kiedy ona musi być w domu. Ewa asks when she has to be at home.

Generally speaking, one may rely on English as a guide for being able to follow a verb with
question words like gdzie, kiedy, dlaczego.

Observe how one uses 3rd-person verb forms in reporting on the words of others:
Saying (1st person): Ona: - Idę na zajęcia. I'm going to class.
Reporting (3rd person): Ona mówi, że idzie na zajęcia. She says she is going to class.

Asking (2nd person): On: - Gdzie idziesz? Where are you going (to a ‘she’)?
Reporting (3rd person): On pyta, gdzie ona idzie. He asks where she is going.

'AND' and 'BUT'

1. The conjunction i and indicates pure additive conjunction: Marek i Agata Marek and
Agata, kreda i ołówek chalk and pencil. stół i krzesło table and chair, Warszawa i Kraków
Warsaw and Krakow.

2. If there is any contrast implied, that is, if a conjunction can be translated as either 'and'
or 'but', or possibly as 'while', then the correct conjunction is a and, but, while:
To jest pióro, a to jest ołówek. That's a pen and (but, while) that's a pencil.

3. A strong contrast as to possible expectation is indicated with ale but:

Ten hotel jest nowy i drogi, ale nie jest zbyt dobry. That hotel is new and expensive, but it is
not especially good.

4. The sense of 'but' in a sentence like That's not a pen but a ball-point is usually expressed
with tylko only; however, ale but may also be used:
To nie jest pióro, tylko (ale) długopis. That's not a pen but a ball-point.

‘I’M GLAD’ and 'I’M SORRY'

The verb cieszyć się –szę –szysz means ‘I’m glad’, and is often followed by the conjunction
że. Its more-or-less functional opposite is przykro mi, literally ‘it’s regrettable to me’, which is
also usually followed by że:
Cieszę się, że myślisz, że dobrze wyglądam. I’m glad you think I look good.
Przykro mi, że źle się czujesz dzisiaj. I’m sorry you feel bad today.

37
1. LEKCJA PIERWSZA

1.D. ĆWICZENIA

1.20. 'either/or' albo, albo, 'neither/nor ani, ani', 'not X, but Y' nie, ale/tylko.

stół, krzesło: a. Czy to jest stół, czy krzesło? Is that a table or a chair?
b. To jest stół, a to jest krzesło. That's a table, and (“while”) that’s a chair.
c. To nie jest ani stół, ani biurko. That’s neither a table nor a chair.

sufit, podłoga; ściana, tablica; ołówek, długopis; student, studentka; lektor, student; książka,
zeszyt; kościół, ratusz; hotel, szpital (hospital).

1.20.

1.21. Informal address from formal:

Jak się pani ma? Jak się masz? How are you?

Gdzie pan idzie? Czy pani robi zakupy? Co pani robi? Czy pan idzie na zajęcia? Gdzie pan jest?
Jak pan myśli? Jak pani się czuje? Czy pani jest spóźniona? Dlaczego pan pyta? Dlaczego pani nie
zgadza się? Czy pan dobrze się czuje? Czy pani dobrze rozumie?

1.21.

1.22. ja też I also, me too. ty też you too. on(a) też (s)he too.
Dobrze się czuję. (ja) a. Ja też dobrze się czuję. I feel good too.
b. Ty też dobrze się czujesz. You feel good too.
c. On też dobrze się czuje. He feels good too.

Idę do domu. Dobrze wyglądam. Robię zakupy. Świetnie się czuję. Bardzo się śpieszę. Jestem
spóźniony (-a). Dobrze rozumiem. Trochę się dziwię. Zgadzam się.

1.22.

1.23. tak samo jak ‘the same as’.

I feel: Czuję się tak samo, jak zwykle (jak zawsze). I feel the same as usual (as always)

you look; he feels; I look; you feel; she looks.

1.23.
38
 1. LEKCJA PIERWSZA

1.E. Autobus
Waiting for a bus, two classmates after the first day of class introduce themselves. As
classmates, they automatically consider themselves on a first-name basis.

Janek: Interesujące zajęcia,* prawda? Interesting class, right?

Agnieszka: Bardzo. Very.
Janek: Janek jestem. I’m Janek.
Agnieszka: Bardzo mi miło. Agnieszka. Very nice (to meet you). Agnieszka.
Janek: Czekasz na autobus <na tramwaj>? Are you waiting for the bus
Agnieszka: Tak. <Już bardzo długo.> <trolley>? Yes. <Already for a long
Janek: Ja też. Mieszkasz tu blisko? time.> Me. too. Do you live close?
Agnieszka: Nie, raczej daleko. <Tak, No, fairly far. <Yes, rather close.> Oh, here
dość blisko.> O, jedzie mój autobus. comes my bus.
Janek: To do jutra. Then till tomorrow.
Agnieszka: Hej! Cześć! Hey, so long.

* zajęcia is a plural-only noun that can mean either class or classes. Here it is taken to mean
‘class’. Note that the plural adjective ending is –e, the same as the neuter singular ending.

39
1. LEKCJA PIERWSZA

Do zapamiętania

Bardzo mi miło. Jedzie mój autobus.

Czekasz na autobus? Mieszkam dość blisko.
Do jutra. Mieszkam raczej daleko.
Interesujące zajęcia, prawda? Mieszkasz tu blisko?
Ja też czekam na autobus. To chyba jest oczywiste.
Janek jestem.

Uwagi

bliski aj near, close. adv blisko. mieszkać jechać jadę jedziesz jedzie ride. go, come (of
blisko live close by. vehicle)
czekać -am -asz czeka na+A wait. czekam jutro av tomorrow. do jutra phr till tomorrow.
na autobus I'm waiting for the bus mieszkać -am -asz live, reside.
daleki aj far. av daleko. mój moja moje pron aj my,
długi aj long. av długo, jak długo how long? mine oczywisty aj obvious
do siebie to one another przedstawiać się –am –asz introduce oneself
hej! (very informal) hi!, so-long! są are (agrees with zajęcia class(es), which is
Janek jestem I'm Janek. This way of plural)
introducing oneself is an invitation to call stąd av from here
one by one's first name. znać się -am –asz know each other, one another

Pytania (for both written and oral responses)

1. Co Agnieszka teraz robi? A Janek? Jak długo czekają na autobus?

2. Czy Janek myśli, że zajęcia są interesujące? Czy Agnieszka się zgadza?
3. Czy Agnieszka mieszka blisko, czy daleko? A Janek?
4. Dlaczego Janek mowi 'to do jutra'?
5. Jak myślisz? Co to są za zajęcia?
6. Czy ty masz teraz interesujące zajęcia? Jakie? Czy są wymagające?
7. Mieszkasz blisko czy daleko stąd-from here?
8. Musiz zwykle czekać długo na autobus?

40
 1. LEKCJA PIERWSZA

41
1. LEKCJA PIERWSZA

Historia

Janek i Agnieszka czekają na autobus. Janek mówi, że on myśli, że ich zajęcia są interesujące i
Agnieszka się zgadza. Ona mówi, że są nawet bardzo interesujące. Janek i Agnieszka nie znają
się jeszcze, więc Janek przedstawia się i Agnieszka też. Janek pyta, czy Agnieszka czeka na
autobus, a ona mówi, że tak. Janek mówi, że on też czeka na autobus. To chyba jest oczywiste.
Pyta, czy ona mieszka blisko i ona odpowiada, że nie, mieszka raczej daleko. Potem jedzie jej
autobus, więc mówią sobie do widzenia. Do jutra, mówi Janek, bo jutro znowu mają razem
zajęcia.

czekają na are waiting for. ich their. są are. nawet even. nie znają się jeszcze don’t know each
other yet. więc so. przedstawia się introduces himself. oczywisty obvious. jej her. sobie to one
another. jutro tomorrow. do jutra till tomorrow. znowu again. razem together.

TRANSLATION. Janek and Agnieszka are waiting for a bus. Janek says that he thinks that their
class is interesting, and Agnieszka agrees. She says they are even very interesting. Janek and
Agnieszka actually don’t know each other yet, so Janek introduces himself, and Agnieszka does
too. Janek asks if Agnieszka is waiting for the bus, and she says yes. Janek says that he is also
waiting for a bus. Probably that is obvious. He asks whether she lives close by, and she answers
that no, she lives rather far away. Then her bus comes, so they say goodbye to each other. Till
tomorrow, says Janek, because tomorrow they again have class together.

tramwaj trolley
42
 1. LEKCJA PIERWSZA

GRAMATYKA 1.E

'BOTH... AND...', EITHER... OR...', 'NEITHER... NOR...'

1. The idea of 'both... and...' is expressed with i..., i...:
Ona jest i miła, i ładna. She is both nice and pretty.

2. 'Either... or...' is expressed with albo... albo...:

To jest albo ołówek, albo długopis. That's either a pencil or a ball-point.

3. 'Neither... nor...' is expressed with ani... ani...:

Ona nie jest ani młoda, ani stara. She is neither young nor old.

4. Questions of the type 'is that an X or a Y' are formed with czy... czy...:
Czy to jest pióro, czy długopis? Is that a pen or a ball-point?

'AS… AS…The 'as' of comparison is expressed with ' tak, jak:

Ten budynek nie jest tak duży, jak tamten. That building is not as large as that other one.

QUESTION TAG prawda? right?

Polish often places prawda 'right, true' (literally, 'truth') as a tag at the end of a sentence, as
if encouraging agreement:
Nasz lektor jest dość wymagający, prawda? Our language teacher is rather
demanding, right?

‘TODAY’, ‘TOMORROW’, ‘YESTERDAY’. The Polish correspondents

are dziś or dzisiaj today
jutro tomorrow. do jutra till tomorrow, see you tomorrow.
wczoraj yesterday.

Examples:
Dzisiaj czuję się dobrze I feel good today.
Jutro mam zajęcia I have class tomorrow.
Wczoraj byłem (f. byłam) chory (chora). Yesterday I was sick.

See Lesson 5 for fuller examples of the use of these words, in expressions like
‘tomorrow morning,’ ‘yesterdaya evening,’ and so on.

43
1. LEKCJA PIERWSZA

1.E. ĆWICZENIA

1.24. 'either/or' albo, albo, 'neither/nor ani, ani'.

stół, krzesło: a. To jest albo stół, albo biurko. That's either a table or a desk.
b. To nie jest ani stół, ani krzesło. That's neither a table nor a chair.

sufit, podłoga; ściana, tablica; ołówek, długopis; student, studentka; lektor, student; książka,
zeszyt; kościół, ratusz; hotel, szpital (hospital).

1.24.

1.25. Give the question that the statement answers;

To jest tablica. Co to jest?

To jest lektor. Idę na zajęcia. Tak, to jest obraz. Robię zakupy. Nie, ten obraz nie jest ładny. To
nie jest ani stół, ani biurko. Ta szkoła jest nowa. To jest nasze nowe muzeum.

1.25.

1.26. Adverbs after czuć się 'feel' and wyglądać 'look, appear'. Use whichever of the two verbs
makes sense. Use czuć się in the 1st. person, or wyglądać in the 2nd person. Put the adverb in
sentence-initial position.

okropny: Okropnie się czuję dzisiaj. I feel terrible today. or:

Okropnie wyglądasz dzisiaj. You look terrible today.

ładny, świetny, młody, stary, doskonały, dobry, zły, wspaniały, znakomity, normalny.

1.27. Translate. Use the present tense of the verb (one word):
a. How long have-you-been-waiting for the bus?
b. I-have-been-waiting a very long time.
c. Do-you-live far?
d. No, I live rather close.
e. How long have-you-been-living here?
f. I-have-been-living her five years (pięć lat) already.

44
 1. LEKCJA PIERWSZA

1.28. Statements and responses based on the conversations. Translate into Polish.

1. Hello! You think so?

Hello. How are you?
17. Who is that?
2. What's new with That's our new teacher (m).
you? Nothing new.

3. What are you doing here? 18. That is our new neighbor
I'm doing some shopping. (f.). She is very pretty.

4. Excuse me, but I have to 19. He is very young, don't

go. Well then good bye. you think?
Not at all. He's not so young.
5. Excuse me, I have to go. I'm
late. Me too. 20. Where are you going?
I’m going to class.
6. So long.
Bye, see you. 21. How do you feel today?
I feel the same as (tak samo jak) usual.
7. What kind of building is
that? What building? Where? 22. You look terrible today.
Thanks. I feel terrible too.
8. That's a new hotel.
It's marvelous. 23. How do I look?
You look great.
9. Hi Marek!
Hi, Agata. How are you? 24. You look great today.
Thanks, so do you.
10. How are you? (formal, m. or
f.) So-so. And you? 25. Are you waiting for the bus?
Yes. I'm going (jadę) home.
13. What's new ("What's to hear")?
Nothing. 26. Here comes my bus.
Then till tomorrow.
14. Where are you going?
I'm going to class(es). 27. Do you live far
away? No, rather close.
15. Are you in a hurry?
Yes, I'm late, as usual. 28. That lecturer is very demanding.
That’s very possible.
16. That hotel is marvelous.
45
1.29. Fill in the blanks, translating the English word or phrase.

1. Bardzo ---. 21. Ona jest --- miła, i ładna.

(I) am in a hurry both
2. Co pan (pani) tu ---? 19. --- jest ta szkoła?
are doing What kind
3. Co to jest za ---? 20. --- jest to radio?
building What kind
4. Gdzie ---? 22. Ona nie jest ani młoda, --- stara.
are you going nor
5. Idę ---. 23. Ta lampa nie jest --- droga.
home so
6. Idę ---. 24. Ta pani jest --- miła.
to classes very
7. Jestem ---. 25. Ta pani jest --- młoda.
late rather
8. Muszę już ---. 26. Ta pani to --- sąsiadka.
go our new
9. No to ---. 27. Ten dom jest nowy, --- tamten jest stary.
good-bye and (while)
10. Ona jest bardzo ---. 28. Ten hotel jest nowy, --- nie jest
young dobry. but
11. On jest bardzo ---. 29. Ten hotel jest --- drogi.
demanding a little too
12. On nie jest --- młody. 30. Ten hotel jest wspaniały, ---?
so don't you think
13. To jest ---. 31. Ten obraz nie jest tak ładny, ---
our new teacher-f. tamten. as
14. To jest --- muzeum. 32. Ten uniwersytet nie jest ---.
a marvelous new too demanding
15. Agata nie jest ---. 33. To jest albo ołówek, --- długopis.
late or
16. Co to jest za ---? 34. To nie jest pióro, --- długopis.
a school but
17. Czy to pióro jest ---? 35. Ten pan jest raczej stary, ---?
new right
18. Czy to jest pióro --- długopis? 36. Bardzo się śpieszę, ---.
or as always
46
 1. LEKCJA PIERWSZA
37. Okropnie --- dzisiaj. 44. Ta pani wygląda bardzo ---.
I feel young
38. Dobrze --- dzisiaj. 45. Wyglądasz ---, jak zawsze.
you look the same
39. Dlaczego ---? 46. ---, że czujesz się dobrze.
do you ask I’m glad
40. Czekasz ---? 47. ---, że jesteś chory.
for the bus I’m sorry
41. Ona pyta, --- on jest spóźniony. 48. Mieszkasz tu ---?
whether close
42. On mówi, --- idzie do domu. 49. Jak długo ---?
that have you been waiting (1 word, present tense)
43. Dzisiaj --- się
czuję. better

1.30. Vocabulary in a grammatical context.. Replace the word or words in boldface with
another word in a form adapted to the grammatical context. In some instances the choice is
very broad, in others very restricted.
14. Muszę iść.
1. To jest długopis.
15. Jakie jest to muzeum?
2. To jest nowa ksiąźka.
16. Idę na zajęcia.
3. To jest nowa książka.
17. Co to jest za budynek?
4. Ta pani jest miła.
18. To radio nie jest tak stare.
5. Ta pani jest miła.
19. Czy to jest stół czy biurko?
6. Ten pan to nasz sąsiad.
20. To nie jest kościół tylko ratusz.
7. Ta pani to nasza sąsiadka.
21. Nasza lektorka jest dość wymagająca.
8. Gdzie jest Andrzej?
22. Nasza lektorka jest dość wymagająca.
9. Gdzie jest to krzesło?
23. Nie zgadzam się.
10. Ten stół jest nowy.
24. Bardzo źle wyglądam dzisiaj.
11. Tu jest nasz hotel.
25. Mieszkam dość blisko.
12. Co pan robi?
26. Ja też dobrze rozumiem.
13. Co robisz?
27. Jak długo tu czekasz?

47
1. LEKCJA PIERWSZA

Mini-Lekcja 1: Polskie liczebniki Polish numbers

It is useful to begin to learn the Polish numbers even before one knows how to use them
perfectly. Polish numeral syntax is complex, and is introduced in this book gradually, and
summarized in Lesson 12. Here are the cardinal numbers 1-20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90, 100:

1 jeden, f. jedna, n. jedno 15 piętnaście

2 m./n. dwa, f, dwie 16 szesnaście
3 trzy 17 siedemnaście
4 cztery 18 osiemnaście
5 pięć 19 dziewiętnaście
6 sześć 20 dwadzieścia
7 siedem 30 trzydzieści
8 osiem 40 czterdzieści
9 dziewięć 50 pięćdziesiąt
10 dziesięć 60 sześćdziesiąt
11 jedenaście 70 siedemdziesiąt
12 dwanaście 80 osiemdziesiąt
13 trzynaście 90 dziewięćdziesiąt
14 czternaście 100 sto

“Zero” is zero. When counting a series from 1, one often uses raz once instead of jeden.

Practice saying these Polish phone numbers. You may say the two- or three number
combinations as single numbers or as compounds (e.g. either “pięć osiem” or “pięćdziesiąt
osiem”. The first two digits are area codes.

58 524 82 22. 42 778 27 78. 22 487 83 89. 61 830 78 01. 91 484 17 56. 59 863 43 22.

- Ile masz lat? How old are you („how many years do you have)?
- Mam dwadzieścia lat. A ty? I’m twenty years old („I have 20 years”). And you?
- Ja mam dwadzieścia dwa lata. I’m twenty-two years old.

rok year. jeden rok one year dwa, minuta minute. jedna minuta
trzy, cztery lata 2, 3, 4 years pięć, dwie, trzy, cztery minuty 2, 3, 4 years
sześć, … lat 5, 6, etc. years pięć, sześć, ... minut 5, 6, etc. years

Mam dwadzieścia dwa lata I’m 22 years old. Czekam dwie minuty. I’ve been waiting
Mam dwadzieścia pięć lat I’m 25 years old. for 2 minutes.
Mam dwadzieścia jeden lat I’m 21 years old. Czekam pięć minut. I’ve been waiting
for for 5 minutes.

48
 1. LEKCJA PIERWSZA

THE POLISH BIRTHDAY SONG. sto lat 100 years. The song Sto lat is used for various celebratory
occasions, not only for birthdays. Here are the words (for the melody, consult the internet):

Sto lat, sto lat, niech żyje, żyje nam! A hundred years, a hundres years, may he live for us!
Sto lat, sto lat, niech żyje, żyje nam! A hundred years, a hundres years, may he live for us!
Jeszcze raz, jeszcze raz, niech żyje, żyje nam.... Once again, once again, may he live for us,
Niech żyje nam! May he live for us!

USES OF proszę. Proszę literally means ‘I ask, beg, request’, and reminds one a bit of
Shakespearean English “prithee”. One uses the word a hundred times a day at least, in all
manner of situations. Depending on context it can mean ‘please’, ‘you’re welcome’, ‘here you
are’, ‘help yourself’, ‘after you’, ‘please come in’, ‘if you please’, ‘by all means’. A store owner
will say proszę to mean ‘may I help you?’, and proszę is the polite way to say ‘I beg your
pardon?’ when one has not understood something. One may also use proszę? when answering
the telephone instead of słucham? The form proszę (or poproszę) is also used to ask for things
in restaurants and stores: Poproszę/proszę dwa bilety tramwajowe (I’d like two trolley
tickets, please).

Konwersacje uzupełniające supplementary conversations

A. Ile masz lat?

–Ile masz lat? How old are you?

-Mam dwadzieścia lat. A ty? I’m 20 years old. And you?
-Ja mam dwadzieścia trzy lata. I am 23 years old.
-Nie wyglądasz tak staro. You don’t look so old.
-Dziękuję za complement. Thanks for the compliment.

rok, pl lata. dwa, trzy, cztery lata. Gpl lat. pięć, sześć, etc. lat

B. Jak daleko mieszkasz?

-Jak daleko stąd mieszkasz? How far do you live from here?
-Mieszkam stąd trzy kilometry. A ty? I live three kilometers from here.
-Ja mieszkam stąd dwanaście kilometrów. I live 12 kilometers from here.
-To dużo. That’s a lot.
-Nie, nie tak dużo. No, that’s not so much.

stąd from here. kilometr kilometer, pl kilometry. dwa, trzy, cztery kilometry. Gpl kilometrów.
pięć, sześć, etc. kilometrów.
49
1. LEKCJA PIERWSZA

C. Proszę

-Proszę? May I help you?

-Prosze dwa bilety na tramwaj. I’d like 2 trolley tickets, please.
-Proszę. Here you are.
-Dziękuję. Thank you.
-Proszę. You’re welcome.

D. On ma grypę

-Gdzie jest Jarek dzisiaj? Where’s Jarek today?

He’s at home. He feels very bad.
-Jest w domu. Bardzo źle się czuje.
Oh dear. What’s wrong with him?
-Ojej! Co mu jest? I don’t know. Probably he has the flu.
-Nie wiem. Chyba ma grypę <katar, kaca>. <a headcold, a hangover>.

co mu jest? what’s the matter with him?

E. Mam chandrę

-Okropnie dzisiaj wyglądasz. You look lousy today.

-Nic dziwnego. Bardzo źle się czuję. No wonder. I feel really bad.
-Co ci jest? Jesteś chory (chora)? What’s the matter? Are you sick?
-Nie, po prostu mam chandrę. No, I simply have the blues.

co ci jest? what’s the matter with you? chandra the blues. chandrę Accusative case.

50