National Curriculum Statement (NCS)

AFRIKAANS MATHEMATICS

Curriculum and Assessment

Policy Statement

Foundation Phase
Grade 1-3





 KURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING

graad 1-3

wiskunde

KABV
WISKUNDE GRAAD 1-3
DISCLAIMER

In view of the stringent time requirements encountered by the Department of Basic Education to effect the necessary editorial changes and layout

to the Curriculum and Assessment Policy Statements and the supplementary policy documents, possible errors may occur in the said documents

placed on the official departmental websites.

There may also be vernacular inconsistencies in the language documents at Home-, First and Second Additional Language levels which have

been translated in the various African Languages. Please note that the content of the documents translated and versioned in the African Lan-

guages are correct as they are based on the English generic language documents at all three language levels to be implemented in all four school

phases.

If any editorial, layout or vernacular inconsistencies are detected, the user is kindly requested to bring this to the attention of the Department of

Basic Education.

E-mail: [email protected] or fax (012) 328 9828

Department of Basic Education

222 Struben Street

Private Bag X895
Pretoria 0001
South Africa
Tel: +27 12 357 3000
Fax: +27 12 323 0601

120 Plein Street Private Bag X9023

Cape Town 8000
South Africa
Tel: +27 21 465 1701
Fax: +27 21 461 8110
Website: http://www.education.gov.za

© 2011 Department of Basic Education

Isbn: 978-1-4315-0445-9

Design and Layout by: Ndabase Printing Solution

Printed by: Government Printing Works

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
FOREWORD by the minister

Our national curriculum is the culmination of our efforts over a period of seventeen
years to transform the curriculum bequeathed to us by apartheid. From the start of
democracy we have built our curriculum on the values that inspired our Constitution
(Act 108 of 1996). The Preamble to the Constitution states that the aims of the
Constitution are to:

• heal the divisions of the past and establish a society based on democratic
values, social justice and fundamental human rights;

• improve the quality of life of all citizens and free the potential of each person;

• lay the foundations for a democratic and open society in which government
is based on the will of the people and every citizen is equally protected by
law; and

• build a united and democratic South Africa able to take its rightful place as a sovereign state in the family of
nations.

Education and the curriculum have an important role to play in realising these aims.

In 1997 we introduced outcomes-based education to overcome the curricular divisions of the past, but the experi-
ence of implementation prompted a review in 2000. This led to the first curriculum revision: the Revised National
Curriculum Statement Grades R-9 and the National Curriculum Statement Grades 10-12 (2002).

Ongoing implementation challenges resulted in another review in 2009 and we revised the Revised National Cur-
riculum Statement (2002) and the National Curriculum Statement Grades 10-12 to produce this document.

From 2012 the two National Curriculum Statements, for Grades R-9 and Grades 10-12 respectively, are combined
in a single document and will simply be known as the National Curriculum Statement Grades R-12. The National
Curriculum Statement for Grades R-12 builds on the previous curriculum but also updates it and aims to provide
clearer specification of what is to be taught and learnt on a term-by-term basis.

The National Curriculum Statement Grades R-12 represents a policy statement for learning and teaching in South
African schools and comprises of the following:

(a) Curriculum and Assessment Policy Statements (CAPS) for all approved subjects listed in this document;

(b) National policy pertaining to the programme and promotion requirements of the National Curriculum Statement
Grades R-12; and

(c) National Protocol for Assessment Grades R-12.

MRS ANGIE MOTSHEKGA, MP

MINISTER OF BASIC EDUCATION

KABV
WISKUNDE GRAAD 1-3

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
INHOUD
AFDELING 1: INLEIDING EN AGTERGROND.......................................................................................... 3
1.1 Agtergrond........................................................................................................................................................ 3

1.2 Oorsig................................................................................................................................................................ 3

1.3 Algemene doelwitte van die Suid-Afrikaanse Kurrikulum........................................................................... 4

1.4 Tydstoekenning ............................................................................................................................................... 6

1.4.1 Grondslagfase ......................................................................................................................................... 6

1.4.2 Intermediêre Fase ................................................................................................................................... 6

1.4.3 Senior Fase ............................................................................................................................................. 7

1.4.4 Graad 10-12 ............................................................................................................................................ 7

AFDELING 2: DEFINISIES, DOELWITTE, VAARDIGHEDE EN INHOUD................................................ 8

2.1 Inleiding............................................................................................................................................................. 8

2.2 Wat is wiskunde?............................................................................................................................................. 8

2.3 Spesifieke doelwitte......................................................................................................................................... 8

2.4 Spesifieke vaardighede................................................................................................................................... 8

2.5 Fokus op inhoudsareas................................................................................................................................... 9

2.6 Gewig van inhoudsareas............................................................................................................................... 10

2.7 Wiskunde in die grondslagfase.................................................................................................................... 11

2.7.1 Voorgestelde riglyne vir klaskamerbestuur............................................................................................ 11

2.7.2 Leerders wat leerhindernisse in wiskunde ondervind............................................................................ 13

2.7.3 Hoofrekene (Mental Maths)................................................................................................................... 13

2.8 Graad R........................................................................................................................................................... 13

2.9 Aanbevole hulpbronne vir die grondslagfase wiskundeklaskamer.......................................................... 16

AFDELING 3: INHOUDSPESIFIKASIES EN VERDUIDELIKING............................................................ 17

3.1 Inleiding........................................................................................................................................................... 17

3.2 Spesifisering van inhoude wat progressie aandui..................................................................................... 17

• Getalle, Bewerkings En Verwantskappe................................................................................................ 18

• Patrone, Funksies En Algebra............................................................................................................... 24

• Ruimte En Vorm (Geometrie)................................................................................................................. 25

• Meting.................................................................................................................................................... 28

• Datahantering........................................................................................................................................ 34

KABV 1
WISKUNDE GRAAD 1-3
3.3 Verduideliking van inhoud............................................................................................................................. 36

3.4 Volgorde en pasaanduiders.......................................................................................................................... 36

3.4.1. Graad 1 oorsig per kwartaal................................................................................................................... 40

3.4.2. Graad 2 oosig per kwartaal.................................................................................................................... 56

3.4.3. Graad 3 oorsig per kwartaal................................................................................................................... 73

3.5 Verduidelikende notas met onderrig-riglyne............................................................................................... 92

3.4.1. Verduideliking van graad 1 inhoud......................................................................................................... 93

3.5.2. Verduideliking van inhoud graad 2....................................................................................................... 210

3.5.3. Verduideliking van inhoud graad 3....................................................................................................... 339

AFDELING 4: ASSESSERINGSRIGLYNE............................................................................................. 484

4.1 Inleiding ....................................................................................................................................................... 484

4.2 Informele of daaglikse assessering.......................................................................................................... 484

4.3 Formele assessering ................................................................................................................................. 484

4.4 Formele assesseringsprogram.................................................................................................................. 485

4.5 Opteken en verslaggewing......................................................................................................................... 486

4.6 Moderering van assessering...................................................................................................................... 486

4.7 Algemeen..................................................................................................................................................... 486

4.8 Voorbeelde van assesseringstake vir Graad 1-3...................................................................................... 487

2 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
AFDELING 1: INLEIDING EN AGTERGROND

1.1 AGTERGROND

Die National Curriculum Statement Grades R-12 (NCS) bepaal beleid oor kurrikulum en assessering in die skoolsektor.

Ten einde die implementering van die Nasionale Kurrikulumverklaring te verbeter, is dit aangepas en die aanpassings
tree in Januarie 2012 in werking. ’n Enkele samevattende Kurrikulum- en assesseringsbeleidsverklaring is vir elke
vak ontwikkel om die ou Vakverklarings, Leerprogramriglyne en Vakassesseringsriglyne in Graad R-12 te vervang.

1.2 OORSIG

(a) Die National Curriculum Statement Grades R-12 (January 2012) verteenwoordig ’n beleidsverklaring vir leer
en onderrig in Suid-Afrikaanse skole en bestaan uit die volgende:

(i) die Kurrikulum - en assesseringsbeleidsverklarings vir elke goedgekeurde skoolvak;

(ii) die beleidsdokument, National policy pertaining to the programme and promotion requirements of the
National Curriculum Statement Grades R-12; en

(iii) die beleidsdokument, National Protocol for Assessment Grades R-12 (January 2012).

(b) Die National Curriculum Statement Grades R-12 (January 2012) vervang die huidige twee Nasionale
Kurrikulumverklarings, naamlik:

(i) die Revised National Curriculum Statement Grades R-9, Government Gazette No. 23406 van 31 Mei
2002; en

(ii) die National Curriculum Statement Grades 10-12, Government Gazettes, No. 25545 van 6 Oktober
2003 en No. 27594 van 17 Mei 2005.

(c) Die Nasionale Kurrikulumverklarings, soos vervat in subparagrawe b(i) en (ii), wat uit die volgende
beleidsdokumente bestaan, word toenemend deur die National Curriculum Statement Grades R-12 (January
2012), gedurende die periode 2012 - 2014, herroep en vervang:

(i) die Leerarea- / Vakverklarings, Leerprogramriglyne en Vakassesseringsriglyne vir Graad R-9 en Graad
10-12;

(ii) die beleid, National Policy on assessment and qualifications for schools in the General Education and
Training Band, afgekondig in die Government Notice No. 124 in die Government Gazette No. 29626 van
12 Februarie 2007;

(iii) die beleid, National Senior Certificate: A qualification at Level 4 on the National Qualifications Framework
(NQF), afgekondig in Government Gazette No. 27819 van 20 Julie 2005;

(iv) die beleid, An addendum to the policy document, the National Senior Certificate: A qualification at Level
4 on the National Qualifications Framework (NQF), regarding learners with special needs, gepubliseer in
die Government Gazette, No. 29466 van 11 Desember 2006, word geïnkorporeer in die beleid, National
policy pertaining to the programme and promotion requirements of the National Curriculum Statement
Grades R-12; en

KABV 3
WISKUNDE GRAAD 1-3
(v) die beleid, An addendum to the policy document, the National Senior Certificate: A qualification at Level
4 on the National Qualifications Framework (NQF), regarding the National Protocol for Assessment
(Grades R-12), afgekondig in die Government Notice No. 1267 in die Government Gazette No. 29467
van 11 Desember 2006.

(d) Die beleidsdokument, National policy pertaining to the programme and promotion requirements of the National
Curriculum Statement Grades R-12 en die afdelings oor die Kurrikulum- en assesseringsbeleidsverklaring
soos in Afdeling 2, 3 en 4 van hierdie dokument vervat word, bevat die norme en standaarde van die National
Curriculum Statement Grades R-12. Dit sal in terme van afdeling 6A van die South African Schools Act, 1996
(Act No. 84 of 1996), die grondslag vorm vir die Minister van Basiese Onderwys om die minimum uitkomste en
standaarde, sowel as die prosesse en prosedures vir die assessering van leerderprestasie wat van toepassing
sal wees op openbare en onafhanklike skole, te bepaal.

1.3 ALGEMENE DOELWITTE VAN DIE SUID-AFRIKAANSE KURRIKULUM

(a) Die National Curriculum Statement Grades R-12 vorm die grondslag van wat beskou kan word as die kennis,
vaardighede en waardes wat noodsaaklik is om te leer. Dit sal verseker dat leerders kennis en vaardighede
verwerf en toepas op maniere wat betekenisvol is vir hulle lewensovoorts. Hiervolgens bevorder die kurrikulum
die idee van begronde kennis binne plaaslike, bekende kontekste en terselfdertyd toon dit sensitiwiteit ten
opsigte van globale vereistes.

(b) Die National Curriculum Statement Grades R-12 het die volgende doelwitte:

• om leerders, ongeag hul sosio-ekonomiese agtergrond, ras, geslag, fisiese of intellektuele vermoë, toe te
rus met die kennis, vaardighede en waardes wat nodig is vir selfvervulling en betekenisvolle deelname in
die samelewing as burgers van ’n vrye land;

• om toegang tot hoër onderwys te verskaf;

• om die oorgang van leerders vanaf onderwysinstellings na die werkplek te fasiliteer; en

• om aan werkgewers ’n voldoende profiel van ’n leerder se vermoëns te verskaf.

(c) Die National Curriculum Statement Grades R-12 is op die volgende beginsels gebaseer:

• Sosiale transformasie: Dit verseker dat onderwysongelykhede van die verlede aangepak word en dat
gelyke onderwysgeleenthede aan alle sektore van die bevolking voorsien word;

• Aktiewe en kritiese leer: Dit moedig ’n aktiewe en kritiese benadering tot leer aan eerder as om te leer
sonder om te begryp, en niekritiese leer van gegewe waarhede;

• Hoë kennis en hoë vaardighede: Dit is die minimum standaarde vir die kennis en vaardighede wat in elke
graad verwerf moet word, word gespesifiseer en stel hoë, bereikbare standaarde in alle vakke;

• Progressie: Die inhoud en konteks van elke graad toon progressie van die eenvoudige tot die komplekse

• Menseregte, inklusiwiteit, omgewings- en sosiale geregtigheid: Die infasering van die beginsels en praktyke
van sosiale en omgewingsgeregtigheid en menseregte soos dit in die Grondwet van die Republiek van
Suid-Afrika omskryf word. Die National Curriculum Statement Grades R-12 is veral sensitief vir kwessies
wat diversiteit weerspieël soos armoede, ongelykheid, ras, geslag, taal, ouderdom, gestremdhede en ander
faktore;

4 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
• Waardering vir inheemse kennissisteme: Om erkenning te gee aan die ryke geskiedenis en erfenisse van
hierdie land as bydraende faktore om die waardes in die Grondwet te laat gedy; en

• Geloofwaardigheid, kwaliteit en doeltreffendheid: Dit voorsien onderwys wat vergelykbaar is met

internasionale standaarde in terme van kwaliteit, omvang en diepte.

(d) Die National Curriculum Statement Grades R-12 stel in die vooruitsig dat leerders die volgende kan doen:

• identifiseer en los probleme op en neem besluite deur kritiese en kreatiewe denke;

• werk doeltreffend saam met ander as lede van ’n span, groep, organisasie en gemeenskap;

• organiseer en bestuur hulself en hulle aktiwiteite verantwoordelik en doeltreffend;

• versamel, ontleed en organiseer inligting en evalueer dit krities;

• kommunikeer doeltreffend deur middel van visuele, simboliese en / of taalvaardighede in verskillende

vorme;

• gebruik wetenskap en tegnologie doeltreffend en krities deur verantwoordelikheid teenoor die omgewing en
die gesondheid van ander te toon; en

• begryp die wêreld is ’n stel verwante stelsels waarin probleme nie in isolasie opgelos word nie.

(e) Inklusiwiteit behoort ’n belangrike deel van organisering, beplanning en onderrig by elke skool te vorm. Dit kan
alleenlik gebeur indien alle onderwysers deeglik begryp hoe om leerstruikelblokke te herken en aan te pak,
asook hoe om vir diversiteit te beplan.

Die sleutel tot die goeie bestuur van inklusiwiteit is die versekering dat struikelblokke geïdentifiseer en
aangespreek word deur al die ondersteuningsisteme binne die skoolgemeenskap, insluitend onderwysers,
distriksondersteuningspanne, institusionele ondersteuningspanne, ouers en spesiale skole wat kan dien as
hulpbronsentrums. Om die struikelblokke in die klaskamer aan te spreek, behoort onderwysers verskeie
kurrikulêre strategieë vir differensiëring te gebruik soos uiteengesit in die Departement van Basiese Onderwys
se Guidelines for Inclusive Teaching and Learning (2010).

KABV 5
WISKUNDE GRAAD 1-3
1.4 TYDSTOEKENNING

1.4.1 Grondslagfase

(a) Die onderrigtyd vir vakke in die Grondslagfase is soos in onderstaande tabel aangedui:

GRAAD R GRAAD 1-2 GRAAD 3

VAK
(UUR) (UUR) (UUR)
Huistaal 10 7/8 7/8
Eerste Addisionele Taal 2/3 3/4
Wiskunde 7 7 7
Lewensvaardighede: 6 6 7

• Aanvangskennis (1) (1) (2)

• Skeppende Kunste (2) (2) (2)

• Liggaamsopvoeding (2) (2) (2)

• Persoonlike en Sosiale Welsyn (1) (1) (1)

Totaal 23 23 25

(b) Onderrigtyd vir Graad R, 1 en 2 is 23 uur en Graad 3 is 25 uur.

(c) Onderrigtyd vir Tale in Graad R-2 is 10 uur en vir Graad 3 is 11 uur. ’n Maksimum tyd van 8 uur en ’n minimum
tyd van 7 uur word aan Huistaal toegeken. Vir Addisionele Taal word ’n minimum tyd van 2 uur en ’n maksimum
tyd van 3 uur vir Graad 1-2 toegeken. In Graad 3 word ’n maksimum van 8 uur en ’n minimum van 7 uur vir
Huistaal toegeken. ’n Minimum van 3 uur en ’n maksimum van 4 uur word in Graad 3 vir Addisionele Taal
toegelaat.

(d) In Lewensvaardighede is die onderrigtyd vir Aanvangskennis in Graad R-2 net 1 uur en in Graad 3 is dit 2 uur.
(Die aantal ure word in die tabel tussen hakies aangetoon.)

1.4.2 Intermediêre Fase

(a) Onderstaande tabel dui die vakke en onderrigtyd in die Intermediêre Fase aan:

VAK UUR
Huistaal 6
Eerste Addisionele Taal 5
Wiskunde 6
Natuurwetenskappe en Tegnologie 3,5
Sosiale Wetenskappe 3
Lewensvaardighede: 4

• Skeppende Kunste 1,5

• Liggaamsopvoeding 1

• Persoonlike en Sosiale Welsyn 1,5

Totaal 27,5

6 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
1.4.3 Senior Fase

(a) Onderrigtyd in die Senior Fase is soos volg:

VAK UUR
Huistaal 5
Eerste Addisionele Taal 4
Wiskunde 4,5
Natuurwetenskappe 3
Sosiale Wetenskappe 3
Tegnologie 2
Ekonomiese en Bestuurswetenskappe 2
Lewensoriëntering 2
Skeppende Kunste 2

Totaal 27,5

1.4.4 Graad 10-12

(a) Onderrigtyd in Graad 10-12 is soos volg:

VAK TYDSTOEKENNING PER WEEK (UUR)

Huistaal 4.5
Eerste Addisionele Taal 4.5
Wiskunde 4.5
Lewensoriëntering 2
Enige drie keusevakke uit Groep B (Annexure B, 12 (3 x 4 uur)
Tables B1-B8) van die beleidsdokument, National policy
pertaining to the programme and promotion requirements
of the National Curriculum Statement Grades R-12, on-
derhewig aan die bepalings soos uiteengesit in paragraaf
28 van die genoemde beleidsdokument.
Totaal 27,5

Die tydstoekenning per week mag net vir die minimum vereiste vakke in die National Curriculum Statement
Grades R-12 (NCS) soos hierbo uiteengesit, gebruik word. Dit mag nie vir enige addisionele vakke wat tot die
vakkeuselys gevoeg is, gebruik word nie. As ’n leerder enige addisionele vakke wil aanbied, moet ekstra tyd
toegeken word vir die onderrig van hierdie vakke.

KABV 7
WISKUNDE GRAAD 1-3
AFDELING 2: DEFINISIES, DOELWITTE, VAARDIGHEDE EN INHOUD

2.1 Inleiding

In hoofstuk 2 word aan die opvoeders in die grondslagfase definisies en inligting rakende die volgende voorsien:
Spesifieke doelwitte, spesifieke vaardighede, fokus op inhoude, gewig van die inhoude, voorgestelde bronne vir
die grondslagfase, wiskundelesse, voorgestelde riglyne om leerders met wiskundestruikelblokke te ondersteun,
hoofrekene (Mental Maths) sodat die onderrig van vroeë wiskundevaardighede in graad R bevorder kan word.

2.2 Wat is wiskunde?

Wiskunde is ‘n menslike aktiwiteit wat die volgende behels: Waarneming, voorstelling en ondersoek van patrone,
en kwantitatiewe verwantskappe in fisiese en sosiale verskynsels, asook tussen wiskundige voorwerpe self. Deur
hierdie proses word nuwe wiskundige idees en insigte ontwikkel.

In wiskunde word ‘n eie, gespesialiseerde taal gebruik wat simbole en notasies behels om numeriese, meetkundige
en grafiese verwantskappe te beskryf. Wiskunde-idees en -begrippe bou op mekaar voort om ‘n samehangende
struktuur te vorm.

2.3 Spesifieke doelwitte

Die onderrig en leer van wiskunde is daarop gerig om die volgende in die leerder te ontwikkel:

• ‘n kritiese bewustheid van hoe wiskundige verwantskappe in sosiale omgewings- , kulturele en ekonomiese
verband gebruik word;

• die nodige selfvertroue en bevoegdheid om enige wiskundige situasie te hanteer, sonder om deur ‘n vrees vir
wiskunde gekniehalter te word;

• ‘n gees van weetgierigheid en ‘n liefde vir wiskunde

• ‘n waardering vir die skoonheid en elegansie van wiskunde

• erkenning dat wiskunde ‘n kreatiewe deel van menslike aktiwiteit is

• diepgaande konseptuele begrippe ten einde wiskunde te verstaan

• spesifieke kennis en vaardighede wat nodig is vir ...

-- die toepassing van wiskunde op fisiese, sosiale en wiskundige problem;

-- die studie van verwante vakmateriaal (byvoorbeeld ander vakke );

-- verdere studie van wiskunde.

2.4 Spesifieke vaardighede

Vir die nodige wiskundige vaardighede, behoort die leerder ...

• die korrekte wiskundige taal aan te leer;

• getalbegrip te ontwikkel, en bewerkings en die toepassings daarvan te kan doen;

• te leer om te luister, te kommunikeer, te dink en logies te redeneer, asook die wiskundige kennis, te kan
toepas;

• inligting te ondersoek, te analiseer, te interpreteer en voor te stel;

8 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
• vaardig te wees in probleemstelling en probleemoplossing;

• ‘n bewustheid te ontwikkel van die belangrike rol wat wiskunde in alledaagse situasies speel. Dit sluit ook die
persoonlike ontwikkeling van die leerder in.

2.5 Fokus op inhoudsareas

Wiskunde in die grondslagfase bestaan uit vyf inhoudsareas. Elke inhoudsarea dra tot ‘n spesifieke vaardigheid by.
Die volgende tabel dui die algemene, sowel as die spesifieke fokus van die inhoudsareas vir die grondslagfase aan.

Tabel 2.1 Wiskunde-inhoudsfokus vir die grondslagfase

WISKUNDE-INHOUDSKENNIS
Inhoudsarea Algemene inhoudsfokus Spesifieke inhoudsfokus vir die grondslagfase
Ontwikkeling van getalbegrip wat die Teen die einde van graad 3 word heelgetalle in die
volgende insluit: getalgebied tot ten minste 1000 ontwikkel, asook algemene
breuke. In hierdie fase word die leerders se getalbegrip
• die betekenis van verskillende soorte
ontwikkel deur konkrete voorwerpe te manipuleer,
getalle;
hoeveelhede te verdeel en saam te voeg. Die omvang van
• die verwantskap tussen verskillende getalle wat teen die einde van graad 3 ontwikkel is, sluit
soorte getalle; heelgetalle tot minstens 1000, en gewone eenheids- en nie-
eenheidsbreuke in.
• die relatiewe grootte van verskillende
getalle; In hierdie fase word die leerder se getalbegrip ontwikkel
deur met fisiese voorwerpe te werk ten einde versamelings
• hervoorstelling van getalle op
voorwerpe te tel, hoeveelhede te verdeel en te kombineer,
verskillende maniere
springtel op verskillende maniere te doen, kontekstuele
• werk met getalle (woord-) probleme op te los, en getalle op te bou en af te
breek.
• Deur te tel word die leerder in staat gestel om getalbegrip,
Getalle hoofrekene, skatting, rekenvaardighede en herkenning van
bewerkings en patrone te ontwikkel.
verwantskappe
• Die ontwikkeling van getalbegrip stel die leerder in staat om
die eienskappe van getalle en strategieë te ontwikkel wat
bewerkings kan vergemaklik
• Deur probleme in konteks op te los, word die leerders in
staat gestel om mondeling en skriftelik hul werkswyse deur
middel van tekeninge en simbole te verduidelik
• Leerders verwerf begrip van basiese bewerkings van optel,
aftrek, vermenigvuldiging en deling
• Leerders ontwikkel ‘n begrip van breuke deur die oplossing
van probleme deur middel van die verdeling van konkrete
apparaat en die gebruik van tekeninge
• Verdeling behoort nie net as dele van ‘n geheel gesien te
word nie, maar ook as deel van ‘n versameling konkrete
voorwerpe.
Algebra is die taal waarin wiskunde die In hierdie fase werk leerders met ...
meeste ondersoek en gekommunikeer
• getalpatrone, byvoorbeeld oorslaantel
word. Algebra kan as ‘n veralgemeende
rekenkunde beskou word, en dit kan • geometriese patrone, byvoorbeeld prente.
na die studie van funksies en ander
Leerders behoort in staat te wees om konkrete voorwerpe,
verwantskappe tussen veranderlikes
tekeninge en simbole te kopieer, uit te brei, te beskryf en te
Patrone, funksies uitgebrei word. ‘n Sentrale deel
ontwerp.
en algebra van hierdie uitkoms is daarop
gerig om die leerder doeltreffende Deur patrone te kopieer, stel dit die leerder in staat om die
hanteringsvaardighede in die gebruik logika van die samestelling van die patroon te verstaan.
van algebra te laat verwerf. Dit fokus
ook op die volgende: Deur die patroon uit te brei, word die leerder in staat gestel
om die patroon te verstaan.

KABV 9
WISKUNDE GRAAD 1-3
WISKUNDE-INHOUDSKENNIS
Inhoudsarea Algemene inhoudsfokus Spesifieke inhoudsfokus vir die grondslagfase
• die beskrywing van patrone en Deur die patroon te beskryf, word die leerder in staat gestel
verwantskappe deur die gebruik om sy taalvaardighede te ontwikkel.
van simboliese stellings, grafieke en
Deur op die logiese opeenvolging van patrone te fokus, word
tabelle;
die basis vir algebraïese denke ontwikkel.
• die identifisering en ontleding van
Getalpatrone ondersteun die ontwikkeling van konsepte
reëlmatigheid en variasie in patrone
en die inherente begrip van getalle, bewerkings en
en verwantskappe wat leerders in
verwantskappe.
staat stel om voorspellings te maak en
probleme op te los Geometriese patrone sluit ‘n herhaling van lyne, vorms
en voorwerpe, maar ook patrone in die omgewing in. Met
geometriese patrone wend leerders hul kennis van ruimte en
vorm aan.
• Die studie van ruimte en vorm • In hierdie fase fokus leerders op driedimensionele (3-D)
verbeter die begrip en waardering voorwerpe, tweedimensionele (2-D ) vorms, posisie en
van die patroon, noukeurigheid, rigting.
prestasie en skoonheid in natuurlike
• Leerders ontdek die eienskappe van 3-D voorwerpe en
en kulturele voorwerpe. Dit fokus op
2-D vorms deur sortering, klassifisering, beskrywing en
die volgende:
benoeming
Ruimte en vorm • Eienskappe en verwantskappe
• Leerders teken vorms en bou met voorwerpe
(Geometrie) • Orientasies en posisies
• Leerders herken en beskryf vorms en voorwerpe in die
• Transformasie van twee dimensionele omgewing wat met wiskundige voorwerpe en vorms
vorms en drie dimensionele verband hou
voorwerpe.
• Leerders beskryf die posisie van voorwerpe, hulself en
ander deur die gebruik van toepaslike woordeskat
• Leerders volg en gee aanwysings
Meting fokus op die keuse en gebruik • In hierdie fase word die konsep van meting ontwikkel
van geskikte eenhede, instrumente en deur met verskillende konkrete apparate en vorms te
formules om kenmerke van gebeure, werk. Sodoende word die eienskappe van lengte, volume,
vorms, voorwerpe en die omgewing te massa, oppervlakte en tyd aangeleer
kwantifiseer. Meting hou direk verband
• Leerders gebruik informele eenhede om die eienskappe
met die leerder se wetenskaplike,
van vorms en voorwerpe te meet, soos byvoorbeeld hande,
tegnologiese en ekonomiese werêld , en
tree, houers, ensovoorts.
stel die leerder in staat om die volgende
Meting te doen: • Leerders vergelyk verskillende hoeveelhede deur
woordeskat soos langer/swaarder/korter, ensovoorts te
• Sinvolle skattings te maak
gebruik
• Bedag te wees op die redelikheid van
• Leerders word aan standard eenhede blootgestel, soos
afmetings/ lesings en resultate
gram, kilogram, milliliter, liter, sentimeter en meter.
• Voordat daar met aktiwiteite wat oor tyd handel,
voortgegaan kan word, moet die leerder se begrip van
tydsverloop ontwikkel word.
Die studie van datahantering ontwikkel Die fokus in die onderrig en leer van datahantering in die
die volgende vaardighede by die grondslagfase is op sortering van voorwerpe en data op
leerder: Die vermoë om ... verskillende maniere, gebaseer op die eienskappe van die
voorwerpe of data.
• te versamel
Datahantering • Daar word van leerders verwag om prent- en kolomgrafieke
• te organiseer
te kan teken, en te kan interpreter, deur een tot een
• voor te stel; afparing van die gegewe data.
• te ontleed; en
• gegewe data te interpreteer.

2.6 Gewig van inhoudsareas

Die gewig van die wiskunde-inhoudsareas het ‘n tweeledige doel: Eerstens gee die gewig ‘n aanduiding van die
tydsduur wat benodig word om die inhoude grondig te onderrig. Tweedens gee die gewigsaanduiding riglyne om
die inhoud van assessering eweredig te versprei. Die gewig van die inhoud is nie dieselfde vir elke graad in die
grondslagfase nie.

10 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Tabel 2.2 Gewig van inhoudsareas in die grondslagfase

GEWIG VAN INHOUDSAREAS

Inhoudsareas Graad 1 Graad 2 Graad 3
Getalle, bewerkings en verwantskappe* 65% 60% 58%
Patrone, funskies en algebra 10% 10% 10%
Ruimte en vorm (Geometrie) 11% 13% 13%
Meting 9% 12% 14%
Datahantering 5% 5% 5%
100% 100% 100%
*In graad R-3 is dit belangrik dat die inhoudsarea, getalle, bewerkings en verwantskappe die hooffokus van wiskunde uitmaak. Leerders behoort
diegrondslagfase met ‘n grondige kennis van getalbegrip en rekenvaardigheid (bewerkingsvaardigheid) te verlaat. Die doel daarvan is dat leerders
met vertroue en toereikend met getalle en bewerkings kan werk. Om hierdie rede is die tydtoewysing vir getalle, bewerkings en verwantskappe
verhoog. Die meeste van die werk aan patrone behoort op getalpatrone te fokus om die leerders se getalvaardighede te verbeter.

2.7 Wiskunde in die grondslagfase

Grondslagfase-wiskunde vorm ‘n oorgangsfase tussen die kind se voorskoolse lewe en die wereld daarbuite aan die
een kant, en met die abstrakte wiskunde van die latere grade aan die ander kand. In die vroeër grade behoort die
leerders aan wiskundige aktiwiteite bloot gestel te word, sodat hulle deur middel van kommunikasie hul wiskundige
denke kan opteken.

Die tyd wat aan wiskunde bestee word, het ‘n direkte invloed op die leerder se ontwikkeling van wiskundige konsepte
en vaardighede. Leerders behoort nie net besig gehou te word nie, maar moet gefokus met wiskunde besig wees
soos wat in die kurrikulum gestipuleer word.

2.7.1 Voorgestelde riglyne vir klaskamerbestuur

Al die tyd wat vir wiskunde toegewys is, moet as een periode beskou word. Die volgende is belangrik vir elke
wiskunde-periode:

• Klasaktiwiteite
-- Hoofrekene (Hoofrekene)
-- Vaslegging van begrippe
-- Klaskamerorganisasie (toewysings van individuele aktiwiteite)

• Werk in groepe
-- Tel
-- Die ontwikkeling van getalbegrip (mondelinge en praktiese aktiwiteite)
-- Probleemoplossing (mondelinge en praktiese aktiwiteite)
-- Geskrewe take
-- Ontwikkeling van rekenvaardighede (mondelinge en praktiese aktiwiteite)
-- Ruimte en vorm
-- Meting

-- Datahantering

KABV 11
WISKUNDE GRAAD 1-3
• Selfstandige werk

Leerders oefen en lê begrippe vas wat in klassikale, sowel as in groeponderrig aangeleer is.

Klasaktiwiteite: Die fokus is vir minstens 20 minute per dag op hoofrekene, die vaslegging van begrippe en
die toewysing van selfstandige leer. Dit vind aan die begin van die wiskunde-periode plaas. Tydens hierdie
periode sal die opvoeder ook met die hele klas werk en die naam van die dag, die datum, die weer, asook
die aanwesigheidsregister behandel sal word. Hoofrekene sluit kort, mondelinge aktiwiteite in, soos watter
getal voor/na 8 kom; hoeveel 2 meer/minder as 8 is; 4+2; 5+2, 6+2, ensovoorts. Tydens hierdie periode kan
die opvoeder ook meer uitdagende begrippe vaslê. Dit is belangrik dat die opvoeder algemene, sowel as
selfstandige aktiwiteite, wat hulle op hul eie kan doen, aan die leerders toeken, terwyl sy met ‘n kleiner groep
besig is.

Groepwerk: Dit is die effektiefste wanneer die opvoeder met ‘n kleiner groep leerders (8 tot 12) van dieselfde
vaardigheidsvlak, by haar op die mat, of by hul tafels werk, terwyl die res van die klas met selfstandige aktiwiteite
besig is. Die opvoeder werk mondeling en prakties met die leerders, en aktiwiteite sluit die volgende in:
telwerk, skatting, vaslegging van getalbegrip en probleemoplossing, asook aktiwiteite wat patrone, ruimte en
vorm, meting en datahantering behels. Hierdie aktiwiteite moet baie deeglik beplan word.

Om leer goed vas te lê, behoort skriftelike werk (werkboeke, werkkaarte en klaswerkboeke) waar
moontlik deel van groepwerk uit te maak. Leerders behoort skryfinstrumente en skryfmateriaal vir hul
probleemoplossingsaktiwiteite tot hul beskikking te hê. Die groepsessies behoort baie interaktief te wees,
en leerders moet aangemoedig word om te doen, te praat en te demonstreer om hul wiskundige denke te
ontwikkel.

Opvoeders moet versigtig wees dat hulle nie die stadige leerders onderskat nie; hulle moet ook uitegedaag
word. Dit is makliker vir die opvoeder om die moelikheidsgraad van die leerders dieselfde te hou wanneer die
leerders op min of meer dieselfde vaardigheidsvlak is. Gemengde vaardigheidsgroepe kan wel tydens die
volgende aktiwiteite gebruik word: konstruksie, meting, patrone, sortering of speletjies.

Selfstandige werk: Terwyl die opvoeder met groepwerk op die mat besig is, behoort die res van die klas
met doelgerigte aktiwiteite volgens vaardigheidsvlakke, besig te wees. Hierdie aktiwiteite behoort op ‘n
gedifferensieerde manier vir verskillende vaardigheidsvlakke voorsiening te maak. Selfstandinge aktiwiteite
kan die volgende insluit:
-- Aktiwiteite in werkboeke;

-- Gedifferensieerde werkkaarte vir telwerk, probleemoplossing en vaslegging van bewerkings

-- Wiskunde-speletjies soos Ludo,domino’s en legkaarte

-- Aktiwiteite wat konstruksie, sortering, patroonontwerp en meting insluit

In die wiskunde-periode moet daar vir leerders wat leerstruikelblokke ondervind, sowel as vir verrykingsaktiwiteite
vir gevorderde leerders voorsiening gemaak word.

Die leerders wat selfstandig werk, sowel as die groepwerk behoort waargeneem te word (praktiese en
mondelinge werk) Die geskrewe aktiwiteite moet deur die opvoeder gemerk en nagegaan word as deel van
die formele, sowel as die informele assesseringsaktiwiteite.

Noukeurige vordering van die leerders se terugvoering (prakties/mondeling/skriftelik) stel die opvoeder in staat
om deurlopende assessering te doen, sowel as om leerders se vordering te moniteer. Hierdeur kan die nodige
ondersteuning aan leerders met leerstruikelblokke gegee word.

12 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
2.7.2 Leerders wat leerhindernisse in wiskunde ondervind

Dit is belangrik dat leerders wat struikelblokke ondervind meer tyd gegun moet word om met konkrete voorwerpe te
werk, en hul leeraktiwiteite behoort meer prakties gerig te wees. Daar behoort langer met konkrete apparaat gewerk
te word voordat daar na die Semi-konkrete werk oorgegaan word. Indien daar te vroeg tot die abstrakte oorgegaan
word, mag dit tot groot frustrasie en regressie vir die leerder lei. Hierdie leerders mag meer leertyd in die volgende
areas nodig hê:

• Die voltooiing van assesseringsaktiwiteite en take;

• Die verkryging van denkvaardighede (eie strategieë)

Die hoeveelheid aktiwiteite wat voltooi moet word, moet aangepas word, sonder om die nodige vaardighede en
begrippe in te boet.

2.7.3 Hoofrekene (Mental Maths)

Hoofrekene vorm ‘n definitiewe en integrale deel van die kurrikulum. Die getalkombinasies en vermenigvuldingstabelle
wat leerders behoort te ken, en vinnig te kan antwoord, word vir elke graad aangedui. Hoofrekene word ook intensief
by optel gebruik om hoër getalgebiede deur springtel en aktiwiteite soos om op en af op ‘n teller (number ladder) te
beweeg, te bemeester. Die graad 3-opvoeders sal byvoorbeeld ‘n aktiwiteit gee waar die volgende gevra word: Begin
by 796. Maak dit 7 meer. Ja, dit is 803. Maak dit nou 5 minder. Ja, dit is 798. Maak dit 10 meer, 2 meer, 90 meer of 5
minder, ensovoorts. Hierdie aktiwiteite help die leerder om ‘n denkbeeldige getallelyn te vorm.

Wanneer hoofrekenaktiwiteite gedoen word, moet opvoeders nie leerders dwing om hoofrekene te doen wat hulle nie
kan baasraak nie – konkrete apparate behoort altyd beskikbaar wees vir leerders wat dit mag benodig.

2.8 Graad R

Die benadering ten opsigte van wiskunde behoort altyd geïntegreerd te wees, en gebaseer op die leer-deur-te-speel-
onderrig. Die onderwyser moet proaktief optree en eerder ‘n tussenganger as ‘n fasiliteerder wees. Die onderwyser
benut veral insidentele leergeleenthede wat spontaan tydens ‘n reeks leerdergesentreerde aktiwiteite, soos vryspel
in die fantasiehoekies en aktiewe blokspel, voorkom. Dit vind gedurende onderwysergerigte aktiwiteite soos sand- en
waterspel plaas, asook tydens onderwysgerigte aktiwiteite soos telwerk, getalbegrip, ruimte en vorm, patrone, tyd, en
ander ontluikende wiskunde-aktiwiteite. Hoewel kleur opsigself nie ‘n wiskundige konsep is nie, kan dit gebruik word
om wiskunde-begrippe soos sortering, groepering en klassifisering te bevorder.

Alle aspekte van graad R wat die klaskameromgewing, en leer en onderrigpraktyk insluit, behoort die holistiese
ontwikkeling van die kind te bevorder. Die ontwikkeling wat ‘n integrale deel van ontwikkelende wiskunde vorm,
sluit kognitiewe ontwikkeling (probleemoplossing, logiese denke en redenering), taalontwikkeling (woordeskat
van wiskunde), perseptueel motorise, sowel as emosionele en sosiale ontwikkeling in. Al hierdie aspekte kan
deur stories, liedjies, versies en vingerbordspeletjies, asook waterspel, opvoedkundige speelgoed, konstruksie
en ontdekkingsaktiwiteite (massa, tyd, volume, meting, en fantasiespel, buitespel en speelgrondspeletjies (Wolf,
Wolf hoe laat is dit?) ontwikkel word.Verskillende speletjies kan ook wiskundige aspekte insluit, byvoorbeeld meting
tydens koskook en baktyd, en telwerk tydens inkopietyd. By die verkryging van ontluikende wiskunde en verwante
wiskundige begrippe behoort die onderrigpraktyke waar kinders deur drie stadiums van leer beweeg, nagekom te
word. Die drie stadiums is die volgende:

• Die kinestetiese stadium ( begrippe word deur die lyf en sintuie ervaar)
• Die konkrete stadium (3-D , die gebruik van ‘n verskeidenheid voorwerpe soos blokkies, proppe, stokkies en
ander voorwerpe in die omgewing);
• Geskrewe voorstellings (Semi-konkrete voorstellings deur die gebruik van tekeninge, paskaarte, ensovoorts)

KABV 13
WISKUNDE GRAAD 1-3
In graad R word die rooster ‘n dagprogram (sien Figuur 1) genoem en dit bestaan uit drie hoofkomponente, naamlik:

• Onderwysgerigte aktiwiteite;
• Roetine; en
• kindgesentreerde aktiwiteite, of vryspel.

Daar moet deurgaans op hierdie aspekte van die dagprogram klem gelê word om die ontluikende wiskunde op ‘n
spontane en genotvolle manier aan te bied. Daar kan in die meeste kringe op wiskunde gefokus word. Gedurende die
oggendkring waar leerders bymekaar kom vir onder andere die afmerk van die register, word ‘n guldige geleentheid
geskep om met getalle te werk. Ander kringe, soos wiskunde-, perseptuele, musiek-en-beweging, en wetenskapkringe
kan ook ‘n wiskunde fokus hê.

Skeppende aktiwiteite kan ook ‘n wiskundige fokus hê deur byvoorbeeld geometriese vorms soos sirkels of vierkante
te gebruik om ‘n collage te maak, of om ‘n patroon te ontwerp wat as ‘n raam vir ‘n prent kan dien. Die weerkaart,
kalender en verjaarsdagkring bied ook die geleentheid om wiskundige begrippe te ontdek. Die onderwyser se kennis
en inisiatief bepaal die optimale leerpotensiaal.

• Roetine bied uitstekende geleentheid vir die insidentele bevordering van verskeie wiskundevaardighede. In
plaas daarvan om byvoorbeeld die leerders doelloos in ‘n ry te laat staan en wag om badkamer toe te gaan,
kan die onderwyser hierdie tyd gebruik om tel te bevorder. Die leerders kan woordspeletjies speel, soos Ek
sien met my twee kleine ogies ..., of deur hul wiskundige woordeskat uit te brei, byvoorbeeld: Wie staan
eerste/laaste in die ry? Snoep-en opruimtyd bied soortgelyke leergeleenthede as die onderwyser die leerders
aanmoedig om prettige wiskunde-speletjies te speel.

• Gedurende vryspel kan die onderwyser ontluikende wiskunde-vaardighede bevorder; eerstens deur die
strukturering van die vryspelarea. Die onderwyser bied geleenthede wat op die soort leergeleentheid gegrond
is wat hy/sy graag wil bevorder. Buitevryspel soos om op ‘n houtklimraam te speel, of op ‘n fietsbaan te ry,
bied geleentheid vir die bevordering van ruimtelike oriëntering, soos die kruising van die middellyn (een van
die belangrike perseptueel-motoriese vaardighede wat vir wiskunde-woordeskat, soos op/af, bo/onder, vinnig/
stadig, hoog/laag, ensovoorts, nodig is. Sand- en waterspel bevorder weer begrip van begrippe soos massa,
volume en hoeveelheid. Vrye binnespelaktiwiteite behoort dieselfde wiskunde leergeleentheid te skep. Deur
die kind aan alternatiewe maniere te leer dink om probleme op te los, kan die onderwyser die kind aanmoedig
om dieper te dink en ‘n goeie rede vir die keuses wat hulle gemaak het, te vind. Sodoende word nie net
wiskundige vaardighede ontwikkel nie, maar word ook die algehele (holistiese) ontwikkeling van die kind
bevorder. Al hierdie aktiwiteite bevorder perseptueel motoriese vaardighede wat ‘n integrale deel van leer
vorm, sodat die leerder vir formele onderrig in wiskunde en tale gereed gemaak kan word. Voorbeelde van
hierdie vaardighede is die volgende:

-- Om begrip van die leerder se ruimelike posisie ten opsigte van ‘n voorwerp te bevorder, byvoorbeeld voor,
agter, onder, bo en langs, kan dit met plekwaarde in wiskunde skakel; en

-- Rigting en lateraliteit (dit skakel met getal- en letterformasies, asook om van links na regs te lees).

In ‘n gebalanseerde, buigbare, wiskunde- en taalryke daaglikse program word leergeleenthede reg deur die dag
aangebied. Terselfdertyd word belangrike beginsels wat die vroeë leer versterk, ingeskerp. Jong kinders leer die
beste deur beweging (kinesteties) en dan deur interaksie met konkrete materiaal (driedimensionele leer) voordat die
oorgang na papier- en potloodaktiwiteite (tweedimensionele aktiwiteite) plaasvind.

Assessering in graad R is informeel van aard en leerders moet nie aan ‘n toetssituasie blootgestel word nie; daarom
is daar nie assesseringsaktiwiteite in die Nasionale Kurrikulum- en Assesseringsbeleidsverklaring (NKABV) vir
graad R ingesluit nie. Elke aktiwiteit wat vir assessering gebruik word, is versigtig beplan sodat ‘n verskeidenheid

14 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Figuur 1: Graad R dagprogram
(VANAF ± 7:30 – 13:00)

Aankoms en vryspel WISKUNDE

Wiskunde • Aktiwiteite uit NKABV

Groettyd Verjaarsdae
Tale (wiskunde)
Register Nuus
Weerkaart Lewensvaardigheid • Liedjies en musiekaktiwiteite
36 min • Perseptuele aktiwiteite
Onderwyserbegeleide aktiwiteite • Telrympies
Wiskunde, taal, lewensvaardigheid • Temabesprekings
• Fantasiespel
• Wetenskapeksperimente
• Rolspel • Vryspel
• Skeppende aktiwiteite
• Konstruksiespel • Roetine
• (elke dag: 1 hoofaktiwiteit +
50 min 2/3 ander aktiwiteite) • Blokspel
• Vryspel binnenshuis
• Opruiming
• Opvoedkundige spel TALE
• Speelgoed • Aktiwiteite uit NKABV
• Perseptuele speletjies • (wiskunde)
Onderwyserbegeleide aktiwiteite • Stories
30 min • Legkaarte
Wiskunde, taal, lewensvaardigheid
• Dramatisering
• Boekhoekie
• Grootboeke/prente
Toiletroetine • Stiltetyd
10 min • Lees van prente
Taal, wiskunde, lewensvaardighede • Stilte-area • Bespreking van prente
• Perseptuele aktiwiteite
• Ouerplakkaat
• Ouerbrief
Verversings • Nuus
20 min
Taal, wiskunde, lewensvaardighede • Waterspel • Gedigte/rympies
• Sandspel • Musiek/liedjies/rympies
• Rolspel • Kassette
Vryspel buite • Balspel • Temabesprekings
en • Swaai
60 min • Bewegingsaktiwiteite
opruiming
• Speelgoed met • Roetine
wieletjies • Vryspel
• Opvoedkundige
speelgoed
• Klimraam
LEWENSVAARDIGHEID
• Buitebande
Toiletroetine • Liggaamlike • Aktiwiteite uit NKABV
10 min
Taal, wiskunde, lewensvaardighede opvoeding (lewensvaardighede)
• Speletjies • Bewegingsaktiwiteite
Onderwyserbegeleide aktiwiteite • Liedjies en musiek
30 min
Wiskunde, taal, lewensvaardigheid
• Gedigte en rympies
• Temabesprekings
30 min Daaglikse storie
• Verjaarsdae

Rus/stiltetyd en vertrektyd • Roetines

• Vryspel

KABV 15
WISKUNDE GRAAD 1-3
vaardighede geïntegreer word. Assessering in graad R vind meestal deur middel van waarneming plaas waartydens
die onderwyser die bevindinge van die assessering op ‘n kontrolelys afmerk en aanteken; sodoende word ‘n volledige
prentjie van elke leerder se sterkpunte en struikelblokke geleidelik gedurende die jaar gevorm. Dit bied geleentheid
om struikelblokke te hanteer en sterkpunte te bevorder.

In graad R word die meeste assesseringstake deur die onderwyser waargeneem en op ‘n waarnemingslys
aangeteken. Teen die einde van die jaar beskik die onderwyser oor ‘n holistiese beeld van elke leerder wat sterk- en
swakpunte insluit. Dit word geleidelik deur die jaar opgebou en bied die geleentheid om uitdagings die hoof te bied
en leerders se sterkpunte te bevorder.

Waak teen ‘n te gestruktureerde klaskamer in graad R, want dit is nie bevorderlik vir die aanleer van wiskundige
vaardighede nie. Graad R behoort nie ‘n afgewaterde graad 1 klas te wees nie. Dit behoort ‘n eie karakter te hê en
moet op ‘n wyse gebaseer wees waarop hulle die kennis, vaardighede, waardes en houdings in hul eie werêld ervaar.

2.9 Aanbevole hulpbronne vir die grondslagfase wiskundeklaskamer

• Tellers
• Groot dobbelstene
• Groot telraam
• Lengtekaat
• Groot 1 – 100 en 101 – 200 getalkaarte (100-blok)
• Verskillende getallyne (vertikaal en horisontaal)
• ‘n Pak spreikaarte (flard cards)
• Speelgeld – munte en note
• ‘n Kalender vir die betrokke jaar
• ‘n Analoog muurhorlosie
• ‘n Balanseerskaal
• Boublokke
• Modelleerklei
• ‘n Verskeidenheid kartondose van verskillende groottes en vorms
• ‘n Verskeidenheid plastiekbottels en houers om inhoude te vergelyk en te beskryf
• Goeie voorbeelde van ‘n sfeer (bal), reghoekige prisma, (soos tandepastadosie), kubus, keël, piramide en
silinder (opvoeder kan dit ook self maak)
• ‘n Aantal plastiek- of kartonvierkante, verskillende reghoeke, sirkels, verskillende driehoeke – van
verskillende groottes
• Wiskunde-speletjies, byvoorbeeld Ludo, slangetjies en leertjies, legkaarte, domino’s en tangramme,
ensovoorts
• Noodsaaklik vir graad R en graad 1:
-- Areas vir sand- en waterspel
-- Apparate vir klim en klouter, balansering, swaaie en springtoue
-- ‘n Speelwinkel waar alledaagse goedere met speelgeld aangekoop kan word
-- ‘n Verskeidenheid opvoedkundige speletjies
-- Boublokke

16 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
AFDELING 3: INHOUDSPESIFIKASIES EN VERDUIDELIKING

3.1 Inleiding

In die Algemene Opvoeding en Opleidingsband is daar vyf inhoudsareas in wiskunde:

• Getalle, bewerkings en verwantskappe

• Patrone, funksies en algebra

• Ruimte en vorm (Geometrie)

• Meting

• Datahantering

Elke inhoudsarea is in wiskundige onderwerpe ingedeel. In ruimte en vorm in die grondslagfase is daar byvoorbeeld
een onderwerp wat tweedimensionele vorms is. Begrippe en vaardighede is in elke onderwerp gespesifiseer. In
hoofstuk 3 in die grondslagfase wiskunde-dokument word die wiskunde-inhoud vervolgens gespesifiseer en
verduidelik:

3.2 Spesifisering van inhoude wat progressie aandui

Die fase-oorsig toon die spesifikasie van begrippe en vaardighede, sowel as progressie van graad R tot 3 aan. Die
grade-oorsigtabelle toon die progressie van begrippe en vaardighede aan wat oor die vier kwartale van die jaar
versprei is.

In opeenvolgende grade is daar ooreenkomste ten opsigte van begrippe en vaardighede in bepaalde onderwerpe.
Die indeling van die inhoud dien as riglyne vir progressie. Die inhoudspesifikasie moet in samehang met die
inhoudsindeling gelees word.

Die grondslagfase-oorsig soos in die onderstaande tabelle uiteengesit, toon progressie in die inhoudsareas; Getalle,
bewerkings en verwantskappe, Patrone, funksies en algebra, Ruimte en vorm (Geometrie), Meting en Datahantering
aan wat oor graad R tot 3 versprei is soos wat dit in die onderstaande tabelle aangedui word:

KABV 17
 GRONDSLAGFASE-OORSIG

1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE

18
Progressie van getalle, bewerkings en verwantskappe
• Getalle, bewerkings en verwantskappe dui progressie op drie maniere aan:
-- Die getalreekse verhoog
-- Verskillende soorte getalle word bekendgestel
-- Die berekeningstrategieë verander
• Soos wat die getalreekse vir berekeninge tot by graad 3 verhoog, behoort die leerders doeltreffende strategieë vir berekeninge te ontwikkel
• Kontekstuele probleme by getalreekse van verskillende grade, asook die rekenvaardighede van die leerders, moet in ag geneem word
WISKUNDE GRAAD 1-3

ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

GETALBEGRIPONTWIKKELING: Tel in heelgetalle

1.1 Tel konkrete voorwerpe Tel konkrete voorwerpe Tel konkrete voorwerpe Tel konkrete voorwerpe
Tel van Skat en tel ten minste 10 alledaagse Skat en tel ten minste 50 alledaagse Skat en tel tot ten minste 200 Skat en tel tot ten minste 1000
voorwerpe voorwerpe akkuraat. voorwerpe akkuraat.Telling in groepe alledaagse voorwerpe akkuraat alledaagse voorwerpe akkuraat
word aangemoedig. Tellling in groepe word aangemoedig. Telling in groepe word aangemoedig.
1.2 Tel in eens aan (en terug) vanaf 1 tot Tel in eens aan (en terug) vanaf enige Tel aan en terug in ... Tel aan en terug in ...
by 10; getal tussen 0 en 100. Tel aan in ...
Tel aan en terug • eens vanaf enige getal tussen 0 en • eens vanaf enige getal tussen 0 en
Gebruik getalrympies en liedjies. • tiene vanaf enige veelvoud van 10 200 1000
tussen 0 en 100
• tiene vanaf enige veelvoud van 10 • tiene vanaf enige veelvoud van 10
• vyfs vanaf enige veelvoud van 5 tussen 0 en 200 tussen 0 en 1000
tussen 0 en 100
• vyfs vanaf enige veelvoud van 5 • vyfs vanaf enige veelvoud van 5
• twees vanaf enige veelvoud van 2 tussen 0 en 200 tussen 0 en 1000
tussen 0 en 100
• twees vanaf enige veelvoud van 2 • twees vanaf enige veelvoud van 2
tussen 0 en 200 tussen 0 en 1000
• dries vanaf enige veelvoud van 3 • dries vanaf enige veelvoud van 3
tussen 0 en 200 tussen 0 en 1000
• viers vanaf enige veelvoud van 4 • Viers vanaf enige veelvoud van 4
tussen 0 en 200 tussen 0 en 1000

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• 20’s, 25’s, 50’s, en 100de tot ten
minste 1000
 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
GETALBEGRIPONTWIKKELING: Voorstelling van heelgetalle
1.3 Herken, identifiseer en lees getalle Herken, identifiseer en lees getalle Herken, identifiseer en lees getalle Herken, identifiseer en lees getalle

KABV
Getal simbole en • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees
getalname getalsimbole 1 tot 10 getalsimbole 1 tot 10 getalsimbole 1 tot 20 0 getalsimbole 1 tot 1000
• Herken, identifiseer en lees • Skryf getalsimbole 1 tot 20 • Skryf getalsimbole 0 tot 20 • Skryf getalsimbole 0 tot 1000
getalname 1 tot 10
• Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees
getalname 1 tot 10 getalname 0 tot 100 getalname 0 tot 1000
• Skryf getalname 1 tot 10 • Skryf getalname 0 tot 100 • Skryf getalname 0 tot 1000
GETALBEGRIPONTWIKKELING: Beskryf, vergelyk en rangskik heelgetalle
1.4 Beskryf, vergelyk en rangskik Beskryf, vergelyk en rangskik
versamelings voorwerpe tot 10. voorwerpe tot 20
Beskryf, vergelyk
en rangskik • Beskryf heelgetalle tot 10 • Beskryf en vergelyk versamelings
getalle voorwerpe tot die meeste, die
• Vergelyk watter twee van die minste en dieselfde
gegewe versamelings voorwerpe
groot, klein, groter as, kleiner as, • Beskryf en rangskik ‘n versameling
meer as, minder as, gelyk aan, ewe voorwerpe van die meeste tot die
veel, die meeste, die minste is, tot minste en van die minste tot die
10 meeste
• Rangskik meer as twee gegewe
versamelings voorwerpe vanaf die
kleinste tot die grootste tot 10.
GETALBEGRIPONTWIKKELING: Beskryf, vergelyk en rangskik heelgetalle

19
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
1.4 • Beskryf, vergelyk en rangskik Beskryf, vergelyk en rangskik Beskryf, vergelyk en rangskik

20
voorwerpe tot 20 voorwerpe tot by 99 voorwerpe tot 999
Beskryf, vergelyk
en rangskik • Beskryf en vergelyk heelgetalle • Heelgetalle tot 99, gebruik kleiner • Heelgetalle tot 999, gebruik kleiner
getalle kleiner as, groter as, meer as, as, groter as, meer as, minder as as, groter as, meer as, minder as
minder as, dieselfde as, gelyk is en gelyk aan en gelyk aan.
aan
• Beskryf en rangskik heelgetalle tot • Beskryf en rangskik heelgetalle
• Beskryf en rangskik heelgetalle van 99 van die kleinste tot die grootste, tot 999 van die kleinste tot die
die kleinste tot die grootste, en van en van die grootste tot die kleinste grootste, en van die grootste tot die
die grootste tot die kleinste kleinste
Gebruik getalle om rangorde, plek Gebruik getalle om rangorde, plek Gebruik getalle om rangorde, plek Gebruik getalle om rangorde, plek
WISKUNDE GRAAD 1-3

of posisie aan te dui of posisie aan te dui of posisie aan te dui of posisie aan te dui
• Ontwikkel bewustheid van • Plaas voorwerpe in ‘n lyn van die • Plaas voorwerpe in ‘n lyn van • Gebruik, lees en skryf
rangordes, byvoorbeeld eerste, eerste tot die tiende, of van die eerste tot twintigste, of van eerste rangordegetalle, insluitende
tweede, derde ... tot sesde en eerste tot die laaste, byvoorbeeld tot laaste, byvoorbeeld eerste, afkortingsvorm (1ste, 2-D e, 3-D e tot
laaste. eerste, tweede, derde ... tot tiende tweede, derde ... twintigste 31ste).
en laaste
GETALBEGRIPONTWIKKELING: Plekwaarde
1.5 Begin herken die plekwaarde van Herken die plekwaarde van ten Herken die plekwaarde van
ten minste 2-syfergetalle tot 20 minste 2-syfergetalle tot 99 3-syfergetalle tot 999
Plekwaarde
• Opbreek van 2-syfergetalle in • Opbreek van 2-syfergetalle in • Opbreek van 3-syfergetalle in
veelvoude van 10 en ene/eenhede veelvoude van 10 en ene/eenhede veelvoude van 100de, veelvoude
tot 20. tot 99 van 10e en ene /eenhede tot 999
• Identfiseer en benoem die waarde • Identfiseer en benoem die waarde
van elke getal van elke getal
PROBLEEMOPLOSSING IN KONTEKS
1.6 Gebruik die volgende tegnieke tot 10: Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke
vir probleemoplossings en die vir probleemoplossings en die vir probleemoplossings en die
Probleemoplos- • Gebruik konkrete apparaat
verduideliking daarvan: verduideliking daarvan : verduideliking daarvan:
singstegnieke (byvoorbeeld tellers)
• Gebruik konkrete apparaat • Tekeninge van konkrete apparaat • Opbou en afbreek van getalle
• Getallelyn
(byvoorbeeld tellers) (byvoorbeeld tellers)
• Verdubbeling en halvering

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Teken prente van die storiesom • Opbou en afbreek van getalle
• Getallelyn
• Opbou en afbreek van getalle • Verdubbeling en halvering
• Afronding tot die naaste 10
• Verdubbeling en halvering • Getallelyn
• Getallelyn
 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

1.7 Los probleme (storiesomme) in Los probleme (storiesomme) in Los probleme (storiesomme) in Los probleme (storiesomme) in
konteks op en verduidelik eie konteks op en verduidelik eie konteks op en verduidelik eie konteks op en verduidelik eie
Optel en aftrek

KABV
oplossing vir die probleem deur optel oplossing vir die probleem deur optel oplossing vir die probleem deur optel oplossing vir die probleem deur optel
en aftrek te gebruik met antwoorde en aftrek te gebruik met antwoorde en aftrek te gebruik met antwoorde en aftrek te gebruik met antwoorde
tot 10 tot 20 tot 99 tot 999
1.8 Los probleme (storiesomme) in Los probleme (storiesomme) Los probleme (storiesomme) in
konteks op en verduidelik eie in konteks op en verduidelik konteks op en verduidelik eie
Herhaalde
oplossing vir die probleem deur eie oplossing vir die probleem oplossing vir die probleem deur
optel wat tot
herhaalde optel te gebruik met deur herhaalde optel en vermenigvuldiging te gebruik met
vermenigvuldiging lei
antwoorde tot 20 vermenigvuldiging te gebruik met antwoorde tot 100
antwoorde tot 50
1.9 Verduidelik en los woordprobleme Verduidelik en los praktiese Verduidelik en los praktiese Verduidelik en los praktiese
(storiesomme) op wat groepering en probleme op wat groepering en probleme op wat groepering en probleme op wat groepering en
Groepering en gelyke
gelyke deling met heel getalle tot ten gelyke deling met heel getalle tot ten gelyke deling met heel getalle tot ten gelyke deling met heel getalle tot ten
verdeling wat tot
minste 10 insluit en verduidelik die minste 20 insluit en verduidelik die minste 50 insluit en verduidelik die minste 100 insluit en verduidelik die
deling lei
antwoorde wat ‘n res kan hê. antwoorde wat ‘n res kan hê. antwoorde wat ‘n res kan hê. antwoorde wat ‘n res kan hê.
1.10 Verduidelik en los praktiese Verduidelik en los praktiese
probleme op wat gelyke verdeling probleme op wat gelyke verdeling
Verdeling wat tot
insluit en wat tot oplossings van insluit wat tot oplossings
breuke lei
eeheidsbreuke lei. van eeheidsbreuke en nie-
eenheidsbreuke lei.
PROBLEEMOPLOSSING IN KONTEKS
1.11 Ontwikkel ‘n bewustheid van Suid- • Herken en identifiseer Suid- • Herken en identifiseer Suid- • Herken en identifiseer al die
Afrikaanse muntstukke en banknote Afrikaanse muntstukke (5c, 10c Afrikaanse muntstukke (5c, 10c Suid-Afrikaanse muntstukke en
Geld
20c, 50c, R1, R2, R5) en banknote 20c, 50c, R1, R2, R5) en banknote banknote
(R10 en R20) (R10, R20, R50)
• Los geldprobleme op wat totale en
• Los geldprobleme op wat totale • Los geldprobleme op wat totale kleingelde in rand en sent insluit
en kleingeld tot R20 insluit, en en kleingeld tot R99 insluit, en
• Omskakeling van rand na sent
kleingeld tot 20c kleingeld tot 90c
KONTEKSVRYE BEREKENINGE
1.12 Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke
wanneer berekeninge gedoen word: wanneer berekeninge gedoen word: wanneer berekeninge gedoen word:
Tegnieke
• Tekeninge of konkrete apparaat, • Tekeninge of konkrete apparaat, • Opbou en afbreek van getalle
(Metodes of
byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers
strategieë) • Verdubbeling en halvering
• Opbou en afbreek van getalle • Opbou en afbreek van getalle
• Getallelyn

21
• Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering
• Afronding tot naaste 10
• Getallelyn • Getallelyn
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
1.13 Los mondelinggestelde optel- en • Optel tot 20 • Optel tot 99 • Optel tot 999

22
aftrekprobleme op met antwoorde tot
Optel en aftrek • Aftrek van 20 af • Aftrek van 99 af • Aftrek vanaf 999
ten minste 10.
• Gebruik toepaslike simbole • Gebruik toepaslike simbole • Gebruik toepaslike simbole
(+, –, =, ) (+, –, =, ) (+, –, =, )
• Oefen getalkombinasies tot 10 • Oefen getalkombinasies tot 20 • Oefen getalkombinasies tot 30
1.14 • Herhaalde optel met dieselfde getal • Vermenigvuldig getalle 1 tot 10 met • Vermenigvuldig enige getal met 2,
tot 20 2, 3, en 4 tot ‘n totaal van 50 3, 4, 5, 10 tot ‘n totaal van 100
Herhaalde optel wat
tot vermenigvuldiging • Gebruik toepaslike simbole • Gebruik toepaslike simbole • Gebruik toepaslike simbole
lei (+, =, ) (+, x, =, ) (x, )
WISKUNDE GRAAD 1-3

1.15 • Deel getalle op tot 99 met 2, 3, 4,

5, 10
Deling
• Gebruik toepaslike simbole
(÷, =, )
1.16 Getalbegrip: Getalgebied 10 Getalberip: Getalgebied 20 Getalbegrip: Getalgebied 99 Getalbegrip: Getalgebied 999
Hoofrekene Elke aktiwiteit begin met hoofrekene: Noem die getal voor en na die • Rangskik ‘n gegewe stel van • Rangskik ‘n gegewe stel
gegewe getal geselekteerde getalle. geselekteerde getalle
• Tel alledaagse voorwerpe
Rangskik ‘n gegewe stel • Vergelyk getalle tot 99 en sê of die • Vergelyk getalle tot 999 en sê of
• Tel aan en terug
geselekteerde getalle getal 1, 2, 3, 4, 5, of 10 meer of die getal 1, 2, 3, 4, 5 of 10 meer of
• Tel van ranggetalle minder is minder is
Vergelyk getalle tot 20 en sê of die
• Klap hande baie/min kere
getal een of twee meer of minder is
• Watter klappe is die meeste/minste/
meer/minder
• Watter getal kom voor/na/tussen
Vinnige herroeping: Vinnige herroeping: Vinnige herroeping:
• Optel- en aftrekkombinasies tot 10 • Optel en aftrek kombinasies tot 20 • Herroep optel en aftrek
• Voeg by of trek af veelvoude van10 kombinasies tot 20
vanaf 0 tot 100 • Voeg by of trek veelvoude van 10
af van 0 tot by 100
• Vermenigvuldigingsfaktore van die
...

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

-- 2 x tafel met antwoorde tot by 20
-- 10 x tafel met antwoorde tot by
100
• Deelfaktore van getalle ...
-- tot 20 wat deelbaar deur 2 is
-- tot 100 wat deelbaar deur 10 is
 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

Rekenstrategieë Rekenstrategieë Rekenstratgieë

• Gebruik rekenstrategieë om optel • Gebruik rekenstrategieë om optel • Gebruik rekenstrategieë om optel

KABV
en aftrek doeltreffend te doen: en aftrek doeltreffend te doen: en aftrek doeltreffend te doen:
• Begin by die grootste getal en tel • Begin by die grootste getal en tel • Begin by die grootste getal en tel
aan of terug aan of terug aan of terug
• Getallelyn • Getallelyn • Getallelyn
• Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering
• Opbou en afbreek van getalle • Opbou en afbreek van getalle • Opbou en afbreek van getalle
• Gebruik die verwantskap tussen • Gebruik die verwantskap tussen
optel en aftrek optel en aftrek
• Gebruik die verwantskap tussen
vermenigvuldig en deling
KONTEKSVRYE BEREKENINGE
1.17 • Benoem en gebruik eenheids • Benoem en gebruik eenheids-en
breuke in bekende kontekste wat nie-eenheidsbreuke in bekende
Breuke
halwes, kwarte, derdes en vyfdes kontekste wat halwes, kwarte,
insluit. agstes, derdes, sesdes, vyfdes
insluit.
• Herken breuke in diagrammatiese
vorm • Herken breuke in diagrammatiese
vorm
• Skryf breuke as 1 halwe
• Begin herken dat twee halwes of
drie derdes een hele maak en dat
‘n halwe en twee kwarte gelyk is
aan mekaar
• Skryf breuke as ‘n halwe of twee
derdes

23
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRONDSLAGFASE-OORSIG

2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA

24
Progressie in patrone, funksies en algebra
• In patrone, funkies en algebra kry leerders die geleentheid om ...
-- patrone in verskillende vorms te voltooi en uit te brei
-- patrone te identifiseer en te beskryf.
• Die beskrywing van patrone in die grondslagfase lê die basis vir leerders in die intermediêre fase om reëls van patrone te beskryf. Dit word in algebraïese werk in die senior fase
meer formeel aangebied

ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

WISKUNDE GRAAD 1-3

2.1 Kopieer en brei uit Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf
Geometriese • Kopieer en brei eenvoudige patrone • Kopieer, brei uit en beskryf in • Kopieer, brei uit en beskryf in • Kopieer, brei uit en beskryf in
patrone uit deur fisiese voorwerpe en woorde: woorde: woorde:
tekeninge te gebruik, (byvoorbeeld
• Eenvoudige patrone gemaak van • Komplekse patrone gemaak van • Meer komplekse patrone gemaak
deur kleure en vorms te gebruik)
fisiese voorwerpe fisiese voorwerpe van fisiese voorwerpe
• Eenvoudige patrone gemaak • Komplekse patrone gemaak van • Meer komplekse patrone gemaak
van tekeninge met lyne,vorms of lyntekeninge, vorms of voorwerpe van lyntekeninge, vorms of
voorwerpe voorwerpe
Ontwerp eie patrone Ontwerp en beskryf eie patrone Ontwerp en beskryf eie patrone
• Ontwerp eie geometriese patrone • Met fisiese voorwerpe • Met fisiese voorwerpe
met fisiese voorwerpe
• Deur tekeninge met lyne, vorms en • Deur tekeninge met lyne, vorms en
• deur tekeninge met lyne, vorms en voorwerpe voorwerpe
voorwerpe
Patrone om ons Patrone om ons Patrone om ons
Identifiseer, beskryf in woorde en Identifiseer, beskryf in woorde en Identifiseer, beskryf in woorde en
kopieer geometriese vorms kopieer geometriese vorms kopieer geometriese vorms
• uit die natuur, • uit die natuur, • uit die natuur,
• uit die alledaagse omgewing, • uit alledaagse omgewing, • uit alledaagse omgewing,
• uit verskillende kultuurerfenisse • uit verskillende kultuurerfenisse • uit verskillende kultuurerfenisse

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

2.2 Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf
Getalpatrone Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf
eenvoudige getalreekse tot ten minste eenvoudige getalreekse tot ten minste eenvoudige getalreekse tot ten minste
100 200 999
Ontwerp en beskryf eie patrone Ontwerp en beskryf eie patrone Ontwerp en beskryf eie patrone
 GRONDSLAGFASE-OORSIG

3. RUIMTE EN VORM (GEOMETRIE)

Progressie in vorm en ruimte

KABV
Die belangrikste progressie in vorm en ruimte word bereik deur:
• op nuwe eienskappe en kenmerke van vorm en voorwerpe in elke graad te fokus; en
• die vermoë om die taal ten opsigte van ruimtelike posisionering en plasing van verskillende objekte te bemeester, ten einde aanwysings op informele kaarte te interpreteer.

ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

3.1 Woordeskat met betrekking tot Woordeskat met betrekking tot Woordeskat met betrekking tot
posisie posisie posisie
Posisie, oriëntasie
en aansig Beskryf die posisie van een Beskryf die posisie van een Beskryf die posisie van een
voorwerp in verhouding tot ‘n ander, voorwerp in verhouding tot ‘n ander, voorwerp in verhouding tot ‘n ander,
byvoorbeeld bo-op, voor, agter, links, byvoorbeeld bo-op, voor, agter, links, byvoorbeeld bo-op, voor, agter, links,
regs, op, af, langsaan regs, op, af, langsaan regs, op, af, langsaan
Posisie en aansig Posisie en aansig Posisie en aansig
• Herken en pas verskillende • Herken en pas verskillende • Herken en pas verskillende
aansigte van alledaagse aansigte van alledaagse aansigte van alledaagse
voorwerpe toe. voorwerpe toe. voorwerpe toe.
• Benoem alledaagse voorwerpe
wanneer ‘n ongewone aansig van
dieselfde voorwerp gewys word
• Lees, interpreteer en teken
informele kaarte of bo-aansigte
van versamelings voorwerpe
• Vind voorwerpe op kaarte

Posisie en rigting Posisie en rigtings Posisie en rigtings Posisie en rigtings

Volg verskillende riigtings in die • Volg rigtingsaanwysings om in die Volg rigtingsaanwysings om in die • Volg rigtings om in die klaskamer
klaskamer klaskamer rond te beweeg klaskamer rond te beweeg en skool rond te beweeg
• Volg instruksies om een voorwerp • Gee instruksies om in die
in verhouding tot ‘n ander te klaskamer en skool om rond te
posisioneer, byvoorbeeld: Plaas beweeg
die potlood agter die kartondoos
• Volg die instruksies op ‘n informele
kaart om van een plek na ‘n ander
te beweeg

25
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
3.2 Reeksvoorwerpe Reeksvoorwerpe Reeksvoorwerpe Reeksvoorwerpe

26
Driedimensionele Herken en benoem 3-D voorwerpe in Herken en benoem 3-D voorwerpe in Herken en benoem 3-D voorwerpe in Herken en benoem 3-D voorwerpe in
voorwerpe(3-D) die klaskamer die klaskamer en in prente die klaskamer en in prente die klaskamer en in prente
• Balle • Balle (sfere) • Balle (sfere) • Balle (sfere)
• Kartondose • Kartondose (prismas) • Kartondose (prismas) • Kartondose (prismas)
• Silinders • Silinders
• Piramides
• Keëls
WISKUNDE GRAAD 1-3

Kenmerke van voorwerpe Kenmerke van voorwerpe Kenmerke van voorwerpe Kenmerke van voorwerpe
Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D
voorwerpe ten opsigte van ... voorwerpe ten opsigte van ... voorwerpe ten opsigte van ... voorwerpe ten opsigte van ...
• grootte • grootte • grootte • 2-D vorms wat die gesigte van 3-D
voorwerpe opmaak
• kleur • kleur • kleur
• Plat of geboë oppervlakte
• voorwerpe wat kan rol • voorwerpe wat kan rol • voorwerpe wat kan rol
• voorwepe wat kan gly • voorwepe wat kan gly • voorwepe wat kan gly

Fokusaktiwiteit Fokusaktiwiteit Fokusaktiwiteit Fokusaktiwiteit

• Gebruik boublokke as 3-D • Observeer en bou gegewe • Observeer en bou gegewe • Observeer en bou gegewe
voorwerpe, herwinningsmateriaal, 3-D voorwerpe deur konkrete 3-D voorwerpe deur konkrete 3-D voorwerpe deur konkrete
ensovoorts om voorwerpe te materiaal, byvoorbeeld boublokke, materiaal, byvoorbeeld material, byvoorbeeld uitgeknipte
bou of saam te stel, byvoorbeeld herwinningsmateriaal en uitgeknipte 2-D vorms, 2-D vorms, klei, tandestokkies,
torings, brûe, ensovoorts konstruksiestelle te gebruik. boublokke, herwinningsmateriaal, strooitjies, ander 3-D -geometriese
konstruksiestelle en ander 3-D vorms te gebruik
-geometriese vorms te gebruik

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
3.3 Reeksvorms Reeksvorms Reeksvorms Reeksvorms
Tweedimensionele Beskryf, sorteer en vergelyk 2-D Herken en benoem 2-D vorms Herken en benoem 2-D vorms Herken en benoem 2-D vorms

KABV
vorms (2-D) vorms/prente ten op sigte van:
• Sirkels • Sirkels • Sirkels
• grootte
• Driehoeke • Driehoeke • Driehoeke
• kleur
• Vierkante • Vierkante • Vierkante
• geometriese vorms
• Reghoeke • Reghoeke

Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms

Beskryf, sorteer en vergelyk 2-D Beskryf, sorteer en vergelyk 2-D Beskryf, sorteer en vergelyk 2-D
vorms ten opsigte van: vorms ten opsigte van: vorms ten opsigte van:
• grootte • grootte • vorms
• kleur • vorms • reguit sye
• reguit sye • reguit sye • ronde sye
• ronde sye • ronde sye
Teken vorms
• Sirkels
• Driehoeke
• Vierkante
• Reghoeke
3.4 Simmetrie Simmetrie Simmetrie Simmetrie
Simmetrie Herken simmetrie van eie liggaam • Herken simmetrie van eie liggaam • Herken en trek lyne van • Herken en trek lyne van
simmetrie in 2-D -geometriese en simmetrie in 2-D -geometriese en
• Herken en trek lyne van
niegeometriese vorms niegeometriese vorms
simmetrie in 2-D -geometriese en
niegeometriese vorms • Bepaal die lyn van simmetrie deur
middel van papiervou en refleksie
(spieëlbeeld)

27
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRONDSLAGFASE-OORSIG

4. METING

28
Progressie in meting
Die hoofprogressie in meting oor die grade heen word bereik deur blootstelling aan ...
• nuwe vorms van meting
• nuwe meetinstrumente - begin met informele meetinstrumente en beweeg na formele meet instrumente in graad 2 en 3
Bewerkings en probleemoplossing met meting moet in berekening gebring word by die getalle wat reeds aangeleer is.

ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

WISKUNDE GRAAD 1-3

4.1 Tydsverloop Tysdverloop

Tyd Gesels oor tydsverloop Gesels oor tydsverloop
• Gebeure gedurende die dag en • Orden herhalende gebeure in eie
gebeure gedurende die nag. lewe
• Leerders rangskik die gebeure • Vergelyk gebeure na aanleiding
gedurende die dag in die regte van hoe lank dit duur, byvoorbeeld
volgorde langer, korter, vinniger, stadiger)
• Orden herhalende gebeure in eie • Plaas gebeure in volgorde deur
lewe woorde soos gister, vandag en
môre te gebruik

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
4.1 Die lees van tyd Die lees van tyd Die lees van tyd
Tyd • Beskryf hoe laat dit is, met • Noem die dae van die week en die • Lees datums op kalenders

KABV
woordskat soos oggend, middag, maande van die jaar
• Plaas verjaarsdae, godsdienstige
aand, nag, vroeg, laat
• Plaas verjaarsdae, godsdienstige feesdae, openbare vakansiedae,
• Noem die dae van die week en feesdae, openbare vakansiedae, historiese gebeurtenisse en
maande van die jaar historiese gebeurtenisse en gebeurtenisse by die skool op ‘n
gebeurtenisse by die skool op ‘n kalender.
• Plaas verjaardae op ‘n kalender
kalender
• Lees analoog- en digtale tyd in
• Lees ‘n 12uur-periode in ure,
-- ure
halfure, kwartiere
-- halfure
-- kwartiere
-- minute
asook enige ander digitale instrument
wat tyd aandui, byvoorbeeld ‘n
selfoon

Bereken lengte van tyd en Bereken lengte van tyd en

tydsverloop tydsverloop
• Bereken tydsverloop in dae en • Bereken tydsverloop in dae,
weke met behulp van kalenders weke en maande met behulp van
kalenders
• Bereken ure en halfure met behulp
van horlosies • Bereken ure, halfure, kwartiere met
behulp van horlosies

29
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
4.2 Informele meting Informele meting Informele meting Informele meting

30
Lengte • Vergelyk en rangskik die lengte, • Vergelyk en rangskik die lengte,
hoogte of wydte van twee of meer hoogte of wydte van twee of meer
voorwerpe deur dit langs mekaar voorwerpe deur dit langs mekaar te
te plaas. Gebruik die volgende plaas
woordeskat om te vergelyk,
byvoorbeeld langer, korter, wydste,
wyer
• Skat, meet, vergelyk en rekordeer • Skat, meet, vergelyk en rekordeer • Skat, meet, vergelyk en rekordeer
lengte deur niestandaard eenhede lengte deur niestandaard eenhede lengte deur niestandaard eenhede
te gebruik, byvoorbeeld handspane, te gebruik, byvoorbeeld handspane, te gebruik, byvoorbeeld handspane,
WISKUNDE GRAAD 1-3

treë, potlood lengtes, tellers treë,potlode lengtes, tellers treë,potlode lengtes, tellers
• Beskryf die lengte van voorwerpe
deur dit te tel en te bepaal hoe
• Beskryf die lengte van voorwerpe • Beskryf die lengte van voorwerpe
lank die voorwerp is en gebruik
deur te tel en te bepaal hoe lank deur te tel en te bepaal hoe lank
niestandaard eenhede.
die voorwerp is deur niestandaard die voorwerp is deur niestandaard
eenhede te gebruik eenhede te gebruik

Bekenstelling van formele meting Bekenstelling van formele meting

• Skat, meet, vergelyk, rangskik en • Skat, meet, vergelyk, rangskik en
rekordeer lengte in meter deur ‘n rekordeer lengte in meter deur ‘n
meterstok of stringe as standaard meterstok, stringe toue of wol as
eenheid te gebruik die standard eenheid te gebruik
• Skat en meet lengtes in sentimeters
deur ‘n liniaal te gebruik.
(Geen omskakeling van meter na
sentimeter word gedoen nie)

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
4.3 Informele meting Informele meting Informele meting Informele meting
Massa • Vergelyk en rangskik die massa • Skat, meet, vergelyk, rangskik • Skat, meet, vergelyk, rangskik • Skat, meet, vergelyk, rangskik

KABV
van twee of meer voorwerpe deur en rekordeer massa, vgebruik en rekordeer massa; gebruik en rekordeer massa; gebruik
daaraan te voel, of die weegskaal die weegskaal en niestandaard die weegskaal en niestandaard die weegskaal en niestandaard
te gebruik. eenhede, byvoorbeeld blokkies, eenhede, byvoorbeeld blokkies, eenhede, byvoorbeeld blokkies,
stene, ensovoorts. stene, ensovoorts stene, ensovoorts
• Gebruik die volgende woordeskat
om te vergelyk, byvoorbeeld lig, • Beskryf die massa van voorwerpe • Beskryf die massa van voorwerpe • Beskryf die massa van voorwerpe
swaar, ligter, swaarder deur dit te tel en te bepaal hoe deur te tel en te bepaal hoe swaar deur te tel en te bepaal hoe swaar
swaar die voorwerp is en gebruik die voorwerp is en niestandaard die voorwerp is deur niestandaard
niestandaard eenhede. eenhede te gebruik. eenhede te gebruik.
• Gebruik die volgende woordeskat • Gebruik die volgende woordeskat • Gebruik die volgende woordeskat
om te vergelyk, byvoorbeeld lig, om te vergelyk: lig, swaar, ligter, om te vergelyk, byvoorbeeld: lig,
swaar, ligter, swaarder swaarder swaar, ligter, swaarder
Bekendstelling van formele meting Bekendstelling van formele meting
• Vergelyk, rangskik en rekordeer die • Vergelyk, rangskik en rekordeer die
massa van kommersiële voorwerpe massa van kommersiële voorwerpe
met eie gewig (slegs in kilogram, met eie gewig in ...
byvoorbeeld 2 kilogram rys,1
kilogram meel) -- kilogram, byvoorbeeld 2 kilogram
rys, 1 kilogram meel
• Meet eie gewig in kilogram deur die
badkamerskaal te gebruik -- gram, byvoorbeeld 500 gram sout
• Meet eie gewig in kilogram deur die
badskamerskaal ste gebruik.
(Geen omskakeling van gram na
kilogram word gedoen nie).

31
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
4.4 Informele meting Informele meting Informele meting Informele meting

32
Kapasiteit/ • Vergelyk en rangskik die • Vergelyk en rangskik die
Volume hoeveelheid vloeistof (volume) hoeveelheid vloeistof (volume)
in twee houers langs mekaar. in twee houers langs mekaar.
Leerders bepaal watter houer die Leerders bepaal watter houer die
meeste vloeistof bevat deur nog meeste vloeistof bevat deur nog
vloeistof in ‘n derde houer te gooi. vloeistof in ‘n derde houer te gooi.
• Vergelyk en rangskik die • Vergelyk en rangskik die
hoeveelheid (kapasiteit) vloeistof hoeveelheid (kapasiteit) vloeistof
wat die twee houers kan bevat wat die twee houers kan bevat
indien dit gevul is indien dit gevul is. Gebruik die
WISKUNDE GRAAD 1-3

volgende woordeskat om te
• Gebruik die volgende woordeskat vergelyk, byvoorbeeld meer as,
om te vergelyk, byvoorbeeld meer minder as, vol, leeg
as, minder as, vol, leeg
• Skat, meet, vergelyk, rangskik en • Skat, meet, vergelyk, rangskik en • Skat, meet, vergelyk, rangskik en
rekordeer die kapasiteit van die rekordeer die kapasiteit van die rekordeer die kapasiteit van die
houers deur niestandaard eenhede houers wat vol vloeistof is deur houers wat vol vloeistof is deur
te gebruik, byvoorbeeld lepels, niestandaard eenhede te gebruik, niestandaard eenhede te gebruik,
koppies, ensovoorts. byvoorbeeld lepels, koppies, byvoorbeeld lepels, koppies,
ensovoorts. ensovoorts.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
4.4 • Beskryf die kapasiteit van die • Beskryf die kapaisteit van die • Beskryf die kapasiteit van die
houer deur tel en te bepaal hoeveel houer deur tel en te bepaal hoeveel houer deur tel en te bepaal hoeveel
Kapasiteit/

KABV
niestandaard eenhede gebruik niestandaard eenhede gebruik niestandaard eenhede gebruik
Volume is om dit te vul, byvoorbeeld: Die is om dit te vul, byvoorbeeld: Die is om dit te vul, byvoorbeeld: Die
bottel het die kapasiteit van 4 bottel het die kapasiteit van 4 bottel het die kapasiteit van 4
koppies. koppies. koppies

Bekenstelling van formele meting Bekendstelling van formele meting

• Skat, meet, vergelyk, rangskik en • Skat, meet, vergelyk, rangskik en
rekordeer die kapasiteit van objekte rekordeer die kapasiteit van objekte
deur in liters te meet. deur in liters, halfliters en kwart
liters te meet.
• Vergelyk, rangskik en rekordeer
die kapasiteit van kommersieel • Vergelyk, rangskik en rekordeer
verpakte objekte waarvan die die kapasiteit van kommersieel
kapasiteit in liters gegee word, bv. verpakte objekte waarvan die
2 liter melk, 1 liter koeldrank, 5 liter kapasiteit in liters gemeet word,
verf byvoorbeeld 2 liter melk, 1 liter
koeldrank of in milliliter weergegee,
byvoorbeeld 500 milliliter melk of
340 milliliter koeldrank.
• Weet dat ‘n standaard koppie
gelykstaande is aan 250 milliliter
• Weet dat ‘n standaard teelepel
gelykstaande is aan 5 milliliter
(Geen omskakeling tussen milliliter en
liter word vereis nie)
4.5 Omtrek
Omtrek en Ondersoek die afstand rondom
oppervlak 2-D vorms en 3-D voorwerpe deur
vergelyking of niestandaard/informele
eenhede te gebruik
Oppervlak
Ondersoek die oppervlak deur teëls te
gebruik

33
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRONDSLAGFASE-OORSIG

5. DATAHANTERING

34
Progressie in datahantering
• Die belangrikste progressie in datahantering oor die grade heen word bereik deur ...
-- weg te beweeg van werk met voorwerpe, na werk met data; en
-- met nuwe vorms te werk wat data voorstel.
• Leerders moet ten minste vir een jaar deur die hele datasiklus werk – dit sluit versameling en organisering van data, die voorstelling van data, die analisering, interpretering en
verslaggewing van data in
• Sommige van die bogenoemde aspekte van datahantering kan ook as uitsonderlike/diskrete aktiwiteite hanteer word.
WISKUNDE GRAAD 1-3

ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

5.1 Versamel en organiseer Versamel en organiseer voorwerpe

voorwerpe
Versameling en Versamel en sorteer alledaagse, fisiese
sortering van Versamel en sorteer alledaagse, voorwerpe
voorwerpe fisiese voorwerpe
5.2 Voorstellng van gesorteerde Voorstellng van gesorteerde
versamelde voorwerpe versamelde voorwerpe
Voorstelling van Teken prente van gekollekteerde
gesorteerde voorwerpe (piktogram) Teken prente van gekollekteerde
versamelde voorwerpe
voorwerpe
5.3 Bespreek en doen verslag Bespreek en doen verslag van
van gesorteerde versamelde gesorteerde versamelde voorwerpe
Bespreking en voorwerpe
verslagdoening • Verduidelik hoe die versameling
van gesorteerde • Beantwoord vrae oor ... gesorteer is
versamelde
voorwerpe • Die wyse waarop die versamelde • Beantwoord vrae oor ...
voorwerpe gesorteer is
-- die wyse waarop die sortering
• Die tekening van die versameling gedoen is (proses)
-- die voorkoms van die gesorteerde
versameling (produk)
• Beskryf die versameling en tekening

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Verduidelik hoe die versameling
gesorteer is
 ONDERWERPE GRAAD R GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3
5.4 Versamel en organiseer Versamel en organiseer data Versamel en organiseer data
Versameling en • Versamel data oor die klas of skool • Versamel data oor die klas of skool • Versamel data oor die klas of skool

KABV
organisering van en beantwoord vrae wat deur die en beantwoord vrae wat deur die en beantwoord vrae wat deur die
data onderwyser gestel word onderwyser gestel word. onderwyser gestel word.
• Organiseer data in tellingstabel • Organiseer data wat in die
(tally) onderwyser- of werkboek/handboek
verskaf is
• Organiseer data in
-- lyste
-- tellingstabelle (tally)
-- tabelle
5.5 Voorstelling van data Voorstelling van data Voorstelling van data
Voorstelling van • Voorstelling van data in piktogram • Voorstelling van data in piktogram • Voorstelling van data in Pictogram
data
(Beperk tot piktogramme met 1 tot 1 (Beperk tot piktogramme met 1 tot 1 (Beperk tot piktogramme met 1 tot 1
afparing) afparing) afparing) staafgrafiek

5.6 Analiseer en Interpreer data Analiseer en interpreer data Analiseer en interpreer data
Analisering en • Beantwoord vrae in verband met • Beantwoord vrae in verband met Beantwoord vrae in verband met data
interpretering van data in die pictogram (beperk tot data in die pictogram (beperk tot in
data piktogramme met 1 tot 1 afparing) piktogramme met 1 tot 1 afparing) • die pictogram (beperk tot
piktogramme met 1 tot 1 afparing)
• staafgrafieke

35
WISKUNDE GRAAD 1-3
WISKUNDE GRAAD 1-3
3.3 Verduideliking van inhoud

In hierdie afdeling word onderwysers voorsien van die volgende:

• Die graad R tot graad 3-kwartaaloorsig

• Voorgestelde onderwerpe in kwartale verdeel; nie alle aspekte van al die onderwerpe word in elke kwartaal
onderrig nie, sommige aspekte van die onderwerpe moet voor ander aangeleer word
• Voorgestelde pasaanduiders van onderwerpe vir die jaar. Sekere onderwerpe sal meer onderrig tyd as ander
vereis.
• Uitklaringsnotas en onderrigriglyne met voorbeelde waar van toepassing

Elke inhoudsarea is in verskillende onderwerpe opgedeel. Inhoudsareas moet in elke kwartaal aangeleer word.

Die verdeling van onderwerpe in kwartale, gee ‘n aanduiding van hoe onderwerpe oor die jaar versprei kan word.

Dit is nie nodig om al die onderwerpe in Ruimte en vorm, Meting en Datahantering in elke kwartaal aan te leer nie.
Alle onderwerpe moet deur die jaar behandel word

In afdeling 2 (paragraaf 2.6) word die gewig van inhoudsareas voorsien. Wanneer dit met die beskikbare ure in die
jaar gekombineer word, kan ‘n mens die toewysingtyd vir elke inhoudsarea uitwerk.

Hoewel onderwysers die pas en die volgorde van die onderwerpe effens kan aanpas, moet hulle steeds die gewig en
die tydtoewysing van die inhoudsareas vir die grondslagfase volgens voorskrif volg.

• Omdat graad R wiskunde in die vorm van ontluikende wiskunde is, kan dit nie in lestye verdeel word nie.
Hoewel daar ‘n spesifieke tydtoewysing vir wiskunde is, behoort die graad R-onderwysers daagliks wiskunde
in die dagprogram in te werk, anders sal die leerders nie die nodige wiskundige vaardighede en begrippe
ontwikkel nie.

• Tyd vir graad 1-3 is soos volg toegewys:

-- Sewe uur per week moet vir wiskunde opsy gesit word (10 weke x 4 kwartale x 7 ure = 280 ure per jaar)

-- Elke wiskundeles behoort 1 uur en 24 minute per dag vir graad 1 tot 3 te wees.

-- Dit beteken dan dat daar 4 kwartale van 10 weke met 5 lesse per week (Maandag tot Vrydag) is.

-- Laat ‘n week vir oriëntasie en vaslegging aan die begin van elke kwartaal toe, aangesien jong kinders baie
van die inhoud gedurende die vakansie vergeet. Laat ook ‘n week aan die einde van elke kwartaal vir die
vaslegging van begrippe toe. Dit laat 8 x 4 x 5 = 160 lesse vir die jaar

3.4 Volgorde en pasaanduiders

Die volgende tabelle word vir elke graad van graad R tot graad 3 voorsien

• Die pasaanduiders van onderwerpe vir die jaar (dit toon die verspreiding van onderwerpe oor verskillende
kwartale, en aanbevelings oor die hoeveelheid tyd wat aan elke onderwerp van elke inhoudsarea
gespandeer moet word.

• Volgorde van onderwerpe vir die jaar (toon hoe onderwerpe vir elke kwartaal toegeken word en dui ook die
progressie en vaardighede van die inhoud oor die kwartale aan)

• Verduidelikende notas per onderwerp – hierdie tabelle voorsien ‘n verduideliking van die inhoud en die
onderrigriglyne vir elke onderwerp soos dit oor die kwartale in die volgorde verdeel word.

36 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Lesplanne – Toewysing van onderwerpe per kwartaal

Getalle is die belangrikste onderwerp in wiskunde vir die grondslagfase. Die meeste tyd gedurende elke week,
kwartaal en jaar word aan getalle, bewerkings en verwantskappe bestee. Daar word gemiddeld drie wiskunde-
lesse per week aan getalle, bewerkings en verwantskappe toegestaan. Die oorblywende tyd word tussen die ander
inhoudsareas verdeel

Ruimte en Vorm (Geometrie) en meting verg meer tyd en aandag as Datahantering en Patrone, funksies en algebra.

Die tabelle hieronder gee ‘n aanduiding van hoeveel lesse vir elke inhoudsarea en onderwerp vir elke graad toegewys
moet word in Patrone, funksies en algebra, Ruimte en vorm (Geometrie), Meting en Datahantering:

• Toewysing van inhoudsareas en onderwerpe in lesse in graad R

Aangesien graad R-wiskunde as ontluikende wiskunde beskou kan word, word die onderstaande tydtoewysing
vir gefokusde, sowel as vir geïntegreerde, informele wiskunde-aktiwiteite voorgestel. Dit is om te verseker dat
alle beskikbare inhoude wel behandel word. Ontluikende wiskunde-aktiwiteite kan uit byvoorbeeld die tel van die
regte hoeveelheid borde en glase vir snoeptyd, telspeletjies buite, en binnenshuise speletjies, soos domino’s en
legkaarte bestaan. Hierdie aktiwiteite moet volgens die leerders se behoeftes en die beskikbare hulpbronne in die
klas georganiseer word.

Ruimte en vorm is ‘n belangrike deel van die jong leerder se wiskundige ontwikkeling, en dit behoort oor die week
versprei te word met sekere gefokusde aktiwiteite, sowel as aktiwiteite onder toesig van die opvoeder waar genoeg
geleenthede vir sand- en waterspel, en konstruksie, geskep word.

Meting behoort in telaktiwiteite voor te kom, byvoorbeeld skatting en aftel van afstande in handspanne, voete en
treë.

Die bywoningsregister en weerkaart verskaf genoeg geleenthede om met Datahantering te werk.

Tabel 3.1: Tydstoewysing per inhoudsarea per week

Inhoudsareas Onderwerpe Voorgestelde tyd

Getalle, bewerkings en Tel
verwantskappe Getalherkenning
Herkenning en beskrywing van heelgetalle 120 minute
Getalbegrip
Probleemoplossing
Patrone, funksies en algebra Kopieer, uitbrei en ontwerp van eie patrone 80 minute
Ruimte en vorms Herken, eien en benoem 2-D vorms/prente
Geometriese vorms
Bou 3-D voorwerpe en maak gebruik van konkrete materiale 80 minute
Ruimtelike verwantskappe
Rigtingaanwysing
Meting Tyd
Lengte
80 minute
Gewig
Volume/kapasiteit (lepels/koppies)
Datahantering Versamel, sorteer, teken, lees en voorstelling van data 60 minute
420 minute
TOTAAL
7 ure per week

KABV 37
WISKUNDE GRAAD 1-3
• Toewysing van inhoudsareas en onderwerpe in lesse in graad 1 tot 3

Daar word oor die algemeen drie lesse (tussen 4 en 412 ure) per week aan Getalle, bewerkings en verwantskappe in
graad 1, 2 en 3 bestee. Die oorblywende twee lesse (tussen 212 en 3 ure) word tussen die onderwerpe van die ander
inhoudsareas verdeel, soos hieronder aangedui.

Tabel 3.2: Voorgestelde aantal lesse per inhoudsarea per kwartaal vir graad 1

Aantal lesse
Inhoudsarea Onderwerp
Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Totaal
Getalle, bewerkings Alle onderwerpe van getalle,
en verwantskappe bewerkings en verwantskappe 22 30 28 25 105

Patrone, funksies Getalpatrone 3 3 3 3 12

en algebra Geometriese patrone 1 1 1 1 4
2-D -vorm 3 3 6

Ruimte en vorm 3-D voorwerpe 3 2 1 6

(Geometrie) Posisie, oriëntering en aansig 2 1 3
Simmetrie 1 1 2
Tyd 2 2
Lengte 2 2 4
Meting
Massa 2 2 4
Inhoud/Volume 1 2 1 4
Versamel, sortering, voorstelling
en ontleding van voorwerpe 2 1 3
Datahantering
Die hele datasiklus 3 3
Gedeeltes van ‘n datasiklus 2 2
Totale aantal lesse 40 40 40 40 160

38 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Tabel 3.3 Voorgestelde aantal lesse per inhoudsarea per kwartaal vir graad 2

Aantal lesse
Inhoudsarea Onderwerp
Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Totaal
Getalle, Alle onderwerpe van getalle,
bewerkings en bewerkings en verwantskappe 24 25 24 26 99
verwantskappe

Patrone, funksies Getalpatrone 3 3 3 3 12

en algebra Geometriese patrone 1 1 1 1 4
2-D -vorm 3 3 6

Ruimte en vorm 3-D voorwerpe 3 2 1 6

(Geometrie) Posisie, oriëntering en aansig 2 1 3
Simmetrie 1 1 2
Tyd 3 1 3 1 8
Lengte 3 1 4
Meting
Massa 3 1 4
Inhoud/Volume 3 1 4
Versamel, sortering, voorstelling
3 3 6
en ontleding van voorwerpe
Datahantering
Die hele datasiklus 1 1 2
Gedeeltes van ‘n datasiklus 1 1 2
Totale aantal lesse 40 40 40 40 160

Tabel 3.4 Voorgestelde aantal lesse per inhoudsarea per kwartaal vir graad 3

Aantal lesse
Inhoudsarea Onderwerp
Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Totaal
Getalle, Alle onderwerpe van getalle,
bewerkings en bewerkings en verwantskappe 26 22 19 27 94
verwantskappe

Patrone, funksies Getalpatrone 3 3 3 3 12

en algebra Geometriese patrone 1 1 1 1 4
2-D -vorm 2 2 4

Ruimte en vorm 3-D voorwerpe 3 3 1 7

(Geometrie) Posisie, oriëntering en aansig 2 3 5
Simmetrie 2 1 3
Tyd 3 2 3 2 10
Lengte 2 2 4
Meting
Massa 2 1 3
Inhoud/Volume 2 1 3
Versamel, sortering, voorstelling
3 3 6
en ontleding van voorwerpe
Datahantering
Die hele datasiklus 1 1 2
Gedeeltes van ‘n datasiklus 1 1 2
Totale aantal lesse 40 40 40 40 160

KABV 39
 3.4.1. Graad 1 oorsig per kwartaal

GRAAD 1 OORSIG

40
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Beskryf, vergelyk en orden heelgetalle
1.1 Tel 10 konkrete voorwerpe. Tel 20 voorwerpe akkuraat Tel 40 voorwerpe akkuraat Tel 50 voorwerpe akkuraat
Tel voorwerpe Gee ‘n redelike skating van ‘n Gee ‘n redelike skating van ‘n Gee ‘n redelike skating van ‘n Gee ‘n redelike skating van ‘n
aantal voorwerpe wat deur telling aantal voorwerpe wat deur telling aantal voorwerpe wat deur telling aantal voorwerpe wat deur telling
nagegaan kan word. nagegaan kan word nagegaan kan word nagegaan kan word
WISKUNDE GRAAD 1-3

Tel deur groepering word Tel deur groepering word Tel deur groepering word
aangemoedig. aangemoedig. aangemoedig.
1.2 Tel aan en terug Tel aan en terug Tel aan en terug Tel aan en terug
Tel aan en terug • In ene vanaf enige getal tussen • In ene vanaf enige getal tussen • In ene vanaf enige getal tussen • In ene vanaf enige getal tussen
Tel aan in Tel aan in Tel aan in
• 10’e vanaf enige veelvoud van 10 • 10’e vanaf enige veelvoud van 10 • 10’e vanaf enige veelvoud van 10
tussen 0 en 50 tussen 0 en 80 tussen 0 en 100
• 5’s vanaf enige veelvoud van 5 • 5’s vanaf enige veelvoud van 5 • 5’s vanaf enige veelvoud van 5
tussen 0 en 50 tussen 0 en 80 tussen 0 en 100
• 2’s vanaf enige veelvoud van 2 • 2’s vanaf enige veelvoud van 2 • 2’s vanaf enige veelvoud van 2
tussen 0 en 20 tussen 0 en 80 tussen 0 en 100
GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Voorstelling van heelgetale
1.3 Herken, identifiseer en lees getalle Herken, identifiseer en lees getalle Herken, identifiseer en lees getalle Herken, identifiseer en lees getalle
Getalsimbole en • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees
getalname getalsimbole vanaf 1 tot 20 getalsimbole vanaf 1 tot 50 getalsimbole vanaf 1 tot 80 getalsimbole vanaf 1 tot 100
• Skryf getalsimbole 1 to 5. • Skryf getalsimbole 1 to 10. • Skryf getalsimbole 1 to 20. • Skryf getalsimbole 1 to 20.
• Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees
getalname 1 tot 5 getalname 1 tot 10 getalname 1 tot 10 getalname

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Skryf getalname 1 tot 5 • Skryf getalname 1 tot 10 • Skryf getalname 1 tot 10 • Skryf getalname 1 tot 10
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Beskryf, vergelyk en orden heelgetalle
1.4 Beskryf, vergelyk en orden tot 5 Beskryf, vergelyk en orden tot 10 Beskryf, vergelyk en orden tot 15 Beskryf, vergelyk en orden tot 20

CAPS
voorwerpe voorwerpe voorwerpe voorwerpe
Beskryf, vergelyk en
orden getalle • Vergelyk ‘n versameling • Vergelyk ‘n versameling • Vergelyk ‘n versameling • Vergelyk ‘n versameling
voorwerpe volgens baie, min; voorwerpe volgens baie, min; voorwerpe volgens baie, min; voorwerpe volgens baie, min;
meeste, minste; minder as; meer meeste, minste; minder as; meer meeste, minste; minder as; meer meeste, minste; minder as; meer
as; dieselfde as; net soveel soos; as; dieselfde as; net soveel soos; as; dieselfde as; net soveel soos; as; dieselfde as; net soveel soos;
verskillend verskillend verskillend verskillend
• Orden ‘n versameling voorwerpe • Orden ‘n versameling voorwerpe • Orden ‘n versameling voorwerpe • Orden ‘n versameling voorwerpe
van die meeste tot die minste en van die meeste tot die minste en van die meeste tot die minste en van die meeste tot die minste en
die minste tot die meeste die minste tot die meeste die minste tot die meeste die minste tot die meeste
Beskryf, vergelyk en orden getalle Beskryf, vergelyk en orden getalle Beskryf, vergelyk en orden getalle Beskryf, vergelyk en orden getalle
tot 5 tot 10 tot 15 tot 20
• Beskryf en vergelyk heelgetalle • Beskryf en vergelyk heelgetalle • Beskryf en vergelyk heelgetalle • Beskryf en vergelyk heelgetalle
volgens kleiner as, groter as, volgens kleiner as, groter as, volgens kleiner as, groter as, volgens kleiner as, groter as,
meer as, minder as, is gelyk aan meer as, minder as, is gelyk aan meer as, minder as, is gelyk aan meer as, minder as, is gelyk aan
• Beskryf, vergelyk en orden getalle: • Beskryf, vergelyk en orden getalle: • Beskryf, vergelyk en orden getalle: • Beskryf, vergelyk en orden getalle:
-- Van kleinste tot grootste en -- Van kleinste tot grootste en -- Van kleinste tot grootste en -- Van kleinste tot grootste en
grootste tot kleinste grootste tot kleinste grootste tot kleinste grootste tot kleinste
-- Gebruik die getallelyn 1-5 -- Voor, na, in die middel/tussen -- Voor, na, in die middel/tussen -- Voor, na, in die middel/tussen
-- Gebruik die getallelyn 0-10 -- Gebruik die getallelyn 0-15 -- Gebruik die getallelyn 0-20
Gebruik ranggetalle om orde, plek
of posisie aan te dui
• Plaas voorwerpe in ‘n ry van
eerste tot tiende of eerste tot
laaste, byvoorbeeld, eerste,
tweede, derde ... tiende, laaste
• Ranggetalle in die getalgebied
eerste tot tiende

FP Wiskunde Graad 1 - 3
41
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Plekwaarde

42
1.5 Herken die plekwaarde van getalle Herken die plekwaarde van getalle
11 tot 15 11 tot 19
Plekwaarde
• Ontbind twee-syfergetalle in tiene • Ontbind twee-syfergetalle in tiene
en ene, byvoorbeeld 12 is 10 en 2 en ene, byvoorbeeld 18 is 10 en 8
PROBLEEMOPLOSSING IN KONTEKS
1.6 Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke
wanneer probleme opgelos en die wanneer probleme opgelos en die wanneer probleme opgelos en die wanneer probleme opgelos en die
Probleemoplossings-
oplossings verduidelik moet word: oplossings verduidelik moet word: oplossings verduidelik moet word: oplossings verduidelik moet word:
tegnieke
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Konkrete apparaat, byvoorbeeld • Konkrete apparaat, byvoorbeeld • Konkrete apparaat, byvoorbeeld • Konkrete apparaat, byvoorbeeld
tellers tellers tellers tellers
• Prente om die storiesom te teken • Prente om die storiesom te teken • Prente om die storiesom te teken • Prente om die storiesom te teken
• Opbou en afbreek van getalle • Opbou en afbreek van getalle • Opbou en afbreek van getalle
• Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering
• getallelyne wat deur konkrete • getall getallelyne wat deur • getallelyne wat deur konkrete • getallelyne wat deur konkrete
apparaat, soos telkrale, konkrete apparaat, soos telkrale, apparaat, soos telkrale, apparaat, soos telkrale,
ondersteun word ondersteun word ondersteun word ondersteun word
1.7 Los probleme in konteks op en Los probleme in konteks op en Los probleme in konteks op en Los probleme in konteks op en
verduidelik die oplossings deur van verduidelik die oplossings deur van verduidelik die oplossings deur van verduidelik die oplossings deur van
Optelling en
optelling en afrekking met antwoorde optelling en afrekking met antwoorde optelling en afrekking met antwoorde optelling en afrekking met antwoorde
aftrekking
tot 5 gebruik te maak. tot 10 gebruik te maak. tot 15 gebruik te maak. tot 20 gebruik te maak.
1.8 Los probleme in konteks op en Los probleme in konteks op en Los probleme in konteks op en
verduidelik die oplossings deur van verduidelik die oplossings deur van verduidelik die oplossings deur van
Herhaalde
herhaalde optelling met antwoorde herhaalde optelling met antwoorde herhaalde optelling met antwoorde
optelling wat lei tot
tot 10 gebruik te maak tot 15 gebruik te maak tot 20 gebruik te maak
vermenigvuldiging
1.9 Los probleme op en verduidelik Los probleme op en verduidelik Los probleme op en verduidelik Los probleme op en verduidelik
oplossings wat gelyke deling en oplossings wat gelyke deling en oplossings wat gelyke deling en oplossings wat gelyke deling en
Groepering en
groepering met heelgetalle tot 5 en groepering met heelgetalle tot 10 en groepering met heelgetalle tot 15 en groepering met heelgetalle tot 20 en
verdeling wat lei tot
antwoorde met ‘n res insluit antwoorde met ‘n res insluit antwoorde met ‘n res insluit antwoorde met ‘n res insluit
deling

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
1.11 • Herken en identifiseer SA • Herken en identifiseer SA • Herken en identifiseer SA
geldeenhede: munte 5c, 10c, 20c, geldeenhede: munte 5c, 10c, 20c, geldeenhede: munte 5c, 10c, 20c,
Geld

CAPS
50c, R1, R2; R5 50c, R1, R2; R5 en banknote R10 50c, R1, R2; R5 en banknote R10
en R20 en R20
• Los geldprobleme op wat totale en
kleingeld in sent tot 20c of rande • Los geldprobleme op wat totale en • Los geldprobleme op wat totale en
tot R10 behels kleingeld in sent tot 20c of rande kleingeld in sent tot 20c of rande
tot R20 insluit tot R20 insluit
KONTEKSVRYE BEREKENINGE
1.12 Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke
wanneer bewerkings gedoen word: wanneer bewerkings gedoen word: wanneer bewerkings gedoen word: wanneer bewerkings gedoen word:
Tegnieke (metodes of
strategieë) • konkrete apparaat, byvoorbeeld • konkrete apparaat, byvoorbeeld • konkrete apparaat, byvoorbeeld • konkrete apparaat, byvoorbeeld
tellers tellers tellers tellers
• teken prente • teken prente • teken prente • teken prente
• opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle
• verdubbeling en halvering • verdubbeling en halvering • verdubbeling en halvering
• getallelyne wat deur konkrete • getallelyne wat deur konkrete • getallelyne wat deur konkrete • getallelyne wat deur konkrete
apparaat, soos telkrale, apparaat, soos telkrale, apparaat, soos telkrale, apparaat, soos telkrale,
ondersteun word ondersteun word ondersteun word ondersteun word
1.13 Getalgebied: 0 - 5 Getalgebied: 0 - 10 Getalgebied: 0 - 15 Getalgebied: 0 - 20
Optelling en • Optel tot 5 • Optel tot 10 • Optel tot 15 • Optel tot 20
aftrekking
• Aftrek vanaf 5 • Aftrek vanaf 10 • Aftrek vanaf 15 • Aftrek vanaf 20
• Gebruik toepaslike simbole • Gebruik toepaslike simbole • Gebruik toepaslike simbole
• (+, –, =, ) (+, –, =, ) (+, –, =, )
• Oefen getalkombinasies tot 5 • Oefen getalkombinasies tot 7 • Oefen getalkombinasies tot 9 • Oefen getalkombinasies tot 10

1.14 • Herhaalde optelling (van dieselfde • Herhaalde optelling (van dieselfde • Herhaalde optelling (van dieselfde
getal) tot 10 getal) tot 15 getal) tot 20
Herhaalde
optelling wat lei tot • Gebruik toepaslike simbole • Gebruik toepaslike simbole • Gebruik toepaslike simbole
vermenigvuldiging (+, =, ) (+, =, ) (+, =, )

FP Wiskunde Graad 1 - 3
43
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
1.16 Getalbegrip: Getalgebied 5 Getalbegrip: Getalgebied 10 Getalbegrip: Getalgebied 15 Getalbegrip: Getalgebied 20

44
Hoofrekene • Orden ‘n gegewe versameling • Orden ‘n gegewe versameling • Orden ‘n gegewe versameling • Orden ‘n gegewe versameling
geselekteerde getalle. geselekteerde getalle. geselekteerde getalle. geselekteerde getalle.
• Vergelyk getalle tot 5 en • Vergelyk getalle tot 10 en • Vergelyk getalle tot 15 en • Vergelyk getalle tot 20 en
verduidelik watter getal is 1 en 2 verduidelik watter getal is 1 en 2 verduidelik watter getal is 1 en 2 verduidelik watter is 1 en 2 meer
meer of minder meer of minder meer of minder of minder
• Vinnige herroep : Vinnige herroep :
• Getalkombinasies tot 5 • Getalkombinasies tot 10
• Herroep optel- en aftrekfeite tot 5 • Herroep optel- en aftrekfeite tot 10
WISKUNDE GRAAD 1-3

Bewerkingstrategieë Bewerkingstrategieë
• Gebruik bewerkingstrategieë om • Gebruik bewerkingstrategieë om
doeltreffend te kan optel en aftrek: doeltreffend te kan optel en aftrek:
• orden die groter getal eerste sodat • orden die groter getal eerste sodat
aan- en teruggetel kan word aan- en teruggetel kan word
• getallelyn • getallelyn
• verdubbeling en halvering • verdubbeling en halvering
• opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Probleemtipes vir graad 1

Hierdie is voorbeelde van die belangrike probleemtipes wat die onderwyser gereeld aan haar klas moet voorhou.
Wanneer die onderwyser met ‘n klein groep leerders werk, behoort sy die probleem mondeling voor te hou. Sodra die
leerders kan lees, kan sy vir hulle die probleem skriftelik gee maar dit moet steeds mondeling gegee word.

Probleme in konteks kan by werksvelle ingesluit word, maar dit behoort kort, voordiehandliggend en bekend wees en
die onderwyser moet seker maak dat al die leerders dit verstaan.

Groepering

Groepering, ignoreer die res

Stella verkoop appels wat in sakkies van drie appels elk verpak is. Sy het 14 appels. Hoeveel sakkies van drie appels
kan sy opmaak?

Groepering, sluit die res by die antwoord in

Ben wil vir sy ouma 15 eiers gee. Hoeveel eierdosies, wat elk 6 eiers het, gaan hy benodig om al die eiers te verpak?

Deel

Deling, ignoreer die res

Deel 14 lekkers tussen drie vriende sodat elkeen dieselfde hoeveelheid lekkers kry.

Herhaalde optelling

Hoeveel wiele het vier fietse?

Optelling en aftrekking

Daar is ten minste drie basiese tipes optelling en aftrekkingsprobleemtipes en elke tipe kan op ‘n verskillende manier
gevra word. Die basiese tipes is:

Verandering

Nola het vyf appels. Siena gee vir haar agt appels. Hoeveel appels het sy nou?

Nola het 13 appels. Sy gee vyf appels vir Siena. Hoeveel appels het sy nou?

Samevoeging

Sus het vyf groen en agt blou albasters. Hoeveel albasters het sy altesaam?

Sus het 13 albasters. vyf is groen en die res is blou. Hoeveel blou albasters het Sus?

Vergelyking

Sus het 13 piesangs. Tom het vyf piesangs. Hoeveel meer piesangs het Sus as Tom?

CAPS FP Wiskunde Graad 1 - 3 45

WISKUNDE GRAAD 1-3
Stel elke probleem op verskillende maniere

Probleme moet op verskillende maniere gestel word, byvoorbeeld, beide hierdie is veranderingsprobleme, maar die
“onbekendes” is in verskillende plekke in die probleem.

Nola het appels. Simon gee vir haar nog agt. Nou het sy 13 appels. Hoeveel appels het Nola aan die begin gehad?

Nola het vyf appels. Simon gee vir haar nog appels. Sy het nou 13 appels. Hoeveel appels het Simon vir haar gegee?

Probleemsituasies met verskillende funksionele verwantskappe

Heila verkoop worsbroodjies teen R4 elk. Maak ‘n tabel om haar te help om die korrekte bedrag vir die groot bestellings
te vind.

Getal worsbroodjies 1 2 3 4 5 6 7

Koste in R 4 8

Gebruik die tabel om die koste van sewe worsbroodjies te vind

Hierdie probleemtipes dien as riglyn vir die onderwyser. Leerders moet nie opgesaal word met die benaming van die
probleemtipes nie. Neem kennis dat leerders probleme dikwels op maniere oplos wat die onderwyser nie verwag nie.

46 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 1 OORSIG
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

CAPS
2.1 Kopieer en brei uit Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Patrone rondom ons
Meetkundige patrone Kopieer en brei eenvoudige patrone Kopieer, brei uit en beskyf in woorde: Kopieer, brei uit en beskyf in woorde: Identifiseer, beskryf in woorde en
uit deur die volgende te gebruik: kopieer Meetkundige patrone
• Eenvoudige patrone wat uit • Eenvoudige patrone wat uit
• fisiese voorwerpe; konkrete voorwerpe gevorm word. konkrete voorwerpe gevorm word. • uit die natuur
• tekeninge (byvoorbeeld deur • Eenvoudige patrone deur • Eenvoudige patrone deur • vanuit moderne alledaagse lewe
kleure en vorms te gebruik) die teken van lyne, vorms of die teken van lyne, vorms of
• vanuit ons kulturele erfenis.
voorwerpe. voorwerpe.
Skep eie patrone
Skep eie patrone Skep eie patrone
• Skep eie Meetkundige patrone
• Skep eie Meetkundige patrone • Skep eie Meetkundige patrone
-- met fisiese voorwerpe
-- met fisiese voorwerpe -- met fisiese voorwerpe
-- deur lyne, vorms of voorwerpe
-- deur lyne, vorms of voorwerpe -- deur lyne, vorms of voorwerpe
te teken
te teken te teken
• Beskryf eie patrone
• Beskryf eie patrone • Beskryf eie patrone

Voorgestelde volgorde van werk

Begin deur patrone te kopieer en
uit te brei deur fisiese voorwerpe te
gebruik. Sodra die leerders gemaklik
met ‘n kryt of potlood kan werk, kan
patrone gekopieer en uitgebrei word
deur dit te teken.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
47
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
2.2 Kopieer, brei uit en beskryf. Kopieer, brei uit en beskryf. Kopieer, brei uit en beskryf. Kopieer, brei uit en beskryf.

48
Getalpatrone Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf
eenvoudige getalreekse tot ten eenvoudige getalreekse tot ten eenvoudige getalreekse tot ten eenvoudige getalreekse tot ten
minste 20. minste 50. minste 80. minste 100.
Getalpatrone behoort die volgende Getalpatrone behoort aan en terugtel Getalpatrone behoort aan en terugtel Getalpatrone behoort aan en terugtel
in te sluit: aan te dui in: aan te dui in: aan te dui in:
• tel aan en terug in ene vanaf enige • 1s vanaf enige getal tussen 1 en • 1s vanaf enige getal tussen 1 en • 1s vanaf enige getal tussen 1 en
getal tussen 1 en 20 50 80 100
Tel aan in: Tel aan in: Tel aan in:
WISKUNDE GRAAD 1-3

• 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10
tussen 0 en 50 tussen 0 en 80 tussen 0 en 100
• 5e vanaf enige veelvoud van 5 • 5e vanaf enige veelvoud van 5 • 5e vanaf enige veelvoud van 5
tussen 0 en 50 tussen 0 en 80 tussen 0 en 100
• 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2
tussen 0 en 50 tussen 0 en 80 tussen 0 en 100
Skep en beskryf eie patrone Skep en beskryf eie patrone Skep en beskryf eie patrone
• Skep en beskryf eie getalpatrone • Skep en beskryf eie getalpatrone • Skep en beskryf eie getalpatrone

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 1 OORSIG
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

CAPS
3.1 Woordeskat van posisie Woordeskat van posisie
Posisie, oriëntasie en Beskryf die posisie van voorwerpe in Beskryf die posisie van voorwerpe in
aansig verhouding tot mekaar, byvoorbeeld verhouding tot mekaar, byvoorbeeld
bo-op, voor, agter, links, regs, op, af bo-op, voor, agter, links, regs, op, af
langs/langsaan. langs/langsaan.
Posisie en aanwysings Posisie en aanwysings
• Volg aanwysings om in die • Volg aanwysings om in die
klaskamer te beweeg klaskamer te beweeg
• Volg aanwysings om een voorwerp • Volg aanwysings om een voorwerp
in verhouding tot ‘n ander te plaas, in verhouding tot ‘n ander te plaas,
byvoorbeeld: “ Sit die potlood in byvoorbeeld: “ Sit die potlood in
die boks.” die boks.”
Voorgestelde fokus en volgorde Voorgestelde fokus en volgorde
van werk vir die eerste kwartaal van werk vir die vierde kwartaal
• Die woordeskat met betrekking • Die werk ten opsigte van posisie
tot posisie behoort bekendgestel en rigting van vasgelê word deur
te word deur praktiese aktiwiteite skriftelike werk soos tekeninge,
wat die leerder betrek deur fisiese inkleur of pas die prent by die
beweging woorde
• Dit kan vasgelê word deur • Enige nuwe woordeskat met
geskrewe rekordering soos betrekking tot posisie behoort
tekeninge, inkleur of pas die prent bekendgestel te word deur
by die woorde praktiese aktiwiteite wat die
leerder betrek deur fisiese
• Pas die aangeleerde woordeskat
beweging
vir posisie toe wanneer
aanwysings gevolg moet word • Aanwysings moet geoefen word
deur praktiese aktiwiteite waarin
• Aanwysings moet geoefen word
die leerders hulself of voorwerpe
deur praktiese aktiwiteite waarin
beweeg volgens aanwysings
die leerders hulself of voorwerpe
beweeg volgens aanwysings Posisie en aansigte

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Pas verskillende aansigte van
dieselfde alledaagse voorwerp

49
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
3.2 Reeks van voorwerpe Reeks van voorwerpe Reeks van voorwerpe

50
3-D voorwerpe Herken en benoem 3-D voorwerpe Herken en benoem 3-D voorwerpe Herken en benoem 3-D voorwerpe
in die klaskamer en in prente in die klaskamer en in prente in die klaskamer en in prente
• Bal vorms (sfere)
• Bal vorms (sfere) • Bal vorms (sfere)
• Boksvorms (prismas)
Kenmerke van voorwerpe • Boksvorms (prismas) • Boksvorms (prismas)
Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D Kenmerke van voorwerpe Kenmerke van voorwerpe
voorwerpe in terme van:
• grootte Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D
voorwerpe in terme van: voorwerpe in terme van:
• kleur
• grootte • grootte
WISKUNDE GRAAD 1-3

Gefokusde aktiwiteite
Neem waar en bou 3-D voorwerpe • kleur • kleur
deur gebruik te maak van konkrete
• voorwerpe wat rol • voorwerpe wat rol
materiale soos boublokke, herwonne
materiaal, konstuksiestel. • voorwerpe wat gly • voorwerpe wat gly
Voorgestelde fokus en volgorde
Voorgestelde fokus en volgorde Voorgestelde fokus vir die vierde
van werk vir die eerste kwartaal
van werk vir die derde kwartaal kwartaal:
• Vryspel met verskeie 3-D
voorwerpe. Bou goed van • Werk met balle en voorwerpe wat
eie keuse deur boublokke, soos balle gevorm is en verskeie
konstruksiestelle of bokse en ander voorwerpe wat in
herwinningsmateriaal te gebruik. die vorm van reghoekige prismas
Dit kan gedoen word tydens of kubusse is. Ondersoek watter
selfstandige werkstyd. van die voorwerpe kan rol, gly, en
• Die onderwyser verskaf ‘n model watter kan gestapel word.
van iets wat die leerders kopieer.
Dit kan gedoen word tydens
selfstandige werkstyd.
• Vergelyk die grootte van
soortgelyke voorwerpe,
byvoorbeeld, sê watter bal is
groter
• Praat oor die kleure van
voorwerpe en sorteer die
voorwerpe dan volgens kleur
• Identifiseer en beskryf • Identifiseer en beskryf

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Meetkundige en alledaagse Meetkundige en alledaagse
voorwerpedeur te sê watter voorwerpe deur te sê watter
voorwerp is gevorm soos ‘n bal of voorwerpe is soos ‘n bal of ‘n boks
‘n boks gevorm
• Werk word deur skriftelike • Werk word deur skriftelike
• Werk word deur skriftelike
oefeninge vasgelê
oefeninge vasgelê oefeninge vasgelê
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms
Herken en benoem 2-D vorms
2-D vorms Herken en benoem 2-D vorms

CAPS
• sirkels
• driehoeke • sirkels
• vierkante • driehoeke
Kenmerke van vorms
Beskryf, sorteer en vergelyk 2-D • vierkante
vorms ten opsigte van: Kenmerke van vorms
• grootte
• kleur Beskryf, sorteer en vergelyk 2-D
vorms ten opsigte van:
• vorm
• reguit sye • grootte
• ronde sye
• kleur
Voorgestelde fokus en volgorde
van werk vir die tweede kwartaal • vorm
• Begin met vryspel met verskillende • reguit sye
vorms insluitend die maak
van prente met uitgeknipte • ronde sye
Meetkundige vorms. Dit kan
gedoen word tydens selfstandige Voorgestelde fokus en volgorde
werkstyd. Dit kan ook tydens van werk vir die vierde kwartaal
Lewensvaardigheidslesse gedoen
word.
• Kopieer ‘n prent wat uit
Meetkundige vorms bestaan.
Dit kan gedoen word tydens
selfstandige werkstyd.
• Vergelyk die grootte van
soortgelyke voorwerpe,
byvoorbeeld, orden vierkante van
die kleinste tot die grootste en
gebruik die woordesskat wat van
toepassing is op grootte om die
vorms te beskryf
• Praat oor die kleure van vorms en • Werk met sirkels en vierkante
sorteer die vorms volgens kleur van verskillende groottes en met
• Werk met sirkels en vierkante van verskillende soorte driehoeke.
verskillende groottes en driehoeke

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Sorteer die vorms volgens reguit
van verskillende vorms. Sorteer dit of ronde rande
volgens reguit of ronde rande
• Sorteer en groepeer vorms • Sorteer en groepeer vorms
volgens driehoeke, vierkante of volgens driehoeke, vierkante of
sirkels sirkels

51
• Werk word deur skriftelike • Werk word deur skriftelike
oefeninge vasgelê oefeninge vasgelê
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
3.4 Simmetrie Simmetrie

52
Symmetrie • Herken simmetrie in eie liggaam • Herken simmetrie in eie liggaam
• Herken en teken lyn van simmetrie • Herken en teken lyn van simmetrie
in 2-D Meetkundige en nie- in 2-D Meetkundige en nie-
Meetkundige voorwerpe Meetkundige voorwerpe
Voorgestelde fokus en volgorde Voorgestelde fokus en volgorde
van werk vir die derde kwartaal van werk vir die vierde kwartaal
• Soek vir simmetrielyne in konkrete
voorwerpe en prente
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Skriftelike oefeninge behoort

• Skriftelike oefeninge behoort
nie net “teken die ander helfte”
voorbeelde in te sluit waar die
in te sluit nie, maar sluit ook
simmetrie-lyn nie net ‘n vertikale
voorbeelde in waar die leerders die
lyn is nie
simmetrielyn moet inteken.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 1 OORSIG
4. METING
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

CAPS
4.1 Tydsduur Tyd word deurlopend tydens Tyd word deurlopend tydens Tyd word deurlopend tydens
klasonderrig behandel klasonderrig behandel klasonderrig behandel
Tyd Praat oor tydsduur
• Orden alledaagse gebeure uit hul
eie lewenservarings
• Vergelyk tydsduur deur
woordeskat soos langer, korter,
vinniger, stadiger te gebruik
• Gebruik woordeskat soos gister,
vandag en môre om gebeure te
orden
Lees van tyd
• Beskryf wanneer iets gebeur deur
woordeskat soos oggend, middag,
aand, vroeg, laat te gebruik
• Ken die dae van die week
• Ken die maande van die jaar
• Plaas verjaarsdae op ‘n kalender
4.2 Informele meting Informele meting
Lengte • Vergelyk en orden die lengte,
hoogte of breedte van twee of
meer voorwerpe deur hulle langs
mekaar te plaas
• Gebruik woordeskat en bespreek
die vergelyking tussen langer,
korter, langer, wyer
• Skat, meet, vergelyk, orden en
• Skat, meet, orden en rekordeer/
rekordeer lengte deur volgens
teken lengte op deur gebruik te
nie-standaardmates te meet,

FP Wiskunde Graad 1 - 3
maak van niestandaard meting,
byvoorbeeld handbreedtes, treë,
byvoorbeeld handbreedtes,
potloodlengtes, tellers, ensovoorts
potloodlengtes, tellers, treë,
ensovoorts.

53
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
4.3 Informele meting Informele meting

54
Massa • Skat, meet, orden en rekordeer/ • Skat, meet, orden en rekordeer/
teken massa op deur gebruik te teken massa op deur gebruik te
maak van nie-standaard meting en maak van nie-standaard meting en
‘n weegskaal, byvoorbeeld blokke, ‘n weegskaal, byvoorbeeld blokke,
stene, ensovoorts. stene, ensovoorts.
• Gebruik woordeskat om oor die • Gebruik woordeskat om oor die
vergelyking te praat, byvoorbeeld vergelyking te praat, byvoorbeeld
lig, swaar, ligter, swaarder lig, swaar, ligter, swaarder
4.4 Informele meting Informele meting Informele meting
WISKUNDE GRAAD 1-3

Kapasiteit/volume • Vergelyk en orden die hoeveelheid • Vergelyk en orden die hoeveelheid

vloeistof (volume) in twee houers vloeistof wat twee houers kan
wat langs mekaar geplaas is. bevat (kapasiteit) Use language
Leerders kyk terwyl dit in ‘n derde to talk about the comparison e.g.
houer te gegooi word. more than, less than, full, empty
• Skat en meet, vergelyk en orden
• Skat en meet, vergelyk en orden
die kapasiteit van houers volgens
die kapasiteit van houers volgens
nie-standaard meting, byvoorbeeld
nie-standaard meting, byvoorbeeld
lepels en koppies
lepels en koppies

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRADE 1 OORSIG
5. DATAHANTERING
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

CAPS
5.1 Versamel en sorteer alldaagse Versamel en sorteer alldaagse
voorwerpe voorwerpe
Versamel en sorteer
voorwerpe Teken ‘n prent van die versamelde Teken ‘n prent van die versamelde
voorwerpe voorwerpe
5.2
• Gee redes oor hoe versamelings • Gee redes oor hoe versamelings
Voorstelling van
gesorteer was. gesorteer was.
gesorteerde
versameling van Antwoord vrae oor Antwoord vrae oor
voorwerpe
-- Hoe die sorteringsproses -- Hoe die sorteringsproses
5.3 plaasgevind het (proses) plaasgevind het (proses)
Bespreek en -- Hoe die gesorteerde -- Hoe die gesorteerde
doen verslag versameling lyk (beskryf produk) versameling lyk (beskryf produk)
oor gesorteerde
• Beskryf die gesorteerde • Beskryf die gesorteerde
versameling
versameling versameling
voorwerpe
5.4 Aanbeveling:
Versamel en Hele deatasiklus om ‘n prentgrafiek
organiseer data te maak met die klas
5.5 • Versamel data
Datavoorstelling -- oor die klas of skool
5.6 -- om onderwyser se vrae te
beantwoord
Analiseer en
Interpreteer data • Versamel data oor die klas of
skool om onderwyser se vrae te • Analiseer data vanaf
beantwoord datavoorstellings Aanbeveling:
• Beantwoord vrae rakende data in • Ten minste twee prentdiagramme
prentdiagramme

FP Wiskunde Graad 1 - 3
55
WISKUNDE GRAAD 1-3
 3.4.2 Graad 2 oosig per kwartaal

GRAAD 2 OORSIG

56
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Tel met heelgetalle
1.1 • Tel ten minste 100 alledaagse • Tel ten minste 150 alledaagse • Tel ten minste 180 alledaagse • Tel ten minste 200 alledaagse
voorwerpe betroubaar voorwerpe betroubaar voorwerpe betroubaar voorwerpe betroubaar
Tel voorwerpe
• Gee ‘n redelike skatting van die • Gee ‘n redelike skatting van die • Gee ‘n redelike skatting van die • Gee ‘n redelike skatting van die
aantal voorwerpe wat deur tel aantal voorwerpe wat deur tel aantal voorwerpe wat deur tel aantal voorwerpe wat deur tel
WISKUNDE GRAAD 1-3

getoets kan word getoets kan word getoets kan word getoets kan word
• Die strategie van groepering word • Die strategie van groepering word • Die strategie van groepering word • Die strategie van groepering word
aangemoedig aangemoedig aangemoedig aangemoedig
1.2 Tel aan en terug in: Tel aan en terug in: Tel aan en terug in: Tel aan en terug in:
Tel aan en terug • 1e, vanaf enige getal tussen 0 en • 1e, vanaf enige getal tussen 0 en • 1e, vanaf enige getal tussen 0 en • 1e, vanaf enige getal tussen 0 en
100 150 180 200
• 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10
tussen 0 en 100 tussen 0 en 150 tussen 0 en 180 tussen 0 en 200
• 5e vanaf enige veelvoud van 5 • 5e vanaf enige veelvoud van 5 • 5e vanaf enige veelvoud van 5 • 5e vanaf enige veelvoud van 5
tussen 0 en 100 tussen 0 en 150 tussen 0 en 180 tussen 0 en 200
• 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2
tussen 0 en 100 tussen 0 en 150 tussen 0 en 180 tussen 0 en 200
• 3s vanaf enige veelvoud van 3 • 3s vanaf enige veelvoud van 3 • 3s vanaf enige veelvoud van 3
tussen 0 en 150 tussen 0 en 180 tussen 0 en 200
• 4e vanaf enige veelvoud van 4 • 4e vanaf enige veelvoud van 4 • 4e vanaf enige veelvoud van 4
tussen 0 en 150 tussen 0 en 180 tussen 0 en 200

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Voorstelling van heelgetalle

1.3 Herken, identifiseer en lees getalle Herken, identifiseer en lees getalle Herken, identifiseer en lees getalle Herken, identifiseer en lees getalle

CAPS
Getalsimbole en • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees
getalname getalsimbole 0 - 100 getalsimbole 0 - 150 getalsimbole 0 - 180 getalsimbole 0 - 200
• Skryf getalsimbole 0 -1000 • Skryf getalsimbole 0 -150 • Skryf getalsimbole 0 -180 • Skryf getalsimbole 0 -200
• Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees • Herken, identifiseer en lees
getalname 0 - 25 getalname 0 - 50 getalname 0 - 75 getalname 0 - 100
• Skryf getalname 0 – 25 • Skryf getalname 0 – 50 • Skryf getalname 0 – 75 • Skryf getalname 0 – 100

GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Beskryf, vergelyk en orden heelgetalle

1.4 Beskryf, vergelyk en orden getalle Beskryf, vergelyk en orden getalle Beskryf, vergelyk en orden getalle Beskryf, vergelyk en orden
tot 25 tot 50 tot 75 getalle tot 99
Beskryf, vergelyk en
orden getalle • Vergelyk heelgetalle en gebruik • Vergelyk heelgetalle en gebruik • Vergelyk heelgetalle en gebruik • Vergelyk heelgetalle en gebruik
woordeskat soos kleiner as, groter woordeskat soos kleiner as, groter woordeskat soos kleiner as, groter woordeskat soos kleiner as,
as, meer as, minder as en gelyk as, meer as, minder as en gelyk as, meer as, minder as en gelyk groter as, meer as, minder as en
aan aan aan gelyk aan
• Orden heelgetalle van die kleinste • Orden heelgetalle van die kleinste • Orden heelgetalle van die kleinste • Orden heelgetalle van die kleinste
tot die grootste en van die grootste tot die grootste en van die grootste tot die grootste en van die grootste tot die grootste en van die
tot die kleinste tot die kleinste tot die kleinste grootste tot die kleinste
Gebruik ranggetalle om orde, plek Gebruik ranggetalle om orde,
of posisie aan te toon plek of posisie aan te toon
• Posisioneer voorwerpe in ‘n ry • Posisioneer voorwerpe in ‘n ry
vanaf eerste tot tiende of eerste vanaf eerste tot tiende of eerste
tot laaste, byvoorbeeld: eerste, tot laaste, byvoorbeeld: eerste,
tweede, derde ...tiende tweede, derde ...twintigste.
GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Plekwaarde
1.5 Herken die plekwaarde van getalle Herken die plekwaarde van getalle Herken die plekwaarde van getalle Herken die plekwaarde 11 to 99
11 tot 25 11 tot 50 11 tot 75
Plekwaarde • Ontbinding van twee-syfergetalle
• Ontbinding van twee-syfergetalle • Ontbinding van twee-syfergetalle • Ontbinding van twee-syfergetalle in veelvoude van tiene en ene/

FP Wiskunde Graad 1 - 3
in veelvoude van tiene en ene/ in veelvoude van tiene en ene/ in veelvoude van tiene en ene/ eenhede
eenhede eenhede eenhede
• Identifiseer en verklaar die waarde
• Identifiseer en verklaar die waarde • Identifiseer en verklaar die waarde • Identifiseer en verklaar die waarde van elke syfer
van elke syfer van elke syfer van elke syfer

57
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

PROBLEEMOPLOSSING IN KONTEKS

58
1.6 Gebruik die volgende tegnieke vir Gebruik die volgende tegnieke vir Gebruik die volgende tegnieke vir Gebruik die volgende tegnieke vir
probleemoplossings en verduidelik probleemoplossings en verduidelik probleemoplossings en verduidelik probleemoplossings en verduidelik
Probleemoplossings-
oplossings vir probleme: oplossings vir probleme: oplossings vir probleme: oplossings vir probleme:
tegnieke
• Prente of konkrete apparaat, • Prente of konkrete apparaat, • Prente of konkrete apparaat, • Prente of konkrete apparaat,
byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers
• Opbou en afbreek van getalle • Opbou en afbreek van getalle • Opbou en afbreek van getalle • Opbou en afbreek van getalle
• Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering
• Getallelyne deur konkrete • Getallelyne deur konkrete • getallelyne • getallelyne
WISKUNDE GRAAD 1-3

apparaat ondersteun apparaat ondersteun

1.7 Oplossing van woordprobleme Oplossing van woordprobleme Oplossing van woordprobleme Oplossing van woordprobleme
in konteks en verduidelik eie in konteks en verduidelik eie in konteks en verduidelik eie in konteks en verduidelik eie
Optelling en
oplossings vir probleme met oplossings vir probleme met oplossings vir probleme met oplossings vir probleme met
aftrekking
betrekking tot optel en aftrek met betrekking tot optel en aftrek met betrekking tot optel en aftrek met betrekking tot optel en aftrek met
antwoorde tot 20. antwoorde tot 50. antwoorde tot 75. antwoorde tot 99.

1.8 Los woordprobleme in konteks op Los woordprobleme in konteks op Los woordprobleme in konteks op Los woordprobleme in konteks op
en verduidelik eie oplossings vir en verduidelik eie oplossings vir en verduidelik eie oplossings vir en verduidelik eie oplossings vir
Herhaalde probleme deur gebruik te maak van probleme deur gebruik te maak van probleme deur gebruik te maak van probleme deur gebruik te maak van
optelling wat lei tot herhaalde optel of vermenigvuldiging herhaalde optel of vermenigvuldiging herhaalde optel of vermenigvuldiging herhaalde optel of vermenigvuldiging
vermenigvuldiging met antwoorde tot 20. met antwoorde tot 30. met antwoorde tot 40. met antwoorde tot 50.
1.9 Los probleme op en verduidelik Los probleme op en verduidelik Los probleme op en verduidelik Los probleme op en verduidelik
oplossings wat gelyke deling oplossings wat gelyke deling oplossings wat gelyke deling oplossings wat gelyke deling en
Groepering en
en groepering insluit tot 20 met en groepering insluit tot 50 met en groepering insluit tot 75 met groepering insluit tot 100 met
verdeling wat lei tot
anwoorde wat ‘n res mag insluit. anwoorde wat ‘n res mag insluit. anwoorde wat ‘n res mag insluit. anwoorde wat ‘n res mag insluit.
deling
1.10 Los woordprobleme op en Los woordprobleme op en Los woordprobleme op en
verduidelik oplossings vir praktiese verduidelik oplossings vir praktiese verduidelik oplossings vir praktiese
Deling wat lei tot
probleme wat gelyke deling en probleme wat gelyke deling en probleme wat gelyke deling en
breuke
oplossings wat tot heelbreuke lei, oplossings wat tot heelbreuke lei, oplossings wat tot heelbreuke lei,
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
insluit, byvoorbeeld 2, 4, 3, 5 insluit, byvoorbeeld 2, 4, 3, 5 insluit, byvoorbeeld 2, 4, 3, 5
1.11 • Herken en identifiseer Suid- • Herken en identifiseer Suid- • Herken en identifiseer Suid- • Herken en identifiseer Suid-

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Afrikaanse munte (5c,10c, 20c, Afrikaanse munte (5c,10c, 20c, Afrikaanse munte (5c,10c, 20c, Afrikaanse munte (5c,10c, 20c,
Geld
50c, R1, R2, R5) en banknote 50c, R1, R2, R5) en banknote 50c, R1, R2, R5) en bank note 50c, R1, R2, R5) en bank note
(R10, R20, R50) (R10, R20, R50) (R10, R20, R50) (R10, R20, R50)
• Oplossing van geldprobleme wat • Oplossing van geldprobleme wat • Oplossing van geldprobleme wat • Oplossing van geldprobleme wat
totale en kleingeld insluit tot totale en kleingeld insluit tot totale en kleingeld insluit tot totale en kleingeld insluit tot
• R20 en in sente tot 50c • R50 en in sente tot 50c • R75 en in sente tot 75c • R99 en in sente tot 90c
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

KONTEKSVRYE BEREKENINGE
1.12 Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke

CAPS
wanneer bewerkinge gedoen word: wanneer bewerkinge gedoen word: wanneer bewerkinge gedoen word: wanneer bewerkinge gedoen word:
Tegnieke (metodes of
strategieë) • prente of konkrete apparaat , • prente of konkrete apparaat , • prente of konkrete apparaat , • prente of konkrete apparaat ,
byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers
• opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle
• Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering
• Getallelyne deur konkrete • Getallelyne deur konkrete • getallelyne • getallelyne
apparaat ondersteun apparaat ondersteun
1.13 • Optel tot 20 • Optel tot 50 • Optel tot 75 • Optel tot 99
Optelling en • Aftrek vanaf 20 • Aftrek vanaf 50 • Aftrek vanaf 75 • Aftrek vanaf 99
aftrekking
• Gebruik van gepaste simbole • Gebruik van gepaste simbole • Gebruik van gepaste simbole • Gebruik van gepaste simbole
(+, –, =, ) (+, –, =, ) (+, –, =, ) (+, –, =, )
• Inoefening van getalkombinasies • Inoefening van getalkombinasies • Inoefening van getalkombinasies • Inoefening van getalkombinasies
tot 10 tot 15 tot 20 tot 20

1.14 • Tel dieselfde getal herhaaldelik by

tot 20
Herhaalde
optelling wat lei tot • Vermenigvuldig getalle 1 tot 10
• Vermenigvuldig getalle 1 tot 10 • Vermenigvuldig getalle 1 tot 10 • Vermenigvuldig getalle 1 tot 10
vermenigvuldiging met 2
met 2 en 5 met 2, 5 en 4 met 2, 5, 3 en 4
• Gebruik gepaste simbole
• Gebruik gepaste simbole • Gebruik gepaste simbole • Gebruik gepaste simbole
(+, –, =, )
(+, –, =, ) (+, –, =, ) (+, –, =, )

FP Wiskunde Graad 1 - 3
59
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

1.16 Getalbegrip: Getalgebied 25 Getalbegrip: Getalgebied 50 Getalbegrip: Getalgebied 75 Getalbegrip: Getalgebied 99

60
Hoofrekene • Orden ‘n gegewe versameling • Orden ‘n gegewe versameling • Orden ‘n gegewe versameling • Orden ‘n gegewe versameling
geselekteerde getalle geselekteerde getalle geselekteerde getalle geselekteerde getalle
• Vergelyk getalle tot 25 en sê • Vergelyk getalle tot 50 en sê • Vergelyk getalle tot 75 en sê • Vergelyk getalle tot 99 en sê
watter is: watter is: watter is: watter is:
-- 1 meer of 1 minder -- 1 meer of 1 minder -- 1 meer of 1 minder -- 1 meer of 1 minder
-- 2 meer of 2 minder -- 2 meer of 2 minder -- 2 meer of 2 minder -- 2 meer of 2 minder
-- 10 meer of minder -- 3 meer of 3 minder -- 3 meer of 3 minder -- 3 meer of 3 minder
-- 4 meer of 4 minder -- 4 meer of 4 minder -- 4 meer of 4 minder
WISKUNDE GRAAD 1-3

-- 5 meer of 5 minder -- 5 meer of 5 minder -- 5 meer of 5 minder

-- 10 meer of minder -- 10 meer of minder -- 10 meer of minder
Vinnige herroep: Vinnige herroep: Vinnige herroep: Vinnige herroep:
• Optel-en aftrekfeite tot 10 • Optel-en aftrekfeite tot 10 • Optel-en aftrekfeite tot 15 • Optel-en aftrekfeite tot 20
• Optel of aftrek van veelvoude van • Optel of aftrek van veelvoude van
10 vanaf 0 tot 50 10 vanaf 0 tot 100
Hoofrekenestrategieë Hoofrekenestrategieë
Hoofrekenestrategieë Hoofrekenestrategieë
Gebruik bewerkingstrategieë om Gebruik bewerkingstrategieë om
Gebruik bewerkingstrategieë om Gebruik bewerkingstrategieë om
effektief op te tel en af te trek: effektief op te tel en af te trek:
effektief op te tel en af te trek: effektief op te tel en af te trek:
• Sit die groter getal eerste om aan • Sit die groter getal eerste om aan
• Sit die groter getal eerste om aan • Sit die groter getal eerste om aan
te tel of terug te tel te tel of terug te tel
te tel of terug te tel te tel of terug te tel
• Getallelyn • Getallelyn
• Gedagtebeeld van ‘n getallelyn • Getallelyn
• Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering
• Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering
• opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle
• opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle
• Gebruik die verband tussen optel • Gebruik die verband tussen optel
• Gebruik die verband tussen optel • Gebruik die verband tussen optel
en aftrek en aftrek
en aftrek en aftrek
1.17 • Gebruik en benoem breuke • Gebruik en benoem breuke • Gebruik en benoem breuke

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

in bekende kontekste en sluit in bekende kontekste en sluit in bekende kontekste en sluit
Breuke
halwes, kwarte, derdes en vyfdes halwes, kwarte, derdes en vyfdes halwes, kwarte, derdes en vyfdes
in in in
• Herken breuke in die vorm van • Herken breuke in die vorm van • Herken breuke in die vorm van
diagramme diagramme diagramme
• Skryf breuke as 1 helfte, 2 derdes • Skryf breuke as 1 helfte, 2 derdes • Skryf breuke as 1 helfte, 2 derdes
 WISKUNDE GRAAD 1-3
Probleemtipes vir graad 2

Hierdie is voorbeelde van die belangrike probleemtipes wat die onderwyser gereeld aan haar klas moet voorhou.
Wanneer die onderwyser met ‘n klein groep leerders werk, behoort sy die probleem mondeling voor te hou. Sodra die
leerders kan lees, kan sy vir hulle die probleem skriftelik gee maar dit moet steeds mondeling gegee word.

Probleme in konteks kan by werksvelle ingesluit word, maar dit behoort kort, voordiehandliggend en bekend wees en
die onderwyser moet seker maak dat al die leerders dit verstaan.

Groepering

Groepering, ignoreer die res

Stella verkoop appels wat in sakkies van 10 appels elk verpak is. Sy het 80 appels. Hoeveel sakkies van 10 appels
kan sy opmaak?

Groepering, sluit die res by die antwoord in

‘n Boer het 47 eiers. Hoeveel eierdosies, wat elk 6 eiers het, gaan hy benodig om al die eiers te verpak?

Deel

Breukgedeelte van ‘n versameling

Ouma gee vir Kiki 12 lemoene. Kiki maak sap met van die lemoene. Hoeveel lemoene het sy gebruik?

Deling, ignoreer die res

Deel 54 lekkers tussen sewe vriende sodat elkeen dieselfde hoeveelheid lekkers kry.

Deling, lei tot breuke

Deel 11 sjokoladestafies tussen vier vriende sodat hulle elkeen dieselfde hoeveelheid van die sjokoladestafie kry en
daar niks oor is nie.

Hierdie tipe probleem moet eers aan die leerders voorgehou word wanneer hulle vier of vyf probleme met deling wat
lei tot breuke gedoen het en die name van die breukdele ken.

Bymekaarsit van breuke

Die netabalafrigter gee ‘n halwe lemoen aan elke speler. Daar is 14 spelers. Hoeveel lemoene het sy nodig?

Hierdie tipe probleem moet eers aan die leerders voorgehou word wanneer hulle vier of vyf probleme met deling wat
lei tot breuke gedoen het en die name van die breukdele ken.

Herhaalde optelling

Hoeveel wiele het 20 fietse?

Tempo

Thami loop elke dag ses blokke. Hoeveel blokke loop hy in ‘n week?

Roosters/Rye

Mnr Khumalo plant sewe rye koolplantjies. Daar is agt koolplantjies in ‘n ry. Hoeveel koolplantjies is daar altesaam?

CAPS FP Wiskunde Graad 1 - 3 61

WISKUNDE GRAAD 1-3
Optelling en aftrekking

Daar is ten minste drie basiese tipes optelling en aftrekkingsprobleemtipes en elke tipe kan op ‘n verskillende manier
gevra word. Die basiese tipes is:

Verandering

Nola het 25 lekkers. Siena gee vir haar 18 lekkers. Hoeveel lekkers het sy nou?

Nola het 53 lekkers. Sy gee 32 lekkers vir Siena. Hoeveel lekkers het sy nou?

Samevoeging

Die graad 2 klas het 37 groen driehoeke en 19 blou driehoeke. Hoeveel driehoeke het hulle?

Hulle het 63 sirkels; 27 is groen en die res is blou. Hoeveel blou sirkels het hulle?

Vergelyking

Sus het 13 piesangs. Tom het vyf piesangs. Hoeveel meer piesangs het Sus as Tom?

Stel elke probleem op verskillende maniere

Probleme moet op verskillende maniere gestel word, byvoorbeeld, beide hierdie is veranderingsprobleme, maar die
“onbekendes” is in verskillende plekke in die probleem.

Nola het lekkers. Simon gee vir haar nog 18. Nou het sy 43 lekkers. Hoeveel lekkers het Nola aan die begin gehad?

Nola het 25 appels. Simon gee vir haar nog appels. Sy het nou 43 appels. Hoeveel appels het Simon vir haar gegee?

Probleemsituasies met verskillende funksionele verwantskappe

Heila verkoop worsbroodjies teen R4 elk. Maak ‘n tabel om haar te help om die korrekte bedrag vir die groot bestellings
te vind.

Getal wordbroodjies 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Koste in R 4 8

Gebruik die tabel om die koste van sewe en 15 worsbroodjies te vind

Sedick pas babas op. Hy vra R20 vir reiskostes en R5 per uur vir die baba se oppas. Voltooi hierdie tabel vir hom.

Getal ure 1 2 3 4 5 10

Koste in R 25 30

Neem kennis dat Heila en Sedick se probleem verskillend is.

Hierdie probleemtipes dien as riglyn vir die onderwyser. Leerders moet nie opgesaal word met die benaming van die
probleemtipes nie. Neem kennis dat leerders probleme dikwels op maniere oplos wat die onderwyser nie verwag nie.
‘n Deelsom kan opgelos word deur herhaalde aftrek, optel of vermenigvuldiging. Leerders se oplossingsmetodes sal
deur die loop van die jaar verander soos wat hulle begrip van of bekendheid met die probleemties toeneem en soos
wat hul getalbegrip ontwikkel.

62 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRADE 2 OORSIG
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

CAPS
2.1 Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Patrone om ons
Meetkundige patrone Kopieer, brei uit en beskryf in Kopieer, brei uit en beskryf in Kopieer, brei uit en beskryf in Identifiseer, beskryf in woorde en
woorde woorde woorde kopieer Meetkundige patrone
• eenvoudige patrone met • eenvoudige patrone met • eenvoudige patrone met • in die natuur
voorwerpe voorwerpe voorwerpe
• vanuit moderne alledaagse lewe
• eenvoudige patrone met tekeninge • eenvoudige patrone met tekeninge • eenvoudige patrone met tekeninge
• vanuit ons kulturele erfenis
van lyne, vorms of voorwerpe. van lyne, vorms of voorwerpe. van lyne, vorms of voorwerpe.
Verskeidenheid patrone: Verskeidenheid patrone: Verskeidenheid patrone:
Eenvoudige patrone waarin vorms, Eenvoudige patrone waarin vorms, Patrone waarvan die aantal of
of groepe vorms herhaal word op of groepe vorms herhaal word op grootte of vorm inelke stadium op ‘n
presies dieselfde manier presies dieselfde manier voorspelbare wyse verander, dit wil
sê, gereelde vermeerde patrone
Patrone waarvan die aantal of
grootte of vorm inelke stadium op ‘n
voorspelbare wyse verander, dit wil
sê, gereelde vermeerde patrone
Skep en beskryf eie patrone
Skep en beskryf eie patrone Skep en beskryf eie patrone
• Skep eie Meetkundige patrone
• Skep eie Meetkundige patrone • Skep eie Meetkundige patrone
-- met voorwerpe
-- met voorwerpe -- met voorwerpe
-- met tekeninge van lyne, vorms
-- met tekeninge van lyne, vorms -- met tekeninge van lyne, vorms
of voorwerpe
of voorwerpe of voorwerpe
• Beskryf eie patrone
• Beskryf eie patrone • Beskryf eie patrone

FP Wiskunde Graad 1 - 3
63
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
2.2 Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf

64
Getalpatrone Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf Kopieer, brei uit en beskryf
eenvoudige number sequences to at eenvoudige number sequences to at eenvoudige number sequences to at eenvoudige number sequences to at
least 100. least 150. least 180. least 200.
• Getalpatrone behoort aantel en • Getalpatrone behoort aantel en • Getalpatrone behoort aantel en • Getalpatrone behoort aantel en
terugtel in te sluit: terugtel in te sluit: terugtel in te sluit: terugtel in te sluit:
• 1s vanaf enige getal tussen 0 en • 1s vanaf enige getal tussen 0 en • 1s vanaf enige getal tussen 0 en • 1s vanaf enige getal tussen 0 en
100 150 180 200
• 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10
tussen 0 en 100 tussen 0 en 150 tussen 0 en 180 tussen 0 en 200
WISKUNDE GRAAD 1-3

• 5e vanaf enige veelvoude van 5 • 5e vanaf enige veelvoude van 5 • 5e vanaf enige veelvoude van 5 • 5e vanaf enige veelvoude van 5
tussen 0 en 100 tussen 0 en 150 tussen 0 en 180 tussen 0 en 200
• 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2
tussen 0 en 100 tussen 0 en 150 tussen 0 en 180 tussen 0 en 200
• 3s vanaf enige veelvoud van 3 • 3s vanaf enige veelvoud van 3 • 3s vanaf enige veelvoud van 3
tussen 0 en 150 tussen 0 en 180 tussen 0 en 200
• 4s vanaf enige veelvoud van 4 • 4s vanaf enige veelvoud van 4 • 4s vanaf enige veelvoud van 4
tussen 0 en 150 tussen 0 en 180 tussen 0 en 200
Skep eie getalpatrone Skep eie getalpatrone

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRADE 2 OORSIG
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)
TOPCS KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

CAPS
3.1 Woordeskat van posisie Posisie en aansig
Posisie, oriëntasie en • Beskryf die posisie van voorwerpe • Pas verskillende aansigte van
aansig in verhouding tot mekaar, dieselfde alledaagse voorwerp.
byvoorbeeld bo-op, voor, agter,
links,regs, af, langs.
Posisie en rigtings
Posisie en rigtings
• Volg aanwysings om in die
• Volg aanwysings om in die
klaskamer rond te beweeg.
klaskamer rond te beweeg.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
65
WISKUNDE GRAAD 1-3
 TOPCS KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

3.2 Verskeidenheid voorwerpe Verskeidenheid voorwerpe Verskeidenheid voorwerpe

66
Herken en benoem 3-D voorwerpe Herken en benoem 3-D voorwerpe Herken en benoem 3-D voorwerpe
3-D voorwerpe in die klaskamer en in prente in die klaskamer en in prente in die klaskamer en in prente
• balvorms, (sfere)
• boksvorms (prismas) • balvorms, (sfere) • balvorms, (sfere)
Kenmerke van voorwerpe • boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas)
Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D
voorwerpe in terme van: • silinders • silinders
• grootte Kenmerke van voorwerpe Kenmerke van voorwerpe
• voorwerpe wat rol
• voorwerpe wat gly Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D
voorwerpe in terme van: voorwerpe in terme van:
Fokusaktiwiteite
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Waarneming en bou van gegewe • grootte • grootte

3-D voorwerpe deur gebruik te • voorwerpe wat rol • voorwerpe wat rol
maak van konkrete materiaal
soos uitgeknipte 2-D vorms, • voorwerpe wat gly • voorwerpe wat gly
boublokke, herwinningsmateriaal,
konstruksiestelle en ander 3-D
Meetkundige voorwerpe
Voorgestelde fokus en volgorde Voorgestelde fokus en volgorde Voorgestelde fokus vir die vierde
van aktiwiteite in die eerste van aktiwiteite in die derde kwartaal
kwartaal kwartaal
• Kopieer ‘n model van iets Werk word deur skriftelike oefeninge
wat die onderwyser voorsien. Werk met vasgelê.
Modelle of konstruksies kan • Balle en voorwerpe in die vorm
gebruik word deur boublokke, van balle
herwinningsmateriaal,
konstruksiestelle, ander 3-D • Silinders en voorwerpe in die vorm
Meetkundige voorwerpe, van silinders
uitgeknipte 2-D vorms te gebruik.
Dit kan tydens selfstandige • Verskeie kartondose en ander
werkstyd gebruik word. voorwerpe in die vorm van
reghoekige prismas of kubusse
• Vergelyk en beskryf die grootte
van soortgelyke voorwerpe, Ondersoek watter voorwerpe kan
byvoorbeeld, stapel kartondose rol, gly of gestapel word.
van die grootste tot die kleinste
Werk met Identifiseer en beskryf Meetkundige
en alledaagse voorwerpe deur te sê
• Balle en voorwerpe in die vorm watter is gevorm soos ‘n bal, boks
van balle en silinder.
• Verskeie kartondose en ander
voorwerpe in die vorm van Werk word deur skriftelike oefeninge
vasgelê.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

reghoekige prismas of kubusse
Ondersoek watter voorwerpe kan
rol, gly of gestapel word.
Identifiseer en beskryf Meetkundige
en alledaagse voorwerpe deur te sê
watter is gevorm soos ‘n bal, boks
en silinder.
Werk word deur skriftelike oefeninge
vasgelê.
 TOPCS KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms

Herken en benoem 2-D vorms Herken en benoem 2-D vorms

CAPS
2-D vorms
• sirkels • sirkels
• driehoeke • driehoeke
• vierkante • vierkante
• reghoeke • reghoeke
Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms
Beskryf, sorteer en vergelyk 2-D Beskryf, sorteer en vergelyk 2-D
vorms in terme van: vorms in terme van:
• grootte • grootte
• kleur • kleur
• vorm • vorm
• reguit sye • reguit sye
• ronde sye • ronde sye
Voorgestelde fokus en volgorde Voorgestelde fokus en volgorde
van aktiwiteite in die eerste van aktiwiteite in die vierde
kwartaal kwartaal
• Vryspel met verskeie vorms
insluitend die maak van prente
met uitgeknipte Meetkundige
vorms. Dit kan tydens selfstandige
werk gedoen word.
• Kopieer ‘n prent van Meetkundige
vorms. Dit kan tydens
selfstandige werk gedoen word.
• Vergelyk die grootte van
soortgelyke vorms, byvoorbeeld,
orden reghoeke van die kleinste
tot die grootste en gebruik
woordeskat van grootte om die
vorms te beskryf
• Praat oor die kleure van die vorms
en sorteer die vorms volgens kleur
• Sorteer vorms volgens reguit of • Sorteer vorms volgens reguit of
ronde rande. Werk met sirkels ronde rande. Werk met sirkels
en vierkante van verskillende en vierkante van verskillende

FP Wiskunde Graad 1 - 3
groottes, en driehoeke en groottes, en driehoeke en
reghoeke wat verskillend gevorm reghoeke wat verskillend gevorm
is. is.
• Sorteer en groepeer vorms • Sorteer en groepeer vorms
volgens driehoeke, vierkante, volgens driehoeke, vierkante,

67
reghoeke of sirkels reghoeke of sirkels
• Werk word deur skriftelike • Werk word deur skriftelike
oefeninge vasgelê. oefeninge vasgelê.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 TOPCS KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

3.4 Symmetrie Symmetrie

68
Symmetrie Herken en teken die simmetrielyn Herken en teken die simmetrielyn
in 2-D Meetkundige en nie- in 2-D Meetkundige en nie-
Meetkundige vorms Meetkundige vorms
Voorgestelde fokusaktiwiteite in Voorgestelde fokusaktiwiteite in
die tweede kwartaal die vierde kwartaal
• Simmetrielyne in konkrete Simmetrielyne in konkrete
voorwerpe en prente voorwerpe en prente
• Skriftelike oefeninge behoort Skriftelike oefeninge behoort
WISKUNDE GRAAD 1-3

voorbeelde in te sluit waar die voorbeelde in te sluit waar die

simmetrielyn NIE altyd ‘n vertikale simmetrielyn nie altyd ‘n vertikale lyn
lyn is nie is nie

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRADE 2 OORSIG
4. METING
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

CAPS
4.1 Lees van tyd Lees van tyd Lees van tyd Lees van tyd
Tyd • Benoem en orden dae van die Lees 12-uur tyd in ure en half ure op • Benoem en orden dae van die
week analooghorlosies week
• Benoem en orden maande van • Benoem en orden maande van
die jaar die jaar
• Plaas verjaarsdae, godsdienstige • Plaas verjaarsdae, godsdienstige
feeste, openbare vakansiedae, feeste, openbare vakansiedae,
historiese gebeure, skoolgebeure historiese gebeure, skoolgebeure
op ‘n kalender op ‘n kalender
• Lees 12-uur tyd in ure en half ure • Lees 12-uur tyd in ure, half ure en • Lees 12-uur tyd in ure en half ure
op analooghorlosies kwart ure op analooghorlosies op analooghorlosies
Bereken die lengte van tyd en die Bereken die lengte van tyd en die Bereken die lengte van tyd en die Bereken die lengte van tyd en die
tydsduur tydsduur tydsduur tydsduur
• Gebruik kalenders om tyd te • Use clocks to calculate length of
bereken en beskryf die tydsduur in time in hours or half hours
dae of weke.
• Gebruik horlosies om tydsverloop • Gebruik horlosies om tydsverloop • Gebruik horlosies om tydsverloop • Gebruik horlosies om tydsverloop
te meet in ure of half ure te meet in ure of half ure te meet in ure, half ure en kwart te meet in ure, half ure en kwart
ure. ure.
4.2 Informele meting Bekendstelling van formele
meting
Lengte • Skat, meet, vergelyk, orden en
rekordeer lengte deur gebruik te • Skat, meet, vergelyk, orden en
maak van nie-standaard meting, rekordeer lengte deur gebruik te
byvoorbeeld handbreedtes, treë, maak van meters (meterstokke
potloodlengtes, tellers, ensovoorts of meterlengtes of lyn) as die
standaard lengte-eenhede.
• Beskryf die lengte van voorwerpe
deur dit te tel en te sê hoeveel
informele eenhede dit lank is
• Gebruik woordeskat om oor die
vergelyking te praat, byvoorbeeld
langer, korter, wyer

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Bekendstelling van formele
meting
• Skat, meet, vergelyk, orden en
rekordeer lengte deur gebruik te

69
maak van meters (meterstokke
of meterlengtes of lyn) as die
standaard lengte-eenhede.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
4.3 Informele meting

70
Massa • Skat, meet, vergelyk, orden en
rekordeer massa deur gebruik
te maak van nie-standaard
maat-eenhede en ‘n balans,
byvoorbeeld blokke, bakstene,
ensovoorts
• Gebruik woordeskat om te praat
oor die vergelyking, byvoorbeeld
lig, swaar, ligter, swaarder
Bekendstelling van formele
WISKUNDE GRAAD 1-3

Bekendstelling van formele meting

meting
Leerders doen skriftelike take om
• Vergelyk, orden en rekordeer die volgende vas te lê, insluitend die
die massa van kommersiële lees van prente van:
verpakte voorwerpe waarop die
massa gedruk is in kilogramme, • Produkte waarvan die massa
byvoorbeeld 2 kilogram rys en 1 opgeskryf is
kilogram meel • Badkamerskale waar die naald na
• Meet hul eie massa in kilogramme ‘n genommerde gradelyn wys
deur gebruik te maak van ‘n
badkamerskaal. Die verwagting is
dat leerders slegs tot die naaste
gemommerde gradelyn moet
lees. Hulle beskryf hul massa as
byna/omtrent/naastenby/‘n bietjie
meer as/ min of meer of presies
die getal kilogramme wat van die
skaal afgelees word

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
4.4 Informele meting
Kapasiteit/volume • Skat en meet, vergelyk en orden

CAPS
die kapasiteit van houers (dit wil
sê die hoeveelheid wat die uur
bevat as dit gevul is) deur gebruik
te maak van nie-standaard mates,
byvoorbeeld lepels en koppies
• Beskryf die kapasiteit van die
houer deur te tel en te sê hoeveel
van die informele eenhede dit
geneem het om die houer te vul,
byvoorbeeld die bottel het ‘n
kapasiteit van vier koppies
Bekendstelling van formele Bekendstelling van formele
meting meting
• Skat, meet, vergelyk, orden en Skriftelike take om die volgende vas
rekordeer die kapasiteit van te lê, insluitend die lees van prente
voorwerpe deur in liters te meet en van:
die volgende te gebruik:
• Produkte waarvan die kapasiteit
-- Bottels met ‘n kapasiteit van 1 opgeskryf is sodat dit in volgorde
liter gerangskik kan word
-- ‘n maatbeker met genommerde • Prente van bekers waar die
kalibrasielyne in liters volume naby aan ‘n 1-liter of 2-liter
gadelyn is
• Vergelyk, orden en rekordeer
die kapasiteit van kommersieël • Lees tot die naaste genommerde
verpakte voorwerpe waarvan die gadelyn, beskryf die volume as
kapasiteit in liters op die produk byna/omtrent/naastenby/‘n bietjie
gedruk is, byvoorbeeld 2 liters meer/ min of meer of presies die
melk, 1 liter koeldrank, 5 liter verf getal liters

FP Wiskunde Graad 1 - 3
71
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 2 OORSIG
5. DATAHANTERING

72
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
5.4 Aanbeveling: Aanbeveling:
Versamel en Hele datasiklus om ‘n prentgrafiek Maak ‘n individuele prentgrafiek met
organiseeer data met die klas te maak met een-tot- een-tot-een afparing van data wat
een afparing vanaf ‘n prent of tabel verkry is
• Versamel data oor die klas of • Versamel data oor die klas of
skool om onderwyser se vrae te skool om onderwyser se vrae te
5.5 beantwoord beantwoord
WISKUNDE GRAAD 1-3

Datavoorstelling • Stel data voor in prentdiagramme • Stel data voor in prentdiagramme

met een-tot-een afparing met een-tot-een afparing
• Beantwoord vrae oor data in
5.6 Analiseer data vanaf die gegewe prentdiagramme met een-tot-een Analiseer data vanaf die gegewe
• Beantwoord vrae oor data in
Analiseer en voorstellings afparing voorstellings
prentdiagramme met een-tot-een
interpreteer data afparing Aanbeveling Aanbeveling
Ten minste een prentgrafiek met Ten minste een prentgrafiek met
een-tot-een afparing een-tot-een afparing

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 3.4.3 Graad 3 oorsig per kwartaal

GRAAD 3 OORSIG

CAPS
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
NUMBER CONCEPT DEVELOPMENT: Count with whole numbers
1.1 Groepeer tot ten minste 200 Groepeer tot ten minste 500 Groepeer tot ten minste 700 Groepeer tot ten minste 1 000
voorwerpe voorwerpe om te skat en voorwerpe voorwerpe om te skat en voorwerpe voorwerpe om te skat en voorwerpe voorwerpe om te skat en
Tel voorwerpe
betroubaar te tel. betroubaar te tel. betroubaar te tel. betroubaar te tel.
Gee ‘n redelike skatting van ‘n aantal Gee ‘n redelike skatting van ‘n aantal Gee ‘n redelike skatting van ‘n aantal Gee ‘n redelike skatting van ‘n aantal
voorwerpe wat deur tel nagegaan voorwerpe wat deur tel nagegaan voorwerpe wat deur tel nagegaan voorwerpe wat deur tel nagegaan
kan word. kan word. kan word. kan word.
Groepering as ‘n strategie word Groepering as ‘n strategie word Groepering as ‘n strategie word Groepering as ‘n strategie word
aangemoedig. aangemoedig. aangemoedig. aangemoedig.

1.2 Tel aan en terug tel sluit in: Tel aan en terug tel sluit in: Tel aan en terug tel sluit in: Tel aan en terug tel sluit in:
Tel aan en terug • 1e van enige getal tussen 0 en • 1e van enige getal tussen 0 en • 1e van enige getal tussen 0 en • 1e van enige getal tussen 0 en 1
200 500 700 000
• 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10 • 10e vanaf enige veelvoud van 10
tussen 0 en 200 tussen 0 en 500 tussen 0 en 700 tussen 0 en 1 000
• vanaf enige veelvoud van 5 • vanaf enige veelvoud van 5 • vanaf enige veelvoud van 5 • vanaf enige veelvoud van 5
tussen 0 en 200 tussen 0 en 500 tussen 0 en 700 tussen 0 en 1 000
• 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2 • 2s vanaf enige veelvoud van 2
tussen 0 en 200 tussen 0 en 500 tussen 0 en 700 tussen 0 en 1 000
• 3s vanaf enige veelvoud van 3 • 3s vanaf enige veelvoud van 3 • 3s vanaf enige veelvoud van 3 • 3s vanaf enige veelvoud van 3
tussen 0 en 200 tussen 0 en 500 tussen 0 en 700 tussen 0 en 1 000
• 4s vanaf enige veelvoud van 4 • 4s vanaf enige veelvoud van 4 • 4s vanaf enige veelvoud van 4 • 4s vanaf enige veelvoud van 4
tussen 0 en 200 tussen 0 en 500 tussen 0 en 700 tussen 0 en 1 000
• 100e tot ten minste 500 • 50s,100s tot ten minste 1 000 • in 20s, 25s, 50s,100e tot ten • in 20s, 25s, 50s,100e tot ten
minste 1 000 minste 1 000

FP Wiskunde Graad 1 - 3
73
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Voorstelling van heelgetalle

74
1.3 Identifiseer, herken en lees getalle Identifiseer, herken en lees getalle Identifiseer, herken en lees getalle Identifiseer, herken en lees getalle
Getalsimbole en • Identifiseer, herken en lees getalle • Identifiseer, herken en lees getalle • Identifiseer, herken en lees getalle • Identifiseer, herken en lees getalle
getalname simbole 0 - 500 simbole 0 - 1 000 simbole 0 - 1 000 simbole 0 - 1 000
• Skryf getalsimbole 0 - 500 • Skryf getalsimbole 0 -1 000 • Skryf getalsimbole 0 -1 000 • Skryf getalsimbole 0 -1 000
• Identifiseer, herken en lees • Identifiseer, herken en lees • Identifiseer, herken en lees • Identifiseer, herken en lees
getalname 0 - 250 getalname 0 - 250 getalname 0 -500 getalname 0 -1000
• Skryf getalname 0 -100 • Skryf getalname 0 - 250 • Skryf getalname 0 -500 • Skryf getalname 0 -1000
WISKUNDE GRAAD 1-3

GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Beskryf, vergelyk en orden heelgetalle

1.4 Beskryf, vergelyk en orden Beskryf, vergelyk en orden Beskryf, vergelyk en orden Beskryf, vergelyk en orden
getalle tot 99. getalle tot 500. getalle tot 700. getalle tot 999.
Beskryf, vergelyk en
orden getalle • Vergelyk heelgetalle tot 99 deur • Vergelyk heelgetalle tot 500 deur • Vergelyk heelgetalle tot 700 deur • Vergelyk heelgetalle tot 999 deur
woordeskat soos kleiner as, groter woordeskat soos kleiner as, groter woordeskat soos kleiner as, groter woordeskat soos kleiner as, groter
as, meer as, minder as en is gelyk as, meer as, minder as en is gelyk as, meer as, minder as en is gelyk as, meer as, minder as en is gelyk
aan te gebruik aan te gebruik aan te gebruik aan te gebruik
• Orden heelgetalle tot 99 van die • Orden heelgetalle tot 500 van die • Orden heelgetalle tot 700 van die • Orden heelgetalle tot 999 van die
kleinste tot die grootste, en van kleinste tot die grootste, en van kleinste tot die grootste, en van kleinste tot die grootste, en van
die grootste tot die kleinste die grootste tot die kleinste die grootste tot die kleinste die grootste tot die kleinste
Gebruik ranggetalle om volgorde,
plek of posisie aan te dui
• Gebruik, lees en skryf ranggetalle,
insluitende die afkortingsvorm tot
31ste

GETALBEGRIPSONTWIKKELING: plekwaarde
1.5 Herken die plekwaarde van getalle Herken die plekwaarde van getalle Herken die plekwaarde van getalle Herken die plekwaarde van getalle
tot 99 tot 500 tot 700 tot 999
Plekwaarde
• Weet wat elke getal • Weet wat elke getal • Weet wat elke getal • Weet wat elke getal
verteenwoordig verteenwoordig verteenwoordig verteenwoordig

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Ontbind twee-syfer getalle tot 99 • Ontbind drie-syfer getalle tot • Ontbind drie-syfer getalle tot • Ontbind drie-syfer getalle tot
in veelvoude van tiene en ene op 500 in veelvoude van 100, op 700 in veelvoude van 100, op 999 in veelvoude van 100,
veelvoud van tiene en ene veelvoud van tiene en ene veelvoud van tiene en ene
• Identifiseer en noem die waarde
van elke syfer • Identifiseer en noem die waarde • Identifiseer en noem die waarde • Identifiseer en noem die waarde
van elke getal van elke getal van elke getal
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
LOS PROBLEME IN KONTEKS OP
1.6 Gebruik die volgende tegnieke vir Gebruik die volgende tegnieke vir Gebruik die volgende tegnieke vir Gebruik die volgende tegnieke vir

CAPS
probleemoplossing en verduideliking probleemoplossing en verduideliking probleemoplossing en verduideliking probleemoplossing en verduideliking
Probleemoplossings-
oplossings vir probleme: oplossings vir probleme: oplossings vir probleme: oplossings vir probleme:
tegnieke
• opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle
• verdubbeling en halvering • verdubbeling en halvering • verdubbeling en halvering • verdubbeling en halvering
• getallelyne • getallelyne • getallelyne • getallelyne
• afronding in tiene • afronding in tiene • afronding in tiene
1.7 Oplossing van woordprobleme Oplossing van woordprobleme Oplossing van woordprobleme Oplossing van woordprobleme
in konteks en verduidelik eie in konteks en verduidelik eie in konteks en verduidelik eie in konteks en verduidelik eie
Optelling en
oplossings vir probleme met oplossings vir probleme met oplossings vir probleme met oplossings vir probleme met
aftrekking
betrekking tot optel en aftrek met betrekking tot optel en aftrek met betrekking tot optel en aftrek met betrekking tot optel en aftrek met
antwoorde tot 99 antwoorde tot 400. antwoorde tot 800. antwoorde tot 999.

1.8 Los woordprobleme in konteks op Los woordprobleme in konteks op Los woordprobleme in konteks op Los woordprobleme in konteks op
en verduidelik eie oplossings vir en verduidelik eie oplossings vir en verduidelik eie oplossings vir en verduidelik eie oplossings vir
Herhaalde
probleme deur gebruik te maak van probleme deur gebruik te maak van probleme deur gebruik te maak van probleme deur gebruik te maak
optelling wat lei tot
vermenigvuldiging met antwoorde vermenigvuldiging met antwoorde vermenigvuldiging met antwoorde vermenigvuldiging met antwoorde
vermenigvuldiging
tot 50. tot 75. tot 75. tot 100.
1.9 Los probleme op en verduidelik Los probleme op en verduidelik Los probleme op en verduidelik Los probleme op en verduidelik
oplossings wat gelyke deling oplossings wat gelyke deling oplossings wat gelyke deling oplossings wat gelyke deling en
Groepering en
en groepering insluit tot 50 met en groepering insluit tot 75 met en groepering insluit tot 75 met groepering insluit tot 100 200 met
verdeling wat lei tot
anwoorde wat ‘n res mag insluit anwoorde wat ‘n res mag insluit anwoorde wat ‘n res mag insluit anwoorde wat ‘n res mag insluit
deling
1.10 Los praktiese probleme op Los praktiese probleme op Los praktiese probleme op Los praktiese probleme op
en verduidelik oplossings wat en verduidelik oplossings wat en verduidelik oplossings wat en verduidelik oplossings wat
Deling wat lei tot
gelyke deling insluit en wat lei na gelyke deling insluit en wat lei na gelyke deling insluit en wat lei na gelyke deling insluit en wat lei na
breuke
oplossings wat eenheids- en nie- oplossings wat eenheids- en nie- oplossings wat eenheids- en nie- oplossings wat eenheids- en nie-
eenheidsbreuke insluit byvoorbeeld eenheidsbreuke insluit byvoorbeeld eenheidsbreuke insluit byvoorbeeld eenheidsbreuke insluit byvoorbeeld
1 1 3 2 1 1 3 2 1 1 3 2
1 1 2 2 ,4 , 4 , 5 ensovoorts 2 ,4 , 4 , 5 ensovoorts 2 ,4 , 4 , 5 ensovoorts
2 4 3
, , ensovoorts
1.11 • Herken en identifiseer Suid- • Herken en identifiseer Suid- • Herken en identifiseer Suid- • Herken en identifiseer Suid-
Afrikaanse munte en banknote Afrikaanse munte en banknote Afrikaanse munte en banknote Afrikaanse munte en banknote
Geld

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Oplossing van geldprobleme wat • Oplossing van geldprobleme wat • Oplossing van geldprobleme wat • Oplossing van geldprobleme wat
totale en kleingeld in rand of sent totale en kleingeld in rand of sent totale en kleingeld in rand of sent totale en kleingeld in rand of sent
insluit insluit insluit insluit
• Herlei tussen rand en sent • Herlei tussen rand en sent

75
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
KONTEKSVRYE BEREKENINGE

76
1.12 Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke Gebruik die volgende tegnieke
wanneer bewerkinge gedoen word: wanneer bewerkinge gedoen word: wanneer bewerkinge gedoen word: wanneer bewerkinge gedoen word:
Tegnieke (metodes of
strategieë) • opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle • opbou en afbreek van getalle
• verdubbeling en halvering • verdubbeling en halvering • verdubbeling en halvering • verdubbeling en halvering
• getallelyne • getallelyne • getallelyne • getallelyne
• afronding in tiene • afronding in tiene • afronding in tiene
WISKUNDE GRAAD 1-3

1.13 • Optelling tot 99 • Optelling tot 400 • Optelling tot 800 • Optelling tot 999
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 • Aftrekking vanaf 400 • Aftrekking vanaf 800 • Aftrekking vanaf 999
aftrekking
• Gebruik gepaste simbole • Gebruik gepaste simbole • Gebruik gepaste simbole • Gebruik gepaste simbole
(+, –, =, ) (+, –, =, ) (+, –, =, ) (+, –, =, )
• Oefen getalkombinasies tot 20 • Oefen getalkombinasies tot 30 • Oefen getalkombinasies tot 30 • Oefen getalkombinasies tot 30

1.14 • Vermenigvuldig getalle 1 tot10 met • Vermenigvuldig 2, 4, 5, 10, 3 tot ‘n • Vermenigvuldig 2, 3, 4, 5, 10 tot ‘n • Vermenigvuldig 2, 3, 4, 5, 10 tot ‘n
2, 5, 3, 4 totaal van 50 totaal van 100 totaal van 100
Herhaalde
optelling wat lei tot • Gebruik gepaste simbole • Gebruik gepaste simbole • Gebruik gepaste simbole • Gebruik gepaste simbole
vermenigvuldiging (x, =, ) (x, =, ) (x, =, ) (x, =, )
1.15 • Verdeel getalle tot 50 met 2, 5, 10 • Verdeel getalle tot 50 met 2, 4, 5, • Verdeel getalle tot 99 met 2, 4, 5, • Verdeel getalle tot 99 met 2, 3, 4,
10, 4 10, 3 5,10
Deling • Gebruik gepaste simbole (÷, =, )
• Gebruik gepaste simbole (÷, =, ) • Gebruik gepaste simbole (÷, =, ) • Gebruik gepaste simbole (÷, =, )

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
1.16 Getalbegrip: Getalgebied 200 Getalbegrip: Getalgebied 500 Getalbegrip: Getalgebied 750 Getalbegrip: Getalgebied 999
Hoofrekene • Orden ‘n gegewe versameling • Orden ‘n gegewe versameling • Orden ‘n gegewe versameling • Orden ‘n gegewe versameling

CAPS
geselekteerde getalle geselekteerde getalle geselekteerde getalle geselekteerde getalle
• Vergelyk getalle tot 200 en sê • Vergelyk getalle tot 200 en sê • Vergelyk getalle tot 200 en sê • Vergelyk getalle tot 200 en sê
watter is: watter is: watter is: watter is:
-- 1 meer of 1 minder -- 1 meer of 1 minder -- 1 meer of 1 minder -- 1 meer of 1 minder
-- 2 meer of 2 minder -- 2 meer of 2 minder -- 2 meer of 2 minder -- 2 meer of 2 minder
-- 3 meer of 3 minder -- 3 meer of 3 minder -- 3 meer of 3 minder -- 3 meer of 3 minder
-- 4 meer of 4 minder -- 4 meer of 4 minder -- 4 meer of 4 minder -- 4 meer of 4 minder
-- 5 meer of 5 minder -- 5 meer of 5 minder -- 5 meer of 5 minder -- 5 meer of 5 minder
-- 10 meer of minder -- 10 meer of minder -- 10 meer of minder -- 10 meer of minder
Vinnige herroep: Vinnige herroep: Vinnige herroep: Vinnige herroep:
• Herroep optel en aftrekfeite tot 20 • Herroep optel en aftrekfeite tot 20 • Herroep optel en aftrekfeite tot 20 • Herroep optel en aftrekfeite tot 20
• Optel of aftrek veelvoude van 10 • Optel of aftrek veelvoude van 10 • Optel of aftrek veelvoude van 10 • Optel of aftrek veelvoude van 10
van 0 tot 100 van 0 tot 100 van 0 tot 100 van 0 tot 100
• Vermenigvuldigings- en
delingsfeite vir die:
-- Twee maaltafel tot
-- Tien maaltafel tot 10 x 10
Hoofrekenestrategieë
Hoofrekenestrategieë Hoofrekenestrategieë Hoofrekenestrategieë
Gebruik die volgende
Gebruik die volgende Gebruik die volgende Gebruik die volgende
rekenstrategieë:
rekenstrategieë: rekenstrategieë: rekenstrategieë:
• Sit die groter getal eerste en tel
• Sit die groter getal eerste en tel • Sit die groter getal eerste en tel • Sit die groter getal eerste en tel
aan of terug
aan of terug aan of terug aan of terug
• getallelyn
• getallelyn • getallelyn • getallelyn
• Verdubbeling en halvering
• Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering • Verdubbeling en halvering
• Opbou en afbreek

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Opbou en afbreek • Opbou en afbreek • Opbou en afbreek
• Gebruik die verwantskap tussen
• Gebruik die verwantskap tussen • Gebruik die verwantskap tussen • Gebruik die verwantskap tussen
optel en aftrek
optel en aftrek optel en aftrek optel en aftrek
• Gebruik die verwantskap tussen
• Gebruik die verwantskap tussen
vermenigvuldiging en deling

77
vermenigvuldiging en deling
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
1.17 • Gebruik en benoem breuke in • Gebruik en benoem breuke in • Gebruik en benoem • Gebruik en benoem breuke in

78
bekende kontekste insluitende bekende kontekste insluitende eenheidsbreuke en nie- bekende kontekste insluitende
Breuke
halwes, kwarte, agstes, derdes, halwes, kwarte, agstes, derdes, eenheidsbreuke in bekende halwes, kwarte agstes, derdes,
sesdes, vyfdes sesdes, vyfdes kontekste insluitende halwes, sesdes, vyfdes
kwarte, agstes, derdes, sesdes,
vyfdes
• Herken breuke in die vorm van • Herken breuke in die vorm van • Herken breuke in die vorm van • Herken breuke in die vorm van
diagramme diagramme diagramme diagramme
• Write fractions as 1half, 1third • Write fractions as 1 half, 1third • Begin herken dat twee halwes • Begin herken dat twee halwes
of drie derdes een hele maak en of drie derdes een hele maak en
dat een helfte en twee kwarte dat een helfte en twee kwarte
WISKUNDE GRAAD 1-3

ekwivalent is ekwivalent is
• Skryf breuke as 1 halwe, 2 derdes • Skryf breuke as 1 halwe, 2 derdes

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Probleemtipes vir graad 3

Hierdie is voorbeelde van die belangrike probleemtipes wat die onderwyser gereeld aan haar klas moet voorhou.
Wanneer die onderwyser met ‘n klein groep leerders werk, behoort sy die probleem mondeling voor te hou. Sodra die
leerders kan lees, kan sy vir hulle die probleem skriftelik gee maar dit moet steeds mondeling gegee word.

Probleme in konteks kan by werksvelle ingesluit word, maar dit behoort kort, voordiehandliggend en bekend wees en
die onderwyser moet seker maak dat al die leerders dit verstaan.

Groepering

Groepering, ignoreer die res

‘n Bakery verkoop broodrolletjies in sakkies van 12. Hulle het 118 rolletjies. Hoeveel sakkies van 12 rolletjies elk kan
hulle maak?

Groepering, sluit die res by die antwoord in

‘n Boer het 227 eiers. Hoeveel eierdosies, wat elk 6 eiers het, gaan hy benodig om al die eiers te verpak?

Deel

Deling, ignoreer die res

Vyf vriende deel 84 lekkers sodat hulle elkeen dieselde aantal lekkers kry.

Deling, lei tot breuke

Deel 15 sjokoladestafies tussen ses vriende sodat hulle elkeen dieselfde hoeveelheid van die sjokoladestafie kry en
daar niks oor is nie.

Breukgedeelte van ‘n versameling

Ouma gee vir Kiki R12. Kiki wil ‘n derde van die geld spaar. Hoeveel geld moet sy spaar?

Hierdie tipe probleem moet eers aan die leerders voorgehou word wanneer hulle vier of vyf probleme met deling wat
lei tot breuke gedoen het en die name van die breukdele ken.

Hierdie tipe probleem moet eers aan die leerders voorgehou word wanneer hulle vier of vyf probleme met deling wat
lei tot breuke gedoen het en die name van die breukdele ken.

Hierdie tipe probleem moet eers aan die leerders voorgehou word wanneer hulle vier of vyf probleme met deling wat
lei tot breuke gedoen het en die name van die breukdele ken.

Proportionele deling

Peter is kleiner as Rhulani. Wanneer Peter een sny brood eet, benodig Rhulani twee snye brood. Wanneer Peter
twee snye eet, benodig Rhulani vier snye. Na ‘n paar dae, het hulle 12 snye brood geëet. Hoeveel snye het Peter
geëet en hoeveel snye het Rhulani geëet?

Sue en Greg doen saam werk. Sue werk vir drie ure en Greg werk vir een uur. Hulle word R60 betaal. Hoe moet hulle
die geld deel?

Herhaalde optelling

Hoeveel wiele het 36 motors?

CAPS FP Wiskunde Graad 1 - 3 79

WISKUNDE GRAAD 1-3
Tempo

Thami spaar elke week 35c. Hoeveel geld sal hy in 8 weke spaar?

Roosters/Rye

Mnr Khumalo plant 20 rye lemoenbome. Daar is 12 bome in ‘n ry. Hoeveel bome is daar altesaam?

Optelling en aftrekking

Daar is ten minste drie basiese tipes optelling en aftrekkingsprobleemtipes en elke tipe kan op ‘n verskillende manier
gevra word. Die basiese tipes is:

Verandering

Noluthando versamel 234 plakkers. Silo gee vir haar nog 80. Hoeveel plakkers het sy nou?

Daar was 500 passasiers op ‘n trein en 176 passasiers klim af. Hoeveel passasiers is daar oor op die trein?

Samevoeging

Sus versamel items vir die skool se herwinningsprojek. Sy versamel 124 plastiekbottels en 268 blikkies. Hoeveel
items het sy versamel? Die winkel het 368 pakkies skyfies; 82 is Chippos en die res is Ziksnacks. Hoeveel Ziksnacks
is daar?

Vergelyking

Die graad 2 klas kollekteer R446. Graad 3 kollekteer R729. Hoeveel meer geld het die graad 3 klas gekollekteer?

Stel elke probleem op verskillende maniere

Probleme moet op verskillende maniere gestel word, byvoorbeeld, beide hierdie is veranderingsprobleme, maar die
“onbekendes” is in verskillende plekke in die probleem.

Die winkel het pakkies mieliemeel en bestel nog 55. Nou is daar 170 pakkies mieliemeel. Hoeveel pakkies was daar
aan die begin?

Die winkel het 500 pakkies suiker. Nadat daar van die pakkies verkoop is, is daar 324 pakkies suiker oor. Hoeveel
pakkies is verkoop?

80 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Probleemsituasies met verskillende funksionele verwantskappe

Heila verkoop worsbroodjies teen R4 elk. Maak ‘n tabel om haar te help om die korrekte bedrag vir die groot bestellings
te vind.

Aantal worsbroodjies 1 2 3 4 5 10 20

Koste in R 4 8

Gebruik die tabel om die koste van sewe en 23 worsbroodjies te vind

Sedick pas babas op. Hy vra R20 vir reiskostes en R5 per uur vir die baba se oppas. Voltooi hierdie tabel vir hom.

Aantal ure 1 2 3 4 5 10

Koste in R 25 30

Neem kennis dat Heila en Sedick se probleem verskillend is.

Hierdie probleemtipes dien as riglyn vir die onderwyser. Leerders moet nie opgesaal word met die benaming van die
probleemtipes nie. Neem kennis dat leerders probleme dikwels op maniere oplos wat die onderwyser nie verwag nie.
‘n Deelsom kan opgelos word deur herhaalde aftrek, optel of vermenigvuldiging. Leerders se oplossingsmetodes sal
deur die loop van die jaar verander soos wat hulle begrip van of bekendheid met die probleemties toeneem en soos
wat hul getalbegrip ontwikkel.

CAPS FP Wiskunde Graad 1 - 3 81

 GRAAD 3 OORSIG
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA

82
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
2.1 Kopieër, brei uit en beskryf Kopieër, brei uit en beskryf Kopieër, brei uit en beskryf Patrone om ons
Meetkundige patrone Kopieër, brei uit en beskryf in Kopieër, brei uit en beskryf in Kopieër, brei uit en beskryf in Identifiseer, beskryf in woorde en
woorde woorde woorde kopieër Meetkundige patrone
• eenvoudige patrone met • eenvoudige patrone met • eenvoudige patrone met • in die natuur
voorwerpe voorwerpe voorwerpe
• vanuit moderne alledaagse lewe
• eenvoudige patrone deur lyne, • eenvoudige patrone deur lyne, • eenvoudige patrone deur lyne,
vorms of voorwerpe te teken vorms of voorwerpe te teken vorms of voorwerpe te teken • vanuit ons kulturele erfenis
WISKUNDE GRAAD 1-3

Verskeidenheid patrone: Verskeidenheid patrone: Verskeidenheid patrone:

• Eenvoudige patrone waarin • Eenvoudige patrone waarin
vorms of groepe vorms op presies vorms of groepe vorms op presies
dieselfde manier herhaal word. dieselfde manier herhaal word.
• Patrone waarin die getal of • Patrone waarin die getal of
grootte van vorms in elke fase grootte van vorms in elke fase
op ‘n voorspelbare manier op ‘n voorspelbare manier
verander byvoorbeeld. gereelde verander byvoorbeeld. gereelde
groterwordende patrone groterwordende patrone

Skep en beskryf eie patrone Skep en beskryf eie patrone Skep en beskryf eie patrone
• Skep eie Meetkundige patrone; • Skep eie Meetkundige patrone; • Skep eie Meetkundige patrone;
-- met voorwerpe -- met voorwerpe -- met voorwerpe
-- met tekeninge van lyne, vorms -- met tekeninge van lyne, vorms -- met tekeninge van lyne, vorms
of voorwerpe of voorwerpe of voorwerpe
• Beskryf eie patrone • Beskryf eie patrone • Beskryf eie patrone
2.2 Kopieër, brei uit en beskryf Kopieër, brei uit en beskryf Kopieër, brei uit en beskryf Kopieër, brei uit en beskryf
Getalpatrone Kopieër, brei uit en beskryf Kopieër, brei uit en beskryf Kopieër, brei uit en beskryf Kopieër, brei uit en beskryf
eenvoudige getalpatrone tot ten eenvoudige getalpatrone tot ten eenvoudige getalpatrone tot ten eenvoudige getalpatrone tot ten
minste 200. minste 500. minste 750. minste 1000.
Getalpatrone behoort aantel en Getalpatrone behoort aantel en Getalpatrone behoort aantel en Getalpatrone behoort aantel en
terugtel in te sluit: terugtel in te sluit: terugtel in te sluit: terugtel in te sluit:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• die intervalle in graad 2 • die intervalle in graad 2 • die intervalle in graad 2 • die intervalle in graad 2
gespesifiseer met verhoogde gespesifiseer met verhoogde gespesifiseer met verhoogde gespesifiseer met verhoogde
getalgebiede getalgebiede getalgebiede getalgebiede
• 100e tot ten minste 500 • 50s,100e tot ten minste 1 000 • 20s,25s, 50s,100e tot ten minste • 20s,25s, 50s,100e tot ten minste
1 000 1 000
Skep en beskryf eie patrone Skep en beskryf eie patrone
 GRAAD 3 OORSIG
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

CAPS
3.1 Posisie en aansigte Posisie en aansigte
Posisie, oriëntasie en • Pas verskillende aansigte van • Lees, interpreteer en teken
aansig dieselfde alledaagse voorwerp informele kaarte, of bo-aansigte
van ‘n versameling voorwerpe.
• Benoem ‘n alledaagse voorwerp
wanneer ‘n ongewone hoek • Vind voorwerpe op kaarte
daarvan gewys word
Posisie en aanwysings
Posisie en aanwysings
• Volg aanwysings van een plek na
• Volg aanwysings om in die ‘n ander op ‘n informele kaart
klaskamer en skool rond te
beweeg,
• Gee aanwysings om in die
klaskamer en skool rond te
beweeg

FP Wiskunde Graad 1 - 3
83
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
3.2 Verskeidenheid voorwerpe Verskeidenheid voorwerpe Verskeidenheid voorwerpe

84
3-D voorwerpe Herken en benoem 3-D voorwerpe Herken en benoem 3-D voorwerpe Herken en benoem 3-D voorwerpe
in die klaskamer en in prente in die klaskamer en in prente in die klaskamer en in prente
• bal vorms (sfere) • bal vorms (sfere) • bal vorms (sfere)
• boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas)
• silinders • silinders • silinders
• piramides • piramides
• keëls • keëls
Kenmerke van voorwerpe Kenmerke van voorwerpe Kenmerke van voorwerpe
Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D
WISKUNDE GRAAD 1-3

voorwerpe van: voorwerpe van: voorwerpe van:

• 2-D vorms wat die vlakke van 3-D • 2-D vorms wat die vlakke van 3-D • 2-D vorms wat die vlakke van 3-D
voorwerpe voorstel voorwerpe voorstel voorwerpe voorstel
• plat of geboë oppervlakke • plat of geboë oppervlakke • plat of geboë oppervlakke
Gefokusde aktiwiteite Gefokusde aktiwiteite
Neem waar en bou gegewe 3-D Neem waar en bou gegewe 3-D
voorwerpe deur van konkrete voorwerpe deur van konkrete
materiaal gebruik te maak materiaal gebruik te maak
soos uitsny 2-D vorms, klei, soos uitsny 2-D vorms, klei,
tandestokkies, strooitjies, ander 3-D tandestokkies, strooitjies, ander 3-D
Meetkundige voorwerpe. Meetkundige voorwerpe. Voorgestelde fokus en volgorde
Voorgestelde fokus en volgorde Voorgestelde fokus en volgorde van aktiwiteite vir die vierde
van aktiwiteite vir die tweede van aktiwiteite vir die derde kwartaal
kwartaal kwartaal
Werk met sfere, prismas en silinders Werk met sfere, prismas en silinders
soos in graad 2; benoem en soos in graad 2; benoem en
groepeer die voorwerpe. groepeer die voorwerpe.
Fokus op die tipe oppervlak van elke Fokus op die tipe oppervlak van elke
voorwerp. Onderskei tussen geboë voorwerp. Onderskei tussen geboë
en plat oppervlakke. en plat oppervlakke.
Gebruik uitgeknipte kartonvierkante Bespreek die plat oppervlakke van
om ‘n boks te maak. Bespreek die prismas en silinders en beskryf of
plat oppervlakke van prismas en die oppervlak rond, vierkantig of
silinders en beskryf of die oppervlak reghoekig is.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

rond, vierkantig of reghoekig is. Benoem en groepeer die bostaande
meetkundige voorwerpe.
Gebruik tandestokkies, strooitjies,
of gerolde papier om ‘n piramide te
maak.
Werk word deur skriftelike oefeninge Werk word deur skriftelike oefeninge Werk word deur skriftelike oefeninge
vasgelê. vasgelê. vasgelê
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms
2-D vorms • sirkels • sirkels

CAPS
• driehoeke • driehoeke
• vierkante • vierkante
• reghoeke • reghoeke
Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms
Beskryf, sorteer en vergelyk 2-D Beskryf, sorteer en vergelyk 2-D
vorms in terme van: vorms in terme van:
• vorm • vorm
• reguit sye • reguit sye
• ronde sye • ronde sye
Voorgestelde fokusaktiwiteite vir Voorgestelde fokusaktiwiteite vir
die eerste kwartaal die derde kwartaal
Benoem en groepeer vorms. Benoem en groepeer vorms.
Fokus op die tipe rande wat elke Fokus op die tipe rande wat elke
vorm het. vorm het.
Onderskei vorms deur bespreking Onderskei vorms deur bespreking
van die vorm se reguit of ronde van die vorm se reguit of ronde
rande. rande.
Teken sirkels, vierkante, reghoeke Teken sirkels, vierkante, reghoeke
en driehoeke. en driehoeke.
Werk word deur skriftelike oefeninge Werk word deur skriftelike oefeninge
vasgelê. vasgelê.
3.4 Simmetrie Simmetrie
Symmetrie Bepaal die lyn van simmetrie deur Herken en teken lyne van simmetrie
papier te vou en weerkaatsing in 2-D Meetkundige en nie-
Meetkundige vorms
Voorgestelde fokus vir die tweede
kwartaal Voorgestelde fokus vir die vierde
kwartaal
Papiervou-aktiwiteite wat ‘n begrip

FP Wiskunde Graad 1 - 3
vir simmetrie ontwikkel, insluitend: Skriftelike oefeninge sluit voorbeelde
in waar
• Aktiwiteite waarin nat verf op ‘n
bladsy geplaas word vorrdat dit • Die simmetrielyn nie altyd ‘n
gevou word vertikale lyn is nie

85
• Aktiwiteite waarin die papier op die • Daar meer as een simmetrielyn op
voulyn geknip of geskeur word die vorm of voorwerp is
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRADE 3 OORSIG
4. METING

86
ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
4.1 Lees die tyd Lees die tyd Lees die tyd Lees die tyd
Tyd • Lees datums op kalenders • Lees datums op kalenders • Lees datums op kalenders • Lees datums op kalenders
• Dui verjaardae, godsdienstige • Dui verjaardae, godsdienstige • Dui verjaardae, godsdienstige • Dui verjaardae, godsdienstige
feeste, openbare vakansiedae, feeste, openbare vakansiedae, feeste, openbare vakansiedae, feeste, openbare vakansiedae,
historiese gebeure, skoolgebeure historiese gebeure, skoolgebeure historiese gebeure, skoolgebeure historiese gebeure, skoolgebeure
op ‘n kalender aan op ‘n kalender aan op ‘n kalender aan op ‘n kalender aan
• Lees 12-uur tyd in • Lees 12-uur tyd in • Lees 12-uur tyd in • Lees 12-uur tyd in
WISKUNDE GRAAD 1-3

-- ure -- ure -- ure -- ure

-- halfure -- halfure -- halfure -- halfure
-- kwartiere -- kwartiere -- kwartiere -- kwartiere
-- minute -- minute -- minute -- minute
op analogiese horlosies en op analogiese horlosies en op analogiese horlosies en op analogiese horlosies en
digitale horlosies en ander digitale digitale horlosies en ander digitale digitale horlosies en ander digitale digitale horlosies en ander digitale
instrumente wat tyd aandui instrumente wat tyd aandui instrumente wat tyd aandui instrumente wat tyd aandui
byvoorbeeld selfone byvoorbeeld selfone byvoorbeeld selfone byvoorbeeld selfone
Tydsberekening Tydsberekening Tydsberekening
Gebruik kalenders om tydsduur Gebruik kalenders om tydsduur Gebruik kalenders om tydsduur
te bereken en in dae of weke of te bereken en in dae of weke of te bereken en in dae of weke of
maande te beskryf, insluitende maande te beskryf, insluitende maande te beskryf, insluitende
• Gebruik horlosies om tydsduur • omskakeling tussen dae na weke • omskakeling tussen dae na weke
bereken in ure, halfure of
• omskakeling tussen weke na • omskakeling tussen weke na
kwartiere.
maande maande
Gebruik horlosies om tydsduur • Gebruik horlosies om tydsduur
bereken in ure, halfure of kwartiere. bereken in ure, halfure of
kwartiere.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
4.2 Informal measuring Bekendstelling aan formele
meting
Lengte Informele meting

CAPS
• Skat, meet, orden en rekordeer
• Skat, meet, vergelyk, orden en
lengte deur gebruik te maak van
rekordeer lengte deur gebruik te
meters (òf met meterstokke òf
maak van nie-standaard meting
met meterlengtes van tou) as die
byvoorbeeld handbreedte, treë,
standaard eenheid van lengte.
potloodlengtes, tellers ensovoorts.
• Beskryf die lengte van voorwerpe
en sê hoeveel informele eenhede
lank hulle is
• Gebruik woordeskat om oor die
vergelyking te praat, byvoorbeeld
langer, korter, groter, en wyer
Bekendstelling aan formele
meting
• Skat, meet, orden en rekordeer
• Skat, meet en rekordeer lengtes
lengte deur gebruik te maak van
in sentimeter deur ‘n liniaal te
meters (òf met meterstokke òf
gebruik.
met meterlengtes van tou) as die
standaard eenheid van lengte.
• Skat, meet en rekordeer lengtes
in sentimeter deur ‘n liniaal te
gebruik.
• (Geen omskakeling tussen
senitmeters en meters word
verlang nie)

FP Wiskunde Graad 1 - 3
87
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
4.3 Informele meting

88
Massa • Skat, meet, vergelyk, orden en
rekordeer massa deur gebruik
te maak van nie-standaard
maat-eenhede en ‘n balans,
byvoorbeeld blokke, bakstene,
ensovoorts
• Gebruik woordeskat om te praat
oor die vergelyking, byvoorbeeld
lig, swaar, ligter, swaarder
WISKUNDE GRAAD 1-3

Bekendstelling van formele Bekendstelling aan formele

meting meting
• Vergelyk, orden en rekordeer Leerders doen geskrewe take vir
die massa van kommersiële vaslegging, insluitend die lees van
verpakte voorwerpe waarop die prente
massa gedruk is in kilogramme,
byvoorbeeld 2 kilogram rys en • produkte waarvan hul massa
1 kilogram meel of in gram, opgeskryf is
byvoorbeeld 500g sout • badkamerskale waar die naald na
• Meet hul eie massa in kilogramme die genommerde gradelyn wys
deur gebruik te maak van ‘n
badkamerskaal
• Meet hul eie massa in kilogramme
deur gebruik te maak van ‘n
badkamerskaal. Die verwagting is
dat leerders slegs tot die naaste
gemommerde gradelyn moet
lees. Hulle beskryf hul massa as
byna/omtrent/naastenby/‘n bietjie
meer as/ min of meer of presies
die getal kilogramme wat van die
skaal afgelees word
• Indien balanseerskale met

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

massa-stukke in gram gekalibreer,
beksikbaar is, kan leerders die
massa van verskillende voorwerpe
in gram meet.
(Geen omskakeling tussen gram en
kilogram word verlang nie)
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
4.4 Informele meting Bekendstelling aan formele
meting
Kapasiteit/volume • Skat, meet, vergelyk en orden

CAPS
die kapasiteit van houers (dit wil Leerders doen geskrewe take vir
sê die hoeveelheid wat die houer vaslegging, insluitend die lees van
kan hou as dit gevul is). Gebruik prente
nie-standaard mates byvoorbeeld
• produkte waarvan hul kapasiteit
lepels en koppies
opgeskryf is en orden dit in logiese
• Beskryf die kapasiteit van die volgorde
houer deur te tel en te sê hoeveel
• prente van bekers waar die
van die informele eenhede dit
volume naby ‘n genommerde 1
geneem het om die houer te vul
liter of 2 liter indelingslyn is of ‘n
byvoorbeeld die bottel het ‘n
half liter of kwart liter
kapasiteit van vier koppies
• prente van bekers waar die
Bekendstelling aan formele
volume naby ‘n genommerde
meting
millilliter indelingslyn is
• Skat, meet, vergelyk, orden en
Die verwagting is dat leerders slegs
rekordeer die kapasiteit van
lees tot die naaste genommerde
voorwerpe deur in liter, halwe liter
indelingslyn. Hulle beskryf hul
en kwart liter te meet
volume as byna/naby /‘n bietjie meer
• Vergelyk, orden en rekordeer as/min of meer/ presies die aantal
die kapasiteit van kommersieel (van liter) wat hulle van die beker
verpakte voorwerpe waarvan aflees.
kapasiteit in liter geskryf is
Geen omskakeling tussen milliliter
byvoorbeeld 2 liter melk, 1 liter
en liter word verlang nie
koeldrank, 5 liter verf, of in
milliliter; byvoorbeeld 500 ml
melk, 340 milliliter koeldrank, 750
milliliter olie
• Weet dat ‘n standaard koppie 250
milliliter is
• Weet dat ‘n teelepel 5 milliliter is
Geen omskakeling tussen milliliter
en liter word verlang nie

FP Wiskunde Graad 1 - 3
89
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4
4.5 Omtrek

90
Omtrek Ondersoek die afstand rondom
2-D vorms en 3-D voorwerpe deur
direkte vergelyking of informele
eenhede te gebruik. .
4.6 Area
Area Ondersoek area deur van teëls
gebruik te maak
WISKUNDE GRAAD 1-3

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 3 OORSIG
5. DATAHANTERING

ONDERWERPE KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4

CAPS
5.1 Aanbeveling: Aanbeveling:
Versamel en Hele datasiklus om ‘n staafgrafiek te Herorganiseer die gegewe data
organiseer data maak. in ‘n lys, telmerkies, tabel of in ‘n
staafgrafiek.
Versamel data oor die klas of skool
om vrae te beantwoord wat deur die Stel data voor op ‘n staafgrafiek.
onderwyser gestel word
Beantwoord vrae oor die data op die
5.2 Gebruik telmerke om data op te staafgrafiek.
Datavoorstelling teken in die afdelings wat voorsien
word.
Stel data voor in
Analiseer data vanaf die gegewe Analiseer data vanaf die gegewe
• Tabelle
5.3 voorstellings voorstellings
• Staafgrafieke
Analiseer en Aanbeveling Aanbeveling
Interpreteer data Praat oor en beantwoord vrae
• Ten minste een prentgrafiek met • Ten minste een prentgrafiek met
oor die data in die tabelle en
een-tot-een afparing een-tot-een afparing
staafgrafieke.
• Ten minste een staafgrafiek • Ten minste een staafgrafiek

FP Wiskunde Graad 1 - 3
91

WISKUNDE GRAAD 1-3
WISKUNDE GRAAD 1-3
3.5 Verduidelikende notas met onderrig-riglyne

Die onderstaande tabelle voorsien aan die onderwyser:

• inhoudsareas en onderwerpe per kwartaal;

• voorgestelde begrips- en vaardigheidsfokus per kwartaal;

• verduidelikende notas met onderrig-riglyne; en

• tydsduur per onderwerp in 1 uur 24 minute lesse.

92 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 3.5.1. Verduideliking van graad 1 inhoud

GraAd 1 kwartaal 1

CAPS
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE
Gedurende die eerste kwartaal word tyd spandeer aan die ontwikkeling van pre-getalontwikkeling. Vroeë vaardighede in terme van patrone, ruimte en vorm, meting en data vorm die
grondslag van skoolvaardighede in die algemeen en getalvaardighede in besonder.
Pas
Pasaktiwiteite lei tot die begrip van een-tot-een verhouding, wat weer die grondslag vorm vir die vergelyking van die getalle in ‘n groep.
Wanneer ‘n leerder daartoe in staat is om dit wat “dieselfde” is te identifiseer, is dit moontlik om twee stelle/versamelings te pas. Dit is ‘n voorvereiste vir behoud. Behoud is ‘n
belangrike vaardigheid met betrekking tot meting, getal en ruimte en vorm.
Sortering
Tydens sortering, bepaal leerders ooreenkomste en verskille. Leerders ontwikkel die vermoë om te beskryf en te identifiseer. Beskrywing beteken dat leerders dinge om hulle kan
herken en benoem. Identifiseer beteken dat leerders enige voorwerp kan uitken wanneer ‘n beskrywing gegee word. Leerders identifiseer volgens sekere eienskappe. Leerders sorteer
voorwerpe volgens grootte, kleur, vorm, lengte, massa, kapasiteit en volume. Sortering word gedoen deur:
• Alledaagse voorwerpe tydens datahantering
• Meetkundige vorms en voorwerpe in vorm en ruimte; en
• Die eienskappe van voorwerpe in meting.
Vergelyking
Wanneer leerders voorwerpe vergelyk, fokus hulle op die verskille tussen voorwerpe. Leerders fokus op:
• Groot of klein;
• Swaar of lig;
• Lank of kort;
• Warm of koud;
• Leeg of vol;
• Baie of min; en
• Eerste, laaste of middel.
Die aanleer van vergelyking is die fokusarea van:
• Vroeë metingaktiwiteite;
• Aanvanklike aktiwiteite met vorm en ruimte (sluit in werk oor posisie); en
• Vroeë werk met patroonvorming.
Tydens getalaktiwiteite, pas leerders voorwerpe in verskillende groepe. Hulle leer om groepe met dieselfde aantal voorwerpe te identifiseer en om groepe te onderskei wat meer of
minder voorwerpe het as ander groepe.
Ordening

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Ordening is fundamenteel tot die getalsisteem. Plasing en die tel van voorwerpe help jong leerders om seker te maak dat elke voorwerp slegs een keer getel word. Om voorwerpe on
volgorde te plaas, lê die grondslag vir die begrip om getalle te orden.
Vroeë werk met patrone help leerders om hul aandag te fopkus op ordening. Later gebruik leerders hierdie vaardigheid wanneer hulle met getalpatrone werk.
Subitering

93
Subitering is die onmiddelike herkenning van die aantal voorwerpe in ‘n versameling sonder om dit te tel.
Subitering help leerders om klein hoeveelhede as ‘n eenheid te sien. Dit vorm ‘n vroeë grondslag vir getalbewerking.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1

94
uur 24 minute)
1.1 Tel voorwerpe akkuraat Tel voorwerpe akkuraat Om te tel help leerders om ‘n bewustheid te ontwikkel ten opsigte van die grootte van
tot 50. tot 10 getalle en lê die grondslag vir berekeninge met heelgetalle. Gedurende die eerste kwartaal
Tel
ontwikkel leerders die volgende vaardighede:
Gee ‘n redelike skatting Gee ‘n redelike skatting
voorwerpe
van ‘n aantal voorwerpe van ‘n aantal voorwerpe • Tel alles
wat deur telling wat deur telling
• Tel aan
nagegaan kan word. nagegaan kan word.
• Die kardinale beginsel
• Werk met geskrewe tekste
WISKUNDE GRAAD 1-3

Tydens kwartaal 1, fokus tel op die ontwikkeling van die leerders se telvaardighede. Die
ontwikkeling van telvaardighede laat hulle toe om:
• Gegroepeerde en ongegroepeerde voorwerpe te tel;
• Aan en terug te tel;
• Telaksies uit te voer;
• In volgorde op ‘n getalyn te tel;
• ‘n bewustheid te kweek vir die grootte van getalle deur dit te orden en te vergelyk; en
• te skat en te voorspel.
Tel van voorwerpe
Voordat leerder kan tel, moet hulle geleenthede kry om mondeling te tel. Leerders moet ‘n
mondelinge lys van getamname in volgorde hê: een, twee en drie tot 20. Moedig leerders
aan om getalrympies te sê en speletjies te speel wat mondelinge tel inoefen. Die vermoë
om mondeling of ritmies te tel ontwikkel die kennis van getalname en ‘n sin vir die ritme/
patrone in getalle.
Leerders tel elke voorwerp en pas die getalname by versamelins voorwerpe. Dit sluit in die
aanraak en manipulasie van die voorwerpe en die noem van die getalnaam. Dit is belangrik
dat leerders verstaan dat die laaste getalnaam die laaste voorwerp behels wat in die groep
getel is. Hulle moet weet en verstaan dat die laaste getalnaam die aantal in die versameling
voorstel of die kardinaliteit van die versameling. Nie alle leerders wat mondeling kan tel en
die getalname in volgorde kan sê sal verstaan wat hulle tel nie.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Hulle mag getalle oorslaan en sê dat daar vier tellers is as daar in werklikheid vyf tellers is.
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.1 Tel voorwerpe akkuraat Tel voorwerpe akkuraat Dit is belangrik dat leerders dieselfde aantal verskillende voorwerpe tel.
tot 50. tot 10
Tel Voorbeeld:
Gee ‘n redelike skatting Gee ‘n redelike skatting
voorwerpe • Tel ses tellers
van ‘n aantal voorwerpe van ‘n aantal voorwerpe
wat deur telling wat deur telling • Bring vir my ses potlode
nagegaan kan word. nagegaan kan word.
• Tel ses knope
Behoud
Leerders besef dat wanneer hulle die aantal voorwerpe tel, die getal nie beïnvloed word
deur hul grootte of posisie nie. Daar kan gevra word: hoeveel sterre is daar op elke kaart?

Die posisie of rangskikking van diensterre is verskillend, maar die aantal sterre op elke
kaart is dieselfde.
Dit is belangrik dat leerders ‘n klein aantal voorwerpe kan erken sonder om dit te tel.
Herken byvoorbeeld:
• Vyf as die aantal vingers aan een hand
• Drie tellers, op enige manier gerangskik
• Een tot ses as rangskikkings op ‘n dobbelsteen
Dit staan ook bekend as subitering.
Daarom:
• Fundamentele getalbegrippe word ontwikkel deur die tel van versamelings voorwerpe.
Leerders leer:
• Om getalwoordeskat met versamelingsvoorwerpe te assosieer
• Om ‘n geheueprentjie te vorm van wat die getal beteken, dit wil sê hoe groot dit is; en

FP Wiskunde Graad 1 - 3
95
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1

96
uur 24 minute)
1.1 Tel voorwerpe akkuraat Tel voorwerpe akkuraat Dat die getalnaam van die laaste tetelde voorwerp die totale aantal voorwerpe in die groep
tot 50. tot 10 verteenwoordig.
Tel
Gee ‘n redelike skatting Gee ‘n redelike skatting • Aanwysings en vrae om die tel van voorwerpe te ondersteun
voorwerpe • Tel 10 telstokkies. Rangskik dit op ‘n lyn.
van ‘n aantal voorwerpe van ‘n aantal voorwerpe
wat deur telling wat deur telling • Herrangskik die stokkies en tel weer. Is die aantal steeds dieselfde?
nagegaan kan word. nagegaan kan word. • Tel hierdie bottelproppies sonder om daaraan te raak.
• Is daar dieselfde aantal van elk?
• Hoeveel kryte dink jy is daar?
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Is daar meer of minder as wat jy gedink het?

• Hoe weet jy dat jy die getal gekry het?
• Hoe weet jy dat jy elke kryt getel het?
• Hoe kan jy jou antwoord toets?
• Geskrewe tekste
Leerders behoort geleenthede gebied te word om illustrasies van voorwerpe te tel.
Voorbeeld:
Hoeveel?

Aantel
Sodra leerders al die voorwerpe met vertroue vanaf een kan tel, behoort hulle ‘n
versameling wat hulle reedes het, aan te tel.
Voorbeeld:
Vra die leerders om sewe voorwerpe uit te tel en dan vanaf sewe aan te tel totdat hulle 10
voorwerpe het.
Die strategie van aantel is meer effektief as om alles te tel en leerders sal aantel gebruik
wanneer hulle berekeninge doen.
Hulpmiddels:
Dit is nuttig om ‘n verskeidenheid voorwerpe te hê wat leerders as tellers kan gebruik.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Voorbeeld:
• Vuurhoutjies
• Roomysstokkies
• Perskepitte
• Boontjies
• Bottelproppies
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.2 Tel aan en terug Tel aan en terug in Aantel in ene
Tel aan en In ene vanaf enige getal Ene vanaf enige getal Mondelinge en ritmiese tel is ‘n belangrike stap in die opsê van getalname in volgorde.
terug tussen tussen Wanneer leerders in staat is om dit te doen, beteken dit nie dat hulle ‘n begrip het van die
grootte van die getalle wat hulle opnoem nie. (There is no relationship between the number
Tel aan in Tel aan in and the quantity or size of the numbers.)Daar is geen verband tussen die getal en die
• 10’e vanaf enige 10’s vanaf enige getal hoeveelheid of grootte van die getal nie.
veelvoud van 10 tussen 1 en 20 In kwartaal 1 word daar van die leerders verwag om slegs in ene aan en terug te tel tot 20.
tussen 1 en 100 Aantel en terugtel kan met die hele klas gedoen word. Maak seker dat die leerders nie
• 5’s vanaf enige betekenisloos dreunsang nie. In die fokusgroepe en tydens selfstandige werk kan die
veelvoud van 5 tussen volgende aktiwiteite gedoen word om betekenis aan die telaksie te gee:
1 en 100 • Begin by twee en tel tot agt
• 2’s vanaf enige • Tel vanaf vier tot 10
veelvoud van 2 tussen • Tel vanaf twee tot agt. Hoeveel getalle het jy getel?
1 en 100 Tel tot tien
Aanvanklik sal leerders tot tien tel en die getalname in volgorde oefen.
Leerders kan verveeld raak as hulle mondelings tel en hulle behoort dit op verskillende
maniere te doen, anders is hulle bloot besig om te sing. Ritmiese tel moet ondersteun word
deur die getalsimbole te lees en voorwerpe te tel.
Die leerders moet die visuele beelde van die getalle in volgorde kan sien. Die volgende
visuele beelde kan gebruik word:
• Telkrale
• ‘n Telraam
• ‘n Getallelyn
Aanvanklik word al die getalle op die getallelyn voorgestel en dan ‘n getallelyn met
sommige getalle gebruik word. Dit beteken dat die leerders die getalle in volgorde moet ken
om die openinge te kan voltooi.
Terugtel
Die vaardigheid van terugtel is vir baie leerders moeilik en moet gereeld geoefen word.
Terugtel begin by ‘n getal waarmee die leerder bekend is, 2, en bou hierop voort soos wat
daar op groter getalle gefokus word.
Tel tot 20

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Dit mag dalk vir die leerders nodig wees om die getalvolgorde saam met die onderwyser
te sê as daar verder as tien getel word. Dit is ook belangrik om leerders aan te moedig om
vanaf enige getal te begin tel. Dit is meer uitdagend om vanaf 8 te tel as vanaf 1. Leerders
gebruik hierdie vaardigheid tydens optel.

97
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1

98
uur 24 minute)
1.2 Tel aan en terug Tel aan en terug in Hulpmiddels
Tel aan en In ene vanaf enige getal Ene vanaf enige getal • Telkrale tot 20
terug tussen tussen
• Telraam
Tel aan in Tel aan in
• Getalroosters help om die leerder se vermoë te ontwikkel om inligting vanaf tabel te lees.
• 10’e vanaf enige 10’s vanaf enige getal Die rooster behoort slegs die volgende inligting te verskaf omdat leerders tot tien tel.
veelvoud van 10 tussen 1 en 20
tussen 1 en 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
WISKUNDE GRAAD 1-3

• 5’s vanaf enige 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

veelvoud van 5 tussen
1 en 100 • ‘n Getallelyn tot 20
• 2’s vanaf enige
veelvoud van 2 tussen
1 en 100

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.3 Herken, identifiseer en Herken, identifiseer en Lees en skryf van getalsimbole en –name
lees getalle lees van getalle Leerders moet leer hoe om:
Getalsim-
bole en • Herken, identifiseer • Herken, identifiseer • Getalsimbole en –name te skryf
getalname en lees getalsimbole en lees getalsimbole
vanaf 1 tot 100 vanaf 1 tot 20 • Getalsimbole te lees
• Die getalle te sê
• Skryf getalsimbole 1 • Skryf getalsimbole 1
tot 20. tot 5 Die lees en skryf van getalsimbole en –name moet gekoppel word aan die telaktiwiteite.
Leerders moet geleenthede gebied word om die getalsimbool en die getalnaam by
• Herken, identifiseer en • Herken, identifiseer en versamelings van voorwerpe wat hulle kan tel, te pas. Op hierdie manier is daar ‘n skakel
lees getalname lees getalname 1 tot 5 tussen die getalsimbool, die getalnaam, die voorstelling van die getal en die betekenis van
• Skryf getalname 1 to • Skryf getalname 1 tot 5 die getal.
10 Verdere aktiwiteite
Oefen van skryfwerk
Leerders oefen die skryf van die getalsimbole op verskillende maniere:
• Deur die syfers na te trek
• ‘Verbind die kolle’ aktiwiteite met die buitelyne van die getalsimbole
• Deur in die sand te skryf
• Deur op skryfborde of op sement te skryf
• Deur te verf
• Getalle met wol vas te werk. Hierdie aktiwiteit is besonder nuttig om die beginpunt van die
syfers te beklemtoon wanneer die syfers geskryf word.
• Deur groot syfers wat uit skuurpapier of materiaal geknip is, na te trek
Lees van getalle
Dit kan gedoen word deur:
• Uitwys van getalle op die getallelyn of op ‘n getalrooster
• Lees van getalkaarte
Pas getalsimbole by ‘n versameling voorwerpe
Dit kan gedoen word deur:

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Pas die aantal voorwerpe by die syfer
• Uittel van ‘n groep voorwerpe en kies die toepaslike getalkaart vir die aantal voorwerpe
• Tel voorwerpe in prente en skryf die getalsimbool.

99
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

100
1.4 Beskryf, vergelyk en Beskryf, vergelyk en Vergelyking en ordening van getalle help leerders om hul sin vir die relatiewe grootte van
orden voorwerpe tot 20 orden getalle tot 5 getalle te verfyn. Dit sal hul help om ‘n idee te vorm van hoeveel groter of kleiner ‘n getal
Beskryf,
is ten opsigte van ander getalle. ‘n Leerder wat ‘n goeie sin vir die relatiewe grootte van
vergelyk • Beskryf en vergelyk ‘n • Beskryf en vergelyk
getalle het, sal die basiese bewerkings baie makliker vind. In die grondslagfase word dit
en orden versameling voorwerpe heelgetalle volgens
getallekennis genoem.
getalle volgens baie, min, baie, min, meeste,
dieselfde as minste, meer as, Telvaardighede is belangrik vir die vergelyking en ordening van getalle. Die ordening van
minder as, is gelyk getalle sluit in:
• Beskryf en orden ‘n
aan, verskillend • Die aanleer van die kardinale beginsel wat die waarde van die getal aandui
versameling voorwerpe
WISKUNDE GRAAD 1-3

van die meeste tot die • Beskryf en orden • Gebruik, lees en skryf van getalname en –simbole
minste en die minste versamelings
• Die woordeskat vir die vergelyking van getalle
tot die meeste voorwerpe van die
meeste tot die minste Vergelyking van die aantal voorwerpe
• Beskryf, vergelyk en
en van die minste tot Dit word dikwels gedoen deur een-tot-een afparing te gebruik Leerderws tel ‘n versameling
orden getalle tot 20
die meeste voorwerpe en pas die getalname een-vir-een by die voorwerpe. Die vergelyking van ‘n
• Beskryf en vergelyk versameling voorwerpe hang af van die leerder se telervaring.
• Getalgebied tot vyf
heelgetalle volgens
voorwerpe Vergelyking van ‘n aantal voorwerpe
kleiner as, groter as,
meer as, minder as, is • Beskryf, vergelyk en Dit is belangrik om op die begrippe van ‘meer en minder’ te fokus wanneer hoeveelhede
gelyk aan orden getalle tot 5 vergelyk word.

• Beskryf en orden • Beskryf en vergelyk Wanneer voorwerpe vergelyk word, word die woordeskat met betrekking tot vergelyking
getalle: heelgetalle tot getal 5 ontwikkel.
en gebruik woordeskat Voorbeeld: net soveel soos, dieselfde aantal as, gelyk aan, meer as, minder as.
• Van kleinste tot
soos kleiner as, groter
grootste en grootste tot Orden groepe voorwerpe
as, meer as, minder as
kleinste Leerders ontdek en leer twee belangrike verhoudings deur die tel en vergelyking van twee
• Beskryf en orden: stelle voorwerpe:
-- Getalle van kleinste Ordering groups of objects
tot grootste en
• Twee versamelings is gelyk wanneer hulle dieselfde getalnaam het al is die versamelings
grootste tot kleinste
dalk verskillend gerangskik.
-- Gebruik woordeskat • Die tel van getalle stel ‘n reeks opeenvolgende nommers voor wat elke keer met een
soos voor, na, in die vermeerder, byvoorbeeld, vyf kom na vier, daarom is ‘n versameling met vier voorwerpe
middel / tussen een minder as ‘n versameling met vyf voorwerpe.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Ordening en vergelyking van getalle
Wanneer leerders getalle orden, mag hulle die afstand tussen getalle gebruik om te bepaal
watter getal is groter. Byvoorbeeld, hulle sal sê dat 5 groter is as 2 omdat 5 na 2 kom.
Leerders moet die tel van voorwerpe verbind en vergelyk ‘n groep van nege voorwerpe met
‘n groep van twee voorwerpe. Teen graad 2 en 3, sal leerders getalle orden en vergelyk
deur die waarde van die syfers te verduidelik. Leerders moet die getalle orden deur ‘n
verskeidenheid beelde te gebruik. Leerders kan ook ‘n getalllyn gebruik om getalle te orden.
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.4 Beskryf, vergelyk en Beskryf, vergelyk en Voorbeeld:
orden voorwerpe tot 20 orden getalle tot 5
Beskryf, • Plaas die getal 3 op die getallelyn
vergelyk • Beskryf en vergelyk ‘n • Beskryf en vergelyk
• Kies ‘n getal na 4 en plaas dit in die korrekte posisie op die getallelyn
en orden versameling voorwerpe heelgetalle volgens
getalle volgens baie, min, baie, min, meeste, • Kies die getal tussen 3 en 5 en plaas dit in die korrekte posisie op die getallelyn
dieselfde as minste, meer as,
• Kies die getal voor 2 en plaas dit in die korrekte posisie op die getallelyn
minder as, is gelyk
• Beskryf en orden ‘n
aan, verskillend • Kies die getal voor 3 en plaas dit in die korrekte posisie op die getallelyn
versameling voorwerpe
van die meeste tot die • Beskryf en orden Getalkaarte
minste en die minste versamelings
tot die meeste voorwerpe van die Voorbeeld: Leerders pak die kaarte in volgorde uit
meeste tot die minste
• Beskryf, vergelyk en
en van die minste tot
orden getalle tot 20
die meeste 1 2 3 4 5
• Beskryf en vergelyk
• Getalgebied tot vyf
heelgetalle volgens
voorwerpe
kleiner as, groter as, Geskrewe take
meer as, minder as, is • Beskryf, vergelyk en
gelyk aan orden getalle tot 5 Leerders kan hul kennis konsolideer deur aktiwiteite in werkboeke te voltooi.

• Beskryf en orden • Beskryf en vergelyk Dit kan tydens selfstandige werkstyd gedoen word.
getalle: heelgetalle tot getal 5 Kardinaliteit en rangorde
en gebruik woordeskat
• Van kleinste tot Kardinaliteit verwys na die totale aantal voorwerpe in ‘n stel of versameling. Rangorde
soos kleiner as, groter
grootste en grootste tot verwys na die posisie van ‘n voorwerp in ‘n versameling. Leerders moet besef dat daar ‘n
as, meer as, minder as
kleinste verwantskap is tussen kardinale en ranggetalle. Wanneer hulle ‘n groep voorwerpe tel en
• Beskryf en orden: die vyfde voorwerp aangeraak het, moet hulle besef dat hulle tot dusver vyf goed getel het.
-- Getalle van kleinste Ranggetalle word eers in kwartaal 4 behandel.
tot grootste en
grootste tot kleinste
-- Gebruik woordeskat
soos voor, na, in die
middel / tussen

FP Wiskunde Graad 1 - 3
101
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

102
PROBLEEMOPLOSSING IN KONTEKS
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Gedurende hierdie kwartaal begin leerders woordprobleme oplos deur die volgende
tegnieke wanneer tegnieke wanneer tegnieke te gebruik:
Probleem-
probleme opgelos en die probleme opgelos en die • Konkrete apparaat
oplossings-
oplossings verduidelik oplossings verduidelik
tegnieke • Tekeninge
moet word: moet word:
• Konkrete apparaat, • Konkrete apparaat, • getallelyne
byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers Tekeninge of konkrete apparaat
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Prente om die • Prente om die Leerders sal prente teken en konkrete apparaat gebruik om probleme op te los. Teen die
storiesom te teken storiesom te teken einde van die kwartaal kan leerders prente teken wat getalle bevat wat die bewerking
en oplossing te beskryf. Dit is belangrik dat die prente of tekeninge getalle bevat wat die
• Opbou en afbreek van • Getallelyne wat deur bewerking en oplossing te beskryf met:
getalle konkrete apparaat
ondersteun word, • eenheidsmerke
• Verdubbeling en
byvoorbeeld telkrale • getalle
halvering
Getallelyne
• getallelyne
Die gebruik van getallelyne om bewerkings te doen sal die leerders toelaat om hul
denkwyse neer te skryf en tred hou met hulle gedagtes. Dit laat leerders ook toe om ‘n
geskrewe beeld te hê wat gebruik kan word om te verduidelik hoe die probleem opgelos is.
Gedurende hierdie kwartaal sal leerders bekend gestel word aan getallelyne en sal hulle dit
as bewerkingstrategie gebruik.
Aanvanklik kan ‘n string krale bo of onder die getallelyn gesit word om die leerders te help
tel.
Voordat leerders die getallelyn as bewerkingstrategie kan gebruik, moet dit eers gebruik
word vir:
• Aantel en terugtel
• Lees van getalsimbole
• Skryf van getalsimbole
• Posisionering van getalle op die getallelyn

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Ordening en vergelyking van getalle
Wanneer die getallelyn as bewerkingsbeeld gebruik word, moet die begrip van ‘spronge’
aangeleer word deur vingers te gebruik of deur die opstel van ‘n lyn buite waar die leerders
fisies kan spring van een getal tot die volgende. Hierdie tipe aktiwiteite help leerders om
te sien waar die getalle in verhouding tot mekaar is. Hulle moet kan sê: “Dit sal 2 spronge
neem om van 3 tot 5 te kom.” Leerders moet geleenthede gebied word om die aantal
spronge te voorspel van, byvoorbeeld, 2 tot 5.
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Voorbeeld van die manier waarop leerders hierdie kwartaal die getallelyn kan gebruik:
tegnieke wanneer tegnieke wanneer
Probleem- Daar is drie seuns en twee meisies wat kunslesse by ‘n skool neem. Hoeveel leerders is
probleme opgelos en die probleme opgelos en die
oplossings- daar in die kunsklas?
oplossings verduidelik oplossings verduidelik
tegnieke
moet word: moet word: Leerders kan ‘n getallelyn gebruik om die antwoord te vind.
• Konkrete apparaat, • Konkrete apparaat,
byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers  
• Prente om die • Prente om die
storiesom te teken storiesom te teken
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
• Opbou en afbreek van • Getallelyne wat deur
getalle konkrete apparaat Sien onderstaande ‘metodes en strategieë’ notas oor die bekendstelling van die getallelyn.
ondersteun word,
• Verdubbeling en Neem kennis dat leerders dikwels probleme oplos op maniere wat die onderwyser nie
byvoorbeeld telkrale
halvering verwag nie.
• getallelyne Om die bogeneomde probleem op te los, kan leerders kies om met die aantal meisies te
begin tel en dan 3 bytel. Leerders se metodes sal verander deur die loop van die jaar soos
wat hul begrip en bekendheid met die probleemtipes groei, en soos wat hul getalbegrip
ontwikkel.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
103
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

104
1.7 Probleem oplossing Los woordprobleme Woordprobleme word dikwels gebruik as beginpunt vir bewerkings. Leerders begin deur
in konteks en die prakties in konteks op en probleme op te los met behulp van konkret apparaat wat dan ontwikkel in:
Optelling en
verduideliking van verduidelik eie oplossings
aftrekking • Teken van prente
eie oplossings deur van probleme deur
optelling en aftrekking te optelling enaftrekking • Teken van prente en skryf van getalle om die bewerking te beskryf; en
gebruik met antwoorde met antwoorde tot vyf.
• Deur slegs getalle te gebruik.
tot 20
Voorbeeld:
Daar is vyf kinders op die wipplank. Drie is aan die een kant. Hoeveel is aan die ander
WISKUNDE GRAAD 1-3

kant?
Gedurende die eerste kwartaal kan leerders die woordprobleme soos volg neerskryf:
Bewerkingstrategieë
Tel alles om die wipplankprobleem op te los

1,2,3,4,5

1,2,3 aan
hierdie
Daar is 2 aan
kant
die kant

Die leerders tel hier elke groep en die hele versameling, dus tel hulle ten minste drie keer.
Oplossing van die wipplankprobleem deur tellers te gebruik.
Leerders tel aan vanaf drie totdat hulle by vyf kom. Dit is ‘n meer effektiewe strategie om te
gebruik.
“Ek weet dat drie kinders en nog een kind vier is en nog een vyf kinders is. Daar is dus twee
kinders aan die ander kant.”
Using counting on to solve the see-saw problem

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Optel en aftrek deur apparaat te gebruik
Leerders gebruik konkrete apparaat op bepaalde maniere om ‘n antwoord te kry. Die
apparaat word gebruik om betekenis te skep uit optel en aftrek deur voorwerpe te gebruik
wat hulle kan aanraak, vashou en ronbeweeg. Die struktuur van die woordsom bepaal
dikwels die manier waarop leerders die apparaat gebruik.
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.7 Probleem oplossing Los woordprobleme Rekorderingsbeelde van optel en aftrek
in konteks en die prakties in konteks op en
Optelling en • Rekordering deur konkrete apparaat te gebruik
verduideliking van verduidelik eie oplossings
aftrekking
eie oplossings deur van probleme deur Leerders kan konkrete apparaat gebruik om alles te tel en aan te tel. Leerders kan ook
optelling en aftrekking te optelling enaftrekking hierdie strategieë gebruik om hul denkwyse, bewerkingstrategie en die oplossing aan te dui.
gebruik met antwoorde met antwoorde tot vyf.
• Rekordering deur middel van prente
tot 20
Voorbeeld:

Rekordering deur middel van prente en getalle

Vir leerders om getalle en prente te gebruik om hul denke te beskryf, moet hulle kan:
• Getalle 1-5 herken
• Vyf voorwerpe tel en weet dat 5 die totale aantal voorwerpe wat getel is, voorstel
• Getalle skryf
• Getalle orden en vergelyk
Optel- en aftrekprobleemtipes
Daar is ten minste drie basiese tipes optel- en aftrekprobleme en elke tipe kan op
verskillende maniere gestel word. Die basiese tipes is:
Verandering
Nola het twee appels gehad. Simon gee vir haar drie appels. Hoeveel appels het sy nou?
Nola het vyf appels gehad. Sy gee vier appels vir Simon. Hoeveel appels het sy nou?
Samevoeging
Nosisi het twee groen en twee blou albasters. Hoeveel albasters het sy?

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Nosisi het vier albasters. Drie is groen en die res is blou. Hoeveel blou albasters
het Nosisi?
Vergelyk

105
Nosisi het vyf piesangs. Themba het een piesang. Hoeveel meer piesangs het Nosisi as
Themba?
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

106
1.7 Probleem oplossing Los woordprobleme Hulpmiddels:
in konteks en die prakties in konteks op en
Optelling en Leerders kan los tellers gebruik om hulle te help om te sien wat gebeur as die hoeveelhede
verduideliking van verduidelik eie oplossings
aftrekking bymekaar gesit word of uitmekaargehaal word.
eie oplossings deur van probleme deur
optelling en aftrekking te optelling enaftrekking Los tellers help leerders om te sien wat gebeur as hulle alles tel.
gebruik met antwoorde met antwoorde tot vyf.
Voorbeelde van telapparaat:
tot 20
• Tellers
• Telstokkies
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Bottelproppies
• Perskepitte
• Klippies
• Unifix blokkies
• In die getalgebied 1 tot 5, kan leerders hul vingers as telapparaat gebruik.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.9 Los probleme op en Los probleme op en In Graad 1 word die begrip vir deling bekendgestel deur middel van praktiese probleme wat
verduidelik oplossings verduidelik oplossings deling en groepering insluit. Die deelteken word eers in graad 3 bekendgestel.
Groepering
wat gelyke deling wat gelyke deling
en verdeling Ondersstaande is voorbeelde van tipes woordprobleme wat gedoen kan word.
en groepering met en groepering met
wat lei tot
heelgetalle tot 20 en heelgetalle tot 5 en Groepering
deling
antwoorde met ‘n res antwoorde met ‘n res
Groepering, ignoreer die res
insluit insluit
Stella verkoop pampoentjies in sakkies van twee elk. Sy het vyf pampoentjies oor. Hoeveel
sakkies pampoentjies kan sy maak?
Groepering, sluit die res by die antwoord in
Daar is vier appels. Hoeveel sakkies met appels kan gevul word?
Deling
Deling, ignoreer die res
Deel vyf lekkers tussen drie maatjies sodat almal dieselfde aantal lekkers kry.
Rekorderingsbeeld vir groepering en deling
Wanneer leerders woordprobleme illustreer, sal hulle die items of voorwerpe een vir een
“uitdeel”.
Graad 1 leerders sal dit dan ook so in hul rekordering aanteken.

Soos wat die jaar vorder, sal leerders in staat wees om prente en getalle te gebruik om die
metode wat gebruik is om die getal te deel, aan te toon.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
107
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

108
KONTEKSVRYE BEREKENINGE
Daar is baie maniere om oor die onderrig en aanleer van berekeninge te dink. Een manier is om die getalgebied te dink. Die getakgebeid waarin die leerders werk
sal die tipe apparaat wat hulle gebruik en die manier waarop hulle hul oplossings neerskryf, bepaal.
Dus is een manier waarop daar oor berekeninge gedink word in die grondslagfase, die manier waarop oplossings voorgestel word. Dit kan gedoen word deur:
• Gebruik van konkrete apparaat;
• Tekening van prente;
• Gebruik van prente en simbole;
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Gebruik van getalle en pyltjies; of

• Gebruik van getalsinne.
Leerders beweeg vanaf konkrete apparaat na abstrakte werk met getalsimbole en getalsinne. Bewerkings word gedoen vanuit die konteks van
probleemoplossingsituasies. Leerders ontwikkel probleemoplossingsvaardighede om met getalle te kan werk. Leerders behoort konteksvrye berekeninge te doen.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Gedurende die eerste kwartaal, sal leerders getalprobleme oplos deur konkrete apparaat
tegnieke wanneer tegnieke wanneer te gebruik. Dit is belangrik dat leerders ‘n verskeidenheid apparaat gebruik wat versigtig
Tegnieke
bewerkings gedoen bewerkings gedoen geselekteer is om die ontwikkeling van die onderrigte begrip ondersteun.
(metodes of
word: word:
strategieë) Soos wat die leerders se selfvertroue in die gebruik van die apparaat toeneem, kan hulle
• konkrete apparaat, • konkrete apparaat, tekeninge gebruik om hul denkwyse te rekordeer. Hul tekeninge sal egter die konkrete
byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers apparaat weergee. Daar mag leerders wees wat hul berekeninge dadelik deur tekeninge
weergee sonder die gebruik van enige konkrete apparaat.
• teken prente • prente om die
storiesom te teken Getallelyne wat deur konkrete apparaat ondersteun word
• opbou en afbreek van
getalle • getallelyne ondersteun Wanneer getallelyne as tegniek vir nerekeninge gebruik word, moet die leerders eers die
deur konkrete apparaat volgende reeds gebruik het:
• verdubbeling en
byvoorbeeld telkrale
halvering • ander ‘lynapparate’, byvoorbeeld, telkrale, getalspore;
• getallelyne • die getallelyn om aan of teruf te tel; en
• die getallelyn om getalle te orden en posisioneer.
‘n Gestruktureerde getallelyn moet gebruik word (en is die mees gepaste) wanneer leerders
optel of aftrek. Die gestruktureerde getallelyn moet al die getalle aandui.
• Bekendstelling van optel deur die getallelyn te gebruik
a) Die onderwyser sit ‘n getallelyn van 0 tot 10 op die bord. Sy wys die leerders hoe
om die probleem van op te los met behulp van die getallelyn. Sy plaas ‘n prentjie
van ‘n hasie op die 0.
Voorbeeld: Hasie spring van tot en spring nog twee keer. Hoeveel spronge het die
hasie altesaam gegee?

b) Leerders gebruik hul vingers om op hul eie getallelyne op hul tafels te spring soos
wat die onderwyser getalsinne gee met antwoorde tot 10.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Voorbeeld: 1 + 2 =3.

109
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

110
1.13 Getalgebied: 1 - 20 Getalgebied: 1 - 5 Gedurende kwartaal 1, verstaan leerders optel as kombinering van groepe en aantel.
Hulle gebruik hul begrip dat optel in enige volgorde gedoen kan word om te kies hoe
Optelling en • Optel tot 20 • Optel tot 5
om die berekening te doen. Hulle gebruik stringe krale, teken prente of ‘n getallelyn om
aftrekking
• Aftrek vanaf 20 • Aftrek vanaf 5 berekeninge soos 3 + 2 of 1 + 4 te doen deur aan te tel. Hulle ontbind ook getalle om te kan
optel.
• Gebruik toepaslike • Oefen
simbole (+, –, =, ) getalkombinasies tot 5 Gedurende kwartaal 1, word aftrek geïnterpreteer as ‘wegneem’. Hulle stel’wegneem’
voor deur voorwerpe en prente te teken en deur getalsinne. Hulle herken dat die aantal
• Oefen
voorwerpe wat oorbly die antwoord vir die berekening is. Hulle rekordeer optel en aftrek
getalkombinasies tot
deur die volgende te gebruik:
WISKUNDE GRAAD 1-3

10
• Konkrete apparaat;
• Prente of tekeninge; of
• Prente en getalle.
Bewerkinge in die getalgebeid 1 – 5
Wanneer leerders bewerkinge of berekeninge in hierdie getalgebeid doen, kan hulle hul
begrip van optel en afttrek op die volgende manier opbou:
• Gebruik van konkrete apparaat om die getal voor te stel en die berekening te doen
• Hul berekeninge neerskryf deur prente of modelle te gebruik
• Hul berekeninge neerskryf deur ‘n kombinasie van prente en getalle te gebruik
Opbou en afbreek van getalle
Optel en aftrek in graad 1 fokus daarop om leerders te llat dink oor getalle as samevoegings
van ander getalle. Leerders is meestal betrokke by deel-deel-geheelaktiwiteite. Hierdie
aktiwiteite fokus op ‘n enkele getal. Wanneer leerders byvoorbeeld met die getal 4 werk, sal
hulle:
• Getal 4 op verskillende maniere ontbind;
• Die dele hardop sê of lees; of
• Dit teken of neerskryf
  1

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

4
3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.13 Getalgebied: 1 - 20 Getalgebied: 1 - 5 Leerders kan ookn getalkaarte gebruik om die dele van die getal aan te toon. Om dus die
getal 4 aan te toon, kan die volgende kaarte gebruik word:
Optelling en • Optel tot 20 • Optel tot 5
aftrekking
• Aftrek vanaf 20 • Aftrek vanaf 5
  1 3
• Gebruik toepaslike • Oefen
simbole (+, –, =, ) getalkombinasies tot 5
• Oefen
getalkombinasies tot 2 2
10
Hierdie begrippe kan ondersteun word deur werk in die klaswerkboeke tydens selfstandige
werkstyd.
  4

1 3
Afrek betrek die leerders by storiesomme wat hul begrip vir aftrek ontwikkel as ‘neem weg’
of ‘tel uit’. Leerders moet ‘ontbrekende aktiwiteite’ ook kan doen. Hierdie aktiwiteite
ondersteun die begrip van aftrek en vereis dat ‘n deel verskuil of onbekend is.
Voorbeeld:

 
Ek het Ek wens ek het 5 gehad

Die teken vir aftrekking word nie tydens hierdie kwartaal bekend gestel nie. Leerders behoort
aan baie geskrewe maniere van sinne blootgestel te word wat hulle sal help wanneer die
teken in kwartaal 2 bekendgestel word.
  Voorbeeld
Example   1   1 Voorbeeld
Example  22  

FP Wiskunde Graad 1 - 3
 aen
nd   maak
make     3  
 aen
nd   maak
make     2  

111
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

112
1.13 Getalgebied: 1 - 20 Getalgebied: 1 - 5 Getalkombinasies
Optelling en • Optel tot 20 • Optel tot 5 Gedurende hierdie kwartaal, oefen leerders getalkombinasies tot 5. Dit kan voorgestel word
aftrekking in prente en getalsinne deur ‘n verskeidenheid beelde.
• Aftrek vanaf 20 • Aftrek vanaf 5
Optel
• Gebruik toepaslike • Oefen Voorbeeld:
simbole (+, –, =, ) getalkombinasies tot 5
Maak 5 of vind maatjies van 5 deur prente en getalle te gebruik
• Oefen
Kleur 5 blokkies in om 5 te maak
getalkombinasies tot
WISKUNDE GRAAD 1-3

10 Voorbeeld:

________ en __________ maak 5

________ en __________ maak 5

________ en __________ maak 5

________ en __________ maak 5

Woordeskat vir optel en aftrek
Leerders moet die woordeskat vir optel en aftrek inoefen.
Optel:
Byvoeg, plus, en, vermeerder met, kombineer, altesaam, maak, som van
Aftrek:
Aftrek, neem weg, minus, verskil tussen, minder, verminder met
In kwartaal 2, “vertaal” leerders die woordeskat vir optel en aftrek na simbole.
Leerders moet op die volgende tipes instruksies kan reageer:
• Maak 3 meer

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Voeg 1 by
• Neem 3 weg
• Maak 1 minder
• 3 en 2 meer
• 4 neem weg 2
• Voeg 1 by 3
 BEGRIPS-EN TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
VAARDIGHEIDSFOKUS VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
VIR KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Hoofrekene ontwikkel die leerder se:
Getalgebied 20 Getalgebied 5
Hoofrekene • Getalbegrip;
• Benoem die getal • Orden ‘n gegewe
(Mental voor en na ‘n gegewe • Wiskundige woordeskat;
versameling
Maths) getal. Orden ‘n geselekteerde getalle • Redenasievaardighede; en
gegewe versameling
geselekteerde getalle. • Vergelyk getalle tot 10 • Luistervaardighede.
en verduidelik watter is
• Vergelyk getalle tot Gedurende die hoofrekenetyd, behoort leerders geleentheid gegun te word om hul metodes
meer of minder
100 20 en verduidelik te verduidelik. Die hoofrekene-sessies bou ‘n bewustheid van getalle (‘n aanvoeling vir
watter is meer of • Weet watter getal is 1 getalle) en onderrig die leerders om buigbaar met getalle te werk. Die getal 5 is nie meer
minder meer of 1 minder net nog ‘n getal nie.
• Weet watter getal is 1 • Weet watter getal is 2 Byvoorbeeld, by die getal (4 ) 5, moet die leerders weet dat:
meer of 1 minder as ‘n meer
gegewe getal • Dit kom na 5 4
• of twee minder
• Weet watter getal is 2 • it comes after 5;
meer of 2 minder as ‘n
gegewe getal • dit kom voor 6;
• Weet watter getal is • dit kan met 5 voorwerpe geassosieer word;
10 meer of 10 minder
• hulle die simbool kan skryf; en
as ‘n gegewe getal
Vinnige herroep: • hulle kan die getalnaam skryf.
• Getalkombinasies tot Getalbegrip
10
Voorbeelde van vrae en aktiwiteite wat gevra en gedoen kan word:
• Optel- en aftrekfeite
tot 10 • Laat die leerders in ‘n ry staan en vra: Wie is eerste, tweede, derde of laaste?
Bewerkingstrategieë • Wat is minder, 3 of 5?
Gebruik • Wat is meer, 2 of 4?
bewerkingstrategieë om
doeltreffend te kan optel • Gee ‘n getal tussen 1 en 3,
en aftrek: • Gee ‘n getal tussen 2 en 5. Is daar slegs een getal?
• orden die groter getal
eerste sodat aan- en • Plaas hierdie getalkaarte in volgorde van die kleinste tot die grootste getal.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
teruggetel kan word Vrae oor tel kan ook gevra word:
• getallelyn • Begin by 3 en tel aan in ene tot 10.
• verdubbeling en
halvering

113
• opbou en afbreek van
getalle
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GraAd 1 KWARTAAL 1
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA

114
BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
2.1 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Om die patrone te kopieer help die leerders om die logiese opeenvolging van die patroon 1 les
beskryf beskryf te sien
Meetkun-
dige patrone Kopieer, brei uit en Kopieer en brei Om die patrone uit te brei help die leerders om te kontroleer of hulle die logiese
beskyf in woorde: eenvoudige vorms uit opeenvolging van die patroon verstaan het.
deur die gebruik van:
• Eenvoudige patrone Leerders kan die patrone met konkrete voorwerpe kopieer en uitbrei voordat hulle met kryt
WISKUNDE GRAAD 1-3

wat uit konkrete • fisiese voorwerpe of potlood die patrone begin kopieer en uitbrei.
voorwerpe gevorm
• tekeninge (gebruik Patrone kan met alledaagse voorwerpe uitgepak word wat vrylik in die klaskamer
word.
kleure en vorms) beskikbaar is, soos byvoorbeeld tellers, vuurhoutjiedosies, krale, garetolletjies,
• Eenvoudige patrone kartondosies, balle, kryt en potlode, ens.
deur die teken
Leerders kan ook patrone van klei/speeldeeg vorm.
van lyne, vorms of
voorwerpe. In graad 1 fokus die leerders op patrone en voorwerpe ( groepe van vorms/voorwerpe) wat
op presies dieslfde manier herhaal word.
Skep eie patrone vorms
Voorbeeld 1:
Skep eie Meetkundige
patrone In sekere patrone wissel die grootte van voorwerpe, maar die groepe word op presies
• Met fisiese voorwerpe dieselfde manier herhaal.
• Met die teken van lyne,  
vorms of voorwerpe.
Voorbeeld 2:
Patrone rondom ons
Patrone kan gevorm word deur een voorwerp te gebruik maar waar die kleur gereeld
Identifiseer, beskryf
verander
in woorde en kopieer
Meetkundige patrone  
• uit die natuur
• vanuit moderne
Voorbeeld 3:
alledaagse lewe
In sekere patrone word verskillende voorwerpe gebruik om ‘n groep voor te stel. Die groep

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• vanuit ons kulturele
voorwerpe word herhaaldelik op presies dieselfde manier voorgestel
erfenis.
 
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
2.1 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Om die graad een leerders te help om te sien hoe die patroon herhaal word, word 1 les
beskryf beskryf aanbeveel dat elke groep op ‘n ander papier of in blokke op die papier geplaas word.
Meetkun-
dige patrone Kopieer, brei uit en Kopieer en brei Voorbeeld 4:
beskyf in woorde: eenvoudige vorms uit
Patrone kan gemaak word deur groepe voorwerpe te herhaal. Groepe kan uitgepak word,
deur die gebruik van:
• Eenvoudige patrone waar verskeie identiese voorwerpe in verskillende posisies gepak word.
wat uit konkrete • fisiese voorwerpe
Patroonontwerp vorm ‘n belangrike deel van vroeë leer en daarom kom dit in die Huistaal,
voorwerpe gevorm
• tekeninge (gebruik Lewensvaardigheid en Wiskunde voor. Patroonontwerp is ‘n belangrike deel van liedjies en
word.
kleure en vorms) musiek, rympies, dans, sowel as baie vorms van visuele kunste. Daar word geleenthede vir
• Eenvoudige patrone leerders geskep om visuele patroonontwerp in Wiskunde en Lewensvaardighede te oefen,
deur die teken veral met die inryg van krale of teken van patrone.
van lyne, vorms of
voorwerpe.
Skep eie patrone vorms
Skep eie Meetkundige
patrone
• Met fisiese voorwerpe
• Met die teken van lyne,
vorms of voorwerpe.
Patrone rondom ons
Identifiseer, beskryf
in woorde en kopieer
Meetkundige patrone
• uit die natuur
• vanuit moderne
alledaagse lewe
• vanuit ons kulturele
erfenis.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
115
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

116
2.2 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en In die Grondslagfase is getalpatrone die boustene van leerders se getalbegripsontwikkeling. 3 lesse
beskryf beskryf Gatalpatrone word gekoppel aan Getalle, Bewerkings en Verwantskappe.
Getal-
patrone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Getalpatrone kan gekoppel word aan telaktiwiteite. Dit konsolideer en ontwikkel leerders
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige se telvaardighede. Soos wat die leerders se telvaardighede verander en ontwikkel, sal die
getalpatrone tot ten getalpatrone tot ten getalpatrone verander.
minste 100 minste 20
Wanneer leerders hardop tel, kan hulle daarop gewys word dat getalpatrone op verskillende
Skep eie patrone • Volgorde behoort maniere neergeskryf kan word, byvoorbeeld:
aantel en terugtel te
Skep eie getalpatrone
WISKUNDE GRAAD 1-3

vertoon in ene tot 20

Leerders kan die getalle wat uitgelaat is invul in enige van die bogenoemde getalvolgorde.
Onthou dat leerders getalle tot 5 teen hierdie tyd skryf. Hulle kan hardop die getalle wat
uitgelaat is opnoem en getalkaarte gebruik om die vogorde uit te pak. Sien notas wat
beskryf, vergelyk en orden voorstel.

Voorbeeld 1: getalmat/blok

  1 2 4 5 6 8

Voorbeeld 2: volgorde van getal

Die getalgebied strek tot by 20 aan die einde van die kwartaal. Leerders kan met die hele
volgorde (1-20) of dele daarvan werk.
Voorbeel 3: getallelyn

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 15 17 18 20
 GraAd 1 KWARTAAL 1
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)

TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS-EN VAAR-
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERP VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

3.1 Woordeskat van Woordeskat van Woordeskat van posisie lesse

posisie posisie
Posisie, Praktiese aktiwiteite soos fisiese beweging wat liedjies en rympies en speletjies insluit
oriëntasie Beskryf die posisie Beskryf die posisie behoort aangewend te word om woordeskat van posisie aan te leer. Dit kan uitgevoer word
en aansig van een voorwerp in van een voorwerp in gedurende ‘n klasaktiwiteit of fokusgroepaktiwiteit. Daar word aanbeveel dat 2 lesse met
verhouding tot ‘n ander, verhouding tot ‘n ander, betrekking tot posisie-aktiwiteite tydens die eerste kwartaal aangebied word. Klasonderrig,
byvoorbeeld bo-op, voor, byvoorbeeld bo-op, voor, fokusgroeponderrig en selfstandige onderrig en -werktyd moet deur die kwartaal geskied.
agter, links, regs, op, af, agter, links, regs, op, af, Die wwordeskat van posisie kan ook met Huistaal en Lewensvaardigheid geintegreer word
langs. langs.
Woordpare kan terselfdertyd aangeleer word, byvoorbeeld op/af, binne-in/buite.
Posisie en aansig Posisie en aanwysings
Woordpare sluit die volgende in:
Pas verskillende • Pas die woordeskat
• Links/regs
aansigte van alledaagse van posisie toe wat
voorwerpe bymekaar. reeds aangeleer is • Voor/agter
wanneer aanwysings
Posisie en aanwysings • Bo-op/onder
gevolg word
• Volg aanwysings om in • In/uit
• Volg aanwysings om in
die klaskamer rond te
die klaskamer rond te • Onder/ bo-oor
beweeg
beweeg
• Onder/bo
• Volg aanwysings
• Volg aanwysings
om een voorwerp • Naby/ver
om een voorwerp
in vergelyking met
in vergelyking met • Tussen
‘n ander te plaas,
‘n ander te plaas,
byvoorbeeld, sit die Die taal van posisie kan verder vasgelê word deur skriftelike optekening, byvoorbeeld,
byvoorbeeld, sit die
ptlood in die blikkie. teken, inkleur en afparing van woorde en prente.
potlood in die blikkie.
Posisie en aanwysings (rigting)
Leerders kan eers woordeskat van posisie aanleer en daarna hulle kennis gebruik vir die
volgende:
Skuif of plaas een voorwerp in verhouding tot die ander, byvoorbeeld “ Sit die kryte langs
die tellers,” “ Sit die getalkaarte bo-op die kas”

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Leerders kan aanwysings in die klas volg, byvoorbeeld “Kom staan voor in die klas” ,
“Staan langs jou stoel”, “ Spring oor die vullisdrom” ens.
Leerders behoort onderrig te word om aanwysings te volg deur praktiese aktiwiteite waar
hulle hulself sowel as voorwerpe moet posisioneer of beweeg.

117
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERP VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

118
3.2 Reeks van voorwerpe Reeks van voorwerpe Meeste van die werk wat betrekking het op drie dimensionele voorwerpe in graad 1 behoort 3 lesse
met konkrete/fisiese voorwerpe gedoen te word. Ons ervaar die wêreld in drie dimensies,
3-D Herken en benoem Herken en benoem dus om met fisiese voorwerpe te begin, bou die leerders voort op die wat hulle reeds ervaar
voorwerpe 3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die het.
klaskamer en in prente klaskamer en in prente
Baie jong leerders sukkel om 3-D Meetkundige voorwerpe van prente af te herken. Deur
• Bal vorms (sfere) • Bal vorms (sfere) met die fisiese voorwerp te werk help dit later die leerder om prente van Meetkundige
voorwerpe te interpreteer. Wanneer jy ‘n fisiese voorwerp in jou hand het, kan jy dit omdraai
• Boksvorms (prismas) • Boksvorms (prismas) en van alle kante bekyk. ‘n Mens kan sien hoe dit van vooraf/agter en onder lyk.
Kenmerke van Kenmerke van Wanneer jy net ‘n prentjie het, moet jy jou verbeel hoe die dele wat ‘n mens nie kan sien
WISKUNDE GRAAD 1-3

voorwerpe voorwerpe nie, lyk. Dit is nie altyd maklik vir jong leerders nie. As leerders net ‘n definisie van ‘n
voorwerp gegee word sonder om dit vas te hou, is dit baie moeilik om die eienskappe van
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
die voorwerp te verstaan.
vergelyk 3-D voorwerpe vergelyk 3-D voorwerpe
in terme van: in terme van: Bou met 3-D voorwerpe
• grootte • grootte Leerders begin met vryspel met ‘n verskeidenheid van 3-D voorwerpe en om konstruksies
van hulle eie keuse te maak met boublokke of konstruksiestelle of herwonne material. Dit
• kleur • kleur kan in selfstandige leertyd gedoen word.
• voorwerpe wat rol Gefokusde aktiwiteite Die onderwyser kan herwonne materiaal (soos vuurhoutjiedosies) of boublokke of ander
konstruksiestelle gebruik om ‘n model of ‘n konstruksie te maak byvoorbeeld, ‘n toring,‘n
• voorwerpe wat gly Neem waar en bou robot, trein, mini-bus taxi of kasteel ens. Die leerders kan hierdie modelle kopieer. Dit kan
3-D voorwerpe deur in selfstandige leertyd gedoen word, maar dit is belangrik om altyd die rede waarom seker
Gefokusde aktiwiteite
gebruik te maak van voorwerpe in modelle gebruik word, te bespreek.
Neem waar en bou 3-D konkrete materiaal soos
Dit help om die leerders te laat fokus op die Meetkundige eienskappe van die voorwerpe
voorwerpe boublokke, herwonne
bv. As ‘n toring van kartondose of blokke gebou is, kan die onderwyser aan die leerders vra
materiaal, konstruksie “Kan ‘n mens met net balle ‘n toring bou?” Die leerders behoort hul antwoord te verduidelik.
deur gebruik te maak van
stel.
konkrete materiale soos Herkenning en benoeming van balle (sfere) en boksvorms (prismas)
boublokke, herwonne
materiaal, konstuksiestel. Leerders identifiseer en beskryf balvorms(sfere) en boksvorms (prismas). Leerders behoort
alledaagse voorwerpe te beskryf deur te sê of hulle balvormig of boksvormig is byvoorbeeld
“Die baksteen is ‘n boksvorm en die lemoen is ‘n balvorm.”
Dit is belangrik vir leerders om te sien en te werk met meer as een voorbeeld van
voorwerpe wat gevorm is soos balle en voorwerpe met boksvorms.
Leerders behoort ‘n verskeidenheid sferiese voorwerpe gegee te word om mee te werk bv.
Balle, alabasters, lemoene, ens.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Leerders behoort ook ‘n reeks voorwerpe wat soos prismas gevorm is, gegee te word
byvoorbeeld blokke, bakstene, kartondose van verskillende groottes.
Leerders kan voorwerpe soos balle(sfere) , bokse (prismas) vind en sorteer wanneer hulle
‘n versameling gegee word. Leerders kan voorwerpe wat hulle in die klaskamer vind, wys
en benoem.(prismas)
Leerders kan bal- en boksvorms deur middle van klei/speeldeeg maak volgens onderwyser
se opdrag.
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERP VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
3.2 Reeks van voorwerpe Reeks van voorwerpe Vergelyking en beskrywing van 3D voorwerpe: grootte 3 lesse
3-D Herken en benoem Herken en benoem Leerders vergelyk die grootte van dieselfde voorwerpe
voorwerpe 3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die Voorbeelde:
klaskamer en in prente klaskamer en in prente
• orden balle volgens hulle grootte
• Bal vorms (sfere) • Bal vorms (sfere)
• gebruik die woordeskat van grootte om voorwerpe te vergelyk : “ die boks is groter as die
• Boksvorms (prismas) • Boksvorms (prismas) bal, omdat ek die bal binne in die boks kan sit.”
Kenmerke van Kenmerke van Beskryf 3-D voorwerpe: Kleur
voorwerpe voorwerpe
Leerders gesels oor die kleure van voorwerpe en sorteer dan die voorwerpe volgens kleur.
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
Identifiseer en benoem voorwerpe en hulle kleur, en vergelyk grootte van voorwerpe.
vergelyk 3-D voorwerpe vergelyk 3-D voorwerpe Hierdie oefening kan hersien word gedurende patroonwerk.
in terme van: in terme van:
Skriftelike aktiwiteite
• grootte • grootte
Hoewel die meeste van die werk wat met 3D voorwerpe gedoen word, prakties van aard is,
• kleur • kleur moet vaslegging deur geskrewe oefeninge plaasvind.
• voorwerpe wat rol Gefokusde aktiwiteite Woodeskat
• voorwerpe wat gly Neem waar en bou Dit is belangrik dat die leerders se vermoë om te praat ontwikkel word
3-D voorwerpe deur
Gefokusde aktiwiteite • Woordeskat van grootte: groot, groter, grootste, smal, smaller, smalste.
gebruik te maak van
Neem waar en bou 3-D konkrete materiaal soos • Kleure
voorwerpe boublokke, herwonne • Woordeskat van voorwerpe: Bokse, balle ( leerders hoef nie die terme sfere en
materiaal, konstruksie prismas te ken nie.)
deur gebruik te maak van
stel.
konkrete materiale soos • Woordeskat van posisie om konstruksiewerk te beskryf.
boublokke, herwonne
materiaal, konstuksiestel. Voorbeeld:
• Bo-op/onder
• Agter/ voor
• Langs/ langsaan
• Onder/bo-oor
• Naby/ver/tussen

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Binne/binne-in/buite
Die woordeskat van kleur en vorm kan ontwikkel word in die Huistaallesse of
Lewensvaardigheidslesse en toegepas of geoefen word in die Wiskundetyd. Die
woordeskat van posisie kan ontwikkel word tydens die Huistaalles en Lewenvaardigeidsles

119
in die wiskundetyd. Gedurende hierdie tyd kan leerders fokus op posisie. Dit kan toegepas
en geoefen word wanneer leerders met 3D voorwerpe werk.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 Graad 1 KWARTAAL 1
4. METING

120
BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERP VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
4.1 Verloop van tyd Verloop van tyd Leerders behoort te leer om te praat oor die volgende 2 lesse
Tyd Praat oor die verloop van Praat oor die verloop van • Die verloop van tyd
tyd tyd
Die meeste van die werk gebeur op ‘n daaglikse basis gedurende klasaktiwiteite of
• Orden alledaagse • Orden alledaagse gedurende fokusgroep onderrig.
gebeure in hul eie lewe gebeure in hul eie lewe
Leerders praat oor en beantwoord vrae oor wanneer dinge gebeur, deur gebruik te maak
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Vergelyk die lengte • Vergelyk die lengte van woordeskat soos:

van tyd deur gebruik van tyd deur gebruik
Soggens/oggend, middae/middag, aand/saans, vroeg en laat.
te maak van bv. te maak van bv.
langer, korter, vinniger, langer, korter, vinniger, Verloop van tyd
stadiger. stadiger.
Leerders plaas gebeure in die korrekte volgorde deur gebruik te maak van woordeskat
• Orden gebeure deur • Orden gebeure deur soos: gister, vandag, môre
gebruik te maak van gebruik te maak van
Leerders vergelyk die lengte van tyd deur gebruik te maak van woordeskat soos langer/
woordeskat soos woordeskat soos
korter/vinniger/stadiger
gister, vandag en gister, vandag en
môre. môre. Leerders praat oor die volgorde van gebeure van hul eie lewe. Hulle plaas ook prente in die
regte volgorde:
Lees van tyd Lees van tyd
• Die volgorde van hoe ‘n toebroodjie of ‘n koppie tee gemaak word.
• Beskryf wanneer iets • Beskryf wanneer iets
gebeur deur gebruik gebeur deur gebruik • Foto’s van hoe ‘n baba groei tot ‘n volwassene
te maak van oggend, te maak van oggend,
middag, aand/saans, middag, aand/saans, • Die lewenssiklus van diere byvoorbeeld, die eier na ‘n hoender, paddavis tot ‘n padda en
vroeg/laat vroeg/laat ‘n papie tot ‘n skoenlapper.

• Benoem en orden die • Benoem en orden die • Alledaagse gebeure in ‘n dag (wakker word, gaan skooltoe, speel, eet aandete, slaap)
dae van die week in dae van die week in Lees van tyd
volgorde volgorde
• Leerders leer die dae van die week deur gebruik te maak van liedjies en rympies. Dit
• Benoem en orden die • Benoem en orden die word daagliks gedoen.
maande van die jaar in maande van die jaar in
volgorde volgorde • Verjaarsdae word op die kalender geplaas op die relevante dag

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Dui verjaarsdae op ‘n • Dui verjaarsdae op ‘n • Leerders leer die maande van die jaar deur gebruik te maak van rympies en liedjies.
kalender aan kalender aan
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERP VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
4.2 Informele meting Informele meting Meting in Graad 1 is altyd informeel. 2 lesse
Lengte • Vergelyk en orden • Vergelyk en orden Dit word aanbeveel dat wiskundelesse op meting sal fokus vir ten miste twee kwartale van
die lengte, hoogte en die lengte, hoogte en die jaar (kwartaal 1 en 3).
wydte van twee of wydte van twee of Die fokus in kwartaal 1 kan op direkte vergelykings wees en in kwartaal 3 kan leerders met
meer voorwerpe deur meer voorwerpe deur informele eenhede van meting werk.
hulle langs mekaar te hulle langs mekaar te
plaas plaas Leerders kan ook hierdie konsepte gedurende selfstandige werkstyd dwarsdeur die jaar
vaslê.
• Gebruik toepaslike • Gebruik toepaslike
Direkte vergelykings van die lengte van fisiese voorwerpe
woordeskat om woordeskat om
die vergelykings te die vergelykings te Ontwikkel ‘n begrip van lengte en die woordeskat om dit te bespreek.
bespreek bv. langer, bespreek bv. langer, Leerders begin om oor lengte te dink deur twee voorwerpe (of tekeninge), met beduidende
korter,wyer. korter, wyer. verskille in lengte, te bespreek.
• Skat, meet, vergelyk, Voorbeelde:
orden en teken die
• ‘n Lang stuk tou en ‘n kort stukkie tou
lengte aan deur
gebruik te maak van • ‘n lang boom en ‘n kort boom
nie-standaard meting • ‘n breë rivier en ‘n smal rivier
bv. handspanne
Leerders kan voorbeelde maak of teken soos volg
• Beskryf die lengte
van voorwerpe deur • Gebruik klei/speeldeeg om ‘n lang slang of ‘n kort slang te maak
te tel en die lengte in • Gebruik blokke om ‘n hoë toring of ‘n kort toring te maak
informele eenhede te • Teken ‘n lang onderwyser en ‘n kort onderwyser
bepaal.
Sodra leerders oor lengte in terme van teenoorgesteldes kan praat, kan ‘n mens hulle
blootstel aan ‘n nuwe woordeskat van vergelyking soos “Ek het ‘n lang trein gemaak, maar
Shile het ‘n langer trein gemaak”.
Vergelyk lengtes deur voorwerpe langs mekaar te plaas.
Sodra leerders oor die uiterstes van lengtes kan praat (lank, kort, ens.) en hulle die lengtes
van voorwerpe wat aanvanklik verskil in lengte, kan hulle aanbeweeg na voorbeelde wat
minder opvallend is en langs mekaar geplaas moet word om te vergelyk byvoorbeeld
• Vergelyk twee leederders se lengtes deur hulle rug teen rug te laat staan
• Plaas twee kryte langs mekaar, maak seker dat die onderkante gelyk is en laat die

FP Wiskunde Graad 1 - 3
leerders waarneem watter kryt is korter
Leerders behoort die geleentheid gebied te word om ‘n verskeidenheid voorbeelde van
voorwerpe soos stokkies, potlode, strooitjies,verskillende lengtes tou, linte, stroke papier
ens. te vergelyk Tekeninge van twee voorwerpe kan ook vergelyk word as hulle langs

121
mekaar geplaas word. Die tekeninge moet of bo of onder gelyk wees.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERP VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

122
4.2 Informele meting Informele meting Leerders kan nou aanbeweeg om drie of meer voorwerpe te vergelyk en in die regte 2 lesse
volgorde te plaas. Dit staan as ‘n reeks bekend.
Lengte • Vergelyk en orden • Vergelyk en orden
die lengte, hoogte en die lengte, hoogte en Voorbeelde sluit die volgende in:
wydte van twee of wydte van twee of
• Groepe leerders wat in pare rug aan rug staan sodat hulle in ‘n ry van die kortste tot die
meer voorwerpe deur meer voorwerpe deur
langste staan
hulle langs mekaar te hulle langs mekaar te
plaas plaas • Drie of meer voorwerpe word in rye geplaas van die langste tot die kortste of van die
breedste tot die smalste. Voorwerpe soos potlode, kryt, bottels, stokke, stukkies tou of
• Gebruik toepaslike • Gebruik toepaslike
lint, stroke papier of materiaal, skoene ens.
WISKUNDE GRAAD 1-3

woordeskat om woordeskat om
die vergelykings te die vergelykings te Leerders ontwikkel ‘n begrip van lengte gelyktydig soos wat hulle die woordeskat aanleer
bespreek bv. langer, bespreek bv. langer, om die lengte te beskryf. Omdat dit geen getalle verg nie, kan hierdie aktiwiteit vroeg in die
korter,wyer. korter, wyer. eerste kwartaal gedoen word voordat leerders hul getalbegrip tot 5 vasgelê het.
• Skat, meet, vergelyk, Alhoewel meting ‘n praktiese vaardigheid is, behoort leederders ook geskrewe aktiwiteite te
orden en teken die doen wat teken en inkleur insluit, sodat hulle skryfvaardighede met die gebruik van kryt of
lengte aan deur potlode versterk kan word. Hulle kan ook die optekening van meting oefen.
gebruik te maak van
nie-standaard meting
bv. handspanne
• Beskryf die lengte
van voorwerpe deur
te tel en die lengte in
informele eenhede te
bepaal.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERP VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
4.3 Informele meting Informele meting Alle meting in graad 1 word informeel aangebied. Geen formele meting van gewig met 2 lesse
standaardeenhede of meetinstrumente word gedoen nie.
Massa • Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk,
orden en optekening orden en optekening Daar word aanbeveel dat tydens wiskunde lesse daar in ten minste in die eerste twee
van meting deur van meting deur kwartale van die jaar op massa gefokus word (kwartaal 1 en kwartaal 4)
gebruik te maak van gebruik te maak van
Direkte vergelykings met betrekking tot die massa van fisiese voorwerpe.
nie standard-meting en nie standard-meting en
balans, byvoorbeeld balans, byvoorbeeld • Ontwikkel ‘n begrip van massa en die woordeskat wat daarmee gepaard gaan.
blokke, bakstene, ens. blokke, bakstene, ens.
Leerders begin dink en praat oor massa deur swaar en ligte voorwerpe te vergelyk. Hulle
• Gebruik toepaslike • Gebruik toepaslike tel ‘n ligte voorwerp op en dan probeer hulle ‘n baie swaar voorwerp optel. Vaslegging vind
woordeskat om woordeskat om plaas deur tekeninge van baie swaar en ligte voorwerpe te teken en te vergelyk.
die vergelykings, die vergelykings,
Wanneer leerders kan praat oor massa in terme van teenoorgesteldes, swaar en lig, kan
byvoorbeeld byvoorbeeld lig, swaar,
hulle 2 voorwerpe begin vergelyk wat swaarder en ligter is. Hulle kan ‘n ligte voorwerp in een
lig,swaar,ligter,swaarder ligter, swaarder te
hand en ‘n swaar voorwerp in die ander hand vashou en die massa van die twee vergelyk.
te bespreek. bespreek.
Leerders moet alle werk aanteken deur middel van teken- of pasoefeninge.
• Beskryf die gewig
van voorwerpe deur • Vergelyk massa deur ‘n balanseerskaal te gebruik.
informele eenhede te
gebruik om te tel. Aangekoopte balanseerskale kan gebruik word. Die onderwyseres kan ook een maak deur
youghurtbakkies aan die basis van ‘n draadhanger vas te maak. Leë 2-liter koeldrankbottels,
1-liter melkbottels kan ook gebruik word.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
123
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERP VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

124
4.3 Informele meting Informele meting • Leerders kan begin deur twee identiese voorwerpe aan elke kant van die balanseerskaal 2 lesse
of klerehanger te plaas. Leerders neem waar dat die basis van die balanseerskaal/
Massa • Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk,
draadhanger horisontaal bly wanneer die twee voorwerpe dieselfde massa is.
orden en optekening orden en optekening
van meting deur van meting deur • Leerders vergelyk voorwerpe deur een aan elke kant van die balanseerskaal te plaas om
gebruik te maak van gebruik te maak van te ontdek watter voorwerp is ligter of swaarder.
nie standard-meting en nie standard-meting en
• Leerders kan ook meer as een voorwerp aan een of beide kante van die balanseerskaal/
balans, byvoorbeeld balans, byvoorbeeld
hanger plaas om te vergelyk hoeveel voorwerpe dieselfde gewig het as ‘n ander voorwerp,
blokke, bakstene, ens. blokke, bakstene, ens.
byvoorbeeld 5 kryte het dieselfde massa as een skêr.
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Gebruik toepaslike • Gebruik toepaslike

• Dit kan tot uitbreiding van reekse lei, waar leerders die relatiewe massa van verskillende
woordeskat om woordeskat om
voorwerpe in die korrekte volgorde van die ligste tot die swaarste of die swaarste tot die
die vergelykings, die vergelykings,
ligste plaas ( 3 of meer voorwerpe)
byvoorbeeld byvoorbeeld lig, swaar,
lig,swaar,ligter,swaarder ligter, swaarder te Die keuse van voorwerpe behoort groot ligte items en ook klein swaar items in te sluit,
te bespreek. bespreek. byvoorbeeld ‘n 250g pakkie sout kan vergelyk word met 400g graanvlokkiedoos. Dit moedig
leerders aan om te verstaan dat massa slegs bepalend is vir die gewig van ‘n voorwerp as
• Beskryf die gewig
die inhoud van die houer dieselfde is.
van voorwerpe deur
informele eenhede te Leerders ontwikkel ‘n begrip van massa gelyktydig soos wat hulle die woordeskat aanleer
gebruik om te tel. om die massa te beskryf.Omdat dit geen getalle verg nie, kan hierdie aktiwiteit vroeg in die
eerste kwartaal gedoen word voordat leerders hul getalbegrip tot 5 vasgelê het.
Optekening
Alhoewel meting ‘n praktiese vaardigheid is, behoort leederders ook geskrewe aktiwiteite te
doen wat teken en inkleur insluit, sodat hulle skryfvaardighede met die gebruik van kryt of
potlode versterk kan word. Hulle kan ook die optekening van meting oefen.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERP VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
4.4 Informele meting Informele meting Wat is inhoud ( kapasiteit)? Wat is volume? Inhoud is die hoeveelheid wat in ‘n houer 1 les
gegooi kan word. (Al die moontlike ruimte binne in ‘n houer.) Volume is die hoeveelheid
Kapasiteit/ • Vergelyk en orden die • Vergelyk en orden die
ruimte wat ‘n voorwerp opneem. ‘n Bottel kan die inhoud van 4 vol koppies bevat, maar
volume hoeveelheid (volume) hoeveelheid (volume)
tydens ‘n spesifieke tyd is daar net een koppie vloeistof in. Daar word nie van graad 1
vloeistof in 2 houers vloeistof in 2 houers
leerders verwag om die verskil tussen inhoud en volume te ken nie.
wat langs mekaar wat langs mekaar
geplaas word. Leerders geplaas word. Leerders Alle meting in graad 1 word informeel aangebied. Geen formele meting van inhoud en
kontroleer deur vloeistof kontroleer deur vloeistof volume met standaardeenhede of meetinstrumente word gedoen nie. Daar word aanbeveel
in ‘n derde houer te gooi in ‘n derde houer te gooi dat tydens wiskunde lesse daar in ten minste drie kwartale van die jaar ( kwartale1, 2,
indien nodig. indien nodig. 4) op inhoud en volume gefokus word. Die fokus in kwartaal een is op die aanleer van
woordeskat sodat die leerders die uiterstes en ooreenkomste van inhoud en volume kan
• Vergelyk en orden • Gebruik woordeskat
bespreek. In kwartaal 2 behoort leerders op direkte ooreenkomste te fokus en in kwartaal 3
die hoeveelheid om tot vergelykings te
kan die leerders met informele eenhede van inhoud/ volume werk. Leerders kan oefen en
vloeistof wat die 2 kan kom, byvoorbeeld,
vaslegging kan plaasvind sodat konsepte deur die jaar d.m.v. onafhankilke werk gedoen kan
houers kan bevat meer as, minder as, vol
word
(kapasiteit). en leeg
Direkte vergelykings van inhoude (volume) in houers
• Gebruik woordeskat
om tot vergelykings te Ontwikkel ‘n begrip vir volume en die woordeskat om daaroor te gesels. Leerders begin dink
kan kom. Byvoorbeeld, en gesels oor volume deur twee identiese houers (of tekeninge van twee identiese houers)
meer as, minder as, vol te vergelyk. Daar word klem gelê op:
en leeg
• Vol en leeg
• Skat, meet, vergelyk,
• Meer as / minder as
orden en optekening
van volume van houers • Dieselfde as
deur gebruik te maak
Leerders kan lëe houers vul deur van sand of water gebruik te maak. Omdat dit geen getalle
van nie standaard-
verg nie, kan hierdie aktiwiteit vroeg in die eerste kwartaal gedoen word voordat leerders hul
meting, byvoorbeeld
getalbegrip tot 5 vasgelê het
lepels en koppies.
Optekening
• Beskryf die inhoud van
die houer deur te tel Alhoewel meting ‘n praktiese vaardigheid is, behoort leederders ook geskrewe aktiwiteite te
en aan te dui hoeveel doen wat teken en inkleur insluit, sodat hulle skryfvaardighede met die gebruik van kryt of
informele eenhede die potlode versterk kan word. Hulle kan ook die optekening van volume oefen.
houer kan volmaak,
byvoorbeeld dit neem
4 koppies om die bottel

FP Wiskunde Graad 1 - 3
vol te maak.

125
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GraAd 1 KWARTAAL 1
5. DATAHANTERING

126
BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERP VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
Werk met versamelings van voorwerpe
5.1 Sorteer en organiseer Sorteer en organiseer Sortering, voorstelling en beskywing van die gesorteerde versameling is handige 2 lesse
voorwerpe voorwerpe vaardighede vir leerders om vroeg in hul skoolloopbaan te ontwikkel (sien notas wat handel
Versamel
oor aanvangsgetalvaardighede aan die begin van die verduidelikende nota).
en sorteer Versamel en sorteer Versamel en sorteer
voorwerpe alledaagse voorwerpe alledaagse voorwerpe Die proses ontwikkel ook die vaardighede wat leerders sal gebruik wanneer hulle die
WISKUNDE GRAAD 1-3

datahanteringsiklus behandel.
5.2 Voorstelling van Voorstelling van
gesorteerde gesorteerde Versamelings word aan leerders verskaf en gevra om dit te sorteer, byvoorbeeld gee aan
Voorstelling versameling groepe dieselfde soort tellers en vra ‘n leerder om dit te sorteer; gee versamelings van
versameling voorwerpe
van voorwerpe verskillende soorte tellers soos unifix blokke, perskepitte, vuurhoutjies en stokkies en vra
gesorteerde Teken ‘n prent van die die leerders om die tellers in groepe te sorteer.
versameling versamelde voorwerpe Teken ‘n prent van die
van versamelde voorwerpe Leerders teken nou ‘n prent van die groepe wat hulle gesorteer het. Op hierdie manier kan
voorwerpe leerders aanteken wat hulle gedoen het. Hulle beantwoord vrae oor die groepe.
Bespreek en gee
5.3 Bespreek en gee terugvoering oor die Voorbeeld
terugvoering oor versameling voorwerpe
Bespreek en “Hoe het jy jou groep tellers gesorteer?” “Ek het groepe van kleure gemaak”.
die gesorteerde • Gee redes oor hoe die
gee terug- “Watter kleur was die grootste groep tellers?” My grootste groep tellers was rooi.”
versameling voorwerpe versameling gesorteer
voering
oor die • Gee redes oor hoe die is “Hoeveel verskillende kleure tellers het jy gehad?” “Ek het vyf verskillende kleure gehad”.
gesorteerde versameling gesorteer • Beantwoord vrae oor Leerders behoort ook hul eie versamelings te maak byvoorbeeld, leerders kan blare op die
versameling is die volgende: skoolgrond versamel, of leë houers van die huis af bring.
voorwerpe
• Beantwoord vrae oor -- Hoe die sortering
die volgende: gedoen is (proses)
-- Hoe die sortering -- Hoe die
gedoen is (proses) gesorteedrde
-- Hoe die versameling lyk
gesorteedrde (produk)
versameling lyk • Beskryf die

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

(produk) versameling en die
• Beskryf die tekening
versameling en die • Verduidelik hoe die
tekening versameling gesorteer
• Verduidelik hoe die is
versameling gesorteer
is.
 GRAAD 1 KWARTAAL 2
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE

BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
GETALBEGRIP ONTWIKKELING: Tel heelgetalle
1.1 Tel voorwerpe akkuraat Tel voorwerpe akkuraat Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
tot 50. tot 20
Tel Die getalreeks vir tel word in kwartaal 2 verhoog. Die fokus is steeds dat die laaste getal
voorwerpe • Gee ‘n redelike • Gee ‘n redelike wat genoem word, die getal voorwerpe in die stel aanwys. Leerders tel meer voorwerpe in
skatting van ‘n aantal skatting van ‘n aantal kwartaal 2 en hulle moet weet hoe om die tellers te posisioneer, sodat hulle makliker kan
voorwerpe wat deur voorwerpe wat deur tel wanneer hulle dit nagaan.
telling nagegaan kan telling nagegaan kan
Voorbeelde:
word. word.
Tellers nie gegroepeer Tellers in groepe gerangskik
• Telling deur groepering
word aangemoedig

Gedurende die kwartaal gaan leerdes hulle telvaardighede uitbrei en inoefen.:

• Tel alles;
• Tel aan .
• Die kardinale beginsel van getalle en
• Werk met geskrewe teks.
Gedurende die tweede kwartaal gaan leerders begin om:
• Abstrakte voorwerpe te tel.
Voorbeeld:
Vra die leerders :
Hoeveel afdelings is daar in die vensterraam?

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Tel bewegings

127
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

128
1.1 Tel voorwerpe akkuraat Tel voorwerpe akkuraat Voorbeeld:
tot 50. tot 20
Tel Klap 15 kere.
voorwerpe • Gee ‘n redelike • Gee ‘n redelike
Hou 8 vingers op.
skatting van ‘n aantal skatting van ‘n aantal
voorwerpe wat deur voorwerpe wat deur Skatting
telling nagegaan kan telling nagegaan kan
Skatting van ‘n getal voorwerpe in ‘n groep ontwikkel belangrike vaardighede van
word. word.
voorspelling. Dit help die leerders om te sien of hulle realistiese voorspellings gemaak het.
• Telling deur groepering Dit verseker dat die leerders wel realistiese bewerkings gedoen het.
WISKUNDE GRAAD 1-3

word aangemoedig
Dit is nuttig vir leerders om lillustrasies of voowerpe te tel wat gegoepeer of nie-gegroepeer
is. Vergelyk gegroepeerde en nie-geroepeerde voorwerpe deur leerders te vra om te skat
watter voorwerpe die meeste is. Die leerders kan die getal voorwerpe in elke prent skat.
Hulle kan die getal neerskryf en dit tel. Hulle kan die skatting vergelyk met hulle telling. Vra
leerders hoe hulle getel het. Vind uit of leerders in groepe getel het.
Subitering
Leerders se herkenningsvaardighede van ‘n klein versameling voorwerpe word verbeter.
Tel in groepe
Om leerders te help tel in veelvoude van 2’s ,5’s en 10’s moet hulle onderwerpe groepeer
in 2’s,5’s en 10’s. Getalkaarte moet gewys word by elke versameling om die getelde
voorwerpe te wys. Om in groepe te tel, word die leerders voorberei om veelvoude in die
intermediêre fase te verstaan.
Hulpmiddels:
Apparate moet oordeelkundig gebruik word:
• Gestruktureerde apparate soos ‘n string krale
• Die telraam om te oefen hoe om in tiene te tel.
• Tel alles deur bondels van 2, bondels van 5 en bondels 10 te maak

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.2 Tel aan en terug Tel aan en terug in Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
Tel aan en • In ene vanaf enige • Ene vanaf enige getal In kwartaal 2 tel die leerders in ene tot by 50.
terug getal tussen tussen
Leerders tel in veelvoude van 10’s, 5’s en 2’s
Tel aan in Tel aan in
Mondelinge oorslaantel
• 10’s vanaf enige • 10’s vanaf enige
veelvoud van 10 veelvoud van 10 Oorslaantel is ‘n ander term/naam vir tel in groepe Dit ontwikkel die bewustheid van
tussen 1 en 100 tussen 1 en 50 getalpatrone. Oorslaantel is meer doeltreffend en moedig leerders aan om te tel en te dink
in groepe. Dit ontwikkel die leerders se vermoë om te skat.
• 5’s vanaf enige • 5’s vanaf enige
veelvoud van 5 tussen veelvoud van 5 tussen Oorslaan tel maak leerders bewus van die verhouding tussen nie-opeenvolgende getalle.
1 en 100 1 en 50 Dit vorm die basis vir getalpatrone en vermenigvuldiging.

• 2’s vanaf enige • 2’s vanaf enige Verdere aktiwiteite

veelvoud van 2 tussen veelvoud van 2 tussen Voorstelle vir verskillende maniere van oorslaantel:
1 and 100 1 and 50
Begin deur opeenvolgende getalle te tel met die klem op elke tweede getal. Byvoorbeeld,
leerders klap en sê elke tweede getal hardop. Vra die leerders om te tel, maar om elke
tweede getal in hulle koppe te sê. Dit kan uitgebrei sodat leerders net die derde, vierde en
vyfde getal sê.
Verdeel die klas in groepe en elke groep neem beurte om die volgende getal te sê;
byvoorbeeld, as die klas in vyf groepe verdeel is moet elke groep elke vyfde getal tel.
Vra die leerders om fisiese patrone te maak deur hulle koppe aan te raak met elke eerste
telling, met gekruisde arms aan hulle skouers raak op die tweede telling en ‘n klap op hulle
heupe as die derde getal uitgeroep word.
Slaan of klap op die maat van musiek kan gebruik word vir ‘n kombinasie van oorslaantel,
Mondelinge telvaardighede kan ontwikkel word deur voorwerpe te tel
Verskillende vaardighede ontwikkel gewoontlik deur tel aktiwiieite in die klaskamer.
Oorslaantel word die beste voorgestel deur voorwerpe prakties te groepeer.
Verdere aktiwiteite
Getalkaart (honderdblok)

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Vra leerders om getalle te beklemtoon en identifiseer as hulle in . tel .Vra leerders wat hulle
waarneem omtrent die getalle. Varieer die getalle waarmee die leerders begin..

129
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

130
1.2 Tel aan en terug Tel aan en terug in Beweeg na geskrewe tekste
Tel aan en • In ene vanaf enige • Ene vanaf enige getal • Getallelyn – Leerders gebruik die getallelyn vir oorslaantel.
terug getal tussen tussen
• Getal volgorde - Teen die einde van die kwartaal kan leerders eenvoudige getalvolgordes
Tel aan in Tel aan in voltooi-(sien notas oor getalpatrone))
• 10’s vanaf enige • 10’s vanaf enige Voorbeeld:
veelvoud van 10 veelvoud van 10
2, 4, 6, 8, –
tussen 1 en 100 tussen 1 en 50
5, 10, 15, 20, –
WISKUNDE GRAAD 1-3

• 5’s vanaf enige • 5’s vanaf enige

veelvoud van 5 tussen veelvoud van 5 tussen 10, 20, 30, 40, –
1 en 100 1 en 50
• 2’s vanaf enige • 2’s vanaf enige
veelvoud van 2 tussen veelvoud van 2 tussen
1 and 100 1 and 50
1.3 Herken, identifiseer en Herken, identifiseer en Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
lees getalle. lees van getalle
Getalsim- In kwartaal 2 verhoog die getalreeks vir ken, lees en skryf van getalsimbole en getalname.
bole en • Herken, identifiseer • Herken, identifiseer
Deur te tel op getallelyne en getalblokke kry die leerders praktiese geleenthede om
getalname en lees getalsimbole en lees getalsimbole
getalsimbole te identifiseer, herken, sê en te lees.
vanaf 1 tot 100 vanaf 1 tot 50
Voorsien leerders met verdere oefening deur hulle aandag te fokus op getalsimbole in die
• Skryf getalsimbole 1 • Skryf getalsimbole 1
omgewing en in tydskrifte.
to 20. tot 10
Voorbeelde:
• Herken, identifiseer en • Herken, identifiseer en
lees getalname lees getalname 1 tot 10 • Kyk na bladsy nommers in die boeke
• Skryf getalname 1 to • Skryf getalname 1 tot • Identifiseer verjaarsdae op die kalender.
10. 10
Verdere aktiwiteite
• Die onderwyser gee die volgende instruksies om ‘n getal te vind en leerders gebruik
flikaarte om die antwoorde te wys.
-- Vind die getal net voor 12

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

-- Vind die getal net na 12
-- Die getal 3 meer as 11
-- Die getal 1 minder as 14
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.4 Beskryf, vergelyk en Beskryf, vergelyk en Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
orden voorwerpe tot 20 orden voorwerpe tot 10
Beskryf, In kwartaal 2 gaan die leerders voort met:
vergelyk • Beskryf en vergelyk • Beskryf en vergelyk
• Ordening en vergelyking van voorwerpe
en orden ‘n versameling ‘n versameling
getalle voorwerpe volgens voorwerpe volgens • Ordening en vergelyking van getalle; en
baie, min, meeste, baie, min, meeste,
• Gebruik die woordeskat “ orden “en “vergelyk”
minder, minder as, minder, minder as,
meer as, dieselfde meer as, dieselfde Gedurende die kwartaal gaan leerders voort om voorwerpe te orden en vergelyk. Leerders
as, net soveel soos, as, net soveel soos, kan ook begin om verhoudings te vorm tussen getalle deur te fokus op een en twee meer,
verskillend verskillend een en twee minder.
• Beskryf en orden ‘n • Beskryf en orden ‘n • Deur vergelyking sal leerders daartoe in staat wees om die volgende te beskryf:”Ek het
versameling voorwerpe versameling voorwerpe twee tellers meer as hy/sy. Sy het een minder as ek”.
van die meeste tot die van die meeste tot die
minste en die minste minste en die minste • Wanneer hulle getalle vergelyk sal leerders daartoe in staat wees om die volgende te
tot die meeste tot die meeste beskryf; ”een meer as vier is vyf’” of “sewe is twee meer as vyf”

Beskryf, vergelyk en Beskryf, vergelyk en Bou die bewustheid van die begrip “een meer as”
orden getalle tot 20 orden getalle tot 10 Die “meer as” en “minder as” begrip is die begin van informele optelling en aftrekking. Dit
• Beskryf en vergelyk • Beskryf en vergelyk laat leerders die grootte van die getal verstaan, asook die ordening van getalle.
heelgetalle volgens heelgetalle volgens • Gee aan leerders die opdrag om 1 teller op hulle “5 raam” kaart te plaas. Plaas nog ‘n
kleiner as, groter as, kleiner as, groter as, teller langs die eerste teller.
meer as, minder as, is meer as, minder as, is
gelyk aan gelyk aan  
• Beskryf en • Beskryf en orden
ordengetalle: getalle: Vra die volgende vrae

-- Van kleinste tot -- Van kleinste tot Hoeveel tellers het jy nou?
grootste en grootste grootste en grootste Hoeveel is een meer as een?
tot kleinste tot kleinste
• Laat die leerders een teller meer op die “5 raam’ kaart plaas
-- Voor, agter, in die -- Voor, agter, in die
middel/tussen middel/tussen  
-- Gebruik die -- Gebruik die
getallelyn 0-20 getallelyn 0-10 Vra die volgende vrae:

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Hoeveel tellers het jy nou?
Hoeveel is een meer as twee?

131
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

132
1.4 Beskryf, vergelyk en Beskryf, vergelyk en • Laat leerders een teller meer op die “5 raam” kaart plaas
orden voorwerpe tot 20 orden voorwerpe tot 10
Beskryf,  
vergelyk • Beskryf en vergelyk • Beskryf en vergelyk
en orden ‘n versameling ‘n versameling Vra die volgende vrae;
getalle voorwerpe volgens voorwerpe volgens
Hoeveel tellers het jy nou?
baie, min, meeste, baie, min, meeste,
minder, minder as, minder, minder as, Hoeveel tellers is een meer as drie?
meer as, dieselfde meer as, dieselfde Hoeveel tellers het jy nodig om vyf te maak?
as, net soveel soos, as, net soveel soos,
WISKUNDE GRAAD 1-3

“Wat kan jy my vertel van getal 4” (Dit is een minder as 5)

verskillend verskillend
“Wat kan jy my vertel van getal 2? (Dit is 3 minder as 5)
• Beskryf en orden ‘n • Beskryf en orden ‘n
versameling voorwerpe versameling voorwerpe Orden getalle
van die meeste tot die van die meeste tot die Leerders moet getalle orden deur verskeidenheid beelde/prente gebruik
minste en die minste minste en die minste • Groeperings beelde/prente
tot die meeste tot die meeste
Leeder vergelyk ‘n groep van 9 voorwerpe met ‘n groep van 2 voorwerpe
Beskryf, vergelyk en Beskryf, vergelyk en
• Lyn beelde/prente
orden getalle tot 20 orden getalle tot 10
Wanneer leerders getalle orden kan hulle die afstande tussen getalle gebruik om te bepaal
• Beskryf en vergelyk • Beskryf en vergelyk watter getal is groter byvoorbeeld 9 is groter as 2 omdat 9 na 2 kom.
heelgetalle volgens heelgetalle volgens
Die ordening van getalle kan ook gedoen word tydens selfstandige werktyd.
kleiner as, groter as, kleiner as, groter as,
meer as, minder as, is meer as, minder as, is Verdere aktiwiteite
gelyk aan gelyk aan Orden getalle
• Beskryf en • Beskryf en orden Leerders orden getalkaarte vanaf 1 tot 13 van die kleinste tot die grootste.
ordengetalle: getalle: Leerders draai hulle getalkaarte onderstebo. Hulle gebruik enige 4 kaarte, orden dit van
-- Van kleinste tot -- Van kleinste tot die kleinste tot die grootste en vra ‘n maatjie om te kyk of dit korrek is. As hulle 4 kaarte
grootste en grootste grootste en grootste bemeester het mag hulle 5 kaarte gebruik. Die leerders plaas dit in die korrekte volgorde en
kopieër die getalle van die kleinste tot die grootste.
tot kleinste tot kleinste
Geskrewe take
-- Voor, agter, in die -- Voor, agter, in die
middel/tussen middel/tussen Leerders voltooi geskrewe take vir vaslegging.
Voorbeelde
-- Gebruik die -- Gebruik die
Aan die einde van die kwartaal moet leerders daartoe in staat wees om soortgelyke tipe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

getallelyn 0-20 getallelyn 0-10
sinne te voltooi byvoorbeeld:
1 meer as 3 is________
1 meer as 4 is _______
1 minder as 2 is ________
____ is 1 meer as 4
____ is 1 minder as 3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
tegnieke wanneer tegnieke wanneer Gedurende die kwartaal word leerders vir die eerste keer blootgestel aan verdubbeling en
Probleem-
probleme opgelos en die probleme opgelos en die halvering. Sien die notas onder die bewerkingsafdeling.
oplossings-
oplossings verduidelik oplossings verduidelik
tegnieke Aan die einde van die kwartaal begin leerders om woordprobleme op te los deur die
moet word: moet word:
volgende tegnieke te gebruik:
• Konkrete apparaat, • Konkrete apparaat,
byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers • tekeninge of konkrete apparaat
• opbou- en afbreek van getalle
• Prente om die • Prente om die
storiesom te teken storiesom te teken • verdubbeling en halvering
• Opbou en afbreek van • Opbou en afbreek van • getallelyn
getalle getalle Tekeninge of konkrete apparaat
• Verdubbeling en • Verdubbeling en Leerders teken nog steeds prente en gebruik konkrete apparaat om die problem op te los.
halvering halvering Dit is belangrik dat die prente of tekeninge getalle asook ‘n getalsin bevat.
• getallelyne • Getallelyne wat deur Opbou en afbreek van getalle
konkrete apparaat Dit is een van die belangrikste tegnieke in die Grondslagfase. Die gebruik van hierdie
ondersteun word, tegnieke laat leerders toe om getalle af te breek(decompose) en herkombineer om
byvoorbeeld telkrale bewerkings te vergemaklik .
Byvoorbeeld

6 + 4 ➝ 5 + 1 + 4➝ 5 + 5 ➝ 10
Die tegniek word ook gereeld in die Intermediêre fase gebruik.
Verdubbeling en halvering
Hierdie is ‘n moelike tegniek wat ‘n goeie getalbegrip vereis. Leerders wat hierdie tegniek
verkies is gemaklik in die strategeië wat hulle gebruik
Gedurende hierdie kwartaal begin leerders met die verdubbeling van getalle omdat hulle
bewerkings doen tot 10. Die begrip verdubbeling en halvering moet eers aangeleer word
voordat dit gebruik word as ‘n bewerkingstrategie.
In graad 2 word ‘n getalsin aan leerders voorgrhou. Vra die volgende: “Hoe kan ek
verdubbeling gebruik om die antwoord te bepaal van 5 + 6 = ⃞?” Leerders besef dat 5 en
6 naby mekaar is. Konkrete apparaat word gebuik om te wys dat: ”Ek gaan 5 verdubbel om

FP Wiskunde Graad 1 - 3
twee groepe van 5 te maak”. Die twee groepe word bymekaar getel om 10 te maak en die 1
wat oorbly word bygevoeg. Die antwoord is 11. Leerders gebruik hulle eie taal of tekeninge
as hulle dié tegniek gebruik. In Graad 3 gaan die leerders die tegniek gebruik as hulle
bewerkings doen met drie -syfer getalle.
Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders verdubbeling en halvering op die volgende

133
manier gebruik:
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

134
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Verdubbeling:
tegnieke wanneer tegnieke wanneer • Twee driewiele hoeveel wiele?
Probleem-
probleme opgelos en die probleme opgelos en die
oplossings- • Jasmine en Noah het elk 4 albasters. Hoeveel albasters altesaam?
oplossings verduidelik oplossings verduidelik
tegnieke Leerders kan prente teken en konkrete apparaat gebruik om te wys dat die getal verdubbel is.
moet word: moet word:
Halvering:
• Konkrete apparaat, • Konkrete apparaat,
byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers • In kwartaal 2 leer die leerders halvering aan sodat hulle dit as ‘n tegniek in kwartaal 3 kan
gebruik.
• Prente om die • Prente om die
• Verdubbeling en halvering moet in konteks-vrye situasies aangeleer word.
WISKUNDE GRAAD 1-3

storiesom te teken storiesom te teken

Getallelyne
• Opbou en afbreek van • Opbou en afbreek van
Die gebruik van die getallelyne om bewerkings te doen sal die leerders toe laat om die
getalle getalle
volgende te doen:
• Verdubbeling en • Verdubbeling en • Om neer te skryf wat hulle dink
halvering halvering
• Op hoogte te wees met denke; en
• getallelyne • Getallelyne wat deur • ‘n Geskrewe beeld/prent te hê wat hulle kan help om te verduidlik hoe die problem opgelos is
konkrete apparaat
Leeerders gebruik getallelyne vanaf kwartaal 1.
ondersteun word,
byvoorbeeld telkrale Soos wat leerders vorder in die Grondslagfase moet hulle aangemoedig word om die
getalleyn op toenemende moeilikheidsgraad te gebruik.
In kwartaal 1 tel die leerders in ene. Op die getallelyn word dit in spronge aangetoon.
Voorbeeld 1:
In die skool is daar 5 seuns en 4 meisies wat ekstra kunslesse neem. Hoeveel leerders is
daar altesaam in die kunsklas?

In kwartaal 2 word van leerders verwag om nog in ene te tel, maar hulle kan aagemoedig
word om die getallelyn te gebruik om in groepe te tel.
Voorbeeld 2:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Leerders kan ook 4 afbreek in groepe van 2. Die getallelyn sal dan spronge aandui in 2’s
vanaf 5.
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.7 Probleem oplossing Probleemoplossing Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1
in konteks en die in konteks en die
Optelling en Gedurende hierdie kwartaal oefen leerders storiesomme en bou selfvertroue op om
verduideliking van verduideliking van eie
aftrekking verskillende tegnieke te gebruik vir probleemoplossing. Die fokus vir hierdie kwartaal is
eie oplossings deur oplossings deur optelling
op die optekening van die probleemoplossing. Leerders moet getalsinne neerskryf as ‘n
optelling en aftrekking te en aftrekking te gebruik
geskrewe optekening vir probleme tot 5. Leerders gaan voort met gebruik van konkrete
gebruik met antwoorde met antwoorde tot 10
apparaat en prente om bewerkings van 5 tot 10 voor te stel .
tot 20
Sien kwartaal 1 notas vir die tipe probleme wat gedoen kan word. Verhoog die getalreeks
tot 10.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
135
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

136
1.8 Los probleme op in Los probleme op in Die bewerkingsgetalreeks gedurende die kwartaal maak voorsiening vir leerders om met
konteks en verduidelik konteks en verduidelik herhaalde optelling te begin. Bewerkings tot 10 moet opgeteken word.
Herhaalde
eie oplossings deur eie oplossings deur
optelling Voorbeelde:
herhaalde optelling te herhaalde optelling te
wat lei tot
gebruik met antwoorde gebruik met antwoorde • 1 + 1 + 1
vermenig-
tot 20. tot 10
vuldiging • 2 + 2 + 2 + 2
• 3 + 3 + 3
Kwartaal 1 bou aan die begrip van optelling en leerders sal instaat wees om gelyke groepe
WISKUNDE GRAAD 1-3

bymekaar te tel.
Gedurende die kwartaal gaan leerders met storiesomme met herhaalde optelling werk.
Herhaalde optelling word voorgestel as gelyke getalle groepe. Aanvanklik word dit
voorgestel as alledaagse gelyke groepering.
Probleemoplssing met herhaalde optelling kom in die volgende voor:
• Groepe van 2: hande, voete, sokkies, handskoene, skoene, oë, ore, fietswiele
• Groepe van 3: driewiele, hoeke van driehoeke
• Groepe van 4: motorwiele, pote van stoele
• Groepe van 5: vingers, tone
Herhaalde optelling is belangrik. Leerders moet die geleentheid kry om mondelings te kan
beskryf wat hulle sien.
Optekenning van herhaalde optelling.
• Gebruik konkrete apparaat
• Leerders toon bewerkings deur gebruik te maak van apparaat wat volgens prente
gegroepeer is.
• Leerders teken prente om groepering van optelling te wys.
• Optekening van prente en getalle.
• Prente stel tekeninge van getalle voor.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Beweeg na geskrewe teks
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.11 • Herken en identifiseer • Herken en identifiseer Leeders word in geld onderrig en die volgende begrippe word ondersoek:
die Suid-Afrikaanse die Suid-Afrikaanse
Geld • Wat is geld
geld eenheid geld eenheid munte
5c, 10c, 20c, 50c, R1, • Hoekom is geld belangrik
-- munte 5c, 10c, 20c,
R2, R5
50c, R1, R2, R5 • Hoe geld elke dag gebruik kan word
• Los geldprobleme op
-- banknote R10 en • Hoe om geld te tel
met totale en kleingeld
R20
tot 10c en rande tot Leerders maak kennis met geld voor hulle toetrede tot skool. Sommige leerders mag
• Los geldprobleme op R10 alreeds die waarde van geld verstaan en die muntstukke en note herken en benoem.
met totale en kleingeld
Gedurende die kwartaal gaan leerders met basiese konsepte van geld in praktiese
in sente tot 20c en
situasies werk. Dit word gedoen deur praktiese aktiwiteite soos winkelspeel.
rande tot R20
• Bring Suid- Afrikaanse muntstukke, R20 en R10 banknote skool toe. Leerders voel die
rante van die muntstukke en vergelyk en bespreek hoe dit van mekaar verskil. Bespreek
die simbole op elke muntstuk en banknoot.
• Leerders plaas ‘n muntstuk onder ‘n dun stukkie papier en vryf oor dit met ‘n sagte
skryfnstrument byvoorbeeld inkleurpotlode of pastelle . Die leerders knip dit uit, plak dit in
hulle werkboek en benoem die munte.
• Druk meer kopieë van 5c.10c en 20c muntstukke en knip dit uit. Plak al die kombinasies
van 20c en 10c bymekaar, byvoorbeeld 20c = 10c 5c 5c 20c = 5c 5c 5c 5c
ens.
• Totale tot 20c – net muntstukke
-- Leerders gebruik hulle kennis van 5’s en 10’s om totale te vind.
-- Die onderwyser gee eke leerder afskrifte van 5c, 10c en 20c muntstukke
o Sy vra hulle om die volgende muntstukke uit te haal, byvoorbeeld drie 5c stukke
o Tel in 5’s of doen herhaalde optelling, 5c+5c+5c.
-- Pak 20c uit en gebruik verskillende muntstukke, byvoorbeeld twee 5c stukke en een
10c muntstuk.
-- Leerders voltooi ‘n werkblad waar hulle aandui watter muntstukke ‘n totaal van 20c kan
maak.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Voorbeeld: 20c = 10c + 10c or 5c+ 5c + 5c + 5c= 20c or 5c+5c + 10c =20c

137
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

138
1.11 • Herken en identifiseer • Herken en identifiseer • Gee kleingeld uit gebruik net munte
die Suid-Afrikaanse die Suid-Afrikaanse
Geld -- Die onderwyser doen aftrekking met geld prakties byvoorbeeld haal 5c stukke uit om
geld eenheid geld eenheid munte
20c te maak.
5c, 10c, 20c, 50c, R1,
-- munte 5c, 10c, 20c,
R2, R5 -- “As jy ‘n kassier 15c betaal, hoeveel geld is oor? Die onderwyser vind uit watter
50c, R1, R2, R5
leerders dit moeilik vind om met geld te werk en ondersteun hulle deur tellers te
• Los geldprobleme op
-- banknote R10 en gebruik.
met totale en kleingeld
R20
tot 10c en rande tot -- Leerders voltooi ‘n werkblad waarop hulle die kleingeld bepaal vir items wat gekoop is
• Los geldprobleme op R10 met 20c en minder.
WISKUNDE GRAAD 1-3

met totale en kleingeld

Voorbeeld:
in sente tot 20c en
rande tot R20 -- 10c - 5c = 5c
-- 20c - 10c =10c - heel tiene
-- 20 -5c – 5c - 5c = 5c – herhaalde aftrekking
KONTEKS VRYE BEWERKINGS
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
tegnieke vir bewerkings: tegnieke vir bewerkings:
Tegnieke In kwartaal 2 begin leerders met bewerkings to 10. Bewerkingstegnieke in die getallereeks
(metodes of • konkrete apparaat • konkrete apparaat kan ook ontwikkel en geoefen word.
strategieë) byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers
Die strategieë word ook geoefen in die getalprobleemafdeling.
• teken prente • teken prente
Opbou en afbreek van getalle
• opbou en afbreek van • opbou en afbreek van
Opbou- en afbreekaktiwiteite ontwikkel verder die bewusheid van die relatiewe grootte van
getalle getalle
getalle.Die aktiwiteite vorm die grondslag vir basiese bewerkings. Afbreek (decomposing)
• verdubbeling en • verdubbeling en en opbou van getalle kan help om bewerkings te vergemaklik. Gereelde oefening van
halvering halvering hierdie tipe aktiwiteit moedig leerders aan om dit as ‘n wiskundige strategie te gebruik.
• getallelyne • getallelyne met Verdubbeling en halvering
konkrete apparaat bv.
Verdubbeling en halvering moet geoefen word voordat dit as ‘n bewerkingstrategie gebruik
tel krale
kan word.
• Gebruik konkrete apparaat

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Dit kan gedoen word deur direkte onderrig. Wys en vertel die leerders dat daar vyf
telstokkies is en dat jy dit kan ‘verdubbel’ deur nog vyf stokkies uit te lê.
• Doen geskrewe werk deur prente te gebruik
• Leerders kan voorstellings van verdubbeling gegee word wat hulle in prente kan
weergee
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
KONTEKS VRYE BEWERKINGS
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende • Gebruik van getalle
tegnieke vir bewerkings: tegnieke vir bewerkings:
Tegnieke Leerders kan begin deur sinne te voltooi soos:
(metodes of • konkrete apparaat • konkrete apparaat
Dubbel 1 is...
strategieë) byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers
Dubbel 2 is ...
• teken prente • teken prente
Dubbel 3 is...
• opbou en afbreek van • opbou en afbreek van
getalle getalle Dubbel 4 is ...
• verdubbeling en • verdubbeling en Getalleyne ondersteun met konkrete apparaat
halvering halvering
Wanneer getallelyne as ‘n bewerkingstegniek gebruik word, moet die leerders eers die
• getallelyne • getallelyne met volgende reeds gebruik het;
konkrete apparaat bv.
• Ander ‘lyn apparate’ byvoorbeeld string krale , getalmat;
tel krale
• Die getallelyn vir aan- en teugtel; en
• Die getallelyn om getalle te posisioneer en vir orden
‘n Gestruktureerde getallelyn vir optelling en aftrekking moet gebruik word. Die
gestruktureerde getallelyn moet alle getalle aantoon.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
139
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

140
1.13 Getalreeks 1 -20 Getalreeks 1 -10 Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
Optelling en • Tel op tot 20 • Tel op tot 10 In Kwartaal 2 verhoog die getalreeks vanaf 5 tot 10. Gedurende hierdie kwartaal gaan
aftrekking leerders begin verstaan:
• Trek af vanaf 20 • Trek af vanaf 10
• die omgekeerde bewerkings van optelling; en
• Gebruik geskukte • Gebruik geskukte
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, ) • die verhouding tussen optelling en aftrekking
• Aanleer van • Aanleer van Voordat optelling- en aftrekkingsimbole aan leerders bekend gestel word, moet hulle
getalkombinasies van getalkombinasies van voldoende kennis/ondervinding hê van :
WISKUNDE GRAAD 1-3

10 7
• alles tel;
• tel vanaf die grootste getal;
• gebruik en verstaan die woordskat van optelling en aftrekking; en
• orden en vergelyk getalle.
In hierdie kwartaal bou leerders voort op die begrip van optelling en aftrekking.
Optelling en aftrekking is steeds verwant aan telling. Die konsep van 1 meer of 2 minder
word nog gebruik omdat dit geassosieer word met die volgende getal volgorde.
Gedurende hierdie kwartaal word simbole meer gereeld en met vertroue gebruik vir die
skryf van getalsinne. Die progressie teenoor die gebruik van simbole moet versigtig
gehanteer word. Dit is belangrik dat leerders verskillende betekenisse verstaan wat met
simbole geassosieer word. Leerders moet in staat wees om die volgende woorde te
verstaan en te gebruik soos optel, plus, altesaam, tesame maak, minus, verskil tussen en
aftrek voordat die simbole voorgestel word.
Leerders moet in staat wees om vrae te beantwoord soos 3 en 2, 5 neem weg 3, voordat
die teken gebruik word.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.13 Getalreeks 1 -20 Getalreeks 1 -10 Opteken van beelde/prente
Optelling en • Tel op tot 20 • Tel op tot 10 Leerders moet nog steeds hulle bewerkings tot 10 opteken deur die volgende gebruik:
aftrekking
• Trek af vanaf 20 • Trek af vanaf 10 • tekeninge en konkrete apparate
• Gebruik geskukte • Gebruik geskukte • prente en getalle;
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, )
• getalle alleen.
• Aanleer van • Aanleer van
Leerders moet aan die einde van die kwartaal vertroud wees met die gebruik van die getalle
getalkombinasies van getalkombinasies van
in die getalreeks 1 tot 5 sonder om prente te gebruik om hul bewerkings voor te stel.
10 7
Rekenstrategieë vir optelling en aftrekking
Doen optelling deur alles te tel.
Leerders begin by 1 en tel tot 5 en gaan aan om te tel tot 7.

Doen optelling deur aan te tel

5
Leerders tel aan vanaf 5 tot 7
Hierdie tegniek is meer doeltreffend as om in ene te tel. Leerders gaan hierdie tegniek meer
gebruik soos wat die getalreeks vir bewerkings verhoog.

6
Tel aan vanaf die groter getal
Leerders tel aan vanaf die groter getal, wat 6 is, en tel aan tot by 8
Doen aftrekking deur weg te neem
7–3=
5
 

FP Wiskunde Graad 1 - 3
7-3=4
Leerders mag beelde/prente deurtrek wanneer aftrekking aangeteken/rekordeer word om

141
wegneem aan te toon.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

142
1.13 Getalreeks 1 -20 Getalreeks 1 -10 Aftrekking deur aan te tel
Optelling en • Tel op tot 20 • Tel op tot 10
aftrekking
• Trek af vanaf 20 • Trek af vanaf 10
• Gebruik geskukte • Gebruik geskukte
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, ) 6-2=
• Aanleer van • Aanleer van Leerders kan aantel van 2 tot 6. Hulle moet weet hoeveel getalle hulle getel het vanaf 2 tot
getalkombinasies van getalkombinasies van 6
WISKUNDE GRAAD 1-3

10 7
Aftrekking deur terug te tel
8-2=

   

Leerders kan by die grootste getal begin, wat 8 is, en tel 2 terug tot 6.
Opbou en afbreek van getalle

Dit kan op verskillende maniere gedoen word.

7=4+3

7=4+3

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Getalkombinasies
Gedurende die kwartaal oefen die leerders getalkombinasies van 7. Dit kan voorgestel
word deur ‘n verskeidenheid beelde/prente en getalsinne te gebruik.
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.13 Getalreeks 1 -20 Getalreeks 1 -10 Optelling
Optelling en • Tel op tot 20 • Tel op tot 10 Voorbeeld:
aftrekking
• Trek af vanaf 20 • Trek af vanaf 10 Maak 6, of maats van 6, deur gebruik te maak van prente en getalle
• Gebruik geskukte • Gebruik geskukte
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, )
• Aanleer van • Aanleer van Voorbeeld 1
getalkombinasies van getalkombinasies van
10 7 en maak

Voorbeeld 2
en maak

Voorbeeld 3
en maak

Gebruik prente en getalle om 6 te maak

Kleur in om 6 op verskillende maniere te wys.

 
__________ en ________ maak 6

Gebruik slegs getalle

Pas pare getalle om 6 te maak:

FP Wiskunde Graad 1 - 3
  1 2

3 4

5 5
4 3

143
2 1
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

144
1.13 Getalreeks 1 -20 Getalreeks 1 -10 Omkeringsbewerkings
Optelling en • Tel op tot 20 • Tel op tot 10 Gedurende die kwartaal begin leerders om die omkeringsbewerking van optelling te herken
aftrekking sonder om die te weet hoe dit benoem word.
• Trek af vanaf 20 • Trek af vanaf 10
Voorbeeld:
• Gebruik geskukte • Gebruik geskukte
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, ) Tel die driehoeke
• Aanleer van • Aanleer van  
getalkombinasies van getalkombinasies van
WISKUNDE GRAAD 1-3

10 7
6+2=

2+6=
Skryfwerk met betrekking tot optelling en aftrekking getalsinne - verstaan die verband
tussen optelling en aftrekking
Gedurende die kwartaal leer die leerders om ‘n aftrekgetalsin te skryf vir ‘n optelgetalsin
Voorbeeld:

4+2=6 en 6 – 2 = 4

2+4=6 en 6 – 4 = 2
Die ‘is gelyk aan’ teken
Die ‘is gelyk aan’ teken hoef nie vinnig aangeleer te word nie .
Die simbool kan op ‘n meer gepaste manier gebruik word en bied leerders die geleentheid
om eers pyltjies te gebruik in plaas van die gelyk aan teken..
Voorbeeld:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Tesame maak

4 en 2 ➝ 6
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.13 Getalreeks 1 -20 Getalreeks 1 -10 Gebruik die getallelyne
Optelling en • Tel op tot 20 • Tel op tot 10 Stel aftreking tot 10 op die getallelyn voor
aftrekking Die onderwyser gebruik die getallelyn om aftrekking tot 10 te doen byvoorbeeld
• Trek af vanaf 20 • Trek af vanaf 10
Voorbeeld: Die hasie spring tot 5, en spring dan 2 getalle terug en stop by 3. So
• Gebruik geskukte • Gebruik geskukte
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, )
• Aanleer van • Aanleer van
getalkombinasies van getalkombinasies van
10 7

Geskrewe take
Leerders moet aan ‘n verskeidenheid beelde/prente blootgestel word om hulle te
ondersteun in die verstaan van optelling en aftrekking
Gekrewe take is nodig wat duidelik vra vir :
aantel;
optelling deur te tel vanaf die grootste getal; of
aftrekking byvoorbeeld deur die deurtrek van prente om wegneem te vertoon.

Begrip van verdubbeling

Die getalreeks waarin die leerders werk laat hulle toe om te begin met verdubbeling. Dit kan
op verskillende maniere voorgestel word en ook gedoen word wanneer leerders voorwerpe
tel.
Voorbeeld: Leerders kan groepe maak van 2 tellers, 4 tellers, 6 tellers,8 tellers en tien
tellers. Getalsinne moet die volgende beelde/prente vergesel.

Verdubbel 1 is…… Verdubbel 2 is…… Verdubbel 3 is……

FP Wiskunde Graad 1 - 3
145
Verdubbel 4 is…… Verdubbel 5 is……
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

146
1.14 Herhaalde optelling (van Herhaalde optelling (van Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
dieselfde getal) tot 20 dieselfde getal) tot 10 In kwartaal 2 begin leerders met herhaalde optelling tot 10.
Herhaalde
Leerders sal herhaalde optelling verstaan sodra hulle ‘n goeie getalbegrip van 1 tot 5 het.
optelling Gebruik geskikte simbole Gebruik geskikte simbole
Herhaalde optelling moet as groepe met dieselfde getalle aan die leerders voorgestel word.
wat lei tot (+, =, ) (+, =, )
vermenig- Om vermenigvuldiging te verstaan is dit baie belangrik om met gegroepeerde voorwerpe te
werk. Leerders moet in staat wees:
vuldiging
• om gelyke groepe van voorwerpe te maak;
• om die ordenning te kan beskryf; en
• om die totale aantal voorwerpe te tel
WISKUNDE GRAAD 1-3

Aanvanklik gaan leerders leer om in ene te tel, maar soos wat hulle meer geoefend raak
met die gebruik van oorslaantel, moet hulle voorwerpe tel wat georden is in groepe van
twee’s,vyf’s en tien’s .
Leerders moet blootgestel word aan verskillende beelde/prente wat hulle begrip van
herhaalde optelling sal versterk.
Stel leerders bekend aan alledaagse prente van gelyke groepe byvoorbeeld:
Groepe van 2 – hande, voete, sokkies, hanskoene, skoene, ore, fietswiele
Groepe van 3 – driewiele , hoeke van driehoeke
Voorbeeld:
Hoeveel wiele altesaam?

Hoeveel vingers? Voltooi die onderstaande getalsin.

+ + = 15
Opteken van beelde/prente van herhaalde optelling
Die fokus is op die ontwikkeling van taal om vermenigvuldiging te verstaan. Leerders
rekordeer hul begrip van vermenigvuldiging deur prente te gebruik. Prente van
gegroepeerde voorwerpe word aan leerders gegee en hulle teken sirkels rondom die
groepe voorwerpe.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 

Gebruik die woordeskat 2 groepe van 3. Sodra leerders vertroud is met die beskrywing van
prent voorstellings, kan die woordeskat in getalsinne gebruik word.
Die getallesin: 3 + 3 = 6
 BEGRIPS-EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIP EN
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VAARDIGHEDE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
getalgebied 20 getalgebied 20
Hoofrekene In kwartaal 2 verhoog die getalreeks vanaf 5 tot 10.
• Orden ‘n gegewe • Orden ‘n gegewe
Voorbeelde van vrae en aktiwiteite wat gedoen kan word:
versameling versameling
geselekteerde getalle geselektee00 • Begin by 3 en tel aan in ene tot by 10.
• Vergelyk getalle tot 20 • Watter getal is minder - 8 of 5?
en sê watter getal is 1,
• Watter getal is meer - 8 of 4?
2 en 10 meer of minder
• Watter getal is 2 minder as 9?
Vinnige herroep:
• Watter getal is 2 meer as 3?
• Getalkombinasies tot
10 • Gee ‘n getal tussen 1 en 3.
• Hersien optelling en • Gee ‘n getal tusssen 6 en 10. Is daar net een getal?
aftrekking tot 10
• Orden die getalkaarte vanaf die kleinste tot die grootste getal.
Hoofrekenestrategieë
Gebruik
bewerkingstrategieë om
effektief op te tel en af
te trek:
• Plaas die groter getal
eerste om aan te tel en
terug te tel
• Getallelyn
• Verdubbeling en
halvering
• Opbou- en afbreek van
getalle

FP Wiskunde Graad 1 - 3
147
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 1 KWARTAAL 2
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA

148
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIP EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)
2.1 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit, en Kopieering van die patroon help leerders om die logika te sien van die manier waarop die
beskryf beskryf patroon gemaak is.
Meetkun-
dige patrone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Uitbreiding van die patroon help leerders om na te gaan of hulle die logika van die patroon
beskryf in woorde beskryf in woorde verstaan.

• eenvoudige patrone • Eenvoudige patrone Beskrywing van die patroon help leerders om hulle woordeskat te ontwikkel en
WISKUNDE GRAAD 1-3

met voorwerpe met voorwerpe praatvaardighede uit te brei. Dit help ook die onderwyser om te sien hoe die leerders die
gemaak patroon intepreteer.
• eenvoudige patrone
deur lyne, vorms of • Eenvoudige patrone In graad 1 kan leerders op patrone fokus waarin voorwerpe of groepe voorwerpe op presies
voorwerpe te teken deur lyne, vorms of dieselfde manier herhaal word.
voorwerpe te teken In kwartaal 2 is die meeste leerders gemaklik met die gebruik van kryt of ‘n potlood om mee
Skep eie patrone
te teken. Leerders kan vorder na die kopieering en uitbreiding van patrone met prente, in
Skep eie patrone
Skep eie Meetkundige plaas van met voorwerpe. Hulle moet ook op die beskrywing van patrone fokus. Dit is nie
patrone Skep eie Meetkundige altyd maklik vir leerders om ‘n patroon te beskryf nie. Jy kan hulle help om te leer wat hulle
patrone veronderstel is om te doen, deur vrae soos die volgende te vra:
• met voorwerpe
• met voorwerpe “Watter vorms sien jy in die patroon?”
• deur lyne, vorms of
voorwerpe te teken • deur lyne, vorms of “Is hulle almal dieselfde kleur?”
voorwerpe te teken “Sien jy meer as een vorm in die patroon?”
Patrone rondom ons
“Wys die voorwerpe almal in dieselfde rigting?”
Identifiseer, beskryf
in woorde en kopieer “Is daar dieseldfe aantal voorwerpe in elke groep?”
Meetkundige patrone “Hoeveel voorwerpe is daar in elke groep?”
• in die natuur “Is al die vorms dieselfde grootte? ensovoorts.
• vanuit moderne In kwartaal 2 kan die fokus op die gebruik van 2D-Meetkundige vorms en 3D Meetkundige
alledaagse lewe voorwerpe wees waarvan die leerders in kwartaal 1 geleer het. Leerders kan 2D-vorms
maak deur papier of karton uit te knip of hulle kan dit teken. Hulle kan patrone van
• vanuit ons kulturele
boksvorme en balvorme uit klei of speeldeeg maak.
erfenis
Patrone kan gemaak word deur een vorm te gebruik, maar die kleure van die voorwerpe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

kan verander.

Dit is raadsaam om graad 1-leerders te help om te sien watter groepering herhaal word,
deur elke groep in ‘n ander stuk papier te plaas, of dit in ‘n blok op die bladsy te vertoon.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIP EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
2.1 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit, en Patrone kan gemaak word van identiese repeterende groepe, waar elke groep slegs een 1 les
beskryf beskryf tipe voorwerp het, maar die posisie van die voorwerp verander. Identiese groepe word
Meetkun-
herhaal.
dige patrone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en
beskryf in woorde beskryf in woorde Voorbeeld:

• eenvoudige patrone • Eenvoudige patrone  
met voorwerpe met voorwerpe
gemaak
• eenvoudige patrone
deur lyne, vorms of • Eenvoudige patrone
voorwerpe te teken deur lyne, vorms of
voorwerpe te teken
Skep eie patrone
Skep eie patrone
Skep eie Meetkundige
patrone Skep eie Meetkundige In sommige patrone word verskillende voorwerpe gebruik om ‘n groep te maak, maar die
patrone groepe van voorwerpe word op dieselfde manier herhaal.
• met voorwerpe
• met voorwerpe Voorbeeld:
• deur lyne, vorms of
voorwerpe te teken • deur lyne, vorms of
voorwerpe te teken
 
Patrone rondom ons
Identifiseer, beskryf
in woorde en kopieer In sommige patrone word die grootte van die voorwerpe afgewissel, maar groepe word op
Meetkundige patrone dieselfde manier herhaal.

• in die natuur  
• vanuit moderne
alledaagse lewe
• vanuit ons kulturele
erfenis Leerders kan patrone maak deur krale te ryg. Patrone kan ook gedurende die
Lewensvaardigheidles gedoen word.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
149
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIP EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

150
JAAR)
2.2 Kopieer, brei uit en Reekse behoort aantel Getalpatrone kan met tel verbind word. Namate leerders se telvaardighede verander en
beskryf. en terugtel in te sluit: ontwikkel, sal die getalpatrone waarmee leerders werk, ook ontwikkel.
Getal-
patrone Kopieer, brei uit en • 1s vanaf enige getal Getalpatrone behoort aantel en terugtel in te sluit:
beskryf eenvoudige tussen 1 en 50
• 1s vanaf enige getal tussen 1 en 50
getalreekse tot ten
Aan in:
minste 100 • Veelvoude van 10 tussen 1 en 50
• Veelvoude van 10
Skep eie patrone • Veelvoude van 5 tussen 1 en 50
tussen 1 en 50
WISKUNDE GRAAD 1-3

Skep eie getalpatrone. • Veelvoude van 2 tussen 1 en 20

• Veelvoude van 5
tussen 0 en 50 Wanneer leerders hardop tel, kan hulle die patrone en veelvoude op verskillende maniere
neerskryf. Hulle kan ook die getal uitwys wat getel word.
• Veelvoude van 2
tussen 0 en 20
Voorbeeld:
Skep eie patrone
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Leerders kan die ontbrekende getalle van enige van die bostaande patrone invul. Leerders
skryf slegs getalle en simbole tot 10. Leerders voltooi slegs die ontbrekende getalle in ‘n
reeks getalle groter as 10 as:
• Dit mondeling gedoen word;
• Getalkaarte voorsien word om in die spasies te plaas;
• ‘n Lys getalsimbole voorsien word. Leerders kan dan ‘n lyn trek van die korrekte getalle
na die posisie wat dit moet vul.
Voorbeelde word onder gegee:
‘n Getallelyn met sommige getalle weggelaat

  30   31   32   34   36   38   40   41   43   46   47   48   50  

Reekse wys aan en terugtel in ene met sommige getalle weggelaat.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Leerders vergelyk getalle met ‘n lys wat voorsien word. Hulle trek ‘n lyn om te wys waar die
gekose getalle geplaas moet word.
40, 41, 42, __, 44; __, __, 47, ___, 49, 50.
50, 49, 48, __, __, 45, 44, ___, ____, 41, 40
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIP EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
2.2 Kopieer, brei uit en Reekse behoort aantel ‘n Getallelyn wat die aanvanklike intervalle aandui, en leerders vul die ander in. 3 lesse
beskryf. en terugtel in te sluit:
Getal-  
patrone Kopieer, brei uit en • 1s vanaf enige getal 0   2   4   6   8  
beskryf eenvoudige tussen 1 en 50
‘n Getalkaart met die getalreeks toegemaak of weggelaat
getalreekse tot ten
Aan in:
minste 100
1 3 5 7 9
• Veelvoude van 10
Skep eie patrone
tussen 1 en 50 11 13 15 17 19
Skep eie getalpatrone.
• Veelvoude van 5
tussen 0 en 50
• Veelvoude van 2
tussen 0 en 20
Leerders kan ook getalle inkleur of toemaak as hulle oorslaantel.
Skep eie patrone
Teen die einde van die kwartaal, verhoog die getalreeks tot 50. Leerders kan met die hele
reeks 1-50 werk, of met dele van die reeks.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
151
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 1 KWARTAAL 2
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)

152
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIP EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur of 24 minute
JAAR)

3.1 Woordeskat van Die woordeskat van posisie wat in die eerste kwartaal ontwikkel is, moet gereeld gedurende
posisie die klas of tydens kort, gefokusde tye geoefen word. Werk oor die woordeskat van posisie
Posisie, Beskryf die posisie van kan deur geskrewe rekordering soos tekening, of die vergelyking van tekeninge met woorde
oriëntasie voorwerpe in verhouding gekonsolideer word. Dit kan gedurende selfstandige werkstyd gedoen word.
en aansig tot mekaar, byvoorbeeld
bo-op, voor, agter, Van die woordeskat van posisie kan ook geoefen word wanneer leerders 2D-vorms vorm.
WISKUNDE GRAAD 1-3

links,regs, op, af, langs/

langsaan.
Posisie en aansig
Vergelyk verskillende
aansigte van dieselfde
alledaagse voorwerp
Posisie en rigting
Volg aanwysings om
rond te beweeg in
die klaskamer. Volg
aanwysings om een
voorwerp in verhouding
tot ‘n ander te plaas.
3.2 Herken en benoem Leerders kan voortgaan om gedurende selfstandige tyd voorwerpe met
3D-voorwerpe in die herwinningsmateriaal, boublokke/vuurhoutjieboksies of konstruksiestelle te bou.
3-D klaskamer en in prente
voorwerpe • balvorms (sfere)
• boksvorms (prismas)
Kenmerke van
voorwerpe
Beskryf, sorteer en
vergelyk 3-D voorwerpe
in terme van:
• grootte
• kleur
• voorwerpe wat rol
• voorwerpe wat gly

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Fokusaktiwiteite
Waarneming en bou van
gegewe 3-D voorwerpe
deur gebruik te maak
van konkrete materiaal
soos uitgeknipte 2-D
vorms, boublokke,
herwinningsmateriaal,
konstruksiestelle.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIP EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur of 24 minute
JAAR)

CAPS
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms Die meeste werk met vorms in graad 1 word prakties, met konkrete voorwerpe gedoen. Alle 3 lesse
werk moet deur geskrewe oefeninge gekonsolideer word.
2D-vorms Herken en benoem 2-D Herken en benoem 2-D
vorms vorms Leerders begin met vryspel deur verskeie vorms te gebruik om prente te maak met
uitgeknipte, Meetkundige vorms. Dit kan ook gedurende selfstandige werkstyd en
• sirkels • sirkels Lewensvaardigheidslesse gedoen word.
• driehoeke • driehoeke Leerders kopieer prente wat van Meetkundige vorms gemaak is. Die prente kan deur die
onderwyser of handboek verkry word. Dit stel leerders in staat om sirkels en vierkante
• vierkante • vierkante
in verskillende posisies te identifiseer. Dit kan gedurende selfstandige werkstyd en
Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms lewensvaardigheidslesse gedoen word.
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en Vergelyking en beskrywing van 2D-vorms: grootte
vergelyk 2D-vorms in vergelyk 2D-vorms in Leerders vergelyk die grootte van soortgelyke vorms, byvoorbeeld:
terme van: terme van: • orden sirkels van die kleinste tot die grootste; en
• grootte • grootte • plaas al die vierkante of dieselfde groottes bymekaar.
• kleur • kleur Gebruik die woordeskat van grootte om verskillende vorms te vergelyk, byvoorbeeld: “Ek
teken ‘n driehoek binne-in die vierkant, dus is die driehoek kleiner as die vierkant.”
• vorm • vorm Beskryf 2D-vorms (kleur)
• reguit sye • reguit sye Leerders praat oor die kleure van vorms en sorteer dan vorms volgens die kleure.
• ronde sye • ronde sye Identifiseer en benoem voorwerpe en hulle kleure, vergelyk die groottes van die voorwerpe.
Dit kan tydens patroonwerk ingeoefen word.
Herken en benoem sirkels, driehoeke en vierkante
Leerders moet met sirkels en vierkante van verskillende groottes, en driehoeke wat
verskillend gevorm is, werk.
Dit is belangrik dat leerders nie net een voorbeeld van elke vorm sien nie. Die meeste
kommersiële vormstelle het slegs een voorbeeld van driehoeke. Leerders moet in staat
wees om die volgende te herken:
• Driehoeke wat verskillend gevorm is en in verskillende posisies geplaas is. Hier is van die
driehoeke:
 

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Vierkante van verskillende groottes wat in verskillende posisies geplaas is. Hier is
sommige vierhoeke:
 

153
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIP EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur of 24 minute

154
JAAR)
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms Sirkels van verskillende groottes. Hier is van die sirkels: 3 lesse
2D-vorms Herken en benoem 2-D Herken en benoem 2-D
vorms vorms
• sirkels • sirkels
• driehoeke • driehoeke Dit is raadsaam dat leerders met ‘n uitgeknipte kartonmodelle of -vorms werk. Dit laat
• vierkante • vierkante leerders toe om verskillende driehoeke en vierkante in verskillende posisies te sien.
Leerders sorteer vorms volgens hul sye (reguit of rond).
WISKUNDE GRAAD 1-3

Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms

Leerders sorteer en groepeer vorms volgens driehoeke, vierkante of sirkels.
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
Werk word deur middel van geskrewe oefeninge gekonsolideer. Hierdie oefeninge sluit in:
vergelyk 2D-vorms in vergelyk 2D-vorms in
inkleur, pas van vorm by sy naam, ensovoorts.
terme van: terme van:
• grootte • grootte
• kleur • kleur
• vorm • vorm
• reguit sye • reguit sye
• ronde sye • ronde sye

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 1 KWARTAAL 2
4. METING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIP- EN VAAR-
ONDERW- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
ERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)
4.1 Tydsduur Leerders moet leer om oor die volgende te praat:
TYD Praat oor tydsduur • die volgorde van gebeure
• Orden alledaagse • tydsduur
gebeure uit hul eie
Leerders gaan voort om op verskillende maniere oor tyd te praat op ‘n daaglikse basis
lewenservarings
gedurende klassikale- of fokusgroeponderrigtyd.
• Vergelyk tydsduur
Leerders praat en vra wanneer dinge gebeur, gebruik taal soos oggend, middag, aand,
deur woordeskat soos
vroeg en laat.
langer, korter, vinniger,
stadiger te gebruik Ontwikkel woordeskat om tydsverwysings soos gister, vandag, more, die dae van die week
en maande van die jaar te orden.
• Gebruik woordeskat
soos gister, vandag en Leerders vergelyk tydsduur deur woorde soos langer of korter, vinniger of stadiger te
môre om gebeure te gebruik.
orden
Leerders praat oor gebeure uit hul eie lewenservaringe. Hulle orden ook gebeure met
Lees van tyd behulp van prente soos:
• Beskryf wanneer iets • die stappe om ‘n toebroodjie of ‘n koppie tee te maak
gebeur deur gebruik
• die groei van ‘n baba tot ‘n volwassene;
te maak van oggend,
middag, aand/saans, • die lewensiklus van diere, byvoorbeeld van eier tot kuiken, of eier tot padda, of eier tot
vroeg/laat skoenlapper
• Ken die dae van die • gereelde gebeure deur die dag (opstaan, skool bywoon, speel, eet, aandete, slaap).
week
Gaan voort om verjaarsdae vir die res van die jaar op die kalender te plaas.
• Ken die maande van
die jaar
• Dui verjaarsdae op ‘n
kalender aan

FP Wiskunde Graad 1 - 3
155
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIP- EN VAAR-
ONDERW- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
ERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

156
JAAR)
4.2 Informele meting Alle meting in graad 1 is informeel. Geen formele meting van lengte in standaardeenhede
word gedoen nie.
Lengte • Vergelyk en orden
die lengte, hoogte of In graad 1 word dit aanbeveel dat leerders fokus op:
breedte van meer as
• direkte vergelyking van die lengte van voorwerpe deur hulle langs mekaar te plaas.
een voorwerp deur
hulle langs mekaar te • die vergelyking en ordening van die lengte, hoogte of breedte van drie of meer voorwerpe
plaas deur voorwerpe in pare langs mekaar te plaas tot alle voorwerpe in volgorde is;
• Gebruik woordekat • die ontwikkeling van woordeskat om oor verskille in lengte, hoogte, breedte, ensovoorts
WISKUNDE GRAAD 1-3

om oor vergelykings te praat.

te praat, byvoorbeeld
Gedurende selfstandige werkstyd deur die kwartaal kan leerders oefen om die lengte,
langer, korter, wyer .
hoogte of breedte van drie of meer voorwerpe in pare langs mekaar plaas tot alle
• Skat, meet, orden en voorwerpe in volgorde is.
rekordeer/teken lengte
op deur gebruik te
maak van niestandaard
meting, byvoorbeeld
handbreedtes,
potloodlengtes, tellers,
treë, ensovoorts.

4.3 Informele meting Alle meting in graad 1 is informeel. Geen formele meting van massa met standaard
eenhede word gedoen nie.
Massa • Skat, meet, orden
en rekordeer/teken In die eerste (1ste) kwartaal word aanbeveel dat leerders fokus op:
massa op deur
• direkte vergelyking van die massa van voorwerpe;
gebruik te maak van
nie-standaard meting • die vergelyking en ordening van die massa van drie of meer voorwerpe deur twee
en ‘n weegskaal, voorwerpe op ‘n weegskaal/balanseerskaal te plaas tot alle voorwerpe georden is; en
byvoorbeeld blokke,
• die ontwikkeling van woordeskat om oor die verskille in massa te praat
stene, ensovoorts.
Gedurende selfstandige werkstyd deur die kwartaal kan leerders vergelyk, oefen,
• Ontwikkel woordeskat
konsolideer en orden deur die massa van drie of meer voorwerpe in pare langs mekaar te

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

om oor die vergelyking
plaas tot alle voorwerpe in volgorde is. Alle werk moet opgeteken word
te praat, byvoorbeeld
lig, swaar, ligter,
swaarder
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIP- EN VAAR-
ONDERW- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
ERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.4 Informele meting Informele meting Alle meting in graad 1 is informeel. Geen formele meting met standaardeenhede word 2 lesse
gedoen nie.
Kapasiteit / • Vergelyk en orden die • Vergelyk en orden die
Volume hoeveelheid vloeistof hoeveelheid vloeistof Die fokus in kwartaal 1 was daarop gebaseer om woordeskat te ontwikkel om oor uiterstes
(volume) in twee (volume) in twee en vergelyking met betrekking tot volume te praat.
houers wat langs houers wat langs
Die fokus in kwartaal 2 is op direkte vergelykings gebaseer.
mekaar geplaas is. mekaar geplaas word.
Leerders kyk terwyl Leerders kyk terwyl In kwartaal 4 kan leerders fokus om met informele eenhede van meting werk. Leerders
dit in ‘n derde houer te dit in ‘n derde houer kan ook hierdie begrippe dwarsdeur die jaar gedurende selfstandige werktyd oefen en
gegooi word. gegooi word. konsolideer
• Vergelyk en orden die • Vergelyk en orden die Direkte vergelyking van volumes in houers
hoeveelheid vloeistof hoeveelheid vloeistof
• Verstaan volume en die woordeskat om daaroor te praat
wat twee houers kan wat twee houers kan
bevat (kapasiteit) vul (kapasiteit) Leerders begin oor volume praat deur te vergelyk hoeveel vloeistof daar in twee identiese
houers is (teken twee identiese houers). Die fokus is op:
• Ontwikkel woordeskat • Ontwikkel woordeskat
om oor die vergelyking om oor die vergelyking -- vol en leeg;
te praat byvoorbeeld te praat, bv. meer as,
meer as, minder as, minder as, vol, leeg -- meer as / minder as;
vol, leeg -- dieselfde as.
• Skat en meet, vergelyk
• Skat en meet, vergelyk en orden die kapasiteit Leerders maak houers vol en leeg
en orden die kapasiteit van houers deur nie-
van houers deur nie- standaard meting, • Vergelyk volumes van twee of meer houers wat verskillend lyk deur dit in ‘n derde houer
standaard meting, byvoorbeeld lepels en te gooi.
byvoorbeeld lepels en koppies, te gebruik As die leerders eers oor die uiterstes van die volumes kan praat (byvoorbeeld leeg en
koppies, te gebruik vol) en die volumes (wat met die eerste oogopslag beslis verskillend gaan wees) in twee
identiese houers kan vergelyk, kan hulle aangaan om die volume in twee houers wat
verskillend lyk, te vergelyk. Fokus spesifiek op houers wat breed en smal is, byvoorbeeld:
• Vul ‘n 2-liter bottel en ‘n 500ml bottel;
• Vra vir die leerders watter bottel die meeste bevat.
Leerders kan evalueer deur die vloeistof in ‘n derde houer te gooi en die hoogte af te merk.
Jong leerders neem selde in ag hoe breed ‘n houer is wanneer hulle oor volume

FP Wiskunde Graad 1 - 3
kommentaar lewer; hulle is geneig om net te kyk hoe ver die houer gevul is.
Leerders moet baie geleenthede gegee word om volumes in houers met verskillende
breedtes te vergelyk.
Optekening

157
Leerders moet alle werk opteken.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 1 KWARTAAL 2
5. DATA HANTERING

158
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIP EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERKLARENDE NOTAS VIR ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)
Werk met versamelings
5.1 Versamel en vergelyk Versamel en vergelyk Verwys na notas vir kwartaal 1. 1 les
voorwerpe. voorwerpe. Versamel
Versamel In die tweede kwartaal gaan die leerders voort om op dieselfde manier met versamelings te
en sorteer alledaagse
en sorteer Versamel en sorteer werk, maar minder leiding word gegee.
fisiese voorwerpe .
WISKUNDE GRAAD 1-3

voorwerpe alledaagse voorwerpe

As daar eers aan die leerders leiding gegee is oor die proses van sortering en aanbieding
5.2 Voorstelling van Bied weer ‘n van versamelings, kan hulle dit in selfstandige werkstyd inoefen.
‘n gesorteerde gesorteerde As leerders eers geoefen het om antwoorde oor versamelings te gee, kan hulle gevra
Voorstelling
versameling versameling voorwerpe word om die versameling te beskryf, sonder dat daar aan hulle leiding gegee word deur
van
voorwerpe. aan. spesifieke vrae.
gesorteerde
versameling Teken ‘n prentjie van die Teken ‘n prentjie van die
voorwerpe versamelde voorwerpe. versamelde voorwerpe.
5.3 Bespreek en Bespreek en rapporteer
doen verslag oor oor die gesorteerde
Bespreek
die gesorteerde versameling voorwerpe
en doen
versameling voorwerpe
verslag • Gee redes vir die
oor die • die manier waarop wyse waarop die
gesorteerde versameling gesorteer versameling gesorteer
versameling word word
voorwerpe
• Beantwoord vrae oor: • Beantwoord vrae oor:
-- Hoe sortering -- Hoe sortering
gedoen is (proses ) gedoen is (proses)
-- Hoe die gesorteerde -- Hoe die gesorteerde
versameling lyk versameling lyk
(produk ) (produk)
• Beskryf die • Beskryf die

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

versameling en versameling en
tekening tekening
• Verduidelik hoe die • Verduidelik hoe die
versameling gesorteer versameling gesorteer
is is.
Dit word aanbeveel dat die datahantering die fokus vir kwartaal 3 en 4 is.
 GRAAD 1 KWARTAAL 3
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE
BENADERDE

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
uur 24 minute)
GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Tel met heelgetalle
1.1 Tel tot 50 alledaagse Tel alledaagse voorwerpe Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2
voorwerpe akkuraat. akkuraat tot 40.
Tel In kwartaal 3 brei die leerders die telgebied uit. Daar word steeds gefokus om die kardinale
voorwerpe Gee ‘n redelike skatting Gee ‘n redelike skatting beginsels te verstaan. Gedurende die kwartaal behoort die leerders te leer hoe om
van ‘n aantal voorwerpe van ‘n aantal voorwerpe voorwerpe sitematies te orden wanneer hulle tel sodat hulle hul telwerk kan kontroleer.
wat getel kan word. wat getel kan word. Hierdie wyse maak dit vir hulle makliker om te tel. Tellers word in rye uitgepak

Gedurende hierdie kwartaal gaan die leerders voort om hulle telvaardighede uit te brei en te
oefen:
• alles tel
• aantel
• die kardinaliteitsbeginsel van getalle
• werk met geskrewe tekste
Subitering
Leerders bou voort op die herkenning van voorwerpe in ‘n klein versameling.
Tel in groepe
Leerders behoort voorwerpe in twees, vywe en tiene te groepeer sodat hulle in staat
sal wees om akkuraat in veelvoude van 2, 5 en 10 te tel. Getalkaarte behoort by elke
versameling vertoon te word om die getal voorwerpe te identifiseer. Groeptel sal die
leerders voorberei om die veelvoude te verstaan.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Hulpbronne:
Die apparaat wat gebruik moet word behoort sorgvuldig beplan te word.
• Gestrutureerde apparaat byvoorbeeld ‘n string telkrale
• Die telraam/abakus kan gebruik word om in tiene te tel.

159
• Leerders kan bondels van 2, of 5, of 10 met vuurhoutjies of telstokkies uittel.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3

160
uur 24 minute)
1.2 Tel aan en terug in Tel aan en terug in Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
Tel aan en • In ene vanaf enige • In ene vanaf enige In kwartaal 3 tel die leerders nou tot 80
terug getal tussen 1 en 100 getal tussen 1 en 80
Leerders gaan voort om in veelvoude van 2, 5 en 10 te tel
Tel aan in Tel aan in
Verdere aktiwiteite:
• Veelvoude van 10 • Veelvoude van 10
Klasaktiwiteite
tussen 0 en 100 tussen 0 en 80
Tel aan en terug tot 80
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Veelvoude van 5 • Veelvoude van 5

tussen 0 en 100 tussen 0 en 80 • Leerders tel aan en terug
• Veelvoude van 2 • Veelvoude van 2 • Onderwyser dui die getalle op die getalkaart ( 100-blok) aan wanneer die leerders tot 70
tussen 0 en 100 tussen 0 en 80 tel
• Leerders tel in vyf’s van 25 tot 60
• Leerders tel aan in tiene van 0 to 80
Oorslaantel in vyf’s en tiene tot by 80
• Leerders tel in tiene tot 50 terwyl onderwyseres die getalle op die100-kaart aandui
• Onderwyser dui die getalle op die 100-kaart aan soos die leerders in veelvoude van 5 tel
• Leerders tel aan in tiene
Gebruik die 100-kaart en vra die volgende vrae:
• Tel in tiene vanaf 20
• Tel terug in ene vanaf 56
• 80, 70, 60: leerders word gevra om die volgende 3 getalle te noem deur die 100-kaart te
gebruik
Selfstandige werk
Die vaardigheid van oorslaantel moet toegepas word by geskrewe aktiwiteite:
Leerders kan:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Eenvoudige getalpatrone voltooi
• Leerders kan ontbrekende getalle op ‘n getalmat en ‘n getallelyn invul
Skryf die volgende twee getalle: 66, 65, 64, __, __,
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
uur 24 minute)

CAPS
1.3 Herken, identifiseer en Herken, identifiseer en Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
lees getalle. lees getalle.
Getalsim- In die derde kwartaal verhoog die getalgebied na 80. Leerders behoort nou getalsimbole
bole en • Herken, identifiseer • Herken, identifiseer tot 20 te kan skryf. Leerders behoort nou berekenings tot 20 te kan doen en ook getalsinne
getalname en lees getalsimbole en lees getalsimbole tot 20 te kan skryf. Leerders gaan voort om die lees en die skryf van getalname te oefen.
vanaf 0 tot 100 vanaf 0 tot 100 Hulle behoort die simbool en die getalnaam bymekaar te kan pas. Gedurende selfstandige
werktyd behoort die leerders aktiwiteite in hulle werkboeke/klaswerkboeke te doen.
• Skryf getalsimbole 0 • Skryf getalsimbole 0
to 20. tot 20. Voorbeelde van skriftelike werk:
• Herken, identifiseer en • Herken, identifiseer en Pas die woorde by die voorwerpe
lees getalname 1 tot 10 lees getalname1 tot10
Een 
• Skryf getalname 1 to • Skryf getalname 1 to
10. 10. Twee    
Drie 
Vier 
Vyf 
Ses 
Sewe 
Agt     
Tien 
Daar word van die leerders verwag
• Om getalsimbole tot 50 te lees
• Om getalsimbole tot 20 te skryf
• Om getalname tot 10 te lees
• Om getalname tot 10 te skryf

FP Wiskunde Graad 1 - 3
161
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3

162
uur 24 minute)
1.4 Orden en vergelyk Orden en vergelyk 15 Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
voorwerpe. voorwerpe
Beskryf, • Vergelyk versamelings • Vergelyk versamelings In kwartaal 3 gaan leerders voort om :
vergelyk van voorwerpe volgens van voorwerpe volgens • Versameling voorwerpe te orden en te vergelyk
en orden baie, min, meeste, baie, min, meeste,
getalle minste, meer as, minste, meer as, • Getalle te orden en te vergelyk
minder as, dieselfde/ minder as, dieselfde
is gelyk aan en as / is gelyk aan en • Die woordeskat van orden en vergelyk te gebruik
verskillend verskillend
Verdere aktiwiteite:
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Orden versamelings • Orden versamelings

van voorwerpe van die van voorwerpe van die Onderwyser noem die getal 12 aan leerders:
minste tot die meeste minste tot die meeste
• Getalgebied tot 20 • Getalgebied tot 15 Onderwyser vra vrae soos: “Waar is die getal op die getallelyn?”
voorwerpe voorwerpe
Orden en vergelyk Orden en vergelyk Watter getal kom voor 12?
getalle getalle tot 15
Watter getal kom na 12?
• Orden getalle • Orden getalle
-- Van die kleinste -- Van die kleinste 12 is een meer as ___
tot die grootste en tot die grootste en
die grootste tot die die grootste tot die 12 is een minder as ____
kleinste kleinste
-- Voor, agter, in die -- Voor, agter, in die
middel / tussen middel / tussen
-- Gebruik die -- Gebruik die getalllyn
getalllelyn 0-20 0-80
• Vergelyk heelgetalle • Vergelyk heelgetalle
volgens kleiner as, volgens kleiner as,
groter as, meer as, groter as, meer as,
minder as en is gelyk minder as en is gelyk
aan aan
• Een tot een afparing • Een tot een afparing
• Getalgebied tot 20 • Getalgebied tot 15
Gebruik ranggetalle om Gebruik ordinale
die volgorde, plek of getalle (rangorde) om
posisie aan te dui die volgorde, plek of
• Posisioneer posisie aan te dui
voorwerpe in ‘n ry • Posisioneer voorwerpe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

van eerste tot tiende in ‘n ry van eerste tot
of eerste tot laaste, tiende of eerste tot
byvoorbeeld eerste, laaste, byvoorbeeld
tweede, derde...... eerste, tweede,
tiende, laaste derde......tiende, laaste
(ranggetalle) (ordinale getalle)
Die rangorde- aspekte
van getalle in die reeks:
eerste tot tiende
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
uur 24 minute)

CAPS
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
van ten minste twee- van ten minste Gedurende hierdie kwartaal begin leeders die getalle in tiene en ene verdeel:
Plekwaarde
syfergetalle tot 20 tweesyfergetalle tot 15
• Groepering van voorwerpe tot 10;
• Verdeel twee- • Verdeel twee- • Die geskrewe vorm van 14 = 10 en 4
syfergetalle in syfergetalle in
‘n Volledige begrip van plekwaarde in getalle ontwikkel vanaf die Grondslagfase en die
tiene en ene tot 20, tiene en ene tot 15,
Intermediêre fase. Leerders in graad 1 begin in groepe van 10 voorwerpe as ‘n eenheid dink.
byvoorbeeld 12 is 10 byvoorbeeld 12 is 10
Hulle verstaan dat 10 as ‘n enkele eenheid in plaas van 10 los ene voorgestel kan word.
en 2 en 2
Leerders ontwikkel en verstaan getalbegrip in hierdie kwartaal.
Leerders behoort
• Getalname te ken en te tel tot ten minste 20
• Getalsimbole te lees en skryf
• Eenvoudige opteling en aftrekking te doen
• Fisiese voorwerpe te tel en groepeer
• Die groepe voor te stel
Afbreek van getalle in tiene ene
Die fokus in Graad 1 is om groepe van tiene en los ene te maak.
Voordat getalle in tien en ene gegroepeer kan word, behoort leerders genoegsame
oefening in die afbreek van getalle op verskillende maniere in kwartaal 1 en kwartaal 2
gedoen het.
Gedurende die eerste twee kwartale moes hierdie aktiwiteite reeds prakties sowel as
skriftelik plaasgevind het.
Die gebruik van konkrete apparaat
Die gebruik van konkrete apparaat is belangrik in die ontwikkeling van die leerder se
getalbegrip, voorstelling van getalle en die begrip van plekwaarde.
Gebruik konkrete apparaat wanneer voorwerpe in tiene en ene verdeel word. Die leerders
moet verstaan dat 10 bestaan uit een groep van 10 los ene. Leerders moet die konkrete
apparaat manupileer om tot die ontdekking te kom dat 14 bestaan uit een groep van tien en
vier los ene.
Deur gebruik te maak van die abakus/telraam is die leerders in staat om die volgende

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Aan te toon:
een tien;
een tien en twee ene;
een tien en drie ene;

163
een tien en vier ene.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3

164
uur 24 minute)
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Verwag van die leerders om in ene te tel wanneer hulle groepe van tien maak.
van ten minste twee- van ten minste Vir sommige leerders sal dit die enigeste manier wees om ‘n getal te benoem / te sê
Plekwaarde
syfergetalle tot 20 tweesyfergetalle tot 15 hoeveel dit is.
• Verdeel twee- • Verdeel twee- Leerders kan bondels maak van tien en los ene om te wys dat 11 uit een bondel van 10 met
syfergetalle in syfergetalle in een los een bestaan.
tiene en ene tot 20, tiene en ene tot 15,
byvoorbeeld 12 is 10 byvoorbeeld 12 is 10
en 2 en 2
WISKUNDE GRAAD 1-3

Unifix blokkies kan aanmekaar vasgesit word om torings van 10 te bou

Kaarte met plekwaarde kan gebruik word om tiene en ene te vertoon.

Beweeg na skriftelike aktiwiteite
Prentvoorstelling van groepering van tiene en ene.
Getalkaarte kan aan die leerders getoon word wat hulle sal toelaat om in tiene en ene te
groepeer met ene wat oorbly (‘n res)
Voorbeeld:
Teen die einde van die kwartaal behoort die leerders die volgende te kan skryf:
13= 1 tien en 3 los ene
 
13= 10 en 3
Hulpbronne wat aanbeveel word:
Voorwerpe wat gegroepeer kan word
• Telstokkies
• Tellers wat ingeryg kan word

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Vuurhoutjies
• Roomysstokkies
• Unifixblokkies
• Telkrale
• Abakus/telraam
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
uur 24 minute)

CAPS
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
tegnieke wanneer tegnieke wanneer
Probleem- Die leerders gaan voort om optellingstegnieke te oefen. Halvering en verdubbeling kan
probleme opgelos en die probleme opgelos en die
oplossings- ook as opteltegnieke gedurende die kwartaal gebruik word. Leerders behoort voortdurend
oplossings verduidelik oplossings verduidelik
tegnieke halvering en verdubbeling in woordprobleme en konteksvrye situasies te oefen.
moet word: moet word:
Teen die einde van hierdie kwartaal behoort die leerders probleme op te los deur die
• Konkrete apparaat, • Konkrete apparaat
volgende tegnieke te gebruik:
byvoorbeeld tellers byvoorbeeld tellers
• Tekeninge of konkrete voorwerpe
• Prente om die • Prente wat die
storiesom te teken storiesom voorstel kan • Opbou en afbreek van getalle
geteken word
• Opbou en afbreek van • Verdubbeling en halvering
getalle • Opbou en afbreek van
getalle • Getallelyne
• Verdubbeling en
• Verdubbeling en Sien notas van Kwartaal 2
halvering
halvering
• getallelyne
• Getallelyne wat
ondersteun word deur
konkrete apparaat
1.7 Los probleme in konteks Los probleme in konteks Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
op en verduidelik die op en verduidelik die
Optelling Sien notas van kwartaal 2 maar werk net tot getal 15
oplossings deur van oplossings deur van
en
optelling en afrekking optelling en afrekking
aftrekking
met antwoorde tot 20 met antwoorde tot 15
gebruik te maak. gebruik te maak.

1.8 Los probleme in konteks Los probleme in konteks Sien notas van kwartaal 2 maar werk net tot getal 15
op en verduidelik die op en verduidelik die
Herhaalde
oplossings deur van oplossings deur van
optel wat
optelling en afrekking optelling en afrekking
lei tot
met antwoorde tot 20 met antwoorde tot 15
vermenig-
gebruik te maak gebruik te maak
vuldiging

FP Wiskunde Graad 1 - 3
1.9 Los probleme op en Los probleme op en Sien notas van kwartaal 1 maar werk net tot getal 15
verduidelik oplossings verduidelik oplossings
Groepering
wat gelyke deling wat gelykop deling
en verdeling
en groepering met en groepering met
wat lei tot
heelgetalle tot 20 en heelgetalle tot 20 en

165
deling
antwoorde met ‘n res antwoorde met ‘n res
insluit insluit
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3

166
uur 24 minute)
1.11 • Herken en identifiseer • Herken en identifiseer Totale – alleenlik in Rande
SA geldeenhede: SA geldeenhede:
Geld Leerders work met R1, R2, R5, R10 en R20 banknote. Hulle tel hoeveelhede tot R20
-- munte 5c, 10c, 20, -- munte 5c, 10c, 20, prakties en modelings op deur gebruik te maak van speelgeld.
50c, R1, R2; R5 en 50c, R1, R2; R5
Voorbeelde:
-- banknote R10 en -- note R10 en R20
R5 + R10 = R15
R20
• Los geldprobleme op
R10 + R10 + R10 = R30 – herhaalde optelling
• Los geldprobleme op wat kleingeld in sent
WISKUNDE GRAAD 1-3

wat totale en kleingeld tot 20c of rande tot R5 + R2 + R8 = R15 - maak 10 vol
in sent tot 20c of rande R20 insluit
Kleingeld – slegs rande
tot R20 insluit
Leerders werk met R1, R2, R5, R10 and R20 note. Hulle doen aftrekking prakties deur van
papiernote gebruik te maak.
Leerders voltooi werkskaarte waar hulle die kleingeld van items wat hulle vir R20 of minder
kan koop.
Voorbeelde:
10 – R8 = R2
R15 – R5 = R10
BEWERKINGS
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Daar word van leerders verwag om konteksvrye bewerkings op te los deur die volgende
tegnieke wanneer tegnieke wanneer tegnieke te gebruik.
Tegnieke
bewerkings gedoen bewerkings uitgevoer
(metodes of • Opbou en afbreek van getalle
word: word:
strategieë)
• Verdubbeling en halvering
• konkrete apparaat, • konkrete apparaat
byvoorbeeld tellers • Getallelyne
• opbou en afbreek van
• opbou en afbreek van getalle Sien notas vir Kwartaal 2
getalle
• verdubbeling en
• verdubbeling en halvering

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

halvering
• getallelyne ondersteun
• getallelyne deur konkrete apparaat
byvoorbeeld telkrale
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
uur 24 minute)

CAPS
1.13 Getalgebied: 0 - 20 Getalgebied: 0 - 15 Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
Optelling en • Optel tot 20 • Optel tot 15 In kwartaal 2 het die getalgebied vir bewerkings verhoog van 10 to 15
aftrekking
• Aftrek vanaf 20 • Aftrek vanaf 15 Vir leerders om gemaklik met die simbole van optelling en aftrekking te werk, behoort hulle
genoegsame ondervinding van die volgende te hê:
• Gebruik toepaslike • Gebruik toepaslike
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, ) • gebruik en verstaan die woordeskat van optelling en aftrekking

• Oefen • Oefen • tel alles

getalkombinasies tot getalkombinasies tot 9 • tel aan van die groter getal
10
• orden en vergelyk getalle
Bewerkingsstrategieë wanneer plus en minus gedoen word.
Gedurende hierdie kwartaal sal die leerders voortgaan om die volgende strategieë te
gebruik:
• optelling deur alles te tel
• optelling deur aan te tel
• tel aan vanaf die groter getal
• aftrekking deur weg te neem
• aftrekking deur terug te tel
Gedurende hierdie kwartaal sal leerders die volgende doen:
Verander ‘n getal na 10 en dan trek dan ene af of tel dit by.
Hierdie strategieë kan in lae getalgebiede aangeleer word en in hoër getalgebiede
toegepas word.
Voorbeeld:
9+6=
Die leerders kan die volgende hardop sê: “Ek sal een wegneem van die 6 en dit bytel by die
9 om tien vol te maak.”
Dan kan 9 + 6 as 10 + 5 = 15 geskryf word.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Voorbeeld:
8+5=
Die leerders kan die volgende hardop sê: “Ek sal 2 wegneem van die 5 en dit bytel by die 8

167
om 10 vol te maak.”
Dan kan 8 + 5 as 10 + 3 = 13 geskryf word.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3

168
uur 24 minute)
1.13 Getalgebied: 0 - 20 Getalgebied: 0 - 15 Leerders kan voorwerpe gebruik om hierdie strategie te verstaan en aan te leer.
Optelling en • Optel tot 20 • Optel tot 15 Voorbeeld:
aftrekking Groepeer die honde om 10 vol te maak.
• Aftrek vanaf 20 • Aftrek vanaf 15
• Gebruik toepaslike • Gebruik toepaslike
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, )
• Oefen • Oefen
WISKUNDE GRAAD 1-3

getalkombinasies tot getalkombinasies tot 9

10

9+4

10 + 3  
 
9   +  4   =  10   +  3   =  13  

Breek ‘n getal in kleiner dele op om die bewerking te vergemaklik.

Leerders sal ‘n getal afbreek in kleiner dele. Hulle sal die getal in dele afbreek wat dit vir
hulle makliker maak om die berekening te maak.
• Maak gebruik van getalle om denke aan te dui

8+6=

8+2+4

8 + 2 → 10 + 4 = 14

8+7=

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

8+2+5

8 + 2 → 10 + 5 = 15

15 – 9 = 

15 – (5+4)

15 – 5 → 10 – 4 = 6
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
uur 24 minute)

CAPS
1.13 Getalgebied: 0 - 20 Getalgebied: 0 - 15 Gebruik en toepassing van vorige kennis as tegnieke
Optelling en • Optel tot 20 • Optel tot 15 Die onderstaande tegnieke laat leerders toe om hul telvaardighede en getalbegrip te vorm.
aftrekking Die inoefening van hierdie tegnieke sal leerders aanmoedig om oor die verband tussen
• Aftrek vanaf 20 • Aftrek vanaf 15 getalle na te dink en dit leer die leerders dat hulle hul kennis kan gebruik en toepas om
• Gebruik toepaslike • Gebruik toepaslike bewerkinge te doen.
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, ) Plaas die groter getal eerste sodat aan of terug getel kan word
4 + 12 = 
• Oefen • Oefen
getalkombinasies tot getalkombinasies tot 9 Herrangskik 4 + 12 as 12 + 2 en tel nog 2 by.
10 Herken amperdubbels
7+6
Die leerders kan verduidelik dat die som as 6 + 6 -1 (dubbel 6 plus 1) or 7 + 7 - 1 (dubbel 7
minus 1).
Leerders mag hul strategieë neerskryf deur pyltjies te gebruik
6+6 12 + 1 = 13
Gebruik kennis om omgekeerde verhoudings tussen optelling en aftrekking aan te
toon
15 – 9 = 
Die leerder weet dat die som kan herskryf word as ‘n optel som: “Ek weet dat 9 +  = 15 is.”
Die leerder mag telling gebruik om die bewerking te voltooi.
Getalkombinasies
Leerders moet toegelaat word om ‘n verskeidenheid van aktiwiteite te doen om
getalkombinasies te oefen. Dit kan gedoen word tydens selfstandige werkstyd.
Die getallelyn kan ook gebruik word om die getalkombinasies tot 9 te oefen.
Die konsep van verdubbeling
Leerders behoort getalsinne in kwartaal 3 te kan skryf.
1 + 1 =  2 – 1 = 
2 + 2 =  4 – 2 = 
3 + 3 =  6 – 3 = 
4 + 4 =  8 – 4 = 

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Leerders behoort die volgende vrae te kan beantwoord:
• Verdubbel 3.
• Hoeveel is twee 3’s?
• Ek gooi dubbel ses. Wat is my telling?

169
• Hoeveel sokkies is daar in 5 pare?
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3

170
uur 24 minute)
1.14 Herhaalde optelling (van Herhaalde optelling (van Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
dieselfde getal) tot 20 dieselfde getal) tot 15 In kwartaal 3 word daar voortgegaan om die woordeskat van herhaalde optelling te
Herhaalde
Gebruik toepaslike Gebruik toepaslike ontwikkel.
optelling
simbole ( +, =, ) simbole ( +, =, ) • 2 groepe 3
wat lei tot
vermenig- • 4 groepe van 2
vuldiging Leerders gaan voort om getalsinne vanaf prentevoorstellings te skryf. Daar behoort
voortgegaan te word met oorslaantel sodat groepeerde voorwerpe in prente verstaan kan
WISKUNDE GRAAD 1-3

word. Wanneer voorwerpe in groepe van twee voorkom of prentevoorstellings in groepe

van twee voorkom, behoort leerders in 2’s te tel.
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
Getalgebied 20 Getalgebied 15 In kwartaal 3 verhoog die getalgebied van 10 tot 15.
Hoofrekene • Orden ‘n gegewe • Orden ‘n gegewe
(Mental versameling versameling Die volgende vrae en aktiwiteite kan gevra en gedoen word:
Maths) geselekteerde getalle geselekteerde getalle • Begin by 3 en tel aan in ene tot 10.
• Vergelyk getalle tot 20 • Vergelyk getalle tot 15
• Leerders staan in ‘n ry en vra: “Wie staan eerste, tweede, derde of laaste?”
en verduidelik watter is en verduidelik watter is
meer of minder meer of minder • Watter getal is minder: 14 of 8
• Weet watter getal is 1 • Weet watter getal is 1 • Wat is meer: 8 of 4?
meer of 1 minder meer of 1 minder
• Noem die getal wat tussen 1 en 3 staan?
• Weet watter getal is 2 • Weet watter getal is 2
meer meer • Noem ‘n getal wat tussen 10 en 14 staan? Is daar net een getal?
• of twee minder • of twee minder • Orden hierdie getalkaarte in die korrekte volgorde van die kleinste na die grootste getal.
• Weet watter getal is • Weet watter getal is
10 meer of 10 minder 10 meer of 10 minder Vinnige herroep
Vinnige herroep: Vinnige herroep: Wys die kaart met die korrekte getal om 5 te maak (dit kan neergskryf word of spreikaarte
• Getalkombinasies tot • Getalkombinasies tot (Flard cards) kan gebruik word)
10 10 • 1
• Optel- en aftrekfeite • Optel- en aftrekfeite
tot 10 tot 10 • 2
Bewerkingstrategieë Bewerkingstrategieë • 3
Gebruik Gebruik
• 4
bewerkingstrategieë om bewerkingstrategieë om
doeltreffend te kan optel doeltreffend te kan optel Wys die getal wat oorbly wanneer .............. weggeneem word van 5 (dit kan neergeskryf
en aftrek: en aftrek word of spreikaarte (Flard cards) kan gebruik word)

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• orden die groter getal • orden die groter getal • 1
eerste sodat aan en eerste sodat aan en
terug getel kan word terug getel kan word • 2
• getallelyn • getallelyn • 3
• verdubbeling en • verdubbeling en • 4
halvering halvering
• opbou en afbreek van • opbou en afbreek van 1 + 2 = 3 Wat is 2 + 1? Bly die antwoord dieselfde?
getalle getalle 3 + 1 = 4 Wat is 1 + 3? Bly die antwoord dieselfde?
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
uur 24 minute)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Bewerkingstrategieë
Getalgebied 20 Getalgebied 15
Hoofrekene Gebruik bewerkingstrategieë om doeltreffend te kan optel en aftrek.
• Orden ‘n gegewe • Orden ‘n gegewe
(Mental Tel die volgende op deur die groter getal eerste te plaas en tel dan aan:
versameling versameling
Maths)
geselekteerde getalle geselekteerde getalle 1+2
• Vergelyk getalle tot 20 • Vergelyk getalle tot 15 2+3
en verduidelik watter is en verduidelik watter is
1+4
meer of minder meer of minder
Verdubbel 1.
• Weet watter getal is 1 • Weet watter getal is 1
meer of 1 minder meer of 1 minder Hoeveel is 2 twees?
• Weet watter getal is 2 • Weet watter getal is 2 Wat is die helfte van 4?
meer meer
Gebruik die getallelyn:
• of twee minder • of twee minder
Hoeveel spronge van 3 tot 5?
• Weet watter getal is • Weet watter getal is
10 meer of 10 minder 10 meer of 10 minder Hoeveel spronge van 5 tot 2?

Vinnige herroep: Vinnige herroep:

• Getalkombinasies tot • Getalkombinasies tot
10 10
• Optel- en aftrekfeite • Optel- en aftrekfeite
tot 10 tot 10
Bewerkingstrategieë Bewerkingstrategieë
Gebruik Gebruik
bewerkingstrategieë om bewerkingstrategieë om
doeltreffend te kan optel doeltreffend te kan optel
en aftrek: en aftrek
• orden die groter getal • orden die groter getal
eerste sodat aan en eerste sodat aan en
terug getel kan word terug getel kan word

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• getallelyn • getallelyn
• verdubbeling en • verdubbeling en
halvering halvering

171
• opbou en afbreek van • opbou en afbreek van
getalle getalle
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 1 KWARTAAL 3
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA

172
BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERP VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
JAAR) uur 24 minute)
2.1 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Leerders in Graad 1 kan fokus op patrone waarvan die elemente op ‘n gereelde basis 1 les
beskryf beskryf herhaal word.
Meetkun-
dige Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Sien notas in Kwartaal 2.
beskryf in woorde beskryf in woorde
patrone
WISKUNDE GRAAD 1-3

• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone

met voorwerpe met voorwerpe
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
deur lyne, vorms of deur lyne, vorms of
voorwerpe te teken voorwerpe te teken
Skep eie patrone Skep eie patrone
Skep eie Meetkundige Skep eie Meetkundige
patrone patrone
• met fisiese voorwerpe • met fisiese voorwerpe
• deur lyne, vorms of • deur lyne, vorms of
voorwerpe te teken voorwerpe te teken
Patrone rondom ons
Identifiseer, beskryf
in woorde en kopieer
Meetkundige patrone
• in die natuur
• vanuit moderne
alledaagse lewe
• vanuit ons kulturele
erfenis

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERP VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
2.2 Kopieer,brei uit en Kopieer, brei uit en Getalpatrone kan met tel verbind word. Namate leerders se telvaardighede verander en 3 lesse
beskryf. beskryf. ontwikkel, sal die getalpatrone waarmee leerders werk, ook ontwikkel.
Getal-
patrone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Getalpatrone behoort aantel en terugtel in te sluit:
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige
• ene vanaf enige getal tussen 1 en 80
getalreekse tot ten getalreekse tot ten
minste 100 minste 80 • tiene vanaf enige veelvoud van 10 tussen 1 en 80
Skep eie patrone Skep eie patrone • vywe vanaf enige veelvoud van 5 tussen 1 en 80
Skep eie getalpatrone. • Volgorde van patrone • twees vanaf enige veelvoud van 2 tussen 1 en 80
behoort die volgende in
Wanneer leerders hardop tel, kan hulle die patrone en veelvoude op verskillende maniere
te sluit
neerskryf. Hulle kan ook die getal uitwys wat getel word.
Tel aan en terug in:
Voorbeeld 1: Gebruik ‘n getalkaart
• 1’ e van enige getal
tussen 1 en 80
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
• veelvoude van 10
tussen 0 en 80 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

• veelvoude van 5 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
tussen 0 en 80 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
• veelvoude van 2
tussen 0 en 80 Voorbeeld 2: Gebruik ‘n getallelyn om patrone te identifiseer
Skep eie patrone Tel in 10’e vanaf 50 tot 80
Skep eie getalpatrone Leerders lees getalle tot 80, maar skryf getalle tussen 1 en 15. Getalpatrone met getalle oor
15 kan gedoen word deur:
• getalpatrone in te kleur op die getallekaart;
• getalle wat die patroon vorm, te omkring op die getallelyn of getalleblok (grid);
• getalkaarte te gebruik om getalvolgorde uit te pak;
• getalkaarte te gebruik om die ontbrekende getalle in ‘n geskrewe patroon aan te dui; of

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• ‘n lys getalsimbole wat aan die leerders voorsien is te gebruik. ‘n Lyn kan getrek word
vanaf die getal wat voorsien is tot die posisie waar die getal behoort te wees.
Leerders kan die ontbrekende getalle op aktiwiteitskaarte invul. Hulle behoort dan ‘n lys van
moontlike getalle wat ingevul kan word ,te ontvang. Hulle kan dan die korrekte getal kies en
invul. Byvoorbeeld: 2, 12, 22, ___, 42, 52, 62.

173
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 1 KWARTAAL 3
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)

174
BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERP VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
JAAR) uur 24 minute)
3.1 Woordeskat van Die woordeskat wat tydens die eerste kwartaal aangeleer is, behoort gereeld hersien/
posisie vasgelê te word. Dit kan tydens klasonderrig sowel as fokusgroeponderrig gedurende die
Posisie,
kwartaal plaasvind.
oriëntasie Beskryf die posisie van
en voorwerpe in verhouding Woordeskat kan ook geoefen en vasgelê word terwyl leerders met 3-D voorwerpe werk.
tot mekaar, byvoorbeeld
WISKUNDE GRAAD 1-3

aansig Posisie en rigting kan vasgelê word deur tekeninge, inkleurwerk of deur woorde en
bo-op, voor, agter,
tekeninge te pas. Hierdie oefeninge kan gedurende selfstandige werkstyd gedoen word.
links, regs, op, af langs/
langsaan.
Posisie en aansig
Pas verskillende aansigte
van dieselfde alledaagse
voorwerp bv.van vooraf
gesien, van bo-af gesien
en vanaf die sykant
gesien.
Posisie en aanwysings
Volg aanwysings om in
die klaskamer te beweeg
Volg aanwysings om een
voorwerp in verhouding
tot ‘n ander te plaas,
byvoorbeeld sit die
potlood in die boks

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERP VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 3
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
3.2 Reeks van voorwerpe Reeks van voorwerpe Fokus op kenmerke van 3-D voorwerpe 2 lesse
3-D Herken en benoem Herken en benoem Leerders hanteer balle en balvormige voorwerpe asook verskeie kartondose en ander
voorwerpe 3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die reghoekige voorwerpe soos prismas of kubusse. Leerders kan ‘n glyplank of helling maak
klaskamer en in prente klaskamer en in prente deur ‘n dosie onder die een kant van ‘n groot boek te plaas. Leerders ondersoek en ontdek
watter van die voorwerpe kan rol of gly.
• Balvorms (sfere) • Balvorms (sfere)
• Boksvorms (prismas) • Boksvorms (prismas)
Kenmerke van
voorwerpe
Beskryf, sorteer en
Leerders kan ondersoek instel watter voorwerpe gebruik kan word om stapels of torings te
vergelyk 3-D voorwerpe
maak.
in terme van:
Gedurende selfstandige werkstyd kan leerders voortgaan om:
• grootte
• voorwerpe te sorteer volgens grootte;
• kleur
• voorwerpe te sorteer volgens kleur;
• voorwerpe wat rol
• voorwerpe te bou
• voorwerpe wat gly
• balle en prismas van klei/speeldeeg te maak
Fokusaktiwiteite
Herken en benoem balle (sfere) en bokse (prismas)
Waarneem en bou van
gegewe 3-D voorwerpe Leerders gaan voort om Meetkundige en alledaagse voorwerpe te identifiseer en te beskryf
met konkrete materiaal deur hardop te sê:
soos boublokke,
“Hierdie baksteen het dieselfde vorm as die kartondoos en die lemoen het dieselfde vorm as
herwinbare materiaal en
die bal.”
konstruksieblokke
Skryfwerk
Vaslegging van praktiese 3-D werk geskied deur skriftelike oefeninge.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
175
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERP VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 3

176
JAAR) uur 24 minute)
3.3 Verskeidenheid vorms Geen spesifieke fokus word geplaas op 2-D voorwerpe gedurende die derde kwartaal nie. Leerders mag voortgaan
om 2-D voorwerpe uit papier te knip en skriftelike oefeninge tydens selfstandige werkstyd in die Wiskunde kontaktyd of
2-D vorms Herken en benoem 2-D
gedurende Lewensvaardigheidslesse, te doen.
vorms
• sirkels
• driehoeke
• vierkante
WISKUNDE GRAAD 1-3

Kenmerke van vorms

Beskryf, sorteer en
vergelyk 2-D vorms ten
opsigte van:
• grootte
• kleur
• vorm
• reguit sye
• ronde sye
3.4 Simmetrie Simmetrie Leerders behoort vir lyne van simmetrie in konkrete voorwerpe en ook prente te soek. 1 les
Simmetrie • Herken simmetrie in • Herken simmetrie in Skriftelike werk moet nie net insluit die voltooiing van een helfte van simmetrie nie. Leerders
eie liggaam eie liggaam behoort albei lyne van simmetrie in Meetkundige voorwerpe soos driehoeke en nie-
Meetkundige voorwerpe soos om ‘n mens se liggaam te teken, te voltooi.
• Herken en teken • Herken en teken
lyn van simmetrie lyn van simmetrie
in 2-D Meetkundige in 2-D Meetkundige
en nie-Meetkundige en nie-Meetkundige
voorwerpe voorwerpe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 1 KWARTAAL 3
4. METING

BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS of ONDERWYSRIGLYNE
WERP VIR DIE EINDE VAN DIE (1 les van 1uur
KWARTAAL 3
JAAR) en 24 minute)
4.1 Tydsduur Leerders moet leer om oor die volgende te praat:
Tyd Praat oor tydsduur • die volgorde van gebeure; en
• Orden alledaagse • tydsduur.
gebeure uit hul eie
Leerders gaan voort om op verskillende maniere oor tyd te praat op ‘n daaglikse basis
lewenservarings
gedurende klassikale- of fokusgroeponderrigtyd.
• Vergelyk tydsduur
Leerders praat en vra wanneer dinge gebeur, gebruik taal soos oggend, middag, aand,
deur woordeskat soos
vroeg en laat.
langer, korter, vinniger,
stadiger te gebruik Ontwikkel woordeskat om tydsverwysings soos gister, vandag, more, die dae van die week
en maande van die jaar te orden.
• Gebruik woordeskat
soos gister, vandag en Leerders vergelyk tydsduur deur woorde soos langer of korter, vinniger of stadiger te
môre om gebeure te gebruik.
orden
Leerders praat oor gebeure uit hul eie lewenservaringe. Hulle orden ook gebeure met
Lees van tyad behulp van prente soos:
• Beskryf as iets gebeur • die stappe om ‘n toebroodjie of ‘n koppie tee te maak
deur woordeskat soos
• die groei van ‘n baba tot ‘n volwassene;
oggend, middag, nag,
vroeg, laat te gebruik • die lewensiklus van diere, byvoorbeeld van eier tot kuiken, of eier tot padda, of eier tot
skoenlapper
• Ken die dae van die
week • gereelde gebeure deur die dag (opstaan, skool bywoon, speel, eet, aandete, slaap).
• Ken die maande van Gaan voort om verjaarsdae vir die res van die jaar op die kalender te plaas.
die jaar
• Dui verjaarsdae op ‘n
kalender aan

FP Wiskunde Graad 1 - 3
177
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS of ONDERWYSRIGLYNE
WERP VIR DIE EINDE VAN DIE (1 les van 1uur
KWARTAAL 3

178
JAAR) en 24 minute)
4.2 Informele meting Informele meting Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
Lengte • Vergelyk en orden • Skat, meet, vergelyk, Alle meting in graad 1 is informeel. Geen formele meting van lengte volgens
die lengte, hoogte of orden en teken standaardeenhede word gedoen nie.
breedte van twee of lengte op deur In kwartaal 1 word aanbeveel dat leerders fokus op:
meer voorwerpe deur gebruik te maak • direkte vergelyking van lengtes deur die voorwerpe langs mekaar te plaas.
hulle langs mekaar te van nie-standaard • ordening en vergelyking van lengtes, hoogtes of breedte van drie of meer voorwerpe,
plaas meeteenhede, deur dit langs mekaar te plaas, totdat al die voorwerpe in volgorde is
byvoorbeeld
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Gebruik woordeskat • ontwikkeling van woordeskat om oor die verskille in lengte, hoogte, breedte/wydte te
handspanne, treë, praat
en bespreek die
potloodlengtes en Gedurende selfstandige werkstyd kan leerders orden en vergelykings tref tussen lengtes/
vergelyking tussen
tellers hoogtes/wydtes/breedtes van drie of meer voorwerpe. Die voorwerpe kan langs mekaar, in
langer, korter, langer,
wyer pare geplaas word totdat al die voorwerpe in korrekte volgorde geplaas kan word. Hierdie
oefeninge kan geoefen en vasgelê word deur die verloop van die kwartaal.
• Skat, meet, orden en Alle werk moet in werksboeke aangeteken word.
rekordeer/teken lengte
In kwartaal 3 kan leerders fokus op die informele meting met nie-standaard meeteenhede
op deur gebruik te vir lengte.
maak van niestandaard
meting, byvoorbeeld Informele meting van lengte deur nie-standaard meeteenhede vir lengte te gebruik
handbreedtes, Leerders kan al die beginsels van meting met nie-standaard meeteenhede aanleer. Meting
potloodlengtes, tellers, met nie-standaard meeteenhede moet nie as ondergeskik teenoor meting met standaard
treë, ensovoorts. meeteenhede gesien word nie.
Meet lengte met nie-standaard meeteenhede deur te tel hoeveel van hierdie eenhede is
die dieselfde lengte as die voorwerp wat gemeet word, byvoorbeeld die lengte van die tafel
meet 8 handspanne.
Leerders behoort verskillende voorwerpe te meet en verskillende informele nie-standaard
meeteenhede te gebruik.
Informele nie-standaard meeteenhede kan op drie verskillende maniere gebruik word
• Gebruik voorwerpe van dieselfde grootte of lengte om die gegewe voorwerp te meet soos
byvoorbeeld vuurhoutjiedosies, eenderse botteldoppies, tellers, of nuwe potlode. Meet die
breedte van die tafel deur nuwe potlode van die een die kant van die tafel na die ander
kant van die tafel uit te pak.
• Met hierdie oefening is dit belangrik dat:
• Al die voorwerpe dieselfde lengte het. Leerders kan nie sê dat die breedte van die boek

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

12 botteldoppies breed is as die botteldoppies nie dieselfde grootte het nie, bv 2-liter
melkbotteldoppies
• Die voorwerpe moet styf teenmekaar lê om die breedte van die boek te meet.
• Gebruik 2 identiese voorwerpe vir nie-standaard meeteenhede. Plaas die een langs die
ander een. Beweeg dan die eerste een langs die tweede een en gaan op ierdie wyse
voort tot die hele boek gemeet is. Dit word gedoen wanneer daar met handspanne,
voetlengtes of treë gebruik word.
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS of ONDERWYSRIGLYNE
WERP VIR DIE EINDE VAN DIE (1 les van 1uur
KWARTAAL 3
JAAR) en 24 minute)

CAPS
4.2 Informele meting Informele meting Gebruik slegs een voorwerp as ‘n nie-standaard meeteenheid en slaan dit oor van die 2 lesse
voorwerp se begin tot die einde van die voorwerp(flip it over), meet die lengte van die book
Lengte • Vergelyk en orden • Skat, meet, vergelyk,
met die potlood. “Flip” dit oor van die begin tot die einde van die boek.
die lengte, hoogte of orden en teken
breedte van twee of lengte op deur Leerders moet onderrig word en herinner word dat hulle altyd die informele meeteenheid
meer voorwerpe deur gebruik te maak moet aandui, byvoorbeeld: die boek is 12 botteldoppies wyd of die klaskamer is 38 treë
hulle langs mekaar te van nie-standaard lank.
plaas meeteenhede,
Wanneer leerders vetroud is met hierdie manier van meting, kan hulle begin skat wat die
byvoorbeeld
• Gebruik woordeskat lengte sal wees van ‘n voorwerp wanneer hulle met ‘ nie-standaard meeteenheid werk.
handspanne, treë,
en bespreek die
potloodlengtes en Leerders moet verstaan wanneer lengtes, hoogtes of bredtes vergelyk, hulle met dieselfde
vergelyking tussen
tellers nie-standaard meeteenheid moet meet, byvoorbeeld as die wydte van ‘n deur 20
langer, korter, langer,
handspanne meet, en die wydte van ‘n tafel 8 potloodlengtes meet, kan jy nie sê die deur is
wyer
breër as die tafel nie. Die rede hiervoor is dat die twee informele metinginstrumente verskil
• Skat, meet, orden en het.
rekordeer/teken lengte
Leerders moet met ‘n reeks informele meeteenhede kan meet sodat hulle kan:
op deur gebruik te
maak van niestandaard • Verstaan dat die kleiner eenheid meer male gebruik gaan word om informele meting te
meting, byvoorbeeld doen, bv. Die breedte van die klaskamer kan 20 treë maar 48 voetlengtes lank wees.
handbreedtes,
• Gebruik eenhede wat toepaslik is vir die leerder, byvoorbeeld om die breedte van die
potloodlengtes, tellers,
klaskamer met botteltoppie te meet is ‘n mors van tyd.
treë, ensovoorts.
Optekening van meting
Meting is ‘n praktiese vaardigheid. Leerders moet elke metingsaktiwiteit opteken.
Die meting van lengte deur middel van probleemoplossings en bewerkings (in
konteks)
Gedurende die tydstoewysing vir Getalle, Bewerkings en Verwantskappe kan leerders
probleemoplossings wat informele metingsinstrumente van lengte insluit, byvoorbeeld:
die waspoeierdoos het die hoogte van 8 vuurhoutjies. Die papdoos het die hoogte van 13
vuurhoutjies. Met hoeveel vuurhoutjies is die papdoos hoër as die waspoeierdoos?
Die getalgebied vir die kwartaal asook die tipe probleemoplossings behoort in ag geneem
te word.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
179
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS of ONDERWYSRIGLYNE
WERP VIR DIE EINDE VAN DIE (1 les van 1uur
KWARTAAL 3

180
JAAR) en 24 minute)
4.3 Informele meting Alle meting in graad 1 is informeel.
Massa • Skat, meet, orden In kwartaal 1 word die volgende aanbeveel. Leerders fokus op:
en rekordeer/teken
• Direkte vergelykings van die massa van voorwerpe;
massa op deur
gebruik te maak van • Orden en vergelyk die massas van drie of meer voorwerpe deur dit op ‘n balanseerskaal
nie-standaard meting te plaas totdat die skaal uitbalanseer
en ‘n weegskaal,
• Ontwikkel die woordeskat om die verskille in massa te bespreek
byvoorbeeld blokke,
WISKUNDE GRAAD 1-3

stene, ensovoorts. Leerders kan hersiening, vaslegging en die oefening van die ordening en vergelyking
rakende die massa van 3 of meer voorwerpe, gedurende selfstandige kontaktyd deur die
• Ontwikkel woordeskat
kwartaal, doen
om oor die vergelyking
te praat, byvoorbeeld Alle werk moet skriftelik opgeteken word.
lig, swaar, ligter,
swaarder
4.4 Informele meting Alle meting in graad 1 is informeel.
Kapasiteit / • Vergelyk en orden die Tot dusver was die fokus in volume/kapasiteit op:
Volume hoeveelheid vloeistof
• Ontwikkeling van woordeskat om sodat leerders kapasiteit/volume kan bespreek
(volume) in twee
houers wat langs • Vergelyk volumes in 2 identiese houers
mekaar geplaas is.
• Vergelyking van volumes in houers met verskillende groottes deur dit in ‘n derde houer te
Leerders kyk terwyl
gooi.
dit in ‘n derde houer te
gegooi word. Sien notas vir kwartaal 2
• Vergelyk en orden die Gedurende selfstandige leertyd, kan leerders hierdie begrippe oefen en vaslê.
hoeveelheid vloeistof
wat twee houers kan
bevat (kapasiteit)

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 1 KWARTAAL 3
5. DATAHANTERING
BENADERDE

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van
KWARTAAL 3
1uur 24minute)
Werk met versamelings van voorwerpe
5.1 Versamel en vergelyk Sorteer versamelings
voorwerpe van voorwerpe is nie ‘n
Versamel en
spesifieke fokus vir die
sorteer Versamel en sorteer
tweede helfte van die
alldaagse voorwerpe
jaar nie. Dit kan egter
5.2 Voorstelling van as ‘n aktiwiteit tydens
versameling selfstandige werkstyd per
Voorstelling geleentheid aan leerders
gesorteerde voorwerpe
van gegee word.
gesorteerde Teken ‘n prent van die
versameling versamelde voorwerpe Die fokus in kwartaal
voorwerpe 3 is die hantering van
datasiklus. Sien onder.
5.3 Bespreek en
doen verslag oor
Bespreek
die gesorteerde
en doen ver-
versameling voorwerpe
slag oor die
gesorteerde, Gee redes oor hoe
versameling versamelings gesorteer
voorwerpe was.
Antwoord vrae oor
Hoe die sorteringsproses
plaasgevind het
Hoe die gesorteerde
versameling lyk(beskryf
produk)
Beskryf die versameling

FP Wiskunde Graad 1 - 3
en die tekening
Verduidelik hoe
versameling sorteer was

181
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van
KWARTAAL 3

182
1uur 24minute)
Werk met data
5.4 Versamel en organiseer Versamel en organiseer Fokusriglyne: Die volledige datahanteringsiklus 3 lesse
data data In die hanteringsiklus
Versamel en
organiseer • Versamel data oor • Versamel data oor • Leerders samel inligting in om ‘n vraag te beantwoord. In die grondslagfase en die
data die klas of skool om die klas of skool om intermediêre fase word die vrae deur die onderwyseres gevra of kom die vrae voor in ‘n
onderwyser se vrae te onderwyser se vrae te handboek.
beantwoord beantwoord • Leerders sorteer en stel die inligting voor op so ‘n wyse dat die analise daarvan makliker
WISKUNDE GRAAD 1-3

5.5 Datavoorstelling Datavoorstelling is. Die voorstelling in graad 1 geskied deur prentdiagramme.
• Leerders analiseer die inligting in die prentgrafiek en beantwoord die vrae wat die
Datavoor- • Stel data voor in ‘n • Stel data voor in ‘n
onderwysere vra.
stelling prentgrafiek prentgrafiek
‘n Klas prentgrafiek
5.6 Analiseer en interpreter Analiseer en
Dit is raadsaam in graad 1 om datahantering te begin met ‘n klas prentgrafiek. Om as ‘n
data interpreteer data
Analiseer en klas saam te werk help die leerders om al die prosesse te verstaan sonder om enige van
interpreteer • Beantwoord vrae • Beantwoord vrae die besonderhede te verloor.
data rakende data in rakende data in Die onderwyseres lei die leerders om te fokus op die vernaamste aspekte van
prentdiagramme prentdiagramme datahantering en die belangrikste inligting wat hulle behoort te ken van ‘n prentegrafiek
• Waar en hoe om die grafiek te etiketteer
• Waar en hoe om die kategorieë te etiketteer.
• Die prentegrafiek moet oor ‘n sleutel beskik wat die betekenis van elke prent verduidelik
• Die blokkies wat die spasies aantoon waarin die prente moet voorkom, moet dieselfde
grootte wees
• Hoe om die prente eweredig in die rye te plaas
• Hoe om die grafiek te lees
Verskeie lesse moet aangewend word om die datasklus te voltooi.
Versamel, organiseer en voorstelling van data
Onderwysers moet verskillende onderwerpe kies vir die kollektering en analisering van
data in die verskillende grade van die fase. Geskikte voorbeelde wat herrangskikking van
die vorige maand se daaglikse weerkaart insluit, behoort in prentdiagramme voor te kom.
Leerders kan ook ‘n prentgrafiek van die hele klas se verjaarsdae maak.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Analiseer data
Leerders beantwoord soos:
“Watter tipe weer het die meeste hierdie maand voorgekom?’
Watter tipe weer het die minste hierdie maand voorgekom?”
Was daar meer sonskyn dae as bewolkte dae?
Verskeie lesse moet aangewend word om die datasiklus te voltooi.
 GRAAD 1 KWARTAAL 4
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE
BENADERDE

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)
GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Tel met heelgetalle
1.1 Tel tot 50 alledaagse Tel alledaagse voorwerpe Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
voorwerpe akkuraat. akkuraat tot 5.
Tel In kwartaal 4 brei die leerders die telgebied uit. Daar word steeds gefokus om die kardinale
voorwerpe Gee ‘n redelike skatting Gee ‘n redelike skatting beginsels te verstaan. Gedurende die kwartaal behoort die leerders te leer hoe om
van ‘n aantal voorwerpe van ‘n aantal voorwerpe voorwerpe sitematies te orden wanneer hulle tel sodat hulle hul telwerk kan kontroleer.
wat getel kan word. wat getel kan word. Hierdie wyse maak dit vir hulle makliker om te tel. Tellers word in rye uitgepak
Voorbeeld: Tellers kan in rye geplaas word.
Gedurende hierdie kwartaal gaan die leerders voort om hulle telvaardighede uit te brei en te
oefen:
• alles tel
• aantel
• die kardinaliteitsbeginsel van getalle
• werk met geskrewe tekste
Leerders moet die verband tussen ordinale tel en kardinale tel kan verstaan. Dit word bereik
wanneer hulle besef dat wanneer hulle die 50ste voorwerp bereik het, daar 50 voorwerpe
getel is. Terselfdertyd moet hulle weet dat die volgorde waarin die voorwerpe getel is, nie
die aantal beïnvloed nie.
Tel in groepe
Voorwerpe moet in groepe van 2,s, 5’e en 10’e gegroepeer word om leerders te help om
in intervalle van twee, vyf en 10 te tel. Getalkaarte moet by elke versameling vertoon word
om die aantal voorwerpe wat getel is aan te toon. Tel in groepe sal die leerders voorberei
vir begrip van vermenigvuldiging en berekeninge. Teen die einde van die kwartaal, behoort
leerders ‘n versameling te herken deur die getal op te breek.
Voorbeeld: “Ek weet dat dit 10 is omdat ek 4 aan die een kant en 6 aan die ander kant gesit
het.”

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Hulpbronne:
Die apparaat wat gebruik moet word behoort sorgvuldig beplan te word.
• Gestrutureerde apparaat byvoorbeeld ‘n string telkrale
• Die telraam/abakus kan gebruik word om in tiene te tel.

183
• Leerders kan bondels van 2, 5, of 10 maak en dan alles tel.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4

184
uur 24 minute)
1.2 Tel aan en terug in Tel aan en terug in What is different from Term 1?
Tel aan en • In ene vanaf enige • In ene vanaf enige Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
terug getal tussen 1 en 100 getal tussen 1 en 100
In kwartaal 4, tel leerders in intervalle van 10, 5 en 2 tot 100. Om in intervalle te tel is ‘n
• Tel aan in • Tel aan in belangrike vaardigheid wat leerders in graad 2 en 3 gebruik om berekeninge te doen.
• Veelvoude van 10 • Veelvoude van 10 Teen die einde van die kwartaal behoort die leerders:
tussen 0 en 100 tussen 0 en 100
Tel hardop en reageer op vrae soos:
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Veelvoude van 5 • Veelvoude van 5

• Begin by 52, tel aan in ene tot72
tussen 0 en 100 tussen 0 en 100
• Begin by 88 en tel terug in ene tot 70
• Veelvoude van 2 • Veelvoude van 2
tussen 0 en 100 tussen 0 en 100 • Begin by 38 en tel in twees tot 50
• Begin by 45 en tel in vywe tot 100
• Begin by 10 en tel in tiene tot 100
Leerders behoort hul telvaardighede in hul skriftelike werk toe te pas.
Voorbeeld:
• Kopieer en brei eenvoudige getalpatrone uit tot ten minste 100. Sien die afdeling oor
getalpatrone

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)

CAPS
1.3 Herken, identifiseer en Herken, identifiseer en Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
lees getalle. lees getalle.
Getal- In kwartaal 4, vehoog die getalgebied na 100. Die skryf van getalsimbole en getalname
simbole en • Herken, identifiseer • Herken, identifiseer word gedurende hierdie kwartaal gekonsolideer. Geen nuwe kennis word aangeleer nie. Dit
getalname en lees getalsimbole en lees getalsimbole is belangrik om bewus te wees dat subitering en tel swaar leun op die versigtige toepassing
vanaf 0 tot 100 vanaf 0 tot 100 en gebruik van getalname. Leerders moet die getalname gebruik, sê en skryf in soveel
moontlike kontekste.
• Skryf getalsimbole 0 • Skryf getalsimbole 0
to 20. tot 20. Teen die einde van die kwartaal, moet hulle die volgende tipe aktiwiteite kan doen:
Pas die getalnaam, getalsimbool of prente van voorwerpe
• Herken, identifiseer en • Herken, identifiseer en
lees getalname 1 tot 10 lees getalname1 tot10 Hierdie kaart sê 6. Wat sê hierdie kaart?
• Skryf getalname 1 to • Skryf getalname 1 to
10. 10.
6 11
Pas die woorde by die voorwerpe
Een 
Twee ã ã ã 
Drie ì
Vier
  ëëëëë
Vyf 
Ses õõ
Sewe ðððððð
Agt ø ø ø ø 
Nege ööööööö

FP Wiskunde Graad 1 - 3
185
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4

186
uur 24 minute)
1.4 Orden en vergelyk Leerders leer deur ordening en vergelyking dat:
voorwerpe.
Beskryf, • Vergelyk versamelings • Die kardinale aspek van ‘n getal gebruik word om die getal in die versameling te beskryf.
vergelyk van voorwerpe volgens Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
en orden baie, min, meeste,
getalle minste, meer as, Leerders word aan ranggetalle bekend gestel.
minder as, dieselfde/
is gelyk aan en Teen die einde van die kwartaal, moet leerders in staat wees om die woordeskat ten opsigte
verskillend van ordening en vergelyking op die volgende maniere te gebruik:
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Orden versamelings
van voorwerpe van die • Eerste, tweede, derde, vierde, vyfde, sesde ..........
minste tot die meeste • Hoeveel ........
• Getalgebied tot 20
voorwerpe • Net soveel soos, dieselfde aantal as ...
Orden en vergelyk
getalle • Gelyk aan, meer as, minder as, groter as, kleiner as, .......
• Orden getalle • Orden, eerste, laaste, voor, na, volgende, tussen
-- Van die kleinste
tot die grootste en
die grootste tot die
kleinste
-- Voor, agter, in die • Kleur die vyfde sirkel geel in
middel / tussen • Kleur die eerste sirkel rooi in
-- Gebruik die
getalllelyn 0-20 • Kleur die agste sirkel blou in
• Vergelyk heelgetalle
volgens kleiner as, Leerders behoort op vrae te reageer soos:
groter as, meer as,
• Wie is eerste in die ry?
minder as en is gelyk
aan • Wie is tweede in die ry?
• Een tot een afparing
• Getalgebied tot 20 • Mthunzi het 5 potloodkryte. Kallie het 8 potloodkryte.
Gebruik ranggetalle
• Wie het minder potloodkryte?
om die volgorde, plek
of posisie aan te dui • Gee ‘n getal tussen 15 en 17.
• Posisioneer
voorwerpe in ‘n ry • Skryf die getaalle tussen 4 en 10

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

van eerste tot tiende
of eerste tot laaste, • 1, 2, 3, 4, _, _, _, _, _, 10
byvoorbeeld eerste, • Vul die ontbrekende getalle in
tweede, derde......
tiende, laaste (ordinale
getalle)
Die rangorde- aspekte
van getalle in die reeks:
eerste tot tiende
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)

CAPS
1.4 Orden en vergelyk Voor Getalle Na
voorwerpe.
Beskryf, • Vergelyk versamelings 17
vergelyk van voorwerpe volgens 12
en orden baie, min, meeste,
getalle minste, meer as, 14
minder as, dieselfde/
9
is gelyk aan en
verskillend 6
• Orden versamelings
van voorwerpe van die Rangskik hierdie getalle van die grootste tot die kleinste.
minste tot die meeste
Rangskik die getalle van die kleinste tot die grootste.
• Getalgebied tot 20
voorwerpe Kopieer en voltooi deur die woorde “minder” en “meer” te gebruik
Orden en vergelyk
getalle • 35 is _______ as 38
• Orden getalle
• 79 is _______ as 65
-- Van die kleinste
tot die grootste en Weet dat die getal voor ‘n getal een minder is en dat die getal na ‘n getal een meer is.
die grootste tot die
kleinste Leerders behoort op vrae soos die volgende te reageer:
-- Voor, agter, in die
middel / tussen • Wat is die getal voor 17?
-- Gebruik die • Watter getal kom na82?
getalllelyn 0-20
• Vergelyk heelgetalle • Vul die ontbrekende getalle op die getallelyn in
volgens kleiner as,
groter as, meer as,
minder as en is gelyk  
aan 85   86   87   88   89   90   91   92   93   94   95  
• Een tot een afparing
• Getalgebied tot 20 Plaas die volgende getalkaarte in volgorde:
Gebruik ranggetalle • Watter getalle is tussen 25 en 30?
om die volgorde, plek
of posisie aan te dui • Watter getal is 1 meer as 76?
• Posisioneer
voorwerpe in ‘n ry • Watter getal is 2 meer as 76?
van eerste tot tiende

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Watter getal is 1 minder as 45?
of eerste tot laaste,
byvoorbeeld eerste, • Watter getal is 2 minder as 39?
tweede, derde......
tiende, laaste (ordinale
getalle)

187
Die rangorde- aspekte
van getalle in die reeks:
eerste tot tiende
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4

188
uur 24 minute)
1.5 Herken die plekwaarde Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
van ten minste twee- Gedurende hierdie kwartaal, gaan leerders voort om plekwaardebegrippe te bou en
Plekwaarde
syfergetalle tot 20 ontwikkel. In kwartaal 4, werk leerders met ‘n groter getalgebied en gaan voort om:
• Verdeel twee- • Te tel en te groepeer deur groepe van tiene en los ene te maak;
syfergetalle in
tiene en ene tot 20, • Skryf 18 = 1 tien en 8 los ene; en
byvoorbeeld 12 is 10 • Rekordeer 14 = 10 and 4.
en 2
WISKUNDE GRAAD 1-3

Leerders gaan voort om konkrete apparaat te manipuleer deur groepies van tien en ene te
vorm om die begrip te ontwikkel dat 10 een groep van tien los ene is.

Leerders wys die volgende met behulp van ‘n telraam:

• Een tien;
• Een tien en 5 ene;
• Een tien en 6 ene; ensovoorts
Verwag van die leerders om steeds in ene te tel om groepe van tien te maak. Vir baie van
die leerders sal dit die enigste manier wees om die getal te sê of om die aantal te bepaal.
Plekwaardekaarte/Spreikaarte
Plekwaardekaarte behoort hierdie kwartaal gebruik te word om aan te dui hoe getalle
opgebou word. Die plekwaardekaarte kan langs die bondels of groepe voorwerpe vertoon
word.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)

CAPS
1.5 Herken die plekwaarde Hulpmiddels
van ten minste twee-
Plekwaarde Voorwerpe wat gegroepeer kan word
syfergetalle tot 20
• Telstokkies
• Verdeel twee-
syfergetalle in • Tellers wat ingeryg kan word
tiene en ene tot 20,
• Vuurhoutjies
byvoorbeeld 12 is 10
en 2 • Roomysstokkies
• Unifixblokkies
• Plekwaardekaarte/Spreikaarte
• Speelgeld
Dit is nuttig om klaargemaakte groepe van tien te hê wat die leerders gegroepeer het en in
houers gebêre het.
1.6 Gebruik die volgende Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
tegnieke wanneer
Probleem- Teen die einde van hierdie kwartaal behoort die leerders probleme op te los deur die
probleme opgelos en die
oplossings- volgende tegnieke te gebruik:
oplossings verduidelik
tegnieke
moet word: • Tekeninge of konkrete voorwerpe
• Konkrete apparaat, • Opbou en afbreek van getalle
byvoorbeeld tellers
• Verdubbeling en halvering
• Prente om die
Getallelyne
storiesom te teken
Sien notas vir kwartaal 2.
• Opbou en afbreek van
getalle
• Verdubbeling en
halvering
• getallelyne

FP Wiskunde Graad 1 - 3
189
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4

190
uur 24 minute)
1.7 Los probleme in konteks Teen die einde van die kwartaal, behoort leerders probleme soortgelyk aan die
op en verduidelik die onderstaande op te los.
Optelling en
oplossings deur van
aftrekking Verandering
optelling en afrekking
met antwoorde tot 20 Nola het 5 appels. Siena gee vir haar 8 appels. Hoeveel appels het sy nou?
gebruik te maak.
Nola het 13 appels. Sy gee 5 vir Siena. Hoeveel appels het sy nou?
Samevoeging
WISKUNDE GRAAD 1-3

Sus het 5 groen en 8 blou albasters. Hoeveel albasters het sy altesaam?

Sus het 13 albasters. 5 is groen en die res is blou. Hoeveel blou albasters het Sus?
Vergelyking
Sus het 13 piesangs. Tom het 5 piesangs. Hoeveel meer piesangs het Sus as Tom?
1.8 Los probleme in konteks Teen die einde van die kwartaal, behoort die leerders die volgende probleme te kan doen.
op en verduidelik die
Herhaalde Herhaalde optelling
oplossings deur van
optel wat
herhaalde optelling met Hoeveel wiele het 4 fietse?
lei tot
antwoorde tot 20 gebruik
vermenig- Tempo
te maak
vuldiging
Thami drink 2 koppies melk elke dag. Hoeveel koppies melk drink hy in ‘n week?
Roosters/Rye
Mnr. Khumalo plant 3 rye koolplantjies. Daar is 5 plantjies in ‘n ry. Hoeveel koolplantjies is
daar altesaam?

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)

CAPS
1.9 Los probleme op en Teen die einde van die kwartaal behoort die leerders die volgende probleme te kan oplos.
verduidelik oplossings
Groepering Groepering
wat gelyke deling
en verdeling
en groepering met Groepering, ignoreer die reste
wat lei tot
heelgetalle tot 20 en
deling • Stella verkoop appels wat in sakkies van 3 appels elk verpak is. Sy het 14 appels.
antwoorde met ‘n res
Hoeveel sakkies met 3 appels elk kan sy opmaak?
insluit
Groepering, sluit die res in by die antwoord
• Ben wil 15 eiers vir sy ouma vat. Hoeveel eierdosies wat elk 6 eiers kan neem gaan hy
nodig hê om al die eiers te verpak?
Deling
Deling, ignoreer die res
• Deel 14 lekkers tussen 3 vriende sodat hulle almal dieselfde aantal lekkers kry.
Deling, lei tot breuke
• Deel 4 sjokoladestafies tussen 3 vriende sodat elkeen dieselfde hoeveelheid van die
sjokoladestafie kry en daar niks oor is nie. (Daar word nie van die leerders vereis om die
breukdeel as ‘n derde te benoem nie. Hulle kan die breukdeel eenvoudig as “‘n stukkie”
beskryf, dit wil sê, ‘n fraksie van die versameling).
1.11 • Herken en identifiseer Teen die einde van die kwartaal behoort die leerders die volgende probleme te kan oplos.
SA geldeenhede:
Geld Jan het ‘n brood van R8 gekoop. Hy betaal met ‘n R10-noot. Hoeveel kleingeld het hy
munte 5c, 10c, 20c,
gekry?
50c, R1, R2; R5 en
banknote R10 en R20 Rosie se ma het ‘n serp van R17 gekoop. Sy betaal met 2 tien randnote. Hoeveel kleingeld
het sy gekry?
• Los geldprobleme op
wat totale en kleingeld Dit was Sondag Judy se verjaarsdag. Sy ontvang R5 by haar suster, R2 by haar broer en
in sent tot 20c of rande R10 by haar niggie. Hoeveel geld het sy altesaam gekry?
tot R20 behels

FP Wiskunde Graad 1 - 3
191
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4

192
uur 24 minute)
BEWERKINGS
1.12 Gebruik die volgende Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
tegnieke wanneer
Tegnieke Daar word van leerders verwag om konteks-vrye berekeninge op te los deur die volgende
bewerkings gedoen
(metodes of tegnieke te gebruik:
word:
strategieë)
• Tekeninge of konkrete apparaat
• konkrete apparaat,
byvoorbeeld tellers -- Die leerders se tekeninge behoort sistematies te begin voorkom en hulle behoort hul
WISKUNDE GRAAD 1-3

bewerkinge te kan beskryf op grond van hulle tekeninge

• getallelyne
• opbou en afbreek van getalle
• verdubbeling en halvering
• getallelyne
Sien notas vir kwartaal 2.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)

CAPS
1.13 • Getalgebied: 0 - 20 Optelling en aftrekking binne die getalgebied 0 – 20 beteken dat die leerders:
Optelling en • Optel tot 20 • Die begrippe van tiene en ene in plekwaarde begin ontwikkel;
aftrekking
• Aftrek vanaf 20 • Voortgaan om in groepe te tel; en
• Gebruik toepaslike • Begin besef dat aantel in ene is nie ‘n effektiewe strategie nie.
simbole (+, –, =, )
Leerders gaan voort om:
• Oefen
• Voorwerpe te tel;
getalkombinasies tot
10 • Herken, lees en skryf getalle; en
• Vergelyk en orden getalle.
Vir leerders om gemaklik met die simbole van optelling en aftrekking te werk, behoort hulle
genoegsame ondervinding van die volgende te hê:
• tel alles
• tel aan van die groter getal
• gebruik en verstaan die woordeskat van optelling en aftrekking; en
• orden en vergelyk getalle
Leerders gaan voort om hul begrip van optelling en aftrekking te ontwikkel.
Teen die einde van die jaar, behoort leerders in staat te wees om:
• die woordeskat gebruik met betrekking tot optelling en aftrekking en die simbole om
optelling en aftrekkinggetalsinne te beskryf en te rekordeer;
• praktiese en informele skriftelike metodes gebruik om optelling en aftrekking te doen;
• oplos van optelling en aftrekkingsberekeninge en die antwoord in ‘n getalsin te rekordeer;
en
• verstaan dat aftrekking die inverse is van optelling en omgekeerd en gebruik dit om die
antwoord te vind en neer te skryf.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
193
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4

194
uur 24 minute)
1.13 • Getalgebied: 0 - 20 Om optelling en aftrekking te verstaan, moet die leerders in staat wees om:
Optelling en • Optel tot 20 ken en gebruik die feit dat die volgorde van die optelling nie saak maak nie;
aftrekking • gebruik die +, – en = tekens;
• Aftrek vanaf 20
• weet dat die in die plek van ‘n onbekende getal staan;
• Gebruik toepaslike
• verstaan dat aftrekking ‘neem weg’ en ‘die verskil tussen’ is; en
simbole (+, –, =, )
• sê en skryf ooreenstemmende getalfeite om ‘n optelfeit te gee en omgekeerd,
• Oefen byvoorbeeld:
WISKUNDE GRAAD 1-3

getalkombinasies tot
8 + 6 = 14 impliseer dat 14 – 6 = 8.
10
Neerskryf van optelling- en aftrekkingbeelde:
Terwyl sommige leerders steeds in ene wil tel en neerskryf, moet hulle gelei word om in
groepe te begin tel en neerskryf.
Hulle behoort in staat te wees om :
Prente te teken en getalle te gebruik, veral deur groepe aan te dui.
Breek ‘n getal in kleiner dele op om die bewerking te vergemaklik.
Leerders sal ‘n getal afbreek in kleiner dele. Hulle sal die getal in dele afbreek wat dit vir
hulle makliker maak om die berekening te maak. Aanvanklik sal leerders die sewe in ene
opbreek. Sodra die die leerders die getalfeite intuïtief ken en met die getalle op ‘n abstrakte
vlak kan werk, behoort hulle sewe in verskillende dele op te breek.
Gebruik pyltjies om denke aan te dui

11 + 7 = 

11 + 4 + 3

11 + 4 → 15 + 3 = 18

11 + 7 = 

11 + 5 + 2

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

11 + 5 → 16 + 2 = 18

17 – 9 = 

17 – (7 + 2)

17 – 7 → 10 – 2 = 8
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)

CAPS
1.13 • Getalgebied: 0 - 20 Getalkombinasies
Optelling en • Optel tot 20 Leerders moet toegelaat word om ‘n verskeidenheid van aktiwiteite te doen om
aftrekking getalkombinasies te oefen. Dit kan gedoen word tydens selfstandige werkstyd.
• Aftrek vanaf 20
Die getallelyn kan ook gebruik word om die getalkombinasies tot 10 te oefen.
• Gebruik toepaslike Gebruik en toepassing van vorige kennis as tegnieke
simbole (+, –, =, )
Die onderstaande tegnieke laat leerders toe om hul telvaardighede en getalbegrip te vorm.
• Oefen Die inoefening van hierdie tegnieke sal leerders aanmoedig om oor die verband tussen
getalkombinasies tot getalle na te dink en dit leer die leerders dat hulle hul kennis kan gebruik en toepas om
10 bewerkinge te doen.
Plaas die groter getal eerste sodat aan of terug getel kan word
4 + 12 = 
Herrangskik 4 + 12 as 12 + 4 en tel aan vanaf 12.
Tel aan vanaf die groter getal
Leerders behoort vanaf die groter getal aan te tel. Dit is ‘n meer effektiewe strategie as om
in ene tot 14 te tel en dan nog vyf by te tel.
14 + 5 = 
Leerders tel vanaf 14, dan 15, 16, 17, 18, 19.
Herken amperdubbels
8+7
Die leerders kan verduidelik dat die som as 8 + 8 -1 (dubbel 8 plus 1) of 7 + 7 - 1 (dubbel 7
minus 1).
Leerders mag hul strategieë neerskryf deur pyltjies te gebruik
8 + 8 16 + 1 = 17
Verander ‘n getal na 10 en dan trek dan ene af of tel dit by.
Hierdie strategieë kan in lae getalgebiede aangeleer word en in hoër getalgebiede
toegepas word.
9+6=
Die leerders kan die volgende hardop sê: “Ek sal een wegneem van die 6 en dit bytel by die
9 om tien vol te maak.”

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Dan kan 9 + 6 as 10 + 5 = 15 geskryf word.
8+5=
Die leerders kan die volgende hardop sê: “Ek sal 2 wegneem van die 5 en dit bytel by die 8
om 10 vol te maak.”

195
Dan kan 8 + 5 as 10 + 3 = 13 geskryf word.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4

196
uur 24 minute)
1.13 • Getalgebied: 0 - 20 Gebruik kennis om omgekeerde verhoudings tussen optelling en aftrekking aan te
toon
Optelling en • Optel tot 20
aftrekking 15 – 9 = 
• Aftrek vanaf 20
Die leerder weet dat die som kan herskryf word as ‘n optel som: “Ek weet dat 9 +  = 15
• Gebruik toepaslike is.”
simbole (+, –, =, )
Die leerder mag aantel gebruik om die bewerking te voltooi.
• Oefen Getallelyne
WISKUNDE GRAAD 1-3

getalkombinasies tot
10 Hulle behoort getallelyne te gebruik om hul eie bewerkinge te ondersteun.
Voorbeeld:
13 + 6 = 
1.14 Herhaalde optelling (van Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
dieselfde getal) tot 20
Herhaalde Leerders gaan voort om in die vierde kwartaal die woordeskat vir herhaalde optelling te
Gebruik toepaslike ontwikkel.
optelling
simbole ( +, =, )
wat lei tot Voorbeeld:
vermenig-
• 2 groepe van 3
vuldiging
• 4 groepe van 2
Leerders gaan ook voort om getalsinne vir hul prentvoorstellings te skryf. Oorslaantel
behoort voort te gaan om leerders te help om voorwerpe wat gegroepeer is in prente te tel.
As prente of voorwerpe in groepe van twee gegroepeer is, behoort die leerders nie meer in
ene te tel nie, maar in twees om die totale aantal voorwerpe te vind.
Teen die einde van die kwartaal, behoort leerders:
• Verstaan herhaalde optelling as die maak van gelyke groepe;
• Gebruik praktiese voorwerpe en tekeninge om herhaalde optelling voor te stel;
• Neerskryf van ooreenstemmende getalsinne vir die praktiese werk of tekeninge; en
• Gebruik van getallelyne om die antwoord te vind.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
Getalgebied 20 In kwartaal 3 verhoog die getalgebied van 15 tot 20.
Hoofrekene
Voorbeelde van vrae en aktiwiteite wat gevra en gedoen kan word:
• Orden ‘n gegewe
(Mental • Begin by 3 en tel aan tot by 10
versameling
Maths) • Leerders staan in ‘n ry en vra: “Wie is eerste, tweede, derde of laaste?’
geselekteerde getalle.
• Watter getal is kleiner: 14 of 8?
• Vergelyk getalle tot 20 • Watter getal is groter: 8 of 4?
en verduidelik watter • Watter getal is 2 minder as 13?
getal is meer of minder • Watter getal is 2 meer as 8?
• Weet watter getal is 1 • Gee ‘n getal tussen 1 en 3?
meer of 1 minder • Gee ‘n getal tussen 10 en 14? Is daar slegs een getal?
• Rangskik die getalkaarte van die kleinste tot die groottste getal.
• Weet watter getal is 2 Vinnige herroep
meer Watter getal moet bygestel word om 10 te maak (skryf dit neer of gebruik plekwaardekaarte/
• of twee minder spreikaarte)
• 1
Vinnige herroep: • 2
• Optel- en aftrekfeite • 3
tot 10 • 4
Watter getal is oor wanneer die volgende getalle van 10 weggeneem word (skryf dit neer of
Bewerkingstrategieë gebruik plekwaardekaarte/spreikaarte)
Gebruik • 1
bewerkingstrategieë om • 2
doeltreffend te kan optel • 3
en aftrek: • 4
• 6 + 4 = 10 Wat is 4 + 6? Is die antwoord dieselfde?
• orden die groter getal • 5 + 2 = 7, wat is 2 + 5? Is die antwoord dieselfde?
eerste sodat aan- en
Bewerkingstrategieë
teruggetel kan word
Gebruik bewerkingstrategieë om doeltreffend te kan optel en aftrek.
• getallelyn • Tel die volgende op deur die groter getal eerste te plaas en tel dan aan:
• verdubbeling en 1+9
halvering 2+6
1+4

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• opbou en afbreek van
getalle • Verdubbel 1.
Hoeveel is 2 twees?
Wat is die helfte van 4?
• Gebruik die getallelyn:

197
Hoeveel spronge van 3 tot 5?
Hoeveel spronge van 5 tot 2?
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 1 KWARTAAL 4
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA

198
BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)
2.1 Kopieer, brei uit en Patrone rondom ons Leerders sal met patrone vanuit die natuur, moderne alledaagse lewe en ons kulturele 1 les
beskryf erfenis vanaf graad 1 tot graad 6 werk. Dit beteken dat daar nie baie tyd daaraan
Meetkun- Identifiseer, beskryf
gespandeer hoef te word nie. Kies ook aktiwiteite en patrone wat van toepassing is op elke
dige patrone Kopieer, brei uit en in woorde en kopieer
graad.
beskyf in woorde: Meetkundige patrone
In graad 1, kan leerders afdrukke maak van patrone.
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Eenvoudige patrone • uit die natuur

wat uit konkrete Patroon-afdrukke kan gemaak word van blare, boombas, skoensole, buitebandpatrone,
• vanuit moderne
voorwerpe gevorm dreindeksels, plaveisel, ensovoorts.
alledaagse lewe
word.
Een tipe patroon waarvoor leerders kan soek is simmetrie, byvoorbeeld meeste blare is
• vanuit ons kulturele
• Eenvoudige patrone simmetries.
erfenis.
deur die teken
Leerders kan ook vir patrone soek op heinings (draad, houd of sement); baksteenwerk en
van lyne, vorms of Skep eie patrone
vloerteëls; klere en materiaal; borde, koppies en pieraings; sokkerballe; diere soos koeie,
voorwerpe.
Skep eie Meetkundige motte en skoenlappers, sebras, kameelperde, luiperds, voëls, insekte; blomme en blare;
Skep eie patrone vorms patrone tradisionele of moderne kralewerk; en tradisionele kleipotte of geweefde mandjies.
Skep eie Meetkundige met fisiese voorwerpe Daar is verskillende maniere om die patrone om ons te beskryf. Die meeste patrone
patrone word saamgestel deur lyne, vorms of voorwerpe. Die vorms of voorwerpe hoef nie die
deur lyne, vorms of
meetkundige 2-D vorms of 3-D voorwerpe te wees waarmee in graad 1 gewerk word nie.
• Met fisiese voorwerpe voorwerpe te teken
Leerders kan vir die volgende kyk en dit beskryf:
• Met die teken van lyne,
vorms of voorwerpe. • wat word herhaal, byvoorbeeld kolle, lyne, enige tipe vorm; en
Patrone rondom ons • hoe dit herhaal word, byvoorbeeld kruis die lyne mekaar (soos in ‘n vadoek), is al die
kolle dieselfde grootte, is hulle eweredig versprei, is al die vorms dieselfde grootte,
Identifiseer, beskryf
dieselfde kleur, wys almal na dieselfde rigting toe, byvoorbeeld as mens deur ‘n lemoen
in woorde en kopieer
sny is al die segmente nouer na die middel toe en wyer aan die
Meetkundige patrone
• uit die natuur
• vanuit moderne
alledaagse lewe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• vanuit ons kulturele
erfenis.
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)

CAPS
2.2 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Getalpatrone kan met tel verbind word. Namate leerders se telvaardighede verander en 3 lesse
beskryf. beskryf. ontwikkel, sal die getalpatrone waarmee leerders werk, ook ontwikkel.
Getal-
patrone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Getalpatrone behoort aantel en terugtel in te sluit:
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige
• ene vanaf enige getal tussen 1 en 80
getalreekse tot ten getalreekse tot ten
minste 100 minste 100 • tiene vanaf enige veelvoud van 10 tussen 1 en 80
Skep eie patrone Getalpatrone behoort die • vywe vanaf enige veelvoud van 5 tussen 1 en 80
volgende in te sluit:
Skep eie getalpatrone. • twees vanaf enige veelvoud van 2 tussen 1 en 80
• tel aan en terug in
Leerders kan die getal op ‘n getallelyn, getalrooster, of geskrewe volgorde uitwys soos wat
ene vanaf enige getal
hulle tel.
tussen 1 en 100
Leerders kan die getal op die getallelyn, getalrooster of geskrewe volgorde toemaak (met
• Tel aan in:
tellers) soos wat hulle tel.
-- 10e vanaf enige
Leerders kan die ontbrekende getalle in ‘n geskrewe volgorde, op ‘n getallelyn of op ‘n
veelvoud van 10
getalrooster voltooi om die telvaardigheid in te oefen.
tussen 0 en 80
Onthou dat leerders slegs skryf tot 20.
-- 5e vanaf enige
veelvoud van 5 Sien notas vir kwartaal 3 oor die manier waarop leerders met getalvolgordes groter as 20
tussen 0 en 80 kan werk.
-- 2s vanaf enige
veelvoud van 2
tussen 0 en 80
Skep eie patrone
Skep eie getalpatrone

FP Wiskunde Graad 1 - 3
199
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 1 KWARTAAL 4
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)

200
BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)
3.1 Woordeskat van Woordeskat van Posisie en rigtingaanwysings 1 les
posisie posisie
Posisie, Sien notas vir kwartaal 1.
oriëntasie Beskryf die posisie van Beskryf die posisie van
Enige nuwe woordeskat ten opsigte van posisie behoort deur praktiese aktiwiteite waar die
en voorwerpe in verhouding voorwerpe in verhouding
leerders betrek word deur fisiese beweging, bekendgestel te word. Dit kan gedoen word
tot mekaar, byvoorbeeld tot mekaar, byvoorbeeld
WISKUNDE GRAAD 1-3

aansig tydens klasonderrig of fokusgroeponderrig.

bo-op, voor, agter, bo-op, voor, agter,
links, regs, op, af langs/ links, regs, op, af langs/ Rigtingaanwysings behoort deur praktiese aktiwiteite aangeleer te word waar leerders
langsaan. langsaan. hulself of voorwerpe volgens aanwysings beweeg. Dit kan gedoen word tydens
klasonderrig of fokusgroeponderrig.
Posisie en aanwysings Posisie en aanwysings
Werk wat gedoen word ten opsigte van posisies en rigtingaanwysings word vasgelê
• Volg aanwysings om • Volg aanwysings om
deur skriftelike werk soos teken, inkleur of pas prente by woorde. Hierdie kan gedurende
in die klaskamer te in die klaskamer te
selfstandige werkstyd gedoen word.
beweeg beweeg
Posisie en aansigte
• Volg aanwysings • Volg aanwysings
om een voorwerp in om een voorwerp in Leerders in die grondslagfase moet verstaan dat voorwerpe verskillend lyk wanneer daar
verhouding tot ‘n ander verhouding tot ‘n ander uit verskillende posisies daarna gekyk word. Leerders mag aanvaar dat voorwerpe, soos ‘n
te plaas, byvoorbeeld: te plaas, byvoorbeeld: motor, klein lyk wanneer dit ver is. Soos wat die leerders meer met boeke en die illustrasies
“ Sit die potlood in die “Sit die potlood in die in die boeke werk, moet hulle verstaan waarom iets op die voorgrond groter vertoon as iets
boks.” boks.” in die agtergrond. In die fokusgroeptyd kan leerders eksperimenteer deur hul hand voor
hulle te hou om hul visie van die groter voorwerp te blokkeer wat verder weg is.
Posisie en aansig Posisie en aansig
Leerders in graad 1 behoort oefeninge gegee te word waar hulle verskillende aansigte van
Pas verskillende aansigte Pas verskillende aansigte
alledaagse voorwerpe kan pas (bo-aansig, sy-aansig, voor-aansig).
van dieselfde alledaagse van dieselfde alledaagse
voorwerp voorwerp Dit sal uiteindelik die leerders help om die meetkundige tekeninge van voorwerpe te
interpreteer vanuit verskillende perseptiewe.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4
uur 24 minute)

CAPS
3.2 Reeks van voorwerpe Reeks van voorwerpe 3-D werk kan deur skriftelike oefeninge vasgelê word. 1 les
3-D Herken en benoem Herken en benoem
voorwerpe 3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die
klaskamer en in prente klaskamer en in prente
• Balvorms (sfere) • Balvorms (sfere)
• Boksvorms (prismas) • Boksvorms (prismas)
Kenmerke van Kenmerke van
voorwerpe voorwerpe
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
vergelyk 3-D voorwerpe vergelyk 3-D voorwerpe
in terme van: in terme van:
• grootte • grootte
• kleur • kleur
• voorwerpe wat rol • voorwerpe wat rol
• voorwerpe wat gly • voorwerpe wat gly
Fokusaktiwiteite
Waarneem en bou van
gegewe 3-D voorwerpe
met konkrete materiaal
soos boublokke,
herwinbare materiaal en
konstruksieblokke

FP Wiskunde Graad 1 - 3
201
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL 4

202
uur 24 minute)
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms Sien notas vir kwartaal 2. 3 lesse
2-D vorms Herken en benoem 2-D Herken en benoem 2-D Leerders werk met sirkels en vierkante van verskillende groottes en met driehoeke van
vorms vorms verskillende vorms. Hulle sorteer dit volgens reuit of ronde rande.
• sirkels • sirkels Leerders sorteer en groepeer vorms volgens driehoeke, vierkante of sirkels.
• driehoeke • driehoeke Werk word deur skriftelike oefeninge vasgelê.
• vierkante • vierkante
WISKUNDE GRAAD 1-3

Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms

Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
vergelyk 2-D vorms ten vergelyk 2-D vorms ten
opsigte van: opsigte van:
• grootte • grootte
• kleur • kleur
• vorm • vorm
• reguit sye • reguit sye
• ronde sye • ronde sye
3.4 Simmetrie Symmetrie Leerders behoort die simmetrielyn te soek in konkrete voorwerpe en prente. 1 les
Symmetrie • Herken simmetrie in • Herken en teken Skriftelike oefeninge
eie liggaam lyn van simmetrie
• Behoort nie net “teken die ander helfte” in te sluit nie, maar
in 2-D Meetkundige
• Herken en teken
en nie-Meetkundige • Sluit voorbeelde in waar die leerders die simmetrielyn moet inteken. Die simmetrielyn
lyn van simmetrie
voorwerpe hoef nie altyd ‘n vertikale lyn te wees nie.
in 2-D Meetkundige
en nie-Meetkundige
voorwerpe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 1 KWARTAAL 4
4. METING
BENADERDE

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL
uur 24 minute)
4.1 Tydsduur Tydsduur Leerders moet leer om oor die volgende te praat: 2 lesse
Tyd Praat oor tydsduur Praat oor tydsduur • die volgorde van gebeure; en
• Orden alledaagse • Orden alledaagse • tydsduur.
gebeure uit hul eie gebeure uit hul eie
Leerders gaan voort om op verskillende maniere oor tyd te praat op ‘n daaglikse basis
lewenservarings lewenservarings
gedurende klassikale- of fokusgroeponderrigtyd.
• Vergelyk tydsduur • Vergelyk tydsduur
Leerders praat oor en beantwoord vrae oor wanneer dinge gebeur, gebruik taal soos
deur woordeskat soos deur woordeskat soos
oggend, middag, aand, vroeg en laat.
langer, korter, vinniger, langer, korter, vinniger,
stadiger te gebruik stadiger te gebruik Ontwikkel woordeskat om tydsverwysings soos gister, vandag, more, die dae van die week
en maande van die jaar te orden.
• Gebruik woordeskat • Gebruik woordeskat
soos gister, vandag en soos gister, vandag en Leerders vergelyk tydsduur deur woorde soos langer of korter, vinniger of stadiger te
môre om gebeure te môre om gebeure te gebruik.
orden orden
Leerders praat oor gebeure uit hul eie lewenservaringe. Hulle orden ook gebeure met
Lees van tyd Lees van tyd behulp van prente soos:
• Beskryf wanneer • Beskryf wanneer • die stappe om ‘n toebroodjie of ‘n koppie tee te maak
iets gebeur deur iets gebeur deur
• die groei van ‘n baba tot ‘n volwassene;
woordeskat soos woordeskat soos
oggend, middag, aand, oggend, middag, aand, • die lewensiklus van diere, byvoorbeeld van eier tot kuiken, of eier tot padda, of eier tot
vroeg, laat te gebruik vroeg, laat te gebruik skoenlapper
• Ken die dae van die • Ken die dae van die • gereelde gebeure deur die dag (opstaan, skool bywoon, speel, eet, aandete, slaap).
week week
Gaan voort om verjaarsdae vir die res van die jaar op die kalender te plaas.
• Ken die maande van • Ken die nmaande van
die jaar die jaar
• Plaas verjaarsdae op • Plaas verjaarsdae op
‘n kalender ‘n kalender

FP Wiskunde Graad 1 - 3
203
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL

204
uur 24 minute)
4.2 Informele meting Alle meting in graad 1 is
informeel. Geen formele
Lengte • Vergelyk en orden
meting van lengte
die lengte, hoogte of
volgens standaardmates
breedte van twee of
word gedoen nie.
meer voorwerpe deur
hulle langs mekaar te Leerders kan die meting
plaas van lengtes, breedtes
en hoogtes in informele
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Gebruik woordeskat
mates deur die loop van
en bespreek die
die jaar, gedurende die
vergelyking tussen
selfstandige werkstyd,
langer, korter, langer,
oefen en vaslê.
wyer
Alle werk moet in
• Skat, meet, orden en
werksboeke aangeteken
rekordeer/teken lengte
word.
op deur gebruik te
maak van niestandaard Sien notas vir kwartaal 3.
meting, byvoorbeeld
handbreedtes,
potloodlengtes, tellers,
treë, ensovoorts.
4.3 Informele meting Informele meting Alle meting in graad 1 is informeel. Geen formele meting van massa volgens
standaardmates word gedoen nie.
Massa • Skat, meet, orden • Skat, meet, orden
en rekordeer/teken en rekordeer/teken Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
massa op deur massa op deur
In kwartaal 1 word die volgende aanbeveel. Leerders fokus op:
gebruik te maak van gebruik te maak van
nie-standaard meting nie-standaard meting • Direkte vergelykings van die massa van voorwerpe;
en ‘n weegskaal, en ‘n weegskaal,
• Orden en vergelyk die massas van drie of meer voorwerpe deur dit op ‘n balanseerskaal
byvoorbeeld blokke, byvoorbeeld blokke,
te plaas totdat die skaal uitbalanseer
stene, ensovoorts. stene, ensovoorts.
• Ontwikkel die woordeskat om die verskille in massa te bespreek
• Gebruik woordeskat • Gebruik woordeskat

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

om oor die vergelyking om oor die vergelyking Gedurende die vierde kwartaal kan leerders daarop fokus om informele meting van massa
te praat, byvoorbeeld te praat, byvoorbeeld met nie-standaardmates te doen.
lig, swaar, ligter, lig, swaar, ligter,
swaarder swaarder
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL
uur 24 minute)

CAPS
4.3 Informele meting Informele meting Informele meting van massa deur nie-standaardmates te gebruik 2 lesse
Massa • Skat, meet, orden • Skat, meet, orden Leerders kan al die beginsels wat op meting van toepassing is, volgens nie-
en rekordeer/teken en rekordeer/teken standaardmates aanleer. Meting volgens nie-standaardmates moet nie as minderwaardig
massa op deur massa op deur beskou word teenoor meting volgens standaardeenhede nie.
gebruik te maak van gebruik te maak van
Meting van massa met nie-standaard eenhede behels die tel van die hoeveelheid van die
nie-standaard meting nie-standaard meting
gekose eenheid as die voorwerp wat gemeet word, byvoorbeeld ‘n liniaal het dieselfde
en ‘n weegskaal, en ‘n weegskaal,
massa as 9 blokkies.
byvoorbeeld blokke, byvoorbeeld blokke,
stene, ensovoorts. stene, ensovoorts. Leerders behoort ‘n verskeidenheid voorwerpe te meet met verskillende items as informele
maat-eenhede.
• Gebruik woordeskat • Gebruik woordeskat
om oor die vergelyking om oor die vergelyking Leerders moet onderrig word om ten alle tye die massa-eenheid te noem, byvoorbeeld die
te praat, byvoorbeeld te praat, byvoorbeeld boek het dieselfde massa as 34 albasters.
lig, swaar, ligter, lig, swaar, ligter,
Sodra leerders die massa-eenheid ‘n paar keer gebruik het, behoort hulle ‘n skatting te kan
swaarder swaarder
maak van die hoeveelheid van die betrokke eenheid dieselfde massa het as die item wat
geweeg word. Skatting is belangrik, maar kan slegs gedoen word as die leerders die meting
met daardie eenheid gedoen het.
Leerders moet onderrig word dat massa van verskillende voorwerpe slegs vergelyk kan
word indien dieselfde eenheid gebruik is, byvoorbeeld as ‘n liniaal ‘n massa het van 20
blokkies en ‘n skêr het dieselfde massa as 20 albasters, kan daar nie met sekerheid
vasgestel word of hulle dieselfde massa het en of een swaarder is as die ander een nie.
Rekordering van metings
Al is meting ‘n praktiese vaardigheid, behoort leerders hul bevindinge ten alle tye neer te
skryf.
Meting van massa as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en bewerkinge
gedoen moet word
Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verwantskappe kan
leerders probleme oplos binne die konteks van informele meting van massa.
Voorbeeld: Die stoffer het ‘n massa van 11 albasters. Die boks kleurkryte het ‘n massa van
8 albasters. Hoeveel albasters sal hulle massa saam wees?

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.

205
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL

206
uur 24 minute)
4.4 Informele meting Informele meting Alle meting in graad 1 is informeel. Geen formele meting van kapasiteit/volume volgens
standaardmates word gedoen nie.
Kapasiteit/ • Vergelyk en orden die • Skat en meet,
Volume hoeveelheid vloeistof vergelyk, orden en Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
(volume) in twee rekordeer die kapasiteit
Gedurende die eerste kwartaal was die fokus op:
houers wat langs van houers deur nie-
mekaar geplaas is. standaardmates te • Die ontwikkeling van woordeskat om oor die verskille in volume te praat;
Leerders kyk terwyl gebruik, byvorrbeeld
• Vergelyking van die volumes in twee identiese houers; en
dit in ‘n derde houer te lepels en koppies
WISKUNDE GRAAD 1-3

gegooi word. • Vergelyking van volumes in twee houers wat verskillend lyk, veral wyer en nouer houers.
• Vergelyk en orden die In die vierde kwartaal kan leerders fokus op informele meting volgens nie-standaardmates
hoeveelheid vloeistof van volumes.
wat twee houers kan
Wat is kapasitieit? Wat is volume?
bevat (kapasiteit)
‘n Bottel kan ‘n kapasitieit van vier koppies hê, maar dit mag nie tot kapasiteit gevul wees
• Ontwikkel woordeskat nie. Dit kan, byvoorbeeld, slegs ‘n volume van een koppie water op ‘n spesifieke tyd bevat.
om oor die vergelyking
te praat byvoorbeeld Kapasiteit is die totale hoeveelheid wat ‘n houer/voorwerp kan bevat (of die hoeveelheid
meer as, minder as, ruimte binne-in die houer/voorwerp).
vol, leeg Volume is die hoeveelheid ruimte wat iets bevat.
• Skat en meet, vergelyk Soms sal leerders meet hoeveel vloeistof (of sand of ander stof) is in die houer. Die volume
en orden die kapasiteit van die houer se inhoud word dan gemeet.
van houers volgens
nie-standaard meting, Ander kere sal leerders meet hoeveel die houer kan bevat indien dit tot kapasiteit gevul
byvoorbeeld lepels en word.
koppies Informele meting van kapasiteit/volume deur nie-standaardmates te gebruik
Informal measurement of length using non-standard units of length
Leerders kan al die beginsels wat op meting van toepassing is, volgens nie-
standaardmates aanleer. Meting volgens nie-standaardmates moet nie as minderwaardig
beskou word teenoor meting volgens standaardeenhede nie.
Leerders behoort die geleentheid te kry om volume/kapasitieit te meet deur ‘n
verskeidenheid voorwerpe as informele mates te gebruik, byvoorbeeld koppies (maar nie

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

noodwendig maatkoppies nie), lepels (maar nie noodwendig maatlepels nie), bottelproppies
soos 2 liter melkbottelproppies, klein blikkies, klein botteltjies, ensovoorts. Die meting van
volume/kapasiteit volgens nie-standaardmates sluit in die tel van die aantal kere wat die
gekose eenheid gevul en leeggemaak kan word kan word om die vereiste kapasiteit of
volume te kan bereik.
Leerders moet onderrig word om ten alle tye die eenheid te benoem, byvoorbeeld, daar is
48 lepelsvol water in die bottel of daar is net minder as ‘n koppie water in die bottel.
 BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDERW- VEREISTE BEGRIPPE
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
ERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
KWARTAAL
uur 24 minute)

CAPS
4.4 Informele meting Informele meting Sodra leerders die eenheid ‘n paar keer gebruik het, behoort hulle ‘n skatting te kan maak 1 les
van die hoeveelheid van die betrokke eenheid dieselfde kapasiteit/volume het as die item
Kapasiteit/ • Vergelyk en orden die • Skat en meet,
wat gemeet word. Skatting is belangrik, maar kan slegs gedoen word as die leerders die
Volume hoeveelheid vloeistof vergelyk, orden en
meting met daardie eenheid gedoen het.
(volume) in twee rekordeer die kapasiteit
houers wat langs van houers deur nie- Leerders moet onderrig word dat kapasiteit/volume van verskillende voorwerpe slegs
mekaar geplaas is. standaardmates te vergelyk kan word indien dieselfde eenheid gebruik is, byvoorbeeld, as ‘n glas 20 teelepels
Leerders kyk terwyl gebruik, byvorrbeeld water kan hou en ‘n koppie kan 10 eetlepels water hou, kan daar nie met sekerheid gesê
dit in ‘n derde houer te lepels en koppies word dat die glas meer water bevat nie.
gegooi word.
Leerders moet ‘n verskeidenheid informele eenhede vir meting gebruik sodat hulle:
• Vergelyk en orden die
• Verstaan hoe kleiner die eenheid, hoe meer tyd nodig is om dit te gebruik/vul,
hoeveelheid vloeistof
byvoorbeeld, die volume in ‘n bottel kan 20 lepels eetlepels bevat maar ook 1 koppie; en
wat twee houers kan
bevat (kapasiteit) • Begin eenhede gebruik wat gepas is vir dit wat gemeet word, byvoorbeeld om ‘n 2 liter
bottel te vul en met teelepels te meet, is ‘n vermorsing van tyd.
• Ontwikkel woordeskat
om oor die vergelyking Rekordering van metings
te praat byvoorbeeld
Al is meting ‘n praktiese vaardigheid, behoort leerders hul bevindinge ten alle tye neer te
meer as, minder as,
skryf.
vol, leeg
Meting van kapasiteit as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en
• Skat en meet, vergelyk
bewerkinge gedoen moet word
en orden die kapasiteit
van houers volgens Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verwantskappe kan
nie-standaard meting, leerders probleme oplos binne die konteks van informele meting van kapasiteit of volume,
byvoorbeeld lepels en byvoorbeeld, Ouma gebruik 2 koppies melk om ‘n nagereg te maak. Hoeveel melk sal sy
koppies benodig indien sy die resep wil verdubbel?
Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
207
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 1 KWARTAAL 4
5. DATAHANTERING

208
BEGRIPS- EN VAAR- BENADERDE
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE DIGHEIDSFOKUS VIR TYDSDUUR
KWARTAAL VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
uur 24 minute)
Werk met versamelings van voorwerpe
5.1 Versamel en vergelyk Sorteer versamelings van voorwerpe is nie ‘n spesifieke fokus vir die tweede helfte van
voorwerpe die jaar nie. Dit kan egter as ‘n aktiwiteit tydens selfstandige werkstyd per geleentheid aan
Versamel
leerders gegee word.
en sorteer Versamel en sorteer
WISKUNDE GRAAD 1-3

voorwerpe alldaagse voorwerpe Die aanbevole fokus vir die vierde kwartaal is op die lees en analisering van
prentdiagramme: sien onder

5.2 Voorstelling van

versameling
Voorstelling
gesorteerde voorwerpe
van
gesorteerde Teken ‘n prent van die
versameling versamelde voorwerpe
voorwerpe
5.3 Bespreek en
doen verslag oor
Bespreek
die gesorteerde
en doen ver-
versameling voorwerpe
slag oor die
gesorteerde, • Gee redes oor hoe
versameling versamelings gesorteer
voorwerpe was.
• Antwoord vrae oor
• Hoe die
sorteringsproses
plaasgevind het
(proses)
• Hoe die gesorteerde
versameling lyk

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

(beskryf produk)
• Beskryf die
versameling en die
tekening
• Verduidelik hoe
versameling sorteer
was
 BEGRIPS- EN VAAR- BENADERDE
ONDER- VEREISTE BEGRIPPE DIGHEIDSFOKUS VIR TYDSDUUR
KWARTAAL VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE EN VAARDIGHEDE (in lesse van 1
uur 24 minute)

CAPS
Werk met data
5.4 Versamel en
organiseer data
Versamel en
organiseer Versamel data oor
data die klas of skool om
onderwyser se vrae
te beantwoord
5.5 Datavoorstelling
Datavoor- Versamel data oor
stelling die klas of skool om
onderwyser se vrae
te beantwoord
5.6 Analiseer en Analiseer data vanaf Sodra leerders die hele datasiklus ervaar het (soos aanbeveel in die derde kwartaal), kan 2 lesse
interpreter data datavoorstellings hulle daarop fokus om die gegewe voorstellings te analiseer.
Analiseer en
interpreteer Beantwoord vrae Dit word aanbeveel dat leerders in die vierde kwartaal ten minste 2 prentdiagramme
data rakende data in analiseer (vrae beantwoord).
prentdiagramme

FP Wiskunde Graad 1 - 3
209
WISKUNDE GRAAD 1-3
 3.5.2 Verduideliking van inhoud graad 2

GraAd 2 KWARTAAL 1

210
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE

BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE

BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)
GETALBEGRIPSONTWIKKELING: Tel met heelgetalle
1.1 Tel voorwerpe Tel tot ten minste 100 Verwys na notas vir Graad 1, kwartaal 3 en 4
WISKUNDE GRAAD 1-3

alledaagse voorwerpe
Tel Gee ‘n redelike Kwartaal 1 van graad 2 dien as inskerping van werk wat in kwartaal 4 van graad 1 gedoen
akkuraat .
voorwerpe skatting en tel ten is.
minste 200 alledaagse Gee ‘n redelike skatting
Tel in groepe
voorwerpe. Groepering van ‘n aantal voorwerpe
as ‘n strategie word wat getel kan word. Hierdie kwartaal is die fokus op aantel en tel in groepe.
aangemoedig.
Leerders word gehelp om ‘n groot aantal voorwerpe te tel deur hulle aan te moedig om die
voorwerpe in groepe van twee’s, vywe en tiene te groepeer.
Getalkaarte behoort by elke versameling vertoon te word om die aantal voorwerpe aan te
toon wat getel word. Hierdie gegroepeerde tel berei die leerders voor om vermenigvuldiging
te verstaan.
Leerders behoort die geleentheid gebied te word om te sien dat ‘n groep van 100 op
verskillende maniere saamgestel kan word, byvoorbeeld:
• 10 groepe van tien;
• 100 los ene; of
• 2 groepe van 50.
Aantel
Leerders moet steeds die geleentheid gebeid word om ‘n versameling voorwerpe aan te tel.
Hulpbronne:
Versigtige oorweging moet geskenk word aan die tipe apparaat wat gebruik word om
leerders aan te moedig om groepe te tel. Geskikte tipes apparaat sluit in:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Gestruktureerde apparaat, soos ‘n string telkrale
• Die telraam om te oefen om in groepe van tien te tel
• Maak bondels van 2, bondels van 5 en tien en tel met telstokkies of vuurhoutjies
• Speelgeld
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.1 Tel voorwerpe Tel tot ten minste 100 Sodra leerders die vooraf-gestruktureerde of vooraf-gegroepeerde telapparaat gesien het,
alledaagse voorwerpe moet hulle aangemoedig word om die voorwerpe te groepeer wanneer hulle tel.
Tel Gee ‘n redelike
akkuraat .
voorwerpe skatting en tel ten Leerders moet die verband tussen ordinale en gewone tel verstaan. Dit word bereik
minste 200 alledaagse Gee ‘n redelike skatting wanneer hulle besef deur tel te stop wanneer die 50e voorwerp bereik word beteken dat
voorwerpe. Groepering van ‘n aantal voorwerpe hulle 50 voorwerpe getel het. Teen die einde van die kwartaal behoort die leerders:
as ‘n strategie word wat getel kan word.
• Voorwerpe te tel wat hulle kan aanraak of vashou;
aangemoedig.
• Tellers wat in groepe van vywe en tiens gegroepeer is te tel; en
• Dit herrangskik en weer tel. Leerders behoort die volgende vraag te kan beantwoord: “Het
jy dieselfde aantal tellers?”
Verdere aktiwiteite:
Leerders behoort op die volgende tipes instruksies en vrae te kan reageer:
• Hier is 100 tellers. Tel hulle deur dit in tiene te groepeer. Kontroleer dit deur in ene te tel.
Voordat jy begin, dink jy dat die aantal dieselfde sal wees?
• Om al 100 tellers te tel, sal jy dit verkies om in groepe van 20 of 25 te tel? Hoekom?
• Besluit op die beste manier waarop ‘n versameling potlode getel kan word.
• Hier is 80 tellers. Indien ons in twee’s of tiene tel, sal die aantal tellers steeds dieselfde
wees?
• Tel 46 tellers deur dit in groepe van twee te groepeer.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
211
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

212
JAAR) uur 24 minute)
1.2 Tel aan en terug in: Tel aan en terug in: Kwartaal 1 van Graad 2 dien as inskerping van werk wat in Kwartaal 4 van Graad 1 gedoen
is.
Tel aan en • 1e, vanaf enige getal • 1e, vanaf enige getal
terug tussen 0 en 200 tussen 0 en 200 Oorslaantel is ‘n belangrike vaardigheid wat leerders sal help om bewerkinge te doen. Die
opsê van die opeenvolging van getalle is ‘n belangrike vaardigheid wat benodig word vir tel.
• 10e vanaf enige • 10e vanaf enige Tel behoort steeds ‘n belangrike deel van leerders se alledaagse lewe te vorm en dit sluit
veelvoud van 10 veelvoud van 10 rympies, liedjies en stories in wat deel uitmaak van die tel-ervaring.
tussen 0 en 200 tussen 0 en 200 Die leerders het die volgende begrippe ontwikkel wat verband hou met tel:
• 5e vanaf enige • 5e vanaf enige • Die begrip van behoud
WISKUNDE GRAAD 1-3

veelvoud van 5 tussen veelvoud van 5 tussen • Die beginsel van gewone getalle – benoeming van ‘n versameling
0 en 200 0 en 200 • Subitering
• 2s vanf enige veelvoud • 2s vanf enige veelvoud • Pas van een-tot-een verhouding
van 2 tussen 0 en 200 van 2 tussen 0 en 200 Oorslaantel
• 3s vanaf enige Oorslaantel is ‘n ener benoeming vir gegroepeerde tel. Dit help om ‘n bewustheid vir
getalpatrone te ontwikkel. Oorslaantel moedig leerders aan om getalle in groepe te tel en in
veelvoud van 3 tussen
getalgroepe te dink wat hulle dus meer doeltreffend maak. Dit help ook om die vermoë om
0 en 200 te skat te ontwikkel.
• 4s vanaf enige Gegroepeerde tel maak hulle bewus van die verhouding tussen getalle wat nie opeenvolg
veelvoud van 4 tussen nie. Dit lê die grondslag vir getalpatrone en vir vermenigvuldiging.
0 en 200 Leerders moet steeds ondersteun word deur beelde om hulle te help met oorslaantel,
byvoorbeeld:
2 4 6 8 10
12 14 16 18 20
22 24 26 8 30
32 34 36 38 40
42 44 46 48 50
52 54 56 58 60
62 64 66 68 70
72 74 76 78 80
82 84 86 88 90
92 94 96 98 100

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Verdere aktiwiteite:
Tel aan en terug tot by 100 en gebruik die groot 100-getallekaart: (5 – 7 min per dag). Begin
deur met die HELE KLAS saam te tel, stop by ‘n sekere getal, byvoorbeeld 24. Die leerders
neem beurte om vanaf daardie getal aan te tel in groepe/pare/individue soos deur die
onderwyser aangedui. Skryf elke keer die getal neer wanneer daar gestop word.
Vra vrae soos: “Watter patroon word herken? Waar eindig die eerste patroon?”
(Byvoorbeeld: Telpatroon vir veelvoude van 2s: 2; 4; 6; 8; 10)
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.2 Tel aan en terug in: Tel aan en terug in: Teen die einde van die kwartaal behoort die leerders te kan:
Tel aan en • 1e, vanaf enige getal • 1e, vanaf enige getal Mondeling tel en reageer op vrae soos:
terug tussen 0 en 200 tussen 0 en 200
• Begin by 52, tel aan in ene tot 72.
• 10e vanaf enige • 10e vanaf enige
• Begin by 88 en tel terug in ene tot 70.
veelvoud van 10 veelvoud van 10
tussen 0 en 200 tussen 0 en 200 • Begin by 38 en tel in veelvoude van 2 tot 50.
• 5e vanaf enige • 5e vanaf enige • Begin by 45 en tel in veelvoude van 5 tot 100.
veelvoud van 5 tussen veelvoud van 5 tussen
0 en 200 0 en 200 • Begin by 10 en tel in veelvoude van 10 tot 100.

• 2s vanf enige veelvoud • 2s vanf enige veelvoud Leerders behoort hul telvaardighede in geskrewe aktiwiteite te kan toepas. Hulle kan,
van 2 tussen 0 en 200 van 2 tussen 0 en 200 byvoorbeeld, tydens selfstenige werk getalle wat opeenvolg voltooi:

• 3s vanaf enige Leerders kopieer en brei verskillende getalpatrone uit, byvoorbeeld:

veelvoud van 3 tussen 76; 75; 74; __; 72; __; __; __; 68 (terug in ene)
0 en 200
27; 28; 29; __; __; 32; __ (in ene aan)
• 4s vanaf enige
veelvoud van 4 tussen 8; 10; __; 14, __ (in twee’s of ewe getalle)
0 en 200 5; 10, 15 20;25; ____ (in vywe)
90; __; 70 60; __ (Tel terug in tiene)
10, 20, 30, 40, ___, 60, 70, ___ (Tel aan in tiene).

FP Wiskunde Graad 1 - 3
213
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

214
JAAR) uur 24 minute)
1.3 Ken en lees getalle Ken en lees getalle Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders voort om
Getal- Ken en lees getalsimbole Ken en lees getalsimbole • Lees en skryf getalsimbole tot 100; en
simbole en 0 – 200 0 - 100
• Lees en skryf getalname tot 25.
getalname
Skryf getalsimbole 0 – Skryf getalsimbole 0-100
Teen die einde van die kwartaal behoort leerders:
200
Ken en lees getalsimbole
Die gegewe getalsimbool se getalnaam te skryf:
Ken en lees getalsimbole 0-25
0 – 100 • sewentien
WISKUNDE GRAAD 1-3

Skryf getalname 0-25

Skryf getalname 0 - 100 • drie-en-twintig

Die simbool by die getalnaam te pas

66 Een-en negentig
8 Drie-en-vyftig
172 Veertig
109 Agt-en-dertig
91 Een honderd twee en sewentig
40 Ses-en sestig
53 Agt
38 Een honderd en nege

Die getalle op elke kaart hardop te lees:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.4 Orden en vergelyk Orden en vergelyk Die getalpatrone vir die ordening en vergelyking pas by die bewerkingsgetalpatrone. Dit
getalle tot 99 getalle tot 25 beteken dat die leerder se getalbegrip baie goed ontwikkel moet wees om bewerkinge
Beskryf,
tot 99 te doen en oplossings te vind. Indien leerders met selfvertroue getalle wat groter
vergelyk • Orden heelgetalle tot • Orden heelgetalle
is as die minimum vereiste kan orden en vergelyk, sal hulle getal- en bewerkingsbegrip
en orden 99 van die kleinste tot van die kleinste tot
vermeerder.
getalle die grootste en van die die grootste en van
grootste tot die kleinste die grootste tot die Leerders behoort voort te gaan om die taal vir ordening en vergelyking te gebruik:
kleinste. • Eerste, tweede, derde, vierde, vyfde, sesde ...
• Vergelyk heelgetalle tot
99 deur woordeskat • Vergelyk heelgetalle • Hoeveel ...
soos kleiner as, groter deur woordeskat soos
• Net soveel soos, dieselfde aantal as ...
as, meer as, minder kleiner as, groter as,
as en gelyk aan te meer as, minder as en • Gelyk aan, meer as, minder as, groter as, kleiner as ...
gebruik. gelyk aan te gebruik. • Eerste, laaste, voor, na, tussen
Gebruik ranggetalle om Gebruik ranggetalle om Deur middel van ordening en vergelyking van voorwerpe, leer leerders dat:
orde, plek of posisie orde, plek of posisie
• Die kardinale aspek van ‘n getal word gebruik om ‘n getal in ‘n versameling te beskryf;
aan te toon aan te toon
• Die rangorde van ‘n getal verwys na die getal in verhouding tot die posisie van die getal in
Posisioneer voorwerpe Posisioneer voorwerpe
‘n versameling, byvoorbeeld: kleur die derde sirkel geel in.
in ‘n ry vanaf eerste in ‘n ry vanaf eerste
tot tiende of eerste tot tot tiende of eerste tot Verdere aktiwiteite
laaste, byvoorbeeld: laaste, byvoorbeeld: • Ranggetalle: Bespreek die verskil tussen die woorde ‘een’ en ‘eerste; ‘twee’ en ‘tweede’;
eerste, tweede, derde eerste, tweede, derde ... ensovoorts. Vra vrae soos: “Wanneer sou jy die woord ‘drie’ gebruik en wanneer die
...twintigste. tiende. woord ‘derde’? Kan ons eerste, tweede, derde op ‘n korter manier skryf?”
• Deel die leerders in die klas in drie tot vier gelyke groepe. Elke leerder kry ‘n kaart
waarop sy/haar naam geskryf is. Die groep plaas hul name in alfabetiese volgorde. Die
onderwyser en leerders kan dan vrae vra, byvoorbeeld: “Wie is vierde in jou groep?”
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Wat verskil van graad 1?
Plekwaarde van ten minste twee- van ten minste twee-
In kwartaal 1, werk leerders met ‘n hoër getalreeks en gaan voort om te:
syfergetalle tot 99 syfergetalle tot 25
• Tel en groepeer om groepe van tiene en ene te maak; en
• Weet wat elke syfer • Weet wat elke syfer
voorstel voorstel • Skryf 18 = 1 tien en 8 los ene
• Afbreek van twee- • Afbreek van twee- • 13 = 10 en 3.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
syfergetalle tot 99 in syfergetalle tot 99 in
Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders voort om in vele aktiwiteite mee te doen om tien
veelvoude van tiene en veelvoude van tiene en
as ‘n baken te vestig en ‘n een. Tien is een tien wat uit 10 ene bestaan. Algemene ‘tien en
ene/eenhede ene/eenhede
een woorde’ (24 is 2 groepe van tien en 4 ene) moet gereeld gebruik word om ‘n taal te
• Identifiseer en verklaar • Identifiseer en verklaar vestig wat opbou en afbreek simboliseer.

215
die waarde van elke die waarde van elke
syfer syfer
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

216
JAAR) uur 24 minute)
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Werk met konkrete apparaat
Plekwaarde van ten minste twee- van ten minste twee- • Tel van stokkies/vuurhoutjies
syfergetalle tot 99 syfergetalle tot 25
Die tel van stokkies en vuurhoutjies kan gegroepeer word om bondels van tiene en los ene
• Weet wat elke syfer • Weet wat elke syfer
voorstel voorstel aan te toon, byvoorbeeld:

• Afbreek van twee- • Afbreek van twee- Om 12 aan te toon Om 18 aan te toon Om 25 aan te toon
syfergetalle tot 99 in syfergetalle tot 99 in
WISKUNDE GRAAD 1-3

veelvoude van tiene en veelvoude van tiene en

ene/eenhede ene/eenhede
• Identifiseer en verklaar • Identifiseer en verklaar
die waarde van elke die waarde van elke
syfer syfer

• Die telraam
Leerders moet voortgaan om konkrete apparaat te hanteer deur groepering om tien ene te
vorm en te verstaan dat 10 is een groep van tien los ene.
Deur die gebruik van die telraam, moet leerders die volgende kan aantoon:
-- een tien;
-- een tien en 5 ene;
-- een tien en 6 ene;
-- een tien en 7ene;
-- een tien en 8 ene; en
-- een tien en 9 ene.
• Dienes blokkies
Die hulpbronne wat gebruik word om plekwaarde te onderrig kan gedurende hierdie
kwartaal verbreed word. Basis tien blokkies (deel van die Dienes blokkies) kan
bekendgestel word om die idee van ‘n tien as ‘n enkele entitieit vas te lê en dat:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

-- 10 ene gelyk is aan1 tien;
-- 20 ene gelyk is aan 2 tiene; en
-- 16 ene gelyk is aan 1 tien en 6 los ene.
Hoewel leerders steeds moet tel en in tiene groepeer, kan hulle 18 aantoon deur een basis
blokkie en agt los blokkies bymekaarsit om die getal te wys.
Leerders behoort ook te kan groepeer om 20 aan te toon.
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Gelyke voorstellings
Plekwaarde van ten minste twee- van ten minste twee-
Gedurende hierdie kwartaal val die klem op die gelyke voorstelling van dieselfde getal.
syfergetalle tot 99 syfergetalle tot 25
Twintig behoort beskryf te word as 2 tiene (gebruik bondels of groepe van voorwerpe) of
• Weet wat elke syfer • Weet wat elke syfer 2 groepe van tien. Dit is belangrik om die leerders te wys dat 20 verskillend kan lyk. Wys
voorstel voorstel due 20 los voorwerpe, een groep van tien en 10 los ene en 2 groepe van tien. Leerders
moet die geleentheid gebied word om die rangskikkings te beskryf en om ooreenkomste en
• Afbreek van twee- • Afbreek van twee-
verskille te beskryf.
syfergetalle tot 99 in syfergetalle tot 99 in
veelvoude van tiene en veelvoude van tiene en • Plekwaardekaarte/spreikaarte
ene/eenhede ene/eenhede
Plekwaardekaarte word bekendgestel en gedurende hierdie kwartaal gebruik om aan te
• Identifiseer en verklaar • Identifiseer en verklaar toon hoe hierdie getalle gebou word. Die plekwaardekaarte kan saam met bondels of
die waarde van elke die waarde van elke groepe voorwerpe gebruik word.
syfer syfer
• Die waarde van syfers
Leerders behoort te sê wat elke syfer voorstel. Vra die leerders:
-- Watter getal verteenwoordig die 7 in die getal 27?
-- Watter getal verteenwoordig die syfer 2 in die getal 29?
Leerders behoort die plekwaardekaarte te gebruik om hul stellings te bewys.
• Beweeg na geskrewe tekste
Leerders moet met geskrewe aktiwiteite besig wees tydens selfstenige tyd wat die volgende
inskerp en ontwikkel:
-- Die begrip van groepen tien en los ene/eenhede; en
-- Die waarde van ‘n syfer.
Voorbeeld:
Kleur 12 krale in

Kleur 16 krale in

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Voltooi die ontbrekende getal (dit kan gedoen word of verduidelik word deur middel van
konkrete apparaat)
18 = 1 tien en ____ ene

217
23 = __ tiene en 3 ene
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

218
JAAR) uur 24 minute)
1.5 Voorgestelde hulpbronne
Plekwaarde
Voorwerpe wat gegroepeer kan word:
• Tel van stokkies
• Tellers wat geryg kan word
• Vuurhoutjies
• Roomysstokkies
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Boublokkies

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Daar word van leerders verwag om woordprobleme op te los deur van die volgende
Probleem- tegnieke vir tegnieke vir tegnieke gebruik te maak:
oplossings- probleemoplossings en probleemoplossings en Prente of konkrete apparaat, byvoorbeeld tellers
tegnieke verduidelik oplossings vir verduidelik oplossings vir • Opbou en afbreek van getalle
probleme: probleme: • Verdubbeling en halvering
• Prente of konkrete • Prente of konkrete • Getallelyne
apparaat, byvoorbeeld apparaat, byvoorbeeld Prente of konkrete apparaat
tellers tellers Leerders gaan voort om prente te teken en konkrete apparaat te gebruik om probleme op te
los. Dit is belangrik dat die prente of tekeninge die getal en die getalsin bevat.
• Opbou en afbreek van • Opbou en afbreek van Opbou en afbreek van getalle
getalle getalle
Hierdie is een van die belangrikstettegnieke in die grondslagfase. Deur middel van hierdie
• Verdubbeling en • Verdubbeling en tegniek word leerders toegelaat om getalle op te breek om die bewerkinge te vergemaklik.
halvering halvering Hierdie tegniek word grootliks in die intermediêre fase ook gebruik.
Verdubbeling en halvering
• getallelyne • getallelyne
Hierdie tegniek vereis kundigheid en ‘n goeie getalbegrip. Leerders wat hierdie tegniek
verkies is buigbaar in die strategieë wat hulle gebruik, byvoorbeeld:
Woordprobleem: op een dag by die kliniek kry 17 kinders griepinspuitings. Die volgende
dag word 16 kinders ingespuit. Hoeveel kinders is altesaam ingespuit?
Hierdie probleem kan deur middel van verdubbeling opgelos word. Die leerders mag sê
dubbel 16 plus 1 of dubbel 17 minus 1.
Getallelyne
Die gebruik van getallelyne om bewerkinge te doen stel die leerders in staat om hulle
denkwyses neer te skryf en na te gaan. Dit laat die leerders toe om ‘n geskrewe beeld te hê
om na te verwys oor die metode waarop hulle die probleem kan oplos.
Leerders gebruik reeds vanaf graad 1 getallelyne. Teen hierdie tyd behoort hulle al ‘n eie
getallelyn te kan opstel waarop hulle die begingetal insit en dan te kan bepaal hoe om van
die een getal na die volgende te beweeg.
Daar sal vordering wees in die opstel van getallelyne gedurende die kwartaal.
Voorbeeld waarop leerders getallelyne kan gebruik om hulle bewerkingstegnieke te
rekordeer is:
Zonke het 6 sagte speelgoed. Zia het 6 meer as Zonke. Hoeveel sagte speelgoed het Zia?
Leerders sal die volgende getallelyn opstel om hulle te help om die antwoord te kry.
Voorbeeld:

FP Wiskunde Graad 1 - 3
 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

219
Leerders kan ook 6 in groepe van 2 verdeel. Die getallelyn toon dan die spronge in 2s vanaf
6:
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

220
JAAR) uur 24 minute)
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Voorbeeld:
Probleem- tegnieke vir tegnieke vir
oplossings- probleemoplossings en probleemoplossings en
tegnieke verduidelik oplossings vir verduidelik oplossings vir
probleme: probleme:
• Prente of konkrete • Prente of konkrete Sodra leerders met vertroue kan aantel vanaf ‘n gegewe getal, behoort die getallelyn by 6
apparaat, byvoorbeeld apparaat, byvoorbeeld te begin. Die manier waarop die getallelyn opgestel is pas by die begrip van aantel. Dit is
tellers tellers belangrik dat leerders sien dat getallelyne by verskillende getalle begin wanneer dit gebruik
WISKUNDE GRAAD 1-3

word vir aantel of wanneer getalle georden word. 6 kan in groepe van 2s gegroepeer word
• Opbou en afbreek van • Opbou en afbreek van en tel by vanaf 6:
getalle getalle
Voorbeeld:
• Verdubbeling en • Verdubbeling en
halvering halvering
• getallelyne • getallelyne

6 kan ook gehalveer word en 2 spronge van 3 word aangedui.

Voorbeeld:

Leerders moet baie geleenthede gebied word om te verduidelik hoe ‘n getal bereik kan
word deur die getallelyn te gebruik.
Die volgende vrae kan gevra word: “Watter verskillende spronge kan uitgevoer word om
15 te bereik?” Leerders moet hulle getalkombinasies van 15 ken om hulle in staat te stel
om die getallelyn te gebruik om regte antwoord te bereik. Dit is belangrik dat leerders moet
besef hoe ‘groot’ die sprong is. Die inoefening van hierdie tipe aktiwitieit berei leerders voor
om met leë getallelyne te werk.
Wanneer daar met getallelyne gewerk word, mag sekere leerders dalk ‘n string krale bo of
onder die getallelyn hou om hulle te help tel.
Laat leerders toe om die tegniek waarmee hulle gemaklik voel, te gebruik. Indien leerders
egter tegnieke gebruik wat nie effektief is nie, moet hulle gelei word om meer effektiewe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

strategieë te gebruik. Leerders oefen hierdie strategieë. Hulle hoef nie vlot in die gebruik
daarvan te wees nie.
Neem kennis dat leerders verskillende maniere van probleemoplossing gebruik wat die
onderwyser dikwels nie verwag nie. ‘n Deelprobleem kan opgelos word deur herhaalde
aftrekking, optelling of vermenigvuldiging. Leerders se metodes sal deur die loop van
die jaar verander soos wat hulle begrip verbeter, die bekendheid met die probleemtipes
toeneem en hul getalbegrip ontwikkel.
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.7 Oplossing van Oplossing van Hoe verskil graad 2 van graad1?
woordprobleme in woordprobleme in
Optel en Gedurende hierdie kwartaal oefen leerders om woordprobleme op te los en raak meer
konteks en verduidelik konteks en verduidelik
aftrek vertroud in die gebruik van die volgende tegnieke tydens probleemoplossings:
eie oplossings vir eie oplossings vir
probleme met betrekking probleme met betrekking • Prente of konkrete apparaat
tot optel en aftrek met tot optel en aftrek met
• Opbou en afbreek van getalle
antwoorde tot 99. antwoorde tot 20.
• Verdubbeling en halvering
• Getallelyne
Die leerders moet hierdie kwartaal baie ondersteuning kry in hulle pogings om hulle
bewerkinge neer te skryf en voor te stel. Leerders behoort getalsinne neer te skryf as ‘n
geskrewe bewys vir die probleem wat opgelos is. Dit is belangrik om die leerders wat sukkel
om ‘n getalsin neer te skryf, dop te hou sodat spesifieke probleme geïdentifiseer kan word.
Probleem tipe 1: Verander

Samevoeging Skeiding
Resultaat Moeketsi het 6 lekkers. Mahlodi Daar is 15 lekkers. Moeketsie eet
onbeken gee vir hom 9 meer. Hoeveel 6. Hoeveel is daar oor vir Mahlodi?
lekkers het Moeketsi altesaam?
Verandering Moeketsi het 6 lekkers. Hoeveel Moeketsi het 15 sweets. Mahlodi
onbekend meer moet hy kry om 15 te hê? eet van dit. Daar is 9 oor. Hoeveel
het Mahlodi geëet?
Begin Moeketsi het lekkers. Mahlodi gee Moeketsi eet van die lekkers. Hy
onbekend hom nog 9. Nou het hy 15. Hoeveel gee 6 vir Mahlodi. Nou het hy 8
het Moeketsi aan die begin gehad? lekkers oor. Hoeveel het hy aan die
begin gehad?
Probleem tipe 2: Vergelyk

Samevoeging Skeiding
Resultaat Moeketsi het 6 lekkers. Mahlodi het 15 lekkers.
onbekend

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Verandering Mahlodi het 9. Hoeveel meer Mahlodi het 6 lekkers. Hy het
onbekend lekkers het Mahlodi as Moeketsi? 9 minder lekkers as Moeketsi.
Hoeveel lekkers het Mahlodi?
Begin Mahlodi het 15 lekkers. Sy het 9 Mahlodi het 16 lekkers. Moeketsi

221
onbekend meer lekkers as Moeketsi. Hoeveel het 9 minder lekkers as Mahlodi.
lekkers het Moeketsi? Hoeveel lekkers het Mahlodi?
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

222
JAAR) uur 24 minute)
1.7 Oplossing van Oplossing van Probleem tipe 3: Gelykmaking
woordprobleme in woordprobleme in
Optel en Samevoeging Skeiding
konteks en verduidelik konteks en verduidelik
aftrek
eie oplossings vir eie oplossings vir Resultaat Mahlodi het 15 lekkers. Mahlodi het 16 lekkers. Moeketsi
probleme met betrekking probleme met betrekking onbekend het 6 lekkers. Hoeveel meer
tot optel en aftrek met tot optel en aftrek met Moeketsi het 6. Hoeveel meer
lekkers behoort Mahlodi te eet
antwoorde tot 99. antwoorde tot 20. lekkers moet Moeketsi kry om net
om dieselfde aantal lekkers as
soveel soos Mahlodi te hê?
Moeketsi te hê?
WISKUNDE GRAAD 1-3

Verandering Moeketsi het 6 lekkers. As hy 9 Moeketsi het 6 lekkers. As Mahlodi

onbekend lekkers koop sal hy net soveel soos 9 eet, sal sy dieselfde aantal
Mahlodi hê. Hoeveel lekkers het lekkers as Moeketsi hê. Hoeveel
Mahlodi? lekkers het Moeketsi?
Begin Mahlodi het 15 lekkers. As Mahlodi het 16 lekkers. As sy 9
onbekend Moeketsi nog 9 lekkers koop sal hy lekkers eet sal sy dieselfde aantal
dieselfde aantal lekkers as Mahlodi lekkers as Moeketsi hê. Hoeveel
hê. Hoeveel lekkers het Moeketsi? lekkers het Moeketsi?

1.8 Los woordprobleme Los woordprobleme in Vermenigvuldiging

in konteks op en konteks op en verduidelik Die grondslag vir die begrip van vermenigvuldiging in hierdie graad is groepering. Die
Herhaalde
verduidelik eie eie oplossings vir maak van groepe help die leerder om voorstellings van situasies te maak waar daar
optel wat na
oplossings vir probleme probleme deur gebruik te vermenigvuldig moet word.
vermenig-
deur gebruik te maak maak van herhaalde opte
vuldiging lei Daar is drie hoofkategorieë van probleemsituasies wat vermenigvuldiging met heelgetalle
van herhaalde optel of of vermenigvuldiging met
vermenigvuldiging met antwoorde tot betrek:
antwoorde tot 50 • Gelyke groepe (byvoorbeeld drie tafels, elk met vier kinders): word voorgeste as
20.
herhaalde versamelings
• Vermenigvuldigende vergelyking (byvoorbeeld drie keer meer seuns as dogters): word
voorgestel as een-tot-een verhouding
• Reghoekige rye (byvoorbeeld drie rye van vier kinders): word voorgestel as rye en
kolomme
Elkeen van hierdie situasies kan met ‘n spesifieke manier van vraagstelling geassosieer

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

word (verwys na Probleemoplossingstipes in graad 2 van afdeling 2)
Probleemsituasies vir vermenigvuldiging sluit die volgende drie getalle in in ‘n wiskundige
verband:
• Die aantal voorwerpe in elke stel/versameling
• Die aantal stelle/versamelings
• Die totale aantal voorwerpe
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.8 Los woordprobleme Los woordprobleme in Voorbeelde van probleme wat gedurende hierdie kwartaal gedoen kan word
in konteks op en konteks op en verduidelik
Herhaalde Daar word van die leerders verwag om die onderstaene probleme op te los, hulle prente,
verduidelik eie eie oplossings vir
optel wat na tekeninge of konkrete apparaat sal gebruik om die berekeninge te doen. As leerders prente
oplossings vir probleme probleme deur gebruik te
vermenig- teken om hulle te help om die berwerking te doen, moet die tekeninge die groepering
deur gebruik te maak maak van herhaalde opte
vuldiging lei aandui. Leerders moet aangemoedig word om getalsinne by al hulle woordprobleme in
van herhaalde optel of of vermenigvuldiging met
te sluit. Verwag van die leerders om herhaalde optel in hulle getalsinne te gebruik om die
vermenigvuldiging met antwoorde tot
oplossing aan te toon.
antwoorde tot 50
20.
Voorbeelde van probleme wat gedoen kan word:
Herhaalde optel
• Hoeveel wiele sal 4 fietse hê?
• Hoeveel oë het 7 kinders? Leerders mag die probleem op die volgende manier oplos:
Prente of tekeninge behoort groepering aan te toon.

Leerders moet aangemoedig word om in 2s te tel om die antwoord te kry. Hulle moet ook
aangemoedig word om hulle voorstellings in ‘n getalsin weer te gee.

   2      +    2      +      2    +      2      +    2    +    2    +    2        =    14  
Tempo
Thami drink elke dag 3 koppies melk. Hoeveel koppies drink hy in ‘n week?
Roosters of rye
Mr Khumalo plant 3 rye koolplantjies. Daar is 5 plante in ‘n ry. Hoeveel koolplantjies is daar
altesaam?
• ‘n Groentetuin het 18 plante wat in rye geplant is. Daar is 6 plante in elke ry. Hoeveel rye

FP Wiskunde Graad 1 - 3
is daar?

223
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

224
JAAR) uur 24 minute)
1.9 Los probleme op en Los probleme op en Soos met vermenigvuldiging, is die grondslag vir die begrip van deling in graad 2, gelyke
verduidelik oplossings verduidelik oplossings verdeling en groepering
Groepering
wat gelyke deling en vir praktiese probleme
en verdeling • Groepering (byvoorbeeld twaalf kinders sit by tafels in groepe van vier. Hoeveel tafels is
groepering insluit tot 99 wat gelyke deling en
wat lei tot daar?)
met anwoorde wat ‘n res groepering insluit tot 20
deling
mag insluit. met antwoorde wat ‘n res • Verdeling (byvoorbeeld twaalf kinders sit by vier tafels. Hoeveel kinders sit by elke tafel?)
mag insluit.
Sommige leerders is daartoe in staat om groepering en verdelingsprobleme met konkrete
apparaat te demonstreer.
WISKUNDE GRAAD 1-3

Probleemsituasies vir vermenigvuldiging en deling sluit die volgende drie getalle in in ‘n

wiskundige verband:
• Die aantal voorwerpe in elke stel/versameling
• Die aantal stelle/versamelings
• Die totale aantal voorwerpe
Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
Deel
• Ek het 12 potlode wat ek gelykop tussen 3 wil verdeel. Hoeveel sal elkeen kry?
• Daar is 18 speelgoedkarretjies. Kan dit gelykop tussen twee verdeel word?
• Daar is 16 pruime en 8 kinders deel dit gelykop. Hoeveel pruime sal elke kind kry?
• Naomi het 20 blomme. Sy sit hulle in 2 blompotte. Hoeveel blomme is in elke blompot?
• Tom bak 8 koeke. Hy het 40 Smarties. Hoeveel Smarties kan hy op elke koek sit?
Groepering
• Hoeveel karretjies kan jy maak as jy 8 wiele het? Hoeveel motorfietse?
• Daar is 18 appels in ‘n kartondoos. Hoeveel sakkies sal jy hê as jy in elke sakkie 3 appels
sit?
• ‘n Bakker bak 30 broodrolletjies. Sy sit 6 broodrolletjies in elke kartondosie. Hoeveel

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

kartondosies sal sy gebruik?
• Daar is venag 16 kinders hier. Hoeveel spanne van vier kinders kan ons maak?
Rye
Mongezi pak 20 tellers in 10 rye. Hoeveel tellers is daar in ‘n ry?
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.11 • Herken en identifiseer • Herken en identifiseer Hoe verskil graad 2 van graad 1?
Suid-Afrikaanse munte Suid-Afrikaanse munte
Geld Gedurende hierdie kwartaal oefen leerders om geld te herken en om geldeenhede in kleiner
(5c,10c, 20c, 50c, R1, ( 5c, 10c, 20c, 50c, R1,
dele op te breek.
R2, R5) en bank note R2, R5), en bank note
(R10, R20, R50) (R10, R20, R50) Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
• Oplossing van • Oplossing van • Kan jy 50c gelykop tussen vier kinders verdeel? Verduidelik hoe.
geldprobleme wat geldprobleme wat
• Kougomlekkers kos 10c elk. Busi spandeer 50c. Hoeveel kougomlekkers het sy gekoop?
totale en kleingeld totale en kleingeld
insluit tot R99 en in insluit in sente tot 50c • Thembi betaal R5 om soggens per taxi skool toe te kom. Sy betaal met ‘n R20 noot.
sente tot 90c of rande tot R20 Hoeveel kleingeld kry sy? Hoeveel geld sal sy oorhê as sy met die taxi huis toe gegaan
het?
• ‘n Suigstokkie kos R2,50. Palesa wil 4 suigstokkies koop. Sy het R8,00. Het sy genoeg
geld? Indien nie, hoeveel meer het sy nodig?

FP Wiskunde Graad 1 - 3
225
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

226
JAAR) uur 24 minute)
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Hoe verskil graad 2 van graad 1?
tegnieke wanneer tegnieke wanneer Daar word van leerders verwag om bewerkinge te doen in konteks deur middel van die
Tegnieke
bewerkinge gedoen bewerkinge gedoen volgende tegnieke:
(metodes of
word: word:
strategieë) • Prente of konkrete apparaat
• Prente of konkrete • prente of konkrete
• Opbou en afbreek van getalle
apparaat apparaat , byvoorbeeld
tellers • Verdubbeling en halvering
• prente of konkrete
• Getallelyne
WISKUNDE GRAAD 1-3

apparaat , byvoorbeeld • opbou en afbreek van

tellers getalle Prente of konkrete apparaat
• opbou en afbreek van • Verdubbeling en Leerders gaan voort om prente te teken en konkrete apparaat om probleme op te los. Dit is
getalle halvering belangrik dat die prente of tekeninge getalle en getalsinne bevat.

• Verdubbeling en • Getallelyne Opbou en afbreek van getalle

halvering Hierdie is een van die belangrikste tegnieke in die grondslagfase (leerders sal ook gereeld
getalle afbreek in die intermediêre fase). Hierdie tegniek laat leerders toe om getalle af te
• getallelyne
breek en op te bou om bewerkinge te vergemaklik
Gedurende hierdie kwartaal sal leerders:
• Getalle afbreek deur plekwaarde te gebruik;
• Getalle afbreek deur veelvoude van 10 te gebruik; en
• Getalle in getalpare op te breek, byvoorbeeld pare wat 20 maak.
Verdubbeling en halvering
Leerders gaan voort om verdubbeling en halvering as bewerkingstrategie te gebruik.
Getallelyne
Verwys na die notas vir verdere voorbeelde om getallelyne te gebruik in die
probleemoplossingsafdeling.
Optel en aftrek
Leerders behoort hul eie getallelyne te bou en getalle in meer hanteerbare dele op te breek.
Voorbeeld:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

8 + 12
Die getallelyn behoort by 8 te begin en leerders kan die volgende doen:
-- 2 spronge van 6
-- 4 spronge van 3
-- 3 spronge van 4
-- Een sprong van 10 en dan ‘n sprong van 2
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende • Vermenigvuldiging
tegnieke wanneer tegnieke wanneer
Tegnieke Getallelyne word steeds gebruik om herhaalde tel te ondersteun. Gelyke spronge kan op
bewerkinge gedoen bewerkinge gedoen
(metodes of die getallelyn aangeteken word met ondersteunende sinne, byvoorbeeld:
word: word:
strategieë) 5 + 5 + 5 + 5 + 5 = 25
• Prente of konkrete • prente of konkrete
apparaat apparaat , byvoorbeeld 5 spronge van 5 maak 25
tellers 5 groepe van 5 = 25
• prente of konkrete
apparaat , byvoorbeeld • opbou en afbreek van 5 x 5 = 25
tellers getalle Vir ‘n gegewe vermenigvulding, behoort leerder te kan verduidelik hoe die spronge gemaak
• opbou en afbreek van • Verdubbeling en is op die getallelyn.
getalle halvering Laat leerders die tegniek kies warmee hulle gemaklik is. Indien leerders egter tgegnieke
gebruik wat nie effektief is nie, moet hulle gelei word om ander tegnieke te gebruik wat
• Verdubbeling en • Getallelyne
meer effektief is. Neem kennis dat leerders dikwels probleme oplos op maniere wat die
halvering
onderwyser nie verwag nie, byvoorbeeld ‘n deelprobleem kan opgelos word deur middel
• getallelyne van herhaalde aftrekking, optelling of vermenigvuldiging. Leerders se metodes sal deur
die loop van die jaar verander soos wat hulle begrip en bekendheid met die probleemtipes
toeneem en soos wat hulle getalbegrip ontwikkel.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
227
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

228
JAAR) uur 24 minute)
1.13 • Optelling tot 99 • Optelling tot 20 Hoe verskil graad 2 van graad 1?
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 • Aftrekking vanaf 20 Daar is groter klem op die ontwikkeling van bewerkingstrategieë of tegnieke gedurende
aftrekking hierdie kwartaal. Afbreek van getalle om bewerkings te doen word ‘n belangrike tegniek wat
• Gebruik van gepaste • Gebruik van gepaste
leerders sal inoefen.
simbole ( +, -, =, ) simbole ( +, -, =, )
Hierdie kwartaal fokus op:
• Inoefening van • Inoefening van
getalkombinasies tot getalkombinasies tot Die gebruik van opbou en afbreek getalaktiwiteite wat sal help om begrip vir optel en aftrek
20 10 te ontwikkel.
WISKUNDE GRAAD 1-3

Leerders oefen optel en aftrek tot 20. Dit is binne hierdie getalgebied waarin leerder
die beginsels van plekwaarde van tiene en ene ontwikkel. Tel in groepe bly belangrik
en leerders begin besef dat om in ene aan te tel nie ‘n effektiewe strategie is nie. Dit
is in hierdie getalgebied waaarin leerders goed moet nadink oor die strategie wat hulle
wil gebruik. Die keuse van ‘n gepaste strategie sal leerders help om vaardig te raak in
bewerkinge.
Die volgende aktiwiteite moet in die getalgebied 0-20 ingesluit word:
• Tel van voorwerpe;
• Herkenning, lees en skryf van getalle;
• Vergelyking en ordening van getalle;
• opbou en afbreek van getalle
• inoefening van optel en afbreek tot en met 20;
• Verdubbeling en halvering; en
• Memoriswering van sekere getalfeite.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.13 • Optelling tot 99 • Optelling tot 20 Moontlike bewerkingstegnieke vir optel en aftrek
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 • Aftrekking vanaf 20 Die onderstaande tegnieke laat leerders toe om hulle tel en getalbegrip te vorm. Die
aftrekking inoefening van die onderstaande tegnieke moedig leerders aan om na te dink oor die
• Gebruik van gepaste • Gebruik van gepaste
verband tussen getalle en dit leer hulle dat hulle hul kennis kan gebruik en toepas om
simbole ( +, -, =, ) simbole ( +, -, =, )
bewerkinge te doen.
• Inoefening van • Inoefening van
Plaas die groter getal eerste om aan te tel of terug te tel
getalkombinasies tot getalkombinasies tot
20 10
4 + 12 = 
Herrangskik 4 + 12 as 12 + 2 en tel aan vanaf 12.
Identifiseer amper dubbels
8+7
Die leerders kan verduidelik dat die som geskryf kan word as 8 + 8 -1 (dubbel 8 minus 1) of
7 + 7 + 1 (dubbel 7 plus 1).
Die leerder kan verduidelik dat die som geskryf kan word as:
Leerders kan hul strategieë neerskryf deur gebruik te maak van pyltjies

8 + 8 →16 + 1 = 15
Verander ‘n getal na tien en trek af of voeg ene by
Hierdie strategie kan onderrig word deur middel van kleiner getalgebiede en kan dan met
groter getalgebiede toegepas word

9+6=
Leerders kan sê: “ek sal een van 6 wegneem en dit by die 9 voeg om 10 te maak.”
Daarom kan 9 + 6 geskryf word as 10 + 5 = 15.

8+5=
Leerders kan sê: “Ek sal twee van 5 wegneem en dit by die 8 voeg om 10 te maak.”

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Daarom kan 8 + 5 geskryf word as 10 + 3 = 13.

229
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

230
JAAR) uur 24 minute)
1.13 • Optelling tot 99 • Optelling tot 20 Afbreek van ‘n getal in kleiner dele om bewerkinge te vergemaklik
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 • Aftrekking vanaf 20 Leerders sal ‘n getal in verskillende dele afbreek in dele wat meer hanteerbaar vir hulle is.
aftrekking Aantel deur een getal af te breek
• Gebruik van gepaste • Gebruik van gepaste
simbole ( +, -, =, ) simbole ( +, -, =, ) 11 + 7 = 
• Inoefening van • Inoefening van 11 + 4 + 3
getalkombinasies tot getalkombinasies tot
11 + 4 → 15 + 3 = 18
20 10
WISKUNDE GRAAD 1-3

11 + 7 = 
11 + 5 + 2
11 + 5 → 16 + 2 = 18

17 – 9 = 
17 – (7 + 2)
17 – 7 → 10 – 2 = 8

12 + 7 = 
10 + 2 + 7
7 + 2 → 9 + 10 = 19

Gebruik kennis van omkerings vir die verband tussen optel en aftrek
15 – 9 = 
Die leerder weet dat die som herskryf kan word as ‘n optelsom: “Ek weet dat 9 +  = 15.”
Die leerder mag aantel om die bewerking te doen.
Getalkombinasies

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

‘n Verskeidenheid aktiwiteite moet aan die leerders gegee word om getalkombinasies in te
oefen. Die ideale tyd om dit te doen is tydens selfstandige werk.
Die getallelyn kan ook gebruik word om getalkombinasies tot 10 in te oefen.
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.14 • Tel dieselfde getal • Tel dieselfde getal Hoe verskil graad 2 van graad 1?
herhaaldelik by tot 50 herhaaldelik by tot 20
Herhaalde Leerders maak die oorgang vanaf herhaalde optel na vermenigvuldiging. Hulle begin die
optelling • Vermenigvuldig getalle • Vermenigvuldig getalle beginsel van vermenigvuldiging verstaan. Hulle is besig met altiwiteite wat hulle sal toelaat
wat tot ver- 1 tot 10 met 1, 2, 5, 3 1tot 10 met 2 om die verband tussen getalle te sien:
menigvul- en 4
• Gebruik van gepaste • Die aantal voorwerpe in elke stel/versameling
diging lei
• Gebruik van gepaste simbole ( +, -, =, ) • Die aantal stelle/versamelings
simbole ( +, -, =, )
• Die totale aantal voorwerpe
Leerders behoort die begrip van herhaalde optel te verstaan.
Teen die einde van die kwartaal behoort die leerders:
• Die verband tussen herhaalde optel en vermenigvuldiging te sien;
• Gebruik, lees en skryf die vermenigvuldigingsteken;
• Skryf getalsinne met betrekking tot vermenigvuldiging; en
• Vermenigvuldig getalle 1 tot 10 met 2.
Wanneer woordprobleme opgelos word, sal leerders heel waarskynlik herhaalde optel
gebruik, behalwe vir woordprobleme wat in rye gerangskik is. Dit is in die konteks van vry
situasies dat daar ander beeldvoorstellings vir vermenigvuldiging gebruik kan word.
Roosters/Rye
Soos wat die leerders ervaring opdoen met ‘n verskeidenheid woordsomme met
vermenigvuldiging, kan die organiseerring van die groepe in rye ‘n struktuur verskaf om die
kommunikatiewe aard van vermenigvuldiging te demonstreer, byvoorbeeld 2 x 4 is dieselfde
as 4 x 2.
¥ ¥
¥ ¥
¥ ¥
¥ ¥

FP Wiskunde Graad 1 - 3
4+4=8
¥ ¥ ¥ ¥
¥ ¥ ¥ ¥

231
2+2+2+2=8
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

232
JAAR) uur 24 minute)
1.14 • Tel dieselfde getal • Tel dieselfde getal Die gebruik van rye laat toe vir:
herhaaldelik by tot 50 herhaaldelik by tot 20 • opbou en afbreek van getalle;
Herhaalde
optelling • Vermenigvuldig getalle • Vermenigvuldig getalle • die verband tussen vermenigvuldiging en herhaalde optel;
wat tot ver- 1 tot 10 met 1, 2, 5, 3 1tot 10 met 2 • dink aan vermenigvuldiging as ‘n ry; en
menigvul- en 4 • lê die grondslag vir die kommunikatiewe beginsel.
• Gebruik van gepaste Fokus die leerder se aandag op die aantal rye en die aantal tellers in die rye.
diging lei
• Gebruik van gepaste simbole ( +, -, =, )
simbole ( +, -, =, ) ¥ ¥
WISKUNDE GRAAD 1-3

¥ ¥
¥ ¥
¥ ¥
4+4=8
Daar is 4 rye van 2, altesaam 8
Leerders kan dit as volg aanteken:
¥ ¥ ¥ ¥
¥ ¥ ¥ ¥
2+2+2+2=8
Daar is 2 rye van 4, altesaam 8.
Die woord “maal” kan nou bekendgestel word: 4 maal 2 is 8.
Sodra leerders genoegsame ervaring opgedoen het, kan die vermenigvuldigingsteken met
die gepaardgaande taal wat ontwikkel is, bekendgestel word:
• 4 groepe van 2
• 4 twee’s
• 2 + 2 + 2 + 2 = 8
• 4 groepe van twee of 4 maal 2 is 8
Al is die teken bekendgestel, bly woorde, prente en veelvuldige beelde belangrik om die
begrip vir die bewerking te vestig.
Beelde vir die begrip van vermenigvuldiging:
• Unifix blokkies kan gebruik word en 4 stapels blokkies kan uitgepak word met 2 blokkies
in elke kolom. Dit laat die leerder to om te sê: “Daar is vier stapels en daar is twee in elke

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

stapel.” Dit laat hulle toe om dit neer te skryf as 2 +2 + 2 + 2 en 4 groepe van 2 is 4 x 2.
• Die getallelyn kan gebruik word om herhaalde tel of groepe getalle aan te dui. Dit vorm ‘n
sterk skakel met oorslaantel.
Leerders behoort die volgende te kan aanteken:
1 groep van 2 is 2 of 1 maal 2 is 2 of 1 x 2 = 2
2 groepe van 2 is 4 of 2 maal 2 is 4 of 2 x 2 = 4
3 groepe van 2 is 6 of 3 maal 2 is 6 of 3 x 2 = 6
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1
JAAR) uur 24 minute)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Hoe verskil graad 2 van graad 1?
Getalgebied 99 Getalgebied 25
Hoofrekene Hierdie kwartaal fokus op:
• Orden ‘n gegewe stel • Orden ‘n gegewe stel
Die hoofrekeneprogram moet stelselmatig oor die verloop van die jaar ontwikkel word.
getalle getalle
Leerders behoort nie lukrake bewerkinge elke dag te doen nie. Aspekte van die onderwerpe
• Vergelyk getalle tot 99 • Vergelyk getalle tot 99 en ontwikkeling van bewerkingstrategieë wat deel uitmaak van die hoofles, kan in die
en sê watter is meer of en sê watter is meer of hoofrekene program geïnkorporeer word: begrippe en vaardighede wat deel uitmaak van
minder minder die hoofles, kan tydens hoofrekene verder ontwikkel en ingeoefen word – soms deur kleiner
getalgebiede te gebruik.
• Weet watter getal is 1 • Weet watter getal is 1
minder of 1 meer minder of 1 meer Die getalgebied is laer in kwartaal 1 en word deur die loop van die jaar vergroot. Aan die
begin van die jaar, is die getalgebied en die bewerkingstrategieë gegrond op dit wat in
• Weet watter getal is 2 • Weet watter getal is 2
graad 1 ontwikkel is.
minder of 2 meer minder of 2 meer
Getalbegrip:
• Weet watter getal is 33 • Weet watter getal is 10
minder of 3 meer minder of meer Voorbeelde van vrae wat gevra kan word:
• Weet watter getal is 4 Vinnige herroep: Getalname en simbole
minder of 4 meer
• Herroep optel- en Hou ‘n kaart omhoog of skryf ‘n getalnaam. Kies ‘n leerder om die bypassende syfer te
• Weet watter getal is 5 aftrekfeite tot 10 skryf.
minder of 5 meer
Hoofrekenestrategieë Meer of minder
• Weet watter getal is 10
• Gebruik Wat is?
minder of meer
bewerkingstrategieë
• 1 minder as 15
Vinnige herroep: om effektief op te tel en
af te trek: • 1 meer as 9
• Optel-en aftrekfeite
tot 20 • Plaas die groter getal • 10 meer as 15
eerste om aan te tel of
• Optel of aftrek van • 10 minder as 16
terug te tel
veelvoude van 10
Wat is die 5de letter van die alfabet?
vanaf 0 tot 100 • Denkbeeldige
getallelyn Wat is die 9de maand van die jaar?
• Verdubbeling en Ordening en vergelyking
halvering

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Wat is meer: 12 of 21?
• opbou en afbreek van
getalle Gee ‘n getal tussen 17 en 19.

• Gebruik die verband

tussen optel en aftrek

233
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BENADERDE
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in lesse van 1
KWARTAAL 1

234
JAAR) uur 24 minute)
1.16 Bewerkingstrategieë Optel- en aftrekfeite:
Hoofrekene • Gebruik • Ken al die optel- en aftrekkombinasies tot 10
bewerkingstrategieë  +  = 10
om effektief op te tel en +=8
af te trek: Optel- en aftrekfeite vir al die getalle tot en met 10
• Plaas die groter getal 1 + 9 = 10 9 + 1 = 10
eerste om aan te tel of 2 + 8 = 10 8 + 2 = 10
WISKUNDE GRAAD 1-3

terug te tel
8–4=4 8–4=4
• Getallelyn
8–5=3 8–3=5
• Verdubbeling en Herroep vinnig optel van dubbels tot 10. Dit sluit die ooreenstemmende aftrekfeite in.
halvering • 1 + 1 = 2
• opbou en afbreek van • 2 + 2 = 4
getalle • 3 + 3 = 6
• Gebruik die verband • 4 + 4 = 8
tussen optel en aftrek • 5 + 5 = 10
Wys die getal wat by ... opgetel moet word om 10 te maak (skryf neer of gebruik
plekwaarde- of spreikaarte)
• 8
• 2
• 9
• 5
• 3
Watter getal is oor wanneer ... van 10 weggeneem word (skryf neer of gebruik plekwaarde-
of spreikaarte)
• 5
• 3
• 6
• 1
• 7

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Sommige hoofrekene kan sonder apparaat gedoen word, maar dit is dikwels nuttig om
hoofrekene met apparaat te doen en neer te skryf wat gedoen is.
Voorgestelde apparaat
• ‘n getallelyn (met of sonder getalle)
• ‘n getallekaart
• Plekwaardekaarte (spreikaarte)
• telkrale
 GRAAD 2 KWARTAAL 1
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA
BEGRIPPE EN VAAR- BEGRIPS- EN VAAR-

CAPS
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES DIGHEIDSFOKUS VIR
VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE KWARTAAL 1
JAAR)
2.1 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Kopieering van die patroon help leerders om die logika te sien van die manier waarop die
beskryf beskryf patroon gemaak is.
Meetkun-
dige patrone • Kopieer, brei uit en • Kopieer, brei uit en Uitbreiding van die patroon help leerders om na te gaan of hulle die logika van die patroon
beskryf in woorde beskryf in woorde verstaan.
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone Beskrywing van die patroon help leerders om hulle woordeskat te ontwikkel en
met voorwerpe met voorwerpe praatvaardighede uit te brei. Dit help ook die onderwyser om te sien hoe die leerders die
patroon intepreteer.
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
met tekeninge met tekeninge Dit is gewoonlik makliker vir die leerders om oor die patroon te praat nadat hulle dit gemaak
van lyne, vorms of van lyne, vorms of het. Dit kan gedemonstreer word deur die volgende vrae te vra:
voorwerpe. voorwerpe.
“Watter vorms sien jy in hierdie patroon?”
Skep en beskryf eie Skep en beskryf eie
“Is almal dieselfde kleur?”
patrone patrone
“Sien jy een of meer vorms in die patroon?”
Skep eie Meetkundige Skep eie Meetkundige
patrone patrone “Wys al die vorms in dieselfde rigting?”
• met voorwerpe • met voorwerpe “Is daar dieselfde aantal voorwerpe in elke groep?”
• met tekeninge • met tekeninge “Hoeveel voorwerpe is daar in elke groep?”
van lyne, vorms of van lyne, vorms of
“Is al die vorms dieselfde grootte?” ensovoorts.
voorwerpe voorwerpe.
Sluit 2-D Meetkundige vorms en 3-D Meetkundige voorwerpe in wat die leerders reeds
Patrone om ons
aangeleer het. Leerders kan 2-D vorms maak deur papier of karton uit te knip, of hulle kan
Identifiseer, beskryf dit teken. Hulle kan patrone maak van boksvorms, balvorms en silinders wat van klei of
in woorde en kopieer speeldeeg gemaak is.
Meetkundige patrone
Patrone kan gemaak word deur een voorwerp te gebruik maar die kleure van die voorwerp
• in die natuur verander.
• vanuit moderne Voorbeeld:
alledaagse lewe

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• vanuit ons kulturele  
erfenis

Patrone kan gemaak word van identiese repeterende groepe, waar elke groep slegs een
tipe voorwerp het, maar die posisie van die voorwerp verander. Identiese groepe word

235
herhaal.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES DIGHEIDSFOKUS VIR
VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE KWARTAAL 1

236
JAAR)
2.1 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Voorbeeld: 1 les
beskryf beskryf  
Meetkun-
dige patrone • Kopieer, brei uit en • Kopieer, brei uit en
beskryf in woorde beskryf in woorde
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
met voorwerpe met voorwerpe
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
WISKUNDE GRAAD 1-3

met tekeninge met tekeninge

van lyne, vorms of van lyne, vorms of
voorwerpe. voorwerpe.
In sommige patrone word verskillende voorwerpe gebruik om ‘n groep te maak, maar die
Skep en beskryf eie Skep en beskryf eie
groepe word op presies dieselfde manier herhaal.
patrone patrone
Voorbeeld:
Skep eie Meetkundige Skep eie Meetkundige
patrone patrone
 
• met voorwerpe • met voorwerpe
• met tekeninge • met tekeninge
van lyne, vorms of van lyne, vorms of Patrone kan gemaak word waar die grootte van die voorwerp verander op presies dieselfde
voorwerpe voorwerpe. manier.
Patrone om ons
 
Identifiseer, beskryf
in woorde en kopieer
Meetkundige patrone
• in die natuur
Leerders kan patrone maak deur krale te ryg. Patrone kan ook gedurende die
• vanuit moderne Lewensvaardigheidles gedoen word.
alledaagse lewe
• vanuit ons kulturele
erfenis

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES DIGHEIDSFOKUS VIR
VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
2.2 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Getalpatrone hou verband met en ondersteun tel. Namate leerders se telvaardighede 3 lesse
beskryf beskryf verander en ontwikkel, sal die getalpatrone waarmee leerders werk, ook ontwikkel.
Getalpa-
trone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Getalpatrone behoort aantel en terugtel in te sluit:
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige
• 1s vanaf enige getal tussen 1 en 100
getalpatrone tot ten getalpatrone tot ten
minste 200 minste 100 • Veelvoude van 10 tussen 1 en 100
Skep en beskryf eie Getalpatrone behoort • Veelvoude van 5 tussen 1 en 100
patrone aantel en terugtel in te
• Veelvoude van 2 tussen 1 en 100
sluit:
Skep eie getalpatrone
In graad 2, tel leerders vir die eerste keer terug in veelvoude van 10, 5 en 2.
• 1s vanaf enige getal
tussen 1 en 100 Leerders kan na die getalle wys soos wat hulle tel. Dit is nuttig om getalpatrone in
verskillende voorstellings aan die leerders te gee, byvoorbeeld
• Veelvoude van 10
tussen 1 en 100 • ‘n Geskrewe getalpatrone 100; 99; 98.97; 96, ……
• Veelvoude van 5 • Getallelyne
tussen 1 en 100
• Getalkaarte
• Veelvoude van 2
tussen 1 en 100 • Getalkettings
Leerders kan die getalle toemaak, kleur of omkring soos wat hulle op die getallelyne en
getalroosters tel.
Leerders kan die ontbrekende getalle op getallelyne, getallekaarte, geskrewe getalpatrone
en getalkettings voltooi, byvoorbeeld:

Teen die einde van die kwartaal werk leerders met telpatrone tot en met 100.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
237
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 2 KWARTAAL 1
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)

238
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)

3.2 Verskeidenheid Verskeidenheid Hoe verskil graad 2 van graad 1?

voorwerpe voorwerpe
3-D • Silinders is nuut in graad 2 maar kan in kwartaal 3 bekend gestel word.
voorwerpe Herken en benoem Herken en benoem
In kwartaal 1, kan leerders die werk van graad 1 hersien en inskerp. Leerders kan in
3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die
kwartaal 3 op silinders fokus.
WISKUNDE GRAAD 1-3

klaskamer en in prente klaskamer en in prente

Die meerderheid van die werk op 3-D voorwerpe in graad 2 behoort met konkrete
• balvorms, (sfere) • balvorms, (sfere)
voorwerpe gedoen word. Die wêreld word in drie dimensies ervaar, daarom help fisiese
• boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas) voorwerpe die leerder om op daardie ervaring wat hulle skool toe bring, te bou.
• silinders Kenmerke van Baie jong leerders vind dit moeilik om 3-D Meetkundige voorwerpe vanuit prente te
voorwerpe interpreteereer. Deur met fisiese voorwerpe te werk help die leerders om Meetkundige
Kenmerke van
voorwerpe op prente later te interpreteereer. ‘n Fisiese voorwerp kan hanteer, omgedraai en
voorwerpe Beskryf, sorteer en
van alle kante bekyk word. Jy kan sien hoe dit van agter en onder lyk.
vergelyk 3-D voorwerpe
Beskryf, sorteer en
in terme van: Met ‘n prent, moet die onsigbare dele in die prent denkbeeldig gesien word. Dit is nie altyd
vergelyk 3-D voorwerpe
vir jong leerders so maklik nie. ‘n Definisie van ‘n voorwerp sonder om dit te sien of te
in terme van: • grootte
hanteer maak dit baie moeilik om die kenmerke van die voorwerp ten volle te verstaan.
• grootte • voorwerpe wat rol
Bou met 3-D voorwerpe
• voorwerpe wat rol • voorwerpe wat gly
Die leerders kopieer ‘n model van iets wat die onderwyser voorsien, byvoorbeeld ‘n
• voorwerpe wat gly Gefokusde aktiwiteite toring, robot, trein, taxi, kasteel, ensovoorts. Modelle of konstruksies kan gemaak word
deur gebruik te maak van boublokke, herwinningsmateriaal, konstruksiestelle, ander 3-D
Gefokusde aktiwiteite Waarneming en bou van
Meetkundige voorwerpe, uitgeknipte 2-D vorms. Dit kan tydens selfstandige werkstyd
gegewe 3-D voorwerpe
Waarneming en bou van gemaak word. Dit is belangrik om oor die modelle wat hulle gemaak het, te praat. Indien
deur gebruik te maak
gegewe 3-D voorwerpe ‘n toring gebou word uit kartondose of blokkies, kan die leerders byvoorbeeld gevra word:
van konkrete materiaal
deur gebruik te maak “Kan jy ‘n toring bou net met balle?” Hulle behoort hul antwoord te kan verduidelik.
soos uitgeknipte 2-D
van konkrete materiaal
vorms, boublokke, Vergelyking en beskrywing van 3-D voorwerpe: grootte
soos uitgeknipte 2-D
herwinningsmateriaal,
vorms, boublokke, Leerders vergelyk die grootte van soortgelyke voorwerpe, byvoorbeeld:
konstruksiestelle en
herwinningsmateriaal,
ander 3-D Meetkundige • orden balle volgens grootte; en

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

konstruksiestelle en
voorwerpe
ander 3-D Meetkundige • gebruik korrekte taal om die grootte van die voorwerpe te vergelyk: “Die kartondoos is
voorwerpe groter as die bal omdat ek die bal binne-in die kartondoos kan sit.”
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
3.2 Verskeidenheid Verskeidenheid Beskrywing van 3-D voorwerpe: kleur
voorwerpe voorwerpe
3-D Leerders praat oor die kleure van voorwerpe en sorteer die voorwerpe volgens kleur.
voorwerpe Herken en benoem Herken en benoem
Identifisering en benoeming van voorwerpe en hulle kleure, asook die vergelyking van die
3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die
groottes van voorwerpe, kan ingeoefen word tydens werk met patrone.
klaskamer en in prente klaskamer en in prente
3-D Voorwerpe in graad 2
• balvorms, (sfere) • balvorms, (sfere)
Leerders werk met:
• boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas)
• balle en voorwerpe wat soos balle gevorm is;en
• silinders Kenmerke van
voorwerpe • verskeie bokse en ander voorwerpe wat soos reghoekige prismas of kubusse gevorm is.
Kenmerke van
Leerders ondersoek watter van hierdie voorwerpe kan rol en watter kan gly.
voorwerpe Beskryf, sorteer en
vergelyk 3-D voorwerpe Fokus op die kenmerke van 3-D voorwerpe
Beskryf, sorteer en
in terme van:
vergelyk 3-D voorwerpe Leerders kan ‘n glyplank of ‘n helling maak deur ‘n boks onder een kant van ‘n groot boek te
in terme van: • grootte plaas. Hulle kan dan eksperimenteer om te sien watter voorwerpe rol of gly.
• grootte • voorwerpe wat rol Dit is ‘n voortsetting van die werk wat in graad 1 gedoen is, maar silinders word in graad 2
ingesluit.
• voorwerpe wat rol • voorwerpe wat gly
• voorwerpe wat gly Gefokusde aktiwiteite
Gefokusde aktiwiteite Waarneming en bou van
gegewe 3-D voorwerpe
Waarneming en bou van
deur gebruik te maak
gegewe 3-D voorwerpe
van konkrete materiaal Leerders ondersoek ook of hulle stapels of torings kan maak slegs met balle, of slegs met
deur gebruik te maak
soos uitgeknipte 2-D bokse.
van konkrete materiaal
vorms, boublokke,
soos uitgeknipte 2-D Herkenning en benoeming van balle (sfere) en bokse (prismas)
herwinningsmateriaal,
vorms, boublokke,
konstruksiestelle en Leerders behoort ‘n verskeidenheid voorwerpe te hê om mee te werk:
herwinningsmateriaal,
ander 3-D Meetkundige
konstruksiestelle en gevorm soos sfere, byvoorbeeld balle vn verskillende groottes, lemoene, ensovoorts; en
voorwerpe
ander 3-D Meetkundige
voorwerpe gevorm soos prismas, soos blokke, bakstene, bokse van verskillende groottes, byvoorbeeld
vuurhoutjiebokse, kitspapbokse, teebokse, tandepastabokse.
Leerders vind voorwerpe wat soos ‘n bal (sfeer), of soos ‘n boks (prismas) gevorm is

FP Wiskunde Graad 1 - 3
wanneer hulle ‘n versameling voorwerpe gegee word.
Leerders vind en wys die voorwerpe in die klaskamer uit wat soos bokse (prismas) gevorm
is, byvoorbeeld die baksteen is soos ‘n boks gevorm of die lemoen is soos ‘n bal gevorm.

239
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

240
JAAR)
3.2 Verskeidenheid Verskeidenheid Gedurende selfstandige werkstyd gaan leerders voort om: 3 lesse
voorwerpe voorwerpe
3-D • voorwerpe te sorteer volgens grootte;
voorwerpe Herken en benoem Herken en benoem
• voorwerpe te sorteer volgens kleur;
3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die
klaskamer en in prente klaskamer en in prente • met voorwerpe te bou; en
• balvorms, (sfere) • balvorms, (sfere) • balle en boksvorms van klei of speeldeeg te maak.
• boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas) Geskrewe oefeninge
WISKUNDE GRAAD 1-3

• silinders Kenmerke van Alhoewel meeste van die werk met 3-D voorwerpe prakties gedoen word, moet konsolidasie
voorwerpe deur middel van geskrewe oefeninge gedoen word.
Kenmerke van
voorwerpe Beskryf, sorteer en Woordeskat
vergelyk 3-D voorwerpe
Beskryf, sorteer en Dit is belangrik om die leerders se vermoë om oor 3-D voorwerpe te praat te ontwikkel.
in terme van:
vergelyk 3-D voorwerpe
• Woordeskat van grootte: groot, groter, grootste, klein, kleiner, kleinste
in terme van: • grootte
• Kleure
• grootte • voorwerpe wat rol
• Woordeskat van die voorwerpe: bokse, balle (leerders hoef nie reeds in hierdie kwartaal
• voorwerpe wat rol • voorwerpe wat gly
die woord ‘sfeer’ te ken nie).
• voorwerpe wat gly Gefokusde aktiwiteite
• Woordeskat om posisie om die konstruksie te beskryf, byvoorbeeld: bo-op, onder, agter,
Gefokusde aktiwiteite Waarneming en bou van voor, langs, onder, oor, naby, tussen, binne, buite
gegewe 3-D voorwerpe
Waarneming en bou van Die woordeskat van grootte en kleur kan ook tydens Taal of Lewensvaardigheidlestyd
deur gebruik te maak
gegewe 3-D voorwerpe ontwikkel word en dan toegepas of ingeoefen word in die Wiskunde-lestyd. Die Woordeskat
van konkrete materiaal
deur gebruik te maak van posisie kan ook tydens taal of Lewensvaardigheidlestyd ontwikkel word en wanneer
soos uitgeknipte 2-D
van konkrete materiaal leerders op ‘n spesifieke posisie fokus. Dit kan toegepas of ingeoefen word wanneer
vorms, boublokke,
soos uitgeknipte 2-D leerders met 3-D voorwerpe werk.
herwinningsmateriaal,
vorms, boublokke,
konstruksiestelle en
herwinningsmateriaal,
ander 3-D Meetkundige
konstruksiestelle en
voorwerpe
ander 3-D Meetkundige
voorwerpe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 2 KWARTAAL 1
4. METING

CAPS
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
DIGHEDE (VEREISTES
TYDSDUUR DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)

4.1 Lees van tyd Lees van tyd In graad 1 het leerder oor die volgende gepraat:
Tyd • Ken die dae van die • Ken die dae van die • Die verloop van gebeure; en
week week
• Tydsverloop.
• Ken die maande van • Ken die maande van
Hulle het die dae van die week en die maande van die jaar aangeleer assok die woordeskat
die jaar die jaar
om oor die verloop van gebeure in hulle lewens te praat. Hulle het die tydsduur van
• Dui verjaarsdae, • Dui verjaarsdae, gebeure bespreek en woordeskat soos langer of korter, vinniger en stadiger gebruik.
godsdienstige feeste, godsdienstige feeste,
Leerders orden gebeure of prente soos:
openbare vakansiedae, openbare vakansiedae,
historiese gebeure, historiese gebeure, • Hoe om ‘n toebroodjie of ‘n koppie tee te maak;
skoolgebeure op ‘n skoolgebeure op ‘n
• Foto’s wat toon hoe ‘n baba verander tot ‘n ouer persoon;
kalender aan kalender aan
• Lewensiklus van diere, byvoorbeeld van die eier tot die hoender, eier tot padda of eier tot
• Lees 12-uur tyd in ure, • Lees 12-uur tyd in
skoenlapper; en
halfure en kwart-ure ure op ‘n analogiese
horlosie • Daaglikse gebeure (wakker word, skool toe gaan, speel, aandete eet, slaap).
Bereken die tydsduur
en tydsverloop Hulle plaas verjaarsdae regdeur die jaar op ‘n kalender.
• Gebruik kalenders om In graad 2 gaan leerders voort om oor tydsduur te praat en die opeenvolging van tyd.
tydsduur te bereken Gedurende klassikale onderrigtyd en gefokusde groepstyd, gaan leerders voort om oor die
en in dae of weke te dag van die week, maand van die jaar en die datum van die huidige dag, asook die dae
beskryf. vooraf en die dae daarna te praat. Leerders raak bekend met kalenders deur voortdurend
die volgende daarop te noteer:
• Gebruik horlosies om
tydsverloop te bereken • verjaarsdae;
in ure, half ure en
kwart ure. • godsdienstige feeste;
• historiese gebeure;
• skoolgebeure; en

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• openbare vakansiedae
Gedurende selfstandige werkstyd, gaan leerders voort om alledaagse gebeure te orden en
plaas prente van gebeure in volgorde.

241
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
DIGHEDE (VEREISTES
TYDSDUUR DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

242
JAAR)
4.1 Lees van tyd Lees van tyd Hoe verskil graad 2 van graad 1? 2 lesse
Tyd • Ken die dae van die • Ken die dae van die In graad 2 is die fokus op die lees van tyd, veral op horlosies. Gedurende kwartaal 1, fokus
week week leerders daarop om tyd in ure op ‘n analogiese horlosie te lees. Leerders behoort egter
ook die tyd van alledaagse gebeure gedurende die dag te lees op ‘n gereelde grondslag.
• Ken die maande van • Ken die maande van
Leerders kan byvoorbeeld gevra word hoe laat die skool begin, dit pouse is en hoe laat
die jaar die jaar
hulle huistoe gaan, of hoe laat hulle van een les na die volgende verander. Kies tye waar
• Dui verjaarsdae, • Dui verjaarsdae, die horlosie presies op die uur is. Dit is nuttig om ‘n groot, werkende muurhorlosie in die
godsdienstige feeste, godsdienstige feeste, klaskamer te vertoon, sodat die leerders daarna kan verwys. Leerders kan ook modelle van
WISKUNDE GRAAD 1-3

openbare vakansiedae, openbare vakansiedae, horlosies maak. Hulle kan dan verskillende tye daarop aantoon en sommige berekeninge
historiese gebeure, historiese gebeure, kan daarop gedoen word, byvoorbeeld: “Hoe lyk die wysers as dit 10 uur is? Hoe sal dit lyk
skoolgebeure op ‘n skoolgebeure op ‘n as dit 2 ure later as 10 uur is?”
kalender aan kalender aan
• Lees 12-uur tyd in ure, • Lees 12-uur tyd in
halfure en kwart-ure ure op ‘n analogiese
horlosie
Bereken die tydsduur
en tydsverloop
• Gebruik kalenders om
tydsduur te bereken
en in dae of weke te
beskryf.
• Gebruik horlosies om
tydsverloop te bereken
in ure, half ure en
kwart ure.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
DIGHEDE (VEREISTES
TYDSDUUR DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.2 Informele meting Informele meting Hoe verskil graad 2 van graad 1?
Lengte • Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk, In graad 1 het die leerders op die volgende gefokus:
orden en rekordeer orden en rekordeer • Plasing van voorwerpe direk langs mekaar om lengtes, hoogtes en breedte te vergelyk;
lengte deur gebruik lengte deur gebruik en
te maak van nie- te maak van nie-
standaard meting, standaard meting, • Informele meting met nie-standaard lengte-eenhede.
byvoorbeeld byvoorbeeld In kwartaal 1 van graad 2, gaan leerders voort om op informele meting te fokus deur
handbreedtes, treë, handbreedtes, treë, gebruik te maak van nie-standaard eenhede, maar hulle kan ook aan meters bekend gestel
potloodlengtes, tellers, potloodlengtes, tellers, word as maat-eenheid.
ensovoorts ensovoorts
Informele meting van lengte deur gebruik te maak van nie-standaard eenhede om
• Beskryf die lengte • Beskryf die lengte lengte te meet
van voorwerpe en van voorwerpe en Leerders kan al die beginsels en gebruike van meting aanleer deur nie-standaard eenhede
sê hoeveel informele sê hoeveel informele te gebruik. Meting met nie-standaard eenhede behoort nie as minderwaardig beskou te
eenhede dit lank is eenhede dit lank is word teenoor meting met standaard eenhede nie.
• Gebruik woordeskat • Gebruik woordeskat Meting van lengte met nie-standaard eenhede sluit in of die hoeveelheid van die gekose
om oor die vergelyking om oor die vergelyking eenheid dieselfde lengte is as die voorwerp wat gemeet word, byvoorbeeld die lengte van
te praat, byvoorbeeld te praat, byvoorbeeld die tafel is 8 handbreedtes.
langer, korter, wyer langer, korter, wyer
Leerders behoort ook ‘n verskeidenheid voorwerpe te meet met behulp van ‘n
Bekendstelling van Bekendstelling van verskeidenheid informele eenhede.
formele meting formele meting
Daar is drie maniere waarop informele eenhede gebruik kan word: lengte, afstand en
• Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk, hoogte.
orden en rekordeer orden en rekordeer • Pak ‘n aantal voorwerpe van dieselfde lengte (soos vuurhoutjiebokse, identiese
lengte deur gebruik lengte deur gebruik bottelproppies of tellers, nuwe potlode, ensovoorts) in ‘n ry oor die voorwerp wat gemeet
te maak van meters te maak van meters moet word, byvoorbeeld om die breedte van ‘n tafel te meet kan nuwe potlode oor die
(meterstokke of (meterstokke of tafel uitgepak word.
meterlengtes of lyn) as meterlengtes of lyn) as
die standaard lengte- die standaard lengte- Dit is belangrik dat:
eenhede. eenhede. -- Al die voorwerpe dieselfde lengte is. Jy kan nie sê dat jou boek wyer is as 12
bottelproppies nie is as die bottelproppies van verskillende groottes is, byvoorbeeld 2
liter melkproppies, plastiese koeldrankproppies, metaal bottelproppies, ensovoorts.
-- Daar moet geen gapings tussen die voorwerpe wees nie. Dit moet teenmekaar gepak

FP Wiskunde Graad 1 - 3
word en aanmekaar raak.
• Gebruik twee identiese voorwerpe as nie-standaard eenhede. Plaas dit teen mekaar en
beweeg die eerste item na die ander kant van die tweede. Dit word gedoen wanneer
meting deur middel van handbreedtes, voetlengtes of treë gedoen word.
• Gebruik slegs een voorwerp as nie-standaard eenheid, deur dit om te keer of om die

243
eindpunt te merk voordat dit aangeskuif word.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
DIGHEDE (VEREISTES
TYDSDUUR DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

244
JAAR)
4.2 Informele meting Informele meting Leerders moet onderrig word om ten alle tye die eenheid te spesifiseer, byvoorbeeld die 3 lesse
boek is 12 bottelproppies wyd, die klaskamer is 38 treë lank.
Lengte • Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk,
Sodra leerder die maat-eenheid ‘n paar keeer gebruik het, behoort hulle te skat hoeveel
orden en rekordeer orden en rekordeer van daardie eenheid benodig word om die voorwerp te meet. Skatting voordat daar gemeet
lengte deur gebruik lengte deur gebruik word is belangrik, maar dit kan slegs gedoen word sodra leerders reeds met die eenheid
te maak van nie- te maak van nie- gemeet het.
standaard meting, standaard meting, Leerders moet onderrig word dat lengtes, hoogtes of breedtes slegs vergelyk kan
byvoorbeeld byvoorbeeld word indien dieselfde eenheid gebruik is om die meting te doen. As die breedte van
handbreedtes, treë, handbreedtes, treë, die deuropening wat gemeet word 20 handbreedtes is en die breedte van die tafel is 8
WISKUNDE GRAAD 1-3

potloodlengtes, tellers, potloodlengtes, tellers, potloodlengtes, kan daar nie bepaal word of die deuropening wyer is as die tafel nie.
ensovoorts ensovoorts Leerders moet met ‘n verskeidenheid eenhede meet sodat hulle kan:
• Beskryf die lengte • Beskryf die lengte • Hoe kleiner die eenheid, hoe groter sal die aantal kere wees wat dit gebruik word,
van voorwerpe en van voorwerpe en byvoorbeeld die breedte van die klaskamer kan 20 treë wees maar 48 voetlengtes; en
sê hoeveel informele sê hoeveel informele • Gepaste eenhede gebruik vir dit wat gemeet word, byvoorbeeld om die breedte van die
klaskamer met bottelproppies te meet sal ‘n vermorsing van tyd wees.
eenhede dit lank is eenhede dit lank is
Bekendstelling van formele meting
• Gebruik woordeskat • Gebruik woordeskat Meeste van die tyd wat op meting spandeer word in graad 2 behoort informele metin te
om oor die vergelyking om oor die vergelyking wees. Die leerders kan egter die geleentheid kry om te besef hoe lank ‘n meter is. Dit word
te praat, byvoorbeeld te praat, byvoorbeeld die beste gedoen wanneer leerders met ‘n “instrument” (soos ‘n meterstok, ‘n stok wat ‘n
langer, korter, wyer langer, korter, wyer meter lank is of stukke tou van ‘n meter lank) meet wat ‘n meter lank is. Om die 1 meter
lengte te sien help die leerders om ‘n beeld te vorm van die lengte van ‘n meter. Dit is
Bekendstelling van Bekendstelling van moontlik om in meters te meet met behulp van ‘n meterwiel, maar dit is nie so maklik om ‘n
formele meting formele meting visuele beeld van ‘n meter so te sien nie.
• Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk, Leerders begin deur goed te vind wat presies 1 meter lank is. Dit is nuttig om alledaagse
orden en rekordeer orden en rekordeer verwysings te hê as vergelyking, byvoorbeeld die breedte van ‘n deur en die hoogte van
‘n venster is dikwels 1 m. Dit help leerders om hierdie lengtes of breedtes te gebruik sodat
lengte deur gebruik lengte deur gebruik
hulle ‘n sin kan kry wanneer lengtes wat gemeet geskat moet word.
te maak van meters te maak van meters
Sodra leerder ervaring opgedoen het met meting in meters, behoort hulle lengtes te skat
(meterstokke of (meterstokke of
voordat daar gemeet word.
meterlengtes of lyn) as meterlengtes of lyn) as
Leerders kan dan goed vind wat langer of korter is as 1 meter. Uiteindelik kan hulle ‘n
die standaard lengte- die standaard lengte-
verskeidenheid lengtes of afstande in meters meet.
eenhede. eenhede.
Rekordering van metings
Al is meting ‘n praktiese vaardigheid, behoort leerders hul bevindinge ten alle tye neer te
skryf (beide informele eenhede en meters).
Meting van lengte as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en bewerkinge

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

gedoen moet word
Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders
probleme oplos binne die konteks van:
• informele meting van lengte, byvoorbeeld Lenie se tafel is 11 handbreedtes lank. Juffrou
se tafel is 19 handbreedtes lank. Hoeveel langer is juffrou se tafel?
• Meting van lengtes in meters
Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
DIGHEDE (VEREISTES
TYDSDUUR DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.3 Informele meting In graad 1 was die aanbeveling dat leerder daarop fokus om met ‘n balans te werk om:
Massa • Skat, meet, vergelyk, • Die massa van voorwerpe te vergelyk;
orden en rekordeer
• Die massa van drie of meer voorwerpe te orden en te vergelyk deur die voorwerpe op ‘n
massa deur gebruik
balans te plaas totda al die voorwerpe in volgorde van massa georden kan word; en
te maak van nie-
standaard maat- • Die massa van voorwerpe te vind deur informele massa-eenhede te gebruik.
eenhede en ‘n balans,
Leerders fokus ook op die ontwikkeling van die woordeskat om oor massa te praat.
byvoorbeeld blokke,
bakstene, ensovoorts Gedurende selfstandige werkstyd, oefen leerders om te skat, meet, vergelyk, orden en
rekordering van massa deur die gebruik van ‘n balans en informele massa-eenhede.
• Gebruik woordeskat
om oor die vergelyking Meting van massa as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en bewerkinge
te praat, byvoorbeeld gedoen moet word
lig, swaar, ligter,
swaarder Probleemoplossing en bewerkinge gaan voort deur die konteks van informele meting van
massa te gebruik.
Bekendstelling van
formele meting Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verwantskappe kan
leerders probleme oplos binne die konteks van die informele meting of massa, byvoorbeeld
• Vergelyk, orden en die stoffer het ‘n massa van 11 albasters. Die boks kryte het ‘n massa van 8 albasters. Wat
rekordeer die massa sal hulle massa saam wees?
van kommersieel
verpakte voorwerpe Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
waarvan die massa verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.
in kilogram geskryf is,
byvoorbeeld 2 kilogram
rys en 1 kilogram meel
• Meet hul eie massa
in kilogram deur ‘n
badkamerskaal te
gebruik

FP Wiskunde Graad 1 - 3
245
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
DIGHEDE (VEREISTES
TYDSDUUR DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

246
JAAR)
4.4 Informele meting In graad 1 was die aanbeveling dat die leerders daarop fokus om:
Kapasiteit / • Skat en meet, vergelyk • Ontwikkeling van die woordeskat om oor die verskil in volume te praat;
Volume en orden die kapasiteit
• Die volume in twee identiese houers te vergelyk;
van houers (dit wil
sê die hoeveelheid • Die volumes in twee verskillende houers te vergelyk, veral wyer en nouer houers; en
wat die houer bevat
• Meting van kapasiteit en volume met nie-standaard instrumente en eenhede.
as dit gevul is) deur
gebruik te maak van Wat is kapasiteit? Wat is volume?
WISKUNDE GRAAD 1-3

nie-standaard mates,
byvoorbeeld lepels en ‘n Bottel kan ‘n kapasiteit van vier vol koppies hê, maar dit is dalk nie tot volle kapasiteit
koppies gevul nie; dit kan byvoorbeeld nog die volume van een koppie water op ‘n spesifieke tyd
hou.
• Beskryf die kapasiteit
van die houer deur te Kapasiteit is die totale hoeveelheid wat ‘n voorwerp kan bevat (of die hoeveelheid spasie in
tel en te sê hoeveel die voorwerp).
van die informele Volume is die ruimte wat iets beslaan.
eenhede dit geneem
het om die houer te Soms sal leerders die hoeveelheid vloeistof/sand/ander stowwe in ‘n houer meet. Dit is die
vul, byvoorbeeld die meting van die volume in die houer.
bottel het ‘n kapasiteit Ander kere sal die leerders meet om vas te stel hoeveel ‘n houer kan hou indien dit tot die
van vier koppies maksimum kapasitieit gevul is.
Bekendstelling van Gedurende selfstandige werkstyd, oefen leerders om volume en kapasiteit te skat, vergelyk,
formele meting orden en bevindinge neer te skryf wanneer daar met nie-standaard en informele maat-
• Skat, meet, vergelyk, eenhede werk.
orden en rekordeer Kook en bak is ‘n sinvolle konteks waarin leerders kan oefen om kapasiteit te meet. Kies
die kapasiteit van resepte waar mates in koppies, teelepels en ander informele eenhede aangegee word.
voorwerpe deur in liters
te meet Meting van kapasiteit as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en
bewerkinge gedoen moet word
• Vergelyk, orden en
rekordeer die kapasiteit Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan
van kommersieël leerders probleme oplos binne die konteks van informele meting van kapasiteit of volume,
verpakte voorwerpe byvoorbeeld Ouma gebruik 2 koppies melk om ‘n nagereg te maak. Hoeveel melk sal sy
benodig indien sy die resep wil verdubbel?

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

waarvan die kapasiteit
in liters op die produk Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
gedruk is, byvoorbeeld verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.
2 liters melk, 1 liter
koeldrank, 5 liter verf
 GRAAD 2 KWARTAAL 1
5.DATA HANTERING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)
5.4 Versamel en organiseer Versamel en organiseer Hoe verskil graad 2 van graad 1?
data data
Versamel en • Leerders werk nie meer met versamelings van voorwerpe nie.
organiseer • Versamel data oor Versamel data oor
• Leerders gaan voort om met prentdiagramme te werk –die opstel daarvan as deel van die
data die klas of skool om die klas of skool om
datasiklus asook die ontleding van gegewe prentdiagramme.
onderwyser se vrae te onderwyser se vrae te
beantwoord beantwoord Die volledige datahanteringsiklus
5.5 Datavoorstelling Datavoorstelling In die datahanteringsiklus,
Datavoor- Stel data voor in Stel data voor in • leerders versamel inligting om vrae te beantwoord. In die grondslagfase en intermediêre
stelling prentdiagramme prentdiagramme fase word die vrae gewoonlik deur die onderwyser of handboek verskaf;

5.6 Ontleed en interpreteer Ontleed en Interpreteer • leerders sorteer en stel die inligting voor op maniere waar dit makliker geanaliseer kan
data data word. In graad 2 oefen die leerders hierdie vorm van voorstelling op prentdiagramme; en
Ontleed en
interpreteer Beantwoord vrae oor Beantwoord vrae oor • leerders ontleed die inligting in die prentdiagramme deur die onderwyser se vrae te
data data in prentdiagramme data in prentdiagramme beantwoord.
‘n Klasprentgrafiek
Dit word aanbeveel dat graad 2 leerders deur ‘n volledige datasiklus werk om
klasprentdiagramme ten minste twee keer per jaar te maak (een keer in kwartaal 1 en een
keer in kwartaal 3). Deur as ‘n klas saam te werk, raak leerders betrokke by al die stadiiums
van die proses sonder om verlore te raak in die besonderhede van enige stadium,
byvoorbeeld die teken van al die prente. ‘n Klasgrafiek laat jou toe om die leerders se
aandag op die kernaspekte van datahantering te fokus asook op die belangrike kenmerke
van ‘n prentgrafiek.
Kenmerke van ‘n prentgrafiek wat aan die leerders onderrig moet word:
• Waar en hoe om ‘n byskrifte by grafieke te maak (titel van die grafiek)
• Waar en hoe om byskrifte by die asse te maak (astitels)
• Die prentdiagramme moet ‘n sleutel bevat om te verduidelik wat elke prent beteken

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Die prente of die spasies vir die prente moet almal dieselfde grootte wees
• Hoe om die prente eweredig in rye te plaas
• Hoe om die grafiek te lees

247
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

248
JAAR)
Leerders moet weet dat dit belangrik is om die titel van die grafiek te lees sodat hulle weet 3 lesse
waaroor die data handel.
Hulle moet ook die titels van die horisontale en vertikale asse lees. Leerders hoef nie die
tegniese terme wat gebruik word om die dele van die grafiek te beskryf te ken nie, slegs dat
hulle die “onder” en “kant” van die grafiek moet lees om te sien waaroor die grafiek handel.
Ons lees gewoonlik van links na regs, maar wanneer leerders grafieke lees, doen hulle dit
van links na regs en onder na bo. Dit moet aan die leerders verduidelik word. Hulle moet
hierdie vaardighede inoefen.
WISKUNDE GRAAD 1-3

Keuse van ‘n onderwerp en vraagstelling om data te versamel

In graad 2 word vrae gevra, byvoorbeeld: “Wat is ons klas se gunsteling TV programme?”
Onderwysers in die fase behoort te verseker dat verskillende onderwerpe gekies word vir
dataversameling en ontleding vir elke graad.
Geskikte onderwerpe sluit in: gunsteling sport, koeldrank, kleure, tydverdryf, kos, TV
programme, ensovoorts.
Vasstelling van kategorieë om inligting te versamel
Gee die leerders ‘n verskeidenheid kategorieë om van te kies.
Datavoorstelling
Elke leerder kan ‘n stuk papier van dieselfde grootte kry om hulle antwoorde op te teken.
Die tekeninge kan in rye georganiseer word om sodoende ‘n prentgrafiek te vorm. Titels
word by die grafiek en die asse gevoeg.
Ontleed en interpreteer data
Leerders beantwoord vrae oor die prentgrafiek, byvoorbeeld:
“Watter TV program is die gewildste in ons klas?”
“Watter program is die minste gewild by die kinders in die klas?”
“Hou meer kinders van ... of ... ?”
“Hoeveel leerders verkies ... bo ...?”

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 2 KWARTAAL 2
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE
BEGRIPPE EN VAAR-

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)
1.1 Tel voorwerpe Tel tot ten minste 150 Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
alledaagse voorwerpe
Tel Gee ‘n redelike In kwartaal 2 word die getalgebeid vergroot en die leerders tel nou 150 voorwerpe.
akkuraat .
voorwerpe skatting en tel ten Hierdie is ‘n groot getal voorwerpe en die fokus behoort op tel in groepe te wees. Hierdie
minste 200 alledaagse vaardigheid word reeds vanaf graad 1 ingeoefen en word nou op die groter getalgebied
voorwerpe. Groepering toegepas.
Gee ‘n redelike skatting
as ‘n strategie word
van ‘n aantal voorwerpe Dit is belangrik dat die leerders teen die einde van die kwartaal ‘n versameling van 150
aangemoedig.
wat getel kan word. voorwerpe gesien het en die mees effektiewe metode om dit te tel kon voorstel.
Die tel van voorwerpe in hierdie kwartaal ondersteun:
• Telvaardighede wat nodig is vir die begrip van plekwaarde;
• Roetinetel;
• Die noem van getalname;
• Die herkenning van getalsimbole; en
• Telvaardighede wat benodig word vir bewerkinge.
Hulpbronne:
Versigtige oorweging moet geskenk word aan die tipe apparaat wat gebruik word
• Gestruktureerde apparaat, soos ‘n string telkrale
• Die telraam om te oefen om in groepe van tien te tel
• Maak bondels van 2, bondels van 5 en tien en tel met telstokkies of vuurhoutjies
• Die Dienes blokkies, veral die basis tienblokkies
• Speelgeld

FP Wiskunde Graad 1 - 3
249
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

250
JAAR)
1.2 Tel aan en terug in: Tel aan en terug in: Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
Tel aan en • 1e, vanaf enige getal • 1e, vanaf enige getal In kwartaal 2 vergroot die getalgebied en leerders begin vir die eerste keer om in veelvoude
terug tussen 0 en 200 tussen 0 en 150 van drie en vier te tel. Dit kan bekendgestel word wanneer fisiese voorwerpe uitgetel word.
Leerders kan ‘n string telkrale te, of die getalkaart en getallelyn gebruik.
• 10e vanaf enige • 10e vanaf enige
veelvoud van 10 veelvoud van 10 Teen die einde van die kwartaal moet leerders op die volgende vrae te reageer:
tussen 0 en 200 tussen 0 en 150
• Begin by 132, tel in ene tot 150
• 5e vanaf enige • 5e vanaf enige
• Begin by 120 en tel terug tot 98
WISKUNDE GRAAD 1-3

veelvoud van 5 tussen veelvoud van 5 tussen

0 en 200 0 en 150 • Begin by 60 en tel aan in twee’s tot 100
• 2s vanf enige veelvoud • 2s vanf enige veelvoud • Begin by 100 en tel aan in twee’s tot 138
van 2 tussen 0 en 200 van 2 tussen 0 en 150
• Begin by 3 en tel aan in veelvoude van 3 tot 30
• 3s vanaf enige • 3s vanaf enige
• Begin by 60 en tel terug in veelvoude van 3 tot 42
veelvoud van 3 tussen veelvoud van 3 tussen
0 en 200 0 en 150 • Begin by 4 en tel in veelvoude van viers tot 40
• 4s vanaf enige • 4s vanaf enige • Begin by 84 en tel terug in veelvoude van viers tot 68
veelvoud van 4 tussen veelvoud van 4 tussen
0 en 200 0 en 150 • Begin by 45 en tel in veelvoude van 5 tot 100
• Begin by 100 en tel teug in veelvoude van 10 tot 10
Leerders behoort ook terug te tel vanaf enige gegewe veelvoud.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)

CAPS
1.3 Herken, identifiseer en Herken, identifiseer en Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
lees getalle lees getalle
Getal- Leerders gaan voort om getalsimbole en –name te lees en te skryf in die groter getalgebied.
simbole en • Herken, Identifiseer • Herken, Identifiseer Leerders herken, lees en skryf simbole groter as eenhonderd en skryf getalname tot 50.
getalname en lees getalsimbole en lees getalsimbole
Wees versigtig wanneer daar oor drie-syfergetalle gepraat word. Die getal is byvoorbeeld
0 - 200 0 - 150
“drie honderd drie en twintig” en moet nie na verwys word as “een, twee, drie” nie.
• Skryf getalsimbole 0 • Skryf getalsimbole 0
Wanneer drie syfer getalle tussen 100 en 110 geskryf word, is die syfer in die tien se posisie
-200 -150
nul. Sommige leerders vind dit moeilik om hierdie getalle in simbole te skryf as die woord
• Herken, Identifiseer • Herken, Identifiseer en gegee word. Dit mag dalk moeilik wees om die getal 102 te skryf. Hulle mag dalk 1002
en lees getalname 0 lees getalname 0 - 50 skryf. In hierdie geval is plekwaardekaarte besonder nuttig omdat dit die leerders help
- 100 om te verstaan hoe hierdie getalle korrek voorgestel moet word. Die leerders moet baie
• Skryf getalname 0 – 50
geleentede kry om te oefen hoe om die getalle te skryf.
• Skryf getalname 0 –
100 Voorbeelde van geskrewe werk:
• Skryf die getalsimbool

Een honderd een en dertig

Een honderd sewe en veertig

• Pas die getalnaam by die getalsimbool

• Voltooi ‘n getalpatroon
• Voltooi getallelyne en getalspore

FP Wiskunde Graad 1 - 3
251
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

252
JAAR)
1.4 Beskryf, vergelyk en Beskryf, vergelyk en Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
orden getalle tot 99 orden getalle tot 50 Leerders gaan voort om hierdie kwartaal getaale te orden en te vergelyk.
Beskryf,
vergelyk • Vergelyk heelgetalle tot • Vergelyk heelgetalle Die getallelyn bly ‘n belangrike beeld wat veral nuttig is om die getal se posisie in
en orden 99 deur woordeskat deur woordeskat soos verhouding tot die ander getalle te assesseer. Die beeld van die getallelyn sal leerders ook
getalle soos kleiner as, groter kleiner as, groter as, help ten opsigte van hul hoofrekene.
as, meer as, minder meer as, minder as en
as en gelyk aan te gelyk aan te gebruik. Verdere selfstandige aktiwiteite:
gebruik. Oefen om eerste tot tiende te skryf.
• Beskryf en orden
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Beskryf en orden heelgetalle tot 99 van Skryf die volgende in die klaswerkboeke:
heelgetalle tot 99 van kleinste tot grootste, en • Watter getal kom net voor 46?
kleinste tot grootste, en grootste tot kleinste
grootste tot kleinste • Watter getal kom net na 48?
Gebruik ranggetalle om
• Watter getal is tussen 45 en 47?
Gebruik ranggetalle om orde, plek of posisie
orde, plek of posisie aan te toon • Gebruik die gegewe getallelyn en voltooi die ontbrekende getalle
aan te toon • Skryf die getal wat 1 meer is as die volgende getalle:
Posisioneer voorwerpe
Posisioneer voorwerpe in ‘n ry vanaf eerste tot -- 1 meer as 23 is ___
in ‘n ry vanaf eerste vyftiende of eerste tot
tot tiende of eerste tot laaste, byvoorbeeld: -- 1 meer as 29 is ___
laaste, byvoorbeeld: eerste, tweede, derde ... -- 1 meer as 42 is ____
eerste, tweede, derde tiende. • Skryf die getal wat 1 minder is as die volgende getalle:
...twintigste.
-- 1 minder as 20 is___
-- 1 minder as 31 is ___
-- 1 minder as 42 is ___
• Skryf die getal wat 10 meer is as die volgende getalle:
-- 10 meer as 20 is___
-- 10 meer as 30 is ___
• Skryf die getal wat 10 minder is as die volgende getalle:
-- 10 minder as 50 is____

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

-- 10 minder as 40 is____
• Skryf die getalle involgorde van die grootste tot die kleinste (130, 133, 123, 143, 103,
113)
• Voltooi die sin. Vul in: meer of minder:
-- 24 is _______ as 24
-- 36 is _______ as19
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)

CAPS
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
van ten minste twee- van ten minste twee- Hierdie kwartaal vergroot die getalgebied van 25 na 50. Leerders pas hul kennis van
Plekwaarde
syfergetalle tot 99 syfergetalle tot 50 plekwaarde toe in hierdie groter getalgebied.
• Weet wat elke syfer • Weet wat elke syfer Leerders gaan voort om:
voorstel voorstel • Tel en groepeer om tiene en ene op verskillende maniere weer te gee;
• Afbreek van twee- • Afbreek van twee- • Tel vooraf-gegroepeerde/ vooraf-gestruktureerde apparaat;
syfergetalle tot 99 in syfergetalle in • Gebruik plekwaardekaarte om te wys hoe die getal gegroepeer en getel is;
veelvoude van tiene en veelvoude van tiene en
• Toon verskillende maniere waarop getalle gerangskik is, byvoorbeeld, 35 kan 35 los ene
ene/eenhede ene/eenhede (T E)
wees, 3 tiene en vyf ene en 2 groepe van tien en 15 ene; en
• Identifiseer en verklaar • Identifiseer en verklaar • Verklaar die waarde van elke syfer
die waarde van elke die waarde van elke
Bogenoemde werk word dikwels tydens fokusgroepe en selfstandige werkstyd gedoen waar
syfer syfer
die leerders die volgende kan neerskryf:
48 = 4 groepe van tien en 8 los ene
48 = 40 en 8
Dit word deur die gebruik van spreikaarte of plekwaardekaarte versterk.
Die waarde van die syfers
Leerders begin deur te sê wat elke syfer voorstel. Vra die leerders:
• Wat is die waarde van 7 in 27?
• Wat is die waarde van 4 in 49?
Leerders behoort die plekwaardekaarte te gebruik om hul stellings te staaf.
PROBLEEMOPLOSSING IN KONTEKS
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Daar word van leerders verwag om woordprobleme op te los deur van die volgende
tegnieke vir tegnieke vir tegnieke gebruik te maak:
Probleem-
probleemoplossings en probleemoplossings en • Prente of konkret apparaat, byvoorbeeld tellers
oplossings-
verduidelik oplossings vir verduidelik oplossings vir
tegnieke • Opbou en afbreek van getalle
probleme: probleme:
• Prente of konkrete • Prente of konkrete • Verdubbeling en halvering
apparaat, byvoorbeeld apparaat, byvoorbeeld • Getallelyne

FP Wiskunde Graad 1 - 3
tellers tellers
Prente of konkrete apparaat
• Opbou en afbreek van • Opbou en afbreek van Leerders gaan voort om prente te teken en konkrete apparaat te gebruik om probleme op te
getalle getalle los. Dit is nie effektief om 30 tot 50 voorwerpe te teken nie en behoort ontmoedig te word.
• Verdubbeling en • Verdubbeling en Moedig leerders aan om getalsimbole by hulle skryfwerk en prentvoorstellings in te sluit.
Leerders word ook aangemoedig om getalsinne te skryf.

253
halvering halvering
• getallelyne • getallelyne Verwys na notas vir kwartaal 1.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

254
JAAR)
1.7 Oplossing van Oplossing van Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
woordprobleme in woordprobleme in Gedurende hierdie kwartaal oefen leerders om woordprobleme op te los en raak meer
Optel en
konteks en verduidelik konteks en verduidelik vertroud in die gebruik van die volgende tegnieke tydens probleemoplossings:
aftrek
eie oplossings vir eie oplossings vir
• Prente of konkrete apparaat
probleme met betrekking probleme met betrekking
tot optel en aftrek met tot optel en aftrek met • Opbou en afbreek van getalle
antwoorde tot 99. antwoorde tot 50. • Verdubbeling en halvering
• Getallelyne
WISKUNDE GRAAD 1-3

Hierdie kwartaal bly die fokus op rekordering. Leerders moet getalsinne neerskryf as
geskrewe bewys vir die probleem wat opgelos is. Dit is belangrik om die leerders wat
sukkel om ‘n getalsin neer te skryf, dop te hou sodat spesifieke probleme geïdentifiseer
kan word. Indien leerders vra dat die onderwyser hulle moet help hoe om ‘n getalsin vir ‘n
probleem te skryf, moet die geleentheid benut word om hulle te wys.
Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word, verwys na die notas van
kwartaal 1.
1.8 Los woordprobleme Los woordprobleme in Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
in konteks op en konteks op en verduidelik
Herhaalde Hierdie kwartaal word die getalgebied vergroot na 30.
verduidelik eie eie oplossings vir
optel wat na
oplossings vir probleme probleme deur gebruik te Leerders moet aangemeodig word om getalsinne vir alle woordprobleme te skryf. Leerders
vermenig-
deur gebruik te maak maak van herhaalde opte kan herhaalde optel in hul getalsinne gebruik om hulle oplossings aan te toon. In kwartaal
vuldiging lei
van herhaalde optel of of vermenigvuldiging met 1 is die vermenigvuldigingsteken aan hulle bekend gestel en hulle behoort dit toe te pas
vermenigvuldiging met antwoorde tot 30. wanneer vermenigvuldingsprobleme opgelos moet word. Herhaalde optel en rooster/
antwoorde tot 50 rye tipe probleme behoort ‘n getalsin met die korrekte teken te bevat. Daar sal egter nog
leerders wees wat nog nie die vermenigvuldigingsteken in hul getalsinne wil gebruik nie
maar eerder herhaalde optel.
Voorbeelde van probleme wat gedurende hierdie kwartaal gedoen kan word
Herhaalde optel
• Hoeveel wiele sal 8 fietse hê?
• Hoeveel oë sal 9 kinders hê?
Tempo

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Thami drink elke dag 6 glase water. Hoeveel glase water drink hy in ‘n week?
Roosters of rye
Mr Khumalo plant 6 rye koolplantjies. Daar is 5 plante in ‘n ry. Hoeveel koolplantjies is daar
altesaam?
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)

CAPS
1.9 Los probleme op en Los probleme op en Voorbeelde van probleme wat gedurende hierdie kwartaal gedoen kan word
verduidelik oplossings verduidelik oplossings
Groepering Leerders word hierdie kwartaal toegelaat om tekeninge en konkrete apparaat te gebruik
wat gelyke deling en wat gelyke deling en
en verdeling om hul probleemoplossings te illustreer. Getalsinne behoort gebruik te word. Leerders mag
groepering insluit tot 99 groepering insluit tot 50
wat lei tot herhaalde aftrek gebruik om te wys hoe hulle die antwoord gekry het.
met anwoorde wat ‘n res met anwoorde wat ‘n res
deling
mag insluit. mag insluit. Rye/Rooster
Mongezi pak 20 tellers in 10 rye. Hoeveel tellers is daar in ‘n ry?
Groepering
Groepering, ignoreer die res
Stella verkoop appels wat in sakkies van 6 verpak is. Sy het 40 appels. Hoeveel sakkies van 6
kan sy opmaak?
Groepering, sluit die res by die antwoord in
Ben wil vir sy ouma 35 eiers gee. Hoeveel eierdosies, wat elk 6 eiers het, gaan hy benodig om
al die eiers te verpak?
Deel
Deling, ignoreer die res
• Deel 45 lekkers tussen 4 vriende sodat elkeen dieselfde hoeveelheid lekkers kry.
• Susan en Ben werk saam. Susan werk vir 3 ure en Ben werk 1 uur. Hulle word R40 betaal.
Hoe moet hulle die geld verdeel?
1.10 Los probleme op en Los probleme op en Hoe verskil graad 2 van graad1?
verduidelik oplossings verduidelik oplossings
Deling wat Een van die eerste doelwitte in die ontwikkeling van breuke is om die leerders te help om die
vir praktiese probleme vir praktiese probleme
na breuke idee van breukdele van ‘n geheel – die dele wat die gevolg is wanneer die hele of eenheid in
wat gelyke deling en wat gelyke deling en
lei gelyke grootte dele verdeel word.
oplossings wat tot oplossings wat tot
heelbreuke lei, insluit, heelbreuke lei, insluit, Leerders verstaan die idee van die deling van ‘n hoeveelheid in twee of meer dele wat gelykop
byvoorbeeld byvoorbeeld en regverdig tussen maats verdeel moet word. Uiteindelik maak hulle die verbinding tussen
regverdige verdeling en breukdele. Deel-aktiwiteite is dus ‘n effektiewe strategie om met
1 1 1 1 1 1 1 1
2 , 4, 3, 5 ens. 2 , 4, 3, 5 ens. breuke te begin. Die kurrikulum stel die begrip van deling wat tot breukdele lei, bekend

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Deelaktiwiteite word gewoonlik in die vorm van eenvoudige woordprobleme voorgehou.
Wanneer leerders deelaktiwiteite doen, vind hulle dikwels dat alles nie gelykop verdeel kan
word nie. Hulle deel dan die oorblywende dele weer. Breuke se woordeskat kan mondelings
bekendgestel word. Hulle kan die breukwoorde uitskryf, byvoorbeeld een. helfte, een. kwart,
een. derde. Wanneer daar oor baie breukdele, byvoorbeeld 3 helftes, 3 kwarte, gepraat word,

255
word dit as die syfer en die woord geskryf. Die uitdrukking 3 oor 2 of 3 oor 4 is sinloos en dit is
beter om hierdie simbole in die intermediêre fase te behandel.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

256
JAAR)
1.10 Los probleme op en Los probleme op en Deel
verduidelik oplossings verduidelik oplossings
Deling wat In die onderstaande voorbeelde is ‘n situasie gebruik van gelyke deling met ‘n res wat ook
vir praktiese probleme vir praktiese probleme
na breuke verdeel kan word.
wat gelyke deling en wat gelyke deling en
lei
oplossings wat tot oplossings wat tot Twee kinders deel 5 sjokolade lekkers sodat elkeen dieselfde hoeveelheid kry. Hoeveel kan
heelbreuke lei, insluit, heelbreuke lei, insluit, elke kind kry? Leerders sal vir elke kind 2 gee en die oorblywende sjokolade halveer.
byvoorbeeld byvoorbeeld
 
1 1 1 1 1 1 1 1
2 , 4, 3, 5 ens. 2 , 4, 3, 5 ens.
WISKUNDE GRAAD 1-3

Res
Dit is belangrik dat leerders hulle antwoorde moet teken. Laat die leerders aanvanklik hulle eie
woorde gebruik vir die ‘deel’ wat hulle opgebreek het. Verwag dat die leerders die oorblywende
deel gaan opsny, maar dat die stukke nie dieselfde grootte gaan wees nie. Dit mag egter nie
manier waarop hulle die deelproses beskryf beinvloed nie. Sodra leerders die deelproses
onder die knie het, kan breukname aan die dele gegee word.
Sodra leerders deelprobleme met ‘n res gedoen het, beweeg hulle na oplossings met
heelgetalle en breukdele wat beteken dat leerders blootgestel word aan onegte breuke en
gemengde getalle. Daar word nie van die leerders verwag om hierdie terminologie te gebruik
nie.
Voorbeeld: 2 en ‘n halwe stuk kan formeel as 2 ½ geskryf word, wat ‘n gemengde getal is.
Deeltake en breuke-woordeskat
Die bespreking van die leerders se oplossings bied geleentheid om die woordeskat vir
breukdele bekend te stel. Wanneer ‘n sjokolade in gelyke dele verdeel word, word eenvoudig
gesê: ‘ons noem hierdie vierdes’. Die hele koekie is in vier dele gesny. Al die dele is dieselfde

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

grootte. Leerders moet van twee aspekte aangaande breukdele bewus wees:
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)

CAPS
1.10 Los probleme op en Los probleme op en Deelaktiwiteite help die leerders om die volgende begrippe te ontwikkel:
verduidelik oplossings verduidelik oplossings • Wanneer ons iets in 2 gelyke dele verdeel word die dele helftes genoem
Deling wat
vir praktiese probleme vir praktiese probleme
na breuke • Wanneer ons iets in 3 gelyke dele verdeel word die dele derdes genoem
wat gelyke deling en wat gelyke deling en
lei • Wanneer ons iets in 4 gelyke dele verdeel word die dele kwarte genoem
oplossings wat tot oplossings wat tot
heelbreuke lei, insluit, heelbreuke lei, insluit, • Wanneer ons iets in 5 gelyke dele verdeel word die dele vyfdes genoem
byvoorbeeld byvoorbeeld Die fokus van breukwoordprobleme gedurende hierdie kwartaal laat leerders toe om:
1 1 1 1 1 1 1 1 • Te deel en goed gelykop te groepeer
2 4 3 5
, , , ens. 2 4 3 5
, , , ens.
• breukdele te benoem
• breuke van heel voorwerpe te vind
• herken dat ‘n breuk deel van ‘n geheel is
Voorbeelde van probleme wat gedurende hierdie kwartaal gedoen kan word:
• Erin, Tina en Thami moet 4 sjokoladestafies gelykop verdeel. Hoeveel sjokolade sal elke
kind kry? Teken ‘n prent om jou antwoord te illustreer.
• Miles, Hannah, Mathew en Ndaweni deel 5 vrugtestafies. Hoe kan hulle dit gelykop verdeel?
Teken ‘n prent om jou antwoord te illustreer.
• Serebolo en Jamie deel 1 liquorice repie. Jamie sê elkeen moet ‘n helfte kry. Is sy reg?
Teken ‘n prent om jou antwoord te illustreer.
Dit is belangrik dat leerders hulle illustrasies moet kan beskryf hoe hulle gedeel het.
Aanvanklik gebruik leerder informele woordeskat om die breukdele te beskryf. Sodra hulle
vertroud is met die begrip ‘hele en ‘n bietjie’ en dit verstaan, kan die breuknaam bekend gestel
word. Eers dan kan die breuknaam uitgeskryf word, byvoorbeeld een-helfte, een kwart, een
derde. Die simbool vir breuke word nog nie bekend gestel nie omdat die uitdrukking 1 oor 2
sinloos is en eerder in hoër grade gedoen moet word.
1.11 • Herken en identifiseer • Herken en identifiseer Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
Suid-Afrikaanse munte Suid-Afrikaanse munte Gedurende hierdie kwartaal oefen leerders om geld te herken en dit in kleiner dele op te
Geld
|(5c, 10c, 20c, 50c, R1, (5c,10c, 20c, 50c, R1, breek.
R2, R5) en bank note R2, R5) en bank note
Voorbeelde van probleme wat gedurende hierdie kwartaal gedoen kan word:
(R10, R20, R50) (R10, R20, R50)
• Kan jy 50c gelykop tussen vier kinders verdeel? Verduidelik hoe.
• Oplossing van • Oplossing van
• Jan spandeer 50c op kougomlekkers wat 10c elk kos. Hoeveel kougomlekkers het hy
geldprobleme wat geldprobleme wat

FP Wiskunde Graad 1 - 3
gekoop?
totale en kleingeld totale en kleingeld
insluit tot R99 en in insluit in sente tot 50c • Thembi betaal R5 om soggens per taxi skool toe te kom. Sy betaal met ‘n R20 noot.
sente tot 90c en rande tot R50 Hoeveel kleingeld kry sy? Hoeveel geld sal sy oorhê as sy weer met die taxi huis toe
gegaan het?
• Zurina se taxi-geld is R5,50. Hoeveel kleingeld kry sy van R10?

257
Mia spandeer R38. Sy het R50. Hoeveel geld het sy oor?
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

258
JAAR)
KONTEKSVRYE BEWERKINGE
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
tegnieke wanneer tegnieke wanneer Daar word van leerders verwag om konteksvrye bewerkinge te doen deur van die volgende
Tegnieke
bewerkinge gedoen bewerkinge gedoen tegnieke gebruik te maak:
(metodes of
word: word:
strategieë) • Opbou en afbreek van getalle
• prente of konkrete • prente of konkrete • Verdubbeling en halvering
apparaat , byvoorbeeld apparaat , byvoorbeeld
• Getallelyne
tellers tellers
WISKUNDE GRAAD 1-3

Prente of konkrete apparaat

• opbou en afbreek van • opbou en afbreek van Leerders gaan voort om prente te teken en konkrete apparaat om probleme op te los. Dit is
getalle getalle belangrik dat die prente of tekeninge getalle en getalsinne bevat.
• Verdubbeling en • Verdubbeling en Opbou en afbreek van getalle
halvering halvering Hierdie is een van die belangrikste tegnieke in die grondslagfase (leerders sal ook gereeld
• getallelyne • getallelyne getalle afbreek in die intermediêre fase). Hierdie tegniek laat leerders toe om getalle af te
breek en op te bou om bewerkinge te vergemaklik
Dit is belangrik dat leerders hulle bestaande kennis toepas wanneer getalle afgebreek
word, byvoorbeeld:
• Afbreek deur plekwaarde te gebruik;
• Afbreek deur veelvoude van 10 te gebruik; en
• Afbreek in getalpare, byvoorbeeld pare van 20 is bekend dus kan 20 maklik op
verskillende maniere opgemaak word.
Verdubbeling en halvering
Leerders vind verdubbeling maklik, maar dit is belangrik dat leerders leer hoe om hul kennis
van verdubbeling toe te pas:
Gebruik die herkenning van dubbels om byna-dubbels te sien
Dubbels Byna-dubbels
12 + 12 12 + 13
25 + 25 25 + 24
• Gebruik ‘n verdubbelingstrategie en kompenseer dan vir die verskil, byvoorbeeld 13 + 14
= dubbel 13 plus 1

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Hierdie is ‘n gesofistikeerde tegniek en vereis ‘n goeie getalbegrip. Leerders wat hierdie
tegniek verkies, is buigbaar in die strategieë wat hulle gebruik.
Voorbeeld:
Op een dag kry 24 kinders griepinspuitings by die kliniek. Die volgende dag het 25
griepinspuitings gekry. Hoeveel kinders is altesaam ingespuit?
Hierdie probleem kan deur middel van verdubbeling opgelos word. Die leerder kan sê:
“dubbel 24 plus 1 of dubbel 25 minus 1.”
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)

CAPS
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Getallelyne
tegnieke wanneer tegnieke wanneer
Tegnieke Die gebruik van getallelyne om met bewerkinge te help, gee aan leerders ‘n manier om
bewerkinge gedoen bewerkinge gedoen
(metodes of hul denkwyse neer te skryf en hul gedagtegang te volg. Dit stel leerders in staat om ‘n
word: word:
strategieë) geskrewe rekord te hê waarmee hul die oplossing van die probleem kan verduidelik.
• prente of konkrete • prente of konkrete
Leerders gebruik reeds vanaf graad 1 getallelyne. Teen hierdie tyd behoort hulle al ‘n eie
apparaat , byvoorbeeld apparaat , byvoorbeeld
getallelyn te kan opstel waarop hulle die begingetal insit en dan te kan bepaal hoe om van
tellers tellers
die een getal na die volgende te beweeg.
• opbou en afbreek van • opbou en afbreek van
Voorbeelde van die manier waarop leerders getallelyne kan gebruik:
getalle getalle
Optel en aftrek
• Verdubbeling en • Verdubbeling en
halvering halvering Leerders behoort hul eie getallelyne te bou en getalle in meer hanteerbare dele op te breek
• getallelyne • getallelyne Voorbeeld:
45 + 27
 

45   46   47   48   49   50   51   52   53   54   55   56   57   58   59   60   61   62   63   64   65   66   67   68   69   70   71   72  

• Vermenigvuldiging
Getallelyne word steeds gebruik om herhaalde optel te versterk. Gelyke spronge word op
die getallelyn aangeteken en ondersteunende sinne kan ook neergeskryf word.
Voorbeeld:

0   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24  

8 + 8 + 8 = 24
3 spronge van 8 maak 24

FP Wiskunde Graad 1 - 3
3 groepe van 8 = 24
3 x 8 = 24
Leerders moet kan verduidelik hoe hulle die spronge op die getallelyn gemaak het vir
gegewe vermenigvuldiging.

259
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

260
JAAR)
1.13 • Optelling tot 99 • Optelling tot 50 Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
Optel en • Aftrekking vanaf 99 • Aftrekking vanaf 50 Leerders in graad 2 gaan voort om konkrete apparaat en ande beelde te gebruik om
aftrek getalbegrip vas te lê en om bewerkinge te doen. Die gebruik van hierdie beelde sal
• Gebruik van gepaste • Gebruik van gepaste
mettertyd meer abstrak raak. Teen die einde van graad 3 behoort leerders bewerkinge te
simbole ( +, -, =, ) simbole ( +, -, =, )
doen met tot drie syfer getalle sonder om van konkrete apparaat gebruik te maak.Leerders
• Inoefening van • Inoefening van in graad twee gaan voort om hul eie bewerkingstrategieë te gebruik en te verfyn. Hulle
getalkombinasies tot getalkombinasies tot moet gelei word om te verseker dat hul rekordering sistematies is sodat dit deur hulself en
20 15 andere gelees kan word. Graad 2 leerders sal ‘n wye verskeidenheid metodes gebruik om
WISKUNDE GRAAD 1-3

hul bevindinge te rekordeer en sal meer vertroud raak in die gebruik van getalle en simbole
as rekorderingsmetode.
Leerders moet daartoe in staat wees om oor die gegewe vraag te ‘dink’ en na
die getalgebied van die probleem te kyk om op die beste strategie te besluit.
Probleemoplossing laat leerders toe om om hul eie bewerkingstrategie en
rekorderingsmetode te ontwikkel. Hierdie vaardigheid word in graad 2 verfyn. Leerders
raak meer vertroud in die lees van hulle rekorderingsmetode en om te verduidelik hoe die
antwoord gekry is.
Leerders behoort die volgende met optel en aftrek te doen:
Hoewel leerders steeds konkrete apparaat en beelde gebruik vir hul bewerkinge met
getalle, behoort hulle reeds op ‘n meer abstrakte vlak bewerkinge te kan doen.
Hierdie kwartaal gaan leerders voort om verdubbelingsbewerkinge te doen op ‘n
verskeidenheid maniere sodat hulle die byna-dubbels kan gebruik as bewerkingstrategie.
Voorbeeld:
Dubbel 20. Skryf die getalsin as optelling
Kopieer en voltooi:
• 12 + 12 = 
• 15 +  = 30
• 16 +  = 32
• 17 + 17 = 

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• 36 = 18 + 
• 38 =  + 19
Moontlike metodes om optel-en aftrekbewerkinge aan te toon.
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 99 • Optelling tot 50 Breek ‘n getal in kleiner dele om die bewerking te vergemaklik
Optel en • Aftrekking vanaf 99 • Aftrekking vanaf 50 Gebruik kennis van plekwaarde om getalle in tiene en ene op te breek
aftrek Optelling van twee-syfer getalle deur beide getalle op te breek
• Gebruik van gepaste • Gebruik van gepaste
simbole ( +, -, =, ) simbole ( +, -, =, ) 23 + 36 = 
• Inoefening van • Inoefening van 23 + 36 = (20 + 3) + (30 + 6)
getalkombinasies tot getalkombinasies tot = (20 + 30) + (3 + 6)
20 15
= 50 + 9
= 59
Optelling deur een getal op te breek
Optelling van twee-syfer getalle deur een getal op te breek
23 + 36 = 
23 + (30 + 6)
23 + 30 ➝ 53 + 6 = 59
Leerders mag die getal afbreek op maniere wat vir hulle hanteerbaar is. Dit beteken dat
hulle dit op verskillende maniere sal doen:
23 + 36 = 
23 + (10 + 10 + 10 + 6)
23 + 10 ➝ 33 + 10 ➝ 43 + 10 ➝ 53 + 6 = 59
Aftrekking
Afbreek van beide getalle
47 – 26 = 
47 – 26 = (40 + 7) – (20 + 6)
= (40 – 20) + (7 – 6)
= 20 + 1
= 21
42 – 26 = 

FP Wiskunde Graad 1 - 3
42 – 26
(30 + 12) – (20 + 6)
30 – 20 = 10

261
12 – 6 = 6
10 + 6 = 16
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

262
JAAR)
1.13 • Optelling tot 99 • Optelling tot 50 • Aftrekking deur een getal op te breek
Optel en • Aftrekking vanaf 99 • Aftrekking vanaf 50 47 – 26 = 
aftrek
• Gebruik van gepaste • Gebruik van gepaste
47 – (20 + 6)
simbole ( +, -, =, ) simbole ( +, -, =, )
• Inoefening van • Inoefening van 47 – 20 = 27
getalkombinasies tot getalkombinasies tot 27 – 6 = 21
20 15
WISKUNDE GRAAD 1-3

42 – 26 = 

(30 + 12) – 26

30 – 26 = 4

12 + 4 = 16
• Verwag dat sommige leerders die getal op verskillende maniere mag afbreek om die
bewerking vir hulself makliker te maak:

47 – 26 = 

47 – (10 + 10 + 6)

47 – 10 ➝ 37 – 10 ➝ 27 – 6 = 21
Gebruik en toepassing van vorige kennis as tegnieke
Die onderstaande tegnieke laat leerders toe om hul telvaardighede en getalbegrip te
vorm. Die inoefening van hierdie tegnieke sal leerders aanmoedig om oor die verband
tussen getalle na te dink en dit leer die leerders dat hulle hul kennis kan gebruik en
toepas om bewerkinge te doen.
Tel aan en terug
48 – 39 = 
Aantel vanaf 39 is ‘n gepaste strategie omdat die getalle na aan mekaar is.
Identifiseer amper-dubbels
24 + 25 verduidelik dit is dubbel 24 plus 1 of dubbel 25 minus 1

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

24 + 24 + 1
Leerders mag hul strategie rekrodeer deur pyltjies te gebruik

24 + (20 + 4) + 1

24 + 20 ➝ 44 + 4 ➝ 48 + 1 = 49
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 99 • Optelling tot 50 Gebruik halvering om ‘n getal op te breek
Optel en • Aftrekking vanaf 99 • Aftrekking vanaf 50 29 + 12
aftrek
• Gebruik van gepaste • Gebruik van gepaste 29 + (6 + 6)
simbole ( +, -, =, ) simbole ( +, -, =, )
29 + 6 ➝ 35 + 6 = 41
• Inoefening van • Inoefening van
getalkombinasies tot getalkombinasies tot Verander ‘n getal na ‘n veelvoud van tien en voeg een by of neem een weg
20 15
Tel aan of terug tot die naaste 10

28 + 19 = 
Leerders moet herken dat hulle twee keuses het in hierdie geval. Verander 28 of 19 tot
die naaste veelvoud van 10. Dit is hul eie keuse.
Die som kan geskryf word as: 28 + 19 = 28 + 20 - 1

28 + 20 ➝ 48 - 1 = 47
Sommige leerders mag die 20 in 2 groepe van 10 afbreek om akkuraat te bereken.
Dit help leerders om meer vertroue te ontwikkel en selfstandig te werk met betrekking tot
wiskunde as hulle strategieë het.
-- Om hul eie oplossings na te gaan; en
-- Om hul oplossings te beoordeel.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
263
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

264
JAAR)
1.14 • Vermenigvuldig getalle • Vermenigvuldig getalle Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
1 tot 10 met 1, 2, 5, 3 1 tot 10 met 2, 5
Herhaalde Gedurende die tweede kwartaal, gaan leerders voort om hul begrip vir vermenigvuldiging
en 4
optelling • Gebruik van gepaste te versterk. Vermenigvuldig 1 tot 10 met 5 word bekendgestel. Vir die bekendstelling van
wat tot ver- • Gebruik van gepaste simbole ( +, -, =, ) vermenigvuldiging met 5, verwys na die notas vir vermenigvuldiging in kwartaal 1.
menigvul- simbole ( +, -, =, )
Teen die einde van die kwartaal behoort die leerders die volgende te kan neerskryf:
diging lei
1 groep van 5 is 5 of 1 maal 5 is 5 of 1x5=5
2 groepe van 5 is 10 of 2 maal 5 is10 of 2 x 5 = 10
WISKUNDE GRAAD 1-3

3 groepe van 5 is 15 of 3 maal 5 is 15 of 3 x 5 = 15

Die fokus is nie om die tafels te meoriseer nie, maar eerder om die begrip van
vermenigvuldiging te bou. Leerders moet leer om die getalsin met vermenigvuldiging te lees
en te verstaan.
Veelvuldige beelde vir vermenigvuldiging word voorsien en baie skryfwerk word in die
klaswerkboeke gedoen.
Voorbeelde van skryfwerk

Skryfwerk in tabelle:

Aantal kinders 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Aantal bene
Vloeidiagramme

  1
2
3
4
×  !    

Wanneer daar met getalpatrone gewerk word, kan vermenigvuldiging verbind word met

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

oorslaantel, deur patrone van veelvoude op die getallekaart te ondersoek.
Voorbeeld: Leerders kan twee’s en vywe op ‘n getallekaart rekordeer. Hulle kan dan
bespreek watter getalle kom in beide die twee- maal tafel en die vyf-maal tafel voor.
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Getalbegrip:
Getalgebied 99 Getalgebied 50 Beweringstrategië, getalbegrip, kennis en bekende getalfeite word ontwikkel deur
Hoofrekene
• Orden ‘n gegewe • Orden ‘n gegewe probleemoplossing en bewerkinge. Hierdie word tydens tyd vir hoofrekene geoefen. Dit help
versameling versameling die leerders om bekend te raak met die feite en begrippe en om dit met gemak te gebruik
geselekteerde getalle geselekteerde getalle wanneer bewerkinge en probleemoplossing in konteks gedoen moet word.
• Vergelyk getalle tot 99 • Vergelyk getalle tot 100 Voorbeelde van vrae wat gevra kan word:
en sê watter is 1, 2, en sê watter is 1, 2, Getalname en -simbole
3, 4, 5, en 10 meer of 3, 4, 5, en 10 meer of
Hou ‘n kaart omhoog of skryf ‘n getalnaam. Kies ‘n leerder om die bypassende syfer te
minder minder
skryf.
Vinnige herroep: Vinnige herroep: Meer of minder
• Optel-en aftrekfeite Optel-en aftrekfeite tot 10 Wat is?
tot 20
Hoofrekenestrategieë • 1 minder as 50
• Optel of aftrek van
Gebruik • 1 meer as 39
veelvoude van 10
bewerkingstrategieë om • Meer as 42
vanaf 0 tot 100
effektief op te tel en af
Bewerkingstrategieë te trek: • Minder as 29

Gebruik • Sit die groter getal • Meer as 30

bewerkingstrategieë om eerste om aan te tel of • 3 minder as 27
effektief op te tel en af terug te tel
• Meer as 38
te trek:
• Denkbeeldige • Meer as 35
• Sit die groter getal getallelyn
eerste om aan te tel of • 10 meer as 20
• Verdubbeling en
terug te tel Wat is die 5de letter van die alfabet?
halvering
• Getallelyn Wat is die 9de maand van die jaar?
• opbou en afbreek van
• Verdubbeling en getalle Voor en na
halvering Watter getal kom net voor 37?
• Gebruik die verband
• opbou en afbreek van tussen optel en aftrek Watter getal kom net na 39?
getalle
Ordening en vergelyking

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Gebruik die verband Wat is meer: 21 of 41?
tussen optel en aftrek
Gee ‘n getal tussen 37 en 39.
Optel- en aftrekfeite:
Verwys na notas vir kwartaal 1.

265
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

266
JAAR)
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Bewerkingstrategieë:
Getalgebied 99 Getalgebied 50
Hoofrekene Gebruik bewerkingstrategieë om effektief op te tel en af te trek.
• Orden ‘n gegewe • Orden ‘n gegewe
Tel verskeie getalle by deur die volgende strategieë te gebruik:
versameling versameling
geselekteerde getalle geselekteerde getalle • Soek vir getalpare wat 10 maak en gebruik dit eerste
• Vergelyk getalle tot 99 • Vergelyk getalle tot 100 2+7+8
en sê watter is 1, 2, en sê watter is 1, 2,
2 + 8 maak 10 en tel 7 by
3, 4, 5, en 10 meer of 3, 4, 5, en 10 meer of
WISKUNDE GRAAD 1-3

minder minder Plaas die groter getal eerste en tel aan of terug
Vinnige herroep: Vinnige herroep: • Begin met die grootste getal
• Optel-en aftrekfeite Optel-en aftrekfeite tot 10 3+6
tot 20
Hoofrekenestrategieë Verander die getalsin: 6 + 3 en tel aan tot 9
• Optel of aftrek van
Gebruik • Gebruik verdubbeling as ‘n hoofrekene-strategie
veelvoude van 10
bewerkingstrategieë om
vanaf 0 tot 100 Identifiseer byna-dubbels.
effektief op te tel en af
Bewerkingstrategieë te trek: Voorbeeld:
Gebruik • Sit die groter getal 5 + 4 = 9 verduidelik dat dit dubbel plus 1 of dubbel 5 minus 1
bewerkingstrategieë om eerste om aan te tel of
effektief op te tel en af terug te tel Herken dat wanneer twee getalle na aan mekaar is, dit makliker is om die verskil te kry deur
te trek: aan te tel as om terug te tel.
• Denkbeeldige
• Sit die groter getal getallelyn 8 – 6 = 2 en verduidelik dat om van 6 tot 8 aan te tel, 2 is
eerste om aan te tel of Sommige hoofrekene kan sonder apparaat gedoen word, maar dit is tog nuttig om
• Verdubbeling en
terug te tel hoofrekene met apparaat te doen.
halvering
• Getallelyn Voorgestelde apparaat
• opbou en afbreek van
• Verdubbeling en getalle • ‘n Getallelyn (met of sonder getalle)
halvering
• Gebruik die verband • ‘n Getallekaart
• opbou en afbreek van tussen optel en aftrek
getalle • Plekwaardekaarte (Spreikaarte)

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Gebruik die verband • Telkrale
tussen optel en aftrek
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)

CAPS
1.17 • Gebruik en benoem • Gebruik en benoem Hierdie kwartaal fokus op:
breuke in bekende breuke in bekende
Breuke Gedurende hierdie kwartaal word leerders aan breuke bekendgestel. Leerders sal daaraan bekndgestel word
kontekste en sluit kontekste en sluit
deur middel van woordprobleme en aktiwiteite wat deling behels. Die begrip is egter so belangrik dat dit verder
halwes, kwarte, derdes halwes, kwarte, derdes
ontwikkel moet word deur addisionele aktiwiteite.
en vyfdes in en vyfdes in
• Maak halwe en kwart vorme deur te vou en te knip
• Herken breuke in die • Herken breuke in die
vorm van diagramme vorm van diagramme Leerders kan papier in die helfte vou en elke deel benoem. Dit is belangrik dat hulle verstaan dat wanneer
twee gelyke dele gemaak is, word elke deel ‘n helfte genoem. Die papier kan dan weer in die helfte gevou
• Skryf breuke as 1 • Skryf breuke as 1
word. Dit is belangrik dat die papier op verskillende maniere gevou word om ‘n helfte te kry wat anders lyk.
helfte, 2 derdes helfte, 2 derdes
 

of
or  

Vra altyd vir die leerders om te voorspel hoeveel stukke hulle sal kry en laat hulle toe om die papier oop te
vou om te kyk of hulle reg is. Deur twee verskillende helftes of twee verskillende kwart vorms te vergelyk kan
tot interessante gesprekke oor vorm en grootte lei.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
267
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

268
JAAR)
1.17 • Gebruik en benoem • Gebruik en benoem Die leerders kan gevra word:
breuke in bekende breuke in bekende
Breuke Kan ek hierdie twee vorms dieselfde noem – een helfte?
kontekste en sluit kontekste en sluit
halwes, kwarte, derdes halwes, kwarte, derdes  
en vyfdes in en vyfdes in
• Herken breuke in die • Herken breuke in die
vorm van diagramme vorm van diagramme
• Skryf breuke as 1 • Skryf breuke as 1
WISKUNDE GRAAD 1-3

Bewys aan my dat ek hierdie twee vorms albei een kwart kan noem.
helfte, 2 derdes helfte, 2 derdes
 

Leerders behoort elke deel te benoem en dit kan gedoen word deur die breuke neer te skryf, byvoorbeeld:

een kwart
een halwe
• Kombineer om ‘n hele te maak
Laat leerders breuksirkels of uitgeknipte sirkels van papier gebruik om uit te vind hoe die halwe en kwart
vorms gekombineer kan word om weer ‘n hele te maak.
• Inkleur of skakering van breuke
Hierdie tipe aktiwiteite bevorder:
• Kennis dat breuke gelyke dele is;
• Identifisering van breukdele en die benoeming daarvan
Neerskryf van breukname
Breuksimbole word nie op hierdie tydstip bekendgestel nie. Leerders leer hoe om breukdele te etiketteer deur

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

een helfte of een kwart neer te skryf.
 GRAAD 2 KWARTAAL 2
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA
BEGRIPPE EN VAAR-

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2
JAAR)
2.1 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en In graad 1 en kwartaal 1 van graad 2 is dit aanbeveel dat leerders met patrone werk waarin 1 les
beskryf beskryf elemente (vorms, lyne of voorwerpe) op presies dieselfde manier herhaal word. In kwartaal
Meetkun-
2 van graad 2, kan leerders met patrone begin werk waarin die grootte van die vorms of die
dige patrone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en
aantal vorms verander op ‘n voorspelbare wyse.
beskryf in woorde beskryf in woorde
Sommige patrone het identiese groepe vorms of voorwerpe wat herhaal word waar die
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
grootte van die vorm verander op ‘n voorspelbare manier, byvoorbeeld die vorm word
met voorwerpe met voorwerpe
kleiner.
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
met tekeninge met tekeninge  
van lyne, vorms of van lyne, vorms of
voorwerpe. voorwerpe.
Skep en beskryf eie Skep en beskryf eie
patrone patrone Sommige patrone bestaan slegs uit een tipe vorm, maar die vorm word groter of kleiner,
byvoorbeeld:
Skep eie Meetkundige Skep eie Meetkundige
patrone patrone  
• met voorwerpe • met voorwerpe
• met tekeninge • met tekeninge
van lyne, vorms of van lyne, vorms of Sommige patrone bestaan uit groepe van dieselfde voorwerpe, maar die getal van elke tipe
voorwerpe voorwerpe vorm of voorwerp word meer of minder op ‘n reëlmatige wyse, byvoorbeeld:
Patrone om ons  
Identifiseer, beskryf
in woorde en kopieer Kopieering van die patroon help leerders om die logika van die patroon se samestelling
Meetkundige patrone waar te neem.
• in die natuur Uitbreiding van die patroon help die leerders om na te gaan of hulle die logika van die
• vanuit moderne patroon begryp.
alledaagse lewe Beskrywing van die patroon help leerders om hul woordeskat en praatvaardighede

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• vanuit ons kulturele te ontwikkel.dit help ook die onderwyser om te sien hoe die leerders die patroon
erfenis geinterpreteer het. Dit is gewoonlik makliker vir die leerders om oor die patroon te praat
nadat hulle dit gemaak het. Teen die tyd behoort leerders hul patrone te kan beskryf sonder
die hulp van leidende vrae. Gaan voort om op die ontwikkeling van woordeskat te fokus wat
benodig word vir die beskrywing van patrone.

269
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2

270
JAAR)
2.2 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Verwys na notas vir kwartaal 1, maar brei die getalgebied uit na 150. 3 lesse
beskryf beskryf
Getalpa-
trone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige
getalpatrone tot ten getalpatrone tot ten
minste 200 minste 150
• Getalpatrone behoort
aantel en terugtel in te
WISKUNDE GRAAD 1-3

Skep en beskryf eie

sluit:
patrone
• 1s vanaf enige getal
Skep eie getalpatrone
tussen 0 en 150
• Veelvoude van 10
tussen 0 en 150
• Veelvoude van 5
tussen 0 en 150
• Veelvoude van 2
tussen 0 en 150
• Veelvoude van 3 en 4
tussen 0 en 150

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 2 KWARTAAL 2
RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)
3.1 Woordeskat van Woordeskat van Voorgestelde fokus vir kwartaal 2: woordeskat van posisie, volg van aanwysings 2 lesse
posisie posisie
Posisie, Kwartaal 2 se fokus kan op posisie en oriëntasie wees. In die derde kwartaal kan leerders
oriëntasie Beskryf die posisie van Beskryf die posisie van met aansig werk. Begin deur die leerders se kennis ten opsigte van posisie en oriëntasie te
en aansig voorwerpe in verhouding voorwerpe in verhouding assesseer.
tot mekaar, byvoorbeeld tot mekaar, byvooebeeld
Hoe verskil graad 2 van graad1?
bo-op, voor, agter, bo-op, voor, agter,
links,regs, af, langs. links,regs, af, langs. In graad 2, word die werk wat die leerders ten opsigte van posisie, oriëntasie en aansig in
graad 1 gedoen is, ingeskerp.
Posisie en aansig Posisie en aansig
Woordeskat of position
Vergelyk verskillende Pas verskillende aansig
aansigte van dieselfde van dieselfde alledaagse Woordeskat ten opsigte van posisie behoort deur middel van praktiese aktiwiteite wat die
alledaagse voorwerp voorwerp. leerders betrek in liggaamlike oefening en speletjies met aksiewoorde, bekendgestel en
ingeoefen. Dit kan gedoen word tydens klassikale onderrigtyd of fokusgroep onderrigtyd.
Posisie en rigting
Daar word voorgestel dat twee lesse gedurende kwartaal 2 aan posisie-aktiwiteite bestee
Volg aanwysings om word, maar gaan voort om die relevante woordeskat bekend te stel en in te oefen vir kort
rond te beweeg in die gedeeltes van klassikale-, fokusgroep- en selfstandige werkstyd. Hierdie woordeskat kan
klaskamer ook tydens taal en Lewensvaardigheidlesse geoefen word.
Die woordeskat met betrekking tot posisie word deur middel van geskrewe werk soos
inkleur, pas prente by woorde, teken ‘n voorwerp of vorm se posisie in verhouding tot ‘n
ander voorwerp of vorm.
Posisie en rigting
Die onderrig van die volg van aanwysings word deur praktiese aktwiteite gedoen waar
leerders aanwysings volg om rond te beweeg. Leerders in graad 2 kan mondelinge
of geskrewe aanwysings kry om in die klaskamer rond te beweeg, byvoorbeeld “Kom
vorentoe”, Staan langs jou stoel”, “Spring oor die asblik.”

FP Wiskunde Graad 1 - 3
271
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

272
JAAR)
3.2 Verskeidenheid Geen spesifieke fokus ten opsigte van 3-D werk word vir kwartaal 2 voorgestel nie. Werk
voorwerpe wat wel gedoen word, kan deur geskrewe oefeninge gekonsolideer. Leerders gaan ook
3-D
voort om 3-D voorwerpe uit herwinbare materiaal of konstruksiestelle te bou gedurende
voorwerpe Herken en benoem
selfstandige werkstyd.
3-D voorwerpe in die
klaskamer en in prente
• balvorms, (sfere)
• boksvorms (prismas)
WISKUNDE GRAAD 1-3

• silinders
Kenmerke van
voorwerpe
Beskryf, sorteer en
vergelyk 3-D voorwerpe
in terme van:
• grootte
• voorwerpe wat rol
• voorwerpe wat gly
Fokusaktiwiteite
Waarneming en bou van
gegewe 3-D voorwerpe
deur gebruik te maak
van konkrete materiaal
soos uitgeknipte 2-D
vorms, boublokke,
herwinningsmateriaal,
konstruksiestelle en
ander 3-D Meetkundige
voorwerpe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms Wat is nuut in graad 2?
2-D vorms Herken en benoem 2-D Herken en benoem 2-D • reghoeke
vorms vorms
In graad 2 word meeste van die werk prakties met konkrete voorwerpe gedoen. Alle werk
• sirkels • sirkels word deur geskrewe oefeninge gekonsolideer te word.
• driehoeke • driehoeke Leerders begin met vryspel deur verskeie vorms te gebruik om prente te maak
met uitgeknipte Meetkundige vorms. Dit kan tydens selfstandige werkstyd en
• vierkante • vierkante
Lewensvaardigheidslesse gedoen word.
• reghoeke • reghoeke
Leerders kopieer prente wat van Meetkundige vorms gemaak is. Die prente kan deur die
Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms onderwyser of handboek verkry word. Dit help die leerders om die volgende te identifiseer:
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en • sirkels en vierkante van verskillende groottes;
vergelyk 2-D vorms in vergelyk 2-D vorms in
• vierkante, reghoeke en driehoeke in verskillende posisies; en
terme van: terme van:
• driehoeke en reghoeke met verskillende vorms. Dit kan tydens selfstandige werkstyd en
• grootte • grootte
Lewensvaardigheidslesse gedoen word.
• kleur • kleur
• vorm • vorm
• reguit sye • reguit sye
• ronde sye • ronde sye

FP Wiskunde Graad 1 - 3
273
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

274
JAAR)
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms Vergelyking en beskrywing van 2-D vorms: grootte
2-D vorms Herken en benoem 2-D Herken en benoem 2-D Leerders vergelyk die grootte van soortgelyke vorms, byvoorbeeld:
vorms vorms • orden sirkels van die kleinste tot die grootste; en
• sirkels • sirkels • plaas al die vierkante of dieselfde groottes bymekaar
• driehoeke • driehoeke Gebruik die woordeskat van grootte om die verskillende vorms te vergelyk, byvoorbeeld:
“Ek teken ‘n driehoek binne-in die vierkant, dus is die driehoek kleiner as die vierkant.”
• vierkante • vierkante
Beskrywing van 2-D vorms: kleur
WISKUNDE GRAAD 1-3

• reghoeke • reghoeke
Leerders praat oor die kleure van vorms en sorteer dit dan volgens kleur.
Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms
Identifiseer en benoem voorwerpe en hul kleure, vergelyk die groottes van voorwerpe. Dit
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en kan tydens patroonwerk ingeoefen word.
vergelyk 2-D vorms in vergelyk 2-D vorms in
Herken en benoem sirkels, driehoeke, vierkante en reghoeke
terme van: terme van:
Leerders moet met sirkels en vierkante van verskillende groottes en driehoeke wat
• grootte • grootte verskillend gevorm is, werk.
• kleur • kleur Dit is belangrik dat leerders nie net een voorbeeld van elke vorm sien nie. Die meeste
• vorm • vorm gekoopte stelle van vorms verskaf net een voorbeeld van driehoeke. Leerders moet die
volgende herken:
• reguit sye • reguit sye
-- Driehoeke wat verskillend gevorm is en verskillende posisies geplaas word . Hier is
• ronde sye • ronde sye voorbeelde van driehoeke:
 

-- Vierkante van verskillende groottes wat in verskillende posisies geplaas is. Hier is
voorbeelde van vierkante:
 

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

-- Reghoeke van verskillende vorms wat in verskillende posisies geplaas is. Hier is
voorbeelde van reghoeke:
 
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms -- Sirkels van verskillende groottes. Hier is voorbeelde van sirkels: 3 lesse
2-D vorms Herken en benoem 2-D Herken en benoem 2-D
vorms vorms
• sirkels • sirkels
• driehoeke • driehoeke
• vierkante • vierkante Leerders kan met uitgeknipte kartonvoorbeelde werk. Dit laat die leerders toe om
• reghoeke • reghoeke verskillende driehoeke, vierkante en reghoeke te sien wat in verskillende posisies geplaas
is.
Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms
Leerders sorteer die vorms volgens die wat reguit- of ronde sye het.
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
vergelyk 2-D vorms in vergelyk 2-D vorms in Leerders sorteer en groepeer vorms volgens driehoeke, vierkante of sirkels.
terme van: terme van: Werk word deur middel van geskrewe oefeninge gekonsolideer. Hierdie oefeninge sluit in:
• grootte • grootte inkleur, pas van vorm by sy naam, ensovoorts.

• kleur • kleur
• vorm • vorm
• reguit sye • reguit sye
• ronde sye • ronde sye
3.4 Simmetrie Simmetrie Leerders moet die lyn van simmetrie in konkrete voorwerpe en prente kan sien. 1 les
Simmetrie Herken en teken die lyn Herken en teken die lyn Geskrewe oefeninge:
van simmetrie in 2-D van simmetrie in 2-D
-- Moet nie net die ander helfte teken nie;
Meetkundige en nie- Meetkundige en nie-
Meetkundige vorms. Meetkundige vorms. -- Moet voorbeelde insluit waar die leerders die simmetrielyn inteken. Die simmetrielyn
moet nie altyd ‘n vertikale lyn wees nie, byvoorbeeld in ‘n prent van ‘n slang kan die
simmetrielyn horisontaal wees; en
-- Voorbeelde wat ingesluit word mag meer as een simmetrielyn bevat.
Indien leerders onseker is of ‘n prent of vorm ‘n simmetrielyn het, kan hulle dit toets deur die
papier te vou en te kyk of die twee helftes presies dieselfde is. Indien dit is, is die voulyn die

FP Wiskunde Graad 1 - 3
simmetrielyn.

275
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 2 KWARTAAL 2
METING

276
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)
4.1 Lees van tyd Lees van tyd Leerders gaan voort om oor tydsverloop en die tydsduur te praat. 1 les
Tyd • Ken die dae van die • Ken die dae van die Gedurende klassikale onderrigtyd en fokusgroepstyd, gaan leerders voort om oor die dae
week week van die week, maande van die jaar, huidige dag se datum, asook die dae voor en na die
huidige te praat. Leerders raak bekend met kalenders deur voort te gaan om die volgende
• Ken die maande van • Ken die maande van
daarop te noteer:
die jaar die jaar
WISKUNDE GRAAD 1-3

• verjaarsdae;
• Dui verjaarsdae, • Dui verjaarsdae,
godsdienstige feeste, godsdienstige feeste, • godsdienstige feeste;
openbare vakansiedae, openbare vakansiedae,
• historiese gebeure;
historiese gebeure, historiese gebeure,
skoolgebeure op ‘n skoolgebeure op ‘n • skoolgebeure; en
kalender aan kalender aan
• openbare vakansiedae
• Lees 12-uur tyd in ure, • Lees 12-uur tyd in ure,
Gedurende selfstandige werkstyd, gaan leerders voort om alledaagse gebeure te orden en
halfure en kwart-ure halfure en kwart-ure
plaas prente van gebeure in volgorde.
Bereken die tydsduur Bereken die tydsduur
Leerders oefen om tyd in ure te lees.
en tydsverloop en die tydsverloop
Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
Gebruik kalenders om Gebruik horlosies om
tydsduur te bereken en tydsverloop te bereken in Die tweede kwartaal se fokus is om die tyd in ure en half-ure op ‘n analogiese horlosie te
in dae of weke te beskryf. ure en halfure lees. Dit kan ‘n fokus van ‘n les wees. Dit sluit ook die bespreking in van die gebruik van
vm. en nm. deur 12-uur tyd te gebruik. Die lees van tyd behoort gereeld deur die loop van
Gebruik horlosies om
die kwartaal geoefen te word. Leerders kan byvoorbeeld gevra word hoe laat die skool
tydsverloop te bereken
begin, dit pouse is en hoe laat hulle huistoe gaan, of hoe laat hulle van een les na die
in ure, halfure en kwart-
volgende verander. Kies tye waar die horlosie presies op die uur of halfuur is. Dit is nuttig
ure.
om ‘n groot, werkende muurhorlosie in die klaskamer te hê, sodat die leerders daarna kan
verwys. Leerders kan ook modelle van horlosies maak. Hulle kan dan verskillende tye
daarop aantoon en sommige berekeninge kan daarop gedoen word, byvoorbeeld: “Hoe lyk
die wysers as dit 10 uur is? Hoe sal dit lyk as dit ‘n halfuur later as 10 uur is?”

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.2 Informele meting Gedurende kwartaal 1 is die fokus op skatting, meting, vergelyking en rekordering van lengtes, breedtes en hoogtes deur informele
eenhede en meters te gebruik.
Lengte • Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer Beide hierdie metodes om lengte te meet kan deur die loop van die kwartaal geoefen word tydens selfstandige werkstyd. Alle werk behoort
lengte deur gebruik gerekordeer te word.
te maak van nie-
Gedurende die tyd wat aan Getalle, Bewerkings en Verwantskappe toegeken word, kan leerders probleemoplossing doen in die volgende
standaard meting,
kontekste:
byvoorbeeld
handbreedtes, treë, • informele meting van lengte; en
potloodlengtes, tellers,
• meting van lengte in meters.
ensovoorts
Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die
• Beskryf die lengte
kwartaal.
van voorwerpe en
sê hoeveel informele
eenhede dit lank is
• Gebruik woordeskat
om oor die vergelyking
te praat, byvoorbeeld
langer, korter, wyer
Bekendstelling van
formele meting
Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer
lengte deur gebruik
te maak van meters
(meterstokke of
meterlengtes of lyn) as
die standaard lengte-
eenhede.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
277
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

278
JAAR)
4.3 Informele meting Informele meting Hoe verskil graad 2 van graad1?
Massa • Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk, In graad 1 was die aanbeveling dat leerder daarop fokus om met ‘n balans te werk om:
orden en rekordeer orden en rekordeer • Die massa van voorwerpe te vergelyk;
massa deur gebruik massa deur gebruik • Die massa van drie of meer voorwerpe te orden en te vergelyk deur die voorwerpe op ‘n
te maak van nie- te maak van nie- balans te plaas totda al die voorwerpe in volgorde van massa georden kan word; en
standaard maat- standaard maat-
• Die massa van voorwerpe te vind deur informele massa-eenhede te gebruik.
eenhede en ‘n balans, eenhede en ‘n balans,
byvoorbeeld blokke, byvoorbeeld blokke, Leerders fokus ook op die ontwikkeling van die woordeskat om oor massa te praat.
WISKUNDE GRAAD 1-3

bakstene, ensovoorts bakstene, ensovoorts Leerders behoort hulle kennis te konsolideer deur ‘n balans en informele eenhede te
gebruik om massa te meet.
• Gebruik woordeskat • Gebruik woordeskat
om oor die vergelyking om te praat oor Dan kan hulle aan massa in kilogramme bekend gestel word.
te praat, byvoorbeeld die vergelyking, Informele meting van massa deur ‘n balans en nie-standaard ennhede te gebruik
lig, swaar, ligter, byvoorbeeld lig, swaar, Leerders leer al die beginsels van meting deur nie-standaard eenhede te gebruik. Meting
swaarder ligter, swaarder met nie-standaard eenhede behoort nie as minderwaardig teenoor die meting met
Bekendstelling van Bekendstelling van standaardeenhede beskou te word nie.
formele meting formele meting Gekoopte massabalans kan gebruik word. Indien daar nie ‘n gekoopte massabalans
beskikbaar is nie, kan een gemaak word deur twee van die volgende aan ‘n klerehanger
• Vergelyk, orden en • Vergelyk, orden
te hang: joghurt bakkies, die onderdeel van ‘n 2 liter bottel, die onderdeel van ‘n liter
rekordeer die massa en rekordeer
melkbottel of ‘n koeldrankboks (identiese houers word aan beide kante van die hanger
van kommersieel die massa van
gehang).
verpakte voorwerpe kommersiële verpakte
waarvan die massa voorwerpe waarop Meting van massa met nie-standaard eenhede behels die tel van die hoeveelheid van die
in kilogram geskryf is, die massa gedruk gekose eenheid as die voorwerp wat gemeet word, byvoorbeeld ‘n liniaal het dieselfde
byvoorbeeld 2 kilogram is in kilogramme, massa as 9 blokkies.
rys en 1 kilogram meel byvoorbeeld 2 kilogram Leerders behoort ‘n verskeidenheid voorwerpe te meet met verskillende items as informele
rys en 1 kilogram meel maat-eenhede.
• Meet hul eie massa
in kilogram deur ‘n • Meet hul eie massa Leerders moet onderrig word om ten alle tye die massa-eenheid te noem, byvoorbeeld die
badkamerskaal te in kilogramme deur boek het dieselfde massa as 34 albasters.
gebruik gebruik te maak van Sodra leerders die massa-eenheid ‘n paar keer gebruik het, behoort hulle ‘n skatting te kan
‘n badkamerskaal maak van die hoeveelheid van die betrokke eenheid dieselfde massa het as die item wat
indien dit beskikbaar geweeg word. Skatting is belangrik, maar kan slegs gedoen word as die leerders die meting
is. Leerders lees die met daardie eenheid gedoen het.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

massa tot die naaste Leerders moet onderrig word dat massa van verskillende voorwerpe slegs vergelyk kan
kilogram. word indien dieselfde eenheid gebruik is, byvoorbeeld as ‘n liniaal ‘n massa het van 20
blokkies en ‘n skêr het dieselfde massa as 20 albasters, kan daar nie met sekerheid
vasgestel word of hulle dieselfde massa het en of een swaarder is as die ander een nie.
Rekordering van metings
Al is meting ‘n praktiese vaardigheid, behoort leerders hul bevindinge ten alle tye neer te
skryf.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.3 Informele meting Informele meting Werk met kilogramme 3 lesse
Massa • Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk, Die begrip van kilogramme word aan die leerders bekend gestel deur met kruideniersware
orden en rekordeer orden en rekordeer te werk wat in kilogramme verkoop word en waar die aantal kilogramme op die verpakking
massa deur gebruik massa deur gebruik aangedui word. Leerders kan, byvoorbeeld, die massa van die verpakking van die
verskillende items wat in 1 kilogram-verpakkings vekoop word (soos rys, suiker, mieliemeel,
te maak van nie- te maak van nie-
meel of waspoeier) vergelyk. Dit kan op ‘n balans geplaas word om vas te stel of die massa
standaard maat- standaard maat-
van die items min of meer dieselfde is al is die grootte van die verpakking verskillend.
eenhede en ‘n balans, eenhede en ‘n balans,
byvoorbeeld blokke, byvoorbeeld blokke, Leerders kan ‘n verskeidenheid verpakkings gegee word om van die swaarste tot die ligste
bakstene, ensovoorts bakstene, ensovoorts te rangskik volgens die massa wat op die verpakking aangedui word, byvoorbeeld, 2 kg rys,
1 kg suiker, 5 kg mieliemeel, 10 kg stampmielies.
• Gebruik woordeskat • Gebruik woordeskat Lees van badkamerskale
om oor die vergelyking om te praat oor
Leerders kan hul eie massa lees indien badkamerskale beskikbaar is.
te praat, byvoorbeeld die vergelyking,
lig, swaar, ligter, byvoorbeeld lig, swaar, Daar is twee tipes massa meters: digitaal en analoog.
swaarder ligter, swaarder Digitale skale is makliker om te lees omdat die massa in syfers vertoon word. Maak seker
dat die digitale badkamerskaal wat gebruik word die massa net in vol kilogramme weergee.
Bekendstelling van Bekendstelling van Indien dit nie gestel kan word om slegs die volle kilogramme te vertoon nie, moet die
formele meting formele meting leerders onderrig word om die die dele van kilogramme eers te ignoreer.
• Vergelyk, orden en • Vergelyk, orden Die meeste analoë badkamerskale toon die getal vir elke 10kg met ‘n langer lyn om die 5 kg
rekordeer die massa en rekordeer aan te toon. Die 1 kg lyne is gewoonlik nie genommer nie. Dit is soortgelyk aan die manier
van kommersieel die massa van waarop die lyne en getalle op ‘n liniaal werk.
verpakte voorwerpe kommersiële verpakte Laat die leerders tel om te sien dat daar 10 spasies voor die 10 kg merk is waar elke spasie
waarvan die massa voorwerpe waarop een kilogram voorstel en die langer lyn stel 5 kg voor.
in kilogram geskryf is, die massa gedruk Leerders kan die massa op regte badkamerskale lees asook op prente van badkamerskale.
byvoorbeeld 2 kilogram is in kilogramme, Dit is makliker om die massa op ‘n prent van ‘n badkamerskaal te lees as op ‘n regte skaal.
rys en 1 kilogram meel byvoorbeeld 2 kilogram Rekordering van metings
rys en 1 kilogram meel
• Meet hul eie massa Al is meting ‘n praktiese vaardigheid, behoort leerders hul bevindinge ten alle tye neer te
in kilogram deur ‘n • Meet hul eie massa skryf.
badkamerskaal te in kilogramme deur Meting van massa as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en bewerkinge
gebruik gebruik te maak van gedoen moet word
‘n badkamerskaal
Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verwantskappe kan
indien dit beskikbaar leerders probleme oplos binne die konteks van:
is. Leerders lees die
massa tot die naaste • informele meting van massa

FP Wiskunde Graad 1 - 3
kilogram. Voorbeeld: Die stoffer het ‘n massa van 11 albasters. Die boks kleurkryte het ‘n massa van
8 albasters. Wat sal hulle massa saam wees?
• Meting van massa in kilogramme
Voorbeeld: Petro koop 12kg mieliemeel, 5 kg suiker en 2kg rys. Hoeveel weeg haar
inkopies altesaam?

279
Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

280
JAAR)
4.4 Informele meting Kook en bak is ‘n sinvolle konteks waarin leerders kan oefen om kapasiteit te meet. Kies resepte waar mates in koppies, teelepels en
ander informele eenhede aangegee word.
Kapasiteit / • Skat en meet, vergelyk
Volume en orden die kapasiteit Die fokus tot dusver was:
van houers (dit wil
• Ontwikkeling van die woordeskat om oor die verskil in volume te praat;
sê die hoeveelheid
wat die houer bevat • Die volume in twee identiese houers te vergelyk;
as dit gevul is) deur
• Die volumes in twee verskillende houers te vergelyk, veral wyer en nouer houers; en
gebruik te maak van
WISKUNDE GRAAD 1-3

nie-standaard mates, • Meting van kapasiteit en volume met nie-standaard instrumente en eenhede.
byvoorbeeld lepels en
koppies Gedurende selfstandige werkstyd, oefen leerders om volume en kapasiteit te skat, vergelyk, orden en bevindinge neer te skryf wanneer
daar met nie-standaard en informele maat-eenhede werk.
• Beskryf die kapasiteit
van die houer deur te Meting van kapasiteit as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en bewerkinge gedoen moet word
tel en te sê hoeveel Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders probleme oplos binne die konteks van informele
van die informele meting van kapasiteit of volume, byvoorbeeld Ouma gebruik 2 koppies melk om ‘n nagereg te maak. Hoeveel melk sal sy benodig indien
eenhede dit geneem sy die resep wil verdubbel?
het om die houer te
vul, byvoorbeeld die Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die
bottel het ‘n kapasiteit kwartaal.
van vier koppies
Bekendstelling van
formele meting
• Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer
die kapasiteit van
voorwerpe deur in liters
te meet
• Vergelyk, orden en
rekordeer die kapasiteit
van kommersieël
verpakte voorwerpe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

waarvan die kapasiteit
in liters op die produk
gedruk is, byvoorbeeld
2 liters melk, 1 liter
koeldrank, 5 liter verf
 GRAAD 2 KWARTAAL 2
5. DATA HANTERING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)
5.4 Versamel en organiseer
data
Versamel en
organiseer • Versamel data oor
data die klas of skool om
onderwyser se vrae te
beantwoord
• Organiseer data
5.5 Datavoorstelling
Datavoor- • Stel data voor in
stelling prentdiagramme

5.6 Ontleed en interpreteer Ontleed data vanuit Leerders behoort die hele data-siklus in kwartaal 1 ervaar het en kan hulle nou op die 1 les
data gegewe voorstellings analisering van gegewe voorstellings fokus.
Ontleed en
interpreteer • Beantwoord Gedurende die tweede kwartaal, Ontleed leerders ten minste een prentgrafiek.
data vrae oor data in
Leerders beantwoord vrae oor die prentgrafiek, byvoorbeeld:
prentdiagramme
• “Watter TV program is die gewildste in ons klas?”
• “Watter program is die gunsteling van die die minste kinders in die klas?”
• “Hou meer kinders van ... of ... ?”
• “Hoeveel leerders verkies ... bo ...?”

FP Wiskunde Graad 1 - 3
281
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 2 KWARTAAL 3
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE

282
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)
1.1 Tel voorwerpe Tel tot ten minste 180 Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
alledaagse voorwerpe In kwartaal 2 word die getalgebeid vergroot en die leerders tel nou 180 voorwerpe. Die tel
Tel Gee ‘n redelike
akkuraat . van voorwerpe in hierdie kwartaal gaan voort om die volgende vas te lê:
voorwerpe skatting en tel ten
minste 200 alledaagse Gee ‘n redelike skatting • Telvaardighede wat nodig is vir die begrip van plekwaarde;
voorwerpe. Groepering van ‘n aantal voorwerpe
WISKUNDE GRAAD 1-3

as ‘n strategie word wat getel kan word. • Roetinetel;

aangemoedig. • Die noem van getalname;
• Die herkenning van getalsimbole; en
• Telvaardighede wat benodig word vir bewerkinge.
Die fokus is steeds op die tel van groepe deur ‘n verskeidenheid gestruktureerde of
vooraf-gegroepeerde apparaat te gebruik. Dit is nuttig om sommige van dieselfde apparaat
te gebruik wanneer plekwaarde gedoen word, byvoorbeeld leerders kan die basis-tien
blokkies gebruik om in tiene te tel en om groepe van 10 aan te dui.
Die volgende vrae kan gevra word wanneer voorwerpe getel word is:
• Hoe weet jy dat jy daardie getal getel het?
• Hoe kan jy jou antwoord toets?
1.2 Tel aan en terug in: Tel aan en terug in: Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
Tel aan en • 1e, vanaf enige getal • 1e, vanaf enige getal Die getalgebied vergroot van 150 tot 180. Dit is belangrik om die leerders se aandag op die
terug tussen 0 en 200 tussen 0 en 180 getalle wat hulle tel, te vestig. Vra byvoorbeeld: “As ons in veelvoude van 2 tel van 120 tot
• 10e vanaf enige • 10e vanaf enige 140, sal ons die getal 121 tel? Hoekom nie?
veelvoud van 10 veelvoud van 10 Dit is ook belangrik om steeds die getallelyn en die 100-getallekaart te gebruik om te sien
tussen 0 en 200 tussen 0 en 180 hoe die woorde wat gebruik word, aansluit by die struktuur van die getallestelsel. Leerders
• 5e vanaf enige • 5e vanaf enige moet ‘n getallekaart van 100 tot 200 te hê vir getalidentifisering en om te tel.
veelvoud van 5 tussen veelvoud van 5 tussen Verwys na die notas vir kwartaal 2.
0 en 200 0 en 180
• 2s vanf enige veelvoud • 2s vanf enige veelvoud

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

van 2 tussen 0 en 200 van 2 tussen 0 en 180
• 3s vanaf enige • 3s vanaf enige
veelvoud van 3 tussen veelvoud van 3 tussen
0 en 200 0 en 180
• 4s vanaf enige • 4s vanaf enige
veelvoud van 4 tussen veelvoud van 4 tussen
0 en 200 0 en 180
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
HEELGETALVOORSTELLING
1.3 Herken, identifiseer en Herken, identifiseer en Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
lees getalle lees getalle
Getalsim- Die getalgebied vir:
bole en • Herken, Identifiseer • Herken, Identifiseer
• Ken, lees en skryf van getalsimbole vergroot na 180; en
getalname en lees getalsimbole en lees getalsimbole
0 - 200 0 - 180 • Ken, lees en skryf tot 75.
• Skryf getalsimbole 0 • Skryf getalsimbole 0 Leerders moet daartoe in staat wees om getalle te identifiseer en die verskil in hul eie
-200 -180 woorde te kan verduidelik, byvoorbeeld: leerders kyk na die volgende getalkaarte en kan
die verskil tussen die twee getalle uitwys.
• Herken, Identifiseer • Herken, Identifiseer en
en lees getalname 0 lees getalname 0 - 75   16
- 100 11 16 13 16
• Skryf getalname 0 – 75
• Skryf getalname 0 –
100 Verwys ook na die notas vir kwartaal 2.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
283
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

284
JAAR)
1.4 Orden en vergelyk Orden en vergelyk Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
getalle tot 99 getalle tot 75
Beskryf, Gedurende hierdie kwartaal word getalle tot 75 georden en vergelyk.
vergelyk • Orden heelgetalle tot • Orden heelgetalle tot
Tot op hede, het leerders getalle vergelyk en georden om ‘n sin vir die grootte van die
en orden 99 van die kleinste 75 van die kleinste
getalle in verhouding tot mekaar te ontwikkel. Vrae moet versigtig gekies word om die
getalle tot die grootste en die tot die grootste en die
leerders te help om hul hoër-orde denke te ontwikkel met betrekking tot getalwaarde.
grootste tot die kleinste grootste tot die kleinste
Die tipe vrae wat gevra word, moet uitdagings aan die leerder bied.
• Vergelyk heelgetalle • Vergelyk heelgetalle
tot 99 deur deur woordeskat soos Leerders moet hul woordeskat ontwikkel sodat hulle hul gedagtes kan verduidelik.
WISKUNDE GRAAD 1-3

woordeskat soos kleiner as, groter as,

Voorbeelde van vrae kan die volgende insluit:
kleiner as, groter as, meer as, minder as en
meer as, minder as en gelyk aan te gebruik. • Gee vir my ‘n getal tussen 50 en 60. Is die getal nader aan 50 of 60? Verduidelik jou
gelyk aan te gebruik antwoord met behulp van ‘n getallelyn.
Gebruik ranggetalle om
Gebruik ranggetalle om orde, plek of posisie • Leerders moet oor die ordening van getalle kan dink. Hulle moet kan verduidelik waarom
orde, plek of posisie aan te toon 15 kleiner is as 50. Verduidelikings kan deur die gebruik van konkrete apparaat gestaaf
aan te toon word.
Posisioneer voorwerpe
Posisioneer voorwerpe in ‘n ry vanaf eerste tot Teen die einde van die kwartaal moet die leerders:
in ‘n ry vanaf eerste twintigste of eerste tot
tot tiende, of eerste tot laaste, byvoorbeeld: • Weet watter getalle is kleiner as 50, meer as 50; en
laaste, byvoorbeeld: eerste, tweede, derde ... • Die posisie van al die getalle in die 30s, 40s, ensovoorts, op ‘n getalkaart kan aandui.
eerste, tweede, derde tiende.
...twintigste. Leerders kan gevra word om hul eie getalsinne te formuleer om die relatiewe grootte van
getalle aan te dui, byuvoorbeeld:
Maak die volgende getalsin waar:
•  is 1 more than 
•  is 1 less than 
•  is 10 more than 
•  is 10 less than 
Verwys ook na die notas vir kwartaal 2.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
van ten minste twee- van ten minste twee-
Plekwaarde Hierdie kwartaal, gaan leerders voort om hul begrip van plekwaarde tot 75 to ontwikkel.
syfergetalle tot 99 syfergetalle tot 75
Leerders gaan voort om te:
• Weet wat elke syfer • Weet wat elke syfer
voorstel voorstel • Tel en groepeer om tiene en ene op verskillende maniere aan te toon;
• Afbreek van twee- • Afbreek van twee- • Tel vooraf-gegroepeerde/vooraf-gestruktureerde apparaat;
syfergetalle tot 99 in syfergetalle in
• Gebruik plekwaardekaarte om die aantal in die groepering aan te dui en te tel; en
veelvoude van tiene en veelvoude van tiene en
ene/eenhede ene/eenhede (T E) • Toon verskillende maniere waarop getalle gerangskik is, byvoorbeeld, 35 kan 35 los ene
wees, 3 tiene en vyf ene en 2 groepe van tien en 15 ene Tel pre-grouped/pre-structured
• Identifiseer en verklaar • Identifiseer en verklaar
apparaat;
die waarde van elke die waarde van elke
syfer syfer Bogenoemde werk word dikwels tydens fokusgroepe en selfstandige werkstyd gedoen waar
die leerders die volgende kan neerskryf:
68 = 6 groepe van tien en 8 los ene
68 = 60 en 8
Dit word deur die gebruik van spreikaarte of plekwaardekaarte versterk.
Leerders behoort op die volgende vrae en instruksies te reageer:
• Watter getal is dieselfde as 50 en 7?
• Bou 75 met plekwaardekaarte.
• Wys vir my 75 op die telraam.
• Gebruik basis-tien blokkies en bou 75.
• Gebruik Unifix-blokkies en bou 75.
• Gebruik rygkrale om 75 te maak.
• Tel 70 vuurhoutjies deur gebruik te maak van bondels van 10. Hoeveel bindels van 10 het
jy gekry?
Leerders gaan voort om inoefeningsaktiwiteite in hul klaswerkboeke en werkboeke te doen
tydens selfstandige werkstyd.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
285
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

286
JAAR)
PROBLEEMOPLOSSING IN KONTEKS
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Daar word van leerders verwag om woordprobleme op te los deur van die volgende
tegnieke wanneer tegnieke wanneer tegnieke gebruik te maak:
Probleem-
probleemoplossings probleemoplossings
oplossings- • Prente of konkrete apparaat, byvoorbeeld tellers
gedoen word en gedoen word en
tegnieke verduidelik oplossings verduidelik oplossings • Opbou en afbreek van getalle
van probleme: van probleme:
• Verdubbeling en halvering
• Prente of konkrete • Prente of konkrete
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Getallelyne
apparaat, byvoorbeeld apparaat, byvoorbeeld
tellers tellers Verwys na die notas vir kwartaal 2.
• Opbou en afbreek van • Opbou en afbreek van
getalle getalle
• Verdubbeling en • Verdubbeling en
halvering halvering
• getallelyne • getallelyne
1.7 Los probleme in konteks Los probleme in konteks Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
op en verduidelik die op en verduidelik die
Optelling en Leerders gaan voort om met die soorte woordprobleme wat in afdeling 2 bespreek is te
oplossings deur van oplossings deur van
aftrekking werk, maar die getalgebied vergroot tot 75.
optelling en afrekking optelling en afrekking
met antwoorde tot 99 met antwoorde tot 75 Verwys na die notas vir kwartaal 2.
gebruik te maak. gebruik te maak.
1.8 Los woordprobleme Los woordprobleme Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
in konteks op en in konteks op en
Herhaalde Leerders gaan voort om met die soorte woordprobleme wat in afdeling 2 bespreek is te
verduidelik eie verduidelik eie
optel wat na werk, maar die getalgebied vergroot tot 40
oplossings vir probleme oplossings vir probleme
vermenig-
deur gebruik te maak deur gebruik te maak Verwys na die notas vir kwartaal 2.
vuldiging lei
van herhaalde optel of van herhaalde optel of
vermenigvuldiging met vermenigvuldiging met
antwoorde tot 50 antwoorde tot 40

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

1.9 Los probleme op en Los probleme op en Leerders gaan hierdie kwartaal voort om tekeninge en konkrete apparaat te gebruik om
verduidelik oplossings verduidelik oplossings hul probleemoplossings te illustreer. Getalsinne behoort gebruik te word. Leerders mag
Groepering
wat gelyke deling en wat gelyke deling en herhaalde aftrek gebruik om te wys hoe hulle die antwoord gekry het.
en verdeling
groepering insluit tot 99 groepering insluit tot 75
wat lei tot Verwys na die notas vir kwartaal 2
met anwoorde wat ‘n res met anwoorde wat ‘n res
deling
mag insluit. mag insluit.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.10 Los probleme op en Los probleme op en Die fokus van die woordprobleme met breuke hierdie kwartaal laat leerders toe om:
verduidelik oplossings verduidelik oplossings
Deling wat • Te deel en goed gelykop te groepeer;
vir praktiese probleme vir praktiese probleme
na breuke
wat gelyke deling en wat gelyke deling en • Breukdele te benoem;
lei
oplossings wat tot oplossings wat tot
• Die breuke van heel voorwerpe te vind;
heelbreuke lei, insluit, heelbreuke lei, insluit,
byvoorbeeld byvoorbeeld • Te herken dat ‘n breuk deel van ‘n geheel is; en
1 1 1 1 1 1
2 4 5
, , ens. 2 4 5
, , ens. • Breuke as een derde te skryf.
Gedurende hierdie kwartaal benoem leerders derdes en vyfdes. Dit is belangrik dat leerders
aan ander breuke blootgestel moet word en nie net een halwe en een kwart nie.
Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word:
• Ses maats deel 7 liquorice repies gelykop. Teken ‘n prent om jou antwoord te illustreer.
Vergelyk dit met jou maat se antwoord.
• Agt maats deel 9 liquorice repies gelykop. Teken ‘n prent om jou antwoord te illustreer.
Vergelyk dit met jou maat se antwoord.
• 1 kwart
Verwys na die notas vir kwartaal 2.
1.11 • Herken en identifiseer • Herken en identifiseer Voorbeelde van probleme wat gedurende hierdie kwartaal gedoen kan word:
Suid-Afrikaanse munte Suid-Afrikaanse munte
Geld • 35 leerders en 1 onderwyser gaan op ‘n skooluitstappie wildtuin toe. Die skool betaal
|(5c, 10c, 20c, 50c, R1, |(5c, 10c, 20c, 50c, R1,
R1,20 toegangsgeld per leerder. Hoeveel moet betaal word?
R2, R5) en bank note R2, R5) en bank note
(R10, R20, R50) (R10, R20, R50) • Mamma koop elke dag 2 brode. ‘n Brood kos R4,99. Hoeveel sal sy in 5 dae spandeer?
• Oplossing van • Oplossing van Verwys na die notas vir kwartaal 2.
geldprobleme wat geldprobleme wat
totale en kleingeld totale en kleingeld
insluit tot R99 en in insluit tot R75 en in
sente tot 90c sente tot 75c

FP Wiskunde Graad 1 - 3
287
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

288
JAAR)
KONTEKSVRYE BEWERKINGE
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Daar word van leerders verwag om konteksvrye bewerkinge te doen deur van die volgende
tegnieke wanneer tegnieke wanneer tegnieke gebruik te maak:
Tegnieke
bewerkinge gedoen bewerkinge gedoen
(metodes of • Opbou en afbreek van getalle
word: word:
strategieë)
• Verdubbeling en halvering
• prente of konkrete • prente of konkrete
apparaat , byvoorbeeld apparaat , byvoorbeeld • Getallelyne
tellers tellers
WISKUNDE GRAAD 1-3

Verwys na die notas vir kwartaal 2.

• opbou en afbreek van • opbou en afbreek van
getalle getalle
• Verdubbeling en • Verdubbeling en
halvering halvering
• getallelyne • getallelyne

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 99 • Optelling tot 75 Verwys na die notas vir kwartaal 2.
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 • Aftrekking vanaf 75 Leerders gaan voort om getalle te ontbind en selfvertroue te bou in rekorderingstrategieë.
aftrekking Moontlike metodes om optel- en aftrekbewerkinge aan te toon:
• Gebruik van gepaste • Gebruik van gepaste
simbole ( +, -, =, ) simbole ( +, -, =, ) Ontbinding van getalle in kleiner dele om die bewerking te vergemaklik
• Inoefening van • Inoefening van Gebruik kennis van plekwaarde om getalle in tiene en ene te ontbind
getalkombinasies tot getalkombinasies tot Optelling van twee-syfer getalle deur beide getalle te ontbind
20 20 33 + 36 = 
33 + 36 = (30 + 3) + (30 + 6)
= (30 + 30) + (3 + 6)
= 60 + 9
= 69
Optelling deur een getal te ontbind
33 + 36 = 
33 + (30 + 6)
33 + 30 ➝ 63 + 6 = 69
Leerders mag die getal afbreek op maniere wat vir hulle hanteerbaar is. Dit beteken dat
hulle dit op verskillende maniere sal doen:
33 + 36 = 
33 + (10 + 10 + 10 + 6)
33 + 10 ➝ 43 + 10 ➝ 53 + 10 ➝ 63 + 6 = 69
Aftrekking
Ontbinding van beide getalle
75 – 54 = 
75 – 54 = (70 + 7) – (50 + 4)
= (70 – 50) + (7 – 4)
= 20 + 3
= 23

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Aftrekking deur een getal te ontbind
75 – 54 = 
75 – (50 + 4)

289
75 – 50 ➝ 27 – 4 = 23
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

290
JAAR)
1.13 • Optelling tot 99 • Optelling tot 75 Verwag dat sommige leerders die getal op verskillende maniere mag ontbind om die
bewerking vir hulself makliker te maak:
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 • Aftrekking vanaf 75
aftrekking 75- 54 = 
• Gebruik van gepaste • Gebruik van gepaste
simbole ( +, -, =, ) simbole ( +, -, =, ) 75- (20 + 20 + 10 + 6)

• Inoefening van • Inoefening van 75- 20 ➝ 57 – 20 ➝ 37- 10 ➝ 27- 4 = 23

getalkombinasies tot getalkombinasies tot Gebruik halvering om ‘n getal te ontbind
20 20
59 + 12
WISKUNDE GRAAD 1-3

59 + (6 + 6)
59 + 6 ➝ 65 + 6 = 71
Gebruik en toepassing van vorige kennis as tegnieke
Die onderstaande tegnieke laat leerders toe om hul telvaardighede en getalbegrip te vorm.
Die inoefening van hierdie tegnieke sal leerders aanmoedig om oor die verband tussen
getalle na te dink en dit leer die leerders dat hulle hul kennis kan gebruik en toepas om
bewerkinge te doen.
Tel aan en terug
68 – 59 = →
Aantel vanaf 59 is ‘n gepaste strategie omdat die getalle na aan mekaar is.
Identifiseer amper-dubbels
34 + 35 verduidelik dit is dubbel 34 plus 1 of dubbel 35 minus 1
34 + 34 + 1
Leerders mag hul strategie rekordeer deur pyltjies te gebruik
34 + (30 + 4) + 1
34 + 30 ➝ 64 + 4 ➝ 68 + 1 = 69
Verander ‘n getal na ‘n veelvoud van tien en voeg een by of neem een weg
Tel aan of terug tot die naaste 10

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

58 + 19 = 
Leerders moet herken dat hulle twee keuses het in hierdie geval. Verander 58 of 19 tot die
naaste veelvoud van 10. Dit is hul eie keuse.
Die som kan geskryf word as: 58 + 19 = 58 + 20 - 1
58 + 20 ➝ 78 – 1 = 77
Sommige leerders mag die 20 in 2 groepe van 10 afbreek om akkuraat te kan bereken.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.14 • Vermenigvuldig getalle • Vermenigvuldig getalle Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
1 tot 10 met 1, 2, 5, 3 1 tot 10 met 2, 5 en 4
Herhaalde Gedurende die derde kwartaal gaan leerders voort om hul begrip van vermenigvuldiging te
en 4
optelling • Gebruik van gepaste versterk en hul gebruik die vermenigvuldigingsrooster vir die eerste keer.
wat lei tot • Gebruik van gepaste simbole ( +, -, =, )
Hulle gaan voort om:
vermenig- simbole ( +, -, =, )
vuldiging • Op die volgende manier neer te skryf
1 groep van 2 is 2 of 1 times 2 is 2 of 1x2=2
2 groepe van 2 is 4 of 2 times 2 is 4 of 2x2=4
3 groepe van 2 is 6 of 3 times 2 is 6 of 3x2=6
Leerders begin hierdie kwartaal om met 4 te vermenigvuldig. Gaan voort om
vermenigvuldiging met 2 en 5 in te oefen.
Veelvuldige beelde vir vermenigvuldiging moet steeds voorsien word en baie skryfwerk en
konsolidering moet in die klaswerkboeke gedoen word. Getallelyne, vloeidiagramme en
tafels kan gebruik word om begrip vir die bewerking te bou. Leerders behoort getalsinne te
voltooi, byvoorbeeld:

6x2=

5x7=

4x6=
Leerders behoort die vermenigvuldigingsrooster te gebruik om antwoorde te vind. Dit sal
hulle help om die tafel te verstaan en vermenigvuldigingsfeite te bemeester.

× 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
2 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
4 4 8 12 14 20 24 28 32 26 40
5 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

FP Wiskunde Graad 1 - 3
291
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

292
JAAR)
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Voorbeelde van vrae wat gevra kan word:
Getalgebied 99 Getalgebied 75 Getalbegrip:
Hoofrekene
• Orden ‘n gegewe • Orden ‘n gegewe Getalname en -simbole
versameling versameling Hou ‘n kaart omhoog of skryf ‘n getalnaam. Kies ‘n leerder om die bypassende syfer te
geselekteerde getalle geselekteerde getalle skryf.
• Vergelyk getalle tot 99 • Vergelyk getalle tot 75 Meer of minder
en sê watter is 1, 2, en sê watter is 1, 2, Wat is?
3, 4, 5, en 10 meer of 3, 4, 5, en 10 meer of
WISKUNDE GRAAD 1-3

• 1 minder as 45
minder minder
• 1 meer as 69
Vinnige herroep: Vinnige herroep: • 5 minder as 36
Optel-en aftrekfeite tot 20 Optel-en aftrekfeite tot 15 • 10 meer as 30
Optel of aftrek van Optel of aftrek van Wat is die 5de letter van die alfabet?
veelvoude van 10 vanaf veelvoude van 10 vanaf Wat is die 9de maand van die jaar?
0 tot 100 0 tot 50 Ordening en vergelyking
Bewerkingstrategieë Hoofrekenestrategieë Wat is meer: 21 of 171?
Gebruik Gebruik Gee ‘n getal tussen 154 en 159.
bewerkingstrategieë om bewerkingstrategieë om Optel- en aftrekfeite:
effektief op te tel en af effektief op te tel en af • Ken al die optel-en aftrekkombinasies tot 20
te trek: te trek:  +  = 20
• plaas die groter getal • plaas die groter getal  +  = 16
eerste om aan te tel of eerste om aan te tel of 18 =  - 
terug te tel terug te tel Optel- en aftrekfeite van alle getalle tot 15.
• getallelyn • denkbeeldige Voorbeeld:
getallelyn 1 + 14 = 15 14 + 1 = 15
• verdubbeling en
halvering • verdubbeling en 2 + 13 = 12 13 + 2 = 15
halvering 3 + 12 = 15 3 + 12 = 15
• opbou en afbreek van
getalle • opbou en afbreek van 15 – 4 = 11 15 – 11 = 4
getalle 15 – 5 = 10 15 – 10 = 5
• gebruik die verband

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

tussen optel en aftrek • gebruik die verband 15 – 6 = 9 15 – 9 = 6
tussen optel en aftrek Vinnige herroep van opteldubbels tot 15. Dit behoort die ooreenstemmende aftrekking in te sluit
• 1 + 1 = 2 5 + 5 = 10
• 2 + 2 = 4 6 + 6 = 12
• 3 + 3 = 6 7 + 7 + 14
• 4 + 4 = 8
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Wys my die getal wat bygestel moet word om 15 te maak (skryf neer of gebruik
Getalgebied 99 Getalgebied 75 plekwaardekaarte of spreikaarte)
Hoofrekene
• Orden ‘n gegewe • Orden ‘n gegewe • 8
versameling versameling • 2
geselekteerde getalle geselekteerde getalle
• 9
• Vergelyk getalle tot 99 • Vergelyk getalle tot 75
en sê watter is 1, 2, en sê watter is 1, 2, • 11
3, 4, 5, en 10 meer of 3, 4, 5, en 10 meer of • 3
minder minder
Wys die getal wat oor is wanneer ... van 15 weggeneem word (skryf neer of gebruik
Vinnige herroep: Vinnige herroep: plekwaardekaarte of spreikaarte) 5
Optel-en aftrekfeite tot 20 Optel-en aftrekfeite tot 15 • 13
Optel of aftrek van Optel of aftrek van • 0
veelvoude van 10 vanaf veelvoude van 10 vanaf
• 14
0 tot 100 0 tot 50
• 7
Bewerkingstrategieë Hoofrekenestrategieë
Berekeningstrategieë
Gebruik Gebruik
bewerkingstrategieë om bewerkingstrategieë om Verwys na die notas vir kwartaal 2.
effektief op te tel en af effektief op te tel en af
te trek: te trek:
• plaas die groter getal • plaas die groter getal
eerste om aan te tel of eerste om aan te tel of
terug te tel terug te tel
• getallelyn • denkbeeldige
getallelyn
• verdubbeling en
halvering • verdubbeling en
halvering
• opbou en afbreek van
getalle • opbou en afbreek van
getalle
• gebruik die verband

FP Wiskunde Graad 1 - 3
tussen optel en aftrek • gebruik die verband
tussen optel en aftrek

293
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

294
JAAR)
1.17 • Gebruik en benoem • Gebruik en benoem Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
breuke in bekende breuke in bekende
Breuke Hierdie kwartaal word die leerders se aandag gevestig op die manier waarop die
kontekste en sluit kontekste en sluit
breuknaam verbind is met die aantal gelyke dele waarin die hele ingedeel is. ‘n
halwes, kwarte, derdes halwes, kwarte, derdes
Verskeidenheid diagramme kan gebruik word om verdere begrip te bou.
en vyfdes in en vyfdes in
Voorbeeld:
• Herken breuke in die • Herken breuke in die
vorm van diagramme vorm van diagramme  
• Skryf breuke as 1 • Skryf breuke as 1
WISKUNDE GRAAD 1-3

helfte, 2 derdes helfte, 2 derdes

Die volgende tipe vrae kan gevra word:

Hoeveel gelyke dele is daar?
Wat noem ons elke deel?

Hoeveel gelyke dele is daar?

Wat noem ons elke deel?

Hoeveel gelyke dele is daar?

Wat noem ons elke deel?
Hierdie tipe aktiwiteite versterk:
• Kennis dat breuke gelyke dele is;
• Identifisering van breukdele; en
• Benoeming van breukdele

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Skryfwerk
Leerders word nog nie aan die breuksimbole se skryfwyse bekendgestel nie. Leerders leer
om breuke as 1 kwart, 1 vyfde neer te skryf
 GRAAD 2 KWARTAAL 3
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA
BEGRIPPE EN VAAR-

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in ure)
KWARTAAL 3
JAAR)
2.1 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Gaan voort om soortgelyke verskeidenheid patrone met die leerders te behandel soos in 1 les
beskryf beskryf kwataal 2. Verwys na die notas vir kwartaal 2.
Meetkun-
dige patrone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Laat leerders toe om eers te kopieer, dan uit te brei en om uiteindelik die patrone te beskryf.
beskryf in woorde beskryf in woorde Teen dié tyd, behoort hulle hul patrone te kan beskryf sonder leidende vrae. Gaan voort om
op die nodige woordeskat te fokus wat benodig word vir die beskrywing van patrone.
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
met voorwerpe met voorwerpe
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
deur lyne, vorms of deur lyne, vorms of
voorwerpe te teken voorwerpe te teken
Skep eie patrone Skep eie patrone
Skep eie Meetkundige Skep eie Meetkundige
patrone patrone
• met voorwerpe • met voorwerpe
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
deur lyne, vorms of deur lyne, vorms of
voorwerpe te teken voorwerpe te teken
Patrone om ons
Identifiseer, beskryf
in woorde en kopieer
Meetkundige patrone
• in die natuur
• vanuit moderne
alledaagse lewe
• vanuit ons kulturele
erfenis

FP Wiskunde Graad 1 - 3
295
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in ure)
KWARTAAL 3

296
JAAR)
2.2 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Verwys na die notas vir kwartaal 1, maar brei die getalgebied uit na 180. 3 lesse
beskryf beskryf
Getal-
patrone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige
getalpatrone tot ten getalpatrone tot ten
minste 200 minste 180
Skep en beskryf eie Getalpatrone behoort
patrone aantel en terugtel in te
WISKUNDE GRAAD 1-3

sluit:
Skep eie getalpatrone
• 1s vanaf enige getal
tussen 0 en 180
• Veelvoude van 10
tussen 0 en 180
• Veelvoude van 5
tussen 0 en 180
• Veelvoude van 2
tussen 0 en 180
• Veelvoude van 3 en 4
tussen 0 en 180
Skep eie getalpatrone

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 2 KWARTAAL 3
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)
3.1 Woordeskat van Posisie en aansig Voorgestelde fokus vir kwartaal 3: Posisie en aansig 1 les
posisie
Posisie, • Pas verskillende Hoe verskil graad 2 van graad 1?
oriëntasie Beskryf die posisie van aansigte van dieselfde
In graad 2, oefen en konsolideer leerders dit wat hulle reeds aangeleer het oor die pas van
en aansigte voorwerpe in verhouding alledaagse voorwerp.
verskillende aansigte by alledaagse voorwerpe.
tot mekaar, byvoorbeeld
Posisie en rigtings
bo-op, voor, agter, Posisie en aansig
links,regs, af, langs. • Volg aanwysings om in
Leerders in die grondslagfase moet verstaan dat voorwerpe anders lyk vanuit verskillende
die klaskamer rond te
Posisie en aansig posisies. Leerders mag dit as vanselfsprekend aanvaar dat voorwerpe soos motors klein
beweeg.
lyk as dit ver is. Soos wat die leerders meer met boeke en illustrasies in boeke werk, moet
Pas verskillende aansigte
hulle verstaan hoekom iets op die voorgrond groter vertoon as iets op die agtergrond.
van dieselfde alledaagse
Gedurende fokustyd, kan leerders eksperimenteer deur hul hande voor hulle te hou om die
voorwerp.
aangesig van die groter voorwerpe wat verder agtertoe geleë is uit te skakel.
Posisie en rigtings
In graad 2, behoort leerders oefeninge gegee te word waarin hulle verskillende aansigte
Volg aanwysings om in (aansig van bo, kante, voor) kan pas by verskillende alledaagse voorwerpe.
die klaskamer rond te
Dit sal hulle uiteindelik help om prente of Meetkundige voorwerpe te interpreteer vanuit
beweeg.
verskillende aansigte.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
297
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

298
JAAR)
3.2 Verskeidenheid Verskeidenheid Wat is nuut in kwartaal 3?
voorwerpe voorwerpe
3-D Silinders word bygevoeg tot die voorwerpe.
voorwerpe Herken en benoem Herken en benoem
3-D Voorwerpe in graad 2
3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die
klaskamer en in prente klaskamer en in prente Leerders werk met:
• balvorms, (sfere) • balvorms, (sfere) • balle en voorwerpe in die vorm van balle;
• boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas) • silinders en voorwerpe in die vorm van silinders; en
WISKUNDE GRAAD 1-3

• silinders • silinders • verskeie bokse en ander voorwerpe in die vorm van reghoekige prismas of kubusse.
Kenmerke van Kenmerke van Fokus op die kenmerke van 3-D voorwerpe: Rol en gly
voorwerpe voorwerpe
Hierdie is ‘n voortsetting van die werk wat in graad 1 en kwartaal 1 gedoen is, maar
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en silinders word nou ingesluit.
vergelyk 3-D voorwerpe vergelyk 3-D voorwerpe
in terme van: in terme van:
• grootte • grootte
• voorwerpe wat rol • voorwerpe wat rol
• voorwerpe wat gly • voorwerpe wat gly Leerders kan ondersoek instel of hulle stapels of torings kan maak deur net van balle, of net
bokse, of net silinders gebruik te maak.
Fokusaktiwiteite
Waarneming en bou van  
gegewe 3-D voorwerpe
deur gebruik te maak
van konkrete materiaal
soos uitgeknipte 2-D
vorms, boublokke,
herwinningsmateriaal,
konstruksiestelle en
ander 3-D Meetkundige Herkenning en benoeming van balle (sfere) en bokse (prismas) en silinders
voorwerpe Leerders gaan voort om voorwerpe te benoem, sorteer en groepeer, maar nou word
silinders bygevoeg. Leerders behoort ‘n verskeidenheid voorwerpe te hê om mee te werk:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• gevorm soos sfere, byvoorbeeld balle vn verskillende groottes, lemoene, ensovoorts; en
• gevorm soos prismas, soos blokke, bakstene, bokse van verskillende groottes,
byvoorbeeld vuurhoutjiebokse, kitspapbokse, teebokse, tandepastabokse.
• Silinders insluitende lang en smal silinders, byvoorbeeld stukke pyp met ‘n silindriese
vorm, karton binnekant van toiletpapierrolle of papierhanddoek; en kort, breë silinders,
byvoorbeeld skoenpolitoerblikkies, snuifblikkies, ensovoorts.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
3.2 Verskeidenheid Verskeidenheid Leerders vind voorwerpe wat soos ‘n bal (sfeer), of soos ‘n boks (prismas) of soos ‘n 2 lesse
voorwerpe voorwerpe silinder gevorm is wanneer hulle ‘n versameling voorwerpe gegee word.
3-D
voorwerpe Herken en benoem Herken en benoem Leerders vind en wys die voorwerpe in die klaskamer uit wat soos bokse (prismas) gevorm
3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die is, byvoorbeeld “hierdie koffieblik is soos ‘n silinder gevorm.”
klaskamer en in prente klaskamer en in prente
Gedurende selfstandige werkstyd gaan leerders voort om:
• balvorms, (sfere) • balvorms, (sfere)
• met voorwerpe te bou; en
• boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas)
• balle, silinders en boksvorms van klei of speeldeeg te maak.
• silinders • silinders
Geskrewe oefeninge
Kenmerke van Kenmerke van
Alhoewel meeste van die werk met 3-D voorwerpe prakties gedoen word, moet konsolidasie
voorwerpe voorwerpe
deur middel van geskrewe oefeninge gedoen word.
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
Woordeskat
vergelyk 3-D voorwerpe vergelyk 3-D voorwerpe
in terme van: in terme van: Gaan voort om die leerders se vermoë om oor 3-D voorwerpe te praat te ontwikkel: Verwys
na die notas van kwartaal 1.
• grootte • grootte
• voorwerpe wat rol • voorwerpe wat rol
• voorwerpe wat gly • voorwerpe wat gly
Fokusaktiwiteite
Waarneming en bou van
gegewe 3-D voorwerpe
deur gebruik te maak
van konkrete materiaal
soos uitgeknipte 2-D
vorms, boublokke,
herwinningsmateriaal,
konstruksiestelle en
ander 3-D Meetkundige
voorwerpe

FP Wiskunde Graad 1 - 3
299
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

300
JAAR)
3.3 Verskeidenheid vorms Geen spesifieke fokus op 2-D vorms word vir kwartaal 2 aanbeveel nie. Die werk wat reeds ten opsigte van 2-D vorms gedoen is,
kan gekonsolideer word deur middel van geskrewe oefeninge tydens selfstandige werkstyd. Leerders gaan voort om prente met 2-D
2-D vorms Herken en benoem 2-D
Meetkundige vorms te maak tydens selfstandige werkstyd of kuns en kultuurtyd.
vorms
• sirkels
• driehoeke
• vierkante
WISKUNDE GRAAD 1-3

• reghoeke
Kenmerke van vorms
Beskryf, sorteer en
vergelyk 2-D vorms in
terme van:
• grootte
• kleur
• vorm
• reguit sye
• ronde sye

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 2 KWARTAAL 3
4. METING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)
4.1 Lees van tyd Lees van tyd Leerders gaan voort om oor tydsduur en die opeenvolging van tyd te praat.
Tyd • Benoem en orden dae • Benoem en orden dae Gedurende klassikale onderrigtyd en fokusgroepstyd, gaan leerders voort om oor die dae
van die week van die week van die week, maande van die jaar, huidige dag se datum, asook die dae voor en na die
huidige te praat. Leerders raak bekend met kalenders deur voort te gaan om die volgende
• Benoem en orden • Benoem en orden
daarop te noteer:
maande van die jaar maande van die jaar
• Verjaarsdae;
• Plaas verjaarsdae, • Plaas verjaarsdae,
godsdienstige feeste, godsdienstige feeste, • Godsdienstige feeste;
openbare vakansiedae, openbare vakansiedae,
• Historiese gebeure;
historiese gebeure, historiese gebeure,
skoolgebeure op ‘n skoolgebeure op ‘n • Skoolgebeure; en
kalender kalender
• openbare vakansiedae
• Lees 12-uur tyd in ure, • Lees 12-uur tyd in ure,
Gedurende selfstandige werkstyd, gaan leerders voort om alledaagse gebeure te orden en
half ure en kwart ure half ure en kwart ure
plaas prente van gebeure in volgorde.
op analoog horlosie
Bereken die lengte van
Leerders oefen om tyd in ure en half ure te lees.
tyd en die tydsduur Bereken die lengte van
tyd en die tydsduur Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 3?
• Gebruik kalenders
om tyd te bereken en • Gebruik kalenders • Lees die tyd in ure, half ure en kwart ure
beskryf die tydsduur in om tyd te bereken en
dae of weke. beskryf die tydsduur in ‘n Fokus in kwartaal 3 is om die tyd in ure, half ure en kwart ure op ‘n analoog horlosie te
dae of weke. lees. Dit kan die fokus van twee lesse wees.
• Gebruik horlosies om
tydsverloop te meet in • Gebruik horlosies om Die lees van tyd behoort gereeld deur die loop van die kwartaal geoefen te word. Leerders
ure, half ure en kwart tydsduur te meet in ure kan byvoorbeeld gevra word hoe laat die skool begin, dit pouse is en hoe laat hulle huistoe
ure. en half ure gaan, of hoe laat hulle van een les na die volgende verander. Kies tye waar die horlosie
presies op die uur, half uur of kwart uur is. Dit is nuttig om ‘n groot, werkende muurhorlosie
in die klaskamer te hê, sodat die leerders daarna kan verwys. Leerders kan ook modelle
van horlosies maak. Hulle kan dan verskillende tye daarop aantoon, byvoorbeeld: “Hoe lyk
die wysers as dit 10 uur is? Hoe sal dit lyk as dit ‘n kwart-uur vroeër as 10 uur is?”

FP Wiskunde Graad 1 - 3
301
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

302
JAAR)
4.1 Lees van tyd Lees van tyd Leerders behoort ook bewerkinge te doen met behulp van die horlosie, byvoorbeeld 3 lesse
hulle wys die tyd as 12 uur in die middag; vra hulle hoe laat sal dit 3 uur later wees. Hulle
Tyd • Benoem en orden dae • Benoem en orden dae
beweeg die wysers van hulle modelhorlosies (of kyk na die klaskamer se muurhorlosie) om
van die week van die week
hul antwoord te bereken.
• Benoem en orden • Benoem en orden
Daar word nie van leerders verwag om hierdie tipe berekeninge te kan maak sonder om
maande van die jaar maande van die jaar
toegang tot ‘n horlosiegesig te hê nie.
• Plaas verjaarsdae, • Plaas verjaarsdae,
• Gebruik kalenders om die verloop van tyd in dae of weke te bereken
godsdienstige feeste, godsdienstige feeste,
WISKUNDE GRAAD 1-3

openbare vakansiedae, openbare vakansiedae, Leerders fokus op die lees van kalenders. Hulle leer om spesifieke datums te vind en te
historiese gebeure, historiese gebeure, gee.
skoolgebeure op ‘n skoolgebeure op ‘n
Leerders bereken die verloop van tyd in dae of weke terwyl hulle op ‘n kalender kyk
kalender kalender
Daar word nie van leerders verwag om dae na weke en weke na dae om te skakel nie.
• Lees 12-uur tyd in ure, • Lees 12-uur tyd in ure,
half ure en kwart ure half ure en kwart ure Daar word nie van leerders verwag om tydsberekeninge te doen wat die tyd tussen
op analoog horlosie datums behels indien hulle nie toegang tot ‘n kalender het nie.
Bereken die lengte van
tyd en die tydsduur Bereken die lengte van
tyd en die tydsduur
• Gebruik kalenders
om tyd te bereken en • Gebruik kalenders
beskryf die tydsduur in om tyd te bereken en
dae of weke. beskryf die tydsduur in
dae of weke.
• Gebruik horlosies om
tydsverloop te meet in • Gebruik horlosies om
ure, half ure en kwart tydsduur te meet in ure
ure. en half ure

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.2 Informele meting Gedurende kwartaal 1 was die aanbeveling dat leerders fokus op die skatting, meting, vergelyking en rekordering van lengtes, breedtes en
hoogtes deur gebruik te maak van informele eenhede maar ook meters.
Lengte • Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer Albei hierdie tipes meting van lengte kan tydens selfstandige werkstyd ingeoefen word deur die loop van die kwartaal. Alle werk behoort
lengte deur gebruik nnergeskryf te word.
te maak van nie-
Meting van lengte as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en bewerkinge gedoen moet word
standaard meting,
byvoorbeeld Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders probleme oplos binne die konteks van
handbreedtes, treë,
• informele meting van lengte, byvoorbeeld dit is 27 treë na die kantoor toe. Dit is 36 treë na die skoolhek toe. Hoeveel treë verder is
potloodlengtes, tellers,
dienskoolhek?
ensovoorts
• Meting van lengte in meters
• Beskryf die lengte van
voorwerpe deur dit te Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die
tel en te sê hoeveel kwartaal.
informele eenhede dit
lank is
• Gebruik woordeskat
om oor die vergelyking
te praat, byvoorbeeld
langer, korter, wyer
Bekendstelling van
formele meting
Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer
lengte deur gebruik
te maak van meters
(meterstokke of
meterlengtes of lyn) as
die standaard lengte-
eenhede.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
303
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

304
JAAR)
4.3 Informele meting Leerders kan voortgaan om skatting, meting, vergelyking en rekordering van massa te oefen deur informele maat-eenhede en balans te
gebruik gedurende selfstandige werkstyd.
Massa • Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer Meting van kapasiteit as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en bewerkinge gedoen moet word
massa deur gebruik
Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders probleme oplos binne die konteks van:
te maak van nie-
standaard maat- • informele meting van massa; en
eenhede en ‘n balans,
• meting van massa in kilogramme.
byvoorbeeld blokke,
WISKUNDE GRAAD 1-3

bakstene, ensovoorts Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die
kwartaal.
• Gebruik woordeskat
om te praat oor
die vergelyking,
byvoorbeeld lig, swaar,
ligter, swaarder
Bekendstelling van
formele meting
• Vergelyk, orden
en rekordeer
die massa van
kommersiële verpakte
voorwerpe waarop
die massa gedruk
is in kilogramme,
byvoorbeeld 2 kilogram
rys en 1 kilogram meel
• Meet hul eie massa
in kilogramme deur
gebruik te maak van ‘n
badkamerskaal

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.4 Informele meting Informele meting Hoe verskil graad 2 van graad 1?
Kapasiteit/ • Skat en meet, vergelyk • Skat, meet, vergelyk, In graad 1 was die aanbevole fokus op:
Volume en orden die kapasiteit orden en skryf
van houers (dit wil die kapasiteit van • Ontwikkeling van woordeskat om oor die verskil in volume te praat;
sê die hoeveelheid houers neer (dit wil
sê die kapasiteit wat • Vergelyking van volumes in twee identiese houers;
wat die uur bevat
die houer kan hou • Vergelyking van volumes in twee verskillende houers, veral ‘n breër en ‘n smaller houer;
as dit gevul is) deur
wanneer dit gevul is) en
gebruik te maak van deur gebruik te maak
nie-standaard mates, van nie-standaard informele meting met nie-standaard eenhede.
byvoorbeeld lepels en mates, byvoorbeeld
koppies lepels en koppies In graad 2 gaan leerders voort om op informele meting te fokus met nie-standaardmaat-
• Beskryf die kapasiteit eenhede vir volume.
• Beskryf die kapasiteit
van die houer deur te van die houer deur te Leerders ontwikkel ‘n sin vir die hoeveelheid van 1 liter.
tel en te sê hoeveel tel en te sê hoeveel
van die informele van die informele Wat is kapasiteit? Wat is volume?
eenhede dit geneem eenhede dit geneem Kapasiteit is die hoeveelheid wat ‘n voorwerp kan hou (of die spasie binne-in die voorwerp).
het om die houer te het om die houer te
vul, byvoorbeeld die vul, byvoorbeeld die Volume is die hoeveelheid spasie wat iets opneem.
bottel het ‘n kapasiteit bottel het ‘n kapasiteit
van vier koppies ‘n Bottel kan dus die kapasiteit van 1 liter hê, maar mag dalk net die volume van een koppie
van vier koppies vloeistof bevat.
Bekendstelling van
Bekendstelling van formele meting Informele meting van kapasiteit deur gebruik te maak van nie-standaard eenhede
formele meting
Skat, meet, vergelyk,
• Skat, meet, vergelyk, Leerders kan al die beginsels en praktyke van meting aanleer deur gebruik te maak
orden en rekordeer die
orden en rekordeer kapasiteit van voorwerpe van nie-standaard maat-eenhede. Meting met nie-standaard eenhede behoort nie as
die kapasiteit van deur in liters te meet en minderwaardig teenoor die meting met standaard-eenhede beskou te word nie
voorwerpe deur in liters die volgende te gebruik: Leerders behoort die geleentheid te kry om kapasiteit/volume te meet deur gebruik te maak
te meet • Bottels met ‘n van ‘n verskeidenheid voorwerpe as informele maat-eenhede, byvoorbeeld koppies (nie
• Vergelyk, orden en kapasiteit van 1 liter noodwendig maatkoppies nie), lepels (nie noodwendig maatlepels nie), bottelproppies soos
rekordeer die kapasiteit • ‘n maatbeker met 2 liter melkproppies, klein blikkies, klein bottels, ensovoorts.
van kommersieël genommerde
kalibrasielyne in liters Meting van kapasiteit/volume met nie-standaard eenhede sluit in die hoeveelheid kere wat
verpakte voorwerpe
jy die gekose eenheid vul en uitgooi totdat die vereiste kapasiteit/volume bereik is.
waarvan die kapasiteit • Vergelyk, orden en
in liters op die produk rekordeer die kapasiteit Leerders moet onderrig word om ten alle tye die eenheid te noem, byvoorbeeld daar is 48

FP Wiskunde Graad 1 - 3
gedruk is, byvoorbeeld van kommersieël teelepels water in die bottel of daar is net minder as ‘n koppie water in die bottel.
2 liters melk, 1 liter verpakte voorwerpe
koeldrank, 5 liter verf waarvan die kapasiteit Sodra leerders ‘n paar keer met ‘n eenheid gemeet het, behoort hulle ‘n skatting te kan
in liters op die produk maak oor die kapasiteit/volume deur daardie eenheid te gebruik. Skatting voordat daar
gedruk is, byvoorbeeld gemeet word is belangrik, maar kan eers gedoen word sodra leerder reeds met daardie
2 liters melk, 1 liter eenheid gemeet het.

305
koeldrank, 5 liter verf
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

306
JAAR)
4.4 Informele meting Informele meting Leerder moet onderrig word dat dieselfde maat-eenheid gebruik moet word indien volumes 3 lesse
• Skat en meet, vergelyk • Skat, meet, vergelyk, vergelyk moet word, byvoorbeeld: as ‘n glas 20 teelepels water hou en ‘n koppie hou 10
Kapasiteit/ eetlepels water, kan daar nie bepaal word dat die glas meer water hou nie.
Volume en orden die kapasiteit orden en skryf
van houers (dit wil die kapasiteit van Leerders moet met ‘n verskeidenheid informele eenhede meet sodat hulle kan:
sê die hoeveelheid houers neer (dit wil • verstaan dat hoe kleiner die eenheid, hoe meer tyd is nodig om dit te gebruik/vul,
wat die uur bevat sê die kapasiteit wat byvoorbeeld die volume van ‘n bottel kan 20 eetlepels wees maar dit kan ook 1 koppie
die houer kan hou wees;
as dit gevul is) deur
wanneer dit gevul is)
gebruik te maak van deur gebruik te maak • begin meer gepaste eenhede gebruik vir dit wat gemeet word, byvoorbeeld om teelepels
nie-standaard mates, te gebruik om ‘n 2 liter bottel te vul is ‘n vermorsing van tyd.
WISKUNDE GRAAD 1-3

van nie-standaard
byvoorbeeld lepels en mates, byvoorbeeld Bekendstelling van formele meting
koppies lepels en koppies • Raak bekend met liters
• Beskryf die kapasiteit • Beskryf die kapasiteit Leerders word vertel dat liters ‘n algemene standaard-eenheid is om kapasiteit en volume
van die houer deur te van die houer deur te mee te meet. Hulle behoort die woord en die afkorting aan te leer omdat baie kommersiële
tel en te sê hoeveel tel en te sê hoeveel verpakkings en maatbekers die afkortings aangee.
van die informele van die informele Leerders ontwikkel ‘n sin van die hoeveelheid van 1 liter deur vul en uitgooi vanuit:
eenhede dit geneem eenhede dit geneem
het om die houer te • Verskillende 1 liter houers, byvoorbeeld koeldrankbottels, melkbottels, melkkartonne,
het om die houer te vrugtesaphouers; en
vul, byvoorbeeld die vul, byvoorbeeld die
bottel het ‘n kapasiteit • Maatbekers wat die 1 liter kallibrasielyne aantoon.
bottel het ‘n kapasiteit
van vier koppies Leerders meet in liters deur enige van die bogenoemde houers te gebruik. Hulle skat
van vier koppies
Bekendstelling van en meet die kapasiteit van ‘n verskeidenheid houers soos groot joghurt houers, roomys-
Bekendstelling van formele meting houers, kosblikke, groot bekers, leë verfblikke, emmers, ensovoorts.Items van verskillende
formele meting kapasiteit moet gekies word. Leerders beskryf die kapasiteit as “minder as 1 liter, 2 liters,
Skat, meet, vergelyk,
• Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer die tussen 1 en 2 liters, 5 liters”, ensovoorts.
orden en rekordeer kapasiteit van voorwerpe Vergelyk, orden en rekordeer die kapasiteit van kommersieel-verpakte items wat die
die kapasiteit van deur in liters te meet en kapasiteit op die verpakking in liters aandui, byvoorbeeld 2 liter melk, 1 liter koeldrank, 5
voorwerpe deur in liters die volgende te gebruik: liter verf.
te meet • Bottels met ‘n Rekordering van mates
• Vergelyk, orden en kapasiteit van 1 liter Alhoewel meting ‘n praktiese vaardigheid is, behoort leerders ten alle tye hul bevindinge
rekordeer die kapasiteit • ‘n maatbeker met neer te skryf, hetsy informele of formele meting.
van kommersieël genommerde Meting van kapasiteit as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en
verpakte voorwerpe kalibrasielyne in liters bewerkinge gedoen moet word
waarvan die kapasiteit • Vergelyk, orden en Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders
in liters op die produk rekordeer die kapasiteit probleme oplos binne die konteks van

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

gedruk is, byvoorbeeld van kommersieël
• informele meting van kapasiteit of volume, byvoorbeeld Ouma gebruik 2 koppies melk om
2 liters melk, 1 liter verpakte voorwerpe
‘n nagereg te maak. Hoeveel melk sal sy benodig indien sy die resep wil verdubbel?
koeldrank, 5 liter verf waarvan die kapasiteit
in liters op die produk • liters
gedruk is, byvoorbeeld
2 liters melk, 1 liter Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
koeldrank, 5 liter verf verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.
 GRAAD 2 KWARTAAL 3
5. DATA HANTERING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)
5.4 Versamel en organiseer Versamel en organiseer Organiseer data 3 lesse
data data
Versamel en In kwartaal 1 moes die leerders deur die hele dat-siklus werk. Daar word voorgestel dat
organiseer • Versamel data oor • Versamel data oor hulle in kwartaal 3 individuele prentdiagramme maak van die data wat verskaf is uit prente
data die klas of skool om die klas of skool om of tabelle.
onderwyser se vrae te onderwyser se vrae te
Datavoorstelling
beantwoord beantwoord
Aangesien leerders al die prente vir hul prentdiagramme teken, is dit belangrik om
• Organiseer data
onderwerpe te kies wat kategorieë het wat maklik is om te teken, byvoorbeeld gunsteling
5.5 Datavoorstelling Datavoorstelling soorte koeldrank, aangesien dit maklik is om ‘n eenvoudige blikkie te teken wat die
koeldrank voorstel; vrugte is ook redelik maklik om te teken. Prente om ‘n gunsteling sport,
Datavoor- • Stel data voor in • Stel data voor in
TV-program, ensovoorts te teken mag dalk te moeilik vir graad 2 leerders wees.
stelling prentdiagramme prentdiagramme
Dit is makliker vir leerders om grafieke op blokkiespapier te teken. Herinner die leerders
aan die kenmerke van ‘n prentgrafiek (sien kwartaal 1)
5.6 Ontleed en interpreteer Ontleed en interpreteer
Ontleed en interpreteer data
data data
Ontleed en Leerders behoort die onderwyser se vrae oor die prentdiagramme te kan beantwoord:
interpreteer • Beantwoord • Beantwoord
Verwys na kwartaal 1 vir gepaste vraagtipes.
data vrae oor data in vrae oor data in
prentdiagramme prentdiagramme

FP Wiskunde Graad 1 - 3
307
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 2 KWARTAAL 4
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE

308
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)
1.1 Tel voorwerpe Tel voorwerpe Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
Tel Gee ‘n redelike Gee ‘n redelike Gedurende hierdie kwartaal tel die leerders 200 voorwerpe uit. Teen die einde van hierdie
voorwerpe skatting en tel ten skatting en tel ten kwartaal behoort die leerders 200 voorwerpe gesien en gemanipuleer het. Hulle moet ook
minste 200 alledaagse minste 200 alledaagse ‘n sin hê van hoeveel 200 is.
voorwerpe. Groepering voorwerpe. Groepering
Gaan voort om op die groepering van voorwerpe te fokus.
WISKUNDE GRAAD 1-3

as ‘n strategie word as ‘n strategie word

aangemoedig. aangemoedig. Teen die einde van die kwartaal, behoort die leersers op die volgende vrae en instruksies te
reageer:
• Tel die tellers in groepe van vyf, tien. Herrangskik en tel weer. Het jy nog steeds dieselfde
aantal tellers?
• Hier is 200 tellers. Tel dit deur die tellers in groepe van tien te groepeer. Indien al 200
tellers getel moet word, sal jy dit verkies om dit in groepe van 20 of 25 te tel? Hoekom?
• Besluit wat is die beste manier om ‘n versameling potlode te tel.
• Hier is 80 tellers. Sal die aantal tellers dieselfde bly as ek in 2s of 10e tel?
• Tel 46 tellers deur dit in twee’s te groepeer. Is dit vinniger om dit in twees of in ene te tel?
• Hoeveel groepe van 10 is daar in 120 tellers?

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.2 Tel aan en terug in: Tel aan en terug in: Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
Tel aan en • 1e, vanaf enige getal • 1e, vanaf enige getal Hierdie kwartaal tel leerders aan en terug tot 200. Teen die einde van die kwartaal behoort
terug tussen 0 en 200 tussen 0 en 200 leerders hul telvaardighede te konsolideer deur die skakel te maak tussen oorslaantel en
vermenigvuldiging. Leerders behoort te beskryf wat hulle sien met betrekking tot die tafels
• 10e vanaf enige • 10e vanaf enige
en dit te herken in oorslaantel. Hulle behoort hierdie vaardigheid toe te pas om die volgende
veelvoud van 10 veelvoud van 10
getalle wat getel moet word, te voorspel.
tussen 0 en 200 tussen 0 en 200
Voorbeeld:
• 5e vanaf enige • 5e vanaf enige
veelvoud van 5 tussen veelvoud van 5 tussen Vra die leerders: Sal ek die getal 20 gebruik wanneer ek in twee’s tel? Is die getal 20 in die
0 en 200 0 en 200 twee maal tafel?
• 2s vanf enige veelvoud • 2s vanf enige veelvoud Teen die einde van die kwartaal, behoort die leerders op die volgende vrae te reageer:
van 2 tussen 0 en 200 van 2 tussen 0 en 200
• Tel in tiene van 170 tot 200.
• 3s vanaf enige • 3s vanaf enige
• Tel terug in tiene vanaf 180 tot 140.
veelvoud van 3 tussen veelvoud van 3 tussen
0 en 200 0 en 200 • Tel in vywe vanaf 115 tot 145.
• 4s vanaf enige • 4s vanaf enige • Tel terug in vywe vanaf 135 tot 110.
veelvoud van 4 tussen veelvoud van 4 tussen
• Tel in drie’s vanaf 66 tot 81.
0 en 200 0 en 200
• Tel terug in drie’s vanaf 190 tot 169.
• Tel in viers vanaf 120 tot 140.
• Tel terug in viers vanaf 180 tot 160.
Leerders kan getalle roosters, -lyne, -spore, telraam en –krale gebruik om telvaardighede te
bevorder.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
309
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

310
JAAR)
1.3 Herken, identifiseer en Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
lees getalle Hierdie kwartaal, herken, lees en skryf leerders getalsimbole tot 200. Kennis van
Getal-
simbole en • Herken, identifiseer getalsimbole word versterk wanneer voorwerpe gettel word en deur aan te tel en terug te
getalname en lees getalsimbole tel.
0 - 200 Teen die einde van die kwartaal, behoort leerders op die volgende vrae en instruksies te
kan reageer:
• Skryf getalsimbole 0
-200 Skryf die getalsimbool:
Drie-en-twintig
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Herken, identifiseer
en lees getalname 0 Sewe-en –vyftig
- 100 Twee-en-negentig
• Skryf getalname 0 – Een honderd en nege
100
Een honderd en elf
Een honderd sewe en twintig

Pas die simbool by die getalname

66 Een-en negentig
8 Drie-en-vyftig
172 Veertig
109 Agt-en-dertig
91 Een honderd twee en sewentig
40 Ses-en sestig
53 Agt
38 Een honderd en nege

dertig

sestien

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

negenti
en

sewentig

Lees die getalle op elke kaart hardop

198 67
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.4 Orden en vergelyk Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
getalle tot 99 Die getalgebied vergroot na 99
Beskryf,
vergelyk • Orden heelgetalle tot Teen die einde van die kwartaal, behoort die leerders te:
en orden 99 van die kleinste Lees en skryf
getalle tot die grootste en die Eerste, tweede, derde, vierde, vyfde, sesde ... asook afkortings: 1e, 2de, 3de, 4de,
grootste tot die kleinste ensovoorts
• Vergelyk heelgetalle Gebruik, lees en skryf die volgende woordeskat vir ordening en vergelyking
tot 99 en gebruik • Hoeveel ...
woordeskat soos • Net soveel soos, dieselfde aantal as ...
kleiner as, groter as, • Gelyk aan, meer as, minder as, groter as, kleiner as ...
meer as, minder as en
• Meeste, minste, kleinste, grootste
gelyk aan
• Orden, eerste, laaste, voor, na, langs, tussen, halfpad tussen
Gebruik ranggetalle om
Gebruik die teken = om gelykheid voor te stel
orde, plek of posisie
aan te toon Leerders moet op die volgende vrae te kan reageer:
Wie staan tweede in die ry?
Posisioneer voorwerpe
Wie se potlood is die kortste?
in ‘n ry vanaf eerste
tot tiende of eerste tot Orden getalle tot ten minste 100 en posisioneer dit op ‘n getallelyn of –kaarte.
laaste, byvoorbeeld:
eerste, tweede, derde Voltooi die ontbrekende getal op dele van ‘n 100-kaart
...twintigste.   87   100  

Skryf hierdie getalle op die regte plekke: 88, 90, 92...

Voltooi die ontbrekende getal:
115 117

139 141

187 185
Beantwoord die volgende vrae mondeling:
Watter getalle is tussen 82 en 87?

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Watter getalle is tussen 45 en 50?
Watter getalle is tussen 69 en 75?
Orden die getalle van die grootste tot die kleinste:
127, 132, 165, 111, 189, 173, 156

311
Orden die getalle van die kleinste tot die grootste:
89, 62, 56, 72, 45, 39, 17
WISKUNDE GRAAD 1-3

Wys, lees en skryf ranggetalle neer.

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

312
JAAR)
PLEKWAARDE
1.5 Herken die plekwaarde Teen die einde van die kwartaal behoort die leerders:
van ten minste twee- • Die woordeskat ten opsigte van plekwaarde te verstaan en te gebruik:
Plekwaarde
syfergetalle tot 99
Gebruik, lees en begin skryf:
• Weet wat elke syfer
voorstel Ene, tiene, syfer, een-syfer getal, twee-syfer getal, ... plekwaarde ...
• Afbreek van twee-syfer getalle in tiene en ene
• Ontbinding van twee-
WISKUNDE GRAAD 1-3

syfergetalle tot 99 in Skryf die getal:

veelvoude van tiene 6 tiene en 3 ene ____________________
en ene/eenhede
2 tiene en 5 ene ____________________
• Identifiseer en verklaar
12 tiene en 8 ene ___________________
die waarde van elke
syfer 18 tiene en 4 ene____________________
• Gebruik apparaat:
Gebruik die telraam om 4 tiene en 5 ene te wys
Gebrui die telraam om 7 tiene en 6 ene te wys
Sê wat is die waarde van die 8 in 28. En die 2?
Sê watter getal is gelyk aan of dieselfde as:
-- 6 tiene
-- Nege tiene en drie ene
-- Vyf tiene en nege ene
Watter getal moet in die vierkant geskryf word?
34 = +4
78 = 70 +
Hulpbronne
Voorwerpe wat gegroepeer kan word:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Telstokkies
• Tellers wat geryg kan word
• Vuurhoutjies
• Roomysstokkies
• boublokkies
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
PROBLEEMOPLOSSING IN KONTEKS
1.6 Gebruik die volgende Leerders behoort die volgende tegnieke te gebruik om woordprobleme op te los:
tegnieke vir • Opbou en afbreek van getalle
Probleem-
probleemoplossings en
oplossings- • Verdubbeling en halvering
verduidelik oplossings vir
tegnieke
probleme: • Getallelyne
• Prente of konkrete Verwys na die notas vir kwartaal 1 en 2 vir:
apparaat, byvoorbeeld
• Prente of konkrete apparaat
tellers
• Opbou en afbreek van getalle
• Opbou en afbreek van
getalle • Verdubbeling en halvering
• Getallelyne
• Verdubbeling en
halvering Getallelyne
• getallelyne Die gebruik van getallelyne om berekeninge te doen, laat leerders toe om hul gedagtes
neer te skryf en te onthou. Dit laat leerders toe om ‘n geskrewe rekord van hul gedagtes te
hê sodat hulle kan verduidelik hoe hulle die probleem opgelos het.
Leerders gebruik reeds vanaf graad 1 getallelyne. In kwartaal 4 behoort hulle getallelyne
te kan konstrueer waarop die begingetal insit en bepaal hoem om van die een getal tot die
volgende te beweeg.
Voorbeeld van die manier waarop leerders ‘n getallelyn kan gebruik:
23 kinders het vandag op ‘n uitstappie gegaan. Daar is 63 kinders by die skool. Hoeveel
kinders was aanvanklik daar?
  +10   +10  
+3  

63   64   65   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80   81   82   83   84   85   86   Laat
leerders toe om die tegniek waarmee hulle gemaklik is te gebruik. Indien leerders egter
tegnieke gebruik wat nie effektief is nie, moet hulle gelei word om ‘n ‘n alternatiewe tegniek
wat meer effektief is, te gebruik.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Neem kennis dat leerders verskillende maniere van probleemoplossing gebruik wat die
onderwyser dikwels nie verwag nie. ‘n Deelprobleem kan opgelos word deur herhaalde
aftrekking, optelling of vermenigvuldiging. Leerders se metodes sal deur die loop van
die jaar verander soos wat hulle begrip verbeter, die bekendheid met die probleemtipes

313
toeneem en hul getalbegrip ontwikkel.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

314
JAAR)
1.7 Oplossing van Voorbeelde van probleme wat leerders teen die einde van die kwartaal moet kan doen
woordprobleme in
Optelling en Optel en aftrek
konteks en verduidelik
aftrekking
eie oplossings vir Daar is ten minste drie basiese tipes optel- en aftrekprobleme en elk kan op verskillende
probleme met betrekking maniere gestel word. Die basiese soorte is:
tot optel en aftrek met
Verander
antwoorde tot 99.
• Neels het 25 lekkers. Manie gee vir hom nog 18 lekkers. Hoeveel lekkers het hy nou?
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Neels het 53 lekkers gehad. Hy gee 32 van die lekkers vir Manie. Hoeveel lekkers het hy
nou?
Samevoeging
• Die graad 2 klass het 37 groen driehoeke en 19 blou driehoeke. Hoeveel driehoeke het
hulle?
• Hulle het 63 sirkels; 27 is groen en die res is blou. Hoeveel blou sirkels het hulle?
Vergelyk
Nosisi het 13 piesangs. Themba het 5 piesangs. Hoeveel piesangs het Nosisi meer as
Themba?
Stel van die probleem op verskillende maniere
Probleme moet op verskillende maniere gestel word, byvoorbeeld beide die probleme is
‘verandering-probleme’, maar die “onbekendes” is op verskillende plekke in die probleem.
• Neels het lekkers gehad. Manie gee hom nog 18 lekkers. Nou het hy 43 lekkers. Hoeveel
lekkers het Neels aanvanklik gehad?
• Neels het 25 appels, Manie gee vir hom nog appels. Hy het nou 43 appels. Hoeveel
appels het Manie vir hom gegee?

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.8 Los woordprobleme Voorbeelde van probleme wat leerders teen die einde van die kwartaal moet kan doen
in konteks op en
Herhaalde Herhaalde optel
verduidelik eie
optel wat na
oplossings vir probleme • Hoeveel wiele het sal 20 fietse hê?
vermenig-
deur gebruik te maak
vuldiging lei Tempo
van herhaalde optel of
vermenigvuldiging met • Thami stap elke dag 6 blokke. Hoeveel blokke sal hy in ‘n week stap?
antwoorde tot 50
Roosters
• Mr Khumalo plant 7 rye kool. Daar is 8 koolplantjies nin ‘n ry. Hoeveel koolplantjies is
daar altesaam?
1.9 Los probleme op en Voorbeelde van probleme wat leerders teen die einde van die kwartaal moet kan doen
verduidelik oplossings
Groepering Groepering
wat gelyke deling en
en verdeling
groepering insluit tot 99 Groepering, ignoreer die res
wat lei tot
met anwoorde wat ‘n res
deling • Stella verkoop appels in sakkies van 10. Sy het 80 appels. Hoeveel sakkies van 10
mag insluit.
appels kan sy opmaak?
Groepering, sluit die res by die antwoord in
• ‘n Boer het 47 eiers. Hoeveel eierboksies wat elk 6 eiers kan hou het hy nodig as hy al
die eiers wil verpak?
Deling
Deling, ignoreer die res
• Deel 54 lekkers tussen 7 vriende sodat almal dieselfde aantal lekkers kry.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
315
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

316
JAAR)
1.10 Los woordprobleme op Die fokus van probleme met breuke gedurende hierdie kwartaal laat leerders toe om:
en verduidelik oplossings • Te deel en goed gelykop te groepeer;
Deling wat
vir praktiese probleme
na breuke • Breukdele te benoem;
wat gelyke deling en
lei • Die breuke van heel voorwerpe te vind;
oplossings wat tot
heelbreuke lei, insluit, • Te herken dat ‘n breuk deel van ‘n geheel is; en
1 1 1 1
2 4 3
byvoorbeeld , , , ens. 5 • Breuke as 1 derde te skryf.
Gedurende hierdie kwartaal, benoem leerders meer breuke. Dit is belangrik dat leerders
WISKUNDE GRAAD 1-3

aan ander breuke blootgestel moet word en nie net een halwe en een kwart nie.
Voorbeelde van probleme wat leerders teen die einde van die kwartaal moet kan doen
Deling, lei na breuke
• Deel 7 sjokolade stafies gelykop tussen 3 maats sodat elkeen dieselfde hoeveelheid van
die sjokoladestafie kry en daar niks oor is nie.
• Drie pannekoeke word gelykop tussen 4 maats verdeel. Hoeveel sal elkeen kry?
Teen die einde van die kwartaal, behoort leerders die volgende begrippe te ken:
Wanneer jy iets verdeel in:
• Twee gelyke dele word halvering genoem. Elke deel word ‘n helfte/halwe genoem;
• Drie gelyke dele, elke deel word ‘n derde genoem;
• Vier gelyke dele, elke deel word ‘n kwart genoem;
• Vyf gelyke dele, elke deel word ‘n vyfde genoem; en
• Ses gelyke dele, elke deel word ‘n sesde genoem.
Voorbeelde van probleme wat leerders teen die einde van die kwartaal moet kan doen
Deling, lei tot breuke
Deel 11 sjokolade stafies tussen 4 vriende sodat elkeen dieselfde hoeveelheid kry en daar
niks oorbly nie.
Breuk van ‘n versameling
Ouma gee vir Kiki 12 lemoene. Kiki maak sap met een derde van die lemoene. Hoeveel
lemoene het sy gebruik?
Hierdie probleemtipe moet eers bekendgestel word nadat die leerders reeds vier of vyf

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

probleme opgelos het van ‘deling wat lei tot breuke’ en die name van die breukdele ken.
Samevoeging van breuke
Die netbalafrigter gee vir elke speler ‘n halwe lemoen. Daar is 14 spelers. Hoeveel lemoene
benodig sy?
Hierdie probleemtipe moet eers bekendgestel word nadat die leerders reeds vier of vyf
probleme opgelos het van ‘deling wat lei tot breuke’ en die name van die breukdele ken.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.11 • Herken en identifiseer Voorbeelde van probleme wat leerders teen die einde van die kwartaal moet kan doen
Suid-Afrikaanse munte
Geld Probleemsituasies met verskillende funksionele verhoudings
(5c,10c, 20c, 50c, R1,
R2, R5) en banknote Heila verkoop worsbroodjies teen R4 elk. Help haar om ‘n tabel te maak om maklik die
(R10, R20, R50)
bedrag te kry vir groot bestellings.
• Oplossing van
geldprobleme wat Aantal worsbroodjies 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
totale en kleingeld
insluit tot R99 en in Koste in R 4 8
sente tot 99c
Gebruik die tabel om die koste van 7 worsbroodjies en 15 worsbroodjies te bepaal.
Sedick is ‘n babawagter. Hy vra R20 vir reiskoste en R5 per uur om die babas op te pas.
Voltooi die tabel vir hom.

Aantal ure 1 2 3 4 5 10

Koste in R 25 30

Neem kennis dat Heila en Sedick se probleme verskillend werk.

KONTEKSVRYE BEREKENINGE
1.12 Gebruik die volgende Daar word van leerders verwag om konteksvrye bewerkinge te doen deur van die volgende
tegnieke wanneer tegnieke gebruik te maak:
Tegnieke
bewerkinge gedoen
(metodes of • Opbou en afbreek van getalle
word:
strategieë)
• Verdubbeling en halvering
• prente of konkrete
apparaat , byvoorbeeld • Getallelyne
tellers
Verwys na die notas vir kwartaal 1 en 2.
• opbou en afbreek van
getalle

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Verdubbeling en
halvering
• getallelyne

317
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

318
JAAR)
1.13 • Optelling tot 99 Leerders gaan voort om getalle te ontbind om die bewerkinge te doen.
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 Moontlike metodes om optel- en aftrekberekeninge te doen
aftrekking Ontbinding van getalle in kleiner dele om die bewerking te vergemaklik
• Gebruik van gepaste
simbole ( +, -, =, ) Gebruik kennis van plekwaarde om getalle in tiene en ene te ontbind
• Inoefening van Optelling van twee-syfer getalle deur beide getalle te ontbind
getalkombinasies tot
20 43 + 36 = 
WISKUNDE GRAAD 1-3

43 + 36 = (40 + 3) + (30 + 6)
= (40 + 30) + (3 + 6)
= 70 + 9
= 79
Optelling deur een getal te ontbind
43 + 36 = 
43 + (30 + 6)
43 + 30 → 73 + 6 = 79
Leerders mag die getal ontbind op maniere wat vir hulle hanteerbaar is. Dit beteken dat
hulle dit op verskillende maniere sal doen:
43 + 36 = 
43 + (10 + 10 + 10 + 6)
43 + 10 → 53 + 10 → 63 + 10 → 73 + 6 = 79
Aftrekking
Ontbinding van beide getalle
87 – 56 = 
87 – 56 = (80 + 7) - (50 + 6)
= (80 - 50) + (7 - 6)

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

= 30 + 1
= 31
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 99 • Aftrekking deur een getal te ontbind
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 87 - 56 = 
aftrekking 87 - (50 + 6)
• Gebruik van gepaste
simbole ( +, -, =, ) 87 - 50 → 37 - 6 = 31
• Inoefening van Verwag dat sommige leerders die getal op verskillende maniere mag ontbind om die
getalkombinasies tot bewerking vir hulself makliker te maak:
20 87 - 56 = 
87 - (20 + 20 + 10 + 6)
87 - 20 → 67 - 20 → 47 - 10 = 37 - 6 = 31
Gebruik halvering om ‘n getal te ontbind
69 + 12
69 + (6 + 6)
69 + 6 → 75 + 6 = 81
Tel aan en tel terug
78 - 69 = 
Aantel vanaf 69 is ‘n gepaste strategie omdat die getalle na aan mekaar is.
Identifiseer amper-dubbels
34 + 35 verduidelik dat dit dubbel 34 plus 1 of dubbel 35 minus 1 is.
34 + 34 + 1
Leerders mag hul strategie rekordeer deur pyltjies te gebruik
34 + (30 + 4) + 1
34 + 30 → 64 + 4 → 68 + 1 = 69
Verander ‘n getal na ‘n veelvoud van tien en voeg een by of neem een weg
Tel aan of terug tot die naaste 10
58 + 19 = 

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Leerders moet herken dat hulle twee keuses het in hierdie geval. Verander 58 of 19 tot die
naaste veelvoud van 10. Dit is hul eie keuse.
Die som kan geskryf word as: 58 + 19 = 58 + 20 - 1
58 + 20 → 78 - 1 = 77

319
Sommige leerders mag die twintig in 2 groepe van 10 verdeel om die bewerking akkuraat te
doen.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

320
JAAR)
1.13 • Optelling tot 99 Teen die einde van die jaar behoort leerders:
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 Die woordeskat van optel te verstaan en te gebruik
aftrekking Verstaan dat wanneer ‘n nul bygetel word dit nie die getal verander nie.
• Gebruik van gepaste
simbole ( +, -, =, ) 75 + 0 = 75 0 + 75 = 75
• Inoefening van 75 = 75 + 0 75 = 0 + 75
getalkombinasies tot Reageer op geskrewe vrae wat op ‘n verskeidenheid maniere gestel word soos:
20
• voeg 43 en 9 saam
WISKUNDE GRAAD 1-3

• tel tien by 67
• 11 plus 83
• voeg 20 by 50
• 80 = 62 + 8 + 
• Watter getal is 30 meer as 60
• Wat is die som van 56 en 14
• Tel twaalf en vyf-en-sewentig bymekaar
• Watter getal is tien meer as 83?
• Watter getal moet jy by 45 tel om 78 te kry?
• Watter getal moet jy by 25 tel om 78 te kry?
• Wat moet ek by 56 tel om 70 te maak?
• Vier tiene plus 3 tiene
• 12 tiene plus 8 ene
• 45 + 10 =  45 + 20 =  45 + 30 = 
Weet dat ¨ in die plek van ‘n onbekende getal is
42 + 44 = 
5 + 7 +  = 80
57 +  = 95

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 + 15 = 81
Met behulp van apparaat: Tel drie getalle bymekaar
26 +  +  = 72
Kies drie van hierdie getalle: 15, 19, 22, 25
Tel hulle bymekaar.
Watter verskillende totale kan jy kry?
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 99 Reageer op geskrewe vrae en verduidelik hoe die antwoord bereik is:
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 • tel 6, 12 en 14 bymekaar.
aftrekking • Wat is die som van 10, 5 en 19.
• Gebruik van gepaste
simbole ( +, -, =, ) Begrip van aftrekking teen die einde van die jaar
• Inoefening van Teen die einde van die jaar behoort leerders:
getalkombinasies tot
Die woordeskat met betrekking tot aftrekking verstaan en gebruik:
20
Neem weg, aftrek, hoeveel bly oor, hoeveel minder is ... as ..., verskil tussen, hoeveel meer
is ... as ..., hoeveel meer om ... te maak; lees en skryf die minus teken (-)
Gaan voort om die begrip van aftrekking te ontwikkel as:
• Wegneem; en
• Vind die verskil tussen
Verstaan dat wanneer ‘n nul wegneem word die getal onveranderd bly:
92 – 0 = 92 92 = 92 – 0
Reageer op geskrewe vrae wat op ‘n verskeidenheid maniere gestel word soos:
• 37 neem weg 3
• Neem 40 weg 80
• 62 minus 42
• Minus 45 from 90
• Wat is die verskil tussen 38 en 57?
• Hoeveel minder is 17 as 49?
• Watter getal moet jy van 56 aftrek om 22 te kry?
• Watter getal moet jy van 56 aftrek om 32 te kry?
• Watter getal moet jy van 56 aftrek om 42 te kry?
• Vind getalpare met ‘n verskil van 10
Weet dat  in die plek van ‘n onbekende getal is

FP Wiskunde Graad 1 - 3
57 - 34 = 
62 -  = 48
98 - 42 = 

321
13 - 6 = 15 - 
 - 18 = 24
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

322
JAAR)
1.13 • Optelling tot 99 Begin verstaan dat:
Optelling en • Aftrekking vanaf 99 25 – 10 verskil van 10 – 25
aftrekking Gebruik die verwantskap tussen optel en aftrek
• Gebruik van gepaste
simbole ( +, -, =, ) Sê en skryf ooreenstemmende aftrekfeite om die optelfeite te gee en vice versa,
• Inoefening van byvoorbeeld:
getalkombinasies tot 73 + 17 =90 impliseer dat 90 – 17 = 73
20
17 + 73 = 90 impliseer dat 90 – 73 = 17
WISKUNDE GRAAD 1-3

42 – 18 = 24 impliseer dat 24 + 18 = 42
42 – 24 = 18 impliseer dat 18 + 24 = 42
Beantwoord die volgende met behulp van die gebruik van apparaat:
Indien jy weet dat: 62 + 29 = 91.
Wat is:
29 + 62
91 – 29
91 – 62
Indien jy weet dat: 66 – 50 = 16
Wat is:
66 – 16
50 + 16
16 + 50
Skryf en antwoorde die volgende:
57 - 34 = 23  + 23 = 57  - 23 = 34 34 + 23 = 
12 + 46 = 58 12 +  = 58 58 -  = 12  - 46 = 12
Skryf vier verskillende getalsinne deur 3 getalle te gebruik, byvoorbeeld:20, 30 en 50

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

20 + 30 = 50
30 + 20 = 50
50 – 30 = 20
50 - 20 = 30
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.14 • Vermenigvuldig getalle Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
1 tot 10 met 1, 2, 5, 3
Herhaalde Leerders begin hierdie kwartaal om met 3 te vermenigvuldig. Verwys na die notas vir
en 4
optelling kwartaal 1 oor die bekendstelling van nuwe begrippe
wat tot ver- • Gebruik van gepaste
Teen die einde van die kwartaal behoort dsie leerders:
menigvul- simbole ( +, -, =, )
diging lei Die woordeskat van vermenigvuldiging in praktiese situasies te gebruik:
Dubbel, maal, vermenigvuldig, vermenigvuldig met, veelvoud van ..., groepe van ..., twee
keer, drie keer soveel; lees en skryf die vermenigvuldingsteken (x)
Gebruik hierdie woordeskat om vermenigvuldigingsberekeninge te doen.
Verstaan dat vermenigvuldiging herhaalde optel is
6 wat 3 keer opgetel word, is dieselfde as:
6 + 6 + 6 = 18
3 groepe van 6 = 18
3 maal 6 = 18
6 x 3 = 18
3 x 5 = 18
Verstaan dat vermenigvuldiging rye beskryf:

¥ ¥ ¥ ¥ ¥ ¥
¥ ¥ ¥ ¥ ¥ ¥ 5 x 3 =15

¥ ¥ ¥ ¥ ¥ ¥
3 x 5 = 15
Reageer op vrae soos:
Vier vywe

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Dubbel 6
6 maal 5

323
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

324
JAAR)
1.14 • Vermenigvuldig getalle Dir tellers in ‘n ry. Daar is 4 rye. Hoeveel tellers is daar altesaam?
1 tot 10 met 1, 2, 5, 3
Herhaalde 2 vermenigvuldig met 4
en 4
optelling 8 maal 2
wat tot ver- • Gebruik van gepaste
menigvul- simbole ( +, -, =, ) Herken die gebruik van die plekhouer  wat in die plek van ‘n onbekende getal is.
diging lei 3 groepe van 2 is 6 of 3 times 2 is 6 of 3 x 2 = 
4 groepe van 3 is12 of 4 maal 3 is 12 of 4 x 3 = 
WISKUNDE GRAAD 1-3

6 groepe van 3 is18 of 6 maal 3 is 18 of 6 x  = 18

7 +  = 14
2 groups of 7 = 
2 +  +  +  +  +  +  = 14
 x 7 = 14

1x2=
2x2=
3x2=

1x5=
2x5=
3x5=
1x5=
2x5=
3x5=
4x5=
5x5=
6x5=

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

7x5=
8x5=
9x5=
10 x 5 = 
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.14 • Vermenigvuldig getalle Voorbeelde van vrae wat gevra kan word:
1 tot 10 met 1, 2, 5, 3
Herhaalde Getalbegrip:
en 4
optelling Getalname en -simbole
wat tot ver- • Gebruik van gepaste
menigvul- simbole ( +, -, =, ) Hou ‘n kaart omhoog of skryf ‘n getalnaam. Kies ‘n leerder om die bypassende syfer te
diging lei skryf.
Meer of minder
Wat is?
• 1 minder as 70
• 1 meer as 80
• Meer as 72
• Minder as 95
• Meer as 77
• 3 minder as 51
• Meer as 68
• 4 minder as 67
• Meer as 29
• 5 minder as 85
• 10 meer as 90
• 10 minder as 80
Wat is die 5de letter van die alfabet?
Wat is die 9de maand van die jaar?
Ordening en vergelyking
Wat is meer: 21 of 171?
Gee ‘n getal tussen 154 en 159.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Optel- en aftrekfeite:
• Ken al die optel-en aftrekkombinasies tot 20
 + r = 20
 + r = 16

325
19 =  - r
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

326
JAAR)
1.16 Getalbegrip: Optel- en aftrekfeite van al die getalle tot en met 20.
Getalgebied 99 1 + 11 = 12 11 + 1 = 12
Hoofrekene
• Orden ‘n gegewe 2 + 10 = 12 10 + 2 = 12
versameling 3 + 9 = 12 9 + 3 = 12
geselekteerde getalle 18 – 4 = 14 18 – 14 = 4
• Vergelyk getalle tot 99 18 – 5 = 13 18 – 13 = 5
en sê watter is 1, 2, 18 – 6 = 12 18 – 12 = 6
3, 4, 5, en 10 meer of
WISKUNDE GRAAD 1-3

Vinnige herroep van opteldubbels tot 15. Dit behoort die ooreenstemmende aftrekking in te
minder sluit
Vinnige herroep: • 1 + 1 = 2
• 2 + 2 = 4
• Optel-en aftrekfeite
tot 20 • 3 + 3 = 6
• 4 + 4 = 8
• Optel of aftrek van
• 5 + 5 = 10
veelvoude van 10
vanaf 0 tot 100 • 6 + 6 = 12
• 7 + 7 = 14
Hoofrekenestrategieë
• 8 + 8 = 16
Gebruik • 9 + 9 = 18
bewerkingstrategieë om
• 10 + 10 = 20
effektief op te tel en af
te trek: Wys my die getal wat bygetel moet word om 20 te maak (skryf neer of gebruik
plekwaardekaarte of spreikaarte).
• Sit die groter getal • 8
eerste om aan te tel of
• 2
terug te tel
• 9
• Gebruik die verband • 15
tussen optel en aftrek
• 3
• Getallelyn Wys my die getal wat oor is wanneer ... van 20 weggeneem word (skryf neer of gebruik
plekwaardekaarte of spreikaarte)
• Verdubbeling en
halvering • 5

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• 18
• opbou en afbreek van
• 0
getalle
• 14
• 7
Berekeningstrategieë
Verwys na die notas vir kwartaal 2.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.17 • Gebruik en benoem • Gebruik en benoem Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 3?
breuke in bekende breuke in bekende
Breuke Hierdie kwartaal word die leerders se aandag gevestig op die manier waarop die
kontekste en sluit kontekste en sluit
breuknaam verbind is met die aantal gelyke dele waarin die hele ingedeel is. ‘n
halwes, kwarte, derdes halwes, kwarte, derdes
Verskeidenheid diagramme kan gebruik word om verdere begrip te bou.
en vyfdes in en vyfdes in
Leerders gaan hierdie kwartaal voort om die breuke in diagramme te benoem. Hulle
• Herken breuke in die • Herken breuke in die benoem ook die breukdele wanneer woordprobleme gedoen word. Breukdele wat
vorm van diagramme vorm van diagramme geidentifiseer word, word geskryf as 1 halwe, 1 derde, 1 kwart.
• Skryf breuke as 1 • Skryf breuke as 1 Die fokus behoort hierdie kwartaal op die hele te wees. Leerder moet kan:
helfte, 2 derdes helfte, 2 derdes
Sinne voltooi:
Twee halwes is dieselfde as ___ hele
Drie derdes is dieselfde as ___ hele
Vier kwarte is dieselfde as ___ hele
Leerders sal hierdie kwartaal die breuke van ‘n groep voorwerpe vind, byvoorbeeld:
Deur tellers te gebruik wat in rye gerangskik is sal die nleerders vind dat:
1 helfte van 8 tellers.
¥ ¥
¥ ¥
¥ ¥
¥ ¥
Leerders kan die 8 tellers in 2 groepe van vier verdeel.
¥ ¥
¥ ¥
¥ ¥
¥ ¥
Laat leerders toe om konkrete apparaat te gebruik en om die tellers in rye te rangskik.
Teen die einde van die kwartaal behoort die leerders te weet:

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• 1 helfte van ‘n versameling voorwerpe;
• 1 kwart van ‘n versameling voorwerpe;
• 1 derde van ‘n versameling voorwerpe; en

327
• 1 vyfde van ‘n versameling voorwerpe.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 2 KWARTAAL 4
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA

328
BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4
JAAR)
2.1 Kopieer, brei uit en Patrone om ons Leerders werk met patrone uit die natuur, moderne alledaagse lewe en vanuit ons
beskryf kultuurerfenis vanaf graad 1 tot graad 6. Dit beteken dat daar nie baie tyd aan hierdie
Meetkun- Identifiseer, beskryf
onderwerp spandeer hoef te word nie. Kies ook aktiwiteite en patrone wat gepas is vir elke
dige patrone Kopieer, brei uit en in woorde en kopieer
graad.
beskryf in woorde Meetkundige patrone
Een tipe patroon waaarna leerders kan kyk is simmetrie, byvoorbeeld meeste blare en
• eenvoudige patrone • in die natuur
WISKUNDE GRAAD 1-3

diergesigte is simmetries. So ook baie insekte indien dit van bo af bekyk word en die
met voorwerpe
• vanuit moderne patrone op baie voëls se onderkante.
• eenvoudige patrone alledaagse lewe
Leerders kan ook vir patrone kyk op:
met tekeninge
• vanuit ons kulturele
van lyne, vorms of • heinings (draad, hout of sement);
erfenis
voorwerpe.
• Bakstene en vloerteëls;
Skep en beskryf eie
• Dakke;
patrone
• Klere en materiaal;
Skep eie Meetkundige
patrone • Borde, koppies en pierings;
• met voorwerpe • Sokkerballe;
• met tekeninge • Diere soos koeie, motte en skoenlappers, zebra, kameelperde, luiperde, voëls, insekte;
van lyne, vorms of
• Blomme en blare;
voorwerpe
• Muurpapier, insluitend muurpapier gemaak van gedrukte verpakking wat dikwels in
Patrone om ons
informele behuising gevind word;
Identifiseer, beskryf
• Tradisionele of moderne kralewerk; en
in woorde en kopieer
Meetkundige patrone • Tradisionele kleipotte of geweefde mandjies.
• in die natuur Hoe kan leerders die patrone rondom hulle beskryf?
• vanuit moderne Daar is verskillende maniere om die patrone om ons te beskryf.Die meeste patrone om
alledaagse lewe ons bestaan uit lyne, vorms of voorwerpe. Die vorms of voorwerpe hoef nie aan die

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Meetkundige 2-D vorms en 3-D voorwerpe waarmee in graad 2 gewerk is, gekoppel te
• vanuit ons kulturele
wees nie. Al waarna die leerders kyk is:
erfenis
• Wat word herhaal, byvoorbeeld kolle, lyne, enige tipe vorm; en
• Hoe word dit herhaal.
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4
JAAR)

CAPS
2.1 Kopieer, brei uit en Patrone om ons Voorbeeld: 1 les
beskryf
Meetkun- Identifiseer, beskryf -- Reguit lyne wat mekaar kruis (soos in ‘n vadoek), lyne wat aan die onderkant van
dige patrone Kopieer, brei uit en in woorde en kopieer materiaal of oor ‘n hemp loop, lyne wat met broekspype langs loop,
beskryf in woorde Meetkundige patrone
-- Geboë lyne soos wanneer daar dwarsoor ‘n ui gesny word
• eenvoudige patrone • in die natuur
-- Onreëlmatige lyne, soos op vingerafdrukke en zebras en plooie op olifante, renosters
met voorwerpe
• vanuit moderne en mense wat baie oud is
• eenvoudige patrone alledaagse lewe
-- Gekartelde lyne soos wanneer dwarsoor ‘n koolkop gesny word, of wat op sandduine
met tekeninge
• vanuit ons kulturele gevind word
van lyne, vorms of
erfenis
voorwerpe. -- Eweredig verspreide kolle van dieselfde grootte
Skep en beskryf eie -- Vorms van dieselfde grootte, byvoorbeeld baksteenpatrone op ‘n muur of plaveisel
patrone
-- Vorms van dieselfde kleur
Skep eie Meetkundige
-- Patrone wat gevorm word deur dieselfde vorm wat in dieselfde rigting wys, byvoorbeeld
patrone
driehoeke wat opwaarts of afwaarts wys in tradisionele kralewerk, of plaveiselstene wat
• met voorwerpe na verskillende rigtings wys
• met tekeninge -- Patrone met vorms wat almal verskillend is, soos op ‘n kameelperd
van lyne, vorms of
voorwerpe
Patrone om ons
Identifiseer, beskryf
in woorde en kopieer
Meetkundige patrone
• in die natuur
• vanuit moderne
alledaagse lewe
• vanuit ons kulturele
erfenis

FP Wiskunde Graad 1 - 3
329
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4

330
JAAR)
2.2 Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Verwys na notas vir kwartaal 1, maar brei die getalgebied uit na 200 3 lesse
beskryf beskryf
Getalpa-
trone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige
number sequences to at getalpatrone tot ten
least 200. minste 200
Skep eie patrone Getalpatrone behoort
aantel en terugtel in te
WISKUNDE GRAAD 1-3

Skep eie getalpatrone.

sluit:
• 1s vanaf enige getal
tussen 0 en 200
• 10e vanaf enige
veelvoud van 10
tussen 0 en 200
• 5e vanaf enige
veelvoude van 5
tussen 0 en 200
• 2s vanaf enige
veelvoud van 2 tussen
0 en 200
• 3s vanaf enige
veelvoud van 3 tussen
0 en 200
• 4s vanaf enige
veelvoud van 4 tussen
0 en 200
Skep eie getalpatrone

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 2 KWARTAAL 4
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)
3.2 Verskeidenheid Verskeidenheid Voorgestelde fokus vir kwartaal 4: 1 les
voorwerpe voorwerpe
3-D Vaslegging van werk deur middel van geskrewe oefeninge.
voorwerpe Herken en name 3-D Herken en benoem
voorwerpe in the 3-D voorwerpe in the
klaskamer en in pictures klaskamer en in prente
• balvorms, (sfere) • balvorms, (sfere)
• boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas)
• silinders • silinders
Kenmerke van Kenmerke van
voorwerpe voorwerpe
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
vergelyk 3-D voorwerpe vergelyk 3-D voorwerpe
in terme of: in terme van:
• grootte • grootte
• voorwerpe wat rol • voorwerpe wat rol
• voorwerpe wat gly • voorwerpe wat gly
Fokusaktiwiteite
• Waarneem en bou v an
gegewe 3-D voorwerpe
deur gebruik te maak
van konkrete materiaal
soos uitgeknipte 2-D
vorms, boublokke,
herwinbare materiaal,
konstruksiestelle,
ander 3-D Meetkundige

FP Wiskunde Graad 1 - 3
voorwerpe

331
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

332
JAAR)
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms Verwys na notas van kwartaal 2 3 lesse
2-D vorms Herken en benoem 2-D Herken en benoem 2-D Hierdie kwartaal word die werk met 2-D vorms geoefen, hersien en vasgelê. Fokus op die
vorms vorms herkenning en benoeming van sirkels, vierkante, reghoeke en driehoeke en ondersoek of
hul sye reguit of rond is. Doen aktiwiteite wat van kwartaal 2 verskil, maar die fokus bly op
• sirkels • sirkels
die kenmerke en benoeming van vorms.
• driehoeke • driehoeke
• vierkante • vierkante
WISKUNDE GRAAD 1-3

• reghoeke • reghoeke
Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
vergelyk 2-D vorms in vergelyk 2-D vorms in
terme van: terme van:
• grootte • grootte
• kleur • kleur
• vorm • vorm
• reguit sye • reguit sye
• ronde sye • ronde sye
3.4 Simmetrie Simmetrie Verwys na die notas vir kwartaal 2. 1 les
Simmetrie Herken en teken die lyn Herken en teken die lyn
van simmetrie in 2-D van simmetrie in 2-D
Meetkundige en nie- Meetkundige en nie-
Meetkundige vorms. Meetkundige vorms.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 2 KWARTAAL 4
4. METING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)
4.1 Lees van tyd Lees van tyd Leerders gaan voort om oor tydsverloop en die opeenvolging van tyd te praat. 1 les
Tyd • Benoem en orden dae • Lees 12-uur tyd in ure, Gedurende klassikale onderrigtyd en fokusgroepstyd, gaan leerders voort om oor die dae
van die week half ure en kwart ure van die week, maande van die jaar, huidige dag se datum, asook die dae voor en na die
op analoog horlosies huidige te praat. Leerders raak bekend met kalenders deur voort te gaan om die volgende
• Benoem en orden
daarop te noteer:
maande van die jaar Bereken die lengte van
tyd en die verloop van • Verjaarsdae;
• Plaas verjaarsdae,
tyd
godsdienstige feeste, • Godsdienstige feeste;
openbare vakansiedae, • Gebruik horlosies om
• Historiese gebeure;
historiese gebeure, tydsverloop te meet in
skoolgebeure op ‘n ure, half ure en kwart • Skoolgebeure; en
kalender ure.
• openbare vakansiedae
• Lees 12-uur tyd in ure,
Lees die tyd in ure, half ure en kwart ure
half ure en kwart ure
Verwys na die notas vir kwartaal 3.
Bereken die lengte van
tyd en die verloop van
tyd
• Gebruik kalenders
om tyd te bereken en
beskryf die verloop van
tyd in dae of weke.
• Gebruik horlosies om
tydsverloop te meet in
ure, half ure en kwart
ure.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
333
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

334
JAAR)
4.2 Informele meting Informele meting Hoe verskil kwartaal 4 van kwartaal 1? 1 les
Lengte • Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk, Gedurende kwartaal 1, was die aanbeveling dat leerder moet fokus op skatting, meting,
orden en rekordeer orden en rekordeer vergelyking en rekordering van lengtes, breedtes en hoogtes deur informele eenhede te
lengte deur gebruik lengte deur gebruik gebruik, maar leeerders moet ook in meters begin meet.
te maak van nie- te maak van nie-
In kwartaal 4 kan die fokus op skatting, meting, vergelyking en rekordering van lengte,
standaard meting, standaard meting,
hoogte en breedte in meters wees: Verwys na notas vir kwartaal 1.
byvoorbeeld byvoorbeeld
handbreedtes, treë, handbreedtes, treë, Vaslegging kan in die vorm van geskrewe oefeninge wees.
WISKUNDE GRAAD 1-3

potloodlengtes, tellers, potloodlengtes, tellers,

ensovoorts ensovoorts
• Beskryf die lengte van • Beskryf die lengte van
voorwerpe deur dit te voorwerpe deur dit te
tel en te sê hoeveel tel en te sê hoeveel
informele eenhede dit informele eenhede dit
lank is lank is
• Gebruik woordeskat • Gebruik woordeskat
om oor die vergelyking om oor die vergelyking
te praat, byvoorbeeld te praat, byvoorbeeld
langer, korter, wyer langer, korter, wyer
Bekendstelling van Bekendstelling van
formele meting formele meting
• Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer orden en rekordeer
lengte deur gebruik lengte deur gebruik
te maak van meters te maak van meters
(meterstokke of (meterstokke of
meterlengtes of lyn) as meterlengtes of lyn) as
die standaard lengte- die standaard lengte-
eenhede. eenhede.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.3 Informele meting In kwartaal 2 behoort leerders: 1 les
Massa • Skat, meet, vergelyk, -- massa te meet deur gebruik te maak van ‘n balans;
orden en rekordeer
-- produkte te orden volgens die massa wat op die verpakking aangedui is; en
massa deur gebruik
te maak van nie- -- die massa op ‘n badkamerskaal te lees (beide werklike skale en prente van skale)
standaard maat- Verwys na notas vir kwartaal 2.
eenhede en ‘n balans,
In kwartaal 4 behoort leerders hul vaardighede met betrekking tot die lees van
byvoorbeeld blokke,
badkamerskale en prente van badkamerskale tot die naaste vol kilogram vas te lê.
bakstene, ensovoorts
Vaslegging vind plaas in die voem van geskrewe oefeninge.
• Gebruik woordeskat
om te praat oor
die vergelyking,
byvoorbeeld lig, swaar,
ligter, swaarder
Bekendstelling van Bekendstelling van
formele meting formele meting

• Vergelyk, orden • Leerders doen

en rekordeer geskrewe werk om die
die massa van volgende in te skerp,
kommersiële verpakte insluitend prente van
voorwerpe waarop • Produkte waarop die
die massa gedruk massa aangeteken is
is in kilogramme,
byvoorbeeld 2 kilogram • Prente van massa
rys en 1 kilogram meel op badkamerskale
waar die naald heel
• Meet hul eie massa kilogramme aantoon.
in kilogramme deur
gebruik te maak van ‘n
badkamerskaal

FP Wiskunde Graad 1 - 3
335
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

336
JAAR)
4.4 Informele meting Bekendstelling van Gedurende selfstandige werkstyd, gaan leerders voort om:
Kapasitieit / formele meting
• Skat en meet, vergelyk -- Skat en meet, vergelyk, orden en neerskryf van die kapasiteit van houers of die
Volume
en orden die kapasiteit Vaslegging vind volume in houers deur gebruik te maak nie-standaard mates. Die lees van resepte, wat
van houers (dit wil plaas deur geskrewe bak insluit, is ‘n sinvolle konteks waarin leerders hul meting kan oefen. Kies resepte
sê die hoeveelheid aktiwiteite, insluitend lees waar mates in koppies, teelepels en ander informele eenhede aangegee word.
wat die houer bevat prente van:
-- vergelyk en orden die kapasiteit van ‘n verskeidenheid bottels en kruideniersware waar
as dit gevul is) deur
• Produkte wat hul die volume of die verpakking aangedui word; en
gebruik te maak van
kapasiteit op die
WISKUNDE GRAAD 1-3

nie-standaard mates, -- gebruik 1 liter bottels of 1 liter bekers om te skat en te meet, vergelyk, orden en die
verpakking aandui
byvoorbeeld lepels en kapasiteit of volume van die houers in liters neer te skryf
sodat dit georden kan
koppies
word Verwys na notas vir kwartaal 3.
• Beskryf die kapasiteit
• Prente van bekers Leerders moet geskrewe take, insluitend die lees van prente, gegee word om die volgende
van die houer deur te
waar die kapasiteit van vas te lê:
tel en te sê hoeveel
1 liter of 2 liter gemerk
van die informele • Produkte met hul kapasiteit opgeskryf sodat dit in volorde geplaas kan word; en
is.
eenhede dit geneem
het om die houer te • Prente van bekers waar die kapasiteit van 1 liter of 2 liter gemerk is.
Die verwagting is
vul, byvoorbeeld die dat leerders slegs Die verwagting is dat leerders slegs die kapasiteit tot die naaste genommerde inhoudsmaat
bottel het ‘n kapasiteit die kapasiteit tot die moet kan lees. Volume word beskryf as byna/naby/‘n bietjie meer as/meer of minder/presies
van vier koppies naaste genommerde die getal (of liters) wat hulle van die beker aflees
inhoudsmaat moet
Bekendstelling van
kan lees. Volume word
formele meting
beskryf as byna/naby/‘n
• Skat, meet, vergelyk, bietjie meer as/meer of
orden en rekordeer minder/presies die getal
die kapasiteit van (of liters) wat hulle van
voorwerpe deur in liters die beker aflees
te meet
• Vergelyk, orden en
rekordeer die kapasiteit
van kommersieël
verpakte voorwerpe

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

waarvan die kapasiteit
in liters op die produk
gedruk is, byvoorbeeld
2 liters melk, 1 liter
koeldrank, 5 liter verf
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.4 Informele meting Bekendstelling van Meting van kapasiteit as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en 1 les
Kapasitieit / formele meting bewerkinge gedoen moet word
• Skat en meet, vergelyk
Volume
en orden die kapasiteit Vaslegging vind Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders
van houers (dit wil plaas deur geskrewe probleme oplos binne die konteks van
sê die hoeveelheid aktiwiteite, insluitend lees
informele meting van kapasiteit / volume, byvoorbeeld Ouma gebruik 2 koppies melk om ‘n
wat die houer bevat prente van:
nagereg te maak. Hoeveel melk sal sy benodig indien sy die resep wil verdubbel?
as dit gevul is) deur
• Produkte wat hul
gebruik te maak van liters
kapasiteit op die
nie-standaard mates,
verpakking aandui Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
byvoorbeeld lepels en
sodat dit georden kan verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.
koppies
word
• Beskryf die kapasiteit
• Prente van bekers
van die houer deur te
waar die kapasiteit van
tel en te sê hoeveel
1 liter of 2 liter gemerk
van die informele
is.
eenhede dit geneem
het om die houer te Die verwagting is
vul, byvoorbeeld die dat leerders slegs
bottel het ‘n kapasiteit die kapasiteit tot die
van vier koppies naaste genommerde
inhoudsmaat moet
Bekendstelling van
kan lees. Volume word
formele meting
beskryf as byna/naby/‘n
• Skat, meet, vergelyk, bietjie meer as/meer of
orden en rekordeer minder/presies die getal
die kapasiteit van (of liters) wat hulle van
voorwerpe deur in liters die beker aflees
te meet
• Vergelyk, orden en
rekordeer die kapasiteit
van kommersieël
verpakte voorwerpe
waarvan die kapasiteit

FP Wiskunde Graad 1 - 3
in liters op die produk
gedruk is, byvoorbeeld
2 liters melk, 1 liter
koeldrank, 5 liter verf

337
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 2 KWARTAAL 4
DATAHANTERING

338
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR VERDUIDELIKENDE NOTAS OF ONDERWYSRIGLYNE (in lesse van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)
5.4 Versamel en organiseer
data
Versamel en
organiseer • Versamel data oor
data die klas of skool om
onderwyser se vrae te
WISKUNDE GRAAD 1-3

beantwoord
• Organiseer data
5.5 Datavoorstelling
Datavoor- Stel data voor in
stelling prentdiagramme

5.6 Ontleed en interpreteer Ontleed en interpreteer Ontleed en interpreteer gegewe data 1 les
data data Ontleed data vanuit
Ontleed en Teen hierdien tyd van die jaar, behoort leerders bekend te wees met prentdiagramme. Dit
gegewe voorstellings
interpreteer Beantwoord vrae oor word voorgestel dat leerders in kwartaal 4 fokus op die ontleding van data. Gee leerders
data data in prentdiagramme data vanuit ten minste een prentgrafiek om te ontleed.
Leerders behoort vrae oor die grafiek en tabel te beantwoord: Verwys na kwartaal 1 vir
gepaste tipes vrae.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 3.5.3 Verduideliking van inhoud graad 3

GRAAD 3 KWARTAAL 1

CAPS
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE
Graad 3 leerders sal die vaardighede wat hulle in Graad 2 aangeleer het konsolideer en gebruik om met getalle tussen 0 en 999 te werk.
Leerders in graad 3:
• lees en skryf getalle in syfers en woorde tot 1000;
• gaan voort om getalle te identifiseer en posisioneer;
• gebruik hul kennis van plekwaarde om honderde, tiene en ene te vind en hul verwantskap tot verduidelik;
• indeling van drie-syfer getalle. Hulle behoort hul kennis van plekwaarde gebruik om getalle te orden en te vergelyk en redes vir hul keuse te gee;
• voortgaan om aan en terug te tel, nou in veelvoude van 20, 25, 50 en 100; hule sal nou die verhoudings tussen tel in veelvoude van 2 en 4 herken;
• weet hoe om groot versamelings te tel deur groepe van 2’s en 4’s te herken. Hulle tel nou sistematies, akkuraat en kan ‘n metode gee om die antwoord tot kontroleer;
• optel en aftrek deur middel van hoofrekene tot 50;
• verskillende soorte probleme op te los en leer hoe om hul geskrewe antwoorde op ‘n sistematiese manier tot organiseer;
• die korrekte bewerking te kies wanneer probleemoplossing in konteks gedoen word;
• hul berekeninge kan opteken deur die gebruik van die plus (), minus () en is gelyk aan () teken. Hulle kan hul antwoorde en metodes verduidelik en beskryf;
• optel en aftrek berekeninge op formele wyses skryf, hulle sal byvoorbeeld een of twee getallete ontbind om op te tel en af te trek; en
• sal in staat wees om om uit ‘n reeks strategieë te kies om ‘n probleem op te los, byvoorbeeld om 131 van 135 af tot trek, sal die leerder weet om terug te tel.
• Die kurrikulum verwag dat graad 3-leerders veel minder met konkrete apparaat moet werk om op te tel en af te trek. Teen die einde van die jaar behoort die leerders in staat te wees
om op te tel en af te trek deur gebruik te maak van pen en papier.
• Wanneer die leerders in graad 3 aankom, behoort hulle in staat te wees om getalwaardes te verstaan en getalle te kan Ontbind om berekeninge te doen. Die leerders begin begryp
dat die getal 78 uit 8 ene en sewe tiene bestaan, maar ook 78 ene is. Die leerder het nie konkrete apparaat nodig om dit verstaan nie. In Graad 3 behoort leerders voortdurend
geleenthede gegun te word om getalle op te breek ten einde die waarde van getalle te verstaan en hierdie kennis te gebruik om op te tel en af te trek.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
339
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

340
JAAR)
1.1 Tel voorwerpe • Groepeer tot ten
Gedurende graad 3 gaan leerders voort om alledaagse voorwerpe te tel. Die getalgebied
minste 200 voorwerpe
Tel Gee ‘n redelike skatting sal vermeerder tot 1000 teen die einde van die jaar. Versigtige oorweging moet geskenk
om betroubaar te skat
voorwerpe en tel ten minste word aan die tipe apparaat wat gebruik word:
en tel.
1000 alledaagse
• “Dienes” blokkies
voorwerpe. Groepering • Gee ‘n redelike
as ‘n strategie word skatting van ‘n aantal • Plekwaarde kaarte
aangemoedig. voorwerpe wat getel
Gedurende die eerste kwartaal oefen en konsolideer leerders om voorwerpe tot 200 te tel.
kan word.
.
WISKUNDE GRAAD 1-3

Die fokus is op die groepering van voorwerpe. Leerders behoort ‘n sterk sin te hê dat dit
beter, meer effektief en vinniger is om in groepe van tiene, twintigs, vyftigs en honderde tot
tel as in ene. Hulle begin in honderde aan en terug te tel gedurende die eerste kwartaal.
Om roetinetel tot ondersteun, kan leerders voorwerpe in groepe van 100 organiseer.
Voorbeeld:

Elke groep toon een honderd aan.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.1 Tel voorwerpe • Groepeer tot ten Gedurende hierdie kwartaal en vir die res van die jaar moet leerders bewus gemaak word
minste 200 voorwerpe van die manier waarop voorwerpe getel word hulle sal help om berekeninge doen.
Tel Gee ‘n redelike skatting
om betroubaar te skat
voorwerpe en tel ten minste Voorbeeld:
en tel.
1000 alledaagse
Deur voorwerpe in groepe van 10, 20s, 50s of selfs honderde te tel, sal leerders toegelaat
voorwerpe. Groepering • Gee ‘n redelike
word om getalle op te breek wanneer hulle optel of aftrek. Om 362 + 527 op te tel, kan
as ‘n strategie word skatting van ‘n aantal
leerders die getal ontbind, byvoorbeeld:
aangemoedig. voorwerpe wat getel
kan word. 362 + 527 = (300 + 60 + 2) + (500 + 20 + 7).
.
Leerders kan die honderde bymekaartel omdat hulle dit gedoen het toe hulle voorwerpe
in honderde gegroepeer het. Leerders tel dan die tiene (hulle het dit reeds sedert graad 1
gedoen) en dan die ene. Hulle moet verstaan hoekom hulle tyd spandeer om voorwerpe te
tel. Hierdie skakels moet verduidelik word.
Gedurende die kwartaal kan leerders getalle voorstel deur “Dienes” blokkies of basis tien
blokkies te gebruik. Leerders gebruik hierdie apparaat in Graad 2.

Leerders behoort in staat te wees om die volgende stelling tot voltooi:

Die waarde van hierdie basis 10 blokkies is_____________
Leerders kan die spreikaarte gebruik om die waarde van elke getal te wys.
Die fokus van hierdie soort aktiwiteite is nie net op die tel van voorwerpe nie. Leerders is
terselfdertyd besig om:

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• die waarde van getalle te begryp;
• Ontbinding en opbou van getalle; en
• lees getalsimbole.

341
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

342
JAAR)
1.2 Tel aan en terug in: Tel aan en terug in: Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
Tel aan en • die veelvoude • die veelvoude Leerders tel vir die eerste keer in 100’e tot 500. Leerders moet ondersteunende basis tien
terug gespesifiseer in gespesifiseer in apparaat gebruik soos:
graad 2 met vergrote graad 2 met vergrote
• telkrale
getalgebiede vanaf getalgebiede
enige gegewe getal • Dienes blokkies
• 100’e tot ten minste
• in 20’s, 25’s, 50’s,100’e 500 • getallelyne
tot ten minste 1 000
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Getalroosters
Ooorslaantel moet met vermenigvuldiging verbind word. Terwyl leerders in veelvoude van 4
tel, sal dit hulle baat om te sê:
• 1 vier is 4
• 2 viere is 8
• 3 viere is 12
Oorslaantel ondersteun ook begrip van vermenigvuldiging en sal leerders help wanneer
hulle getalpatrone voltooi.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.3 Identifiseer, herken en Identifiseer, herken en Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
lees getalle lees getalle Gedurende hierdie kwartaal herken, lees en skryf leerders getalsimbole tot 500. Hulle lees
Getalsim-
bole en • Identifiseer, herken en • Identifiseer, herken getalname tot 250 en skryf getalname tot 100
getalname s lees getalsimbole 0 – 1 en lees getalsimbole Die lees en skryf van getalsimbole word ook ingeoefen wanneer leerders:
000 0 - 500 • voorwerpe tel;
• Skryf getalsimbole 0 – • Skryf getalsimbole 0 • aan en terug tel;
1000 – 500 • getalpatrone voltooi; en
• Identifiseer, herken • Identifiseer, herken en • getalle orden en vergelyk.
en lees getalname 0 - lees getalname 0 – 250 • Sorg moet geneem word dat getalle korrek gesê word; mens behoort “drie honderd en
1000 twintig” in woorde te sê en nie “323” nie.
• Skryf getalname 0 -100
• Skryf getalname 0 - Wanneer drie-syfer getalle getalle tussen 100 en 110; 200 en 210; 300 en 310, 400 en 410
1000 geskryf word, is die getalle in die tiene posisie nulle. Sommige leerders vind dit moeilik
om hierdie getalle in simbole tot skryf wanneer die getalle in woorde gesê word. Dit mag
byvoorbeeld moeilik vir sommige leerders wees om ‘drie honderd en vier” in simbole te
skryf. Hulle mag dalk 3004 skryf. Spreikaarte is besonder bruikbaar om leerders te help om
die getalle korrek te skryf. Leerders behoort baie geleentheid gegun te word om die skryf
van hierdie getalle te oefen.
1.4 Beskryf vergelyk en Beskryf vergelyk en Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
orden getalle tot 999 orden getalle tot 99
Beskryf Gedurende hierdie kwartaal konsolideer leerders die ordening en vergelyking van getalle
vergelyk • Beskryf en vergelyk • Beskryf en vergelyk tot 99 en behoort hulle in staat te wees om redes te gee waarom een getal groter is as ‘n
en orden heelgetalle tot 999; heelgetalle tot 99; ander. Laat leerders toe om ‘n getallelyn, getallespoor, getalleroosters of selfs hul kennis
getalle gebruik kleiner as, gebruik kleiner as, van die ontbinding van getalle in tiene en ene tot gebruik, om hul begrip te illustreer.
groter as, meer as, groter as, meer as, Wanneer leerders getalle orden, moet hulle in staat wees om te sê hoekom ‘n getal groter
minder as en is gelyk minder as en is gelyk is as ‘n ander en die plekwaarde van die getalle gebruik om hulself te verduidelik.
aan aan
Voorbeeld:
• Beskryf en orden • Beskryf en orden
heelgetalle tot 999 heelgetalle tot 99 39 is kleiner as 59 omdat:
van die kleinste tot die van kleinste tot die
Ek weet dat39 = 30 en 9, en 59 = 50 en 9. Ook dat 30 drie bondels van tien en 50 vyf
grootste, en van die grootste, en van die
bondels van tien is. Daar is meer bondels van tien in 50 as in 30.
grootste tot die kleinste grootste tot die kleinste
Gebruik ranggetalle Gebruik ranggetalle Wanneer met ranggetalle gewerk word, is ‘n kalendar ideaal om te gebruik omdat dit die

FP Wiskunde Graad 1 - 3
om volgorde, plek of om volgorde, plek of leerder toelaat om oor die 23ste of die 31ste dag van die maand te praat. Leerders moet
posisie aan te dui posisie aan te dui oefen om die afkortingsvorm te lees en te skryf.
Gebruik, lees en skryf Gebruik, lees en skryf
ranggetalle, insluitende ranggetalle, insluitende
die afkortingsvorm die afkortingsvorm

343
(byvoorbeeld 3de, 30ste) (byvoorbeeld 3de; 30ste)
tot op 31. tot 31.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

344
JAAR)
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
van drie-syfer getalle van getalle tot 99
Plekwaarde Hierdie kwartaal fokus op die vaslegging van die plekwaarde wat in graad 2 gedoen is.
tot 999
• Herken die waarde Leerders gaan voort om soortgelyke aktiwiteite te doen soos in Graad 2, kwartaal 4:
• Herken die waarde wat elke getal
Begryp en gebruik die woordeskat van plekwaarde:
wat elke getal verteenwoordig
verteenwoordig Gebruik, lees en begin skryf:
• Ontbind twee-syfer
• Ontbind drie-syfer getalle tot op 99 in • Ene of eenhede, tiene, getalle, een-syfer getalle, twee-syfer getal.... plekwaarde...
getalle tot 999 in veelvoude van tiene
WISKUNDE GRAAD 1-3

Ontbinding van twee-syfer getalle in veelvoude van tiene en ene

veelvoude van en ene
honderde, tiene en ene Leerders kan getalle ontbind in:
• Identifiseer en benoem
• Identifiseer en benoem die waarde van elke tiene en ene byvoorbeeld 73 = 70 + 3 (spreikaarte is nuttig om dit te doen)
die waarde van elke getal
getal Veelvoude van tiene en ene byvoorbeeld 73 = 7 tiene + 3 ene
Die opbou van twee-syfer getalle deur van hul plekwaarde gebruik te maak
Voorbeeld
Skryf die getal:
a) 6 tiene en 3 ene ____________________
b) 2 tiene en 5 ene ____________________
c) 12 tiene en 8 ene ___________________
d) 18 tiene en 4 ene ____________________
Gebruik apparaat om die ontbinding van getalle te wys:
• Telraam (Abakus)
a) Wys 4 tiene en 5 ene deur die telraam (Abakus) gebruik.
b) Wys 7 tiene en 6 ene deur die telraam (Abakus) gebruik.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde • Spreikaarte
van drie-syfer getalle van getalle tot 99
Plekwaarde Leerders gebruik spreikaarte om die dele van ‘n getal te wys.
tot 999
• Herken die waarde
Voorbeeld:
• Herken die waarde wat elke getal
wat elke getal verteenwoordig Die volgende tipe vrae kan gevra word:
verteenwoordig
• Ontbind twee-syfer • Wat verteenwoordig die syfer 8 in die getal 28? En die 2?
• Ontbind drie-syfer getalle tot op 99 in
• Sê watter getal is gelyk aan of dieselfde as:
getalle tot 999 in veelvoude van tiene
veelvoude van en ene a) 6 tiene
honderde, tiene en ene
• Identifiseer en benoem b) nege tiene en drie ene
• Identifiseer en benoem die waarde van elke
die waarde van elke getal c) vyf tiene en nege ene
getal

LOS PROBLEME IN KONTEKS OP

1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
tegnieke vir tegnieke vir Van leerders word verwag om woordproblemete op te los deur die volgende tegnieke te
Probleem-
probleemoplossing en probleemoplossing: gebruik:
oplossings
verduideliking oplossings
tegnieke • opbou en afbreek van • opbou of afbreek van getalle
vir probleme:
getalle • verdubbeling en halvering
• opbou en afbreek van
• verdubbeling en • getallelyne
getalle
halvering Om tot op 99 voorwerpe individueel te teken raak oneffektief en behoort ontmoedig te word.
• verdubbeling en Moedig die insluiting van getalsimbole in hul optekening aan, insluitende voorstelling deur
• getallelyne
halvering prentjies. Leerders kan ook aangemoedig word om getalsinne te skryf.
• getallelyne Laat die leerders toe om die tegniek te kies waarmee hulle die gemaklikste sal wees. Die
getalgebied en die tipe probleem sal bepaal watter tegniek gebruik word. As die leerders
• afronding in tiene
tegnieke gebruik wat nie effektief is nie, moet hulle begelei word om meer effektiewe
metodes te gebruik.
Opbou en afbreek
Dit is een van die belangrikste tegnieke in die grondslagfase. Die tegniek laat leerders toe

FP Wiskunde Graad 1 - 3
om getalle af te breek en weer te kombineer en dit maak berekeninge makliker. Hulle sal
hierdie tegniek hoofsaaklik in die Intermediêre Fase ook gebruik.
Verdubbeling en halvering
Dit tegniek is redelik gevorderd en vereis ‘n sterk getalbegrip. Leerders wat in staat is om
dit as ‘n tegniek te kies, is redelik buigbaar in die strategieë wat hulle gebruik. As hulle weet

345
hoe om te verdubbel, sal hulle die strategie van amper dubbels gebruik.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

346
JAAR)
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Voorbeeld:
tegnieke vir tegnieke vir
Probleem- Woordprobleem: Op ‘n dag by die kliniek was daar 45 kinders vir griep ingeënt. Die
probleemoplossing en probleemoplossing:
oplossings volgende dag was 46 kinders ingeënt. Hoeveel kinders was altesaam ingeënt?
verduideliking oplossings
tegnieke • opbou en afbreek van
vir probleme: Die probleem kan opgelos word deur verdubbeling te gebruik. ‘n Leerder kan sê dubbel 45
getalle
plus 1 of dubbel 46 minus 1.
• opbou en afbreek van
• verdubbeling en
getalle Getallelyne
halvering
• verdubbeling en Die gebruik van getallelyne om bewerkinge te doen stel die leerders in staat om hulle
WISKUNDE GRAAD 1-3

• getallelyne
halvering denkwyses neer te skryf en na te gaan. Dit laat die leerders toe om ‘n geskrewe beeld te hê
om na te verwys oor die metode waarop hulle die probleem kan oplos.
• getallelyne
Leerders gebruik reeds vanaf graad 1 getallelyne. Teen hierdie tyd behoort hulle al ‘n eie
• afronding in tiene
getallelyn te kan opstel waarop hulle die begingetal insit en dan te kan bepaal hoe om van
die een getal na die volgende te beweeg.
Voorbeeld van hoe leerders die getallelyn kan gebruik:
23 kinders het vandag op ‘n uitstappie gagaan. 63 kinders bly by die skool agter. Hoeveel
kinders was daar om mee te begin?

  +10   +10  
+3  

63   64   65   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80   81   82   83   84   85   86  

1.7 Oplossing van Oplossing van Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
woordprobleme in woordprobleme in
Optelling en In hierdie kwartaal konsolideer leerders werk wat in Graad 2 gedoen is. Sien notas oor
konteks en verduidelik konteks en verduidelik
aftrekking probleemoplossing in graad 2, afdeling 2.
eie oplossings vir eie oplossings vir
probleme met betrekking probleme met betrekking
tot optel en aftrek met tot optel en aftrek met
antwoorde tot 999. antwoorde tot 99.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.8 Los woordprobleme Los woordprobleme Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
in konteks op en in konteks op en
Herhaalde • ‘n Bouer moet 6 rye plaveisel lê met 8 bakstene in elke ry. Hoeveel bakstene sal hy nodig
verduidelik eie verduidelik eie
optel lei na hê?
oplossings vir probleme oplossings vir probleme
vermenig-
deur gebruik te maak deur gebruik te maak • Marlene het 4 sakke lekkers. Elke sak bevat 6 lekkers. Hoeveel lekkers is daar altesaam?
vuldiging
van herhaalde optel of van herhaalde optel of
• Ma wil12 koeke bak. As elke koek 2 eiers nodig het, hoeveel eiers moet Ma koop?
vermenigvuldiging met vermenigvuldiging met
antwoorde tot 99. antwoorde tot 50. • As elke leerder 3 boeke gedurende Junie lees, hoeveel boeke sou ‘n klas van 20 lees ?
Probleemtipe: Roosters / rye
• ‘n Groentetuin het 12 rye plante. Elke ry het 7 plante. Hoeveel plante is daar in die tuin?
• ‘n Groentetuin het 12 rye plante. Elke ry het dieselfde aantal plante. As daar ‘n totaal van
48 plante is, hoeveel plante is in elke ry?
• ‘n Groentetuin het 48 plante wat in rye geplant is. Daar is 7 plante in elke ry. hoeveel rye
is daar?
Gebruik verdubbeling om probleme op te los
• Justin is 8 jaar oud.
• Sy ouer broer is twee keer so oud soos Justin.
• Sy pa is vier keer ouer as Justin.
• Sy oupa is twee keer so oud soos sy pa.
• Wat is elkeen van hulle se ouderdomme?
• Shepi se boek is 48 bladsye lank. Hy is op bladsy 26; het hy meer as die helfte van die
boek gelees?
In graad 3 word van leerders verwag om ‘n vermenigvuldigingsom te herken. Leerders
behoort aangemoedig te word om getalle, selfs met prente te gebruik, eerder as om slegs
van apparaat of prente gebruik te maak.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
347
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

348
JAAR)
1.9 Los probleme op en Los probleme op en Gedurende hierdie kwartaal word die deelteken bekend gestel. Dit is belangrik dat leerders
verduidelik oplossings verduidelik oplossings die volgende begrippe in verband met deling begryp voordat die teken gebruik word:
Groepering
wat gelyke deling en wat gelyke deling en
en verdeling Probleme wat deling insluit, gaan dikwels oor:
groepering insluit tot 200 groepering insluit tot 50
wat lei tot
met anwoorde wat ‘n res met anwoorde wat ‘n res • gelykopdeling; en
deling
mag insluit. mag insluit.
• hoeveel elkeen kry.
Probleme wat deling behels is dikwels oor
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Hoeveel groepe kan gevorm word?

Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
• As 44 leerders na ‘n konsert gaan en 11 leerders kan in ‘n mini-bus pas, hoeveel keer
moet die minibus op en af ry voordat al die leerders by die konsert is?
• Mongezi pak 47 tellers in 9 rye uit. Hoeveel tellers is in ‘n ry?
• 35 meisies wil netbal speel. Hoeveel spanne van 7 meisies sal daar wees?
• Skat eers:
• Sal dit minder of meer as 10 wees?
• Sal dit minder of meer as 20 wees?
• Marlene koop 44 lekkers. Sy verdeel dit gelykop in 4 pakkies om te verkoop. Hoeveel
lekkers is daar in ‘n sakkie?
• Marlene koop 48 lekkers. Sy wil dit in sakkies met ses lekkers elk verdeel. Hoeveel sakke
het sy nodig?

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.10 Los praktiese probleme Los praktiese probleme In graad 2 was breuke bekend gestel en:
op en verduidelik op en verduidelik • goed is gedeel en gegroepeer;
Breuke
oplossings wat gelyke oplossings wat gelyke
• breukdele is benoem;
deling insluit en wat deling insluit en wat
lei na oplossings wat lei na oplossings wat • breuke is in verskillende kontekste geïdentifiseer;
eenheids- en nie- eenheids- en nie- • breukdele is geskryf as 1 derde, 1 vyfde;
eenheidsbreuke insluit eenheidsbreuke insluit • breuke van hele voorwerpe is gevind; en
1 1 1 1 1 1 1 1
byvoorbeeld 2, 4, 3, 5 byvoorbeeld 2, 4, 3, 5 • breuke van ‘n versameling voorwerpe is gevind.
ensovoorts ensovoorts
Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders voort om met eenheidsbreuke te werk soos 1
halwe, 1 derde, 1 kwarte, 1 vyfde.
Leerders is ook vertroud gemaak met nie-eenheidsbreuke byvoorbeeld 3 kwarte of 2
derdes.
Daar word nie van die leerders verwag om in hierde kwartaal die terme eenheids- en nie-
eenheidsbreuke te gebruik nie.
Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
• Deling wat na breuke lei
Deel 8 sjokolade stafies tussen 3 vriende sodat elkeen van hulle dieselfde hoeveelheid
sjokolade kry en daar niks oor is nie.
• Breuk van ‘n versameling
a) Vind 1 kwart van 16 lekkers.
b) 8 lekkers is watter breuk van 24 lekkers?
c) Ouma gee Kiki R12. Kiki wil ‘n derde van die geld spaar. Hoeveel geld moet sy van die
R12 spaar?
d) Hierdie tipe probleem moet slegs gestel word nadat die leerders vier of vyf probleme
opgelos het van “Deel, herlei na breuke” en die name van breukdele ken.
Skryf breuke
Daar word nie van leerders verwag om die breuksimbool te skryf nie. Leerders het geleer
hoe om breukname te skryf byvoorbeeld 1 vyfde, 3 kwarte of 3 sesdes. Dit help hulle,
eerstens, om te verstaan wat die breuknaam beskryf en hoeveel gelyk dele die hele in
verdeel is, byvoorbeeld, halwes, derdes, kwarte, ensovoorts en tweedens, na hoeveel van

FP Wiskunde Graad 1 - 3
daardie dele verwys word, byvoorbeeld 2 derdes.
Voorstelling van breuke in woordprobleme
• Leerders moet hul antwoorde teken om te bewys dat hulle die probleem begryp.
• Verwag dat sommige leerders die breuk korrek mag teken maar die breukdeel verkeerd
sal benoem. Ondersteun hierdie leerders om breuke korrek te benoem (Sien notas oor

349
die benoeming van breuke onder konteksvrye berekeninge)
• Leerders moet die dele benoem wat gelykop gedeel is en dit as “2 derdes” skryf.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

350
JAAR)
1.11 • Herken en identifiseer • Herken en identifiseer Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders voort om probleme met geld op te los.
Suid-Afrikaanse munte Suid-Afrikaanse munte
Geld Voorbeeld:
en banknote en banknote
• Graad 3 leerders benodig R759 vir die klas kamp. Hulle het R250 gekollekteer. Hoeveel
• Oplossing van • Oplossing van
meer geld benodig hulle?
geldprobleme wat geldprobleme wat
totale en kleingeld in totale en kleingeld in • Skryf 325c as rand en sent.
rand of sent insluit rand of sent insluit
• Op hoeveel verskillende maniere kan jy R400 maak deur slegs banknote te gebruik? Hoe
• Herlei tussen rand en jy weet of jy al die oplossings het?
WISKUNDE GRAAD 1-3

sent
• Travis koop toffies met ‘n 50c stuk en vier 20c stukke. Die toffies kos R1,20. Hoeveel
kleingeld sal hy kry?
• As ‘n skoolsweetpak R150 kos, hoeveel sal 2 sweetpakke kos?
Koop en verkoop probleme
Voorbeeld
• Pedro se ouma gee hom R5. Watter 3 lekkers kan hy koop? Choc chuckle R2,70;
suiglekkers R1,80; suurwurms R1,40; perske lekkers R1,60; mintlekkers R2,20; toffie
R1,20.
• Damon koop drie boeke vir R80 elk. Hoeveel kleingeld sal hy van R300 kry?
• Mintlekkers word in pakkies van 20 verkoop. Mnr. King het 88 lekkers nodig. Hoeveel
pakkies behoort hy te koop? Hoeveel sal hy betaal?

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
KONTEKS-VRYE BEREKENINGE
1.12 • Gebruik die volgende • Gebruik die volgende Hierdie tegnieke sal beide in probleemoplossing en in konteksvrye berekeninge gebruik
tegnieke wanneer tegnieke wanneer word.
Tegnieke
bewerkinge gedoen bewerkinge gedoen
Opbou en afbreek
(metodes of word: word:
strategieë) Dit is een van die belangrikste tegnieke in die grondslagfase. Deur die tegniek te gebruik,
• opbou en afbreek van • opbou en afbreek van
laat dit leerders toe om getalle te ontbind (afbreek) en weer te kombineer en dit maak
getalle getalle
berekeninge makliker. Hulle sal hierdie tegniek in die Intermediêre Fase ook gebruik. Dit is
• verdubbeling en • verdubbeling en belangrik dat leerders hulle kennis toepas wanneer hulle getalle ontbind byvoorbeeld:
halvering halvering
• Ontbinding deur plekwaarde te gebruik;
• getallelyne • getallelyne
• Ontbinding deur veelvoude van 10 te gebruik; en
• afronding in tiene
• Ontbinding van getalle in pare
Getallelyne
Leerders sal voortgaan om hul eie getallelyne te konstrueer en getalle in hanteerbare dele
te orden. Dit is waarskynlik dat die getallelyn meer gebruik sal word in berekeninge met
optel of aftrek.
Optel en aftrek.
Leerders behoort hul eie getallelyne te konstrueer en getalle in hanteerbare dele op te
breek.
Voorbeeld:
45 + 27
Die getallelyn behoort by 45 te begin en leerders kan dan 2 spronge van 10 en een van 7
aandui.
Vermenigvuldiging
Getallelyne behoort gebruik te word om herhaalde optelling te ondersteun. Gelyke spronge
word op die getallelyn aangeteken en ondersteunende sinne kan ook opgeteken word.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
351
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

352
JAAR)
1.13 • Optelling tot 999 • Optelling tot op 99 Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders die werk wat in Graad 2 gedoen is oefen en
konsolideer.
Optelling en • Aftrekking vanaf 999 • Aftrekking van 99
aftrekking As leerders:
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, ) • slegs met los tellers werk;
• Oefen • Oefen • slegs beelde van 1’s teken; en
getalkombinasies tot getalkombinasies tot • alle getalle in 1’s tel
30 20
WISKUNDE GRAAD 1-3

Wanneer hulle met totale van meer as 30 is, werk, raak hulle stadiger en vergroot dit hul
kanse om berekeningsfoute te maak.
Dit raak belangrik vir hulle om meer effektiewe strategieë te ontwikkel. Die opbou en
afbreek van getalle word een van die belangrikste strategieë wat leerders gedurende dié
kwartaal sal gebruik.
Moontlike metodes om optel en aftrek in berekeninge te wys.
Die afbreek van ‘n getal in kleiner dele om berekening makliker te maak
Leerders mag getalle op maniere afbreek wat vir hulle makliker is. Dit beteken dat hulle dit
op verskillende maniere sal doen.
Gebruik kennis van plekwaarde om getalle in tiene en ene op te breek
• Optel van twee-syfer getalle deur beide getalle op te breek
43 + 36 = 
43 + 36 = (40 + 3) + (30 + 6)
= (40 + 30) + (3 + 6)
= 70 + 9
= 79
• Optel deur die ontbinding van een getal
43 + 36 = 
43 + (30 + 6)

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

43 + 30 → 73 + 6 = 79
• Ontbinding in groepe van tien
43 + 36 = 
43 + (10 + 10 + 10 + 6)
43 + 10 → 53 + 10 → 63 + 10 → 73 + 6 = 79
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 999 • Optelling tot op 99 Aftrek
Optelling en • Aftrekking vanaf 999 • Aftrekking van 99 • Aftrek deur beide getalle te ontbind
aftrekking
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste 87– 56 = 
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, ) 87– 56 = (80 + 7) – (50 + 6)
• Oefen • Oefen = (80– 50) + (7– 6)
getalkombinasies tot getalkombinasies tot
30 20 = 30 + 1
= 31
• Aftrek deur een getal op te breek
87–56 = 
87– (50 + 6)
87– 50 → 37 – 6 = 1
Verwag dat sommige leerders die getal op verskillende maniere sal ontbind om dit vir hulle
makliker is om te bereken:
• Ontbinding in veelvoude van 10
87– 56 = 
87– (20 + 20 + 10 + 6)
87– 20 → 67–20 → 47– 10 → 37– 6 → 31
Gebruik en pas vorige kennis as tegnieke toe
• Gebruik halvering om ‘n getal afbreek
69 + 12
69 + (6 + 6)
69 + 6 → 75 + 6 = 81
• Tel aan en tel terug
78 – 69 = 

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Tel aan in ene van 69 is ‘n gepaste strategie omdat die getalle naby mekaar is.
• Identifiseer amper dubbels
34 + 35 verduidelik dat dit dubbel 34 plus 1 is of dubbel 35 minus 1

353
34 + 35 + 1
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

354
JAAR)
1.13 • Optelling tot 999 • Optelling tot op 99 Leerders kan hul strategieë neerskryf deur ‘n pyltjie te gebruik om hul berekeninge te wys.
Optelling en • Aftrekking vanaf 999 • Aftrekking van 99 34 + (30 + 4) + 1
aftrekking
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
34 + 30 → 64 + 4 → 68 + 1 → 69
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, )
• Verander ‘n getal na ‘n veelvoud van tien en trek ene af of tel ene by
• Oefen • Oefen
Tel aan of terug tot die naaste 10
getalkombinasies tot getalkombinasies tot
30 20 58 + 19 = 
WISKUNDE GRAAD 1-3

Hier moet leerders aan hulself sê dat hulle twee opsies het. Verander 58 of 19 na die
naaste veelvoud van 10. Die keuse is hullle s‘n.
Die som kan geskryf word as: 58 + 19 = 58 + 20 – 1

58 + 20 → 78 – 1 = 77
Sommige leerders mag 20 afbreek in 2 groepe van 10 om akkuraat te bereken.
Oefen kombinasies tot 20
Kombinasies tot 20 behoort gedoen te word. ‘n Verskeidenheid van ondersteunende beelde
word gebruik.
Ontwikkeling en inoefening van optel- en aftrekvaardighede
Leerders moet optel- en aftrekvaardighede inoefen.
• Optel of aftrek van enkel getalle van enige twee-syfer getal sonder oordrag:
Voorbeeld:

a) 65 + 4

b) 89 – 3
• Optel van ‘n eensyfer getal met ‘n veelvoud van 10
Voorbeeld:

a) 70 + 5

b) 90 + 3

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Aftrek van ‘n eensyfer-getalle van ‘n veelvoud van 10
Voorbeeld:

a) 80 – 6

b) 50 – 3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 999 • Optelling tot op 99 • Optel of aftrek van 10 van enige twee-syfer getal
Optelling en • Aftrekking vanaf 999 • Aftrekking van 99 Voorbeeld:
aftrekking
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
a) 56 + 10
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, )
• Oefen • Oefen b) 68 + 10
getalkombinasies tot getalkombinasies tot
30 20 c) 79 – 10

d) 57 – 10
• Optel of aftrek van ‘n paar van veelvoude van 10 minder as 100

a) 40 + 30

b) 80 – 50
Kontroleer antwoorde van berekeninge
Oordeel redelikheid van oplossings
Leerders behoort gelei te word om die redelikheid van oplossings te toets.
Een manier om dit te doen, is deur hul antwoorde te skat voordat hulle die berekening
doen. Wanneer twee getalle wat naby mekaar is, opgetel word, byvoorbeeld 45 en 46, kan
leerders verdubbeling gebruik as ‘n manier van hul antwoorde skat.
Kontroleer oplossings
Leerders behoort te weet dat hulle
• ‘n optelsom met ‘n aftreksom kan kontroleer
Voorbeeld: As ; dan is
• Kontroleer ‘n aftreksom met ‘n optelsom
Voorbeeld , dan is
Die gebruik van omgekeerde bewerking om oplossings te kontroleer is een van die redes

FP Wiskunde Graad 1 - 3
waarom optelling en aftrekking saam onderrig moet word.

355
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

356
JAAR)
1.14 • Vermenigvuldig getalle • Vermenigvuldig getalle In Graad 2 het leerders getalle met tot vermenigvuldig. Die vermenigvuldigingsteken is
1 tot 10 met tot ‘n 1 tot 10 teen aan hulle bekendgestel en hulle het dit in getalsinne gebruik.
Herhaalde
totaal van 99
optel lei na • Gebruik gepaste Leerders in Graad 3 behoort voort te gaan om vermenigvuldiging te oefen en
vermenig- • Gebruik gepaste simbole (x, =, ) die woordeskat van vermenigvuldiging, soos verdubbel, dubbel, vermenigvuldig,
vuldiging simbole (x, =, ) vermenigvuldig deur, hope van, groepe van, maal, drie keer soveel, in praktiese situasies te
gebruik
Dié taal behoort ook gebruik te word wanneer vermenigvuldigingsbewerkings gedoen word.
Gedurende hierdie kwartaal sal leerders vir die eerste keer met drie vermenigvuldig.
WISKUNDE GRAAD 1-3

Wanneer leerders in graad 3 aankom, behoort hulle in staat te wees om herhaalde optel
voor te stel deur die vermenigvuldigteken te gebruik. Leerders moet in staat wees om om
vermenigvuldiging op verskillende maniere te beskryf. Hulle verstaan dat 3 hopies van 6
of 3 groepe van 6 as 6 + 6 + 6 geskryf kan word. Daar is ook die begrip dat 3 keer 6 as
geskryf kan word. Hierdie kennis word verder in graad 3 ontwikkel. Leerders sal voortgaan
om konkrete apparaat, reekse/rye en getallelyne te gebruik om vermenigvuldiging te
verstaan en voor te stel.
Vanaf graad 3, moet leerders daarvan bewus wees dat vermenigvuldiging in enige volgorde
gedoen kan word.
Voorbeeld:
Leerders behoort die volgende te verstaan en te skryf:
3 × 10 =  10 × 3 = 
30 = 10 ×  30 = 3 × 
Die stellings hierbo behoort ondersteun te word deur die gereelde gebruik van beelde wat
leerders toelaat om te sien dat dieselfde antwoord gee.
Voorbeeld:

and
en

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.14 • Vermenigvuldig getalle • Vermenigvuldig getalle Teen die einde van die kwartaal behoort leerders in staat te wees om te begin begryp dat
1 tot 10 met tot ‘n 1 tot 10 teen vermenigvuldiging in enige volgorde gedoen kan word. Hierdie begrip behoort regdeur die
Herhaalde
totaal van 99 jaar geoefen te word.
optel lei na • Gebruik gepaste
vermenig- • Gebruik gepaste simbole (x, =, ) Leerders kan ook vloeidiagrammme gebruik om vermenigvuldigingsfeite te skryf.
vuldiging simbole (x, =, )
Voorbeeld

  InputInset Uitset
Output
1 Reël
Rule
3
5
7
×  !    

1.15 • Verdeel getalle tot 99 • Verdeel getalle tot 50 Die deelteken is in Graad 3 bekend gestel. Die begrippe van deling en groepering is vir
met 2, 3, 4, 5, 10 met 2, 5, 10 twee jaar geoefen en dit is nou die tyd om hierdie twee begrippe met mekaar te verbind.
Deling
Die deelteken kan bekendgestel word wanneer leerders met woordprobleme besig is. Die
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
bekendstelling van die deelteken kan ondersteun word deur die beelde hieronder. Dit is
simbole (÷,=, ) simbole (÷,=, )
belangrik om bekende beelde te gebruik.
Voorbeeld:
grouped
  12 in123’s gegroepeer 4 groups
into 3s givegee 4 groepe 12 in 4’s
12gegroepeer
grouped into 4sgee groups
gives33 groepe
   

FP Wiskunde Graad 1 - 3
4 = 12
12 shared between 4 gives 3 each 12 shared between
12 gedeel deur 3 gee 3 gives each
4 4elk
3 ×!  ×  !   =  !"  

12 gedeel deur 4 gee 3 elk

4!  ×  !  
× 3 ==12  !"  

357
 
beteken: 12 gegroepeer in 3 gee 4 groepe, en 12 gedeel deur 3 gee 4 elk.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

358
JAAR)
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Bewerkingstrategieë, getalbegrip, kennis en bekende getalfeite word ontwikkel deur
Getalgebied 999 Getalgebied 200 probleemoplossing en berekeninge. Dit word geoefen gedurende die hoofrekenetyd. Dit
Hoofrekene
• Orden ‘n gegewe stel help leerders om vertroud te raak daarmee en dit met gemak te gebruik wanneer hulle
• Orden ‘n gegewe stel
getalle berekeninge doen en probleme in konteks oplos.
getalle Getalgebied
• Vergelyk getalle tot -200 Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders voort om getalle met vertroue te gebruik. Die
999 en sê watter is hoofrekenstrategieë wat leerders ontwikkel, sal met geskrewe berekeninge en skatting help.
• Vergelyk getalle tot
1,2,3,4,5 of 10 meer of
200 en sê watter is 1, Voorbeelde van vrae wat gevra kan word:
minder
2, 3, 4, 5 of 10 meer of
WISKUNDE GRAAD 1-3

Vinnige herroep: Getalbegrip:

minder
• Optel en aftrekfeite Getalname en -simbole
Vinnige herroep:
tot 20
Hou ‘n kaart in die lug of skryf ‘n getalnaam neer. Kies ‘n leerder om die bypassende getal
• Optel of aftrek van • Herroep optel en
neer te skryf.
veelvoude van10 vanaf aftrekfeite tot 20
0 tot 100 Meer of minder
• Optel of aftrek van
• Vermenigvuldigings- en veelvoude van 10 Wat is
delingfeite: vanaf 0 tot 100
• 1 minder as 200
• twee maal tafel tot by Hoofrekenestrategieë
• tien maal tafel tot by • 1 meer as 199
Gebruik
Bewerkingstrategieë • 2 meer as 102
berwerkingstrategieë:
Gebruik die volgende • 2 minder as 105
• plaas die groter getal
berwerkingstrategieë:
eerste om aan te tel of • 3 meer as 77
• Plaas die groter getal terug te tel
eerste en orden deur • 3 minder as 51
aan of terug te tel • getallelyn
• 4 meer as 68
• Getallelyn • verdubbeling en
halvering • 4 minder as 167
• Verdubbeling en
halvering • opbou en afbreek • 5 meer as 129
• Opbou en afbreek • 5 minder as 185
• gebruik die
• Gebruik die verwantskap tussen • 10 meer as 90
verwantskap tussen optel en aftrek

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

optel en aftrek • 10 minder 160
• Gebruik die Wat is die 5e letter van die alfabet?
verwantskap tussen
vermenigvuldiging en Wat is die 9de maand van die jaar?
deling
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Ordening en vergelyking
Getalgebied 999 Getalgebied 200 Watter is meer 21 of 17?
Hoofrekene
• Orden ‘n gegewe stel • Orden ‘n gegewe stel Gee ‘n getal tussen 154 en159
getalle getalle Getalgebied Vinnige herroep
• Vergelyk getalle tot -200
Optel en aftrekfeite:
999 en sê watter is
• Vergelyk getalle tot • Ken alle optel en aftrek getalkombinasies tot 20
1,2,3,4,5 of 10 meer of
200 en sê watter is 1,
minder Voorbeeld
2, 3, 4, 5 of 10 meer of
Vinnige herroep: minder a) __________+  = 20
• Optel en aftrekfeite b) __________+  = 16
Vinnige herroep:
tot 20 Optel en aftrekfeite vir alle getalle tot op en met 20
• Optel of aftrek van • Herroep optel en Voorbeelde
veelvoude van10 vanaf aftrekfeite tot 20
0 tot 100 a) 1 + 11 = 12 b) 18 – 4 = 14
• Optel of aftrek van
• Vermenigvuldigings- en veelvoude van 10 c) 11 + 1 = 12 d) 18 – 14 = 4
delingfeite: vanaf 0 tot 100 e) 2 + 10 = 12 f) 18 – 5 = 13
• twee maal tafel tot by Hoofrekenestrategieë g) 10 + 2 = 12 h) 18 – 13 = 5
• tien maal tafel tot by i) 3 + 9 = 12 j) 18 – 6 = 12
Gebruik
Bewerkingstrategieë berwerkingstrategieë: k) 9 + 3 = 12 l) 18 – 12 = 6
Gebruik die volgende Vinnige herroep van verdubbelling tot 20. Dit behoort ooreenstemmende aftrekfeite in te
• plaas die groter getal
berwerkingstrategieë: sluit.
eerste om aan te tel of
• Plaas die groter getal terug te tel Voorbeelde:
eerste en orden deur
aan of terug te tel • getallelyn a) 1 + 1 = 2 b) 6 + 6 = 12
• Getallelyn • verdubbeling en c) 2 + 2 = 4 d) 7 + 7 = 14
• Verdubbeling en halvering e) 3 + 3 = 6 f) 8 + 8 = 16
halvering • opbou en afbreek g) 4 + 4 = 8 h) 9 + 9 = 18
• Opbou en afbreek
• gebruik die i) 5 + 5 = 10 j) 10 + 10 = 20
• Gebruik die verwantskap tussen Voorbeelde:
verwantskap tussen optel en aftrek
optel en aftrek Wys die getal wat by ... opgetel moet word om 20 te maak (skryf neer of gebruik die

FP Wiskunde Graad 1 - 3
plekwaarde- of spreikaarte).
• Gebruik die
verwantskap tussen a) 8
vermenigvuldiging en b) 2
deling c) 9

359
d) 15
e) 3
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

360
JAAR)
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: Voorbeelde:
Getalgebied 999 Getalgebied 200
Hoofrekene Watter getal oor is wanneer … van 20 weggeneem word (skryf neer of gebruik die
• Orden ‘n gegewe stel • Orden ‘n gegewe stel plekwaarde of spreikaarte).
getalle getalle Getalgebied
a) 5
• Vergelyk getalle tot -200
999 en sê watter is b) 18
• Vergelyk getalle tot
1,2,3,4,5 of 10 meer of
200 en sê watter is 1, c) 0
minder
2, 3, 4, 5 of 10 meer of
WISKUNDE GRAAD 1-3

Vinnige herroep: d) 14
minder
• Optel en aftrekfeite e) 7
Vinnige herroep:
tot 20
Optel of aftrek van veelvoude vanaf 10 tot 100
• Optel of aftrek van • Herroep optel en
veelvoude van10 vanaf aftrekfeite tot 20 Voorbeelde:
0 tot 100 • Optel of aftrek van a) Sê hoeveel spronge op ‘n getallelyn geneem moet word vanaf 30 tot 100 of vanaf 100
• Vermenigvuldigings- en veelvoude van 10 tot 50.
delingfeite: vanaf 0 tot 100
b) Vind pare van kaarte om 100 te maak
• twee maal tafel tot by Hoofrekenestrategieë
• tien maal tafel tot by c) Sit getalle in die plekhouers om 100 te maak
Gebruik
Bewerkingstrategieë berwerkingstrategieë:  + 70 = 100
Gebruik die volgende 20 +  = 100
• plaas die groter getal
berwerkingstrategieë:
eerste om aan te tel of 100 –  = 90
• Plaas die groter getal terug te tel
eerste en orden deur 100 – 40 = 
aan of terug te tel • getallelyn
Bewerkingstrategieë:
• Getallelyn • verdubbeling en
halvering Gebruik bewerkingstrategieë om effektief op te tel en af te trek.
• Verdubbeling en
halvering • opbou en afbreek Tel verskeie getalle op deur gebruik te maak van strategieë soos:
• Opbou en afbreek • Soek vir pare getalle wat 10 maak en gebruik dit eerste
• gebruik die
• Gebruik die verwantskap tussen 2+7+8
verwantskap tussen optel en aftrek

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

optel en aftrek 2 + 8 maak 10 en tel dan 7 by.
• Gebruik die Sit die groter getal eerste en tel aan of terug
verwantskap tussen
vermenigvuldiging en • Begin met die grootste getal
deling 5 + 15
Benoem die getallesin: 15 + 5 en tel tot 20
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Getalbegrip: • Verander ‘n getal na 10 en trek 1 af of tel 1 by
Getalgebied 999 Getalgebied 200
Hoofrekene Voorbeeld:
• Orden ‘n gegewe stel • Orden ‘n gegewe stel
getalle 8 + 9 = 17 en verduidelik dat ons ook 8 + 9 = 8 + 10 – 1 kon doen
getalle Getalgebied
• Vergelyk getalle tot -200 6 + 11 = 17 en verduidelik dat ons ook 6 + 10 + 1 kon doen
999 en sê watter is
• Vergelyk getalle tot 17 – 9 = 8 en verduidelik dat ons ook 17 – 10 + 1 kon doen
1,2,3,4,5 of 10 meer of
200 en sê watter is 1,
minder • Breek ‘n getal in dele op en tel dan by
2, 3, 4, 5 of 10 meer of
Vinnige herroep: minder Opbou en afbreek van getalle:
• Optel en aftrekfeite
Vinnige herroep: Gaan voort om getalle in ‘klein deeltjies’ op te breek
tot 20
• Optel of aftrek van • Herroep optel en
8 + 12 = 8+ (10+2)
veelvoude van10 vanaf aftrekfeite tot 20
0 tot 100 • Optel of aftrek van = 8 + 2 + 10
• Vermenigvuldigings- en veelvoude van 10
delingfeite: vanaf 0 tot 100 = 10 + 10
• twee maal tafel tot by Hoofrekenestrategieë
• tien maal tafel tot by = 20
Gebruik
Bewerkingstrategieë • Gebruik verdubbeling as ‘n hoofrekenstrategie
berwerkingstrategieë:
Gebruik die volgende Identifiseer amper dubbels
• plaas die groter getal
berwerkingstrategieë:
eerste om aan te tel of Voorbeeld:
• Plaas die groter getal terug te tel
eerste en orden deur 5 + 6 = 11 verduidelik dat dit dubbel 5 is plus 1 of dubbel 6 minus 1
aan of terug te tel • getallelyn
Herken dat wanneer twee getalle naby mekaar in waarde, dit makliker is om ‘n verskil te
• Getallelyn • verdubbeling en vind deur aan te tel en nie om terug te tel nie.
• Verdubbeling en halvering
15 - 11 = 4 verduidelik dat aantel van 11 tot 15, 4 is
halvering • opbou en afbreek
• Opbou en afbreek Sommige hoofreken kan sonder apparaatbe gedoen word, maar dis soms goed om
• gebruik die hoofreken met apparaat te doen,
• Gebruik die verwantskap tussen
verwantskap tussen optel en aftrek Voorgestelde apparaat
optel en aftrek

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• ‘n getallelyn (gestruktureerd en leeg)
• Gebruik die
verwantskap tussen • ‘n getalkaart
vermenigvuldiging en • spreikaarte
deling
• Telkrale

361
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1

362
JAAR)
1.17 • Gebruik en benoem • Gebruik en benoem In Graad 2 is leerders aan breuke bekendgestel. Hulle het:
breuke in bekende breuke in bekende
Breuke • goed gelykop gedeel en gegroepeer;
kontekste insluitende kontekste insluitende
halwes, kwarte agstes, halwes, kwarte agstes, • benoem breukdele vir eenheidsbreuke;
derdes, sesdes, derdes, sesdes,
• breuke in verskillende kontekste geïdentifiseer;
vyfdes, vyfdes,
• breukname as 1 derde, 1 vyfde geskryf;
• Herken breuke in • Herken breuke in
diagrammatiese vorm diagrammatiese vorm • breuke van hele voorwerpe gevind; en
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Herken dat twee • Begin herken dat twee • breuke van ‘n versameling voorwerpe gevind.
halwes of drie derdes halwes of drie derdes
een hele maak en dat een hele maak en dat Gedurende hierdie kwartaal word leerders aan nie-eenheidsbreuke bekend gestel,
een halwe en twee een halwe en twee byvoorbeeld 3 kwarte of 2 derdes. Hulle gaan voort om met eenheidsbreuke werk. Hulle
kwarte gelykwaardig is kwarte gelykwaardig is werk ook met agstes en sesdes.

• Skryf breuke as 1 • Skryf breuke as 1 Voorbeelde van vrae:

halwe, 2 derdes, halwe, 1 derde In hoeveel gelyke dele is elke vorm verdeel?
Hoeveel dele van elke vorm is ingekleur?
Watter breuk van elke vorm is ingekleur?
Watter breuk van elke vorm is nie ingekleur nie?

A.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

D

Leerders behoort die geleentheid gegee te word om self vorms in te kleur.

 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
1.17 • Gebruik en benoem • Gebruik en benoem Voorbeeld:
breuke in bekende breuke in bekende
Breuke Kleur 2 derdes van die vorm in
kontekste insluitende kontekste insluitende
halwes, kwarte agstes, halwes, kwarte agstes, A.
derdes, sesdes, derdes, sesdes,
vyfdes, vyfdes,
• Herken breuke in • Herken breuke in Kleur 2 kwarte van die vorm in
diagrammatiese vorm diagrammatiese vorm
B
• Herken dat twee • Begin herken dat twee
halwes of drie derdes halwes of drie derdes
een hele maak en dat een hele maak en dat
een halwe en twee een halwe en twee Kleur 4 vyfdes van die vorm in
kwarte gelykwaardig is kwarte gelykwaardig is C
• Skryf breuke as 1 • Skryf breuke as 1
halwe, 2 derdes, halwe, 1 derde
Kleur in 6 agstes van die vorm in
D

FP Wiskunde Graad 1 - 3
363
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 3 KWARTAAL 1
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA

364
BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in uur)
KWARTAAL 1
JAAR)
2.1 Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en In Graad 3 kan leerders met patrone werk waar:
beskryf beskryf • die elemente op dieselfde manier herhaal is;
Meetkun-
dige patrone • Kopieër, brei uit en • Kopieër, brei uit en • die grootte van die vorms op voorspelbare wyses verander; en
beskryf in woorde beskryf in woorde • die aantal vorms of voorwerpe op ‘n voorspelbare wyse verander.
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone Patrone kan gemaak word deur een voorwerp te gebruik en dit op gereelde basis te
WISKUNDE GRAAD 1-3

met voorwerpe met voorwerpe verander, byvoorbeeld

• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone  
met tekeninge met tekeninge
van lyne, vorms of van lyne, vorms of Patrone kan gemaak word deur die gebruik van een vorm of voorwerp waar die posisie van
voorwerpe voorwerpe die vorm of voorwerp op gereelde basis verander
Skep eie patrone Verskeidenheid Voorbeeld:
patrone: a)
Skep eie Meetkundige
patrone Eenvoudige patrone  
waar vorms, of groepe
• met voorwerpe
vorms op presies
• met tekeninge dieselfde manier herhaal
is b)
van lyne, vorms of
voorwerpe  
Skep eie patrone
Patrone rondom ons
• Skep eie Meetkundige
Identifiseer, beskryf patrone
in woorde en kopieer Sommige patrone het identiese groepe vorms of voorwerpe wat herhaal, maar die grootte
• met voorwerpe
Meetkundige patrone van die vorm in elke groep verander op ‘n gereelde, voorspelbare wyse, byvoorbeeld die
• met tekeninge grootte van die vorm word groter of kleiner.
• in die natuur
van lyne, vorms of Voorbeeld: Die grootte van die vorm word groter
• vanuit moderne voorwerpe
alledaagse lewe
 
• vanuit ons kulturele

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

erfenis
Voorbeeld: Die grootte van die vorm word kleiner
 
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in uur)
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
2.1 Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en Patrone kan deur identiese groepe gemaak word, waar elke groep net een soort voorwerp 1 les
beskryf beskryf het, maar die posisie van die voorwerpe in ‘n groep verander. Identiese groepe is herhaal.
Meetkun-
dige patrone • Kopieër, brei uit en • Kopieër, brei uit en Voorbeeld:
beskryf in woorde beskryf in woorde
 
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
met voorwerpe met voorwerpe
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone Sommige patrone is gemaak van ‘n enkele soort vorm, maar elke voorbeeld van die vorm
met tekeninge met tekeninge word groter of kleiner in grootte. Voorbeeld:
van lyne, vorms of van lyne, vorms of
voorwerpe voorwerpe  
Skep eie patrone Verskeidenheid
patrone:
Skep eie Meetkundige
patrone Eenvoudige patrone Sommige patrone is gemaak van groepe in waarin dieselfde voorwerpe voorkom, maar die
waar vorms, of groepe aantal van elke soort voorwerp vermeerder of verminder op ‘n gereelde manier.
• met voorwerpe
vorms op presies Voorbeeld:
• met tekeninge dieselfde manier herhaal
van lyne, vorms of is  
voorwerpe
Skep eie patrone
Patrone rondom ons
• Skep eie Meetkundige
Identifiseer, beskryf patrone
in woorde en kopieer
• met voorwerpe
Meetkundige patrone
• met tekeninge • Kopieering van die patroon help leerders om die logika van hoe die patroon gevorm is ,te
• in die natuur
van lyne, vorms of sien.
• vanuit moderne voorwerpe
alledaagse lewe • Uitbreiding van die patroon help leerders om te kontroleer of hulle die logika van die
patroon reg verstaan het.
• vanuit ons kulturele
erfenis • Beskrywing van die patroon help leerders om hul taa-l en praatvaardighede te ontwikkel.
Dit help ook om te sien hoe leerders die patroon geïnterpreteer het. Dit is makliker vir
leerders om oor die patroon te praat nadat hulle dit gemaak het.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Teen hierdie tyd behoort die leerders in staat te wees om patrone te beskryf sonder die hulp
van leidende vrae. Gaan voort om op die ontwikkeling van die woordeskat te fokus waarin
hulle patrone moet beskryf.

365
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in uur)
KWARTAAL 1

366
JAAR)
2.2 Kopieër, brei uit en Kopieer, brei uit en Getalpatrone hou verband met en ondersteun tel. Namate leerders se telvaardighede
beskryf beskryf verander en ontwikkel, sal die getalpatrone waarmee leerders werk, ook ontwikkel.
Getalpa-
trone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en Getalpatrone behoort aantel en terugtel in te sluit:
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige
• 1’s vanaf enige getal tussen 0 en 200
getalpatrone tot ten getalpatrone tot ten
minste 1 000 minste 100. • Veelvoude van 10 vanaf tussen 0 en 200
Skep en beskryf eie • Patrone behoort aantel • veelvoude van 5 tussen 0 en 200
patrone en terugtel in te sluit:
WISKUNDE GRAAD 1-3

• veelvoude van 2 tussen 0 en 200

Skep eie getalpatrone. -- 1e, vanaf enige getal
• veelvoude van 3 tussen 0 en 200
tussen 0 en 200
• veelvoude van 4 tussen 0 en 200
-- 10e vanaf enige
veelvoud van 10 • veelvoude van 100 tot ten minste 500
tussen 0 en 200
Leerders kan na die getalle wys as hulle tel. Dit is nuttig om getalpatrone in verskillende
-- 5e vanaf enige voorstellings aan die leerders te gee
veelvoud van 5
tussen 0 en 200 Voorbeeld

-- 2s vanf enige • ‘n geskrewe reeks van getalle

veelvoud van 2 • getallelyne
tussen 0 en 200
-- waar slegs die getalle wat getel word, gewys word
-- 3s vanaf enige
veelvoud van 3 -- gedeeltes van getallelyne byvoorbeeld
tussen 0 en 200 • Getalroosters
-- 4s vanaf enige • Getalkettings
veelvoud van 4
tussen 0 en 200 Leerders kan getalle toemaak, kleur, of omkring soos wat hulle op die getallelyne en
getalroosters tel.
-- veelvoude van 100
tot ten minste 500 Leerders kan die ontbrekende getalle op getallelyne, getalroosters, in geskrewe
getalpatrone en getalkettings voltooi, byvoorbeeld:

   +  10    +  10    +  10  

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

110   120   130    
 +  10  

 +  10      +  10    +  10  

     
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in uur)
KWARTAAL 1
JAAR)

CAPS
2.2 Kopieër, brei uit en Kopieer, brei uit en Net soos getalpatrone tel ondersteun, kan leerders òf voorwerpe òf prente in groepe tel en 3 lesse
beskryf beskryf die getalle oorskryf in vloeidiagramme as ‘n manier om vermenigvuldiging te ontwikkel en
Getalpa-
ondersteun.
trone Kopieer, brei uit en Kopieer, brei uit en
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige In kwartaal 1 fokus op 2’s, 5’s en 10e byvoorbeeld
getalpatrone tot ten getalpatrone tot ten
minste 1 000 minste 100. Tel in 5s
Skep en beskryf eie • Patrone behoort aantel R5 munte 1 2 3 4 5 6 7 8 9
patrone en terugtel in te sluit:
Totaal R5 R10 R15 R20 R25 R30 R35 R40 R45
Skep eie getalpatrone. -- 1e, vanaf enige getal
tussen 0 en 200   Inset
Input Output
Uitset
-- 10e vanaf enige 1 Reël
Rule 5
veelvoud van 10 2
tussen 0 en 200 15
3
-- 5e vanaf enige 4
×  !    

veelvoud van 5
5 25
tussen 0 en 200
-- 2s vanf enige Teen die einde van die kwartaal werk leerders met telpatrone tot en met 100.
veelvoud van 2
tussen 0 en 200
-- 3s vanaf enige
veelvoud van 3
tussen 0 en 200
-- 4s vanaf enige
veelvoud van 4
tussen 0 en 200
-- veelvoude van 100
tot ten minste 500

FP Wiskunde Graad 1 - 3
367
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 3 KWARTAAL 1
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)

368
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
2-D vorms • sirkels • sirkels In graad 3 konsolideer leerders die werk oor 2-D vorms wat in graad 2 gedoen is, maar fokus
nie op grootte of kleur wanneer daar met vorms gewerk word nie.
• driehoeke • driehoeke
Dit laat leerders toe om meer tyd en fokus aan die nuwe werk met 3-D voorwerpe, posisie,
• vierkante • vierkante oriëntasie en aansigte en simmetrie te wei.
WISKUNDE GRAAD 1-3

• reghoeke • reghoeke Die meeste werk met vorms in graad 3 moet prakties met konkrete voorwerpe gedoen word.
Alle werk behoort deur geskrewe oefeninge gekonsolideer te word.
Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms
Herken en benoem sirkels, driehoeke, vierkante en reghoeke
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
vergelyk 2-D vorms in vergelyk 2-D vorms in Leerders behoort met sirkels en vierkante van verskillende groottes en driehoeke wat
terme van: terme van: verskillend gevorm is, te werk.

• vorm • vorm Dit is belangrik dat leerders nie net een voorbeeld van elke vorm sien nie. Die meeste
kommersiële stelle van vorms gee slegs een voorbeeld van driehoeke. Leerders moet in
• reguit sye • reguit sye staat wees om die volgende te herken
• ronde sye • ronde sye • Sirkels van verskillende groottes
Teken vorms Voorbeeld:
• sirkels  
• driehoeke
• vierkante
• reghoeke • Driehoeke wat verskillend gevorm is en in verskillende posisies geplaas is
Voorbeeld:
 

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Vierkante van verskillende groottes in verskillende posisies
Voorbeeld:
 
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
3.3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms • Reghoeke wat verskillend gevorm is; en in verskillende posisies geplaas is 2 lesse
2-D vorms • sirkels • sirkels Voorbeeld:
• driehoeke • driehoeke  
• vierkante • vierkante
• reghoeke • reghoeke
Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en Dit is nuttig vir leerders om met uitgeknipte vorms te werk. Dit laat leerders toe om
vergelyk 2-D vorms in vergelyk 2-D vorms in verskillende driehoeke, vierkante en reghoeke te sien, wat in verskillende posisies geplaas
terme van: terme van: is.
• vorm • vorm Leerders sorteer vorms op grond van reguit of ronde sye.
• reguit sye • reguit sye Leerders sorteer en groepeeer driehoeke, reghoeke, vierkante en sirkels.
• ronde sye • ronde sye Werk word gekonsolideer deur geskrewe oefeninge.
Teken vorms
• sirkels
• driehoeke
• vierkante
• reghoeke

FP Wiskunde Graad 1 - 3
369
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 3 KWARTAAL 1
4. METING

370
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)
4.1 Lees die tyd Lees die tyd Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
Tyd • Lees datums op • Lees datums op Digitale instrumente word bekendgestel.
kalenders kalenders
In Graad 2 lees leerders tyd in uur, halfure en kwartiere op analogiese horlosies.
• Dui verjaardae, • Dui verjaardae,
In Graad 3 werk leerders vir die eerste keer met digitale instrumente. Hulle hou steeds by
godsdienstige feeste, godsdienstige feeste,
WISKUNDE GRAAD 1-3

die 12-uur formaat en gebruik v.m. en n.m. waar nodig.

openbare vakansiedae, openbare vakansiedae,
historiese gebeure, historiese gebeure, Leerders gaan voort om oor tydsuur en die volgorde van tyd te praat en in te oefen.
skoolgebeure op ‘n skoolgebeure op ‘n
Gedurende klassikale onderrigtyd en fokusgroepstyd, gaan leerders voort om oor die dae
kalender aan kalender aan
van die week, maande van die jaar, huidige dag se datum, asook die dae voor en na die
• Lees 12-uur tyd in • Lees 12-uur tyd in huidige te praat. Leerders gaan voort om die volgende op kalenders te noteer:
-- ure -- uur • verjaarsdae;
-- halfure -- halfure • godsdienstige feeste;
-- kwartiere -- kwartiere • historiese gebeure;
-- minute -- minute • skoolgebeure; en
op analogiese horlosies op analogiese horlosies • openbare vakansiedae
en digitale horlosies en digitale horlosies
Gaan voort om leerders te vra om die tyd in ure, halfure en kwartiere te lees. Gebruik
en ander digitale en ander digitale
analogiese horlosies op ‘n byna daaglikse basis. Leerders kan byvoorbeeld gevra word hoe
instrumente wat tyd instrumente wat tyd wys
laat die skool of pouse begin en wanneer hulle by die huis kom, of hoe laat hulle van die
aandui byvoorbeeld byvoorbeeld selfone
een les na die volgende verander. Kies tye waar die horlosie presies op die uur, halfuur of
selfone
kwartier is. Dit is nuttig om ‘n groot, werkende horlosie in die klaskamer te vertoon, sodat
Tydsberekening leerders daarna kan verwys. Leerders kan ook modelle maak van horlosies. Die leerders
kan dan gevra word om die tyd te lees en berekeninge te doen byvoorbeeld “Wys my 10
Gebruik kalenders om
uur. Wat was die tyd ‘n kwartier voor 10 uur?”
tydsduur te bereken en in
dae of weke te beskryf, Gedurende selfstandige werk gaan leerders voort om oefeninge te doen wat aan tyd
insluitende verwant is in uur; halfure en kwartiere op analogiese horlosies. Leerders kan berekeninge
doen met weke of dae. Voorsien hulle van ‘n kalender of ‘n deel van ‘n kalender,

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• omskakeling van dae
byvoorbeeld vind datums en bereken die tydsverskille.
na weke
• omskakeling van weke
na maande
Gebruik horlosies om
tydsduur te bereken in
ure, halfure of kwartiere.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.1 Lees die tyd Lees die tyd Digitale tyd 3 lesse
Tyd • Lees datums op • Lees datums op • In baie huishoudings, word tyd in digitale 12 uur formaat op toestelle, byvoorbeeld
kalenders kalenders selfone, mikrogolfoonde; CD en DVD-spelers ensovoorts aangetoon. Leerders mag
dalk meer vertroud wees met tyd op analogiese horlosies. Spandeer omtrent 3 lesse om
• Dui verjaardae, • Dui verjaardae,
leerders vertroud te maak met digitale 12-uur tyd formaat.
godsdienstige feeste, godsdienstige feeste,
openbare vakansiedae, openbare vakansiedae, • Herinner leerders aan die betekenisse van vm. en nm.
historiese gebeure, historiese gebeure,
• Wys leerders watter syfers verwys na uur en watter syfers verwys na minute in digitale
skoolgebeure op ‘n skoolgebeure op ‘n
tyd.
kalender aan kalender aan
• Verduidelik dat daar 60 minute in ‘n uur is; dat daar 30 minute in ‘n halfuur en 15 minute
• Lees 12-uur tyd in • Lees 12-uur tyd in
in ‘n kwartier is. Dit sal leerders help om die verband te sien tussen minute en ure, halfure
-- ure -- uur en kwartiere op analogiese horlosies wat hulle in Graad 2 gedoen het.
-- halfure -- halfure • Gee leerders geleenthede om digitale tyd in die 12 uur formaat in te oefen.
-- kwartiere -- kwartiere • Hou ‘n werkende digitale horlosie in die klaskamer. Leerders moet regdeur die jaar
gereeld gevra word om die tyd gedurende die dag te lees. Laat leerders ook model
-- minute -- minute
horlosies maak wat hulle kan gebruik vir die lees van tyd en vir die berekening van
op analogiese horlosies op analogiese horlosies tydsverskille.
en digitale horlosies en digitale horlosies
en ander digitale en ander digitale
instrumente wat tyd instrumente wat tyd wys
aandui byvoorbeeld byvoorbeeld selfone
selfone
Tydsberekening
Gebruik kalenders om
tydsduur te bereken en in
dae of weke te beskryf,
insluitende
• omskakeling van dae
na weke
• omskakeling van weke

FP Wiskunde Graad 1 - 3
na maande
Gebruik horlosies om
tydsduur te bereken in
ure, halfure of kwartiere.

371
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

372
JAAR)
4.2 Informele meting In Graad 2 was dit aanbeveel dat leerders fokus op skatting, meting vergelyking en
optekening lengtes, wydtes en hoogtes
Lengte • Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer • met informele eenhede; en
lengte deur gebruik
• met ‘n meterstok in meter te meet of stringe tou van 1 meter lank te gebruik.
te maak van nie-
standaard meting Gedurende onafhanklike werk kan leerders hierdie meetvaardighede oefen.
byvoorbeeld
Meting van lengte as ‘n konteks vir probleemoplossing en berekeninge
handbreedte, treë,
WISKUNDE GRAAD 1-3

potloodlengtes, tellers Gedurende die tyd wat aan Getalle, Bewerkings en Verwantskappe toegeken word, kan
ensovoorts. leerders probleemoplossing doen in die volgende kontekste:
• Beskryf die lengte • informele meting van lengte; en
van voorwerpe en
sê hoeveel informele • meting van lengte in meters.
eenhede lank hulle is Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
• Gebruik woordeskat verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.
om oor die vergelyking
te praat, byvoorbeeld
langer, korter, groter,
en wyer
Bekendstelling van
formele meting
• Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer
lengte deur gebruik
te maak van meters
(meter stokke of
meterlengtes of lyn) as
die standaard lengte-
eenhede
• Skat en meet lengtes
in sentimeter deur ‘n

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

liniaal te gebruik
Geen omskakeling
tussen meters en
sentimeter word verlang
nie.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- BEGRIPS- EN VAARDIGHEIDSFOKUS SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR
DIGHEDE (VEREISTES VIR (in lesure van 1
WERPE VIR KWARTAAL 1 ONDERRIG
DIE EINDE VAN DIE JAAR) uur 24 minute)

CAPS
4.3 Informele meting In graad 2 het leerders
Massa • Skat, meet, vergelyk, orden • massa informeel met ‘n balans gemeet;
en rekordeer massa. Gebruik
• produkte volgens die massa op die pakkie georden; en
nie-standaard mates en ‘n
balans byvoorbeeld blokkies, • badkamerskale gelees (beide regte skale en prente van skale ).
bakstene ensovoorts.
Gedurende selfstandige werk kan leerders hierdie meetvaardighede inoefen.
• Gebruik woordeskat om
Meting van massa as ‘n konteks vir probleemoplossing en berekeninge
oor die vergelyking te praat
byvoorbeeld lig, swaar, ligter; Gedurende die tyd wat aan Getalle, Bewerkings en Verwantskappe toegeken word, kan leerders probleemoplossing doen in die
swaarder volgende kontekste:
Bekendstelling aan formele • informele meting van lengte; en
meting
• meting van lengte in meters.
• Vergelyk, orden en rekordeer
die massa van kommersieël Lesse wat fokus op meting van massa sal in kwartaal 2 begin.
verpakte voorwerpe waarvan
die massa in kilogram
geskryf is, byvoorbeeld 2
kilogram rys en 1 kilogram
meel, of in gram byvoorbeeld
500 gram sout
• Meet hul eie massa
in kilogram deur ‘n
badkamerskaal te gebruik
Geen omskakeling tussen
gram en kilogram word verlang
nie

FP Wiskunde Graad 1 - 3
373
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- BEGRIPS- EN VAARDIGHEIDSFOKUS SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR
DIGHEDE (VEREISTES VIR (in lesure van 1
WERPE VIR KWARTAAL 1 ONDERRIG
DIE EINDE VAN DIE JAAR) uur 24 minute)

374
4.4 Informele meting Informele meting Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
Kapasiteit / • Skat, meet, vergelyk en • Skat, meet, vergelyk en orden die In graad 2 het leerders
Volume orden die kapasiteit van kapasiteit van houers (dit wil sê die geskat en gemeet, vergelyk,georden en die kapasiteit van houers
houers (dit wil sê die hoeveelheid wat die houer kan hou as dit of die volume in houers gebruik om te rekordeer deur nie-
hoeveelheid wat die houer gevul is). Gebruik nie-standaard mates standaardmates te gebruik;
kan hou as dit gevul is). byvoorbeeld lepels en koppies
die kapasiteit van ‘n reeks bottels en kruideniersware waarop die
Gebruik nie-standaard • Beskryf die kapasiteit van die houer deur volume op die verpakking geskryf is, vergelyk en georden; en
mates byvoorbeeld lepels en te tel en te sê hoeveel van die informele
koppies òf 1 liter bottel òf 1 liter bekers gebruik om te skat, te meet, te
eenhede dit geneem het om die houer
WISKUNDE GRAAD 1-3

vergelyk, te orden en die kapasiteit op houers of die volume in

• Beskryf die kapasiteit van te vul byvoorbeeld die bottel het ‘n
houers in liter op te teken.
die houer deur te tel en te kapasiteit van vier koppies
sê hoeveel van die informele In Graad 3 is leerders vertroud gemaak met milliliter.
Bekendstelling aan formele meting
eenhede dit geneem het om Wat is kapasiteit ? Wat is volume?
• Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer
die houer te vul byvoorbeeld ‘n Bottel kan ‘n inhoud van 1 liter hê, maar dit is nie noodwendig
die kapasiteit van voorwerpe deur in liter,
die bottel het ‘n kapasiteit tot sy volle kapasiteit gevul nie. Dit kan byvoorbeeld slegs van een
halwe liter en kwart liter te meet
van vier koppies koppie water bevat.
-- Gebruik bottel met ‘n kapasiteit van
Bekendstelling aan formele Kapasiteit is die totale hoeveelheid wat ‘n voorwerp kan hou (of die
1 liter, of houers waarvan kapasiteit
meting hoeveelheid ruimte binne die voorwerp).
in milliliter geskryf is byvoorbeeld
• Skat, meet, vergelyk, orden koeldrank Volume is die hoeveelheid ruimte wat iets opneem.
en rekordeer die kapasiteit
-- Maatkoppies wat met kallibrasiemerke Soms sal leerders ‘n hoeveelheid vloeistof (of een of ander stof)
van voorwerpe deur in liter,
in liter, half liter en kwart liter gemerk is in ‘n houer meet. Dit is die meet van die volume van die stof in die
halwe liter en kwart liter te
-- maatkoppies met kallibrasiemerke in houer.
meet
milliliter. Van leerders word nie verwag Op ander kere sal die leerders kyk hoeveel ‘n houer kan hou as dit
• Vergelyk, orden en
om volumes by kallibrasiemerke te gevul is
rekordeer die kapasiteit
lees nie Leerders behoort voort te gaan met die meet van inhoud deur nie-
van kommersieel verpakte
voorwerpe waarvan -- Koppies en teelepels wat hul inhoud standaard eenhede te gebruik
kapasiteit in liter geskryf is aandui Informele meting van kapasiteit deur gebruik te maak van nie-
byvoorbeeld 2 liter melk, 1 • Vergelyk, orden en rekordeer die standaard eenhede
liter koeldrank, 5 liter verf, kapasiteit van kommersieel verpakte Leerders kan al die beginsels en praktyke van meting aanleer deur
of in milliliter; byvoorbeeld voorwerpe waarvan kapasiteit in liter gebruik te maak van nie-standaard maat-eenhede. Meting met
500 ml melk, 340 milliliter geskryf is byvoorbeeld 2 liter melk, 1 nie-standaard eenhede behoort nie as minderwaardig teenoor die
koeldrank, 750 milliliter olie liter koeldrank, 5 liter verf, of in milliliter meting met standaard-eenhede beskou te word nie

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Weet dat ‘n standaard byvoorbeeld 500 ml melk, 340 milliliter
Leerders behoort die geleentheid te kry om kapasiteit/volume te
koppie 250 milliliter is koeldrank, 750 milliliter olie
meet deur gebruik te maak van ‘n verskeidenheid voorwerpe as
• Weet dat ‘n teelepel 5 • Weet dat ‘n standaard koppie 250 informele maat-eenhede, byvoorbeeld koppies (nie noodwendig
milliliter is milliliter is maatkoppies nie), lepels (nie noodwendig maatlepels nie),
Geen omskakeling tussen • Weet dat ‘n teelepel 5 milliliter is bottelproppies soos 2 liter melkproppies, klein blikkies, klein bottels,
milliliter en liter word verlang Geen omskakeling tussen milliliter en liter ensovoorts.
nie word verlang nie
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- BEGRIPS- EN VAARDIGHEIDSFOKUS SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR
DIGHEDE (VEREISTES VIR (in lesure van 1
WERPE VIR KWARTAAL 1 ONDERRIG
DIE EINDE VAN DIE JAAR) uur 24 minute)

CAPS
4.4 Informele meting Informele meting Meting van kapasiteit/volume met nie-standaard eenhede sluit in die
• Skat, meet, vergelyk en • Skat, meet, vergelyk en orden die hoeveelheid kere wat jy die gekose eenheid vul en uitgooi totdat die
Kapasiteit /
orden die kapasiteit van kapasiteit van houers (dit wil sê die vereiste kapasiteit/volume bereik is.
Volume
houers (dit wil sê die hoeveelheid wat die houer kan hou as dit Leerders moet onderrig word om ten alle tye die eenheid te noem,
hoeveelheid wat die houer gevul is). Gebruik nie-standaard mates byvoorbeeld daar is 48 teelepels water in die bottel of daar is net
kan hou as dit gevul is). byvoorbeeld lepels en koppies minder as ‘n koppie water in die bottel.
Gebruik nie-standaard • Beskryf die kapasiteit van die houer deur Sodra leerders ‘n paar keer met ‘n eenheid gemeet het, behoort
mates byvoorbeeld lepels en te tel en te sê hoeveel van die informele hulle ‘n skatting te kan maak oor die kapasiteit/volume deur daardie
koppies eenhede dit geneem het om die houer eenheid te gebruik. Skatting voordat daar gemeet word is belangrik,
• Beskryf die kapasiteit van te vul byvoorbeeld die bottel het ‘n maar kan eers gedoen word sodra leerder reeds met daardie
die houer deur te tel en te kapasiteit van vier koppies eenheid gemeet het.
sê hoeveel van die informele Bekendstelling aan formele meting Leerder moet onderrig word dat dieselfde maat-eenheid gebruik
eenhede dit geneem het om moet word indien volumes vergelyk moet word, byvoorbeeld: as ‘n
• Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer glas 20 teelepels water hou en ‘n koppie hou 10 eetlepels water,
die houer te vul byvoorbeeld
die kapasiteit van voorwerpe deur in liter, kan daar nie bepaal word dat die glas meer water hou nie.
die bottel het ‘n kapasiteit
halwe liter en kwart liter te meet
van vier koppies Leerders moet met ‘n verskeidenheid informele eenhede meet sodat
-- Gebruik bottel met ‘n kapasiteit van hulle kan:
Bekendstelling aan formele
1 liter, of houers waarvan kapasiteit
meting • verstaan dat hoe kleiner die eenheid, hoe meer tyd is nodig om
in milliliter geskryf is byvoorbeeld
• Skat, meet, vergelyk, orden dit te gebruik/vul, byvoorbeeld die volume van ‘n bottel kan 20
koeldrank
en rekordeer die kapasiteit eetlepels wees maar dit kan ook 1 koppie wees;
-- Maatkoppies wat met kallibrasiemerke
van voorwerpe deur in liter, • begin meer gepaste eenhede gebruik vir dit wat gemeet word,
in liter, half liter en kwart liter gemerk is
halwe liter en kwart liter te byvoorbeeld om teelepels te gebruik om ‘n 2 liter bottel te vul is ‘n
meet -- maatkoppies met kallibrasiemerke in vermorsing van tyd.
milliliter. Van leerders word nie verwag Bekendstelling aan formele meting
• Vergelyk, orden en
om volumes by kallibrasiemerke te
rekordeer die kapasiteit • Skat, meet, vergelyk, orden en opteken van volume en kapasiteit
lees nie
van kommersieel verpakte in liter
voorwerpe waarvan -- Koppies en teelepels wat hul inhoud
Herinner leerders dat liter is ‘n algemene standaard eenheid vir
kapasiteit in liter geskryf is aandui
meting van kapasiteit en volume is. Die verkorte vorm (l) word
byvoorbeeld 2 liter melk, 1 • Vergelyk, orden en rekordeer die gebruik op die meeste maatkoppies en kommersiële goedere wat
liter koeldrank, 5 liter verf, kapasiteit van kommersieel verpakte per volume verkoop word. Kontroleer dat leerders onthou wat die
of in milliliter; byvoorbeeld voorwerpe waarvan kapasiteit in liter afkorting vir liter is.
500 ml melk, 340 milliliter geskryf is byvoorbeeld 2 liter melk, 1 Leerders meet in liter:
koeldrank, 750 milliliter olie liter koeldrank, 5 liter verf, of in milliliter
byvoorbeeld 500 ml melk, 340 milliliter • 1 liter houers soos koeldrankbottels, melkbottels, melkhouers,

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Weet dat ‘n standaard vrugtesaphouers; en
koppie 250 milliliter is koeldrank, 750 milliliter olie
• Weet dat ‘n standaard koppie 250 • maatbekers wat kallibrasiemerke aantoon.
• Weet dat ‘n teelepel 5
milliliter is milliliter is Hulle skat en meet die kapasiteit van ‘n verskeidenheid houers
soos groot joghurtbakkies, roomysbakkies, kosblikke, groot bekers,
Geen omskakeling tussen • Weet dat ‘n teelepel 5 milliliter is
groot bottels, leë verfblikkies, emmers ensovoorts. Kies items van

375
milliliter en liter word verlang Geen omskakeling tussen milliliter en liter verskillende kapasiteit. Leerders beskryf die kapasiteit as “minder as
nie word verlang nie 1 liter, 2 liter, tussen 1 en 2 liter, 5 liter” ensovoorts.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- BEGRIPS- EN VAARDIGHEIDSFOKUS SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR
DIGHEDE (VEREISTES VIR (in lesure van 1
WERPE VIR KWARTAAL 1 ONDERRIG
DIE EINDE VAN DIE JAAR) uur 24 minute)

376
4.4 Informele meting Informele meting Vergelyk, orden en rekordeer die kapasiteit van kommersieel- 2 lesse
• Skat, meet, vergelyk en • Skat, meet, vergelyk en orden die verpakte items wat die kapasiteit op die verpakking in liters aandui,
Kapasiteit / byvoorbeeld 2 liter melk, 1 liter koeldrank, 5 liter verf.
Volume orden die kapasiteit van kapasiteit van houers (dit wil sê die
• Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer volumes en kapasiteite
houers (dit wil sê die hoeveelheid wat die houer kan hou as dit in milliliter
hoeveelheid wat die houer gevul is). Gebruik nie-standaard mates Praat met die leerders oor milliter as ‘n standaard eenheid van
kan hou as dit gevul is). byvoorbeeld lepels en koppies meting vir kapasiteit en volume. Verduidelik dat milliliter ‘n kleiner
Gebruik nie-standaard • Beskryf die kapasiteit van die houer deur eenheid as liter is. Hulle behoort die term en die afkorting aan te
mates byvoorbeeld lepels en te tel en te sê hoeveel van die informele leer; omdat dit op menige kommersiële houers en maatkoppies
koppies eenhede dit geneem het om die houer gebruik word.
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Beskryf die kapasiteit van te vul byvoorbeeld die bottel het ‘n Leerders behoort te vergelyk, te orden en die kapasiteit te rekordeer
van kommersieel verpakte voorwerpe waarvan die kapasiteit in
die houer deur te tel en te kapasiteit van vier koppies
milliliter is aangedui is; byvoorbeeld 500 ml melk, 750 ml asyn, 330
sê hoeveel van die informele Bekendstelling aan formele meting ml koeldrank, 200 ml koeldrank, 400 ml vloerpolitoer ensovoorts.
eenhede dit geneem het om Leerders behoort gereeld te meet met:
• Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer
die houer te vul byvoorbeeld • standaard maatkoppies tot hulle ‘n begrip het van die hoeveelheid
die kapasiteit van voorwerpe deur in liter,
die bottel het ‘n kapasiteit van 250 ml;
halwe liter en kwart liter te meet
van vier koppies • maatlepels tot hulle ‘n begrip het van die hoeveelheid 5 ml;
-- Gebruik bottel met ‘n kapasiteit van
Bekendstelling aan formele • maatkoppies gekalibreer in milliliter – hier is die verwagting dat
1 liter, of houers waarvan kapasiteit leerders slegs die benommerde kallibrasiemerke lees – hulle sal
meting
in milliliter geskryf is byvoorbeeld in die Intermediêre Fase fokus op die lees van ongenommerde
• Skat, meet, vergelyk, orden koeldrank kallibrasiemerke.
en rekordeer die kapasiteit Die volg van resepte, insluitende bakwerk, is ‘n nuttige konteks
-- Maatkoppies wat met kallibrasiemerke
van voorwerpe deur in liter, waarin leerders meting kan oefen
in liter, half liter en kwart liter gemerk is
halwe liter en kwart liter te Daar word NIE van leerders verwag om:
meet -- maatkoppies met kallibrasiemerke in
• te weet dat 1 000 ml = 1 liter is nie,
milliliter. Van leerders word nie verwag
• Vergelyk, orden en • om omskakeling tussen milliliter en liter te doen nie, of
om volumes by kallibrasiemerke te
rekordeer die kapasiteit • kallibrasiemerke op maatkoppies te lees nie (dit word gedoen
lees nie vanaf graad 4).
van kommersieel verpakte
voorwerpe waarvan -- Koppies en teelepels wat hul inhoud Rekordering van mates
kapasiteit in liter geskryf is aandui Alhoewel meting ‘n praktiese vaardigheid is, behoort leerders ten
byvoorbeeld 2 liter melk, 1 • Vergelyk, orden en rekordeer die alle tye hul bevindinge neer te skryf, hetsy informele of formele
liter koeldrank, 5 liter verf, meting.
kapasiteit van kommersieel verpakte
of in milliliter; byvoorbeeld Meting van kapasiteit as ‘n konteks waarin probleme opgelos
voorwerpe waarvan kapasiteit in liter
moet word en bewerkinge gedoen moet word
500 ml melk, 340 milliliter geskryf is byvoorbeeld 2 liter melk, 1
Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkings en
koeldrank, 750 milliliter olie liter koeldrank, 5 liter verf, of in milliliter Verwantskappe kan leerders probleme oplos binne die konteks van

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Weet dat ‘n standaard byvoorbeeld 500 ml melk, 340 milliliter • informele meting van kapasiteit of volume, byvoorbeeld Ouma
koppie 250 milliliter is koeldrank, 750 milliliter olie gebruik 2 koppies melk om ‘n nagereg te maak. Hoeveel melk sal
• Weet dat ‘n teelepel 5 • Weet dat ‘n standaard koppie 250 sy benodig indien sy die resep wil verdubbel?
milliliter is milliliter is • liters
• milliliter
Geen omskakeling tussen • Weet dat ‘n teelepel 5 milliliter is
Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is,
milliliter en liter word verlang Geen omskakeling tussen milliliter en liter asook die verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op
nie word verlang nie die kwartaal.
 GRAAD 3 KWARTAAL 1
5. DATA HANTERING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)
JAAR)
5.4 Versamel en organiseer Versamel en organiseer Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
data data
Versamel en • Leerders organiseer data in lyste, telmerkies, tafels
organiseer • Versamel data oor Versamel data oor
• Leerders word bekend gestel aan staafgrafieke
data die klas of skool om die klas of skool om
onderwyser se vrae te onderwyser se vrae te • Leerders gaan voort om met prentdiagramme te werk – opstel daarvan as deel van die
beantwoord beantwoord data-siklus asook die ontleding van gegewe prentdiagramme
• Organiseer data in Gebruik telmerkies om Die volledige datahanteringsiklus
die data in gegewe
-- lyste In die datahanteringsiklus,
kategorië op te teken.
-- telmerkies • leerders versamel inligting om vrae te beantwoord. In die grondslagfase en intermediêre
fase word die vrae gewoonlik deur die onderwyser of handboek verskaf;
-- tabelle
Verteenwoordig data
• leerders sorteer en stel die inligting voor op maniere waar dit makliker geanaliseer kan
5.5 Verteenwoordig data Verteenwoordig data in word. In graad 3 werk die leerders met hierdie vorm van voorstelling op lyste, telmerkies,
Datavoor- Stel data voor in tafels, prentdiagramme en staafgrafieke, en
• tabelle
stelling • leerders ontleed die inligting deur die onderwyser se vrae te antwoord
• prentdiagramme • staafgrafieke
• staafgrafieke ‘n Klasstaafgrafiek

5.6 Ontleed en Interpreteer Dit word aanbeveel dat Graad 3 leerders ten minste een keer per jaar deur die hele
Ontleed en Interpreteer
data datahanteringsiklus werk: Deur as ‘n klas saam te werk, raak leerders betrokke by al
Ontleed en data
die stadiiums van die proses sonder om verlore te raak in die besonderhede van enige
interpreteer Beantwoord vrae oor Antwoord vrae oor data stadium. Deur ‘n klasstaafgrafiek te maak, word leerders gelei om op die sleutelaspekte van
data data in in staafgrafieke datahantering en staafgrafieke te fokus
• prentdiagramme • waar en hoe om byskrifte by grafieke te maak (titel van ‘n grafiek)
• staafgrafieke • waar en hoe om byskrifte by die asse te maak (astitels)
• hoe om die staafgrafiek te teken:
-- die korrekte lengte om die data aan te toon

FP Wiskunde Graad 1 - 3
-- elke kolom moet dieselfde wydte wees
-- ‘n ruimte tussen kolomme
-- duidelike byskrif by elke kolom
• hoe om die grafiek te lees

377
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 1 uur 24 minute)

378
JAAR)
5.4 Versamel en organiseer Versamel en organiseer Leerders moet weet dat dit belangrik is om die titel van die grafiek eerste te lees, sodat 3 lesse
data data hulle weet waaroor die data gaan. Hulle moet ook die titel van die horisontale en vertikale
Versamel en
asse lees. Leerders hoef nie die tegniese terme te gebruik om dele van die grafiek beskryf
organiseer • Versamel data oor Versamel data oor
nie, slegs dat hulle langs die “kant” en “onder” moet lees om te sien waaroor die grafiek
data die klas of skool om die klas of skool om
gaan.
onderwyser se vrae te onderwyser se vrae te
beantwoord beantwoord Gewoonlik lees ons van links na regs, maar as ons grafieke lees, lees ons van links na regs
en van onder na bo. Dit moet aan die leerders verduidelik word. Hulle moet ook hierdie
• Organiseer data in Gebruik telmerkies om
vaardighede inoefen.
die data in gegewe
WISKUNDE GRAAD 1-3

-- lyste
kategorië op te teken. Om deur die hele datasiklus te werk kan 3 lesse neem.
-- telmerkies
Versamel en organiseer data
-- tabelle
Verteenwoordig data Keuse van ‘n onderwerp en vraagstelling om data te versamel
5.5 Verteenwoordig data Verteenwoordig data in In graad 3 word vrae gevra wat leerders sal toelaat om data te versamel, byvoorbeeld:
Datavoor- Stel data voor in “Wat is ons klas se gunsteling kleure?” Onderwysers in die fase behoort te verseker dat
• tabelle
stelling verskillende onderwerpe gekies word vir dataversameling en analisering vir elke graad.
• prentdiagramme • staafgrafieke
Geskikte onderwerpe sluit in: gunsteling sport, koeldrank, kleure, tydverdryf, kos, TV
• staafgrafieke programme, ensovoorts.
5.6 Ontleed en Interpreteer Ontleed en Interpreteer Leerders kan begin deur opsies uit te roep. Nadat ‘n idee van die reeks antwoorde gekry
data data is, behoort ‘n stel kategorië vir leerders geskep te word om van kies. Laat leerders al die
Ontleed en
interpreteer Beantwoord vrae oor “nie-grafiek” vorms van voorstelling oefen, dit wil sê lyste, telmerkies en tabelle oefen,
Antwoord vrae oor data
data data in byvoorbeeld
in staafgrafieke
• prentdiagramme -- lys die name van al die leerders onder die kategorie hulle as gunsteling gekies het;

• staafgrafieke -- Wys leerders hoe om ‘n lys van telmerkies te maak (Dit kan ‘n hele les neem); en
-- maak ‘n tabel met getalle van die telmerklys.
Nadat die data in ‘n tabel is, wys leerders hoe om die staafgrafiek te teken (sien riglyne bo).
Ontleed en interpreteer data
Leerders antwoord vrae oor die prentgrafiek
Voorbeeld:

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

a) “Watter kleur is die gewildste in ons klas?”
b) “Watter kleur is die minste gewild by die leerders in die klas?”
c) “Hou meer leerders van …. of … ?”
d) “Hoeveel meer leerders verkies … as … ?”
 GRAAD 3 KWARTAAL 2
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)
1.1 Tel voorwerpe Groepeer tot ten Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
minste 500 alledaagse
Tel Gee ‘n redelike skatting Die getalgebied vermeerder tot 500. Die vermeerdering in die getalgebied veronderstel dat
voorwerpe om
voorwerpe en tel ten minste leerders:
betroubaar te skat en tel
1000 alledaagse
• groepe voorwerpe kan orden om te tel;
voorwerpe. Groepering Gee ‘n redelike skatting
as ‘n strategie word van ‘n aantal voorwerpe • in tiene tot 500 kan tel en die getalname in volgorde kan sê; en
aangemoedig. wat getel kan word.
• die simbool kan pas met die hoeveelheid wat getel of geskryf is of met plekwaarde kaarte
gewys is.
Sien notas vir kwartaal 1.
1.2 Tel aan en terug tel sluit Tel aan en terug tel sluit Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
in: in:
Tel aan en Gedurende hierdie kwartaal begin leerders in 50s tel. Die getalgebied vermeerder nou tot 1
terug • 1e, vanaf enige getal • 1e, vanaf enige getal 000.
tussen 0 en 1000 tussen 0 en 500
Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders voort om oorslaantel toe te pas op die
• 10e vanaf enige • 10e vanaf enige vermenigvuldigingstafels en op getalpatrone.
veelvoud van 10 veelvoud van 10
Sien notas vir kwartaal 1.
tussen 0 en 1000 tussen 0 en 500
• 5e vanaf enige • 5e vanaf enige
veelvoud van 5 tussen veelvoud van 5 tussen
0 en 1000 0 en 500
• 2s vanf enige veelvoud • 2s vanf enige veelvoud
van 2 tussen 0 en 1000 van 2 tussen 0 en 500
• 3s vanaf enige • 3s vanaf enige
veelvoud van 3 tussen veelvoud van 3 tussen
0 en 1000 0 en 500
• 4s vanaf enige • 4s vanaf enige
veelvoud van 4 tussen veelvoud van 4 tussen

FP Wiskunde Graad 1 - 3
0 en 1000 0 en 500
• in 20s, 25s, 50s,100e • in 20s, 25s, 50s,100e
tot ten minste 1 000 tot ten minste 1 000

379
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

380
JAAR)
1.3 • Identifiseer, herken • Identifiseer, herken Gaan voort met die lees en skryf van getalsimbole:
en lees getalle en lees getalle
Getalsim- • Tel voorwerpe;
bole en • Identifiseer, herken en • Identifiseer, herken en
• Tel aan en terug;
getalname s lees getalsimbole 0 - 1 lees getalsimbole 0 - 1
000 000 • voltooi getalpatrone; en
• Skryf getalsimbole • Skryf getalsimbole 0 • orden en vergelyk getalle.
0-1000 -1000
Sien notas vir kwartaal 1.
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Identifiseer, herken • Identifiseer, herken en

en lees getalname 0 lees getalname 0 - 250
-1000
• Skryf getalname 0 -250
• Skryf getalname
0-1000
1.4 Orden en vergelyk Orden en vergelyk Gedurende hierdie kwartaal vermeerder die getalgebied van 99 tot 500. Leerders orden nou
getalle tot 999 getalle tot 500 drie-syfer getalle. Om drie-syfer getalle te orden; moet leerders:
Beskryf
vergelyk • Beskryf en vergelyk • Beskryf en vergelyk • die getalnaam sê;
en orden heelgetalle tot op 999. heelgetalle tot 500.
• die getal skryf; en
getalle Gebruik kleiner as, Gebruik kleiner as,
groter as, meer as, groter as, meer as, • die waarde van elke getal herken.
minder as en is gelyk minder as en is gelyk
Leerders moet toegelaat word om ‘n getallelyn, getallespoor, getalleroosters te gebruik of
aan. aan.
selfs hul kennis van ontbinding van getalle in honderde in tiene en ene illustreer. Wanneer
• Beskryf en orden • Beskryf en getalle georden word, moet leerders in staat wees om te sê hoekom ‘n getal groter as ‘n
heelgetalle tot 999 van ordenheelgetalle tot ander is en die waarde van die getalle gebruik om dit te verduidelik.
kleinste tot grootste; en 500 van kleinste tot
Voorbeeld:
grootste tot kleinste. grootste; en grootste
tot kleinste. 339 is kleiner as 239
Gebruik ranggetalle
om volgorde, plek of Gebruik ranggetalle Ek weet dat en 30 en 9; en en 30 en 9. Leerders behoort in staat te wees om te
posisie aan te dui om volgorde, plek of verduidelik dat 300 meer is as 200 en groepering van voorwerpe gebruik om die aantal
posisie aan te dui 100e in elke getal te wys. Leerders kan ook die posisie van die getal op die getallelyn vind
• Gebruik, lees en skryf
en sê dat 239na 339 kom en dat dit daarom groter is.
ranggetalle, insluitende • Gebruik, lees en skryf

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

die verkorte vorm tot ranggetalle, insluitende
31. die verkorte vorm tot
31.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
van drie-syfer getalle van getalle tot 500 Gedurende die tweede kwartaal ontbind leerders vir die eerste keer drie-syfer getalle.
Plekwaarde
tot 999 Die plekwaarde sisteem is uitgebrei tot die honderde. Leerders se begrip van plekwaarde
• Herken die waarde
• Herken die waarde wat elke getal kan ontwikkel word deur vrae soos: “Vind tien minder of meer as ‘n getal”. As gevolg van
wat elke getal verteenwoordig inoefening van begrippe ten opsigte van van plekwaarde, behoort leerders in staat te wees
verteenwoordig om met vertroue te in die 100’e te tel, verwante patrone te ontdek en twee- en drie-syfer
• Ontbind 3 syfer getalle getalle op te bou en te ontbind.
• Ontbind drie-syfer tot op 500 in veelvoude
Leerders behoort genoeg geleenthede gebied te word om drie-syfer getalle met die dienes
getalle tot 999 in van honderde, tiene en
blokkies of basis 10 blokkies te bou. Dit is belangrik dat hulle 100 bou en begin om 100 as
veelvoude van ene (HTE).
‘n enkele eenheid te sien. Leerders moet gevra word hoeveel groepe van 100 hulle het. Die
honderde, tiene en ene
• Identifiseer en benoem spreikaarte moet gebruik word om die getalle te wys.
• Identifiseer en benoem die waarde van elke Met gebruik van die dienes of die basis 10 blokkies kan die volgende vrae of instruksies
die waarde van elke getal gevra of gegee word:
getal
Hoeveel 100e is daar in:
Bou die volgende getalle: .
Gedurende hierdie kwartaal leer leerders om die waarde van ‘n getalle in die getal te sê en
en te skryf.
In is die waarde van die 5 vyftig.
In ,is die waarde van die 5 vyf.
Dit is belangrik om die begrip van 50 met 5 bondels van tien en 5 vyf los ene te verbind. Dit
sal help wanneer leerders ordening en vergelyking van getalle doen.
Die spreikaarte is baie belangrik. Spreikaarte word gebruik om getalle te ontbind en die
waarde van elke getal te wys.
Leerders kan hul eie stel sprei kaarte maak. ‘n Koevert kan agter in die klaswerkboek
geplak word en die kaarte kan daarin gestoor word. Die kaarte kan selfs gebruik word
wanneer hulle optel en dit is een manier waarop hulle hul antwoorde kontroleer.
Gebruik hul spreikaarte om die volgende te demonstreer

FP Wiskunde Graad 1 - 3
381
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

382
JAAR)
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Ontbind twee-syfer getalle in veelvoude van honderde, tiene en ene
van drie-syfer getalle van getalle tot 500
Plekwaarde Leerders kan getalle afbreek in:
tot 999
• Herken die waarde
• honderde, tiene en ene byvoorbeeld 273 = 200 + 70 + 3 (spreikaarte is nuttig om dit te
• Herken die waarde wat elke getal
doen)
wat elke getal verteenwoordig
verteenwoordig Veelvoude van tiene en ene byvoorbeeld 273 = 2 honderde, 7 tiene + 3 ene
• Ontbind 3 syfer getalle
• Ontbind drie-syfer tot op 500 in veelvoude Opbou van twee-syfer getalle van hul plekwaarde onderdele
getalle tot 999 in van honderde, tiene en
WISKUNDE GRAAD 1-3

Voorbeeld
veelvoude van ene (HTE).
honderde, tiene en ene Skryf die getal:
• Identifiseer en benoem
• Identifiseer en benoem die waarde van elke 1 honderd en 3 tiene
die waarde van elke getal
getal 2 honderd en 4 tiene en 5 ene
3 honderd + 9 tiene + 2 ene
4 honderd + 5 tiene + 7 ene
Voorbeeld: Voltooi:

a) 346 = 300 +  + 6

b) 400 + 20 + 8 = 

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
LOS OPPROBLEME IN KONTEKS

1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Leerders is gaan voort met die oplossing van woordprobleme deur die volgende tegnieke te
tegnieke wanneer tegnieke wanneer gebruik:
Probleem-
probleme opgelos en probleme opgelos word:
oplossings • Opbou of afbreek van getalle
verduidelik word:
tegnieke • opbou en afbreek van
• Verdubbeling en halvering
• opbou en afbreek van getalle
getalle • getallelyne
• verdubbeling en
• verdubbeling en halvering • Sien notas vir kwartaal 1.
halvering
• getallelyne Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
• getallelyne
• afronding in tiene Afronding
• afronding in tiene
Gedurende hierdie kwartaal begin leerders met afronding van getalle tot die naaste 10.
Afronding is die bekendste vorm van skatting. ‘n Leerder wat goed kan skat, behoort die
vermoë te hê om afronding te verstaan. Voordat leerders afronding as ‘n tegniek kan
gebruik by optelling of aftrek, moet hulle die tegniek eers oefen.
Dit kan gedoen word deur die gebruik van die getallelyn.
Voorbeeld:

 
26   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40  

Is 33 nader aan 30 of 40?

Is 37 nader aan 30 of 40?
Leerders moet begryp dat:
35 is halfpad tussen 30 en 40. Die naaste 10 aan 35 is 40 omdat die getal wat halfpad
tussen twee tiene is, opwaarts afgerond word.
Sien notas vir kwartaal 2.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
383
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

384
JAAR)
1.7 Oplossing van Oplossing van Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
woordprobleme in woordprobleme in
Optel en Optel en aftrek probleme
konteks en verduidelik konteks en verduidelik
aftrek
eie oplossings vir eie oplossings vir • Pamela het 413 botteldoppies gekollekteer. As Ken haar 29 botteldoppies gee; sal hy
probleme met betrekking probleme met betrekking dieselfde aantal as Pamela hê
tot optel en aftrek met tot optel en aftrek met
-- Hoeveel doppies sal hulle beide hê?
antwoorde tot 999. antwoorde tot 400.
-- Hoeveel doppies het Ken aanvanklik gehad?
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Mev. Zibi het R80,00 v ir Mev. Magadla geleen. Mev. Zibi het nou R366,00 oor. Hoeveel
geld het Mev. Zibi aanvanklik gehad?
• Jan lees 115 bladsye. Nandi lees 126 bladsye. Hoeveel meer bladsye het Nandi as Jan
gelees?
• Ben het 218 albasters. Hy het 97 albasters minder as Anna. Hoeveel albasters het Anna?
1.8 Los woordprobleme Los woordprobleme Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
in konteks op en in konteks op en
Herhaalde Sien kwartaal 1 vir meer voorbeelde en verander die getalgebied dienooreenkomstig
verduidelik eie verduidelik eie
optel lei na
oplossings vir probleme oplossings vir probleme • Die bestuurder bestel bande vir 8 busse. As elke bus ses bande en ‘n spaarwiel benodig,
vermenig-
deur gebruik te maak deur gebruik te maak hoeveel bande moet die bestuurder bestel?
vuldiging
van herhaalde optel of van herhaalde optel of
• ‘n Skool se swembad is 10 meter lank. Len swem 6 lengtes. Hoe ver het hy geswem?
vermenigvuldiging met vermenigvuldiging met
antwoorde tot 99.. antwoorde tot 75 Probleemtipe 9: Roosters/Rye
• ‘n Groentetuin het 12 rye plante. Elke ry het 7 plante. Hoeveel plante is daar in die tuin?
• ‘n Groentetuin het 12 rye plante. Elke ry het dieselfde aantal van plante. As daar is ‘n
totaal van 48 plante is, hoeveel plante is in elke ry?
• ‘n Groentetuin het 48 plante wat in rye geplant is. Daar is 7 plante in elke ry. Hoeveel rye
is daar?
Verhouding/ratio
• Samuel het 6 lekkers. Samuel het drie keer meer as Moeketsi. Hoeveel lekkers het
Moeketsi?

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Marlene het 18 lekkers. Dit is drie keer meer as wat Samuel het. Hoeveel lekkers het
Samuel?
Dit tipe probleem is vir die eerste keer in kwartaal 2 bekend gestel. Leerders mag langer
neem om hierdie tipe probleme op te los.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.9 Los probleme op en Los probleme op en Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
verduidelik oplossings verduidelik oplossings
Groepering Hoeveel motors word benodig om 24 leerders te vervoer as vier leerders in ‘n motor kan
wat gelyke deling en wat gelyke deling en
en verdeling pas?
groepering insluit tot 200 groepering insluit tot 100
wat lei tot
met anwoorde wat ‘n res met anwoorde wat ‘n res Daar is 65 sokkies in ‘n laai. Hoeveel pare sokkies is daar?
deling
mag insluit. mag insluit.
Groepering
insluit.
David verkoop sakke met tien lemoene elk. Hy het 40 lemoene. Hoeveel sakke kan hy
volmaak?
Tony het 66 lekkers. Elke dag eet hy 3 lekkers. Hoeveel dae kan hy lekkers eet?
1.10 Los praktiese probleme Los praktiese probleme Gedurende kwartaal 1 leerders was bekend gestel aan nie-eenheidsbreuke byvoorbeeld 3
op en verduidelik op en verduidelik kwarte of 2 derdes. Genoeg geleentheid behoort gegee te word vir hierdie breuke.
Breuke
oplossings wat gelyke oplossings wat gelyke
Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
deling insluit en wat deling insluit en wat
lei na oplossings wat lei na oplossings wat a) Deel lei na breuke
eenheids- en nie- eenheids- en nie-
b) Deel 8 sjokolade stafies tussen 3 vriende sodat elkeen dieselfde hoeveelheid van
eenheidsbreuke insluit eenheidsbreuke insluit
1 1 1 2 2 1 1 1 2 2 sjokolade kry en daar niks oor is nie
byvoorbeeld 2, 4, 5, 4, 5 byvoorbeeld 2, 4, 5, 4, 5
ensovoorts ensovoorts c) Breuke van ‘n versameling
d) Vind 1 kwart van 20 lekkers.
e) 6 lekkers is watter breuk van 24 lekkers
f) Ouma gee Kiki R12. Kiki wil ‘n derde van die geld spaar. Hoeveel geld moet sy spaar ?
Hierdie tipe probleem moet slegs gestel word nadat die leerders vier of vyf probleme
opgelos het van “Deel, herlei na breuke” en die name van breukdele ken.
Skryf breuke
Daar word nie van leerders verwag om die breuksimbool te skryf nie. Leerders het geleer
hoe om breukname te skryf byvoorbeeld 1 vyfde, 3 kwarte of 3 sesdes.
Voorstelling van woordprobleme met breuke
Leerders moet hul antwoorde teken om te bewys wat hulle die probleem verstaan.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Verwag dat sommige leerders die breuk korrek mag teken maar die breukdeel verkeerd sal
benoem. Ondersteun hierdie leerders om breuke korrek te benoem (Sien die notas oor die
benoeming van breuke onder konteks-vrye berekeninge).
Leerders moet die dele benoem en dit as “2 derdes” skryf.

385
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

386
JAAR)
1.11 • Herken en identifiseer • Herken en identifiseer Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word:
Suid-Afrikaanse munte Suid-Afrikaanse munte
Geld • Waarde van geld en opmaak van totale byvoorbeeld
en banknote en banknote
-- Skryf 525c as rand en sent.
• Oplossing van • Oplossing van
geldprobleme wat geldprobleme wat -- Op hoeveel verskillende maniere kan jy R400 maak deur slegs banknote te gebruik ?
totale en kleingeld in totale en kleingeld in Hoe weet jy of jy al die oplossings het ?
rand of sent insluit rand of sent insluit
-- Travis het ‘n 50c stuk en vier 20c stukke. Toffies kos R1,20. Hoeveel kleingeld sal hy
• Herlei tussen rand en kry?
WISKUNDE GRAAD 1-3

sent
• Mandla betaal R2,50 om ‘n taxi tot by die skool te neem.
-- Hoeveel kos dit hom elke dag?
-- Die trein kos R6 vir ‘n retoer kaartjie. Wat is goedkoper, die trein of die taxi?
• Koop en verkoop probleme
-- Pedro se ouma gee hom R5. Watter 3 lekkers kan hy koop? Choc chuckle R2,70;
suiglekkers R1,80; suurwurms R1,40; perselekkers R1,60; mintlekkers R2,20; toffies
R1,20.
-- Damon koop drie boeke vir R80 elk. Hoeveel kleingeld sal hy van R300 kry ?
-- Pakkies van 5 mintlekkers kos 44c elk. Mnr. King benodig 88 mintlekkers. Hoeveel
pakkies behoort hy te koop? Wat sal hy daarvoor betaal?
• Drie busse ry op ‘n tolpad en moet R40 elk betaal. Hoeveel tolgeld betaal hulle in totaal?
(Dit word verwag dat leerders herhaalde optel sal gebruik waar die geldwaarde so groot
is.)

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
KONTEKS-VRYE BEREKENINGE
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Van leerders word verwag om die volgende tegnieke te gebruik wanneer hulle konteksvrye
tegnieke wanneer tegnieke wanneer berekeninge doen:
Tegnieke
bewerkinge gedoen bewerkinge gedoen
(metodes of • opbou of afbreek van getalle
word: word:
strategieë)
• verdubbeling en halvering
• opbou en afbreek van • opbou en afbreek van
getalle getalle • getallelyne
• verdubbeling en • verdubbeling en • afronding in tiene
halvering halvering
Laat die leerders toe om die tegniek te kies waarmee hulle die gemaklikste voel. As
• getallelyne • getallelyne leerders egter tegnieke kies wat nie effektief is nie, moet hulle gelei word om meer
effektiewe metodes te gebruik.
• afronding in tiene • afronding in tiene
Sien notas vir kwartaal 1 oor
• opbou en afbreek;
• verdubbeling en halvering; en
• getallelyne.
Afronding in tiene
Sien die verduideliking in die probleemoplossingsafdeling van kwartaal 2.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
387
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

388
JAAR)
1.13 • Optel tot 999 • Optel tot op Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
Optelling en • Aftrek van 999 • Aftrek van Gedurende hierdie kwartaal bereken leerders met drie-syfer getalle vir die eerste keer.
aftrekking Om met vertroue met drie-syfer getalle te bereken; behoort hulle al in staat wees om die
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste volgende te doen:
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, )
• lees en skryf getalsimbole tot
• Oefen • Oefen
getalkombinasies tot getalkombinasies tot • orden en vergelyk getalle tot ten minste
30 30 • tel in groepe tot ; en
WISKUNDE GRAAD 1-3

• tel in intervalle van .

Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders voort met die afbreek van getalle om te
bereken. Opbou en afbreek van getalle bly een van die belangrikste strategieë wat leerders
gedurende hierdie kwartaal sal gebruik.
Moontlike metodes vir optel en aftrek berekeninge.
• breek ‘n getal af in kleiner dele om berekening makliker te maak
Die meeste van die strategieë wat leerders gebruik sluit die af breek van getalle in. Hulle
gaan so voort met drie-syfer getalle.
• Optel deur die afbreek van een getal
Optel van drie-syfer getalle met twee-syfer getale
Voorbeeld:
324 + 82 = 
324 + 82 = (300 + 20 + 4) + (80 + 2)
= 300 + (20 + 80)+ (4 + 2)
= (300 + 100) + 6
= 400 + 6
= 406
Voorbeeld:
Optel van twee drie-syfer getalle

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Ontbinding van beide getalle
323 + 136 = 
323 + 136 =(300 + 20 + 3) + (100 + 30 + 6)
= (300 + 100) + (20 + 30) + (3 + 6)
= 400 + 50 + 9
= 459
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.13 • Optel tot 999 • Optel tot op • Optel (deur die ontbinding van een getal)
Optelling en • Aftrek van 999 • Aftrek van Leerders sal die getal ontbind op maniere wat hanteerbaar vir hulle is. Dit beteken dat hulle
aftrekking dit op verskillende maniere sal doen.
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
Voorbeeld: Voorbeeld:
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, )
324 + 82 =  Adding 3 digit with 3-digits
• Oefen • Oefen
getalkombinasies tot getalkombinasies tot 324 + (40 + 40 + 2) 323 + 136 = 
30 30 324 + 40 → 364 + 40 → 404 + 2 = 406 323 + 136 = 323 + (100 + 30 + 6)
= (323 + 100) + 30 + 6
= (423 + 30) + 6
= 453 + 6
= 459
Tel 40 aan van 324 kan gedoenword deur te tel in 10e.
• Aftrek
• Ontbinding van beide getalle
Drie-syfer getalle minus twee-syfer getale
Voorbeeld:
389 – 137 = 
389 – 137 = (300 + 80 + 9) – (100 + 30 + 7)
= (300 – 100) + (80 – 30) + (9 – 7)
= 200 + 50 + 2
= 252
Aftrek deur die ontbinding van een getal
Voorbeeld:
389- 137 = 
389 – (100 + 30 + 7)
389- 100 → 289- 30 → 259- 7 = 252
Gebruik halvering om ‘n getal te ontbind

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Voorbeeld:
225 + 16 = 225 + 8 +8
= (225 + 8) + 8

389
= 233 + 8
= 241
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

390
JAAR)
1.13 • Optel tot 999 • Optel tot op • Tel aan en terug
Optelling en • Aftrek van 999 • Aftrek van 305 + 298 = 
aftrekking Tel aan in ene van 298 is ‘n gepaste strategie om te gebruik omdat die getalle naby aan
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, ) mekaar is.
• Identifiseer amper dubbels
• Oefen • Oefen
getalkombinasies tot getalkombinasies tot Voorbeeld:
30 30 145 + 146 = 191 verduidelik dat dit dubbel 145 is plus 1 of dubbel 146 minus 1.
WISKUNDE GRAAD 1-3

145 + 145 + 1
(100 + 40 + 5) + (100 + 40 + 5) + 1
(100 + 100) + (40 + 40) + (5 + 5 + 1)
200 + 80 + 11
280 + 11
280 + 10 + 1
290 + 1
291
• Verander ‘n getal tot ‘n veelvoud van tien en trek dan af of tel aan in ene
Tel aan of terug tot die naaste 10
Voorbeeld:
288 + 11
288 + 10 = 298
298 – 1 = 297
Voorbeeld:
188 + 19
188 + 20 = 208
208 – 1 = 207

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Ontwikkeling en oefening van optel- en aftrekvaardighede.
Leerders moet sekere soorte optel- en aftrekvaardighede oefen.
• Oefen getalkombinasies tot 30
• Optel en aftrek in veelvoude van 10
Leerders behoort geleenthede te kry om die volgende tipe berekeninge met getalle tot op
400 te doen:
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.13 • Optel tot 999 • Optel tot op Optel of aftrek met ‘n paar veelvoude van 10, oorskry 100
Optelling en • Aftrek van 999 • Aftrek van 40 + 70
aftrekking 70 + 80
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, ) 120 – 30
• Oefen • Oefen 150 – 60
getalkombinasies tot getalkombinasies tot Optel of aftrek van 10 van enige twee- of drie -syfer getal, insluitende getalle meer as 100s.
30 30
Voorbeeld:
65 + 10
124 + 10
326 – 10
358 - 10
Optel of aftrek van ‘n enkele getal van ‘n drie-syfer getal.
Voorbeeld:
234 +5
475 +  = 479
768 – 4
Optel en aftrek van ‘n enkele getal tot en van ‘n veelvoud van 100
Voorbeeld:
200 + 4
300 + 3
300 - 6
400 - 5
Begin veelvoude van 100 optel en aftrek.
100 + 100
100 + 200

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Leerders behoort geleenthede gegee te word om patrone in optel en aftrek in te oefen.
As ek weet dat 1+ 1 = 2
Dan is:
10 + 10

391
100 + 100
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

392
JAAR)
1.13 • Optel tot 999 • Optel tot op Kontroleer antwoorde van berekeninge
Optelling en • Aftrek van 999 • Aftrek van Beoordeel redelikheid van oplossings
aftrekking
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste Leerders behoort gelei te word om die redelikheid van oplossings te beoordeel.
simbole (+, –, =, ) simbole (+, –, =, )
Een manier dit te doen is om hul antwoorde te skat voordat dit bereken word. Wanneer
• Oefen • Oefen twee getalle wat is na aan mekaar is, byvoorbeeld 145 en 146, bymekaargetel moet word,
getalkombinasies tot getalkombinasies tot kan leerders gebruik maak van verdubbeling as ‘n manier om hul antwoorde te skat.
30 30
Kontroleer oplossings
WISKUNDE GRAAD 1-3

Leerders behoort te weet dat hulle

• ‘n optelsom teenoor ‘n aftreksom kan kontroleer. Voorbeeld: As 236 + 18 = 254; dan is
254 – 18 = 236; en
• ‘n aftreksom teenoor ‘n optelsom kan kontroleer. Voorbeeld 384 – 48 = 336, dan is 336 +
48 = 384.
Gebruik van die inverse bewerking om oplossings te kontroleer. Dit is een rede waarom
optel en aftrek saam onderrig moet word.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.14 • Vermenigvuldig getalle • Vermenigvuldig 2, 4, Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders die volgende doen:
1 tot 10 teen 2, 3, 4, 5, 5, 10, 3 tot ‘n totaal
Herhaalde • Die woordeskat van vermenigvuldiging verstaan en gebruik;
10 tot ‘n totaal van 99 van 50
optel wat lei
• vermenigvuldiging as reekse voor te stel;
tot ver- • Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
menigvul- simbole( x, =, ) simbole( x, =, ) • gepaste simbole gebruik om getalsinne interpreteer;
diging
• begryp dat herhaalde optel verteenwoordig kan word deur die vermenigvuldigingsimbool
te gebruik;
• oefen en begryp dat vermenigvuldiging in enige volgorde gedoen kan word. (Die
kommutatiewe wet of eienskap); en
• die getallelyn gebruik om vermenigvuldigingsberekeneinge te wys en in staat wees om
voorstellings te verduidelik (Wys hoe die spronge herhaalde optelling aandui).
Leerders kan voortgaan om reekse te gebruik om herhaalde optel en
vermenigvuldigingsgetalsinne te skryf
Voorbeeld:
Skryf twee optel en twee vermenigvuldigingsgetalsinne vir die reeks.

Die beelde wat gebruik word om vermenigvuldiging te beskryf kan verbreed word.

Die vermenigvuldigingtabel kan gebruik word. Voorbeeld:

× 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1
2
3

FP Wiskunde Graad 1 - 3
4
5
“Dreunsang” van die vermenigvuldigingstafels kan gedoen word. Leerders het nie nodig om
die tafels in Graad 3 te ken nie. Die fokus is op die woordeskat, wat beelde vir groepering
skep.

393
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

394
JAAR)
1.14 • Vermenigvuldig getalle • Vermenigvuldig 2, 4, Voorbeeld:
1 tot 10 teen 2, 3, 4, 5, 5, 10, 3 tot ‘n totaal
Herhaalde • Een twee is twee
10 tot ‘n totaal van 99 van 50
optel wat lei
• Twee twee’s is vier
tot ver- • Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
menigvul- simbole( x, =, ) simbole( x, =, ) • Drie twee’s is ses
diging
• Vier twee’s is agt
• Vyf twee’s is tien
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Ses twee’s is twaalf

• Sewe twee’s is veertien
• Agt twee’s is sestien
• Nege twee’s is agtien
• Tien twee’s is twintig.
Deur dit op hierdie manier te sê, word die kennis dat deur herhaalde optelling ontwikkel is
ondersteun.
Die dreunsang behoort ondersteun te word deur na punte op die getalleyn te wys.
Leerders kan ook gebruik maak van ‘n vloeidiagram om vermenigvuldigingfeite op te teken
byvoorbeeld

  Inset
Input UItset
Output
1 Reël
Rule
3
5
7
×  !    

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.15 • Verdeel getalle tot 99 • Verdeel getalle tot 50 Gedurende die tweede kwartaal gaan leerders voort om die gebruik van die deelteken
deur 1, 2, 3, 4, 5, 10 deur 2, 4, 5, 10, 4 te oefen en te konsolideer. Hulle behoort te begryp dat ‘n delingsgetallesin deling of
Deling
groepering kan beskryf.
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
simbole (÷, =, ) simbole( ÷, =, ) Hoe verskil kwartaal 2 van kwartaal 1?
Gedurende hierdie kwartaal behoort leerders in staat te wees om delinggetalsinne te skryf
en te beskryf:
Leerders behoort in staat te wees om die volgende op teken:

30 ÷ 6 =  and that 30 ÷ 5 = 
Leerders moet ook skriftelike strategieë ontwikkel vir deling.
Voorbeeld:
Herhaalde aftrek

Om 12 ÷ 4 =  te bereken moet leerders gebruik maak van prente wat groepering of deling
wys.

                  

One
Een group
groep vanof
44   One
Een groep
groupvan
of 44   One groep van
Een group of 4  4

Deel een groep van 4 dan die tweede groep van 4 en dan die derde groep van 4

12- 4 → 8 – 4 → 4- 4 = 0
Soos een groep van 4 opsy gesit word kan leerders die eerste 4 aftrek en dan tel hoeveel
hulle oor het. Hulle hou aan om dit te doen totdat hulle alles afgetrek het. Die klem in graad
3 behoort op groepering eerder as deling te val.
Herhaalde aftrek in dié getalgebied is gepas. Leerders behoort delinggetalsinne te voltooi
wat toelaat vir herhaalde aftrek. Om herhaalde aftrek vir 96 ÷ 3 te doen is nie gepas of

FP Wiskunde Graad 1 - 3
effektief nie omdat die getalgebied te hoog is. Aanvanklik mag dit moeilik vir leerders wees
om te sien watter getalsinne (watter getalgebiede) gepas is vir herhaalde aftrek.

395
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

396
JAAR)
1.16 Getalbegrip: Reeks 999 Getalbegrip: Reeks 500 Getalbegrip
Hoofrekene • Orden ‘n gegewe • Orden ‘n gegewe Voorbeelde van vrae wat gevra kan word:
versameling versameling Getalname en simbole
geselekteerde getalle. geselekteerde getalle.
Skryf ‘n getalnaam op ‘n kaart en laat die leerder die getalsimbool neerskryf.
• Vergelyk getalle tot Getalgebied -500
999 en sê watter is Min of meer
• Vergelyk getalle tot
1,2,3,4,5 en 10 min of Wat is:
500 en sê watter is
meer • 1 minder as 500
1,2,3,4,5 en 10 min of
WISKUNDE GRAAD 1-3

Vinnige herroep: meer • 1 meer as 499

• Optel en aftrekfeite
Vinnige herroep: • 2 meer as 502
tot 20
• Herroep optel en • 2 minder as 405
• Optel of aftrek
veelvoude van 10 van aftrekfeite tot 20 • 3 meer as 477
0 tot 100 • Optel of aftrek • 3 minder as 251
• Vermenigvuldiging en veelvoude van 10 van • 4 minder as 185
deling feite vir: 0 tot 100
• 10 meer as 490
• twee maal tafel tot op Hoofrekenstrategieë • 10 minder 660
2 x 10
Gebruik die volgende Wat is die 5de letter van die alfabet?
• tien maal tafel tot op
rekenstrategieë Wat is die 9de maand van die jaar?
10 x 10
Rekenstrategieë • Sit die groter getal Orden en vergelyk
eerste en orden dit
Gebruik die volgende Watter is meer: 621 of 671?
deur aan of terug te tel
rekenstrategieë: Gee my ‘n getal tussen 154 en 159.
• Sit die groter getal • getallelyn
Optel en aftrekfeite:
eerste en orden dit • Verdubbeling en
deur aan of terug te tel Sien notas vir kwartaal 1.
halvering
• getallelyn Optel of aftrek van veelvoude van tot
• Opbou en afbreek
• Verdubbeling en Sê hoeveel spronge moet op ‘n getallelyn geneem word vanaf of vanaf .
halvering • Gebruik die Vind pare kaarte om
• Opbou en afbreek verwantskap tussen
Sit getalle in die boksies om te maak.
optel en aftrek

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Gebruik die  + 70 = 100
verwantskap tussen
20 +  = 100
optel en aftrek
• Gebruik die 100 –  = 90
verwantskap tussen 100 – 40 = 
vermenigvuldiging en Rekenstrategieë:
deling
Sien notas vir kwartaal 1
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.17 • Gebruik en benoem Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders die volgende doen:
breuke in bekende • breukdele leer en benoem;
Breuke
kontekste insluitende
halwes, kwarte agstes, • die name in verskillende kontekste gebruik;
derdes, sesdes, • die breukdele identifiseer;
vyfdes,
• die relatiewe grootte van breuke begryp;
• Herken breuke in die
• breukdele van voorwerpe vind; en
vorm van diagramme
• oor gelyke breuke leer.
• Begin herken dat 2
halwes of 3 derdes Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders breuke vergelyk.
een hele maak en dat • Gebruik breukstroke of Cuisenaire stafies.
1 helfte en 2 kwarte
Voorbeeld:
ekwivalent is
Hierdie modelle is ideal vir die benoeming en vergelyking van breuke. Byvoorbeeld:
Skryf breuke as 1 halwe,
2 derdes, oranje rooi  
donker groen donker groen
pers pers pers pers
rooi rooi rooi rooi rooi rooi
w w w w w w w w w w w w

Gebruik ‘n breukemuur wat 1 hele, halwes, derdes, kwarte, vyfdes, sesdes, agstes orange  en red  
tiendes aandui. dark  green   dark  green  

purple  
Dit word verkies dat leerders met konkrete apparaat werk en nie breuke vergelyk
purple   wat in purple   purple  
muurkaarte voorkom nie. Leerders moet die voorwerpe wat hullered  met mekaarred   vergelyk,
red   red   red   red  
manipuleer. W   W   W   W   W   W   W   W   W   W   W   W  
Die volgende vrae kan gevra word:
• Hoeveel halwes is gelyk aan ‘n hele?
• Hoeveel kwarte is gelyk aan ‘n hele?
• Hoeveel kwarte is daar in een halwe? Laat leerders die strokies langs mekaar pas om die
antwoorde te kry.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Hoeveel derdes is gelyk aan ‘n hele?
• Hoeveel sesdes is gelyk ‘n derde?
• Hoeveel sesdes is gelyk aan ‘n halwe?

397
• Watter is groter, 1 derde of 1 halwe?
• Watter is groter 2 derdes of 3 kwarte?
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 3 KWARTAAL 2
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA

398
BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in uur)
KWARTAAL 2
JAAR)
2.1 Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en Gaan voort om die leerders ‘n soortgelyke reeks patrone te gee soos in kwartaal 1, maar 1 les
beskryf beskryf alle sluit nuwe vorms en voorwerpe in by die patrone waarmee hulle in ruimte en vorm
Meetkun-
gewerk het. Sien notas oor patrone in kwartaal 1 en notas oor ruimte en vorm van kwartaal
dige patrone Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en
2.
beskryf in woorde beskryf in woorde
Laat leerders eers toe om te kopieër en dan uit te brei en dan patrone te beskryf. Teen
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
WISKUNDE GRAAD 1-3

hierdie tyd behoort hulle in staat te wees om patrone te beskryf sonder die hulp van
met voorwerpe met voorwerpe
leidende vrae. Gaan voort om te fokus op die ontwikkeling van die woordeskat wat hulle
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone nodig het om patrone te beskryf
met tekeninge met tekeninge
van lyne, vorms of van lyne, vorms of
voorwerpe gemaak voorwerpe gemaak
Skep eie patrone Reeks van patrone:
Skep eie Meetkundige Eenvoudige patrone
patrone waarin vorms, of groepe
vorms op presies
• met fisiese voorwerpe
dieselfde manier herhaal
• teen lyntekeninge, is
vorms of voorwerpe
Patrone waarin die
Patrone rondom ons getal of grootte van
vorms in elke fase op
Identifiseer, beskryf
‘n voorspelbare manier
in woorde en kopieër
verander byvoorbeeld
Meetkundige patrone
gereelde groterwordende
• in die natuur patrone
• van moderne Skep eie patrone
alledaagse lewe
Skep eie Meetkundige
• van ons kulturele patrone
erfenis

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• met voorwerpe
• met tekeninge
van lyne, vorms of
voorwerpe
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE (in uur)
KWARTAAL 2
JAAR)

CAPS
2.2 Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en Sien notas vir kwartaal 1, 3 lesse
beskryf beskryf
Getalpa- Brei die getalgebied en telpatrone soos volg uit:
trone Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en
• 1’s van enige getal tussen 0 en 500
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige
getalpatrone tot ten getalpatrone tot ten • veelvoude van 10 tussen 0 en 500
minste 1 000. minste 150.
• veelvoude van 5 tussen 0 en 500
Skep eie patrone Getalpatrone behoort
• veelvoude van 2 tussen 0 en 500
aantel en terugtel in te
Skep eie getalpatrone.
sluit: • veelvoude van 100 tot ten minste 1 000
• 1’s vanaf enige getal • veelvoude van 50 tot ten minste 1 000
tussen 0 en 500
• veelvoude van 3 tussen 0 en 500
• veelvoude van 10
tussen 0 en 500 • veelvoude van 4 tussen 0 en 500

• veelvoude van 5 Gebruik voorwerpe, prente, tabelle en vloeidiagramme om leerders se oorgang van
tussen 0 en 500 oorslaantel na vermenigvuldiging met 10, 5, 2, 4 te ondersteun

• veelvoude van 2 Help leerders om die patrone wat hulle ken te gebruik as die grondslag vir die oefening en
tussen 0 en 500 leer van ander patrone byvoorbeeld

• veelvoude van 3 • patrone van 2’s om die grondslag te lê vir patrone van 4’s; en
tussen 0 en 500 • patrone van 5’s om die grondslag te lê vir patrone van 50’s.
• veelvoude van 4
tussen 0 en 500
• veelvoude van 50,100
tot ten minste 1000

FP Wiskunde Graad 1 - 3
399
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 3 KWARTAAL 2
3.RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)

400
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)
3.1 Posisie en aansigte Posisie en aansigte Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
Posisie, • Pas verskillende • Pas verskillende • Geen spesifieke fokus op die ontwikkeling van die woordeskat van posisie nie omdat dit
orientasie aansigte van dieselfde aansigte van dieselfde in graad 1 en 2 gedoen is
en alledaagse voorwerp alledaagse voorwerp
• Volg meer uitgebreide aanwysings byvoorbeeld om in die skool rond te beweeg eerder as
perspektief
• Benoem ‘n alledaagse • Benoem ‘n alledaagse net in die klaskamer
WISKUNDE GRAAD 1-3

voorwerp wanneer voorwerp wanneer

• Gee aanwysings na plekke in die klaskamer en skool
‘n ongewone hoek ‘n ongewone hoek
daarvan gewys word daarvan van gewys • Kaarte en bo-aansigte van versamelings voorwerpe. Dit is die fokus van kwartaal 3
word
• Lees, interpreteer en Aanbevole fokus vir kwartaal 2
teken informele kaarte, Posisie en aanwysings
In kwartaal 2 word dit aanbeveel dat Graad 2 werk hersien word, en dat die volgende
of bo-aansigte van ‘n
• Volg aanwysings om in bygevoeg word:
versameling voorwerpe
die klaskamer en skool
• herkenning van voorwerpe vanaf ‘n prent wat ‘n ongewone hoek daarvan wys; en
• Vind voorwerpe op rond te beweeg,
kaarte • volg aanwysings na plekke buite die klaskamer.
Gee aanwysings om in
Posisie en aanwysings die klaskamer en skool Begin deur te assesseer wat leerders weet en onthou van posisie en orientasie .
rond te beweeg
• Volg aanwysings om in Posisie en aanwysings
die klaskamer en skool
rond te beweeg, • Volg aanwysings

• Gee aanwysings om in Dit behoort gedoen te word deur praktiese aktiwiteite waarin leerders volgens aanwysings
die klaskamer en skool rondbeweeg. In graad 3 kan leerders òf mondelinge òf geskrewe aanwysings gegee word.
rond te beweeg -- om in die klaskamer rond te beweeg byvoorbeeld “Kom tot voor in die klas”; “Staan
• Volg aanwysings van langs jou stoel”; “Spring oor die vullisdrom”; en
een plek na ‘n ander -- om in die klaskamer of skool rond te beweeg of langer aanwysings te volg, byvoorbeeld
op ‘n informele kaart “Gaan by die deur uit, draai links, gaan in die gang af, oor die veld, waar is jy nou?”

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
3.1 Posisie en aansigte Posisie en aansigte • Gee aanwysings. 2 lesse
Posisie, • Pas verskillende • Pas verskillende Sommige leerders sal dit maklik vind om aanwysings te gee deur te demonstreer volgens
orientasie aansigte van dieselfde aansigte van dieselfde die aanwysings. Vir ander leerders help dit om riglyne te gee vir die sleutelelemente van
en alledaagse voorwerp alledaagse voorwerp aanwysings.
perspektief
• Benoem ‘n alledaagse • Benoem ‘n alledaagse -- Sê of jy gaan voortbeweeg in die rigting waarin jy kyk, of omdraai.
voorwerp wanneer voorwerp wanneer
-- Sê of jy reguit aan gaan, of links of regs gaan draai.
‘n ongewone hoek ‘n ongewone hoek
daarvan gewys word daarvan van gewys -- Gee landmerke waar jy moet draai byvoorbeeld wanneer jy by die sekretaresse se
word kantoor kom, draai links
• Lees, interpreteer en
teken informele kaarte, Posisie en aanwysings -- Daar is verskillende maniere om te sê hoe ver om te gaan, byvoorbeeld
of bo-aansigte van ‘n
• Volg aanwysings om in o loop 30 treë of loop 10 meter;
versameling voorwerpe
die klaskamer en skool o loop verby 3 klaskamers, of loop totdat jy verby mnr Radebe’s se klaskamer is; of
• Vind voorwerpe op rond te beweeg,
kaarte o loop vir omtrent 1 minuut.
Gee aanwysings om in
Posisie en aanwysings die klaskamer en skool Posisie en aansigte
rond te beweeg In Graad 3 behoort leerders oefeninge gegee te word waarin hulle verskillende aansigte
• Volg aanwysings om in
die klaskamer en skool (bo-aansig, sy-aansig, vooraansig) van verskillende alledaagse voorwerpe by mekaar kan
rond te beweeg, pas.

• Gee aanwysings om in Dit sal uiteindelik leerders help om tekeninge van Meetkundige voorwerpe te interpreteer
die klaskamer en skool wat uit verskillende hoeke gegee is.
rond te beweeg Leerders behoort ook oefeninge gegee te word waar hulle ‘n voorwerp van ‘n prent, of ‘n
• Volg aanwysings van foto wat uit ‘n ongewone hoek geneem is of die bo-aansig van ‘n koei of die vooraansig van
een plek na ‘n ander ‘n tandeborsel kan identifiseer
op ‘n informele kaart

FP Wiskunde Graad 1 - 3
401
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

402
JAAR)
3.2 Verskeidenheid Verskeidenheid Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
voorwerpe voorwerpe • Leerders kyk nie meer of voorwerpe kan rol of gly nie; hulle kyk of oppervlakke plat of
3-D
Herken en benoem geboë is.
voorwerpe Herken en benoem 3-D voorwerpe in die
3-D voorwerpe in die klaskamer en in prente • Waar voorwerpe plat oppervlakke het, kyk leerders of hierdie oppervlakke vierkante,
klaskamer en in prente • bal vorms, (sfere) reghoeke, driehoeke of sirkels is.
• bal vorms, (sfere) • boksvorms (prismas) • Keëls en piramides word bekend gestel (hierdie kan ‘n fokus van kwartaal 3 en 4 wees).
• silinders Aanbevole fokus van kwartaal 2
• boksvorms (prismas)
Kenmerke van
WISKUNDE GRAAD 1-3

Leerders werk met dieselfde voorwerpe as waarmee hulle in Graad 2 gewerk het
• silinders voorwerpe byvoorbeeld
Beskryf, sorteer en
• piramides vergelyk 3-D voorwerpe • balle en voorwerpe gevorm soos balle;
• keëls van: • silinders en voorwerpe gevorm soos silinders; en
• 2-D vorms wat die • verskeie boksies en ander voorwerpe gevorm soos reghoekige prismas of kubusse.
Kenmerke van vlakke van 3-D
voorwerpe Leerders kan op die nuwe voorwerpe (piramides en keëls) in kwartaal 3 en 4 fokus.
voorwerpe voorstel
• plat of geboë Herken en benoem balle (sfere), boksies (prismas) en silinders
Beskryf, sorteer en
vergelyk 3-D voorwerpe: oppervlakke • Leerders gaan voort om voorwerpe te benoem, sorteer en groepeer. Leerders behoort ‘n
Gefokusde aktiwiteite v erskeidenheid voorwerpe gegee te word om mee te werk:
• 2-D vorms wat die • Neem waar en bou • gevorm soos sfere, byvoorbeeld balle of verskillende grootte, albasters, lemoene ens.;
vlakke van 3-D gegewe 3-D voorwerpe
voorwerpe voorstel deur van konkrete • gevorm soos prismas, byvoorbeeld blokkies, bakstene, boksies van verskillende groottes
materiaal gebruik byvoorbeeld vuurhoutjiedosies, ontbytgraandosies, teeboksies, tandepasta boksies; en
• plat of geboë te maak soos die • gevorm soos silinders; insluitende beide lang en smal silinders byvoorbeeld stukke pyp
oppervlakke uitsny van 2-D vorms, met ‘n silindriese vorm, kartonrolletjies van papierhanddoeke of toiletrolle en kort, wye
Gefokusde aktiwiteite klei, tandestokkies, silinders; byvoorbeeld politoerblikke, snuifblikkies ens.
strooitjies en ander
• Neem waar en 3-D Meetkundige Leerders kan voorwerpe wat soos ‘n bal (sfeer), ‘n boks (prismas) of ‘n silinder gevorm is
bou gegewe 3-D voorwerpe herken wanneer ‘n versameling voorwerpe gegee word. Leerders kan voorwerpe gevorm
voorwerpe deur van Verskeidenheid vorms soos boksies (prismas) in die klaskamer vind of aandui. byvoorbeeld “Hierdie blikkie
konkrete materiaal • sirkels tamaties is soos ‘n silinder gevorm.”
gebruik te maak soos • driehoeke Gedurende selfstandige werkstyd kan leerders voortgaan om balle en silinders en
uitsny 2-D vorms, • vierkante boksvorms (prismas) van klei of speeldeeg te maak
klei, tandestokkies, • reghoeke Fokus op kenmerke van 3-D voorwerpe: plat of geboë oppervlakke, die vorms van
strooitjies en ander Kenmerke van vorms plat oppervlakke

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

3-D Meetkundige Beskryf, sorteer en • Bou enkele 3-D voorwerpe
voorwerpe vergelyk 2-D vorms in
Leerders gebruik karton vierkante of reghoeke om ‘n boks te maak. Dit fokus leerders op
terme van:
die plat oppervlakke van die boks.
• vorm
• reguit sye Leerders kyk dan na die plat oppervlakke by prismas en silinders en beskryf hulle as
• ronde sye sirkelvormig, vierkantig of reghoekig.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
3.2 Verskeidenheid Verskeidenheid • Plat of geboë oppervlakke 3 lesse
voorwerpe voorwerpe
3-D Bou ‘n boks (prisma) en help leerders om te fokus op die plat oppervlakke van die
Herken en benoem
voorwerpe Herken en benoem 3-D voorwerpe in die voorwerp. Leerders kan dan kyk of alle Meetkundige voorwerpe slegs plat oppervlakke
3-D voorwerpe in die klaskamer en in prente het. In graad 1 en 2 het leerders Meetkundige voorwerpe in dié wat rol en die wat gly,
klaskamer en in prente • bal vorms, (sfere) geskei. Dit berei leerders voor om te fokus op die oppervlakke van voorwerpe en of dit plat
(die voorwerpe wat gly) of geboë (die voorwerpe wat rol) is. Silinders het sommige plat en
• bal vorms, (sfere) • boksvorms (prismas)
sommige geboë oppervlakke.
• silinders
• boksvorms (prismas)
Kenmerke van Geskrewe oefeninge
• silinders voorwerpe
Hoewel die meeste van die werk met 3-D voorwerpe prakties gedoen is, moet werk
Beskryf, sorteer en
• piramides vergelyk 3-D voorwerpe gekonsolideer word deur geskrewe oefeninge. Die fokus in graad 3 behoort op die
van: benoeming van voorwerpe en gesprek oor hul oppervlakke te wees. Van leerders word
• keëls
• 2-D vorms wat die nie verwag om te tel of die aantal vierkantige, reghoekige, driehoekige of sirkelvormige
Kenmerke van vlakke van 3-D oppervlakke ‘n voorwerp het, te weet nie.
voorwerpe voorwerpe voorstel Woordeskat
Beskryf, sorteer en • plat of geboë
oppervlakke Gebruik woordeskat om oor 3-D voorwerpe te praat
vergelyk 3-D voorwerpe:
Gefokusde aktiwiteite Oppervlak, plat, geboë; boksies, balle; silinders
• 2-D vorms wat die • Neem waar en bou
vlakke van 3-D gegewe 3-D voorwerpe
voorwerpe voorstel deur van konkrete
materiaal gebruik
• plat of geboë te maak soos die
oppervlakke uitsny van 2-D vorms,
Gefokusde aktiwiteite klei, tandestokkies,
strooitjies en ander
• Neem waar en 3-D Meetkundige
bou gegewe 3-D voorwerpe
voorwerpe deur van Verskeidenheid vorms
konkrete materiaal • sirkels
gebruik te maak soos • driehoeke
uitsny 2-D vorms, • vierkante
klei, tandestokkies, • reghoeke
strooitjies en ander Kenmerke van vorms

FP Wiskunde Graad 1 - 3
3-D Meetkundige Beskryf, sorteer en
voorwerpe vergelyk 2-D vorms in
terme van:
• vorm
• reguit sye

403
• ronde sye
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

404
JAAR)
3.3 Verskeidenheid vorms Geen spesifieke fokus op 2-D vorms word aanbeveel vir kwartaal 2 nie. Leerders kan egter kennis oor 2-D vorms (kwartaal 2), wat hulle
leer herken en benoem het, konsolideer deur geskrewe oefeninge gedurende selfstandige werkstyd.
2-D vorms • sirkels
• driehoeke
• vierkante
• reghoeke
Kenmerke van vorms
WISKUNDE GRAAD 1-3

Beskryf, sorteer en
vergelyk 2-D vorms in
terme van:
• vorm
• reguit sye
• ronde sye
Teken vorms
• sirkels
• driehoeke
• vierkante
• reghoeke
3.4 Simmetrie Simmetrie Wat is nuut in Graad 3? 2 lesse
Simmetrie • Herken en teken lyne • Stel die lyn van • Vind die lyn van simmetrie deur papier te vou en weerkaatsing
van simmetrie in 2-D simmetrie vas deur
Papiervou aktiwiteite wat begrip van simmetrie ontwikkel sluit in:
Meetkundige en nie- papier te vou en
Meetkundige vorms weerkaatsing • aktiwiteite waarin nat verf op papier geplaas en gevou is; en
• Stel die lyn van • aktiwiteite waarin papier op die voulyn geskeur of gesny word
simmetrie vas deur
Hierdie aktiwiteite kan beide in die Wiskunde les en die Lewensvaardigheidslesse gedoen
papier te vou en

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

word.
weerkaatsing
Leerders kan gevra word om te voorspel watter vorm hulle gaan kry as hule die papier
oopvou. Dit help om hul vermoë om simmetriese vorms te visualiseer.
 GRAAD 3 KWARTAAL 2
4. METING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)
4.1 Lees die tyd Lees die tyd Leerders gaan voort om oor tydsuur en die volgorde van tyd te praat en in te oefen. 2 lesse
Tyd • Lees datums op • Lees datums op Gedurende klassikale onderrigtyd en fokusgroepstyd, gaan leerders voort om oor die dae
kalenders kalenders van die week, maande van die jaar, huidige dag se datum, asook die dae voor en na die
huidige te praat. Leerders gaan voort om die volgende op kalenders te noteer:
• Dui verjaardae, • Plaas verjaardae,
godsdienstige feeste, godsdienstige feeste, • verjaarsdae;
openbare vakansiedae, publieke vakansiedae,
• godsdienstige feeste;
historiese gebeure, historiese gebeure en
skoolgebeure op ‘n skoolfunksies op ‘n • historiese gebeure;
kalender aan kalender
• skoolgebeure; en
• Lees 12-uur tyd in • Lees 12-uur tyd in
• openbare vakansiedae
-- ure -- uur
Gaan voort om leerders te vra om die tyd in ure, halfure en kwartiere te lees.
-- die helfte van uur -- die helfte van uur
Hulle lees ook die ure en minute op digitale horlosies op ‘n byna daaglikse basis. (Sien
-- kwartiere -- kwartiere notas vir kwartaal 1)
-- minute -- minute Digitale tyd
op analogiese horlosies op analogiese horlosies Spandeer 2 lesse om die lees van tyd op digitale horlosies te hersien. (Sien notas vir
en digitale horlosies en digitale horlosies kwartaal 1)
en ander digitale en ander digitale
Gedurende selfstandige werkstyd gaan leerders voort om oefeninge te doen wat verwant is
instrumente wat tyd wys instrumente wat tyd wys
aan die lees van tyd
byvoorbeeld selfone byvoorbeeld selfone
• in uur, halfure en kwartiere op analogiese horlosies; en
Tydsberekening Tydsberekening
• in uur en minute op ‘n digitale horlosie.
Gebruik kalenders om Gebruik kalenders om
tydsduur te bereken en in tydsduur te bereken en in Leerders kan berekeninge met weke of dae doen as hulle van ‘n kalender of deel van ‘n
dae of weke of maande dae of weke of maande kalender voorsien word, byvoorbeeld vind datums en bereken tydsverskille.
te beskryf, insluitende te beskryf, insluitende
-- omskakeling tussen • Gebruik horlosies om
dae na weke lengte van tyd in uur

FP Wiskunde Graad 1 - 3
of die helfte van uur te
-- omskakeling tussen
bereken
weke na maande
Gebruik horlosies om
tydsduur te bereken in

405
ure, halfure of kwartiere.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

406
JAAR)
4.2 Informele meting Informele meting Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
Lengte • Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk, In graad 2:
orden en rekordeer orden en teken
• het leerders gefokus op informele meting met nie-standaard eenhede van lengte; en
lengte deur gebruik lengte op deur
te maak van nie- niestandaard mate te • was hulle bekendgestel aan meting in meters.
standaard meting gebruik byvoorbeeld
In kwartaal 2 van Graad 3 gaan leerders voort om informele meting te doen deur die
byvoorbeeld handbreedte, treë,
gebruik van nie-standaard eenhede, en meting in meters.
handbreedte, treë, potloodlengtes, tellers
WISKUNDE GRAAD 1-3

potloodlengtes, tellers ens. In kwartaal 3 begin hulle in sentimeter meet deur ‘n liniaal te gebruik .
ens.
• Beskryf die lengte Skatting, meting vergelyking en rekordering van lengtes, hoogtes en wydtes deur
• Beskryf die lengte van voorwerpe en gebruik te maak van nie-standaard eenhede van lengte
van voorwerpe en sê hoeveel informele
sê hoeveel informele eenhede lank hulle is Leerders kan die beginsels en praktyke van meting met nie-standaard eenhede aanleer.
eenhede lank hulle is Meting met nie-standaard eenhede behoort nie as minderwaardig beskou te word teenoor
• Gebruik taal om oor meting met standaard eenhede nie.
• Gebruik woordeskat vergelyking te praat
om oor die vergelyking byvoorbeeld langer, Meting van lengte met nie-standaard eenhede sluit in of die hoeveelheid van die gekose
te praat byvoorbeeld korter, groter, wyer eenheid dieselfde lengte is as die voorwerp wat gemeet word, byvoorbeeld die lengte van
langer, korter, groter, die tafel is 8 handbreedtes.
Bekendstelling aan
en wyer. Leerders behoort ook ‘n verskeidenheid voorwerpe te meet met behulp van ‘n
formele meting
Bekendstelling van verskeidenheid informele eenhede.
• Skat, meet, orden en
formele meting Daar is drie maniere waarop informele eenhede gebruik kan word: lengte, afstand en
rekordeer lengte deur
• Skat, meet, orden en gebruik te maak van hoogte.
rekordeer lengte deur meters (meterstokke • Pak ‘n aantal voorwerpe van dieselfde lengte (soos vuurhoutjiebokse, identiese
gebruik te maak van of met meterlengtes of bottelproppies of tellers, nuwe potlode, ensovoorts) in ‘n ry oor die voorwerp wat gemeet
meters (meterstokke lyn) as die standaard moet word, byvoorbeeld om die breedte van ‘n tafel te meet kan nuwe potlode oor die
of met meterlengtes of lengte-eenhede. tafel uitgepak word.
lyn) as die standaard
lengte-eenhede. Dit is belangrik dat:

• Skat en meet lengtes -- Al die voorwerpe dieselfde lengte is. Jy kan nie sê dat jou boek wyer is as 12
in sentimeter deur ‘n bottelproppies nie is as die bottelproppies van verskillende groottes is, byvoorbeeld 2
liniaal te gebruik. liter melkproppies, plastiese koeldrankproppies, metaal bottelproppies, ensovoorts.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Geen omskakeling -- Daar moet geen gapings tussen die voorwerpe wees nie. Dit moet teenmekaar gepak
tussen meter en word en aanmekaar raak.
sentimeter word verlang
nie
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.2 Informele meting Informele meting • Gebruik twee identiese voorwerpe as nie-standaard eenhede. Plaas dit teen mekaar en
beweeg die eerste item na die ander kant van die tweede. Dit word gedoen wanneer
Lengte • Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk,
meting deur middel van handbreedtes, voetlengtes of treë gedoen word.
orden en rekordeer orden en teken
lengte deur gebruik lengte op deur • Gebruik slegs een voorwerp as nie-standaard eenheid, deur dit om te keer of om die
te maak van nie- niestandaard mate te eindpunt te merk voordat dit aangeskuif word.
standaard meting gebruik byvoorbeeld
Leerders moet onderrig word om ten alle tye die eenheid te spesifiseer, byvoorbeeld die
byvoorbeeld handbreedte, treë,
boek is 12 bottelproppies wyd, die klaskamer is 38 treë lank.
handbreedte, treë, potloodlengtes, tellers
potloodlengtes, tellers ens. Sodra leerder die maat-eenheid ‘n paar keeer gebruik het, behoort hulle te skat hoeveel
ens. van daardie eenheid benodig word om die voorwerp te meet. Skatting voordat daar gemeet
• Beskryf die lengte
word is belangrik, maar dit kan slegs gedoen word sodra leerders reeds met die eenheid
• Beskryf die lengte van voorwerpe en
gemeet het.
van voorwerpe en sê hoeveel informele
sê hoeveel informele eenhede lank hulle is Leerders moet onderrig word dat lengtes, hoogtes of breedtes slegs vergelyk kan
eenhede lank hulle is word indien dieselfde eenheid gebruik is om die meting te doen. As die breedte van
• Gebruik taal om oor
die deuropening wat gemeet word 20 handbreedtes is en die breedte van die tafel is 8
• Gebruik woordeskat vergelyking te praat
potloodlengtes, kan daar nie bepaal word of die deuropening wyer is as die tafel nie.
om oor die vergelyking byvoorbeeld langer,
te praat byvoorbeeld korter, groter, wyer Leerders moet met ‘n verskeidenheid eenhede meet sodat hulle kan:
langer, korter, groter,
Bekendstelling aan • Hoe kleiner die eenheid, hoe groter sal die aantal kere wees wat dit gebruik word,
en wyer.
formele meting byvoorbeeld die breedte van die klaskamer kan 20 treë wees maar 48 voetlengtes; en
Bekendstelling van
• Skat, meet, orden en • Gepaste eenhede gebruik vir dit wat gemeet word, byvoorbeeld om die breedte van die
formele meting
rekordeer lengte deur klaskamer met bottelproppies te meet sal ‘n vermorsing van tyd wees.
• Skat, meet, orden en gebruik te maak van
Skatting, meting, vergelyking en optekening van lengtes, hoogtes en wydtes in meter
rekordeer lengte deur meters (meterstokke
gebruik te maak van of met meterlengtes of Leerders behoort hul begrip van die lengte van 1 meter te konsolideer; en meterlengtes
meters (meterstokke lyn) as die standaard vir meting te gebruik. Dit werk die beste as die leerder met ‘n 1 meter lang “instrument”
of met meterlengtes of lengte-eenhede. (soos ‘n meterstok; ‘n stok wat tot 1 meter lank of stukke tou wat 1 meter lank is) werk. As
lyn) as die standaard leerders die 1 meter lengte sien, help dit hulle om ‘n beeld te vorm van hoe lank ‘n meter is.
lengte-eenhede. Dit is moontlik om meters met ‘n meetwiel te meet; maar die meterlengte is nie so maklik
sigbaar nie.
• Skat en meet lengtes
in sentimeter deur ‘n
liniaal te gebruik.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Geen omskakeling
tussen meter en
sentimeter word verlang
nie

407
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

408
JAAR)
4.2 Informele meting Informele meting Leerders kan dinge vind wat presies 1 meter lank is. Dit is nuttig om alledaagse verwysings 2 lesse
as vergelyking te hê byvoorbeeld die wydte van ‘n deur en hoogte van ‘n venster is dikwels
Lengte • Skat, meet, vergelyk, • Skat, meet, vergelyk,
1 m. Dit help leerders hierdie lengtes en wydtes te sien, sodat die lengtes van ander
orden en rekordeer orden en teken
voorwerpe wat gemeet word eers geskat kan word.
lengte deur gebruik lengte op deur
te maak van nie- niestandaard mate te Leerders behoort te skat voordat hulle meet. Leerders kan dinge vind wat òf langer òf korter
standaard meting gebruik byvoorbeeld as 1 meter is. Leerders kan ‘n verskeidenheid van lengtes in meter meet.
byvoorbeeld handbreedte, treë,
Verskillende lengtes behoort vergelyk te word.
handbreedte, treë, potloodlengtes, tellers
WISKUNDE GRAAD 1-3

potloodlengtes, tellers ens. Optekening van mate

ens.
• Beskryf die lengte Hoewel meting ‘n praktiese vaardigheid is, behoort leerders hul metings (met beide
• Beskryf die lengte van voorwerpe en informele eenhede en meter) te alle tye op te teken.
van voorwerpe en sê hoeveel informele
Meting van lengte as ‘n konteks vir probleemoplossing en berekeninge
sê hoeveel informele eenhede lank hulle is
eenhede lank hulle is Gedurende die tyd wat aan Getalle, Bewerkings en Verwantskappe toegeken word, kan
• Gebruik taal om oor
leerders probleemoplossing doen in die volgende kontekste:
• Gebruik woordeskat vergelyking te praat
om oor die vergelyking byvoorbeeld langer, • informele meting van lengte; en
te praat byvoorbeeld korter, groter, wyer
langer, korter, groter, • meting van lengte in meters.
Bekendstelling aan
en wyer. Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
formele meting
Bekendstelling van verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.
• Skat, meet, orden en
formele meting Neem in ag dat die getalgebied gepas vir die kwartaal is, sowel as die verskillende
rekordeer lengte deur
• Skat, meet, orden en gebruik te maak van probleemtipes.
rekordeer lengte deur meters (meterstokke
gebruik te maak van of met meterlengtes of
meters (meterstokke lyn) as die standaard
of met meterlengtes of lengte-eenhede.
lyn) as die standaard
lengte-eenhede.
• Skat en meet lengtes
in sentimeter deur ‘n
liniaal te gebruik.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Geen omskakeling
tussen meter en
sentimeter word verlang
nie
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.3 Informele meting Informele meting Hoe verskil Graad 3 van Graad 2?
• Skat, meet, vergelyk,
Massa • Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer In In graad 2 het leerders gefokus op informele meting met nie-standaard eenhede van
orden en rekordeer massa. Gebruik nie- massa. Leerders gebruik ‘n meetbalans om dit te doen. Hulle begin ook om met kilogram
massa. Gebruik nie- standaard mates en te werk. Hulle orden alledaagse produkte waarvan die massa in kilogram geskryf het. Hulle
standaard mates en ‘n ‘n balans byvoorbeeld lees hul massa van badkamerskale af.
balans. byvoorbeeld blokkies, bakstene
ensovoorts. Informele meting van massa gebruik ‘n meetbalans en niestandaard eenhede
blokkies, bakstene • Gebruik woordeskat
ensovoorts. om oor die vergelyking Leerders kan al die beginsels en praktyke van meting in nie-standaard eenhede inoefen.
• Gebruik woordeskat te praat byvoorbeeld Meting met nie-standaard eenhede behoort nie as minderwaardig beskou te word teenoor
om oor die vergelyking lig, swaar, ligter; meting met standaard eenhede nie.
swaarder
te praat byvoorbeeld Bekendstelling aan Leerders behoort hul meetvaardighede te konsolideer deur informele meting van massa
lig, swaar, ligter; formele meting
• Vergelyk, orden en met nie-standaard eenhede te doen.
swaarder
rekordeer die massa Kommersiële massabalanse kan ook gebruik word. As jy nie ‘n kommersiële balans het nie,
Bekendstelling aan van kommersieël
formele meting verpakte voorwerpe kan jy een maak deur identiese joghurthouers, die afgesnyde basis van ‘n 2 liter bottel, die
waarvan die massa afgesnyde basis van ‘n liter melkbottel of koeldrankboks aan ‘n draadhanger vas te maak.
• Vergelyk, orden en
rekordeer die massa in kilogram geskryf is,
byvoorbeeld 2 kilogram Massameting met nie-standaard eenhede behels die tel van die hoeveelheid verkose
van kommersieël rys en 1 kilogram meel, eenheid wat dieselfde massa het as die voorwerp wat gemeet word, byvoorbeeld, ‘n liniaal
verpakte voorwerpe of in gram byvoorbeeld het dieselfde massa as 9 blokkies.
waarvan die massa 500 gram sout
in kilogram geskryf is, • Meet hul eie massa Leerders behoort ‘n verskeidenheid van voorwerpe te meet deur ‘n reeks voorwerpe as
byvoorbeeld 2 kilogram in kilogram deur ‘n informele eenhede te gebruik.
badkamerskaal te
rys en 1 kilogram meel, gebruik Leerders behoort onderrig te word om die eenheid te noem wanneer die massa gegee
of in gram byvoorbeeld • Die verwagting is dat word, byvoorbeeld die boek het dieselfde massa as 34 albasters.
500 gram sout leerders slegs tot die
naaste genommerde Wanneer leerders ‘n paar keer met enige eenheid gemeet het, behoort hulle te skat hoeveel
• Meet hul eie massa graduasielyn lees. van daardie eenheid dieselfde massa sal hê as die voorwerp wat gemeet word. Skatting
in kilogram deur ‘n Hulle beskryf hul voor daar gemeet word is baie belangrik, maar kan slegs gedoen word as leerders met
badkamerskaal te massa as amper/byna/ daardie eenheid geoefen het.
gebruik naby aan/‘n bietjie
meer as/min of meer/of Leerders moet onderrig word om massas van verskillende voorwerpe te orden en te
• Geen omskakeling presies die getal (van
tussen gram en kilogram) wat hulle vergelyk met dieselfde eenheid, byvoorbeeld as ‘n liniaal ‘n massa van 20 blokkies het en
kilogram word verlang vanaf die skaal kan ‘n skêr het ‘n massa van 20 albasters het, kan jy nie sê of hulle dieselfde massa het nie, of
nie lees. watter een is swaarder nie.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Waar balansskale met
massa stukke in gram
gekalibreer is, kan
leerders die massa van
verskillende voorwerpe
meet.

409
Geen omskakeling
tussen gram en kilogram
word verlang nie
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

410
JAAR)
4.3 Informele meting Informele meting Optekening van mate
• Skat, meet, vergelyk,
Massa • Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer Hoewel meting ‘n praktiese vaardigheid is, behoort leerders altyd hul meting op teken.
orden en rekordeer massa. Gebruik nie-
massa. Gebruik nie- standaard mates en Werk met kilogram
standaard mates en ‘n ‘n balans byvoorbeeld o ordening van produkte volgens massa
balans. byvoorbeeld blokkies, bakstene
ensovoorts. Leerders kan met kruideniersware werk wat in kilogram verkoop word, waarvan die aantal
blokkies, bakstene • Gebruik woordeskat
ensovoorts. kilogram op die verpakking geskryf is. Leerders kan die massa van pakkies van verskillende
om oor die vergelyking
produkte (soos rys, suiker, mieliemeel, meel of waspoeier) wat in hoeveelhede van 1 kg
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Gebruik woordeskat te praat byvoorbeeld

lig, swaar, ligter; verkoop word, vergelyk. Hulle kan hierdie voorwerpe op ‘n balans sit om te sien dat hoewel
om oor die vergelyking
swaarder die grootte van die pakkies mag verskil, hulle min of meer dieselfde massa het.
te praat byvoorbeeld Bekendstelling aan
lig, swaar, ligter; formele meting Leerders kan dan ‘n reeks pakkies van verskillende items gegee word om van die swaarste
swaarder • Vergelyk, orden en tot die ligste te orden volgens tot die massa wat op die pakkie geskryf is byvoorbeeld 2 kg
rekordeer die massa rys , 1 kg suiker, 5 kg mieliemeel, 10 kg stampmielies.
Bekendstelling aan van kommersieël
formele meting verpakte voorwerpe Leerders sal die afkorting “kg” vir kilogram moet ken.
• Vergelyk, orden en waarvan die massa
in kilogram geskryf is, Werk met gram
rekordeer die massa
byvoorbeeld 2 kilogram
van kommersieël rys en 1 kilogram meel, o ordening van produkte volgens massa
verpakte voorwerpe of in gram byvoorbeeld Leerders kan met kruideniersware wat in gram verkoop word, werk waar die inhoud in gram
waarvan die massa 500 gram sout
• Meet hul eie massa op die verpakking geskryf is. Leerders kan die massa van verskillende pakkies produkte
in kilogram geskryf is,
in kilogram deur ‘n vergelyk (soos graankos, tee, koffie, sout, boontjies, klein pakkies suiker, klein pakkies
byvoorbeeld 2 kilogram
badkamerskaal te melkpoeier, pakkies jellie, klein pakkies rys ensovoorts.) wat in gram verkoop word.
rys en 1 kilogram meel, gebruik
of in gram byvoorbeeld • Die verwagting is dat Leerders kan dan ‘n reeks pakkies van verskillende items gegee word om van swaarste tot
500 gram sout leerders slegs tot die ligste te orden, volgens die massa wat op die pakkie geskryf is, byvoorbeeld 2 kg rys , 1 kg
naaste genommerde suiker, 5 kg mieliemeel, 10 kg stampmielies.
• Meet hul eie massa graduasielyn lees.
in kilogram deur ‘n Hulle beskryf hul Dit is belangrik dat leerders blootgestel word aan klein, swaar pakkies soos sout en groot
badkamerskaal te massa as amper/byna/ ligte pakke soos graanvlokkies of “Rice Crispies”. Dit lei tot die begrip dat groter items nie
gebruik naby aan/‘n bietjie
meer as/min of meer/of altyd swaarder as kleiner items is nie, behalwe as dieselfde items vergelyk word. Die groter
• Geen omskakeling presies die getal (van item het ‘n groter massa as:
tussen gram en kilogram) wat hulle
vanaf die skaal kan -- dieselfde item vergelyk word; en
kilogram word verlang
nie lees.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

-- die massa op ‘n skaal gekontroleer word (wat nie in die Grondslagfase verwag word
• Waar balansskale met
massa stukke in gram nie).
gekalibreer is, kan Leerders sal die afkorting vir “gram” moet moet ken.
leerders die massa van
verskillende voorwerpe
meet.
Geen omskakeling
tussen gram en kilogram
word verlang nie
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4.3 Informele meting Informele meting Daar word NIE van leerders verwag om ‘n kombuisskaal in gram te lees nie. Dit word in die lesse
• Skat, meet, vergelyk, Intermediêre Fase gedoen.
Massa • Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer
orden en rekordeer massa. Gebruik nie- Lees badkamerskale in kilogram
massa. Gebruik nie- standaard mates en
standaard mates en ‘n ‘n balans byvoorbeeld Waar badkamerskale beskikbaar is, kan leerders dit gebruik om hul eie massa lees.
balans. byvoorbeeld blokkies, bakstene
ensovoorts. Daar is twee soorte massameters: digitaal en analoog.
blokkies, bakstene • Gebruik woordeskat
ensovoorts. om oor die vergelyking Digitale skale is makliker om te lees omdat die massa in syfers vertoon word. Maak seker
te praat byvoorbeeld dat die digitale badkamerskaal wat gebruik word die massa net in vol kilogramme weergee.
• Gebruik woordeskat
lig, swaar, ligter; Indien dit nie gestel kan word om slegs die volle kilogramme te vertoon nie, moet die
om oor die vergelyking
swaarder leerders onderrig word om die die dele van kilogramme eers te ignoreer.
te praat byvoorbeeld Bekendstelling aan
lig, swaar, ligter; formele meting Die meeste analogiese badkamerskale toon die getal vir elke 10kg met ‘n langer lyn om die
swaarder • Vergelyk, orden en 5 kg aan te toon. Die 1 kg lyne is gewoonlik nie genommer nie. Dit is soortgelyk aan die
rekordeer die massa manier waarop die lyne en getalle op ‘n liniaal werk.
Bekendstelling aan van kommersieël
formele meting verpakte voorwerpe Laat leerders tel om te sien dat daar is 10 merkies voor die 10 kg merk is, sodat elke ruimte
• Vergelyk, orden en waarvan die massa 1 kilogram en die langer lyn 5 kg verteenwoordig.
rekordeer die massa in kilogram geskryf is,
byvoorbeeld 2 kilogram Leerders kan die massa op regte badkamerskale lees asook op prente van badkamerskale.
van kommersieël rys en 1 kilogram meel,
verpakte voorwerpe Dit is makliker om die massa op ‘n prent van ‘n badkamerskaal te lees as op ‘n regte skaal.
of in gram byvoorbeeld
waarvan die massa 500 gram sout Rekordering van meting
in kilogram geskryf is, • Meet hul eie massa
byvoorbeeld 2 kilogram in kilogram deur ‘n Al is meting ‘n praktiese vaardigheid, behoort leerders hul bevindinge ten alle tye neer te
badkamerskaal te skryf.
rys en 1 kilogram meel, gebruik
of in gram byvoorbeeld • Die verwagting is dat Meet massa as ‘n konteks vir probleemoplossing en berekeninge
500 gram sout leerders slegs tot die
naaste genommerde Gedurende tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders
• Meet hul eie massa graduasielyn lees. probleme oplos binne die konteks van
in kilogram deur ‘n Hulle beskryf hul
badkamerskaal te massa as amper/byna/ • informele meting van massa; en
gebruik naby aan/‘n bietjie
meer as/min of meer/of • meting van massa in kilogram.
• Geen omskakeling presies die getal (van
tussen gram en kilogram) wat hulle Neem in ag dat die getalgebied sowel as die reeks problemtipes gepas vir die kwartaal
kilogram word verlang vanaf die skaal kan moet wees.
nie lees.
Daar word NIE van leerders verwag om:

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Waar balansskale met
massa stukke in gram • te weet dat 1 000 g = 1 kg; of
gekalibreer is, kan
leerders die massa van • omskakelings tussen gram en kilogram te doen nie.
verskillende voorwerpe
meet. Berekeninge in gram kan so gekies word dat dit nie 1 000g oorskry nie.

411
Geen omskakeling
tussen gram en kilogram
word verlang nie
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)

412
JAAR)
4.4 Informele meting Gedurende selfstandige werktyd behoort leerders voort te gaan om
• Skat, meet, vergelyk
Kapasitieit / en orden die kapasiteit Die kapasiteit van houers of die volume in houers te skat, te meet, te vergelyk, te orden en te rekordeer deur die gebruik van nie-standaard
Volume van houers (dit wil sê mates. Die volg van resepte, insluitende bakwerk, is ‘n nuttige konteks waarin leerders meting kan oefen. Kies resepte waar bestanddele
die hoeveelheid wat in koppies, teelepels of informele eenhede gegee is.
die houer kan hou as
dit gevul is). Gebruik • Vergelyk en orden die kapasiteit van ‘n verskeidenheid bottels en kruideniersware waarop die volume op die verpakking geskryf is.
nie-standaard mates • Gebruik òf 1 liter bottels of òf 1 liter bekers om die kapasiteit op van houers of die volume in houers in liter te skat en te meet, te
byvoorbeeld lepels en
koppies vergelyk, te orden en te rekordeer.
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Beskryf die kapasiteit Sien die notas vir kwartaal 3.

van die houer deur te
tel en te sê hoeveel Leerders behoort geskrewe aktiwiteite gegee te word om die volgende te konsolideer, insluitende die lees van prente van:
van die informele
eenhede dit geneem • produkte met hul kapasiteit opgeskryf, te orden; en
het om die houer te vul • prente van bekers waar die inhoud naby aan ‘n gemerkte 1 of 2 liter lyn is.
byvoorbeeld die bottel
het ‘n kapasiteit van Die verwagting is dat leerders slegs tot die naaste gemerkte lyn moet lees. Hulle beskryf volume as amper/byna/naby aan/‘n bietjie meer
vier koppies as/min of meer/ presies die getal (liter) wat hulle vanaf ‘n beker lees.
Bekendstelling aan
formele meting Meting van kapasiteit as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en bewerkinge gedoen moet word
• Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders probleme oplos binne die konteks van
die kapasiteit van • informele meting van kapasiteit of volume, byvoorbeeld Ouma gebruik 2 koppies melk om ‘n nagereg te maak. Hoeveel melk sal sy
voorwerpe deur in liter,
benodig indien sy die resep wil verdubbel?
halwe liter en kwart
liter te meet • liters
• Vergelyk, orden en
rekordeer die kapasiteit • milliliter
van kommersieel
verpakte voorwerpe
waarvan kapasiteit
in liter geskryf is
byvoorbeeld 2 liter
melk, 1 liter koeldrank,
5 liter verf, of in
milliliter; byvoorbeeld
500 ml melk, 340

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

milliliter koeldrank, 750
milliliter olie
• Weet dat ‘n standaard
koppie 250 milliliter is
• Weet dat ‘n teelepel 5
milliliter is
• Geen omskakeling
tussen milliliter en liter
word verlang nie
 GRAAD 3 KWARTAAL 2
5. DATA HANTERING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 2 uur 24 minute)
JAAR)
5.4 Versamel en organiseer
data
Versamel en
organiseer • Versamel data oor
data die klas of skool om
onderwyser se vrae te
beantwoord
Organiseer data in
o lyste
o telmerkies
o tabelle
5.5 Verteenwoordig data
Datavoor- Stel data voor in
stelling
• prentdiagramme
• staafgrafieke
5.6 Ontleed en Interpreteer Ontleed data in As die leerders deur die hele datasiklus in kwartaal 1 gewerk het, behoort die ontleding van 1 les
data voorstellings wat verskillende vorms van data meer betekenisvol te wees.
Ontleed en
voorsien is.
interpreteer Antwoord vrae oor data Dit word aanbeveel dat leerders in kwartaal 2 leerders data gegee word om te ontleed in
data voorgestel in ten minste ‘n
• prentdiagramme • prentgrafiek
• staafgrafieke • tabel
Leerders behoort in staat te wees om vrae oor die grafiek te beantwoord. (Sien kwartaal 1
vir gepaste tipes vrae.)

FP Wiskunde Graad 1 - 3
413
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 3 KWARTAAL 3
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE

414
BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3
JAAR)
1.1 Tel voorwerpe Groepeer tot ten Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
minste 700 alledaagse
Tel Gee ‘n redelike skatting Die getalgebied het vermeerder en leerders behoort die geleentheid gegee te word om 750
voorwerpe om
voorwerpe en tel ten minste voorwerpe aan te raak, te beweeg, uit te tel en verskillend te gegroepeer.
betroubaar te skat en tel.
1000 alledaagse
Sien die notas vir kwartaal 1 en 2
voorwerpe. Groepering
WISKUNDE GRAAD 1-3

as ‘n strategie word
Gee ‘n redelike skatting
aangemoedig.
van ‘n aantal voorwerpe
wat getel kan word.

1.2 Tel aan en terug tel sluit Tel aan en terug tel sluit Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
in: in:
Tel aan en Die getalgebied vermeerder tot 700.
terug 1e, vanaf enige getal 1e, vanaf enige getal
Sien notas vir kwartaal 1 en 2
tussen 0 en 1000 tussen 0 en 700
10e vanaf enige 10e vanaf enige
veelvoud van 10 tussen 0 veelvoud van 10 tussen
en 1000 0 en 700
5e vanaf enige veelvoud 5e vanaf enige veelvoud
van 5 tussen 0 en 1000 van 5 tussen 0 en 700
2s vanf enige veelvoud 2s vanf enige veelvoud
van 2 tussen 0 en 1000 van 2 tussen 0 en 700
3s vanaf enige veelvoud 3s vanaf enige veelvoud
van 3 tussen 0 en 1000 van 3 tussen 0 en 700
4s vanaf enige veelvoud 4s vanaf enige veelvoud
van 4 tussen 0 en 1000 van 4 tussen 0 en 700
in 20s, 25s, 50s,100e tot in 20s, 25s, 50s,100e tot

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

ten minste 1 000 ten minste 1 000
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3
JAAR)

CAPS
1.3 Ken en lees getalle Ken en lees getalle Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
Getalsim- • Identifiseer, herken en • Identifiseer, herken en Leerders identifiseer, lees en skryf:
bole en lees getalsimbole 0 - 1 lees getalsimbole 0 - 1
• getalsimbole tot 1000; en
getalnaam s 000 000
• getalname tot 500.
• Skryf getalsimbole 0 • Skryf getalsimbole 0
-1 000 -1 000 Sien notas vir kwartaal 2
• Identifiseer, herken en • Identifiseer, herken en
lees getalname 0 -1 lees getalname 0-500
000
• Skryf getalname 0 -
• Skryf getalname 0 500
-1000
1.4 Orden en vergelyk Orden en vergelyk Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
getalle tot 999 getalle tot 500
Beskryf Leerders orden en vergelyk getalle tot 500 en gaan voort om die afkortingsvorm van
vergelyk • Orden heelgetalle tot • Orden heelgetalle tot ranggetalle te skryf.
en orden 999 van die kleinste tot op 500 van kleinste tot
Sien notas vir kwartaal 2
getalle die grootste; en van die grootste; en grootste
grootste tot die kleinste tot kleinste
• Vergelyk heelgetalle tot • Vergelyk heelgetalle
999 en gebruik kleiner tot op 500 en gebruik
as, groter as, meer as, kleiner as, groter as,
minder as en is gelyk meer as, minder as en
aan. is gelyk aan.
Gebruik ranggetalle Gebruik ranggetalle
om volgorde, plek of om volgorde, plek of
posisie aan te dui posisie aan te dui
• Gebruik, lees en skryf • Gebruik, lees en
ranggetalle, insluitende skryf rang getalle,
die afkortingsvorm tot insluitende die
31. afkortingsvorm tot 31.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
415
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3

416
JAAR)
1.5 Herken die plekwaarde Herken die plekwaarde Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
van drie-syfer getalle van getalle tot 750
Plekwaarde Dieselfde tipe van vrae en instruksies is gegee in kwartaal 3. Die getalgebied het
tot 999
• Herken die waarde vermeerder maar leerders werk steeds met drie- syfer getalle.
• Herken die waarde wat elke getal
wat elke getal verteenwoordig Die fokus gedurende hierdie kwartaal behoort steeds te wees op:
verteenwoordig • Plekwaarde;
• Ontbind drie-syfer
• Ontbind drie-syfer getalle tot 750 in • Ontbinding van getalle in honderde, tiene en ene deur spreikaarte en basis tien blokkies
getalle tot 999 in veelvoude van te gebruik; en
WISKUNDE GRAAD 1-3

veelvoude van honderde, veelvoude

honderde, tiene en ene van tiene en ene • die skryf van uitgebreide vorm van getalle.

• Identifiseer en benoem • Identifiseer en benoem Sien notas vir kwartaal 2.

die waarde van elke die waarde van elke
getal getal
LOS PROBLEME IN KONTEKS OP
1.6 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Van leerders word verwag om woordprobleme op te los deur van die volgende tegnieke
tegnieke vir tegnieke vir gebruik te maak:
Probleem-
probleemoplossing en probleemoplossing word:
oplossings • Opbou of afbreek van getalle
verduideliking oplossings
tegnieke • opbou en afbreek van
vir probleme: • Verdubbeling en halvering
getalle
• opbou en afbreek van • getallelyne
• verdubbeling en
getalle
halvering • Afronding vanaf
• verdubbeling en
• getallelyne Sien notas vir kwartaal 2.
halvering
• afronding in tiene
• getallelyne
• afronding in tiene
1.7 Oplossing van Los probleme op en Voorbeelde van tipes van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
woordprobleme in verduidelik oplossings • Optel en aftrek probleme
Optel en
konteks en verduidelik wat gelyke deling en
aftrek • Pamela het 413 botteldoppies gekollekteer. As Ken haar 29 botteldoppies gee, sal hy
eie oplossings vir groepering insluit tot 200

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

dieselfde getal hê as Pamela.
probleme met betrekking met anwoorde wat ‘n res
tot optel en aftrek met mag insluit. -- Hoeveel doppies sal hulle beide hê?
antwoorde tot 999. -- Hoeveel doppies het Ken aanvanklik gehad?
• Die graad 2’s het ‘n versameling van 500 albasters. Die graad 3’s het 170 albasters
minder as die graad 2’s. Hoeveel albasters het die graad 3’s?
• Mark en Martha kollekteer 250 plakkers. Mark het 160 gekry. Hoeveel plakkers het
Martha gekry?
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3
JAAR)

CAPS
1.8 Los woordprobleme Los probleme op en Voorbeelde van tipes van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
in konteks op en verduidelik oplossings
Herhaalde Probleemtipe: Roosters/rye
verduidelik eie wat gelyke deling en
optel lei na
oplossings vir probleme groepering insluit tot 200 • ‘n Groentetuin het 12 rye plante. Elke ry het 7 plante. Hoeveel plante is daar in die tuin?
vermenig-
deur gebruik te maak met anwoorde wat ‘n res
vuldiging • ‘n Groentetuin het 12 rye plante. Elke ry het dieselfde aantal plante. As daar is ‘n totaal
van herhaalde optel of mag insluit. van 48 plante is, hoeveel plante is in elke ry?
vermenigvuldiging met
antwoorde tot 99. • ‘n Groentetuin het 48 plante wat in rye geplant is. Daar is 7 plante in elke ry. Hoeveel rye
is daar?
Verhouding/ratio
Samuel het 6 lekkers. Samuel het drie keer meer as Moeketsi. Hoeveel lekkers het
Moeketsi?
Marlene het 18 lekkers. Dit is drie keer meer as wat Samuel het. Hoeveel lekkers het
Samuel?
Verhoudings
Perskes word verkoop teen R8 per kilogram. As ek 4 kilogram koop, hoeveel sal dit kos?
Perskes kos R8 per kilogram. As ek R32 het, hoeveel kilogram kan ek koop?
Ek koop 4 kilogram perskes en dit kos my R32. Wat is die prys vir een kilogram?
Gebruik van afronding
‘n Taxi neem 15 passasiers. Kan 73 mense in 5 taxi’s pas?
1.9 Los probleme op en Los probleme op en Voorbeelde van soorte probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
verduidelik oplossings verduidelik oplossings
Groepering • Mrs Tshongwe pak 66 koekies in pakkies van 6. Hoeveel pakkies het sy?
wat gelyke deling en wat gelyke deling en
en verdeling
groepering insluit tot 200 groepering insluit tot 150 • Remi kry R72 vir die verkoop van lootjie kaartjies teen R9,00 elk. Hoeveel kaartjies het hy
wat lei tot verkoop?
met anwoorde wat ‘n res met anwoorde wat ‘n res
deling
mag insluit. mag insluit. • Die gemeenskap help 9 families wat hul besittings in ‘n vuur verloor het. Daar is 75
komberse vir die families. Deel dit gelykop.
a) Hoeveel ontvang elke familie?
b) Hoeveel is oor?

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Verhouding
• Perskes kos R8 per kilogram. As ek R32 het, hoeveel kilogram perskes kan ek koop?
• Ek koop 4 kilogram perskes en dit kos my R32. Wat is die prys vir een kilogram?

417
Verhoudingsprobleme is nuwe probleemtipes in kwartaal 3. Leerders mag meer tyd nodig
hê om hierdie probleme op te los. Sien notas vir kwartaal 2.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3

418
JAAR)
1.10 Los praktiese probleme Los praktiese probleme Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
op en verduidelik op en verduidelik
Breuke Deling wat na breuke lei
oplossings wat gelyke oplossings wat gelyke
deling insluit en wat lei na deling insluit en wat lei na • Deel 7 sjokolade stafies tussen 3 vriende sodat hulle elkeen dieselfde hoeveelheid van
oplossings wat eenheids- oplossings wat eenheids- die sjokolade kry en daar niks oor is nie.
en nie-eenheidsbreuke en nie-eenheidsbreuke
1 1 3 1 1 3 • Deel 13 stafies van sjokolade gelykop tussen 4 kinders. Hoeveel kry elkeen?
insluit byvoorbeeld 2, 4, 4 insluit byvoorbeeld 2, 4, 4
ensovoorts ensovoorts Breuke van ‘n versameling
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Ouma gee Kiki R12. Kiki wil ‘n derde van die geld spaar. Hoeveel geld moet sy van die
R12 spaar ?
• Daar is 12 koekies op ‘n bord. Nomonde neem een kwart van die koekies. Hoeveel is
oor?
Skryf breuke
Daar word nie van leerders verwag om die breuksimbool te skryf nie. Leerders het geleer
hoe om die breukname te skryf, byvoorbeeld 1 vyfde, 3 kwarte of 3 sesdes. Dit help hulle,
eerstens, om te verstaan wat die breuknaam beskryf en in hoeveel gelyke dele die hele in
verdeel is, byvoorbeeld, halwes, derdes, kwarte, ens.en tweedend, hoeveel van daardie
dele oorweeg word, byvoorbeeld 2 derdes.
Verteenwoordiging van breukwoordprobleme
Leerders moet hul antwoorde teken om te bewys dat hulle die probleem begryp.
Verwag dat sommige leerders korrek mag teken maar die breuk verkeerd benoem.
Leerders moet die dele wat gedeel is, skryf as 2 derdes.
1.11 • Herken en identifiseer • Herken en identifiseer Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
Suid-Afrikaanse munte Suid-Afrikaanse munte
Geld Waarde van geld en opmaak van totale byvoorbeeld:
en banknote en banknote
Skryf 325c as rand en sent.
• Oplossing van • Oplossing van
geldprobleme wat geldprobleme wat Op hoeveel verskillende maniere kan jy R400 opmaak deur slegs banknote te gebruik? Hoe
totale en kleingeld in totale en kleingeld in weet jy of jy al die oplossings het?
rand of sent insluit rand of sent insluit

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Mr Lebethe is ‘n bouer en ontvang ‘n bonus omdat hy ‘n werkie betyds voltooi. Hy besluit
• Herlei tussen rand en • Herlei tussen rand en om sy bonus tussen die skrynwerker en homself te verdeel.
sent sent
Elke persoon ontvang R400.
Wat was die totale waarde van die bonus?
Nina en haar drie vriende deel R20,60. Hoeveel het elk van hulle gekry?
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3
JAAR)

CAPS
KONTEKS-VRYE BEREKENINGE
1.12 Gebruik die volgende Gebruik die volgende Van leerders word verwag om woordprobleme te bereken deur die volgende tegnieke te
tegnieke wanneer tegnieke wanneer gebruik:
Tegnieke
bewerkinge gedoen word: bewerkinge gedoen
• opbou of afbreek van getalle
(metodes of word:
• opbou en afbreek van
strategieë) • verdubbeling en halvering
getalle • opbou en afbreek van
getalle • getallelyne
• verdubbeling en
halvering • verdubbeling en • afronding in tiene
halvering
• getallelyne Sien notas vir kwartaal 1.
• getallelyne
• afronding in tiene
• afronding in tiene

FP Wiskunde Graad 1 - 3
419
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3

420
JAAR)
1.13 • Optelling tot 999 • Optelling tot op 800 Gedurende hierdie kwartaal leerders gaan voort om berekeninge met driesyfer getalle tot
800 te doen. Om met drie-syfer getalle te bereken moet leerders in staat wees om
Optelling en • Aftrekking van 999 • Aftrekking van 800
aftrekking • met vertroue getalsimbole tot 800 kan lees en skryf;
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
• met vertroue getalle tot ten minste 800 kan orden en vergelyk;
simbole( +, -, =, ) simbole( +, -, =, )
• met vertroue in groepe tot 800 te tel; en
• Inoefening van • Inoefening van
• met vertroue in veelvoude van 2, 3, 4, 5, 10, 50 en 100 tot 800 te tel.
getalkombinasies tot getalkombinasies tot
30 30 Moontlike metodes vir optel- en aftrekberekeninge.
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Optel deur die ontbinding van beide getalle

Optel van drie-syfer getalle met twee-syfer getalle
524 + 82 = 
= (500 + 20 + 4) + (80 + 2)
= 500 + (20 + 80+ (4 + 2)
= (500 + 100) + 6
= 600 + 6
= 606
Optel van twee drie-syfer getalle
323 + 436 = 
323 + 436 = (300 + 20 + 3) + (400 + 30 + 6)
= (300 + 400) + (20 + 30) + (3 + 6)
= 700 + 50 + 9
= 759
• Optelling (deur die afbreek van die getalle wat opgetel word)
Leerders sal die getalle op maniere afbreek wat vir hulle hanteerbaar is. Dit beteken dat
hulle dit op verskillende maniere sal doen.
524 + 82 = 
524 + (40 + 40 + 2)
524 + 40 564 + 40 604 + 2 = 606
Tel aan van 40 tot 524 kan gedoen word deur te tel in 10e.
Optel van twee drie-syfer getalle
323 + 436 = 

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

= 323 + (400 + 20 + 6)
= (323 + 400) + 20 + 6
= (723 + 20) + 6
= 743 + 6
= 749
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 999 • Optelling tot op 800 • Aftrekking deur die ontbinding van beide getalle
Optelling en • Aftrekking van 999 • Aftrekking van 800 Drie-syfer getalle minus twee-syfer getalle
aftrekking 889 – 137 = 
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
simbole( +, -, =, ) simbole( +, -, =, ) 889 – 137 = (800 + 80 + 9) – (100 + 30 + 7)
• Inoefening van • Inoefening van = (800 – 100) + (80 – 30) + (9 – 7)
getalkombinasies tot getalkombinasies tot = 700 + 50 + 2
30 30
= 752
• Aftrekking deur die ontbinding van een getal
889 – 137 = 
889 – (100 + 30 + 7)
889 – 100 789 – 30 759 – 7 = 752
• Gebruik halvering deur die ontbinding van een getal
525 + 16
= 525 + 8 + 8
= (525 + 8) + 8
= 533 + 8
= 541
• Tel aan en terug
805 = 798 = 
Tel aan in ene van 798 is ‘n aangepaste strategie wat gebruik word as getalle na aan
mekaar is.
• Identifiseer amper dubbels
245 + 246 verduidelik dat dit dubbel 245 + 1 is of dubbel 246 – 1 is.
245 + 245 + 1
= (200 + 40 + 5) + (200 + 40 + 5) + 1
= (200 + 200) + (40 + 40) + (5 + 5) + 1

FP Wiskunde Graad 1 - 3
= 400 + 80 + 10 + 1
= 400 + (80 + 10) + 1
= 400 + 90 + 1
= 491

421
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3

422
JAAR)
1.13 • Optelling tot 999 • Optelling tot op 800 • Verander ‘n getal na ‘n veelvoud van tien en trek dan af of tel in ene op
Optelling en • Aftrekking van 999 • Aftrekking van 800 Tel aan of terug tot die naaste 10
aftrekking 588 + 9
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
simbole( +, -, =, ) simbole( +, -, =, ) 588 + 10 = 598
• Inoefening van • Inoefening van 598 – 1 = 597
getalkombinasies tot getalkombinasies tot 588 + 19
30 30
WISKUNDE GRAAD 1-3

588 + 20 = 608
608 – 1 = 607
Ontwikkeling en inoefening van optel- en aftrekvaardighede
Leerders moet sekere soorte optel- en aftrekvaardighede inoefen.
Leerders behoort geleenthede gegee te word om die volgende tipe van berekeninge met
getalle tot op 800 te doen:
Die optel of aftrek van veelvoude van 10, tot meer as 100
• 40 + 70
• 70 + 80
• 120 – 30
• 150 – 60
Optel of aftrek van 10 by of van enige twee- of drie-syfer getal insluitende getalle meer as
100
Voorbeeld:
• 65 + 10
• 124 + 10
• 326 – 10
• 358 - 10
Optel of aftrek van enkele getalle by of van ‘n drie-syfer getal sonder om die tiene te oorskry

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Voorbeeld:
• 634 + 5
• 775 +  = 779
• 768 – 4
Optel en aftrek van enkele getalle by en van ‘n veelvoud van 100
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 999 • Optelling tot op 800 Voorbeeld:
Optelling en • Aftrekking van 999 • Aftrekking van 800 • 600 + 4
aftrekking • 500 + 3
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
simbole( +, -, =, ) simbole( +, -, =, ) • 700 - 6
• 800 - 5
• Inoefening van • Inoefening van
getalkombinasies tot getalkombinasies tot Begin met optel en aftrek by of van veelvoude van 100
30 30 • 100 + 100
• 100 + 200
• 200 + 200
• 300 + 400
Leerders behoort geleenthede gegee te word om patrone in optel en aftrek te oefen
As ek weet dat 1+ 1 = 2
Dan wat is:
• 10 + 10
• 100 + 100
Begin met optel of aftrek van veelvoude van enige drie-syfer getalle
Voorbeeld:
• 675 + 100
• 762 - 100
Kontroleer antwoorde van berekeninge
Beoordeel redelikheid van oplossings
Leerders behoort gelei te word om die redelikheid van oplossings te beoordeel.
Een manier om dit te doen is om hul antwoorde te skat voordat dit bereken word. Wanneer
twee getalle wat na aan mekaar is, bv. 145 en 146 bymekaar getel moet word, kan leerders
gebruik maak van verdubbeling as ‘n manier om hul antwoorde te skat.
Kontroleer oplossings
Leerders behoort te weet dat hulle
• ‘n optelsom teenoor ‘n aftreksom kan kontroleer.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Voorbeeld: As 436 + 118 = 454; dan is 454 – 118 = 436
• ‘n aftreksom teenoor ‘n optelsom kan kontroleer.
Voorbeeld 684 – 248 = 436, dan is 436 + 248 = 684
Gebruik die inverse bewerking om oplossings te kontroleer. Dit is een rede waarom optel en

423
aftrek saam onderrig moet word.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3

424
JAAR)
1.14 • Vermenigvuldig 2, 3, • Vermenigvuldig 2, 3, Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders die volgende doen:
4, 5, 10 tot ‘n totaal 4, 5, 10 tot ‘n totaal • die woordeskat van vermenigvuldiging verstaan en gebruik;
Herhaalde
van 99 van 99
optel lei na • vermenigvuldiging as reekse voor te stel;
vermenig- • Gebruik gepaste • Gebruik gepaste • gepaste simbole gebruik om getalsinne te interpreteer;
vuldiging simbole( x, =, ) simbole( x, =, )
• begryp dat herhaalde optelling verteenwoordig kan word deur die gebruik van die
vermenigvuldigingsimbool;
• oefen en begryp wat vermenigvuldiging in enige orde gedoen kan word (die
kommutatiewe wet of eienskap);
WISKUNDE GRAAD 1-3

• die getallelyn gebruik om vermenigvuldigingsberekeninge te wys en in staat wees om

voorstellings te verduidelik (hoe die spronge herhaalde optelling aandui); en
• die distributiewe eienskap van vermenigvuldiging begin begryp.
Leerders gaan voort om verskeie beelde te gebruik om vermenigvuldiging te begryp. (Sien
notas vir kwartaal 2)
Gebruik vermenigvuldigingstrategieë
• Gebruik verdubbeling
Voorbeeld:
Vul in die vyfmaal ry. Watter patrone sien jy ?
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
×5
× 10
Vubbel die getalle in die X 5-ry om die getalle in X 10-ry te kry. Watter patrone sien jy?
Vul die X 2 ry in
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
×2
×4
Verdubbel die getalle in die X 2 ry om die getalle in die X 4-ry te kry. Watter patrone sien jy?
• Gebruik halvering
Drie groepe van 8 is 24

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

ses groepe van 4 is 24
  4         +      4       +      4       +      4       +      4       +      4  

Daarom:
           8                   +                    8                     +                    8        

6 groepe van 4 is dieselfde as 3 groepe van 8.

 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3
JAAR)

CAPS
1.15 • Deel getalle tot 99 deur • Deel getalle tot 99 deur Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
2, 3, 4, 5, 10 2, 4, 5, 10, 3,
Deling Gedurende hierdie kwartaal sal die getalgebied waarmee die leerders werk vergroot tot
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste 99. Werk met ‘n groter getalgebied beteken dat leerders moet begin werk met gepaste
simbole (÷, =, ) simbole( ÷, =, ) rekenstrategieë en geskrewe optekening om by hul antwoorde uit te kom.
Optekening strategieë
Gedurende kwartaal 3 en 4 sal leerders deling deur optekening met getalle doen en minder
afhanklik van tekeninge wees. Leerders moet die berwerking verstaan om die optekening
suksesvol te doen. Wanneer ‘n metode wat hulle nie verstaan nie toegepas word, sal daar
foute in die bewerking wees wat leerders nie self sal kan opspoor nie. Dit is belangrik dat
leerders in staat sal wees om skakels tussen vermenigvuldiging en deling te identifiseer.
Die doel van die geskrewe optekening behoort ook te wees om leerders se begrip van
getalverhoudings te ontwikkel.
Gebruik vermenigvuldiging
Leerders behoort in staat te wees om hul kennis van vermenigvuldiging te gebruik. Hulle
behoort te sê:
“Wat weet ek van vermenigvuldiging om die antwoord te kry?”

96 ÷ 3 = 

I know: 10 x 3 = 30

Then: 96 – 30 = 66

I know 10 x 3 = 30

Then: 66 – 30 = 36

I know 10 x 3 = 30

Then: 36 – 30 = 6

FP Wiskunde Graad 1 - 3
6÷3=2
In die metode hierbo, gebruik leerders vermenigvuldiging en dan herhaalde aftrek van 96.
Hulle tel dan op hoeveel keer hulle afgetrek het: 2 + 10 + 10 + 10 = 32
Ontbinding van getalle

425
Leerders kon 96 groepeer in getalle wat met 3 geassossieer is. Leerders is weereens besig
om hul kennis van vermenigvuldiging en ordening te gebruik om deling te doen.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3

426
JAAR)
1.15 • Deel getalle tot 99 deur • Deel getalle tot 99 deur 96 ÷ 3 = 
2, 3, 4, 5, 10 2, 4, 5, 10, 3,
Deling
96 = 30 + 30 + 30 + 6
• Gebruik gepaste • Gebruik gepaste
simbole (÷, =, ) simbole( ÷, =, )

10 groepe 10 groepe 10 groepe 2 groepe

van 3 van 3 van 3 van 3
WISKUNDE GRAAD 1-3

Wat leerders in beide voorbeelde doen, is herhaalde aftrekking deur groepering. Net soos
vermenigvuldiging getalle opbou, kan deling gesien word as die afbreek van getalle. Op
hierdie manier word die begrip van deling versterk as die inverse van vermenigvuldiging.
Leerders mag groepering gebruik vir herhaalde aftrek en dit opteken op soortgelyke
maniere as hieronder.
 
10 10 10
10 10 10
10 10 10
1 1 1
1 1 1

96 ÷ 3 = 

96 ÷ 3 = 32
Werk met reste
Leerders het reeds met reste gewerk toe hulle groepering in woordprobleme met deling
gedoen het. Dit is belangrik dat hulle getallesinne met deling (konteks-vry) gegee word wat
reste toelaat. Voorbeeld:
Verduidelik aan leerders dat:
As hulle weet dat 28 ÷ 7 = 4. Wat sal 29 ÷ 7 = 4 wees? Dit word verwag dat leerders hul

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

antwoorde op die volgende manier opteken: 29 ÷ 7 = 4 res 1. Ons wil hê dat leerders in
staat moet wees om te sê watter deelfeite hulle ken; bv. Ek weet 25 ÷ 5 = 5 daarom is 26 ÷
5 = 5 res 1.
 ONDER- BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE (VER- BEGRIPS- EN VAARDIGHEIDS- SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR
TYDSDUUR
WERPE EISTES VIR DIE EINDE VAN DIE JAAR) FOKUS VIR KWARTAAL 3 ONDERRIG
1.16 Getalbegrip: Getalgebied 999 Getalbegrip:Getalgebied 700 Hoofrekene

CAPS
Hoofrekene • Orden ‘n gegewe versameling • Orden ‘n gegewe versameling Sien notas vir kwartaal 2, maar gebruik die getalgebied
geselekteerde getalle geselekteerde getalle gespesifiseer in kwartaal 3.
• Vergelyk getalle tot 999 en sê watter is • Vergelyk getalle tot 200 en sê
minder of meer watter is minder of meer
• Weet watter getalle is 1 meer of 1 • Weet watter getalle is 1 meer of
minder 1 minder
• Weet watter getalle is 2 meer of 2
• Weet watter getalle is 2 meer of
minder
2 minder
• Weet watter getalle is 3 meer of 3
minder • Weet watter getalle is 3 meer of
3 minder
• Weet watter getalle is 4 meer 4 minder
• Weet watter getalle is 4 meer of
• Weet watter getalle is 5 meer of 5 4 minder
minder
• Weet watter getalle is 5 meer of
• Weet watter getalle is 10 meer of 10
5 minder
minder
Vinnige herroep: • Weet watter getalle is 10 min of
meer
• Optel en aftrekfeite tot 20
Vinnige herroep:
• Optel of aftrek veelvoude van 10 van 0
tot 100 • Herroep optel en aftrekfeite tot 20
• Vermenigvuldiging- en delingfeite vir • Optel of aftrek veelvoude van 10
die: van 0 tot 100
• 2-maal tafel tot op 2 x 10 Hoofrekenestrategieë
• 10-maal tafel tot op 10 x 10 Gebruik die volgende
Hoofrekenestrategieë rekenstrategieë:
Gebruik die volgende rekenstrategieë: • Sit die groter getalle eerste en tel
• Sit die groter getal eerste en tel aan of aan of terug
terug • getallelyn
• getallelyn • Verdubbeling en halvering

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Verdubbeling en halvering
• Opbou en afbreek
• Opbou en afbreek
• Gebruik die verwantskap tussen
• Gebruik die verwantskap tussen optel optel en aftrek
en aftrek
• Gebruik die verwantskap tussen

427
• Gebruik die verwantskap tussen vermenigvuldiging en deling
vermenigvuldiging en deling
WISKUNDE GRAAD 1-3
 ONDER- BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE (VER- BEGRIPS- EN VAARDIGHEIDS- SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR
TYDSDUUR
WERPE EISTES VIR DIE EINDE VAN DIE JAAR) FOKUS VIR KWARTAAL 3 ONDERRIG
1.17 • Gebruik en benoem breuke in bekende Gedurende hierdie kwartaal gaan leerders die volgende doen::

428
kontekste insluitende halwes, kwarte,
Breuke • breukdele leer ken en benoem;
agstes, derdes, sesdes, vyfdes
• die name in verskillende kontekste gebruik;
• Herken breuke in die vorm van
diagramme • die breukdele identifiseer;
• Begin herken dat twee halwes of drie • die relatiewe grootte van breuke begryp
derdes een hele maak en dat een helfte
• breukdele van voorwerpe vind;
en twee kwarte ekwivalent is
• oor gelyk breuke leer; en
• Skryf breuke as 1 halwe, 2 derdes
WISKUNDE GRAAD 1-3

• breuke vergelyk.
Gedurende hierdie kwartaal kan begin leerders breukdele tel en
nuwe breukname leer.
Tel van breukdele sal leerders toelaat om veelvoudige dele
te sien en hulle die woordeskat gee vir gemengde en onegte
breuke. Breukesirkels is ideal vir hierdie konsep. Moedig
leerders aan om tel asof hulle ‘n versameling voorwerpe tel, bv.
een-kwart, twee-kwarte, drie-kwarte, vier-kwarte, vyf kwarte. Jy
kan leerders vra om een hele te maak deur kwarte te gebruik
en dan te vra: “As ons vyf kwarte het, is dit meer as een hele,
minder as een hele, of dieselfde as een hele?” Gebruik ook die
geleentheid om die basis vir gemengde breuke voor te berei
deur te vra: “neem sewe derdes. Hoeveel heles kan jy maak?
Hoeveel dele bly oor?” Ons wil hê dat die leerders moet sê dat
daar: “twee heles en een derde oor is.”
Die tipe aktiwiteit moedig die volgende aan:
• Begrip van halwes en heles
• Verskillende maniere om oor meer getalle of halwes te praat

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 3 KWARTAAL 3
2. PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA
BEGRIPPE EN VAAR-

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3
JAAR)
2.1 Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en Gaan voort om die leerders ‘n soortgelyke reeks patrone te gee soos in kwartaal 1, maar 1 les
beskryf beskryf alle sluit nuwe vorms en voorwerpe in by die patrone waarmee hulle in ruimte en vorm
Meetkun-
gewerk het. Sien notas oor patrone in kwartaal 1 en ruimte en vorm notas kwartaal 2.
dige patrone Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en
beskryf in woorde beskryf in woorde Laat leerders eers toe om te kopieër en dan uit te brei en dan patrone te beskryf. Teen
hierdie tyd behoort hulle in staat te wees om patrone te beskryf sonder die hulp van
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
leidende vrae. Gaan voort om te fokus op die ontwikkeling van die woordeskat wat hulle
met voorwerpe met voorwerpe
nodig het om patrone te beskryf
• eenvoudige patrone • eenvoudige patrone
deur lyne, vorms of deur lyne, vorms of
voorwerpe te teken voorwerpe te teken
Skep eie patrone Patrone waarin die
getal of grootte van
Skep eie Meetkundige
vorms in elke fase op
patrone
‘n voorspelbare manier
• met voorwerpe verander byvoorbeeld.
gereelde groterwordende
• eenvoudige patrone
patrone:
deur lyne, vorms of
voorwerpe te teken Skep eie patrone
Patrone om ons Skep eie Meetkundige
patrone;
Identifiseer, beskryf
in woorde en kopieër • met voorwerpe
Meetkundige patrone
• met tekeninge
• in die natuur van lyne, vorms of
voorwerpe
• vanuit moderne
alledaagse lewe
• vanuit ons kulturele
erfenis

FP Wiskunde Graad 1 - 3
429
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3

430
JAAR)
2.2 Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en Sien notas vir kwartaal 1 3 lesse
beskryf beskryf
Getalpa- Brei die telpatrone uit om die volgende in te sluit
trone Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en
• 1’s vanaf enige getalle tussen 0 en 750
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige
getalpatrone tot ten getalpatrone tot ten • 10e vanaf enige veelvoud van 10 tussen 0 en 750
minste 200. minste 180.
• 5e vanaf enige veelvoud van 5 tussen 0 en 750
Skep eie patrone Getalpatrone behoort
• 2s vanaf enige veelvoud van 2 tussen 0 en 750
aantel en terugtel in te
WISKUNDE GRAAD 1-3

Skep eie getalpatrone.

sluit: • 100e vanaf enige veelvoud van 100 tot ten minste 1 000
• 1e, vanaf enige getal • 50s vanaf enige veelvoud van 50 tot ten minste 1 000
tussen 0 en 750
• 25s vanaf enige veelvoud van 25 tot ten minste 1 000
• 10e vanaf enige
veelvoud van 10 • 20s vanaf enige veelvoud van 20 tot ten minste 1 000
tussen 0 en 750 • 3s vanaf enige veelvoud van 3 tussen 0 en 750
• 5e vanaf enige • 4s vanaf enige veelvoud van 4 tussen 0 en 750
veelvoud van 5 tussen
0 en 750 Gebruik voorwerpe, prente, tabelle en vloeidiagramme om leerders se oorgang van
oorslaantel na vermenigvuldiging met 10, 5, 2, 4, 3 te ondersteun.
• 2s vanf enige veelvoud
van 2 tussen 0 en 750 Help leerders om patrone wat hulle ken te gebruik as die grondslag vir die oefening van
ander patrone byvoorbeeld.
• 3s vanaf enige
veelvoud van 3 tussen • patrone van 2’s om die grondslag te lê vir patrone van 20’s
0 en 750
• 4s vanaf enige
veelvoud van 4 tussen
0 en 750
• veelvoude van 20 ,25,
50,100 tot ten minste
1000
Skep en beskryf eie

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

patrone
Skep en beskryf eie
getalpatrone.
 GRAAD 3 KWARTAAL 3
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)
3. 1 Posisie en aansigte Posisie en aansigte Wat is nuut in Graad 3 3 lesse
Posisie, • Pas verskillende • Lees, interpreteer en • Kaarte, planne en bo-aansigte van versamelings voorwerpe
oriëntasie aansigte van dieselfde teken informele kaarte
-- vind voorwerpe op kaarte
en aansig alledaagse voorwerp of bo-aansigte van ‘n
versameling voorwerpe -- volg aanwysings op kaarte
• Benoem ‘n alledaagse
voorwerp wanneer • Vind voorwerpe op -- teken informele kaarte, planne of bo-aansigte van versamelings voorwerpe
‘n ongewone hoek kaarte
Lees en interpretasie van kaarte
daarvan gewys word
Posisie en aanwysings
Kaarte is ‘n gestileerde bo-aansig van ‘n area. In Graad 3 werk leerders slegs met informele
• Lees, interpreteer
Volg aanwysings van een kaarte; dit sluit nie standaard padkaarte of standaard geografiese kaarte in nie.
en teken informele
plek na ‘n ander op ‘n
kaarte, of bo-aansigte Dit kan leerders help om met planne of bo-aansigte van kleiner areas, bv. ‘n skinkbord met
informele kaart
van ‘n versameling voorwerpe of ‘n plan van die klaskamer te begin, voordat hulle na kaarte van groter areas
voorwerpe. kyk.
• Vind voorwerpe op In kwartaal 2 word bypassende bo-aansigte, sy-aansigte en vooraansigte behandel. ‘n
kaarte Skuins-aansig is ‘n aansig gedeeltelik van bo en van die kant. ‘n Skuins-aansig van die
wêreld word gewoonlik as ‘n bo-aansig deur jong kinders gesien. Dit kan leerders help deur
Posisie en aanwysings
te begin met bypassende skuins-aansigte van kaarte met dieselfde areas. Wanneer twee
• Volg aanwysings om in aansigte (die skuins-aansig en die bo-aansig) gegee word, kan die leerders die een aansig
die klaskamer en skool met die ander aansig vergelyk met dit wat hulle sien.
rond te beweeg,
Help leerders eers om kaarte en planne te begryp en vra hulle dan om voorwerpe op die
• Gee aanwysings om in kaart of plan te vind, bv. “Vind die kliniek; wat is langsaan?”
die klaskamer en skool
Wanneer leerders plekke maklik op ‘n kaart kan vind, kan hulle aanwysings van een plek na
rond te beweeg
‘n ander kry.
• Volg aanwysings van
Teken bo-aansigte van versamelings van voorwerpe en informele kaarte
een plek na ‘n ander
op ‘n informele kaart Dit is makliker vir leerders om die aansig van iets te teken wat hulle van bo af sien as wat
dit is om ‘n kaart vanuit die geheue of verbeelding te teken. Om bo-aansigte van voorwerpe
te teken,kan leerders begin deur af te kyk na ‘n versameling voorwerpe,bv. voorwerpe op

FP Wiskunde Graad 1 - 3
die onderwyser se tafel, ‘n skinkbord met voorwerpe wat op die grond geplaas is, en die
leerders kan gevra word om dit van bo af te teken. Leerders kan dan aangemoedig word
om informele planne en kaarte van kleiner areas, bv. die klaskamer of skoolgrond, te teken.

431
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

432
JAAR)
3. 2 Verskeidenheid Verskeidenheid Aanbevole fokus van kwartaal 3
voorwerpe voorwerpe -- Leerders kan fokus op die voorwerpe nuwe tot Graad 3, bv. piramides en keëls.
3-D
voorwerpe Herken en benoem Herken en benoem -- Leerders bou voorwerpe van strooitjies, pypdeurstekers, tandestokkies of gerolde
3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die papierbuise.
klaskamer en in prente klaskamer en in prente
Stel leerders bekend aan keëls en piramides.
• bal vorms (sfere) • bal vorms (sfere)
Fokus op kenmerke van 3-D Voorwerpe: plat of geboë oppervlakke, die vorms van
• boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas) plat oppervlakke
WISKUNDE GRAAD 1-3

• silinders • silinders • Plat of geboë oppervlakke

• piramides • piramides In kwartaal 2

• keëls • keëls • Leerders fokus of voorwerpe plat of geboë oppervlakke het.

• Leerders beskryf die vorm van die plat oppervlakkedeur te sê of dit sirkels, driehoeke,
Kenmerke van Kenmerke van
vierkante of reghoeke, is.
voorwerpe voorwerpe
Leerders gaan in kwartaal 3 voort, maar nou kyk hulle ook na piramides en keëls.
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
vergelyk 3-D voorwerpe vergelyk 3-D voorwerpe • Bou enkel 3-D voorwerpe
van: van: Leerders gebruik tandestokkies, gerolde papierbuise, strooitjies of pypdeurstekers om ‘n
• 2-D vorms wat die • 2-D vorms wat die piramide te bou. Die leerders moet fokus op die rande van die piramide Daar word nie
vlakke van 3-D vlakke van 3-D van die leerders verwag om die aantal rande of of hoeke te tel nie. (dit word in Graad 6
voorwerpe voorstel voorwerpe voorstel behandel).
Herken en benoem voorwerpe
• plat of geboë • plat of geboë
oppervlakke oppervlakke Daar moet ‘n verskeidenheid voorwerpe vir die leerders beskikbaar wees om mee te werk:
Gefokusde aktiwiteite Gefokusde aktiwiteite -- gevorm soos sfere, bv. balle of verskillende grootte, albasters, lemoene ens. ;

Neem waar en bou Neem waar en bou -- gevorm soos prismas, bv. blokkies, stene, boksies van verskillende groottes bv.
gegewe 3-D voorwerpe gegewe 3-D voorwerpe vuurhoutjiedosies, ontbytgraandosiesboksies, teeboksies, tandepastaboksies;
deur van konkrete deur van konkrete -- gevorm soos silinders; insluitende beide lang en smal silinders; bv. stukke pyp met ‘n
materiaal gebruik te materiaal gebruik te silindriese vorm, kartonrolletjies van handdoekrolle of toiletrolle en kort, wye silinders;
maak soos uitsny maak soos uitsny bv. politoerblikke, snuifblikkies ens.;
2-D vorms, klei, 2-D vorms, klei, -- gevorm soos keëls; en
tandestokkies, strooitjies, tandestokkies, strooitjies,

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

ander 3-D Meetkundige ander 3-D Meetkundige -- gevorm soos piramides.
voorwerpe. voorwerpe Leerders behoort gevra te word om voorwerpe uit te wys wat gevorm is soos ‘n bal (sfeer),
‘n boks(prismas) ‘n (silinder), ‘n piramide, of ‘n keel
-- wanneer ‘ n versameling voorwerpe gegee word; of
-- in die klaskamer,
bv. die steen is in die vorm van ‘n boks of die lemoen is in die vorm van ‘n bal.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
3. 2 Verskeidenheid Verskeidenheid Gedurende selfsstandige werkstyd kan leerders balle, silinders, boksvorms (prismas), lesse
voorwerpe voorwerpe piramides en keëls van klei of speeldeeg maak.
3-D
voorwerpe Herken en benoem Herken en benoem Geskrewe oefeninge
3-D voorwerpe in die 3-D voorwerpe in die
Hoewel die meeste werk met 3-D voorwerpe prakties gedoen word, moet die werk met
klaskamer en in prente klaskamer en in prente
geskrewe werk gekonsolideer word. Die fokus in graad 3 moet wees om die voorwerpe te
• bal vorms (sfere) • bal vorms (sfere) benoem en om oor hulle oppervlakke te praat. Daar word nie van leerders verwag om te tel
of te weet hoeveel vierkante, reghoeke, driehoeke of sirkeloppervlakke ‘n voorwerp het nie,
• boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas)
of die aantal rante of hoeke ‘n voorwerp het nie.
• silinders • silinders
Woordeskat
• piramides • piramides
Nuttige woordeskat om oor 3-D voorwerpe te praat.
• keëls • keëls
Oppervlak, plat, geboë; boksies, balle; silinders; piramides, keëls
Kenmerke van Kenmerke van
voorwerpe voorwerpe
Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en
vergelyk 3-D voorwerpe vergelyk 3-D voorwerpe
van: van:
• 2-D vorms wat die • 2-D vorms wat die
vlakke van 3-D vlakke van 3-D
voorwerpe voorstel voorwerpe voorstel
• plat of geboë • plat of geboë
oppervlakke oppervlakke
Gefokusde aktiwiteite Gefokusde aktiwiteite
Neem waar en bou Neem waar en bou
gegewe 3-D voorwerpe gegewe 3-D voorwerpe
deur van konkrete deur van konkrete
materiaal gebruik te materiaal gebruik te
maak soos uitsny maak soos uitsny
2-D vorms, klei, 2-D vorms, klei,
tandestokkies, strooitjies, tandestokkies, strooitjies,

FP Wiskunde Graad 1 - 3
ander 3-D Meetkundige ander 3-D Meetkundige
voorwerpe. voorwerpe

433
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

434
JAAR)
3. 3 Verskeidenheid vorms Verskeidenheid vorms Sien notas vir kwartaal 1. 2 lesse
2-D vorms • sirkels • sirkels Leerders behoort dieselfde fokus te behou, maar verskillende aktiwiteite moet gedoen word.
• driehoeke • driehoeke Leerders werk met sirkels en vierkante van verskillende groottes en driehoeke en reghoeke
met verskillende vorms. Hulle sorteer dit volgens reguit of ronde sye.
• vierkante • vierkante
Leerders sorteer en groepeer vorms volgens driehoeke, vierkante, reghoeke of sirkels.
• reghoeke • reghoeke
Werk word gekonsolideer deur geskrewe oefeninge, wat die teken van verwagte vorms
Kenmerke van vorms Kenmerke van vorms
insluit.
WISKUNDE GRAAD 1-3

Beskryf, sorteer en Beskryf, sorteer en

vergelyk 2-D vorms in vergelyk 2-D vorms van:
terme van:
• vorm
• vorm
• reguit sye
• reguit sye
• ronde sye
• ronde sye
Teken vorms
Teken vorms
• sirkels
• sirkels
• driehoeke
• driehoeke
• vierkante
• vierkante
• reghoeke
• reghoeke

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 3 KWARTAAL 3
4 METING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)
4. 1 Lees die tyd Lees die tyd Leerders gaan voort om oor tydsuur en die volgorde van tyd te praat en in te oefen.
Tyd • Lees datums op • Lees datums op Gedurende klassikale onderrigtyd en fokusgroepstyd, gaan leerders voort om oor die dae
kalenders kalenders van die week, maande van die jaar, huidige dag se datum, asook die dae voor en na die
• Dui verjaardae, • Dui verjaardae, huidige te praat. Leerders gaan voort om die volgende op kalenders te noteer:
godsdienstige feeste, godsdienstige feeste, • verjaarsdae;
openbare vakansiedae, openbare vakansiedae,
historiese gebeure, historiese gebeure, • godsdienstige feeste;
skoolgebeure op ‘n skoolgebeure op ‘n
kalender aan kalender aan • historiese gebeure;

• Lees 12-uur tyd in • Lees 12-uur tyd in • skoolgebeure; en

-- ure -- ure • openbare vakansiedae

-- halfure -- halfure Gaan op ‘n daaglikse basis voort om die leerders te vra om tyd te lees
-- kwartiere -- kwartiere -- in uur en minute op ‘n digitale horlosie; en
-- minute -- minute -- in uur, halfure en kwart ure op horlosies.
op analogiese horlosies op analogiese horlosies Leerders kan byvoorbeeld gevra word hoe laat die skool of pouse begin en wanneer hulle
en digitale horlosies en digitale horlosies by die huis kom, of hoe laat hulle van die een les na die volgende verander. Kies tye waar
en ander digitale en ander digitale die horlosie presies op die uur, halfuur of kwartier is. Dit is nuttig om ‘n groot, werkende
instrumente wat tyd instrumente wat tyd horlosie in die klaskamer te vertoon, sodat leerders daarna kan verwys. Leerders kan
aandui byvoorbeeld aandui byvoorbeeld ook modelle maak van horlosies. Die leerders kan dan gevra word om die tyd te lees en
selfone selfone
berekeninge te doen byvoorbeeld “Wys my 10 uur. Wat was die tyd ‘n kwartier voor 10
Tydsberekening Tydsberekening uur?”
Gebruik kalenders om Gebruik kalenders om Gedurende selfstandige werkstyd gaan leerders voort om oefeninge wat verband hou met
tydsduur te bereken en in tydsduur te bereken en in die lees van tyd, te doen.
dae of weke te beskryf, dae of weke te beskryf,
insluitende insluitende -- in uur, halfure, kwartiereop analogiese horlosies; en
• omskakeling van dae • omskakeling van dae -- in uur en minute op ‘n digitale horlosie.
na weke na weke

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• omskakeling van weke • omskakeling van weke
na maande na maande
• Gebruik horlosies • Gebruik horlosies
om tydsduur bereken om tydsduur bereken
in ure, halfure of in ure, halfure of

435
kwartiere. kwartiere.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

436
JAAR)
4. 1 Lees die tyd Lees die tyd Leerders kan berekeninge doen met betrekking tot weke of dae as hulle van ‘n kalander 5 lesse
of ‘n gedeelte van ‘n kalender voorsien word,bv vind datums en bereken die tydsduur
Tyd • Lees datums op • Lees datums op
kalenders kalenders tussenin.

• Dui verjaardae, • Dui verjaardae, Lees analogiese tyd in minute

godsdienstige feeste, godsdienstige feeste, Spandeer 3 lesse om leerders die vaardigheid aan te leer om analogiese tyd in minute te
openbare vakansiedae, openbare vakansiedae, lees.
historiese gebeure, historiese gebeure,
skoolgebeure op ‘n skoolgebeure op ‘n -- Herinner leerders aan die betekenisse van vm. en nm.
WISKUNDE GRAAD 1-3

kalender aan kalender aan

-- Herinner leerders dat daar 60 minute in ‘n uur is; dus is daar 30 minute in ‘n halfuur
• Lees 12-uur tyd in • Lees 12-uur tyd in en 15 minute in ‘n kwartier. Laat hulle in 5e tel soos wat daar na die syfers op ‘n
-- ure -- ure analogiese horlosie gewys word.

-- halfure -- halfure -- Verduidelik die gebruik van “voor” en “oor”.

-- kwartiere -- kwartiere -- Gee leerders genoegsame oefening in analogiese tyd in minute.
-- minute -- minute Vra leerders gereeld deur die jaar om die tyd gedurende die dag te gee. Leerders kan op
‘n digitale horlosie kyk of hulle die korrekte tyd op ‘n analogiese horlosie lees. Laat leerders
op analogiese horlosies op analogiese horlosies
en digitale horlosies modelhorlosies maak wat hulle kan gebruik om tyd te lees en berekeninge oor tydsverskille
en digitale horlosies
en ander digitale en ander digitale te doen.
instrumente wat tyd instrumente wat tyd
aandui byvoorbeeld aandui byvoorbeeld
selfone selfone
Tydsberekening Tydsberekening
Gebruik kalenders om Gebruik kalenders om
tydsduur te bereken en in tydsduur te bereken en in
dae of weke te beskryf, dae of weke te beskryf,
insluitende insluitende
• omskakeling van dae • omskakeling van dae
na weke na weke
• omskakeling van weke • omskakeling van weke
na maande na maande

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Gebruik horlosies • Gebruik horlosies
om tydsduur bereken om tydsduur bereken
in ure, halfure of in ure, halfure of
kwartiere. kwartiere.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
4. 2 Informele meting Bekendstelling aan Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
formele meting
Lengte • Skat, meet, vergelyk, In kwartaal 2 fokus leerders op:
orden en rekordeer • Skat, meet, orden
• Informele meting met niestandaard eenhede van lengte; en
lengte deur gebruik en rekordeer lengte
te maak van nie- deur gebruik te maak • meet in meter.
standaard meting van meters (òf met
In kwartaal 3 kan leerders in sentimeter begin meet deur gebruik te maak van ‘n liniaal.
byvoorbeeld meterstokke òf met
Dit sal die eerste meetinstrument wees wat leerders gebruik waar hulle mates vanaf
handbreedte, treë, meterlengtes van
graduasielyne moet lees.
potloodlengtes, tellers tou) as die standaard
ensovoorts. eenheid van lengte. Skatting, meting vergelyk en optekening van lengtes, hoogtes en wydtes deur meter
te gebruik
• Beskryf die lengte • Skat, meet en
van voorwerpe en rekordeer lengtes in • Leerders se begrip van 1 meter moet gekonsolideer word en dat meterlengtes gebruik
sê hoeveel informele sentimeter deur ‘n gaan word vir meting. Sien notas vir kwartaal 2.
eenhede lank hulle is liniaal te gebruik.
Skatting, meting, vergelyking en optekening van lengtes, hoogtes en wydtes in
• Gebruik woordeskat sentimeter deur gebruik te maak van ‘n liniaal
om oor die vergelyking
te praat, byvoorbeeld • Gebruik ‘n liniaal
langer, korter, groter, Wys leerders hoe om van nul af te begin meet.
en wyer
Wanneer leerders informele meeteenhede gebruik, moet hulle die voorwerp wat as
Bekendstelling van ‘n eenheid gebruik word, in lyn plaas met die voorwerp wat gemeet word. Wanneer in
formele meting sentimeter gemeet word, plaas jy nie die begin van die liniaal in lyn met die voorwerp wat
• Skat, meet, vergelyk, gemeet word nie. Jy plaas die voorwerp wat gemeet word in lyn met die nul op die liniaal.
orden en rekordeer
lengte deur gebruik
te maak van meters
(meter stokke of
meterlengtes of lyn) as
die standaard lengte-
eenhede
• Skat en meet lengtes
in sentimeter deur ‘n

FP Wiskunde Graad 1 - 3
liniaal te gebruik Die uitveër is 2 cm lank. .
Geen omskakeling Dit is ook moontlik om die begin van die voorwerp wat gemeet word in lyn met ‘n ander
tussen meters en getal op die liniaal te plaas en dan die getal aan die begin van die voorwerp af te trek van
sentimeter word verlang die getal aan die einde van die voorwerp.
nie.

437
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)

438
JAAR)
4. 2 Informele meting Bekendstelling aan lessons
formele meting
Lengte • Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer • Skat, meet, orden
lengte deur gebruik en rekordeer lengte
te maak van nie- deur gebruik te maak
standaard meting van meters (òf met
byvoorbeeld meterstokke òf met Die uitveër is (3 cm - 1 cm)= 2 cm lank
handbreedte, treë, meterlengtes van Tensy leerders vrae hieroor vra of vir hulself uitvind, kan dit oorstaan tot Graad 4.
WISKUNDE GRAAD 1-3

potloodlengtes, tellers tou) as die standaard • Skatting in sentimeter

ensovoorts. eenheid van lengte.
Leerders moet probeer om voorwerpe te vind wat presies 1 cm lank is. Een van hul vingers
• Beskryf die lengte • Skat, meet en mag dalk 1cm breed wees. Dit kan as verwysingspunt gebruik word om lengtes, breedtes
van voorwerpe en rekordeer lengtes in en hoogtes in sentimeter te skat. Wanneer leerders genoegsame ondervinding t. o.v. meting
sê hoeveel informele sentimeter deur ‘n in sentimeters opgedoen het, moet hulle voor elke meting skat.
eenhede lank hulle is liniaal te gebruik. • Lyne, tekeninge en voorwerpe
Laat leerders begin deur lyne te meet. Dit is makliker om die lengte van lyne wat die
• Gebruik woordeskat lengtes, hoogtes en wydtes van voorwerpe voorstel met ‘n liniaal te meet. Dit is moeiliker
om oor die vergelyking om die lengtes, hoogtes en wydtes van natuurlike voorwerpe met ‘n liniaal te meet.
te praat, byvoorbeeld
In Graad 4 sal leerders in sentimeter en millimeter meet. Daar word nie in Graad 3 verwag
langer, korter, groter, om millimeter te gebruik nie.
en wyer
• Vergelyk meting in sentimeter
Bekendstelling van Leerders behoort voorwerpe se lengtes, wydtes en hoogtes in sentimeter te kan vergelyk.
formele meting • Optekening van mate
• Skat, meet, vergelyk, Alhoewel meting ‘n praktiese vaardigheid is, behoort leerders hul metings ten alle tye te kan
orden en rekordeer opteken (beide informele eenhede en meter).
lengte deur gebruik Meting van lengte as ‘n konteks vir probleemoplossing en berekeninge
te maak van meters Gedurende die tyd wat vir getalle, bewerkings en verwantskappe aangewys is, kan leerders
(meter stokke of probleme binne die konteks van die volgende oplos:
meterlengtes of lyn) as • Informele meting van lengte;
die standaard lengte- • meet lengtes in meter; en
eenhede • meet lengte in sentimeter.
• Skat en meet lengtes Neem in ag dat die getalgebied, sowel as die probleemtipes geskik vir die kwartaal moet
in sentimeter deur ‘n wees.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

liniaal te gebruik Van leerders word nie verwag
Geen omskakeling • om te weet dat 100cm = 1m;
tussen meters en • om omskakeling tussen sentimeter en meter te doen nie;
sentimeter word verlang • lengtes in millimeter te lees nie;
nie. • om te weet dat 10mm = 1cm
• om omskakeling tussen semtimeter en millimeter te doen nie.
Berekeninge in sentimeter kan gekies word sodat hulle nie oor 100cm gaan nie.
 BEGRIPS- EN TYDSDUUR
BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE
ONDER- VAARDIGHEIDS-
(VEREISTES VIR DIE EINDE SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE FOKUS VIR
VAN DIE JAAR) uur 24 minute)
KWARTAAL 3

CAPS
4. 3 Informele meting Gedurende onafhanklike tyd kan leerders voortgaan met die
Massa • Skat, meet, vergelyk, orden • Skat, meet, orden, vergelyk en rekordeer massa van voorwerpe deur gebruik te maak
en rekordeer massa. Gebruik van ‘n balans met informele meeteenhede
nie-standaard mates en ‘n
• Vergelyk, orden en teken hul bevindings op
balans byvoorbeeld blokkies,
bakstene ensovoorts. -- kruideniersware waarvan die massa in kilogram geskryf is
• Gebruik woordeskat om -- kruideniersware waarvan die massa in gram geskryf is
oor die vergelyking te praat
See die notas vir kwartaal 2.
byvoorbeeld lig, swaar, ligter;
swaarder Meet massa as ‘n konteks vir probleemoplossing en berekeninge
Bekendstelling aan formele Gedurende tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders
meting probleme oplos binne die konteks van
• Vergelyk, orden en rekordeer • informele meting van massa; en
die massa van kommersieël
verpakte voorwerpe waarvan • meting van massa in kilogram.
die massa in kilogram geskryf Neem in ag dat die getalgebied sowel as die reeks problemtipes gepas vir die kwartaal
is, byvoorbeeld 2 kilogram rys moet wees.
en 1 kilogram meel, of in gram
byvoorbeeld 500 gram sout
• Meet hul eie massa
in kilogram deur ‘n
badkamerskaal te gebruik
Geen omskakeling tussen gram
en kilogram word verlang nie

FP Wiskunde Graad 1 - 3
439
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS- EN TYDSDUUR
BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE
ONDER- VAARDIGHEIDS-
(VEREISTES VIR DIE EINDE SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE FOKUS VIR
VAN DIE JAAR) uur 24 minute)

440
KWARTAAL 3
4. 4 Informele meting Gedurende selfstandige werktyd behoort leerders voort te gaan om
Kapasitieit / • Skat, meet, vergelyk en orden Die kapasiteit van houers of die volume in houers te skat, te meet, te vergelyk, te orden en
Volume die kapasiteit van houers (dit te rekordeer deur die gebruik van nie-standaard mates. Die volg van resepte, insluitende
wil sê die hoeveelheid wat die bakwerk, is ‘n nuttige konteks waarin leerders meting kan oefen. Kies resepte waar
houer kan hou as dit gevul is). bestanddele in koppies, teelepels of informele eenhede gegee is.
Gebruik nie-standaard mates • Vergelyk en orden die kapasiteit van ‘n verskeidenheid bottels en kruideniersware waarop
byvoorbeeld lepels en koppies die volume op die verpakking geskryf is.
• Beskryf die kapasiteit van • Gebruik òf 1 liter bottels of òf 1 liter bekers om die kapasiteit op van houers of die volume
WISKUNDE GRAAD 1-3

die houer deur te tel en te in houers in liter te skat en te meet, te vergelyk, te orden en te rekordeer.
sê hoeveel van die informele
• Gebruik houers wat in milliliter gemerk is, bv. 200 ml, 330 ml, 500 ml, 750 ml, of 250
eenhede dit geneem het om
ml maatkoppies, of 5 ml maatlepels, of bekers wat milliliterlyne bevat om volume of
die houer te vul byvoorbeeld
kapasitiet van ongemerke houers te meet.
die bottel het ‘n kapasiteit van
vier koppies Sien die notas in kwartaal 1.
Bekendstelling aan formele Leerders behoort geskrewe aktiwiteite gegee te word om die volgende te konsolideer,
meting insluitende die lees van prente van:

• Skat, meet, vergelyk, orden en • produkte met hul kapasiteit opgeskryf, te orden; en
rekordeer die kapasiteit van • prente van bekers waar die inhoud naby aan ‘n gemerkte 1 of 2 liter lyn is.
voorwerpe deur in liter, halwe
Die verwagting is dat leerders slegs tot die naaste gemerkte lyn moet lees. Hulle beskryf
liter en kwart liter te meet
volume as amper/byna/naby aan/‘n bietjie meer as/min of meer/ presies die getal (liter) wat
• Vergelyk, orden en hulle vanaf ‘n beker lees.
rekordeer die kapasiteit • Produkte met hul kapasiteit in milliliter geskryf om dit in volgorde te orden
van kommersieel verpakte
voorwerpe waarvan kapasiteit • Prente van bekers waar die volume tot die naaste gemerkte lyn genommer is.
in liter geskryf is byvoorbeeld Die verwagting is dat leerders slegs tot die naaste gemerkte lyn moet lees.
2 liter melk, 1 liter koeldrank,
Meting van kapasiteit as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en
5 liter verf, of in milliliter;
bewerkinge gedoen moet word
byvoorbeeld 500 ml melk,
340 milliliter koeldrank, 750 Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders
milliliter olie probleme oplos binne die konteks van
• Weet dat ‘n standaard koppie • informele meting van kapasiteit of volume, byvoorbeeld Ouma gebruik 2 koppies melk om

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

250 milliliter is ‘n nagereg te maak. Hoeveel melk sal sy benodig indien sy die resep wil verdubbel?

• Weet dat ‘n teelepel 5 milliliter • liters

is • milliliter
Geen omskakeling tussen Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
milliliter en liter word verlang nie verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.
 BEGRIPS- EN TYDSDUUR
BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE
ONDER- VAARDIGHEIDS-
(VEREISTES VIR DIE EINDE SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE FOKUS VIR
VAN DIE JAAR) uur 24 minute)
KWARTAAL 3

CAPS
4. 5 Omtrek Omtrek Meting rondom voorwerpe of meting van omtrek is nuut in Graad 3. 1 les
Omtrek en • Ondersoek die afstand • Ondersoek die Meting van omtrek word slegs informeel in Graad 3 gedoen.
area rondom 2-D vorms en 3-D afstand rondom
Bied leerders baie oefening deur gebruik te maak van tou om rondom ‘n verskeidenheid
voorwerpe deur tou te gebruik 2-D vorms en
voorwerpe, bv. hul koppe, bottels (sluit in lang bottels wat nouer lyk en korter bottels wat
3-D voorwerpe
Area wyer lyk), blikkies, bekers, bokse, ens. te meet. Laat leerders eers skat watter voorwerpe
deur tou te
hulle dink ‘n groter omtrek het en toets dit dan deur die afstande met ‘n stukkie tou te meet
• Ondersoek area deur van gebruik
en dit dan te vergelyk.
teëls gebruik te maak
Leerders kan ook 2-D vorms meet deur ‘n stuk tou te gebruik.
Leerders kan ook informele meting van omtrek doen deur gebruik te maak van nie-
standaard eenhede soos botteldoppies, vuurhoutjies, ens.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
441
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 3 KWARTAAL 3
5. DATAHANTERING

442
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 3 uur 24 minute)
JAAR)
5. 4 Versamel en organiseer Versamel en organiseer Dit was aanbeveel dat leerders in Kwartaal 1 ‘n staafgrafiek maak en dat hulle in Kwartaal 2 3 lesse
data data prentdiagramme en tabelle wat deur onderwyser voorsien was, moes analiseer. In Kwartaal
Versamel en
3 kan leerders of deur die volle datasiklus werk (sien notas vir kwartaal 1) of hulle kan
organiseer • Versamel data oor die Versamel data oor die
begin met data wat in ‘n lys of tellingstabel voorgestel word en dit dan in ‘n staafgrafiek
data klas of skool deur vrae klas of skool deur vrae
herorganiseer.
wat deur onderwyser wat deur onderwyser
WISKUNDE GRAAD 1-3

gevra word, te gevra word, te

beantwoord. beantwoord
Dit is makliker vir leerders om die staafgrafiek op blokkiespapier teken.
• Organiseer data wat Verteenwoordig data
Jy sal leerders aan die sleutelkenmerke van ‘n staafgrafiek moet herinner.
deur onderwyser of ‘n
Stel data voor in ‘n
boek verskaf word Leerders sal vrae oor die staafgrafiek moet beantwoord; (Sien kwartaal 1 vir gepaste tipes
staafgrafiek
vrae.)
• Organiseer data in
Ontleed en interpreteer
-- lyste data
-- telmerkies Beantwoord vrae oor
data in ‘n staafgrafiek
-- tabelle

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 3 KWARTAAL 4
1. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)
1.1 Tel voorwerpe Teen die einde van hierdie kwartaal behoort leerders 1000 voorwerpe gesien, aangeraak
en beweeg het. Hulle behoort het ‘n sin van die ‘hoeveelheid’ van 1000. Die strategie van
Tel Gee ‘n redelike skatting
groepering word aangemoedig.
voorwerpe en tel ten minste
1000 alledaagse
voorwerpe. Groepering
as ‘n strategie word
aangemoedig.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
443
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

444
JAAR)
1.1 Tel voorwerpe Teen die einde van die kwartaal behoort hulle in staat te wees om op die volgende tipe vrae
en instruksies te reageer:
Tel Gee ‘n redelike skatting
voorwerpe en tel ten minste • Tel die tellers in groepe van vywe, tiene.
1000 alledaagse
• Herrangskik en tel weer. Het jy nog steeds dieselfde aantal tellers?
voorwerpe. Groepering
as ‘n strategie word • Hier is 200 tellers. Tel dit deur dit in groepe van tien te groepeer. Sou jy verkies om die
aangemoedig. 200 tellers in groepe van 20 of 25 te tel? Hoekom?
• Besluit op die beste manier waarop ‘n versameling potlode getel kan word
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Here is 80 tellers.
• Sal die totale aantal tellers steeds dieselfde wees indien ons in twees of tiene tel?
• Tel 46 tellers deur dit in groepe van 2 te groepeer. Is dit vinniger om in twees te tel as in
ene?

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.2 Tel aan en terug tel Tel aan en terug tel Teen die einde van die kwartaal behoort leerders in staat wees om:
sluit in: sluit in:
Tel aan en Met selfvertroue en hardop in ene, tiene, vyf’s, twee’s, twintigs, vyf-en-twintig’s, vyftigs en
terug • 1e, vanaf enige getal • 1e, vanaf enige getal honderde tot 1000 te tel
tussen 0 en 1000 tussen 0 en 1000
Antwoord vrae soos:
• 10e vanaf enige • 10e vanaf enige
Tel in tiene vanaf 400 tot 500. Tel nou terug.
veelvoud van 10 veelvoud van 10
tussen 0 en 1000 tussen 0 en 1000 Tel in 2e vanaf 564 tot 580. Tel nou terug.
• 5e vanaf enige • 5e vanaf enige Tel terug in tiene vanaf 200 tot 40
veelvoud van 5 tussen veelvoud van 5 tussen
Tel in vyftigs van 600 tot 800. Hoeveel vyftigs het jy getel?
0 en 1000 0 en 1000
Tel terug in 100e vanaf 620. Hoeveel honderde het jy getel?
• 2s vanf enige veelvoud • 2s vanf enige veelvoud
van 2 tussen 0 en 1000 van 2 tussen 0 en 1000 Tel terug in ene vanaf 876 tot 866. Hoeveel ene het jy getel? Hoe kan jy seker maak dat jy
korrek is?
• 3s vanaf enige • 3s vanaf enige
veelvoud van 3 tussen veelvoud van 3 tussen Tel 15 treë aan in 5e vanaf 305. By watter getal is jy nou?
0 en 1000 0 en 1000
As jy in 25’s tel vanaf 525 tot 850 sal jy die getal 725 gebruik? Tel en kontroleer
• 4s vanaf enige • 4s vanaf enige
veelvoud van 4 tussen veelvoud van 4 tussen Wat getal is volgende?
0 en 1000 0 en 1000 467, 468, 469,
• in 20s, 25s, 50s,100e • in 20s, 25s, 50s,100e 725, 750, 775,
tot ten minste 1 000 tot ten minste 1 000
420, 440, 460
820, 800, 780
Tel deur getallelyne te gebruik
Teken ‘n leë getallelyn en dui die volgende getalle daarop aan:
602, 604, 610. Waar sou jy 606 plaas? Tel deur jou getallelyn te gebruik van 602 tot 610.
Tel in tiene vanaf 314 tot 344. Watter syfers verander? Watter syfers verander nie? Hoekom
verander die honderde nie? Wat gebeur as jy terugtel?

FP Wiskunde Graad 1 - 3
445
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

446
JAAR)
1.3 Identifiseer, herken en Identifiseer, herken en Teen die einde van die kwartaal behoort leerders in staat te wees om die volgende te
lees getalle lees getalle doen:
getalle
simbole • Identifiseer, herken en • Identifiseer, herken en Lees en skryf getalle tot ten minste 1000
en getalle lees getalle simbole lees getalle simbole 0
Beantwoord vrae soos:
names 0 - 1 000 tot 1 000
• Wat is die getal op die kaart?
• Skryf getalsimbole 0 • Skryf getalle simbole 0
-1 000 -1 000   642
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Identifiseer, herken • Identifiseer, herken en

en lees getalname 0 lees getalle name 0
• Vind die kaart met 738 of sewe-honderd-agt-en-dertig.
-1000 -1000
Lees die volgende getalle hardop: 534, 947, 974, 345
• Skryf getalname 0 • Skryf getalle name 0
-1000 -1000 Lees hierdie woorde:
• Drie-honderd-twee-en-veertig
• Agt-honderd-een-en-twintig
• Vier honderd-nege-en-sestig
• Een duisend
• Nege-en-twintig
Skryf in syfers
• Vyf honderd-en-sewentig
• Vier honderd
• Ses honderd-vyf-en-tagtig

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.4 Beskryf, vergelyk en Beskryf, vergelyk en Teen die einde van die kwartaal behoort leerders in staat te wees om die volgende te
orden getalle tot 999 orden getalle tot 999 doen:
Beskryf
vergelyk, • Beskryf en vergelyk • Beskryf en vergelyk Orden getalle tot ten minste 1000
orden heelgetalle tot 999 heelgetalle tot op 999 Antwoord vrae wat op verskillende maniere gestel word:
getalle gebruik kleiner as, gebruik kleiner as, Bestudeer die getallelyn.
groter as, meer as, groter as, meer as,
minder as en is gelyk minder as en is gelyk
Waar kom 450 voor?
aan. aan.
Waar kom 700 voor?
• Beskryf en orden • Beskryf en orden Waar kom 350 voor.
heelgetalle tot 999 heelgetalle tot op
van die kleinste tot 999 van kleinste tot Voltooi nou die res van die getalle.
die grootste; en van grootste; en grootste Skryf die getalle van die grootste tot die kleinste
die grootste tot die tot kleinste 345, 428, 389, 561, 600, 739, 620, 824
kleinste. Vergelyk getalle tot 999
Gebruik ranggetalle
Gebruik ranggetalle om om volgorde, plek of Watter getal is 1 meer as 563
volgorde, plek of posisie posisie aan te dui Watter getal kom na 768
aan te dui Watter getal is 1 minder as 431
Gebruik, lees en skryf
• Gebruik, lees en skryf ranggetalle, insluitende Watter getal is 10 meer as 620
ranggetalle, insluitende die afkortingsvorm tot 31 Watter getal is 10 minder as 650
die afkortingsvorm tot
Watter getal is 20 meer as 480
31
Watter getal is 20 minder as 740
Watter getal is 25 meer as 625
Watter getal is 50 meer as 250
Watter getal is 50 minder as 700
Watter getal is 100 meer as 300
Watter getal is 100 minder as 800
Antwoord waar of vals. Gee ‘n rede vir jou antwoord
220 is nader aan 200 as 250
403 is nie nader aan 400 as 420 nie
15 is nader aan 0 as aan 30

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Vul in meer as of minder as
145 is _________ 154
823 is _________ 789
466 is _________ 664

447
Gebruik die syfers 9, 0, 6 om die grootste getal moontlik te vorm. Wat is die kleinste getal
wat gevorm kan word?
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

448
JAAR)
1.5 Herken die plekwaarde Gedurende hierdie kwartaal word die inskerping van die volgende begrippe aangemoedig:
van drie-syfer getalle • getalle kan ontbind word in honderde, tiene en ene.
Plekwaarde
tot 999
• Verstaan dat 51 groter is as 15 omdat 51 uit 5 groepe/bondels van tien bestaan en 15 uit
• Herken wat elke getal slegs een groep/bondel van tien.
verteenwoordig
• Wanneer daar in tiene getel word en die leerders by die getal 40 kom, weet hulle 4 tiene
• Ontbind 3 syfer getalle getel het.
tot op 999 in veelvoude
Teen die einde van die kwartaal behoort leerders in staat te wees om:
van 100, veelvoud van
WISKUNDE GRAAD 1-3

tiene en ene (HTE) Gebruik, lees en skryf die woordeskat van plekwaarde met begrip.
• Identifiseer en noem Ene, tiene, honderde, syfers, een-syfer, twee-syfer getalle..., drie-syfer getalle,
die waarde van elke plekwaarde...
getal Herken 0 as plekhouer in twee- en drie-syfer getalle soos:
60
305
720
Ontbinding van ‘n getal om die waarde van elke getal aan te toon
637 = 600 + 30 + 7
  600   30   7  
Gebruik hul spreikaarte om dit te demonstreer
Gebruik die Dienes blokkies om die plekwaarde van ‘n getal aan te toon.
Beantwoord vrae soos:
Wat verteenwoordig elke syfer (7 / 2 / 1) in die getal in 127?
Hoeveel honderde is daar in elkeen van die volgende getalle?:
300, 500, 700, 412, 568
Hoeveel bondels van tien is daar in elkeen van die volgende getalle?
50, 80, 100, 200, 700, 120

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Skryf die getalle:
Een honderd en vyf
Ses honderd vyf en twintig
Vier honderd nege en tagtig
Drie honderd en drie
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.5 Herken die plekwaarde Skryf die getalle:
van drie-syfer getalle 1 honderd + 2 tiene
Plekwaarde tot 999
Two honderde + 3 tiene + 7 ene
• Herken wat elke getal
verteenwoordig Vier honderde + 9 tiene + 3 ene
• Ontbind 3 syfer getalle Verduidelik watter getal in elke plekhouer moet gaan
tot op 999 in veelvoude 872 =  + 70 + 2
van 100, veelvoud van
129 = 100 +  + 20 + 9
tiene en ene (HTE)
346 = 300 + 40 + 
• Identifiseer en noem
die waarde van elke Skryf die waarde van elke syfer in die getal 762 neer.
getal
LOS PROBLEME IN KONTEKS OP
1.6 Gebruik die volgende Leerders is verwag met die oplossing van woordprobleme deur die volgende tegnieke te
tegnieke vir gebruik:
Probleem-
probleemoplossing en • Opbou of afbreek van getalle
oplossings
verduideliking oplossings
tegnieke • Verdubbeling en halvering
vir probleme:
• getallelyne
• opbou en afbreek van • Afronding in tiene
getalle
Sien notas vir kwartaal 2 op die volgende strategieë
• verdubbeling en • Opbou en afbreek
halvering
• Verdubbeling en halvering
• getallelyne • getallelyne
• afronding in tiene Afronding in tiene
Gedurende hierdie kwartaal leerders kan toepas die tegniek van afronding vanaf wanneer
doen woordprobleme.
Voorbeeld:
Noah het R48,00. die pack van kaarte hy collects kos R5,00. hoeveel packs van kaarte kan
hy koop?
Die leerder kan ronde vanaf R48 tot die naaste ten, watter is R50,00. Dit beteken hy kan

FP Wiskunde Graad 1 - 3
‘byna’ koop 10 packs. Leerders sal het tot doen die reken en dan werk uit as hul antwoord
is reasonably naby aant die hoeveelheid rounded vanaf.
Toelaat leerders om tot kies die tegniek mees comforin staat wees om vir hulle. However,
as leerders is gebruik tegnieke wat is not effektief dan hulle moet tot be gelei om tot kies
meer effektief tegnieke.

449
Leerders do not het tot be fluent in die tegnieke. hulle sal be in staat wees om gebruik hulle
again in die Intermediêre Fase.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

450
JAAR)
1.7 Oplossing van Teen die einde van die kwartaal behoort leerders in staat te wees om die volgende
woordprobleme in tipe probleme te doen.
Optel, aftrek
konteks en verduidelik
Optel en aftrek
eie oplossings vir
probleme met betrekking Daar is ten minste drie algemene tipes optel- en aftrekprobleme en elke tipe kan op
tot optel en aftrek met verskillende maniere gestel word. Die algemene tipes is:
antwoorde tot 999..
Verander
Susan het 234 plakkers gekollekteer. Jan gee haar nog 80 plakkers. Hoeveel plakkers het
WISKUNDE GRAAD 1-3

sy nou?
Daar is 500 passasiers op ‘n trein. 176 passasiers klim af. Hoeveel passasiers is oor op die
trein?
Samestelling
Neels versamel items vir die skool se herwinningsprojek. Hy het 124 plastiese bottels
gekollekteer en 268 blikkies. Hoeveel items het hy gekollekteer?
Die winkel het 368 pakkies skyfies; 82 pakkies is Chippos en die res is Ziksnacks. Hoeveel
pakkies Zicksnacks is daar?
Vergelyk
Die graad 2 klas kollekteer R446. Die graad 3 klas kollekteer R729. Hoeveel meer geld het
die Graad 3-klas gekollekteer?
Stel van probleme op verskillende maniere
Probleme moet op verskillende maniere gestel word, byvoorbeeld, beide van die volgende
probleme is “veranderingsprobleme”, maar die onbekendes is op verskillende plekke in die
probleem.
Die winkel het pakkies mieliemeel; 55 meer word bestel. Daar is nou 170 pakkies
mieliemeel. Hoeveel pakkies was daar aanvanklik?
Die winkel het 500 pakkies suiker. Daar is 324 pakkies suiker nadat daar van die pakkies
verkoop is. Hoeveel pakkies het hulle verkoop?

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.8 Los woordprobleme Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
in konteks op en
Herhaalde Herhaalde optel
verduidelik eie
optel lei na
oplossings vir probleme Hoeveel wiele het 36 motors?
vermenig-
deur gebruik te maak
vuldiging Verhouding/ratio
van herhaalde optel of
vermenigvuldiging met Thami spaar elke week35c. Hoeveel geld spaar hy in 8 weke?
antwoorde tot 99
Roosters/Rye
Mr Khumalo plante 20 rye lemoenbome. Daar is 12 bome in ‘n ry. Hoeveel bome is daar
altesaam?
Probleem situasies met verskillende funksionele verhoudings
Heila verkoop worsbroodjies teen R4 elk. Maak ‘n tabel om haar te help om die korrekte
bedrag vir groot bestellings te vind.
Aantal worsbroodjies 1 2 3 4 5 10 20

Koste in R 4 8

Gebruik die tabel om die koste van sewe en 23 worsbroodjies te vind.

Sedick pas babas op. Hy vra R20 vir reisonkostes en R5 per uur vir die oppas van die
baba.. Voltooi die tabel vir hom.
1.9 Los probleme op en Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
verduidelik oplossings
Groepering Groepering
wat gelyke deling en
en verdeling
groepering insluit tot 200 Groepering, ignoreer die res
wat lei tot
met anwoorde wat ‘n res
deling ‘n Bakery verkoop broodrolletjies in sakkies van 12. Daar is 118 rolletjies. Hoeveel sakkies
mag insluit
van 12 rolletjies elk kan hulle opmaak?
Groepering, sluit die res by die antwoord in
‘n Boer het 227 eiers. Hoeveel eierdosies, wat elk 6 eiers kan hou, benodig hy om al die
eiers te verpak?

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Deling
Deling; ignoreer die res
Vyf vriende deel 84 lekkers sodat hulle almal dieselfde aantal lekkers kry. Hoeveel lekkers

451
kry elkeen?
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

452
JAAR)
1.10 Los praktiese probleme Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
op en verduidelik
Breuke Deling wat na breuke lei
oplossings wat gelyke
deling insluit en wat Deel 15 sjokolade stafies tussen 6 vriende sodat hulle elkeen dieselfde hoeveelheid van die
lei na oplossings wat sjokolade kry en daar niks oor is nie.
eenheids- en nie-
Deel 7 sjokolade stafies tussen 3 vriende sodat hulle elkeen dieselfde hoeveelheid van die
eenheidsbreuke insluit
1 1 3 2 sjokolade kry en daar niks oor is nie.
byvoorbeeld 2, 4, 4, 5
ensovoorts Breuk van ‘n versameling
WISKUNDE GRAAD 1-3

Ouma gee Kiki R12. Kiki wil ‘n derde van die geld spaar. Hoeveel geld moet sy van die R12
spaar ?
Samestelling van breuke
Die netbalafrigter gee elke speler ‘n halwe lemoen. Daar is 14 spelers. Hoeveel lemoene
benodig sy?
Hierdie tipe probleem moet slegs gestel word nadat die leerders vier of vyf probleme
opgelos het van “Deel, herlei na breuke” en die name van breukdele ken.
Skryf breuke
Daar word nie van leerders verwag om die breuksimbool te skryf nie. Leerders het geleer
hoe om breukname te skryf byvoorbeeld 1 vyfde, 3 kwarte of 3 sesdes.
Dit help hulle, eerstens, om te verstaan wat die breuknaam beskryf en hoeveel gelyk dele
die hele in verdeel is, byvoorbeeld, halwes, derdes, kwarte, ensovoorts en tweedens, na
hoeveel van daardie dele verwys word, byvoorbeeld 2 derdes.
Voorstelling van woordprobleme met breuke
Leerders moet hul antwoorde teken om te bewys wat hulle die probleem verstaan.
Verwag dat sommige leerders die breuk korrek mag teken maar die breukdeel verkeerd sal
benoem.
Leerders moet die dele benoem en dit as “2 derdes” skryf.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.11 • Herken en identifiseer Voorbeelde van probleme wat hierdie kwartaal gedoen kan word
Suid-Afrikaanse munte
Geld • Waarde van geld en opmaak totale byvoorbeeld:
en banknote
-- Skryf 325c as rand en sent.
• Oplossing van
geldprobleme wat -- Op hoeveel verskillende maniere kan jy R400 opmaak deur slegs banknote te gebruik?
totale en kleingeld in Hoe weet jy of jy het al die oplossings het?
rand of sent insluit
-- Travis het ‘n 50c stuk en vier 20c stukke. Toffies kos R1,20. Hoeveel kleingeld sal hy
• Herlei tussen rand en kry?
sent
• Mandla betaal R5,50 om ‘n taxi tot by die skool te neem
-- Hoeveel kos dit hom elke dag?
Koop en verkoop probleme
• Pedro se ouma gee hom R5. Watter 3 lekkers kan hy koop? Choc chuckle R2,70;
suiglekkers R1,80; suurwurms R1,40; perselekkers R1,60; mintlekkers R2,20; toffies
R1,20.
• Damon koop drie boeke teen R80 elk. Hoeveel kleingeld sal hy van R300 kry ?
• Pakkies van 5 mintlekkers kos 44c elk. Mnr. King benodig 88 mintlekkers. Hoeveel
pakkies behoort hy te koop? Wat sal hy daarvoor betaal?
BEREKENINGE
1.12 Gebruik die volgende Sien notas vir kwartaal 3.
tegnieke wanneer
Tegnieke
bewerkinge gedoen word:
(metodes of
• opbou en afbreek van
strategieë)
getalle
• verdubbeling en
halvering
• getallelyne
• afronding in tiene

FP Wiskunde Graad 1 - 3
453
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

454
JAAR)
1.13 • Optelling tot 999 Gedurende hierdie kwartaal leerders gaan voort om getalle te ontbind om berekeninge te
doen.
Optelling en • Aftrekking van 999
aftrekking Moontlike metodes vir optel- en aftrekberekeninge.
• Gebruik gepaste
simbole( +, -, =, ) Ontbinding van getalle in kleiner dele om die bewerking te vergemaklik

• Inoefening van Gebruik kennis van plekwaarde om getalle in honderde, tiene en ene te ontbind
getalkombinasies tot 30 • Optelling deur die ontbinding van beide getalle
Optelling van drie-syfer getalle met twee-syfer getalle
WISKUNDE GRAAD 1-3

524 + 82 = 
= (500 + 20 + 4) + (80 + 2)
= 500 + (20 + 80+ (4 + 2)
= (500 + 100) + 6
= 600 + 6
= 606
Optelling van twee drie-syfer getalle
323 + 436 = 
323 + 436 = (300 + 20 + 3) + (400 + 30 + 6)
= (300 + 400) + (20 + 30) + (3 + 6)
= 700 + 50 + 9
= 759
• Optelling (deur die getal wat bygetel word, te ontbind)
Leerders mag die getal ontbind op maniere wat vir hulle hanteerbaar is. Dit beteken dat
hulle dit op verskillende maniere sal doen.
524 + 82 = 
524 + (40 + 40 + 2)
524 + 40 → 564 + 40 → 604 + 2 = 606
Optelling van twee drie-syfer getalle
323 + 436 = 

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

= 323 + (400 + 20 + 6)
= (323 + 400) + 20 + 6
= (723 + 20) + 6
= 743 + 6
= 749
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 999 • Aftrekking deur die ontbinding van beide getalle
Optelling en • Aftrekking van 999 Aftrekking van drie-sygergetalle van drie-syfergetalle
aftrekking 889 – 137 = 
• Gebruik gepaste
simbole( +, -, =, ) 889 – 137 = (800 + 80 + 9) – (100 + 30 + 7)
• Inoefening van = (800 – 100) + (80 – 30) + (9 – 7)
getalkombinasies tot 30 = 700 + 50 + 2
= 752
• Aftrekking deur die ontbinding van een getal
Aftrekking van drie-sygergetalle van drie-syfergetalle
889 – 137 = 
889 – (100 + 30 + 7)
889 – 100 → 789 – 30 → 759 – 7 = 752
• Gebruik halvering deur die ontbinding van een getal
525 + 16
= 525 + 8 + 8
= (525 + 8) + 8
= 533 + 8
= 541
• Tel aan en terug
805 = 798 = 
Tel aan in ene van 798 is ‘n aangepaste strategie wat gebruik word as getalle na aan
mekaar is.
• Identifiseer amper dubbels
245 + 246
Verduidelik dat dit dubbel 245 + 1 is of dubbel 246 – 1 is.
245 + 245 + 1
= (200 + 40 + 5) + (200 + 40 + 5) + 1

FP Wiskunde Graad 1 - 3
= (200 + 200) + (40 + 40) + (5 + 5) + 1
= 400 + 80 + 10 + 1
= 400 + (80 + 10) + 1
= 400 + 90 + 1

455
= 491
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

456
JAAR)
1.13 • Optelling tot 999 Ontwikkeling en inoefening van optel- en aftrekvaardighede
Optelling en • Aftrekking van 999 Leerders moet sekere soorte optel- en aftrekvaardighede inoefen
aftrekking
• Gebruik gepaste Tel aan of terug tot die naaste 10
simbole( +, -, =, )
588 + 9
• Inoefening van
588 + 10 = 598
getalkombinasies tot 30
598 - 1 = 597
WISKUNDE GRAAD 1-3

588 + 19
588 + 20 = 608
608 – 1 = 607
Leerders behoort geleenthede gegee te word om die volgende tipe van berekeninge met
getalle tot op 800 te doen:
Die optel of aftrek van veelvoude van 10, tot meer as 100
40 + 70
70 + 80
120 – 30
150 – 60
Optel of aftrek van 10 by of van enige twee- of drie-syfer getal insluitende getalle meer as
100
Voorbeeld:
65 + 10
124 + 10
326 – 10
358 - 10
Optel of aftrek van enkele getalle by of van ‘n drie-syfer getal sonder om die tiene te oorskry

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Voorbeeld:
634 +5
775 +  = 779
768 – 4
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 999 Optel en aftrek van enkele getalle by en van ‘n veelvoud van 100
Optelling en • Aftrekking van 999 Voorbeeld:
aftrekking 600 + 4
• Gebruik gepaste
simbole( +, -, =, ) 500 + 3
• Inoefening van 700 - 6
getalkombinasies tot 30 800 - 5
Begin met optel en aftrek by of van veelvoude van 100
100 + 100
100 + 200
200 + 200
300 + 400
Leerders behoort geleenthede gegee te word om patrone in optel en aftrek te oefen
As ek weet dat 1+ 1 = 2
Dan wat is:
10 + 10
100 + 100
Begin met optel of aftrek van veelvoude van enige drie-syfer getalle
Voorbeeld:
675 + 100
762 - 100
Begryp optelling teen die einde van die jaar
Teen die einde van die jaar behoort leerders in staat te wees om:
Die woordeskat van optel te verstaan en te gebruik:
Meer as, optel, som van, totaal, altesaam, is gelyk aan teken. Lees en skryf die simbool vir
optel (+) en die simbool vir is gelyk aan (=)
Gaan voort om die begrip van optelling te ontwikkel as aantel en die spronge op ‘n

FP Wiskunde Graad 1 - 3
getallelyn, byvoorbeeld,
beantwoord die volgende.
Wat moet ek by 67 tel om 85 te kry?

457
Die getallesin vir my vraag is: 67 +  = 85.
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

458
JAAR)
1.13 • Optelling tot 999 Reageer op die volgende tipe vrae:
Optelling en • Aftrekking van 999 • Tel 43 en 19 bymekaar
aftrekking
• Gebruik gepaste • Tel tien by 167
simbole( +, -, =, )
• 51 plus 83
• Inoefening van
• Tel 70 by 50
getalkombinasies tot 30
• 280 = 120 + 80 + 
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Wat is 30 meer as 160

• Vind die som van 156 en 14
• Tel twaalf by een honderd vyf en sewentig
• Watter getal is tien meer as 483?
• Watter getal moet jy by 45 tel om 178 te kry?
• Watter getal moet jy by 25 tel om 178 te kry?
• Wat moet by 56 getel word om 170 te kry?
• Drie honderd plus vier tiene plus 3 ene
• 12 tiene plus 8 ene
• 245 + 10 =  245 + 20 =  245 + 30 = 
Weet dat  in die plek van ‘n onbekende getal is
45 + 81 = 

67 +  = 125

47 + 32 + 8 = 

31 +  + 20 = 160

 + r = 100

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 + r = 120

 + r = 450
Begryp en gebruik die kennis dat optel in enige volgorde gedoen kan word:
178 + 12 = 190 daarfore 12 + 178 = 190
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 999 Begrip van aftrekking teen die einde van die jaar
Optelling en • Aftrekking van 999 Die woordeskat met betrekking tot aftrekking verstaan en gebruik.
aftrekking
• Gebruik gepaste Wegneem, aftrek, hoeveel is oor, hoeveel minder is.. as..., verskil tussen, hoeveel meer is...
simbole( +, -, =, ) as...., hoeveel meer is nodig om ... te maak. Lees en skryf die simbool vir aftrekking (-)
• Inoefening van Gaan voort om die begrip van aftrekking te ontwikkel as:
getalkombinasies tot 30
Wegneem; en
vind die verskil tussen.
Verstaan dat wanneer ‘n nul weggeneem word, die getal onveranderd bly:
192 – 0 = 192 192 = 192 – 0
Reageer op geskrewe vrae wat op ‘n verskeidenheid maniere gestel word soos:
• 37 neem weg 13
• Neem 40 van 280
• 162 minus 42
• Trek 45 af van 390
• Wat is die verskil tussen 738 en 157?
• Hoeveel minder is 117 as 449?
• Watter getal moet jy van 56 aftrek om 122 te kry?
• Watter getal moet jy van 56 aftrek om 132 te kry?
• Watter getal moet jy van 56 aftrek om 142 te kry?
• Vind getalpare met ‘n verskil van 10
• Daar is 45 potlode in die onderwyser se laai. Sy deel 17 potlode uit. Hoeveel is oor?
Vind getalpare met ‘n verskil van 20.
Weet dat  in die plek van ‘n onbekende getal is.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
557 – 134 = 
800 – 530 = 
762 –  = 448
598 – 42 = 

459
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

460
JAAR)
1.13 • Optelling tot 999 687 –  = 375
Optelling en • Aftrekking van 999 13 – 6 = 15 – 
aftrekking  – 18 = 24
• Gebruik gepaste
simbole( +, -, =, ) 174 – 14 = 
• Inoefening van 199 –  = 25
getalkombinasies tot 30 Begin verstaan that:
125 – 10 verskil van 10 - 125
WISKUNDE GRAAD 1-3

Begryp en gebruik die verwantskap tussen optel en aftrek.

Sê en skryf ooreenstemmende aftrekfeite om ‘n gegewe optelfeit en omgekeerd.
byvoorbeeld:
25 + 68 = 93 impliseer dat 93 – 68 = 25 is
68 + 25 = 93 impliseer dat 93 – 25 = 68 is
122 – 104 = 18 impliseer dat 18 + 104 = 122 is
Beantwoord die volgende sonder die gebruik van apparaat:
Indien jy weet dat 145 + 120 = 265
Wat is:
120 + 145
265 – 120
265 – 145
Indien jy weet dat 154 – 38 = 116
Wat is:
154 – 116
116 + 38
38 + 116

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Skryf en antwoord die volgende
64 – 37 =  daarom 37 +  = 64
137 – 17 =  daarom  + ∆ = 137
200 – 100 =  daarom  + 100 = 200
89 – 38 = 51; 51 is die verskil omdat  + ∆ = 89
Skryf vier getalsinne deur hierdie getalle gebruik: 160, 35, 125
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.13 • Optelling tot 999 Kontroleer antwoorde van berekeninge
Optelling en • Aftrekking van 999 Beoordeel redelikheid van oplossings
aftrekking
• Gebruik gepaste Leerders behoort gelei te word om die redelikheid van oplossings te beoordeel.
simbole( +, -, =, )
Een manier om dit te doen is om hul antwoorde te skat voordat dit bereken word. Wanneer
• Inoefening van twee getalle wat is na aan mekaar, bv. 45 en 46 bymekaar getel moet word, kan leerders
getalkombinasies tot 30 gebruik maak van verdubbeling as ‘n manier om hul nantwoorde te skat.
Kontroleer oplossings
Leerders behoort weet dat hulle:
• ‘n optelsom teenoor ‘n afreksom kan kontroleer. Voorbeeld: As 36 + 18 = 54; dan is
54 – 18 = 36
• ‘n aftreksom teenoor ‘n optelsom kan kontroleer. Voorbeeld 84 – 48 = 36, dan is 36 +
48 = 84
Gebruik die inverse bewerking om oplossings te kontroleer. Dit is een rede waarom optel en
aftrek saam onderrig moet word.
1.14 • Vermenigvuldig getalle Gedurende hierdie kwartaal, gaan leerders voort om:
1 tot 10 met 1, 2, 3, 4,
Herhaalde • die woordeskat van vermenigvuldiging te ken en verstaan;
5, 10
optelling
• vermenigvildiging as rye/roosters voor te stel;
wat lei tot • Gebruik gepaste
vermenigvul- simbole (x, =, ) • die gepaste simbole te gebruik om getalsinne te interpreteer;
diging
• verstaan dat herhaalde optelling deur ‘n vermenigvuldigingsteken voorgestel kan word;
• verstaan en oefen dat vermenigvuldiging in enige volgorde gedoen kan word (die
kommunitatiewe wet of beginsel);
• gebruik die getallelyn om vermenigvuldigingsberekeninge te wys en die vermoê om die
voorstellings te verduidelik (hoe die spronge herhaalde optel wys); en
• dreunsang die vermenigvuldigingstafels.
Teen die einde van die kwartaal behoort leerders:
Die woordeskat van vermenigvuldiging in praktiese situasies te gebruik:

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Dubbel, keer, vermenigvuldig met, veelvoude van ..., groepe van ..., soveel keer as (groot,
lank, wyd ...), twee, driekeer soveel, en lees en skryf die vermenigvuldigingsteken ()
Gebruik die woordeskat om vermenigvuldigingsbewerkings te doen

461
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

462
JAAR)
1.14 • Vermenigvuldig getalle Verstaan vermenigvuldiging as herhaalde optelling
1 tot 10 met 1, 2, 3, 4,
Herhaalde 6 wat 3 keer bygetel word is dieselfde as:
5, 10
optelling
6 + 6 + 6 = 18
wat lei tot • Gebruik gepaste
vermenigvul- simbole (x, =, ) 3 groepe van 6 = 18
diging
3 maal 6 = 18
6 x 3 = 18
WISKUNDE GRAAD 1-3

3 x 6 = 18

Verstaan vermenigvuldiging as die beskrywing van ‘n ry/rooster

Begin herken dat vermenigvuldiging in enige volgorde gedoen kan word
Reageer op vrae wat op verskillende maniere gestel word
Twee vywe
Dubbel 5
3 keer 5
Drie tellers in ‘n ry. Daar is 4 rye. Hoeveel tellers is daar altesaam?
2 maal met 7
16 keer 2
Verstaan die kommutatiewe wet van vermenigvuldiging
3 x 4 = 12 is dieselfde as 4 x 3 = 12
Verstaan die gebruik van die plekhouer  wat in die plek van ‘n onbekende getal is
2+2+2=
2x=6
5 + 5 +5 + 5 + 5 therefore 5 x r = 25

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

4 + 4 + 4 therefore 4 x 3 = 
10 + 10 + 10 + 10 + 10 therefore 10 x  = 50
5 x  =  x 5 = 45
4x8=x4
8 + 8 + 8 = 3 eights = 8 x  = 24
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.14 • Vermenigvuldig getalle Verstaan die verwantskap tussen vermenigvuldiging en verdubbeling
1 tot 10 met 1, 2, 3, 4,
Herhaalde Kopieer die onderstaande tabel. Voltooi die ‘4 maaal ry’
5, 10
optelling
wat lei tot • Gebruik gepaste 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
vermenigvul- simbole (x, =, ) 4s
diging
2s

Gebruik ‘n verskeidenheid beelde om vermenigvuldiging te doen

• Vermenigvuldigingsroosters
• Vloeidigramme
• Tabelle

FP Wiskunde Graad 1 - 3
463
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

464
JAAR)
1.15 • Verdeel getalle tot 99 Hoe verskil kwartaal 3 van kwartaal 2?
met 1, 2, 3, 4, 5, 10 Teen die einde van die kwartaal moet leerders kan:
Deling
• Gebruik gepaste • Verstaan dat halvering die omgekeerde is van versubbeling en die dubbel en helfte van
simbole (÷, =, ) alle getalle tot 20 kan herroep;
• Deling as groepering ervaar;
• Verstaan en die verwantskap tussen vermenigvuldiging en deling waardeer en weet dat
hulle omgekeerde operasies is;
• Praktiese en informele skriftelike metodes gebruik om deling van twee-syfergetalle met
WISKUNDE GRAAD 1-3

een-syfergetalle te doen;
• Hul kennis van plekwaarde gebruik om vermenigvuldigings- en delingberekeninge te
doen;
• Hul berekeninge kan verduidelik met redes;
• Hul antwoorde bespreek en denkwyse kann verduidelik; en
• Kennis van getalbewerkinge gebruik asook die ooreenstemmende omgekeerde
bewerking, insluitend verdubbeling en halvering, omberekeninge te skat en kontoleer.
Rekorderingstrategieë
Daar is sekere rekorderingstrategieë wat leerders in graad 3 mag gebruik. Leerders sal nie
al hierdie strategieë ewe goed gebruik nie. Hulle moet gelei word om na die delingetalsin
te kyk en te besluit op die gepaste strategie wat gebruik kan word. Die verwagting is dat
leerders nie meer afhanklik sal wees om prente te teken nie en getalle sal gebruik om hul
denkwyse te verduidelik.
Herhaalde aftrek
Hierdie strategie sal gebruik word wanneer woordprobleme opgelos word en leerders moet
gelei word om na die getalgebied te kyk en te besluit of die berekening gedoen kan word
deur herhaalde aftrek te gebruik.
40 ÷ 8 = 
40 – 8 → 32 – 8 → 24 – 8 → 16 – 8 → 8 – 8 = 0
Leerders tel die aantal kere wat hulle 8 afgetrek het om tot by 0 te kom.
Herhaalde optelling
Sommige leerders mag hierdie strategie gebruik as hulle die verwantskap tussen

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

vermenigvuldiging en deling verstaan. Weereens sal die getalgebied bepaal of hierdie
strategie toepaslik is of nie.
40 ÷ 8 = 
8 + 8 → 16 + 8 → 24+ 8 → 32 + 8 → 40
Leerders tel die aantal kere wat hulle 8 bygetel het om 40 te kry.
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.15 • Verdeel getalle tot 99 Gebruik van vermenigvuldiging
met 1, 2, 3, 4, 5, 10
Deling Leerders behoort te kan sê: “Wat weet ek van vermenigvuldiging wat my sal help om deling
• Gebruik gepaste te bereken?”
simbole (÷, =, )
Leerders kan die vermenigvuldigingsfeite op ‘n ideebord neerskryf om hulle te help met
deling

Ideebord
Ek weet: 10 x 3 = 30
Ek weet: 4 x 3 = 12
72 ÷ 3 = 
10 x 3 = 30
10 x 3 = 30
30 + 30 = 60
72 – 60 = 12.
4 x 3 = 12
10 + 10 + 4 = 24
Dus: 72 ÷ 3 = 24
Distrubutiewe beginsel
Die distrubutiewe beginsel van deling oor optelling beteken dat die getal opgebreek kan
word in kleiner dele wat makliker is om te bereken.
39 ÷ 3 = 
= (30 + 9) ÷ 3
= (30 ÷ 3) + (9 ÷ 3)
= 10 + 3
= 13

FP Wiskunde Graad 1 - 3
465
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

466
JAAR)
1.15 • Verdeel getalle tot 99 Opbreek van getalle in halwes: 60 word halveer
met 1, 2, 3, 4, 5, 10
Deling Die leerders sê vir hulself: “Wat weet ek van deling met 5?” Leerders weet dat 30 deur 5
• Gebruik gepaste gedeel kan word en dat daar geen res is nie.
simbole (÷, =, )
60 ÷ 5 = 
30 ÷ 5 = 6
30 ÷ 5 = 6
WISKUNDE GRAAD 1-3

6 + 6 = 12
Gebruik halvering om met 4 te deel
Leerders het verdubbel en halveer vir die afgelope drie jaar. Hulle moet hierdie vaardighede
gebruik as berekeningstrategieë. Kennis van verdubbeling en halvering kan by deling
toegepas word:
96 ÷ 4 = 
96 ÷ 2 = 48
48 ÷ 2 = 24
Teen die einde van die kwartaal behoort leerders die volgende te kan doen:
Verstaan, gebruik en begin lees:
Een elk, twee, elk ... deel, helfte, halveer, hele, deel deur 3, deel deur 4, verdeel in 2,
oorbly, deel deur ... gelyke groepe van ...
Lees, skryf en gebrui die deelteken (÷)
Gebruik hierdie taal om delingsberekeninge te doen
Verstaan deling as groepering of herhaalde aftrekking
Reageer op geskrewe vrae wat op ‘n verskeidenheid maniere gestel word:
Verdeel 16 deur 2
Deel 20 deur 5

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

Hoeveel vywe maak 50?
Hoeveel 10c stukke maak 50c?
Hoeveel viers in 20, in 28, in 36?
Hoeveel vywe in 20, in 40, in 50, in 60?
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)

CAPS
1.15 • Verdeel getalle tot 99 Annina sê sy leer elke dag 5 nuwe woorde. Sy neem  dae om 40 woorde te leer.
met 1, 2, 3, 4, 5, 10
Deling 6 tiene ÷ 3 =  tiene
• Gebruik gepaste
Herken die gebruik van simbole soos  vir onbekende getalle
simbole (÷, =, )
Kyk na die onderstaande tellers en voltooi die getalsinne

      
    
    

Daar is  groepe van 3

15 – 3 – 3 –  –  –  = 0
15 ÷ 3 = 
Kyk na die tekening en voltooi die sinne:

 
                   

Daar is  kolle altesaam en daar is r groepe van 3 kolle elk. Dus:  ÷ 3 = ∆

Daar is  kolle altesaam en daar is 4 groepe van 3 kolle in elk.
Dus:  ÷ 4 = ∆
Kopieer en voltooi:
20 ÷ 2 =  20 ÷  = 10 20 ÷  = 2
21 ÷ 3 =  21 ÷  = 7 21 ÷ 7 = 
Verstaan die reëls vir deling met 1 en 0
6 ÷1 = 
8÷1=
12 ÷  = 12

FP Wiskunde Graad 1 - 3
6÷0=
÷4=0
1÷1=

467
0÷7=
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)

468
JAAR)
1.15 • Verdeel getalle tot 99 Gebruik, lees en begin skryf:
met 1, 2, 3, 4, 5, 10
Deling Bly oor, res ...
• Gebruik gepaste
Bereken reste wanneer delingsberekeninge gedoen word:
simbole (÷, =, )
12 ÷ 5 is 2 res 2
23 ÷ 7 is 3 res 2
Verstaan die verwantskap tussen vermenigvuldiging en halvering
WISKUNDE GRAAD 1-3

Beantwoord die volgende tipe vrae:

Kopieer die onderstaande tabel.

Voltooi die ‘maal 4’ ry. Watter patroon sien jy?

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
4s
2s
Halveer die getale in die ‘maal 4’ ry om die getalle in die ‘maal 2 ry te kry.
Watter patroon sien jy?
Verstaan dat deling die omgekeerde bewerking is van vermenigvuldiging.
Wys hierdie getalsinne met tekeninge

4 x 5 =  20 ÷ 5 = 

12 x 4 =  48 ÷ 4 = 

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER-
(VEREISTES VIR DIE EINDE DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE
VAN DIE JAAR) KWARTAAL 4 uur 24 minute)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Getalgebied 999 Voorbeelde van vrae wat gevra kan word:
Hoofrekene • Orden ‘n gegewe versameling Getalbegrip:
geselekteerde getalle
• Vergelyk getalle tot 999 en sê Getalnamr en –simbole
watter is minder of meer Hou ‘n kaart omhoog en skryf ‘n getalnaam neer. Kies ‘n leerder om die bypassende
• Weet watter getalle is 1 meer getal te skryf.
of 1 minder
Meer of minder
• Weet watter getalle is 2 meer
of 2 minder Wat is
• Weet watter getalle is 3 meer 1 minder as 900
of 3 minder
1 meer as 899
• Weet watter getalle is 4 meer
4 minder 2 meer as 702
• Weet watter getalle is 5 meer 2 minder as 405
of 5 minder
3 meer as 477
• Weet watter getalle is 10 meer
of 10 minder 3 minder as 251
Vinnige herroep: 4 meer as 868
• Optel en aftrekfeite tot 20
4 minder as 967
• Optel of aftrek veelvoude van
10 van 0 tot 100 5 meer as 729
• Vermenigvuldiging- en 5 minder as 685
delingfeite vir die:
-- 2-maal tafel tot op 2 x 10 10 meer as 490
-- 10-maal tafel tot op 10 x 10 10 minder as 660
Hoofrekenestrategieë Wat is die 5de letter van die alfabet?
Gebruik die volgende
Wat is die 9de maand van die jaar?
rekenstrategieë:
• Sit die groter getal eerste en Ordening en vergelyking
tel aan of terug Watter getal is meer: 621 of 671?
• getallelyn
Gee getal tussen 154 en 159.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Verdubbeling en halvering
• Opbou en afbreek
• Gebruik die verwantskap
tussen optel en aftrek
• Gebruik die verwantskap

469
tussen vermenigvuldiging en
deling
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER-
(VEREISTES VIR DIE EINDE DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE
VAN DIE JAAR) KWARTAAL 4 uur 24 minute)

470
1.16 Getalbegrip: Getalgebied 999 Optelling en aftrekkingsfeite:
Hoofrekene • Orden ‘n gegewe versameling • Ken al die optelling en aftrekking getalkombinasies tot 20.
geselekteerde getalle
 + r = 20
• Vergelyk getalle tot 999 en sê
watter is minder of meer  + r = 16
• Weet watter getalle is 1 meer 20 =  - r
of 1 minder
Optel- en aftrekfeite vir al die getalle tot en met 20.
• Weet watter getalle is 2 meer
of 2 minder 1 + 11 = 12 11 + 1 = 12
WISKUNDE GRAAD 1-3

• Weet watter getalle is 3 meer 2 + 10 = 12 10 + 2 = 12

of 3 minder 3 + 9 = 12 9 + 9 = 12
• Weet watter getalle is 4 meer
18 – 4 = 14 18 – 14 = 4
4 minder
• Weet watter getalle is 5 meer 18 – 5 = 13 18 – 13 = 5
of 5 minder 18 – 6 = 12 18 – 12 = 6
• Weet watter getalle is 10 meer Vinnige herroeping van dubbels tot 20. Dit behoort die ooreenstemmende
of 10 minder aftrekkingsfeite in te sluit.
Vinnige herroep:
• 1 + 1 = 2
• Optel en aftrekfeite tot 20
• 2 + 2 = 4
• Optel of aftrek veelvoude van
10 van 0 tot 100 • 3 + 3 = 6
• Vermenigvuldiging- en • 4 + 4 = 8
delingfeite vir die:
• 5 + 5 = 10
-- 2-maal tafel tot op 2 x 10
• 6 + 6 = 12
-- 10-maal tafel tot op 10 x 10
Hoofrekenestrategieë • 7 + 7 = 14
Gebruik die volgende • 8 + 8 = 16
rekenstrategieë: • 9 + 9 = 18
• Sit die groter getal eerste en
• 10 + 10 = 20
tel aan of terug
• getallelyn Wys die getal wat bygetel moet word om 20 te maak (skryf dit neer of gebruik

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

plekwaarde- of spreikaarte).
• Verdubbeling en halvering
• Opbou en afbreek • 8
• Gebruik die verwantskap • 2
tussen optel en aftrek • 9
• Gebruik die verwantskap
• 15
tussen vermenigvuldiging en
deling • 3
 BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER-
(VEREISTES VIR DIE EINDE DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE
VAN DIE JAAR) KWARTAAL 4 uur 24 minute)

CAPS
1.16 Getalbegrip: Getalgebied 999 Watter getal bly oor wanner …. Van 20 weggeneem word (skryf dit neer of gebruik
• Orden ‘n gegewe versameling plekwaarde-of spreikaarte)
Hoofrekene
geselekteerde getalle • 5
• Vergelyk getalle tot 999 en sê
• 18
watter is minder of meer
• Weet watter getalle is 1 meer • 0
of 1 minder • 14
• Weet watter getalle is 2 meer • 7
of 2 minder
• Weet watter getalle is 3 meer Berekeningstrategieë:
of 3 minder Gebruik berekeningstrategieë om effektief op te tel en af te trek.
• Weet watter getalle is 4 meer Tel verskeie getalle by deur strategieë soos die volgende te gebruik:
4 minder
Soek pare getalle wat 10 maak en gebruik hierdie eerste
• Weet watter getalle is 5 meer
of 5 minder 2+7+8
• Weet watter getalle is 10 meer 2 + 8 maak 10 en tel 7 by.
of 10 minder
• Sit die groter getal eerste om aan of terug te tel
Vinnige herroep:
• Optel en aftrekfeite tot 20 5 + 15
• Optel of aftrek veelvoude van Hernoem die getalsin:15 + 5 en tel aan tot 20
10 van 0 tot 100 • Verander ‘n getal na 10 en tel 1 by of trek 1 af
• Vermenigvuldiging- en
delingfeite vir die: Voorbeeld:
-- 2-maal tafel tot op 2 x 10 8 + 9 = 17 en verduidelik dat 8 + 9 = 8 + 10 – 1 gedoen kan word
-- 10-maal tafel tot op 10 x 10 6 + 11 = 17 en verduidelik dat 6 + 10 + 1 gedoen kan word
Hoofrekenestrategieë 17 – 9 = 8 en verduidelik dat 17 – 10 + 1 gedoen kan word
Gebruik die volgende
• Breek ‘n getal op in dele en tel by
rekenstrategieë:
• Sit die groter getal eerste en Opbou en afbreek van getalle:
tel aan of terug Gebrui hoofrekene en verduidelik:
• getallelyn Gaan voort om getalle in ‘kleiner dele’ op te breek

FP Wiskunde Graad 1 - 3
• Verdubbeling en halvering
8 + 12
• Opbou en afbreek
= 8 plus (10 + 2)
• Gebruik die verwantskap
tussen optel en aftrek = 8 + 2 + 10
• Gebruik die verwantskap

471
= 10 + 10
tussen vermenigvuldiging en
deling = 20
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER-
(VEREISTES VIR DIE EINDE DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE
VAN DIE JAAR) KWARTAAL 4 uur 24 minute)

472
1.16 Getalbegrip: Getalgebied 999 • Gebruik verdubbeling as hoofrekenestrategie
Hoofrekene • Orden ‘n gegewe versameling Identifiseer amper-dubbels, byvoorbeeld:
geselekteerde getalle
• Vergelyk getalle tot 999 en sê 8 + 7 = 15 verduidelik dat dit dubbel 7 plus 1 of dubbel 8 minus 1 is
watter is minder of meer Herken dat wanneer twee getalle na aan mekaar is, dit makliker is om aan te tel as
• Weet watter getalle is 1 meer om terug te tel.
of 1 minder
17 - 13 = 4 en verduidelik dat 4 vanaf 13 tot by 17 aangetel word
• Weet watter getalle is 2 meer
of 2 minder Sommige hoofrekene kan sonder apparaat gedoen word, maar dit is dikwels nuttig
WISKUNDE GRAAD 1-3

om hoofrekene met apparaat te doen.

• Weet watter getalle is 3 meer
of 3 minder Voorgestelde apparaat
• Weet watter getalle is 4 meer • ‘n Getallelyn (gestruktureerd en leeg)
4 minder
• Weet watter getalle is 5 meer • ‘n Getalrooster
of 5 minder • Plekwaardekaarte (spreikaarte)
• Weet watter getalle is 10 meer
of 10 minder • Telkrale
Vinnige herroep:
• Optel en aftrekfeite tot 20
• Optel of aftrek veelvoude van
10 van 0 tot 100
• Vermenigvuldiging- en
delingfeite vir die:
-- 2-maal tafel tot op 2 x 10
-- 10-maal tafel tot op 10 x 10
Hoofrekenestrategieë
Gebruik die volgende
rekenstrategieë:
• Sit die groter getal eerste en
tel aan of terug
• getallelyn

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

• Verdubbeling en halvering
• Opbou en afbreek
• Gebruik die verwantskap
tussen optel en aftrek
• Gebruik die verwantskap
tussen vermenigvuldiging en
deling
 BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR
ONDER-
(VEREISTES VIR DIE EINDE DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE
VAN DIE JAAR) KWARTAAL 4 uur 24 minute)

CAPS
1.17 • Gebruik en benoem breuke in Teen die einde van die kwartaal, behoort leerders:
bekende kontekste insluitende
Breuke • Herken breuke in vorms en vaslegging van hul begrip dat halwes ewe groot moet
halwes, kwarte, agstes,
wees;
derdes, sesdes, vyfdes
• Weet dat vier kwarte een hele maak en dat elke kwart ewe groot moet wees;
• Herken breuke in die vorm
van diagramme • Die breuke van groepe voorwerpe moet vind;

• Begin herken dat twee halwes • Lees en skryf breukname; en

of drie derdes een hele maak • Orden, beskryf en vergelyk breuke.
en dat een helfte en twee
kwarte ekwivalent is Teen die einde van die kwartaal, verstaan leerders breuke as deel van ‘n geheel en
is hulle in staat om eenvoudige vrae te beantwoord:
• Skryf breuke as 1 halwe, 2
• halwes = een hele
derdes
• kwarte = een hele
• derdes = een hele
• vyfdes = een hele
• sesdes = een hele
Reageer op vrae soos:
Wanneer ‘n vorm in 2 gelyke dele verdeel word, noem ons die dele___
Wanneer ‘n vorm in 3 gelyke dele verdeel word, noem ons die dele___
Wanneer ‘n vorm in ____ gelyke dele verdeel word, noem ons die dele kwarte.
Vermoë om die grootte van die breuke te vergelyk
 

Is 1 halwe groter of kleiner as 3 kwarte?

Hoeveel kwarte is dieselfde as 1 hele?

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Hoeveel agtstes is dieselfde as 1 hele?
Is twee kwarte gelyk aan 1 halwe?
Vind die breuk van ‘n versameling voorwerpe.

473
Daar is 12 krale. 8 is pienk en 4 is wit.
Watter breuk van die krale is wit?
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 3 KWARTAAL 4
2: PATRONE, FUNKSIES EN ALGEBRA

474
BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4
JAAR)
2.1 Kopieër, brei uit en Patrone rondom ons Leerders werk met patrone uit die natuur, moderne alledaagse lewe en ons kultuurerfenis
beskryf vanaf graad 1 tot graad 6. Dit beteken dat daar nie baie tyd aan die onderwerp spandeer
Meetkun- Identifiseer, beskryf
hoef te word nie. Gepaste aktiwiteite en patrone moet gekies word vir elke graad.
dige patrone Kopieër, brei uit en in woorde en kopieër
beskryf in woorde Meetkundige patrone Een tipe patroon waaarna leerders kan kyk is simmetrie, byvoorbeeld meeste blare en
diergesigte is simmetries. So ook baie insekte indien dit van bo af bekyk word en die
• eenvoudige patrone • in die natuur
WISKUNDE GRAAD 1-3

patrone op baie voëls se onderkante.

met voorwerpe
• van moderne
In Graad 3 word daar gefokus om die simmetrielyn te vind deur papiervou en nabetragting.
• eenvoudige patrone alledaagse lewe
Leerders kan patrone maak deur vorms uit die gevoude papier te knip. Dit kan die maak
deur lyne, vorms of
• van ons kulturele van papierdoilies en tradisionele rakpapier met uitgeknipte patrone insluit. Leerders kan
voorwerpe te teken
erfenis daarna kyk en oor die patrone op die items praat.
Skep en beskryf eie
Leerders kan ook na patrone kyk op
patrone
• heinings (draad, hout of sement);
Skep en beskryf eie
Meetkundige patrone • baksteenwerk en vloerteëls;
• met voorwerpe • weefwerk;
• eenvoudige patrone • klere en materiaal;
deur lyne, vorms of
• borde, koppies en pierings;
voorwerpe te teken
• sokker balle;
Patrone om ons
• diere soos koeie, motte en skoenlappers, zebras, kameelperde, luiperds, voëls en insekte
Identifiseer, beskryf
in woorde en kopieër • blomme en blare;
Meetkundige patrone
• muurpapier, insluitende muurpapier gemaak van gedrukte verpakking wat dikwels in hutte
• in die natuur en informele behuising aangetref word;
• vanuit moderne • tradisionele of moderne kralewerk; en
alledaagse lewe
• tradisionele kleipotte of geweefde mandjies.
• vanuit ons kulturele

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

erfenis
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4
JAAR)

CAPS
2.1 Kopieër, brei uit en Patrone rondom ons Hoe kan leerders die patrone rondom hulle beskryf? 1 les
beskryf
Meetkun- Identifiseer, beskryf Daar is verskillende maniere om die patrone om ons te beskryf. Die meeste patrone om ons
dige patrone Kopieër, brei uit en in woorde en kopieër bestaan uit lyne, vorms of voorwerpe. Die vorms of voorwerpe hoef nie by die Meetkundige
beskryf in woorde Meetkundige patrone 2-D of 3-D voorwerpe waarmee in Graad 2 gewerk is aan te sluit nie. Al waarna leerders
kyk is:
• eenvoudige patrone • in die natuur
met voorwerpe • wat word herhaal bv. kolletjies, lyne, enige tipe vorm; en
• van moderne
• eenvoudige patrone alledaagse lewe • hoe dit herhaal word bv.
deur lyne, vorms of
• van ons kulturele • reguit lyne wat mekaar kruis (soos in ‘n vadoek ), lyne wat aan die onderkant van
voorwerpe te teken
erfenis materiaal of dwarsoor ‘n hemp, lyne wat langs ‘n broekspyp afloop;
Skep en beskryf eie
• geboë lyne soos die wanneer jy ‘n ui middeldeur sny;
patrone
• onreëlmatige lyne soos die lyne van vingerafrdrukke en sebrastrepe en plooie op olifante,
Skep en beskryf eie
renosters en baie ou mense;
Meetkundige patrone
• golwende lyne wat jy kry wanneer jy deur ‘n kool sny, of wat jy op ‘n sandduin vind
• met voorwerpe
• eweredig verspreide kolle van dieselfde grootte is,
• eenvoudige patrone
deur lyne, vorms of • vorms van dieselfde grootte;
voorwerpe te teken
• vorms van dieselfde kleur; of
Patrone om ons
• patrone met verskillende vorms: die vorms wat die patrone op ‘n kameelperd maak is
Identifiseer, beskryf almal verskillend
in woorde en kopieër
Meetkundige patrone
• in die natuur
• vanuit moderne
alledaagse lewe
• vanuit ons kulturele
erfenis

FP Wiskunde Graad 1 - 3
475
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPPE EN VAAR-
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OF RIGLYNE VIR ONDERRIG TYDSDUUR
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4

476
JAAR)
2.2 Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en Sien notas vir kwartaal 1. 3 lesse
beskryf beskryf
Getalpa- Brei die reeks uit om die volgende in te sluit
trone Kopieër, brei uit en Kopieër, brei uit en
• 1e van enige getalle tussen 0 en 1 000
beskryf eenvoudige beskryf eenvoudige
enkel getalreekse tot ten enkel getalreekse tot tien • 10e van enige veelvoud van 10 tussen 0 en 1 000
minste 200. minste 1 000.
• 5e van enige veelvoud van 5 tussen 0 en 1 000
Skep en beskryf eie Getalpatrone behoort
aantel en terugtel in te • 2e van enige veelvoud van 2 tussen 0 en 1 000
patrone
WISKUNDE GRAAD 1-3

sluit: • 100e van enige veelvoud van 100 tot tien minste 1 000
Skep en beskryf eie
getalle patrone. • 1’s van enige getalle • 50s van enige veelvoud van 50 tot tien minste 1 000
tussen 0 en 1 000
• 25e van enige veelvoud van 25 tot tien minste 1 000
• veelvoude van 10
tussen 0 en 1 000 • 20s van enige veelvoud van 20 tot tien minste 1 000
• veelvoude van 5 Gebruik voorwerpe, prente, tabelle en ‘n vloeidiagram om leerders te ondersteun in hul
tussen 0 en 1 000 oorgang van oorslaantel en rangorde tot vermenigvuldiging met 10, 5, 2, 4, 3.
• veelvoude van 2
tussen 0 en 1 000
• veelvoude van 100 tot
tien minste 1 000
• veelvoude van 50 tot
tien minste 1 000
• veelvoude van 25 tot
tien minste 1 000
• veelvoude van 20 tot
tien minste 1 000
Skep en beskryf eie
patrone
• Skep en beskryf eie

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

getalpatrone
• Die veelvoude
gespesifiseer in
graad 2 met vergrote
getalgebiede
• 20s,25s, 50s,100e tot
tien minste 1000
 GRAAD 3 KWARTAAL 4
3. RUIMTE EN VORM (MEETKUNDE)

BEGRIPPE EN VAARDIGHEDE BEGRIPS- EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
ONDER-
(VEREISTES VIR DIE EINDE DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE
VAN DIE JAAR) KWARTAAL 4 uur 24 minute)
3.2 Reeks van voorwerpe Reeks van voorwerpe Sien notas vir kwartaal 2. 1 les
3-D Herken en benoem 3-D Herken en benoem Hierdie kwartaal word die werk oor 3-D voorwerpe ingeoefen, hersien en vasgelê
voorwerpe voorwerpe in die klaskamer en 3-D voorwerpe in die deur geskrewe oefeninge.
in prente klaskamer en in prente
Fokus op herkenning en benoeming van:
• bal vorms, (sfere) • bal vorms, (sfere)
• bal vorms (sfere);
• boksvorms (prismas) • boksvorms (prismas)
• boksvorms (prismas);
• silinders • silinders
• silinders;
• piramides • piramides
• piramides; en
• keëls • keëls
• keëls
Kenmerke van voorwerpe Kenmerke van
wanneer prente van Meetkundige of alledaagse voorwerpe aan leerders gewys
voorwerpe
Beskryf, sorteer en vergelyk 3-D word.
voorwerpe van: Beskryf, sorteer en
Vrae behoort leerders te fokus op
vergelyk 3-D voorwerpe
• 2-D vorms wat die vlakke van
in terme van: • of die oppervlakke van voorwerpe is geboë of plat is; en
3-D voorwerpe voorstel
• 2-D vorms wat die • of die plat oppervlakke van voorwerpe driehoeke, reghoeke, vierkante of sirkels is.
• plat of geboë oppervlakke
voorkoms van 3-D
Gefokusde akwiwiteite voorwerpe uitmaak
Neem waar en bou gegewe • plat of geboë
oppervlakke
• 3-D voorwerpe deur gebruik te
maak van konkrete materiale
soos uitsny 2-D vorms, klei,
tandestokkies, strooitjies,
ander 3-D Meetkundige
voorwerpe
3.4 Simmetrie Simmetrie Die werk oor simmetrie deur papier vou gedoen in kwartaal 2, behoort leerders 1 les

FP Wiskunde Graad 1 - 3
te help om lyne van simmetrie in Meetkundige en nie-Meetkundige voorwerpe te
Simmetrie • Herken en teken lyne van • Herken en teken lyne
identifiseer.
simmetrie in 2-D Meetkundige van simmetrie in 2-D
en nie-Meetkundige vorms Meetkundige en nie- Geskrewe oefeninge behoort voorbeelde in te sluit waar
Meetkundige vorms
• Bepaal die lyn van simmetrie • Die lyne van simmetrie nie ‘n vertikale lyn is nie; en

477
deur papier te vou en
• daar meer as een simmetrielyn in die vorm of voorwerp is.
weerkaatsing
WISKUNDE GRAAD 1-3
 GRAAD 3 KWARTAAL 4
4. METING

478
BEGRIPS- EN TYDSDUUR
BEGRIPPE EN VAAR-
ONDER- VAARDIGHEIDS-
DIGHEDE (VEREISTES VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE FOKUS VIR
DIE EINDE VAN DIE JAAR) uur 24 minute)
KWARTAAL 4
4.1 Lees die tyd Lees die tyd Leerders oefen voortdurend om oor tydsduur en die volgorde van tyd te praat. 2 lesse
Tyd • Lees datums op kalenders • Lees datums op Gedurende klasonderrig en gefokusde groeponderrig, gaan leerders voort om te praat oor
kalenders die dae van die week, maande van die jaar en die huidige dag se datum asook die dae
• Dui verjaardae,
• Plaas verjaardae, voor en na die huidige dag te praat. Leerders gaan voort om die volgende op ‘n kalender te
godsdienstige feeste,
religieuse noteer:
openbare vakansiedae,
WISKUNDE GRAAD 1-3

feeste, publieke
historiese gebeure, • verjaardae;
vakansiedae,
skoolgebeure op ‘n
historiese gebeure, • godsdienstige feeste;
kalender aan
skoolfunksies op ‘n
• historiese gebeure;
• Lees 12-uur tyd in kalender
o ure • Lees 12-uur tyd in • skoolgebeure; en
o ure • openbare vakansiedae.
o halfure
o halfure
o kwartiere Gaan op ‘n daaglikse basis voort om leerders te vra om tyd te lees.
o kwartiere
o minute o minute o in uur en minute op ‘n digitale horlosie; en

op analogiese horlosies en op analogiese o in ure, half ure en kwart ure op analogiese horlosies.
digitale horlosies en ander horlosies en digitale Leerders kan byvoorbeeld gevra word hoe laat die skool of pouse begin en wanneer hulle
digitale instrumente wat tyd horlosies en ander by die huis kom, of hoe laat hulle van die een les na die volgende verander. Kies tye waar
aandui byvoorbeeld selfone digitale instrumente die horlosie presies op die uur, halfuur of kwartier is. Dit is nuttig om ‘n groot, werkende
wat tyd aandui horlosie in die klaskamer te vertoon, sodat leerders daarna kan verwys. Leerders kan
Tydsberekening byvoorbeeld selfone ook modelle maak van horlosies. Die leerders kan dan gevra word om die tyd te lees en
Gebruik kalenders om Tydsberekening berekeninge te doen byvoorbeeld “Wys my 10 uur. Wat was die tyd ‘n kwartier voor 10
tydsduur te bereken en in Gebruik kalenders om uur?”
dae of weke te beskryf, tydsduur te bereken
insluitende Gedurende selfstandige werkstyd gaan leerders voort om oefeninge wat verband hou met
en in dae of weke te die lees van tyd, te doen.
• omskakeling van dae na beskryf, insluitende
weke o in uur, halfure, kwartiereop analogiese horlosies; en
• omskakeling van
dae na weke o in uur en minute op ‘n digitale horlosie.
• omskakeling van weke na

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

maande • omskakeling van Leerders kan berekeninge doen met betrekking tot weke of dae as hulle van ‘n kalander
weke na maande of ‘n gedeelte van ‘n kalender voorsien word,bv vind datums en bereken die tydsduur
Gebruik horlosies om
Gebruik horlosies tussenin.
tydsduur bereken in ure,
halfure of kwartiere. om tydsduur bereken
Lees analogiese tyd in minute
in ure, halfure of
kwartiere. Gebruik ongeveer 2 lesse vir die vaslegging van lees van analogiese tyd in minute.
Sien notas vir Kwartaal 3.
 BEGRIPS- EN TYDSDUUR
BEGRIPPE EN VAAR-
ONDER- VAARDIGHEIDS-
DIGHEDE (VEREISTES VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE FOKUS VIR
DIE EINDE VAN DIE JAAR) uur 24 minute)
KWARTAAL 4

CAPS
4.2 Informele meting Alle soort meting van lengte in die kolom langsaan gelys, kan geoefen word in selfstandige
werkstyd regdeur die kwartaal. Alle werk behoort opgeteken te word.
Lengte • Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer lengte
deur gebruik te maak van
nie-standaard meting
byvoorbeeld handbreedte,
treë, potloodlengtes,
tellers ensovoorts.
• Beskryf die lengte van
voorwerpe en sê hoeveel
informele eenhede lank
hulle is
• Gebruik woordeskat om
oor die vergelyking te
praat, byvoorbeeld langer,
korter, groter, en wyer
Bekendstelling van
formele meting
• Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer lengte
deur gebruik te maak van
meters (meter stokke of
meterlengtes of lyn) as die
standaard lengte-eenhede
• Skat en meet lengtes in
sentimeter deur ‘n liniaal te
gebruik
Geen omskakeling tussen
meters en sentimeter word
verlang nie.

FP Wiskunde Graad 1 - 3
479
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS- EN TYDSDUUR
BEGRIPPE EN VAAR-
ONDER- VAARDIGHEIDS-
DIGHEDE (VEREISTES VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE FOKUS VIR
DIE EINDE VAN DIE JAAR) uur 24 minute)

480
KWARTAAL 4
4.3 Informele meting Bekendstelling aan Om die werk oor massa regdeur die jaar vas te lê, moet leerders skriftelike oefeninge doen 1 les
formele meting waarin hulle:
Massa • Skat, meet, vergelyk,
orden en rekordeer massa. Leerders doen • prente lees wat hulle toelaat om massa van voorwerpe op balanseerskale met mekaar te
Gebruik nie-standaard geskrewe take om die vergelyk;
mates en ‘n balans volgende vas te lê,
• prente lees wat hulle toelaat om die massa van voorwerpe te bepaal op ‘n balanseerskaal
byvoorbeeld blokkies, insluitende die lees
in informele meeteenhede;
bakstene ensovoorts. van prente
• Vergelyking, ordening en rekordering van hul waarnemings van:
• Gebruik woordeskat om • produkte waarop
WISKUNDE GRAAD 1-3

oor die vergelyking te die massa geskryf o prente van kruideniersware waarvan die massa in kilogram geskryf is; en
praat byvoorbeeld lig, is o prente van kruideniersware waarvan die massa in gram geskryf is; en
swaar, ligter; swaarder
• prente van massa • prente lees van badkamerskale waar die massa aangedui word tot die naaste kilogram
Bekendstelling aan op badkamerskale
formele meting waar die naald na Sien die notas vir kwartaal 2.
‘n genommerde
• Vergelyk, orden en Meet massa as ‘n konteks vir probleemoplossing en berekeninge
indelingslyn wys
rekordeer die massa van
Gedurende tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders
kommersieël verpakte
probleme oplos binne die konteks van
voorwerpe waarvan die
massa in kilogram geskryf • informele meting van massa; en
is, byvoorbeeld 2 kilogram
• meting van massa in kilogram.
rys en 1 kilogram meel, of
in gram byvoorbeeld 500 Neem in ag dat die getalgebied sowel as die reeks problemtipes gepas vir die kwartaal
gram sout moet wees.
• Meet hul eie massa
in kilogram deur ‘n
badkamerskaal te gebruik
Geen omskakeling tussen
gram en kilogram word
verlang nie

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 BEGRIPS- EN TYDSDUUR
BEGRIPPE EN VAAR-
ONDER- VAARDIGHEIDS-
DIGHEDE (VEREISTES VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE FOKUS VIR
DIE EINDE VAN DIE JAAR) uur 24 minute)
KWARTAAL 4

CAPS
4.4 Informele meting Bekendstelling aan Gedurende selfstandige werkstyd behoort leerders voort te gaan om: 1 les
• Skat, meet, vergelyk en formele meting
Kapasiteit / • die kapasiteit van houers of die volume in houers te skat en meet, vergelyk, orden en op
Volume orden die kapasiteit van Leerders doen te teken deur gebruik te maak van nie-standaard mates;
houers (dit wil sê die geskrewe take vir
hoeveelheid wat die houer vaslegging, insluitend • die kapasiteit van ‘n verskeidenheid bottels en kruideniersware waar die volume op die
kan hou as dit gevul is). verpakking geskryf is, te vergelyk en te orden; en
die lees van prente
Gebruik nie-standaard
mates byvoorbeeld lepels • produkte waarvan • gebruik òf 1 liter bottels of 1 liter bekers om te skat, te meet, te vergelyk, te orden en die
en koppies hul kapasiteit kapasiteit van houers of die volume in houers wat in liter is, op te teken.
• Beskryf die kapasiteit opgeskryf is en Sien die notas vir kwartaal 3.
van die houer deur te tel orden dit in logiese
en te sê hoeveel van die volgorde Leerders behoort geskrewe aktiwiteite gegee te word om die volgende te konsolideer,
informele eenhede dit insluitende die lees van prente van:
• prente van
geneem het om die houer • produkte met hul kapasiteit opgeskryf, te orden; en
te vul byvoorbeeld die bekers waar die
bottel het ‘n kapasiteit van volume naby ‘n • prente van bekers waar die inhoud naby aan ‘n gemerkte 1 of 2 liter lyn is.
vier koppies genommerde
1 liter of 2 liter Die verwagting is dat leerders slegs tot die naaste gemerkte lyn moet lees. Hulle beskryf
Bekendstelling aan volume as amper/byna/naby aan/‘n bietjie meer as/min of meer/ presies die getal (liter) wat
indelingslyn is of
formele meting hulle vanaf ‘n beker lees.
‘n half liter of kwart
• Skat, meet, vergelyk, liter
orden en rekordeer die Meting van kapasiteit as ‘n konteks waarin probleme opgelos moet word en
kapasiteit van voorwerpe • prente van bewerkinge gedoen moet word
deur in liter, halwe liter en bekers waar die
Gedurende die tyd wat toegewys is aan Getalle, Bewerkinge en Verhoudinge kan leerders
kwart liter te meet volume naby ‘n
probleme oplos binne die konteks van
• Vergelyk, orden en genommerde
rekordeer die kapasiteit millilliter • informele meting van kapasiteit of volume, byvoorbeeld Ouma gebruik 2 koppies melk om
van kommersieel verpakte indelingslyn is ‘n nagereg te maak. Hoeveel melk sal sy benodig indien sy die resep wil verdubbel?
voorwerpe waarvan Die verwagting is • liters
kapasiteit in liter geskryf is dat leerders slegs
byvoorbeeld 2 liter melk, 1 • milliliter
lees tot die naaste
liter koeldrank, 5 liter verf,
genommerde Neem die getalgebied in ag wat op die kwartaal van toepassing is, asook die
of in milliliter; byvoorbeeld
indelingslyn. Hulle verskeidenheid probleemtipes wat van toepassing is op die kwartaal.
500 ml melk, 340 milliliter
koeldrank, 750 milliliter beskryf hul volume as
olie byna/naby /‘n bietjie

FP Wiskunde Graad 1 - 3
meer as/min of meer/
• Weet dat ‘n standaard presies die aantal
koppie 250 milliliter is
(van liter) wat hulle
• Weet dat ‘n teelepel 5 van die beker aflees.
milliliter is
Geen omskakeling
Geen omskakeling tussen

481
milliliter en liter word verlang tussen milliliter en
nie liter word verlang nie
WISKUNDE GRAAD 1-3
 BEGRIPS- EN TYDSDUUR
BEGRIPPE EN VAAR-
ONDER- VAARDIGHEIDS-
DIGHEDE (VEREISTES VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE FOKUS VIR
DIE EINDE VAN DIE JAAR) uur 24 minute)

482
KWARTAAL 4
4.5 Omtrek Area Leerders word vir die eerste keer aan die meting van area blootgestel in graad 3. In graad 3 2 lesse
en vir die res van die Intermediêre Fase word area slegs informeel gemeet.
Omtrek en • Ondersoek die afstand Ondersoek die
area rondom 2-D vorms en 3-D area deur van teëls Leerders stel vas hoeveel vorms of voorwerpe ‘n oppervlak bedek.Hulle pak vorms en
voorwerpe deur tou te gebruik te maak voorwerpe uit, sonder om openinge tussen vorms en voorwerpe te laat. Hulle tel dan
gebruik hoeveel van die vorms die oppervlakte bedek. Byvoorbeeld, leerders kan vierkante of
reghoeke op ‘n bladsy uitpak, hulle tel hoeveel van die vorms die bladsy toemaak. Leerders
Area
moet die area van die bladsy aandui in terme van die vorms bv. My bladsy het ‘n area van
• Ondersoek area deur van 13 reghoeke. Dit is moontlik dat die vorms die bladsy nie heeltemal sal toemaak nie – soos
WISKUNDE GRAAD 1-3

teëls gebruik te maak hieronder aangedui.

Leerders moet dan die grootte van die bladsy noem deur die volgende in ag te neem bv. My
bladsy het ‘n area van meer as 18 reghoeke maar minder as 28 reghoeke.
Laat leerders dieselfde area teël met verskillende vorms en dieselfde vorms van
verskillende groottes. Leerders sal agterkom dat:
• hoe kleiner die vorm, hoe meer van hulle sal op ‘n oppervlak pas, en
• die vorm wat jy kies, sal jou antwoord beinvloed.
Van leerders word nie verwag om oppervlakte te bepaal deur vierkante op geruite blad te tel
nie; dit sal hulle in die Intermediêre Fase doen.

KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 GRAAD 3 KWARTAAL 4
5. DATAHANTERING
BEGRIPPE EN VAAR- TYDSDUUR

CAPS
BEGRIPS- EN VAAR-
ONDER- DIGHEDE (VEREISTES
DIGHEIDSFOKUS VIR SOMMIGE VERKLARENDE NOTAS OR RIGLYNE VIR ONDERRIG (in lesure van 1
WERPE VIR DIE EINDE VAN DIE
KWARTAAL 4 uur 24 minute)
JAAR)
5.4 Versamel en organiseer
data
Versamel en
organiseer • Versamel data oor die
data klas of skool om vrae
te beantwoord wat
deur die onderwyser
gestel word
• Organiseer data wat
deur onderwyser of
boek verskaf is
• Organiseer data in
-- lyste
-- telmerkies
-- tabelle
5.5 Verteenwoordig data
Datavoor- Stel data voor in
stelling
• prentdiagramme
• staafgrafieke
5.6 Ontleed en interpreteer Ontleed data van Teen hierdie tyd van die jaar behoort die Graad 3 leerder aan alle vorme van data 1 les
data gegewe voorstellings blootgestel te wees (lyste, telmerkies, prentdiagramme, staafgrafieke ). Dit word aanbeveel
Ontleed en
dat leerders in kwartaal 4 op data ontleding moet fokus. Jy gee leerders data om te ontleed
interpreteer Beantwoord vrae oor
in ten minste:
data data voorgestel in
• een staafgrafiek; en
• prentdiagramme
• een tabel
• staafgrafieke

FP Wiskunde Graad 1 - 3
Leerders behoort vrae te beantwoord oor die grafiek en die tabel; Sien kwartaal 1 vir
geskikte tipes vrae.

483
WISKUNDE GRAAD 1-3
WISKUNDE GRAAD 1-3
AFDELING 4: ASSESSERING

4.1 INLEIDING
Assessering is ‘n deurlopende, beplande proses van identifisering, versameling en interpretasie rakende die vordering
van leerders deur verskillende assesseringsvorme te gebruik. Dit behels vier stappe, naamlik:

• generering en versameling van bewyse van prestasie;

• evaluering van die bewyse;

• die optekening van bevindinge; en

• die gebruik van inligting om daardeur die leerder te ondersteun in ontwikkeling ten einde die proses van leer
en onderrig te verbeter.

Assessering moet informeel (assessering vir onderrig) en formeel (assessering van onderrig) wees. In albei gevalle
moet gereelde terugvoering aan leerders voorsien word om die leerervaring te verbeter. In die grondslagfase is die
hooftegnieke van formele en informele assessering waarneming deur die onderwyser, mondelinge besprekings,
praktiese demonstrasies en geskrewe werk. Graad R-assessering is hoofsaaklik mondeling en prakties.

4.2. INFORMELE OF DAAGLIKSE ASSESSERING

Assessering van onderrig is die proses van deurlopende versameling van inligting van die leerder se prestasie. Dit
word ook informele assessering genoem. Dit is daaglikse monitering van die leerder se vordering. Dit word onder
andere deur middel van waarneming, besprekings, praktiese demonstrasies en informele klaskamerinteraksies
gedoen. Dit moet nie apart van leeraktiwiteite wat in die klaskamer plaasvind, gesien word nie. Informele assessering
behels dat die onderwyser die leerder se vordering moniteer en daaglikse instruksionele besluite neem. Informele
assessering word gebruik om:

• terugvoering aan die leerder te gee ; en

• beplannning en onderrig te bepaal.

Soms kan die onderwyser ‘n kontrolelys of ‘n waarnemingskedule byhou as ‘n manier om die leerders se vordering
aan te teken. Soms kan leerders of die onderwyser ‘n oefening merk; hoewel informele assessering nie deel van die
leerder se formele verslae is nie. Die uitslae van informele, daaglikse assesseringstake word nie in berekenig gebring
vir promosie/bevordering en sertifiseringsdoeleindes nie.

4.3. FORMELE ASSESSERING

Alle assesseringstake wat ‘n formele assesseringsprogram vir die jaar insluit, word as formele assessering
beskou. Formele assesseringstake word gemerk en formeel deur die onderwyser vir promosie/bevordering en
sertifiseringsdoeleindes aangeteken. Formele assessering voorsien die onderwysers van ‘n sistematiese manier van
evaluering van die leerders se vordering in ‘n graad en ‘n spesifieke vak.

Die onderwyser kan slegs 10 leerders op een slag evalueer, daarom kan formele assesseringstake slegs in klein,
gefokusde sessies plaasvind en dit sal ‘n paar dae duur om die hele klas te assesseer. Al die materiaal en apparaat
wat die leerders normaalweg gebruik, moet beskikbaar wees, byvoorbeeld tellers, getalkaarte, ensovoorts.

484 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Die vorme van assessering moet gepas wees vir die ouderdom en die ontwikkelingsvlak van die kind. Formele
assessering moet vir ‘n reeks kognitiewe vlakke en vermoëns van kinders voorsiening maak. Die ontwerp van die
taak moet die inhoud van die vak op verskillende maniere insluit.

Verskillende vorme van assessering (waarneming, mondelinge, praktiese en geskrewe werk) moet gebruik word om
elke leerder ‘n geleentheid te gee om te demonstreer wat hy of sy kan doen. Dit is omdat sekere leerders makliker
kan wys waartoe hulle in staat is in sekere vorme van assessering, byvoorbeeld:

• sekere leerders wat dit moeilik vind om te lees, is goed met wiskunde.

• party leerders mag moontlik nie op die vereiste bevoegdheidsvlak in die taal van leer en onderrig wees nie.

Assesseringstake in wiskunde moet aktiwiteite en oefeninge insluit wat nie op taal gebaseer is en van leesvaardigheid
afhanklik is nie, om die werklike vermoëns van die leerders te reflekteer. Sekere kennis en vaardighede word die
beste deur middel van ‘n spesifieke vorm van assessering geassesseer. Verskillende assesseringsvorme is geskik vir
vaardighede en begrippe wat vir sekere onderwerpe van verskillende ouderdomsgroepe vereis word. Dit is raadsaam
om ‘n waarnemingskontrolelys te gebruik om leerders in die vroeë grade te assesseer. Rubrieke kan gebruik word
om die leerders se probleemoplossingsvaardighede te evalueer.

4.4. FORMELE ASSESSERINGSPROGRAM

Die vereistes vir formele assessering van wiskunde in graade 1 – 3 word in die onderstaande tabel aangetoon:

KWARTAAL 1 KWARTAAL 2 KWARTAAL 3 KWARTAAL 4 TOTAAL

Graad 1 2 2 2 1 7
Graad 2 2 2 2 2 8
Graad 3 2 3 3 2 10

Onderwysers word aangemoedig om ‘n grondlynassessering gedurende die eerste kwartaal te doen. Die leerders
se resultate in die grondlynassessering behoort nie gebruik te word om hul vermoëns te etiketteer nie, maar eerder
om te besluit hoe om die aanvanklike aktiwiteite aan te bied en te bepaal watter aspekte van die werk meer aandag
benodig. Leerders ontwikkel teen verskillende tempo’s. Sommige leerders ontwikkel stadiger, maar kan later vinnig
vorder in wiskunde.

Die formele wiskunde assesseringstake sluit meer as een onderwerp in wiskunde in. Die assesseringstake oor die
jaar moet alle inhoudsareas en onderwerpe dek, maar nie alles in die kurrikulum moet formeel geassesseer, of
formeel daaroor gerapporteer word nie. Getalle, bewerkings en verwantskappe maak 60% van wiskunde in graad 1 –
3 uit. Dit beteken dat daar in 60% van die formele assessering elke kwartaal en deur die jaar op Getalle, bewerkings
en verwantskappe gefokus word.

Elke formele assesseringstaak moet nie as ‘n enkele gebeurtenis of toets gesien word nie. Sommige van die kriteria
kan op dieselfde tyd geassesseer word, byvoorbeeld die leerders se oorslaantelvaardighede kan tydens die volgende
oefeninge of gebeurtenisse, geassesseer word:

• voltooi telreekse;

• lees en skryf getalsimbole; en

• tel.

KABV 485
WISKUNDE GRAAD 1-3
Maar as ‘n assesseringsaktiwiteit probleemoplossing deur groeperings- of delingsaktiwiteit bevat, asook leerders se
vermoë om kapasitieit te meet, assesseer, sal hierdie wiskunde-aspekte waarskynlik op verskillende tye en maniere
beoordeel word.

4.5 OPTEKEN EN VERSLAGGEWING

Optekening is ‘n proses waartydens die onderwyser die vlak van die leerders se prestasie in ‘n spesifieke
assesseringstaak aanteken. Dit dui die leerder se vordering ten opsigte van voorgeskrewe kennis in die Kurrikulum
en assesseringsbeleidsdokumente aan. Verslae van die leerder se vordering moet bewyse van die leerder se
konseptuele vordering in ‘n graad lewer, en aandui of hy of sy gereed is om na die volgende graad bevorder te word.
Verslae van die leerder se vordering moet gebruik word om te verifieer of daar deur die onderwysers en die leerders
vordering in die onderrig- en leerproses gemaak is.

Verslaggewing is ‘n proses om leerders se vordering aan hulle, die ouers, skole en ander rolspelers te kommunikeer.
Leerders se vordering kan op verskillende maniere gerapporteer word. Dit sluit rapporte, ouervergaderings,
skoolbesoeke, ouer- en onderwyserkonferensies, telefoonoproepe, briewe, klas- of skoolnuusblaaie, ensovoorts in.
Onderwysers in alle grade rapporteer deur middel van persentasies in die vak. Die verskillende prestasievlakke en
die ooreenstemmende persentasies word in die onderstaande tabel aangetoon.

Kodes en persentasies vir optekening en verslaggewing

BESKRYWING VAN DIE

PRESTASIEKODES PERSENTASIE
VAARDIGHEID
7 Uitnemende prestasie 80 – 100
6 Merieteprestasie 70 – 79
5 Substansiële prestasie 60 – 69
4 Bevredigende prestasie 50 – 59
3 Gemiddelde prestasie 40 – 49
2 Elementêre prestasie 30 – 39
1 Nie bereik nie 0 - 29

4.6. MODERERING VAN ASSESSERING

Moderering verwys na die proses wat verseker dat die assesseringstake regverdig, geldig en betroubaar is. Moderering
behoort op skool-, distriks- en provinsiale vlak plaas te vind. Omvattende en gepaste modereringspraktyke moet in
plek wees om die gehalte van alle vakassessering te verseker.

4.7. ALGEMEEN

Hierdie dokument moet saam met die volgende gelees word:

4.7.1 die National policy pertaining to the programme and promotion requirements of the National Curriculum
Statement, Grades R-12; en

4.7.2 die beleidsdokument, National Protocol for Assessment Grades R-12.

486 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
4.8. VOORBEELDE VAN ASSESSERINGSTAKE VIR GRAAD 1 TOT 3

Voorbeelde van assesseringskontrolelyste word in die onderstaande kolom gegee. Die doel is om onderwysers te
ondersteun met die beplanning en implementering van deurlopende assessering.

GRAAD 1
Waarnemingskontrolelys vir kapasitieit/volume

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria ü of û Opmerkings

Vergelyk en orden die hoeveelheid

vloeistof (volume) in twee houers wat langs
mekaar geplaas word.
Vergelyking van volumes van twee of meer
Kapasiteit/volume

verskillende houers deur die vloeistof in ‘n

derde houer te gooi.
Meting

Rekordeer die kapasiteit van die houers

deur niestandaardmates, soos lepels en
koppies, te gebruik.
Beantwoord vrae oor watter houer meer
bevat.
Gebruik woordeskat om oor die
vergelyking te praat, byvoorbeeld: meer
as, minder as, vol, leeg.

GRAAD 1
Waarnemingskontrolelys vir massa

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria ü of û Opmerkings

Orden en vergelyk die massa van drie of

meer voorwerpe deur pare voorwerpe op
‘n balansseerskaal te plaas totdat al die
voorwerpe in volgorde is.
Meld die eenheid wanneer die massa
Meting

Massa

aangedui word, byvoorbeeld: die boek het

dieselfde massa as 34 albasters.
Gebruik woordeskat om oor die
vergelyking te praat, byvoorbeeld: lig,
swaar, ligter, swaarder.
Die vermoë om die mates op te teken.

Die gebruik van rubrieke om probleemoplossing te assesseer

Probleemoplossing kan deur middel van ‘n rubriek geassesseer word.

Die gepaste manier om ‘n probleem op te los, kan:

• verander soos wat die leerders ontwikkel en hul getalbegrip en bewerkingsvaardighede verhoog; en

• afhang van die beide die getalreeks van die probleem en die aard van die probleem.

KABV 487
WISKUNDE GRAAD 1-3
GRAAD 1
Rubriek vir probleemoplossing
Weet nie waar om te begin nie of doen iets onvanpas. 1
Verstaan die probleem en begin maar kan dit nie korrek voltooi nie. 2-3
Verstaan die probleem en los dit op deur tekeninge (merke) of tellers te gebruik. Mag dalk klein foute
4-5
begaan.
Los die probleem korrek op. Kan eie en ander se denkwyses voldoende beskryf. . 6-7

GRAAD 2
Rubriek vir probleemoplossing
Weet nie waar om te begin nie of doen iets onvanpas. 1
Verstaan die probleem en begin maar kan dit nie korrek voltooi nie, of
2-3
verstaan die probleem en los dit op deur tekeninge (merke) of tellers te gebruik.
Verstaan die probleem en los dit op deur getalle te gebruik, maar mag dalk klein foute begaan. Kan
4-5
verduidelik.
Voltooi die probleem korrek deur getalkennis en tegnieke soos afbreek en herkombinering van getalle te
gebruik byvoorbeeld verdubbeling, halvering, getallelyne, ensovoorts. Kan eie en ander se denkwyses 6-7
voldoende beskryf.
* Die getalreeks waarmee graad 2 leerders werk, is nie effektief om berekeninge te doen deur prente te teken en dit
dan te tel nie. Die leerders se getalbegrip moet voldoende ontwikkel wees sodat dit tydens probleemoplossing en
berekeninge gebruik kan word.

GRAAD 3
Rubriek vir probleemoplossing
Weet nie waar om te begin nie of doen iets onvanpas. 1
Verstaan die probleem en begin maar kan dit nie korrek voltooi nie, of los dit op deur tekeninge (merke)
2-3
of tellers te gebruik.
Verstaan die probleem en los dit op deur getalle te gebruik. Kan verduidelik. 4-5
Voltooi die probleem korrek deur getalkennis en tegnieke soos afbreek en herkombinering van getalle
te gebruik byvoorbeeld verdubbeling, halvering, afronding, getallelyne, ensovoorts. Kan eie en ander se 6-7
denkwyses voldoende beskryf.

Voorbeelde van die toepassing van hierdie rubriek vir probleemoplossing deur graad 1 – 3 leerders:

488 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3

‘n Hond het 4 pote. Hoeveel pote het 12 honde altesaam?

Graad 1 leerder: Kodering: 1.
Die leerder verstaan nie die probleem nie, dus gebruik hy/sy
‘n onvanpaste strategie of bewerking.

Graad 1 leerder: Kodering 6

Die leerder het die probleem verstaan en dit op ‘n gepaste
wyse opgelos vir graad 1. Die leerder kan die probleem
verduidelik.

Graad 2 leerder: Kodering 4

Die leerder het die probleem verstaan en dit opgelos. ‘n
Graad 2 leerder behoort egter getalle en bewerkingsimbole
te gebruik om herhaalde optelling te kan doen (of
vermenigvuldiging, afhangende van die tyd van die jaar).

Die boer plant 6 rye bome met 13 bome in elke ry. Hoeveel bome het hy altesaam geplant?

Graad 2 leerder: Kodering 6

Die leerder het die probleem verstaan en dit opgelos deur
gepaste getalle en bewerkingsimbole vir graad 2 te gebruik.

Graad 3 leerder: Kodering 4

Die leerders het die probleem verstaan en dit op ‘n
voldoende manier opgelos. Hulle kry egter nie ‘n utstaande
kodering nie omdat hulle nie die tegnieke en bewerkings
aangetoon het wat vir graad 3 leerders beskikbaar is nie, dit
wil sê vermenigvuldiging deur die opbreek van getalle en
herkombinering van getalle: sien onderstaande.
Graad 3 leerder: Kodering 5
Voltooi die probleem korrek deur gepaste getalle en
bewerkingsimbole soos opbreek en herkombinering van
getalle te gebruik. Kan eie en ander se denkwyse voldoende
verduidelik.

Gino het 258 plakkers en Josie het 384 plakkers. Hoeveel plakkers het hulle altesaam?
Graad 3 leerder: Kodering: 5
Voltooi die probleem korrek deur getalkennis en tegnieke
soos opbreek en herkombinering van getalle, verdubbeling,
afronding, getallelyne, ensovoorts te gebruik. Kan eie en
ander se denkwyses voldoende verduidelik.

KABV 489
WISKUNDE GRAAD 1-3

Wat is die helfte van 237?

Graad 3 leerder. Kodering: 5

Los die probleem korrek op deur getalkennis en tegnieke
soos opbreek en herkombinering van getalle, verdubbeling,
halvering, afronding, getallelyne, ensovoorts te gebruik. Kan
eie en ander se denkwyses voldoende verduidelik.

Graad 1 Kwartaal 1: Voorbeeld van grondlynassesseringstaak

Tipe aktiwiteit Kriteria P of û Opmerkings

Mondeling Is die leerder in staat om:

• voorwerpe tot 10 uit te tel?
• te sê watter versameling voorwerpe die kleinste/
grootste is?
• getalsimbole tot 5 te lees?
Prakties Is die leerder in staat om:
• voorwerpe in volgorde te plaas?
• ‘n patroon te kopieer?
• voorwerpe voor hom/haar te plaas?
• voorwerpe agter hom/haar te plaas?
• voorwerpe volgens een eienskap te sorteer?
• met ‘n probleem besig te wees om ‘n oplossing te
vind?

490 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 1 Kwartaal 1: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel 10 voorwerpe betroubaar uit, sê die getalname in volgorde.
bewerkings en
verwantskappe Skryf en lees getalsimbole vanaf 1 tot 5.
Orden getalle 1 – 5 van die kleinste tot die grootste.
Gebruik woordeskat om die relatiewe grootte van getalle te beskryf: voor, na, tussen.
Probleem- Oplossing van woordprobleme in konteks wat optelling, aftrekking met antwoorde tot 5
oplossing insluit:
deur apparaat of tekeninge te gebruik; en
verduidelik eie probleemoplossings.
Los praktiese probleme op wat gelyke deling en groepering met heelgetalle tot 5 en waar
die antwoorde reste mag insluit
deur apparaat of tekeninge te gebruik; en
verduidelik eie probleemoplossings.
Berekeninge Optelling tot 5
deur apparaat of tekeninge te gebruik.
Aftrekking vanaf enige getal van 5 of minder
deur apparaat of tekeninge te gebruik.
Patrone, Getalpatro-ne Voltooi getalpatrone of tel in ene tot 10, byvoorbeeld:
funksies en
algebra 1; 2; 3; 4; __; __; __; __; 9; 10.

Ruimte en vorm Posisie Volg instruksies om een voorwerp in verhouding tot ‘n ander een te plaas, byvoorbeeld:
sit die potlood aan die regterkant van die dosie.
(Meetkunde)
3-D Herken en benoem:
• balvorms (sfere); en
• boksvorms (prismas).
Meting Tyd Gebruik woordeskat om te beskryf wanneer iets gebeur, byvoorbeeld: oggend, middag,
aand, vroeg, laat.
Lengte Meet lengtes, breedtes of hoogtes deur informele mates te gebruik. Meld die meting in
informele mates.
Massa Meet en vergelyk die massa van drie of meer voorwerpe deur ‘n balanseerskaal te
gebruik vir informele mates. Orden die voorwerpe volgens massa. Beskryf die orde deur
woorde soos ligter, swaarder, swaarste te gebruik.
Datahantering Sortering van Versamel en sorteer alledaagse konkrete voorwerpe volgens die onderwyser se kriteria.
voorwerpe
Teken ‘n prent van die gesorteerde voorwerpe of
beskryf die gesorteerde versameling.

KABV 491
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 1 Kwartaal 2: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, bewerkings Getalbegrip Tel 20 voorwerpe betroubaar uit en sê die getalname in volgorde.
en verwantskappes
Sê watter van die twee gegewe versamelings voorwerpe is meer of minder waar
beide versamelings 10 of minder is.
Lees getalsimbole vanaf 1 tot 30.
Skryf getalsimbole tot 10.
Probleem- Oplossing van woordprobleme in konteks wat optelling en aftrekking met antwoorde
oplossing tot 10 insluit deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat ;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Berekeninge Doen optelling tot 10 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +.
Doen aftrekking vanaf 10 of minder deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik - .
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone tot 30:
en algebra
• in ene byvoorbeeld: 20; 21; 22; 23; __; __; __; __; 28; __; 30
• in vywe byvoorbeeld: 5; 10; 15; __; __; 30
Meetkundige Kopieer en uitbreiding van ‘n patroon:
patrone
• gebruik een voorwerp maar die kleur van die voorwerpe verander op ‘n
voorspelbare manier; of
• gebruik soortgelyke voorwerpe van verskillende groottes.
Ruimte en vorm 2-D vorms Identifiseer en benoem:
(Meetkunde sirkels;
vierkante; en
driehoeke.

492 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 1 Kwartaal 2: Voorbeeld van assesseringstaak 2

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan en terug in ene tussen 1 en 50.
bewerkings en
verwantskappes Tel aan in 5e, 2s tot 50.
Gebruik woordeskat om die relatiewe grootte van getalle te beskryf: voor, na, tussen.
Vergelyk die grootte van getalle tot 10 deur woordeskat te gebruik soos meer as,
minder as, ensovoorts.
Orden getalle1 – 10 van die kleinste tot die grootste.
Lees getalsimbole tot 50.
Probleem- Oplossing van praktiese probleme wat gelyke deling en groepering met heelgetalle tot
oplossing 10 insluit en met antwoorde wat reste mag hê deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• getallelyne;
en verduidelik oplossings.
Probleem- Oplossing van woordprobleme in konteks wat herhaalde optelling behels met
oplossing antwoorde tot 10 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering; en verduidelik eie oplossing van probleme.
Geld Herken Suid-Afrikaanse munte 5c, 10c, 20, 50c, R1, R2; R5.
Oplossing van geldprobleme wat totale en kleingeld tot R10 en in sente tot 20c insluit.
Berekeninge Doen herhaalde optelling tot 10 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +.
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone :
en algebra
• tel terug in ene vanaf 50 byvoorbeeld: 50; 49; 48; __; __; 45; __; __; 42; __; 40
• tel in tiene tot 50 byvoorbeeld: 10; 20; 30; __; __
Meting Kapasiteit / Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer die kapasiteit van houers deur
Volume niestandaardmates te gebruik soos lepels en koppies.
Datahantering Sortering van Versamel en sorteer alledaagse konkrete voorwerpe volgens die onderwyser se
versamelings kriteria.
voorwerpe
Teken ‘n prent van die gesorteerde voorwerpe of beskryf die gesorteerde versameling.

KABV 493
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 1 Kwartaal 3: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel 40 voorwerpe betroubaar uit en sê die getalname in volgorde.
bewerkings en
verwantskappes Sê watter van die twee gegewe versamelings voorwerpe is meer of minder waar beide
versamelings 15 of minder is.
Lees getalsimbole tot 70.
Skryf getalsimbole tot 20.
Probleem- Oplossing van woordprobleme in konteks wat optelling en aftrekking behels met
oplossing antwoorde tot 15 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
en verduidelik eie oplossing van probleme
Berekeninge Doen optelling tot 15 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Doen aftrekking vanaf 15 of minder deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik - , =.
Patrone, Getalpatrone Voltooi getalpatrone:
funksies en
algebra • tel terug in ene vanaf 60 byvoorbeeld: 60; 59; 58; __; __; __; 54; __; __; 51
• tel in twees byvoorbeeld: 44; 46; 48; __; __; __; 56; __; 60
Meetkundige Kopieer, brei uit en beskryf patrone waar verskillende vorms gebruik word om ‘n groep te
patrone vorm, maar die groepe voorwerpe word op presies dieselfde manier herhaal.
Ruimte en vorm 3-D Herken en benoem
(Meetkunde) • balvorms (sfere); en
• boksvorms (prismas).
Sorteer voorwerpe volgens dié wat kan rol en dié wat kan gly.

494 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 1 Kwartaal 3: Voorbeeld van assesseringstaak 2

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan in 10e, 5e, 2s tot 80.
bewerkings en
verwantskappes Gebruik woordeskat om die relatiewe grootte van getalle te beskryf: voor, na, tussen.
Vergelyk die grootte van getalle tot 15 deur woordeskat soos meer as, minder as,
ensovoorts te gebruik.
Kan getalle tussen 11 en 15 opbreek in 10 + ene byvoorbeeld: 12 = 10 + 2.
Probleem- Oplossing van woordprobleme in konteks wat herhaalde optelling behels met
oplossing antwoorde tot 15 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Oplossing van praktiese probleme wat gelyke deling en groepering met heelgetalle tot
15 insluit en met antwoorde wat reste mag hê deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• getallelyne;
en verduidelik oplossings.
Geld Herken Suid-Afrikaanse munte 5c, 10c, 20, 50c, R1, R2; R5.
Oplossing van geldprobleme wat totale en kleingeld tot R20 en in sente tot 20c insluit.
Berekeninge Doen herhaalde optel tot 15 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone:
en algebra
• tel terug in ene vanaf 80 byvoorbeeld: 80; 79; 78; __; __; __; _;, 73; ___; __; 70
• tel in tiene tot 80 byvoorbeeld: 10; 20; 30; __; __; __; __; __
• tel in vywe byvoorbeeld: 5; 10; 15; __; __; 30; __; __; 45; __; __; 60; __; __; __; 80
Ruimte en vorm Simmetrie Herken en teken die lyn van simmetrie in 2-D meetkundige en niemeetkundige vorms.
(Meetkunde)
Meting Lengte Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer lengtes deur niestandaardmates soos
handspanne, treë, potloodlengtes, tellers, ensovoorts te gebruik.
Datahantering Data Beantwoord vrae oor data in piktogramme.

KABV 495
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 1 Kwartaal 4: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel 50 voorwerpe betroubaar uit en sê die name in volgorde.
bewerkings en
verwantskappes Sê watter van die twee gegewe versamelings voorwerpe is meer of minder waar beide
versamelings 20 of minder voorwerpe het.
Lees getalsimbole tot 80.
Probleem- Oplossing van woordprobleme in konteks wat optelling en aftrekking met antwoorde tot
oplossing 20 insluit deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
en verduidelik eie oplossing van probleme
Berekeninge Doen optelling tot 20 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Doen aftrekking vanaf 20 of minder deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik - , =.
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone:
en algebra
• tel terug in ene vanaf 80, byvoorbeeld: 80; 79; 78; __; __; __; 74; __; __; 71
• tel in twees, byvoorbeeld: 64; 66; 68; __; __; __;76; __; 80
Ruimte en vorm 2-D Herken en benoem:
(Meetkunde) • sirkels;
• driehoeke; en
• vierkante.
Sorteer die voorwerpe volgens die met ronde kante en die met reguit kante.
Meting Massa • Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer massa deur niestandaardmates en ‘n
balanseerskaal te gebruik, byvoorbeeld: blokkies, bakstene, ensovoorts.
• Gebruik woordeskat om oor die vergelyking te praat, byvoorbeeld: lig, swaar, ligter,
swaarder.

496 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 1 Kwartaal 4: Voorbeeld van assesseringstaak 2

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan in 10e, 5e, 2s tot 100.
bewerkings en
verwantskappes Gebruik woordeskat om die relatiewe grootte van getalle te beskryf: voor, na, tussen
Vergelyk die grootte van getalle tot 20 deur woordeskat soos meer as, minder as te
gebruik.
Orden getalle vanaf 1 – 20 van die grootste tot die kleinste.
Kan getalle tussen 11 en 20 in 10 + ene opbreek, byvoorbeeld: 14 = 10 + 4.
Lees getalsimbole tot 100.
Skryf getalsimbole tot 20.
Probleem- Oplossing van woordprobleme in konteks deur herhaalde optelling met antwoorde tot 20
oplossing deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat ;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
en verduidelik eie oplossing van probleme
Los praktiese probleme op wat gelyke deling en groepering met heelgetalle tot 20 insluit
en wat reste mag hê deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat,
• tekeninge;
• getallelyne;
en verduidelik oplossings.
Geld Herken Suid-Afrikaanse munte 5c, 10c, 20, 50c, R1, R2; R5.
Oplossing van geldprobleme wat totale en kleingeld tot R20 en in sente tot 50c insluit.
Berekeninge Doen herhaalde optel tot 20 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Patrone, Getalpatrone Voltooi getalpatrone:
funksies en
algebra • tel terug in ene, byvoorbeeld: 99; 98; __; 96; __; __; __; 92; __; __; 89
• tel in tiene tot 100, byvoorbeeld: 10; 20; 30; __; __; __; __; __; 90; __
• tel in vywe, byvoorbeeld: 20; 25; 30; __; __;.45; __; 60; __; 70; __; __; __; 90
Ruimte en vorm Posisie Toepassing van woordeskat met betrekking tot posisie of om aanwysings te volg om in
die klas rond te beweeg.
(Meetkunde)
Pas verskillende aansigte van dieselfde voorwerp.
Meting Tyd Ken die dae van die week.
Ken die maande van die jaar.
Datahantering Data Beantwoord vrae oor data in ‘n piktogram

KABV 497
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 2 Kwartaal 1: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Groepeer en tel tot 100 voorwerpe.
bewerkings en
verwantskappe Vergelyk en orden heelgetalle tot 25.
Ontbinding van twee-syfergetalle tot 25 in tiene en ene, byvoorbeeld: 23 = 20 + 3.
Lees en skryf getalsimbole vanaf 0 tot 100
Probleemoplossing Oplossing van woordprobleme in konteks wat optelling en aftrekking behels met
antwoorde tot 20 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Geld Herken Suid-Afrikaanse munte 5c, 10c, 20, 50c, R1, R2; R5 en note R10, R20,
R50.
Oplossing van geldprobleme wat totale en kleingeld tot R20 en in sente tot 50c
insluit.
Bewerkinge Doen optelling tot 20 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Doen aftrekking tot 20 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat ;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Patrone, Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur aan en terug te tel:
funksies en
algebra • in ene vanaf 0 – 100, byvoorbeeld: 99; 98; 97; __; __; __; 93; __; 91; 90
• in tiene vanaf 0 – 100, byvoorbeeld: 10; 20; 30; __; __; __; 70; __; __; 100
• in twees vanaf 0 – 100, byvoorbeeld: 80; 82; 84; __; __; 90; __; __; __; __; 100
Ruimte en vorm 3-D Herken en benoem:
(Meetkunde)
• balvorms (sfere); en
• boksvorms (prismas).
2-D vorms Herken en benoem:
sirkels, driehoeke, vierkante en reghoeke.
Meting Tyd Lees tyd op analooghorlosies in ure.
Lengte Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer lengtes, breedtes of hoogtes in meters.

498 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 2 Kwartaal 2: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel prente van gegroepeerde voorwerpe tot 150.
bewerkings en
verwantskappes Vergelyk getalle tot 50.
Lees en skryf getalle vanaf 0 – 150.
Tel aan en terug in 10, 2s, 5e tot 150.
Probleemoplossing Oplossing van praktiese probleme wat gelyke deling en groepering met
heelgetalle tot 50 insluit deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat ;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
en verduidelik eie oplossing van probleme
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur aan en terug te tel:
en algebra
• in ene vanaf 0 – 150, byvoorbeeld: 131; 132; 133; __; __; __; 137; __; __; __;
141
• in tiene tussen 0 en 200, byvoorbeeld: 150; 140; 130; __; __; 100; __; __; 70;
__; __; 40
• in twees, byvoorbeeld: 150; 148; 146; 144; __; __; 138; __; __; 132
• in vywe vanaf 0 – 150, byvoorbeeld: 105; 110; 115; __; __; __; 135; __; __; 150
Kopieer, brei uit en beskryf patrone waar verskillende vorms gebruik is om ‘n
groep te vorm, maar die groep vorms word op presies dieselfde manier herhaal.
Meting Tyd Lees tyd op ‘n analooghorlosie in ure en half ure.

KABV 499
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 2 Kwartaal 2: Voorbeeld van assesseringstaak 2

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan in 3s, 4s.
bewerkings en
verwantskappes Probleemoplossing Oplossing en verduideliking van probleme wat gelyke deling insluit en wat tot
breuke lei.
Breuke Herken en gebruik halwes, derdes, kwarte, vyfdes in bekende kontekste.
Herken breuke in diagramme.
Skryf breuke as 1 halwe, 1 derde, ensovoorts.
Bewerkinge Doen optelling tot 50 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Doen aftrekking tot 50 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik _, =
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone tussen 0 en 150 deur:
en algebra
• in ene te tel;
• in viers te tel, byvoorbeeld:4; 8; 12; __; __; 24; __; 32; __; __; __; 48
• in dries te tel, byvoorbeeld: 3; 6; 9; __; __; __; 21; __; __; __; 33; 36
Meting Massa Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer massa deur niestandaardmates en ‘n
balanseerskaal te gebruik, byvoorbeeld: blokkies, bakstene, ensovoorts.
Orden produkte waarop die massa in kilogram aangedui is.

500 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 2 Kwartaal 3: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel tot 180 prente of gegroepeerde voorwerpe.
bewerkings en
verwantskappes Vergelyk en orden getalle tot 75.
Lees en skryf getalsimbole tot 180.
Tel aan en terug in 2s, 10e, 5e tussen 0 en 180.
Ontbinding van twee-syfergetalle tot 75 in tiene en ene, byvoorbeeld: 48 = 40 + 8.
Probleemoplossing Oplossing van woordprobleme, van 0-40 in konteks, deur herhaalde optelling wat
lei tot vermenigvuldiging te gebruik deur een van die volgende:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Bewerkinge Kan getalle 1 – 10 vermenigvuldig met 5, 4 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge; en
• getallelyne.
Skryf ‘n getalsin en gebruik x, =
Patrone, Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur:
funksies en
algebra • aan en terug in ene te tel tussen 0 en 180, byvoorbeeld:
• 180, 170, 160, __, __, __; 120, __, __ 90
• in twees te tel, byvoorbeeld: 150, 152; __, 156, __, 160, __, __, 166
• in vywe te tel vanaf 0 – 150, byvoorbeeld: 120; 125; 130; 135; __; __; __; 155;
__; __; 170; __; 180
Ruimte en vorm Posisie Toepassing van woordeskat om aanwysings te volg om in die klaskamer rond te
(Meetkunde) beweeg.

KABV 501
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 2 Kwartaal 3: Voorbeeld van assesseringstaak 2

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan in 4s, 3s.
bewerkings en
verwantskappes Probleemoplossing Oplossing en verduideliking van probleme wat gelyke deling behels en wat lei
tot breuke.
Breuke Herken en gebruik halwes, derdes, kwarte, vyfdes in bekende kontekste.
Herken breuke in diagramme.
Skryf breuke as 1 halwe, 1 derde, ensovoorts.
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone tussen 0 en 180 deur:
en algebra
• in ene te tel
• in viers te tel, byvoorbeeld:
• 104; 108; 112; __; __; 124; __; 132; __; __; __; 148
• in dries te tel, byvoorbeeld:
103; 106; 109; __; __; __; 121; __; __; __; 133; 136
Meetkundige patrone Kopieer, brei uit en beskryf ‘n meetkundige patroon waarin dieselfde vorm
voorkom, maar die aantal van elke vorm verminder of vermeerder op ‘n
voorspelbare manier.
Ruimte en vorm Posisie Pas verskillende aansigte van dieselfde voorwerp.
(Meetkunde)
2-D vorms Herken en benoem:
sirkels, driehoeke, vierkante en reghoeke.
Sorteer vorms in die met reguit kante en die met ronde kante.
Meting Kapasiteit/ Volume Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer die kapasiteit van houers deur
gebruik te maak van niestandaardmates soos lepels en koppies.
Tyd Lees analoogtyd in ure, half ure en kwartiere.
Gebruik ‘n kalender om tydsverloop in dae of weke te bepaal.
Datahantering Data Konstrueer ‘n piktogram op blokkiespapier om data weer te gee.

502 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 2 Kwartaal 4: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel prente of gegroepeerde voorwerpe tot 200.
bewerkings en
verwantskappes Orden en vergelyk getalle tot 99.
Probleemoplossing Los woordprobleme in konteks op wat groepering of deling behels met antwoorde
tot 99, en wat ‘n res het deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Geld Herken Suid-Afrikaanse munte 5c, 10c, 20, 50c, R1, R2; R5 en note R10, R20,
R50.
Oplossing van geldprobleme wat totale en kleingeld tot R99 en in sente tot 95c
insluit.
Patrone, Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur aan en terug te tel:
funksies en
algebra • in ene tussen 0 en 200;
• in tiene tussen 0 en 200 byvoorbeeld: 130; 140; 150; __; __; __; __; 200
Ruimte en vorm 2-D vorms Herken en benoem:
(Meetkunde)
• sirkels;
• driehoeke;
• vierkante; en
• reghoeke.
Sorteer vorms volgens dié met ronde en dié met reguit kante.
Meting Tyd Gebruik ‘n horlosie om tydsverloop te bepaal in ure, half ure of kwartiere.

KABV 503
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 2 Kwartaal 4: Voorbeeld van assesseringstaak 2

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, bewerkings Getalbegrip Tel aan en terug in 2s, 5e tot 200.
en verwantskappes
Lees en skryf getalsimbole tot 200.
Bewerkinge Doen optelling tot 99 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Doen aftrekking vanaf 99 of minder deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne; en
• verdubbeling en halvering.
Skryf ‘n getalsin en gebruik - , =.
Patrone, funksies en Getalpatrone Voltooi getalpatrone tussen 0 en 200 deur:
algebra
• in twees te tel, byvoorbeeld: 160; 162; __; 166; __; 170; __; __; 176; __; 180
• in vywe te tel tussen 0 en 200, byvoorbeeld: 160; 165; 170; __; __; __; 190;__; 200
Datahantering Data Beantwoord data in piktogramme.

504 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 2 Kwartaal 4: Voorbeeld van assesseringstaak 3

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan in 4s, 3s.
bewerkings en
verwantskappes Probleemoplossing Los woordprobleme in konteks op deur herhaalde optelling wat lei tot
vermenigvuldiging met antwoorde tot 50 deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Bewerkinge Kan getalle 1 – 10 met 3 vermenigvuldig deur een van die volgende te gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• getallelyne; en
• verdubbeling.
Skryf ‘n getalsin en gebruik x, =.
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone tussen 0 en 180 deur:
en algebra
• in ene te tel;
• terug te tel in viers, byvoorbeeld: 48;44; 40; __; __; 28; __; __; 16, __; __;
__; 0
• tel terug in dries byvoorbeeld: 36; 33; 30; __; __; 21; 18; __; __; 9; __; __; 0
Ruimte en vorm 3-D voorwerpe Herken en benoem:
(Meetkunde)
• balvorms (sfere);
• boksvorms (prismas); en.
• silinders.
Sorteer voorwerpe in dié wat rol en dié wat gly.
Simmetrie Herken en teken die simmetrielyn in 2-D meetkundige en niemeetkundige
vorms.
Meting Kapasiteit/ Volume Orden alledaagse produkte waarvan die kapasiteit in liter aangedui is.
Lees volume in liter vanaf prente of maatbekers.

KABV 505
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 3 Kwartaal 1: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Groepeer en tel tot 200 voorwerpe.
bewerkings en
verwantskappe Vergelyk en orden heelgetalle tot 99.
Lees en skryf getalsimbole vanaf 0 tot 500
Ontbind twee-syfergetalle tot 99 in tiene en ene, byvoorbeeld: 78 = 70 + 8.
Probleemoplossing Los woordprobleme in konteks op deur optelling en aftrekking met antwoorde tot
99 deur een van die volgende te gebruik:
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
• afronding tot 10;
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Geld Los geldprobleme op wat totale en kleingeld in rand en sent insluit.
Bewerkinge Doen optelling tot 99 deur een van die volgende te gebruik:
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering; en
• afronding tot 10.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Doen aftrekking vanaf 99 deur een van die volgende te gebruik:
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering; en
• afronding tot 10.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Patrone, Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur aan en terug te tel:
funksies en
algebra • in ene tussen 0 en 200, byvoorbeeld: 199; 198; 197; __; __; __; 193; __; 191;
190
• in tiene tussen 0 en 200, byvoorbeeld: 110; 120; 130; __; __; __; 170;__; __;
200
• in honderde tussen 0 en 500 byvoorbeeld: 100; 200; 300; __; __
• in vywe tussen 0 en 200 byvoorbeeld: 150; 155; 160; __; __; __; 180; __; __;
195; __
• in twees tussen 0 en 200 byvoorbeeld: 180; 182; 184; __; __; 190; __; __; __;
__; 200
Ruimte en vorm 2-D vorms Herken en benoem:
(Meetkunde)
sirkels, driehoeke, vierkante en reghoeke.
Sorteer vorms in die met reguit kante en die met ronde kante.
Meting Tyd Lees datums op ‘n kalender.
Lees tyd op ‘n analooghorlosie in ure, half ure en kwartiere.
Kapasiteit/Volume Skat, meet, vergelyk, orden en rekordeer die kapasiteit van houers deur gebruik
te maak van niestandaardmates, soos lepels en koppies.
Orden alledaagse produkte waarvan die kapasiteit in milliliters aangedui is.

506 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 3 Kwartaal 2: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel prente of gegroepeerde voorwerpe(byvoorbeeld: groepe van 10, 25, 50 of
bewerkings en 100s) tot 500.
verwantskappes
Orden en vergelyk getalle tot 500.
Lees en skryf getalle vanaf 0 – 1000.
Probleemoplossing Los praktiese probleme op wat gelyke deling en groepering met heelgetalle insluit
tot 75 deur een van die volgende te gebruik:
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
• afronding tot 10;
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Bewerkinge Verdeel getalle tot by 50 deur 2, 5, 10
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur aan en terug te tel:
en algebra
• in ene tussen 0 en 500, byvoorbeeld: 389; 399; 400; __; __; __; 404; __; ___;
___; 408
• in tiene tussen 0 en 500, byvoorbeeld: 300; 310; 320; __; __; 350; __; 370; __;
__; 400
• in honderde tussen 0 en 1000, byvoorbeeld: 1000; 900; 800; __; __; 500; __;
__;200; __; 0
Ruimte en vorm 3-D voowerpe Herken en benoem:
(Meetkunde)
• balvorms (sfere);
• boksvorms (prismas); en
• silinders.
Sorteer voorwerpe in dié met geboë en dié met plat oppervlaktes.
Meting Lengte Skat, meet, orden en vergelyk lengtes, hoogtes en breedtes deur informele
mates te gebruik.
Skat, meet, orden en vergelyk lengtes deur meter te gebruik.

KABV 507
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 3 Kwartaal 2: Voorbeeld van assesseringstaak 2

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan en terug in 2s, 4s of 3s tot 500.
bewerkings en
verwantskappes Bewerkinge Doen optelling tot 400 deur een van die volgende te gebruik:
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering; en
• afronding tot 10.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Doen aftrekking vanaf 400 of minder deur een van die volgende te gebruik:
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering; en
• afronding tot 10.
Skryf ‘n getalsin en gebruik _, =.
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur:
en algebra
• in twees te tel tussen 0 en 500, byvoorbeeld: 450; 448; 446; 444; __; __; 438; __; __;
432
• in viers te tel tussen 0 en 500, byvoorbeeld: 404; 408; 412; __; __; 424; __; 432; __;
__; __; 448
• in dries te tel tussen 0 en 500, byvoorbeeld: 403; 406; 409; __; __; __; 421; __;
__;__; 433; 436
Meetkundige Kopieer, brei uit en beskryf patrone waar verskillende vorms gebruik word om ‘n groep
patrone te vorm, maar die groepe vorms word op presies dieselfde manier herhaal.

Graad 3 Kwartaal 2: Voorbeeld van assesseringstaak 3

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan in 5s, 50s, 100s tussen 0 en 500 .
bewerkings en
verwantskappes Ontbinding van drie-syfergetalle in honderde, tiene en ene byvoorbeeld: 247
= 200 + 40 + 7.
Probleemoplossing Oplossing en verduideliking van probleme wat gelyke deling behels en wat
lei tot breuke.
Breuke Herken en gebruik halwes, kwarte, agstes, derdes, sesdes, vyfdes in
bekende kontekste.
Herken breuke in diagramme.
Skryf breuke as 1 halwe, 2 derdes, ensovoorts.
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur:
en algebra
• in vywe te tel tussen 0 – 500, byvoorbeeld: 105; 110; 115; __; __; __; 135;
__; __; 150
• in vyftigs te tel tussen 0 – 1000, byvoorbeeld: 550; 600; 650; __; __; 800;
__; __; __; 1000
Ruimte en vorm Posisie en rigting Volg aanwysings om in die skool rond te beweeg.
(Meetkunde)
Gee aanwysings om in die skool rond te beweeg.
Meting Massa Skat, meet, vergelyk en rekordeer massa deur niestandaardmates en ‘n
balanseerskaal te gebruik, byvoorbeeld: meting van blokkies, bakstene,
ensovoorts
Orden produkte waarop die massa in gram aangedui is.

508 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 3 Kwartaal 3: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel tot 750 prente of gegroepeerde voorwerpe (byvoorbeeld: groepe van 20, 25,
bewerkings en 50, of 100).
verwantskappes
Vergelyk en orden getalle tot 750.
Lees en skryf getalsimbole tot 1 00.
Probleemoplossing Los woordprobleme wat vermenigvuldiging behels in konteks op tot 75 deur een
van die volgende te gebruik:
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
• afronding tot 10;
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Bewerkinge Kan met 2, 5, 10 vermenigvuldig tot ‘n totaal van 99 deur een van die volgende te
gebruik:
• apparaat;
• tekeninge; en
• getallelyne.
Skryf ‘n getalsin en gebruik x, =.
Patrone, Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur aan en terug te tel:
funksies en
algebra • in ene tussen 0 and 750, byvoorbeeld: 665; 666; 667; __; __; __; 671; __; __;
__; 675;__; __; 678
• in tiene tussen 0 and 750, byvoorbeeld: 650; 660; 670; __; __; 700; __; __;.730;
__; __; 760
• in honderde tussen 0 and 1 000, byvoorbeeld: 0; 100; 200; __; __; 500; __;
__;800; __; 1 000

KABV 509
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 3 Kwartaal 3: Voorbeeld van assesseringstaak 2

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, bewerkings Getalbegrip Tel aan en terug in 2s, 20s, 4s, 3s to 750.
en verwantskappes
Ontbinding van drie-sygergetalle tot 750 in honderde, tiene en ene, byvoorbeeld:
648 = 600 + 40 + 8.
Bewerkinge Kan met 3, 4 vermenigvuldig tot ‘n totaal van 99 deur een van die volgende te
gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• getallelyne; en
• vedubbeling.
Skryf ‘n getalsin en gebruik x, =.
Patrone, funksies en Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur:
algebra
• in twees te tel tussen 0 en 750, byvoorbeeld: 750; 748; __; __; 742; __; __; 736
• In twintigs te tel tussen 0 en 1000, byvoorbeeld: 800; 820; 840; 860; __; __; 920;
__; __; 980
• in viers te tel tussen 0 en 750, byvoorbeeld: 704; 708; 712; __; __; 724; __; 732;
__; __; __; 748
• in dries te tel tussen 0 en 750, byvoorbeeld: 630; 633; 636; 639; __; __; 648; __;
__; __; 660
Meetkundige Kopieer, brei uit en beskryf ‘n meetkundige patroon waarin dieselfde vorm voorkom,
patrone maar die aantal van elke tipe vorm vermeerder of verminder op ‘n voorspelbare
manier.
Ruimte en vorm 2-D vorms Herken en benoem:
(Meetkunde)
sirkels, driehoeke, vierkante en reghoeke.
Teken sirkels, vierkante, reghoeke , driehoeke.
Datahantering Data Konstrueer ‘n staafgrafiek op blokkies papier om gegewe data voor te stel.

510 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 3 Kwartaal 3: Voorbeeld van assesseringstaak 3

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan in 5e, 50s, 25s tot 750.
bewerkings en
verwantskappes Probleemoplossing Oplossing en verduideliking van probleme wat gelyke deling behels en wat lei tot
breuke.
Breuke Herken en gebruik halwes, kwarte, agstes, derdes, sesdes, vyfdes in bekende
konteks.
Herken breuke in diagramme.
Herken dat 2 halwes ‘n hele maak.
Skryf breuke as 1 halwe, 1 derde, ensovoorts.
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur:
en algebra
• in vywe te tel tussen 0 en 750, byvoorbeeld: 705; 710; 715; __; __; __; 735; __;
__; 750
• in vyftigs te tel tussen 0 en 1000, byvoorbeeld: 1000; 950;__; __; 800; __; __;
650; __; __; __; 450
• in vyf en twintigs te tel tussen 0 en 1000, byvoorbeeld:525; 550; 575; __; __;
650; __; __; __; 750
Ruimte en vorm Posisie Volg aanwysings op ‘n informele kaart om van een plek tot die volgende te
(Meetkunde) beweeg.
Meting Tyd Lees tyd op ‘n digitale horlosie in ure en minute.
Gebruik ‘n kalender om tydsduur in dae of weke te bereken.

Graad 3 Kwartaal 4: Voorbeeld van assesseringstaak 1

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, bewerkings Getalbegrip Tel prente of gegroepeerde voorwerpe tot 1000.
en verwantskappes
Orden en vergelyk getalle tot 999.
Probleemoplossing Oplossing van woordprobleme in konteks wat groepering of verdeling tot
100 behels met antwoorde wat reste mag insluit deur een van die volgende
te gebruik:
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
• afronding tot 10;
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Bewerkinge Verdeel getalle tot by 99 deur 2, 4, 5, 10, 3.
Geld Oplossing van geldprobleme wat totale en kleingeld in rand of in sent insluit.
Patrone, funksies en Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur aan en terug te tel:
algebra
• in ene tussen 0 en 1000, byvoorbeeld: 889; 890; 891; __; __; __; 895; __;
__; __; 899; __; __; 902
• in tiene tussen 0 en 1000, byvoorbeeld: 1000; 990; 980; __; __; 950; __;
__;.920; __; __; 890
Meting Tyd Gebruik ‘n horlosie om tydsduur in ure en minute te bereken.

KABV 511
WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 3 Kwartaal 4: Voorbeeld van assesseringstaak 2

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan en terug in 2s, 4s, 3s tot 1000.
bewerkings en
verwantskappes Lees en skryf getalsimbole tot 1000.
Bewerkinge Doen optelling tot 999 deur een van die volgende te gebruik:
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering; en
• afronding tot 10.
Skryf ‘n getalsin en gebruik +, =.
Doen aftrekking vanaf 999 or minder deur een van die volgende te gebruik:
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering; en
• afronding tot 10.
Skryf ‘n getalsin en gebruik - , =.
Patrone, funksies Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur:
en algebra
• in twees te tel tussen 0 en 1000, byvoorbeeld: 1000; 998; 996; __; __; 990; __; __;
984
• in viers te tel tussen 0 en 1000, byvoorbeeld: 840; 844; __; 852; __; __; 864; __;
872; __; __; __; 888
• in dries te tel tussen 0 en 1000, byvoorbeeld: 960; 963; 966; 969; 972; __; __; 981;
__; __; 990
Ruimte en vorm Simmetrie Herken en teken die lyn van simmetrie in 2-D meetkundige en niemeetkundige vorms.
(Meetkunde)
Datahantering Data Beantwoord vrae oor data in piktogramme.

512 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3
Graad 3 Kwartaal 4: Voorbeeld van assesseringstaak 3

Inhoudsarea Onderwerp Kriteria

Getalle, Getalbegrip Tel aan in 5s, 50s, 25s tussen 0 en 1000.
bewerkings en
verwantskappes Probleemoplossing Los woordprobleme in konteks op deur herhaalde optelling wat lei tot
vermenigvuldiging met antwoorde tot 50 deur een van die volgende te
gebruik:
• apparaat;
• tekeninge;
• opbou en afbreek van getalle;
• getallelyne;
• verdubbeling en halvering;
en verduidelik eie oplossing van probleme.
Bewerkinge Kan met 3 vermenigvuldig tot 99 deur een van die volgende te gebruik:
• a ubbeling.
Skryf ‘n getalsin en gebruik x, =.
Patrone, funksies en Getalpatrone Voltooi getalpatrone deur:
algebra
• in vywe te tel tussen 0 en 1000 byvoorbeeld: 1000; 995; 990; 985; __; __;
__; 965; __; __; 950
• in vyftigs te tel tussen 0 en 1000 byvoorbeeld:600; 650; 700; __; __; 850;
__; __; __
• in vyf en twintigs te tel tussen 0 en 1000 byvoorbeeld:1 000; 975; 950; __;
__; 875; __; __; __; 775
Ruimte en vorm 3-D voorwerpe Herken en benoem:
(Meetkunde)
• balvorms (sfere);
• boksvorms (prismas);
• silinders;
• piramiedes; en
• keëls.
Sorteer voorwerpe in dié met plat en dié met geboë oppervlaktes.
Identifiseer die 2-D vorm wat die plat oppervlak vorm van die bogenoemde
3-D voorwerp.
Meting Kapasiteit / Volume Lees volume in liters vanaf prente of maatbekers.
Lees volume in milliliters from vanaf prente of maatbekers.

KABV 513
WISKUNDE GRAAD 1-3

514 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)

 WISKUNDE GRAAD 1-3

KABV 515
WISKUNDE GRAAD 1-3

516 KURRIKULUM EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARINGSBELEID (KABV)