Download the full version of the ebook at

https://ebookmass.com

American Government and Politics Today 10th

Edition Steffen W. Schmidt

https://ebookmass.com/product/american-government-
and-politics-today-10th-edition-steffen-w-schmidt/

Explore and download more ebook at https://ebookmass.com

 Recommended digital products (PDF, EPUB, MOBI) that
you can download immediately if you are interested.

American Government and Politics Today 11th Edition

Steffen W. Schmidt

https://ebookmass.com/product/american-government-and-politics-
today-11th-edition-steffen-w-schmidt/

testbankdeal.com

American Government and Politics Today Brief 11th Edition

2021-2022 Steffen W. Schmidt

https://ebookmass.com/product/american-government-and-politics-today-
brief-11th-edition-2021-2022-steffen-w-schmidt/

testbankdeal.com

American Government and Politics Today: The Essentials,

Enhanced

https://ebookmass.com/product/american-government-and-politics-today-
the-essentials-enhanced/

testbankdeal.com

American Government and Politics Today: Essentials

2017-2018 Edition Bardes

https://ebookmass.com/product/american-government-and-politics-today-
essentials-2017-2018-edition-bardes/

testbankdeal.com
eTextbook 978-1337093224 American Government and Politics
Today, 2017-2018 Edition

https://ebookmass.com/product/etextbook-978-1337093224-american-
government-and-politics-today-2017-2018-edition/

testbankdeal.com

American Government and Politics Today - Enhanced 18th

Edition Barbara A. Bardes

https://ebookmass.com/product/american-government-and-politics-today-
enhanced-18th-edition-barbara-a-bardes/

testbankdeal.com

American Government and Politics Today: The Essentials,

Enhanced 19th Edition – Ebook PDF Version

https://ebookmass.com/product/american-government-and-politics-today-
the-essentials-enhanced-19th-edition-ebook-pdf-version/

testbankdeal.com

American Government and Politics Today: No Separate Policy

Chapters Version, 2016-2017 Edition Lynne E. Ford

https://ebookmass.com/product/american-government-and-politics-today-
no-separate-policy-chapters-version-2016-2017-edition-lynne-e-ford/

testbankdeal.com

(eBook PDF) Canadian Politics Today Democracy, Diversity,

and Good Government

https://ebookmass.com/product/ebook-pdf-canadian-politics-today-
democracy-diversity-and-good-government/

testbankdeal.com
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
 American Government
and Politics Today
2018–2019 Brief Edition

Steffen W. Schmidt
Iowa State University

Mack C. Shelley II
Iowa State University

Barbara A. Bardes
University of Cincinnati

Australia • Brazil • Mexico • Singapore • United Kingdom • United States

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 This is an electronic version of the print textbook. Due to electronic rights restrictions,
some third party content may be suppressed. Editorial review has deemed that any suppressed
content does not materially affect the overall learning experience. The publisher reserves the right
to remove content from this title at any time if subsequent rights restrictions require it. For
valuable information on pricing, previous editions, changes to current editions, and alternate
formats, please visit www.cengage.com/highered to search by ISBN#, author, title, or keyword for
materials in your areas of interest.

Important Notice: Media content referenced within the product description or the product
text may not be available in the eBook version.

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 American Government and Politics © 2019, 2017 Cengage Learning, Inc.
Today, 2018–2019 Brief Edition
Unless otherwise noted, all content is © Cengage
Steffen W. Schmidt, Mack C.
­Shelley II, Barbara A. Bardes
ALL RIGHTS RESERVED. No part of this work covered by the
Sr. Vice President, Higher Ed copyright herein may be reproduced or distributed in any form
Product, Content, and Market or by any means, except as permitted by U.S. copyright law,
Development: Erin Joyner without the prior written permission of the copyright owner.

Product Director: Paul Banks

Sr. Product Manager: Bradley Potthoff For product information and technology assistance, contact us at
Cengage Customer & Sales Support, 1-800-354-9706
Project Manager: Julia Giannotti

Content Development Project For permission to use material from this text or product, submit all
Manager: Katy Gabel, Lumina requests online at www.cengage.com/permissions.
Datamatics Further permissions questions can be emailed to
[email protected].
Product Assistant: Danielle Gidley

Sr. Marketing Manager: Valerie

Hartman Library of Congress Control Number: 2017950885

Sr. Content Project Manager: Martha

ISBN:978-1-337-55970-6
Conway

Production Service/Compositor: Cengage

Alison Kuzmickas, SPi Global 20 Channel Center Street
Boston, MA 02210
Copy Editor: Susan Bradley
USA
Proofreader: Kristi Wiswell
Cengage is a leading provider of customized learning solutions
Indexer: Terry Casey
with employees residing in nearly 40 different countries and
Art Director: Sarah Cole sales in more than 125 countries around the world. Find your
local representative at www.cengage.com.
Text Designer: Dutton & Sherman
Design
Cengage products are represented in Canada by
Cover Designer: Sarah Cole Nelson Education, Ltd.

Sr. Intellectual Property Analyst:

Alexandra Ricciardi To learn more about Cengage platforms and services, visit
www.cengage.com
Intellectual Property Project Manager:
To register or access your online learning solution or purchase
Betsy Hathaway
materials for your course, visit www.cengagebrain.com

Printed in the United States of America

Print Number: 01 Print Year: 2017

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 Contents in Brief

PART I: THE AMERICAN SYSTEM

Chapter 1 The Democratic Republic 1
Chapter 2 Forging a New Government: The Constitution 21
Chapter 3 Federalism 44
Chapter 4 Civil Liberties 66
Chapter 5 Civil Rights 92

PART II: THE Politics of American Democracy

Chapter 6 Public Opinion, Political Socialization, and the Media 118
Chapter 7 Interest Groups and Political Parties 146
Chapter 8 Campaigns and Elections 174

PART III: INSTITUTIONS OF AMERICAN GOVERNMENT

Chapter 9 Congress 199
Chapter 10 The President 225
Chapter 11 The Executive Branch 250
Chapter 12 The Courts 271

PART iv: Policymaking

Chapter 13 Domestic and Economic Policy 296
Chapter 14 Foreign Policy 320

Appendix A The Declaration of Independence 345

Appendix B The Constitution of the United States 347
Appendix C Federalist Papers No. 10 and No. 51 367
Appendix D Government Spending and Revenue Charts 375

Glossary 377
Index 389
iii

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 Contents

PART I: THE AMERICAN SYSTEM

Chapter 1 The Democratic Republic 1

Politics and Government 2
Why Is Government Necessary? 2
Limiting Government Power 2
Authority and Legitimacy 3
Democracy and Other Forms of Government 4
Types of Government 4
Direct Democracy as a Model 4

Justin Sullivan/Getty Images

The Dangers of Direct Democracy 5
A Democratic Republic 5
What Kind of Democracy Do We Have? 6
Democracy for Everyone 7
Democracy for the Few 7
Democracy for Groups 8
Fundamental Values 8
Liberty versus Order 8
Liberty versus Equality 9
The Proper Size of Government 11
At issue: Does Entitlement Spending Corrupt Us? 13

Political Ideologies 13
Conservatism 14
Liberalism 15
The Traditional Political Spectrum 15
Problems with the Traditional Political Spectrum 16
A Four-Cornered Ideological Grid 16
making a difference: Seeing Democracy in Action 18
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself
iv

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 Contents v

Chapter 2 Forging a New Government: The Constitution 21

The Colonial Background 22
Separatists, the Mayflower, and the Compact 22
More Colonies, More Government 23
at issue: Is America a Christian Nation? 24
British Restrictions and Colonial Grievances 24
The First Continental Congress 25

Nikreates/Alamy Stock Photo

The Second Continental Congress 25
An Independent Confederation 26
The Resolution for Independence 26
July 4, 1776—The Declaration of Independence 26
The Rise of Republicanism 28
The Articles of Confederation: Our First Form of Government 28
The Constitutional Convention 30
Factions among the Delegates 31
Politicking and Compromises 31
Working toward Final Agreement 33
The Final Document 35
The Difficult Road to Ratification 36
The Federalists Push for Ratification 36
The March to the Finish 37
The Bill of Rights 37
Altering the Constitution 38
The Formal Amendment Process 38
Informal Methods of Constitutional Change 39
making a difference: How Can You Affect the
U.S. Constitution? 41
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Chapter 3 Federalism 44
Federalism and Its Alternatives 45
A Unitary System 45
A Confederal System 45
A Federal System 46
Why Federalism? 46

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 vi Contents

At issue: Should Recreational Marijuana Be Legal? 48

Arguments against Federalism 48
The Constitutional Basis for American Federalism 49
Powers of the National Government 49
Powers of the State Governments 50

ZUMA Press Inc / Alamy Stock Photo

At issue: Should We Let Uber and Lyft Pick Up Passengers? 51
Prohibited Powers 51
Concurrent Powers 52
The Supremacy Clause 52
Interstate Relations 53
Defining Constitutional Powers—The Early Years 53
McCulloch v. Maryland (1819) 53
Gibbons v. Ogden (1824) 54
States’ Rights and the Resort to Civil War 55
The Continuing Dispute over the Division of Power 56
Dual Federalism 56
The New Deal and Cooperative Federalism 57
The Politics of Federalism 58
Methods of Implementing Cooperative Federalism 58
Federalism and Today’s Supreme Court 61
A Trend toward States’ Rights? 61
Recent Decisions 61
making a difference: Writing E-mails and Letters to the Editor 63
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Chapter 4 Civil Liberties 66

The Constitutional Bases of Our Liberties 67
Protections Listed in the Original Constitution 67
Extending the Bill of Rights to State Governments 68
Incorporation under the Fourteenth Amendment 68
Freedom of Religion 69
Anadolu Agency/Getty Images

The Separation of Church and State—The

Establishment Clause 69
The Free Exercise Clause 72
Freedom of Expression 73
No Prior Restraint 73

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 Contents vii

The Protection of Symbolic Speech 73

The Protection of Commercial Speech 74
Attempts to Ban Subversive or Advocacy Speech 74
The Eclipse of Obscenity as a Legal Category 75
Unprotected Speech: Slander 76
Student Speech 77
Freedom of the Press 78
The Right to Privacy 79
Privacy Rights and Abortion 79
Privacy Rights and the “Right to Die” 82
The Great Balancing Act: The Rights of the Accused versus the Rights of Society 83

At issue: Do Police Use Excessive Force against Black Men? 84

Rights of the Accused 84
Extending the Rights of the Accused 85
The Exclusionary Rule 86
Civil Liberties versus Security Issues 86
Subsequent Revelations of NSA Activity 87
making a difference: Your Civil Liberties: Searches and Seizures 89
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Chapter 5 Civil Rights 92

The African American Experience and the Civil Rights Movement 93
Ending Servitude 93
The Ineffectiveness of the Early Civil Rights Laws 94

Charlotte Observer/Tribune News Service/Getty Images

The End of the Separate-but-Equal Doctrine 96
De Jure and De Facto Segregation 96
The Civil Rights Movement 97
Modern Civil Rights Legislation 97
Civil Rights and the Courts 101
Standards for Judicial Review 101
The Supreme Court Addresses Affirmative Action 102
Experiences of Other Minority Groups 104
Latinos and the Immigration Issue 104
National Security and the Rights of Immigrants 106
At issue: Should We Deport Unauthorized Immigrants? 107
The Agony of the American Indian 107

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 Visit https://ebookmass.com
now to explore a rich
collection of eBooks and enjoy
exciting offers!
 viii Contents

Women’s Struggle for Equal Rights 108

Early Women’s Political Movements 108
The Modern Women’s Movement 109
Women in Politics Today 110
Gender-Based Discrimination in the Workplace 111
The Rights and Status of Gay Males and Lesbians 112
Growth in the Gay Male and Lesbian Rights Movement 112
State and Local Laws Targeting Gay Men and Lesbians 112
“Don’t Ask, Don’t Tell” 113
Same-Sex Marriage 113
The Rights of Transgender Individuals 114
making a difference: Dealing with Discrimination 115
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

PART II: THE Politics of American Democracy

Chapter 6 Public Opinion, Political Socialization, and the Media 118

Public Opinion and Political Socialization 119
Consensus and Divided Opinion 119
Forming Public Opinion: Political Socialization 120

Chip Somodevilla/Getty Images News/Getty Images

The Media and Public Opinion 121
Political Events and Public Opinion 122
The Influence of Demographic Factors 123
Educational Achievement 123
Economic Status 123
Religious Denomination 123
Religious Commitment and Beliefs 125
Race and Ethnicity 125
The Hispanic Vote 126
The Gender Gap 126
Geographic Region 127
Measuring Public Opinion 127
The History of Opinion Polls 127
Sampling Techniques 127
The Difficulty of Obtaining Accurate Results 128
Additional Problems with Polls 129

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 Contents ix

Public Opinion and the Political Process 131

Political Culture and Public Opinion 131
Policymaking and Public Opinion 131
The Media in the United States 132
The Roles of the Media 132
Television versus the New Media 135
Challenges Facing the Media 136
The Media and Political Campaigns 137
Political Advertising 138
Management of News Coverage 138
Going for the Knockout Punch—Presidential Debates 139
Political Campaigns and the Internet 140
Blogosphere Politics 140
Bias in the Media 141
making a difference: Being a Critical Consumer of the News 143
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Chapter 7 Interest Groups and Political Parties 146

A Nation of Joiners 147
Thousands of Groups 147
Interest Groups and Social Movements 148
Reasons to Join—or Not Join 148
Types of Interest Groups 148

Pacific Press/LightRocket/Getty Images

Economic Interest Groups 149
Environmental Interest Groups 151
Public-Interest Groups 152
Additional Types of Interest Groups 152
Interest Group Strategies 153
Direct Techniques 153
Indirect Techniques 155
Regulating Lobbyists 155
Political Parties in the United States 157
Functions of Political Parties in the United States 157
The Party Organization 158
The Party-in-the-Electorate 159
The Party-in-Government 160

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 x Contents

A History of Political Parties in the United States 160

The Formative Years: Federalists and Anti-Federalists 161
Democrats and Whigs 162
The Civil War Crisis 162
The Post–Civil War Period 162
The Progressive Interlude 163
The New Deal Era 163
An Era of Divided Government 164
The Parties Today 164
Why Has the Two-Party System Endured? 165
The Historical Foundations of the Two-Party System 166
Political Socialization and Practical Considerations 166
The Winner-Take-All Electoral System 167
State and Federal Laws Favoring the Two Parties 167
The Role of Minor Parties in U.S. Politics 168
The Rise of the Independents 170
making a difference: You Can Be a Convention Delegate 171
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Chapter 8 Campaigns and Elections 174

The Twenty-First-Century Campaign 175
Who Is Eligible? 175
Who Runs? 175

Chip Somodevilla/Getty Images News/Getty Images

Managing the Campaign 176
Financing the Campaign 178
The Evolution of the Campaign Finance System 178
The Current Campaign Finance Environment 180
At issue: Can Money Buy Elections? 182

Running for President: The Longest Campaign 183

Reforming the Presidential Primaries 184
The Invisible Primary 184
Primaries and Caucuses 185
Front-Loading the Primaries 186
On to the National Convention 187
The Electoral College 188

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 Contents xi

How Are Elections Conducted? 189

Voting by Mail 189
Voting Fraud and Voter ID Laws 189
Turning Out to Vote 191
Legal Restrictions on Voting 192
Is the Franchise Still Too Restrictive? 193
How Do Voters Decide? 194
Party Identification 194
Other Political Factors 194
Demographic Characteristics 195
making a difference: Registering and Voting 196
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

PART III: INSTITUTIONS OF AMERICAN GOVERNMENT

Chapter 9 Congress 199

The Nature and Functions of Congress 200
Bicameralism 200
The Lawmaking Function 201
The Representation Function 201
Service to Constituents 202
The Oversight Function 202
The Public-Education Function 203

Zach Gibson/Getty Images

The Conflict-Resolution Function 203
The Powers of Congress 203
House-Senate Differences and Congressional Perks 204
Size and Rules 204
Debate and Filibustering 205
at issue: Is It Time to Get Rid of the Filibuster? 206
Congresspersons and the Citizenry: A Comparison 207
Perks and Privileges 207

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 xii Contents

Congressional Elections and Apportionment 208

Candidates for Congressional Elections 208
Apportionment of the House 209
Gerrymandering 209
“Minority-Majority” Districts 211
How Congress Is Organized 212
The Power of Committees 213
Types of Congressional Committees 213
The Selection of Committee Members 215
Leadership in the House 215
Leadership in the Senate 217
Lawmaking and Budgeting 218
How Much Will the Government Spend? 218
Preparing the Budget 220
Congress Faces the Budget 221
Budget Resolutions and Crises 221
making a difference: Learning About Your Representatives 222
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Chapter 10 The President 225

Who Can Become President? 226
Birthplace and Age 226
The Process of Becoming President 226
The Many Roles of the President 227
Head of State 227
At issue: Should We Elect the President by Popular Vote? 228
JStone/Shutterstock.com
Chief Executive 229
Commander in Chief 230
At issue: Should President Trump Send U.S. Ground Forces to Syria? 231
Chief Diplomat 231
Chief Legislator 233
Party Chief and Politician 235
Presidential Powers 236
Emergency Powers 237
Executive Orders 238

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 Contents xiii

Executive Privilege 238

Signing Statements 239
Abuses of Executive Power and Impeachment 239
The Executive Organization 240
The Cabinet 240
The Executive Office of the President 241
The Vice President 244
The Vice President’s Job 244
Presidential Succession 245
Making a difference: Communicating with the White House 247
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Chapter 11 The Executive Branch 250

The Nature and Scope of the Federal Bureaucracy 251
Public and Private Bureaucracies 251
The Size of the Bureaucracy 251
The Federal Budget 252
The Organization of the Executive Branch 253
Cabinet Departments 253

US Food and Drug Administration

At issue: Should We Simplify the Income Tax System? 254
Independent Executive Agencies 254
Independent Regulatory Agencies 255
Government and Government-Controlled Corporations 258
Staffing the Bureaucracy 259
Political Appointees 259
History of the Federal Civil Service 260
Modern Attempts at Bureaucratic Reform 262
Sunshine Laws before and after 9/11 262
Privatization, or Contracting Out 263
The Issue of Whistleblowers 263
Bureaucrats as Politicians and Policymakers 265
The Rulemaking Environment 265
Negotiated Rulemaking 266
Bureaucrats as Policymakers 266
Congressional Control of the Bureaucracy 267

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 xiv Contents

making a difference: What the Government Knows about You 268

Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Chapter 12 The Courts 271

Sources of American Law 272
The Common Law Tradition 272
Constitutions 273
Statutes and Administrative Regulations 273
Case Law 273
The Federal Court System 273

Rena Schild/Shutterstock.com
Basic Judicial Requirements 274
Parties to Lawsuits 274
Procedural Rules 274
Types of Federal Courts 275
Federal Courts and the War on Terrorism 277
The Supreme Court at Work 279
Which Cases Reach the Supreme Court? 280
Court Procedures 280
Decisions and Opinions 281
The Selection of Federal Judges 282
Judicial Appointments 282
At issue: Should State Judges Be Elected? 283
Partisanship and Judicial Appointments 284
The Senate’s Role 285
Policymaking and the Courts 286
Judicial Review 286
Judicial Activism and Judicial Restraint 287
The Roberts Court 288
What Checks Our Courts? 289
making a difference: Changing the Legal System 292
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 Contents xv

PART iv: Policymaking

Chapter 13 Domestic and Economic Policy 296

At issue: Should States Raise the Minimum Wage? 297

The Policymaking Process: Health Care as an Example 298

Health Care: Agenda Building 298
Health Care: Policy Formulation 300
Health Care: Policy Adoption 300
Health Care: Policy Implementation 301
Health Care: Policy Evaluation 302

Bloomberg/Getty Images
Immigration 303
The Issue of Unauthorized Immigration 304
The Immigration Debate 304
Energy and the Environment 306
Energy Independence—A Strategic Issue 306
Climate Change 307
The Politics of Economic Decision Making 308
Good Times, Bad Times 309
Fiscal Policy 310
The Public Debt and Deficit Spending 311
Monetary Policy 313
The Politics of Taxation 315
Federal Income Tax Rates 315
Income Tax Loopholes and Other Types of Taxes 316
making a difference: Learning about Entitlement Reform 317
Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Chapter 14 Foreign Policy 320

Facing the World: Foreign and Defense Policies 321
Aspects of Foreign Policy 321
Idealism versus Realism in Foreign Policy 321

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 xvi Contents

Terrorism and Warfare 323

The Emergence of Terrorism 323

Pool/ABACA/Newscom/Abaca Press/TAORMINA/Italy
Wars in Iraq 324
Afghanistan 325
The Civil War in Syria and the Rise of ISIS 326
U.S. Diplomatic Efforts 327
Nuclear Weapons 327
Israel and the Palestinians 329
The New Power: China 330
Economic Troubles in Europe 331
Who Makes Foreign Policy? 333
Constitutional Powers of the President 333
The Executive Branch and Foreign Policymaking 334
Congress Balances the Presidency 335
The Major Foreign Policy Themes 336
The Formative Years: Avoiding Entanglements 336
The Era of Internationalism 337
Superpower Relations 338
at issue: How Dangerous Is Putin’s Russia? 340

making a difference: Working for Human Rights 341

Key Terms • Chapter Summary • Test Yourself

Appendix A The Declaration of Independence 345

Appendix B The Constitution of the United States 347
Appendix C Federalist Papers No. 10 and No. 51 367
Appendix D Government Spending and Revenue Charts 375

Glossary 377
Index 389
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 Visit https://ebookmass.com
now to explore a rich
collection of eBooks and enjoy
exciting offers!
 Preface

I
n November 2016, Republican presidential candidate Donald Trump triumphed over
Democratic candidate Hillary Clinton. The Republicans also maintained control of the
U.S. Senate and House of Representatives, although they did suffer minor losses. Trump
certainly has one of the most unusual backgrounds ever for a president, with no experi-
ence in elected or appointed public office. One consequence of his victory has been an
explosion of interest in political news. Online news sites, including that of the New York
Times, have experienced large increases in viewership. The same goes for cable news net-
works such as Fox News and MSNBC. For many people, American politics and government
have never been more interesting.
Trump won the presidency by carrying the vote in the electoral college, even though
Clinton’s popular vote was more than 2 percentage points greater than his. Many have won-
dered how a candidate could become president while losing the popular vote, and that is
one of many things that students will learn in this text. Now more than ever, it is important
to understand America’s complex and fascinating political system.
One thing was and continues to be certain: American politics today will never be with-
out tension, drama, and conflict. Throughout this Brief Edition of American Government
and Politics Today, you will read about how our government has responded to past issues
and how it is responding to current conflicts.
This edition is basically a condensed and updated version of the larger editions of
American Government and Politics Today. It has been created specifically for those of you
who want a text that presents the fundamental components of the American political sys-
tem while retaining the quality and readability of the larger editions. You will find that this
edition is up to date in every respect. The text, figures, tables, and all pedagogical features
reflect the latest available data. We have also included coverage of all recently issued laws,
regulations, and court decisions that have—or will have—a significant impact on American
society and our political system.
Like the larger editions, this volume places a major emphasis on political participation
and involvement. This brief, fourteen-chapter text has been heralded by reviewers as the
best essentials text for its affordability, conciseness, clarity, and readability.

New to This Edition

Of course, every chapter has been thoroughly revised and updated. But there is more.
Now in Full Color Throughout
A major objective of the Brief Edition has always been to provide students with an afford-
able textbook. To that end, previous editions have been limited to using a single color for
contrast in most of the text. With this edition, however, we have been able—for the first
time—to produce a text in full color and still keep it affordable. The use of color not only
makes the chapters more attractive, but it also adds to the impact of the various charts and
graphs that appear throughout.
xvii

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
 xviii Preface

Major Topical Updates

By far the most important change in American politics and government since the last Brief
Edition has been the rise of Donald Trump. We give ample space to Trump’s populist cam-
paign and his use of the media, including Twitter. In Chapter 1 The Democratic Republic
and Chapter 6 Public Opinion, Political Socialization, and the Media, we describe Trump’s
supporters and the problems facing the white working class. We describe the alleged scan-
dals faced both by Trump and by Democratic presidential candidate Hillary Clinton, in par-
ticular concerning questions about Russian involvement in the 2016 elections. Chapter 11
The Executive Branch explains Trump’s firing of FBI director James Comey. Other major
new topics include:
•• In Chapter 3 Federalism, the limits on what the national government can do to
coerce the states.
•• In Chapter 4 Civil Liberties, political correctness and government surveillance.
•• In Chapter 5 Civil Rights, how black men are treated by the police. We also have a
major new section on transgender individuals.
•• In Chapter 7 Interest Groups and Political Parties, the growth in party polarization
and the changing bases of the major parties.
•• In Chapter 8 Campaigns and Elections, the limits of the “invisible primary,” the
role of superdelegates, and restrictions on the right to vote.
•• In Chapter 9 Congress, the House Freedom Caucus and the conflict around replac-
ing the late Supreme Court justice Antonin Scalia.
•• Chapter 11 The Executive Branch, has been more appropriately renamed The
Executive Branch. We focus on whistleblowers and those who leak national secu-
rity information.
•• Chapter 13 Domestic and Economic Policy describes the Republican struggle to
replace the Affordable Care Act.
•• Finally, Chapter 14 Foreign Policy highlights Trump’s transactional foreign policy
and trade issues with China and Europe.

Key to High Student Interest—

Topical Debate-Style Features
Every At Issue feature focuses on a controversial topic and concludes with a For Critical
Analysis question to invite critical thinking. Most of these features are new:
•• Chapter 1: Does Entitlement Spending Corrupt Us?
•• Chapter 2: Is America a Christian Nation?
•• Chapter 3: Should Recreational Marijuana Be Legal?
•• Chapter 3: Should We Let Uber and Lyft Pick Up Passengers?
•• Chapter 4: Do Police Use Excessive Force against Black Men?

Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. WCN 02-200-203
Copyright 2019 Cengage Learning. All Rights Reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part. Due to electronic rights, some third party content may be suppressed from the eBook and/or eChapter(s).
Editorial review has deemed that any suppressed content does not materially affect the overall learning experience. Cengage Learning reserves the right to remove additional content at any time if subsequent rights restrictions require it.
Random documents with unrelated
content Scribd suggests to you:
me ’t lieve mensch!.. „Nee maan, dan is uwes an ’t verkairde
ketoor”.. En, verdomd! wild staat ze op, rent de deur uit, trappe af.…
op straat.… Ha.. ha-ha! wat ’n volkje, ça m’en fiche!.… ha! ha ha!

Ouë Gerrit half maar begrijpend, lachte gemaakt mee. Hij had ook
wel gehoord, dat dokter Troost, al jaren weduwnaar, niet één meid
met rust kon laten; dat had ’m Guurt nog pas gezeid.… Mos s’n aige
skoame.… soo’n ouë rot.… Niks voelde ie zich op z’n gemak nog.

—Nou, moar aa’s dokter nou erais wil komme!.…

—Met alle genoege vader!.… ik zal er vanmiddag zijn, tegen drie

uur,—maar vertel eens.… hoe staan je zake?

—Mi’t waif.… maint uwes?.…

—Ajakkes kerel nee! jou eige zake. Jìj.. had laast dat stuk grond
motte neme.… kuikens zijn jullie.… je had al veel eerder van de
Beek motte weg zijn.… zet je hoeke vol aarbeie, dàt is winst.…

Gerrit voelde zich altijd stikbenauwd, als dokter over tuinderij begon,
en over grond. Wel twintig tuinders uit de streek, die hij kende, had
dokter ’r met alderlei aanraadsels op die manier ondergebracht. En
aa’s dokter ’m zoolang ankeek.… was ie nog banger.… dat ie alles
in z’n oogen merken zou van z’n spulle, z’n gannefe.… je wist nooit
wá’ soo’n man an je ooge sien ken.… puur soo’n geleerdhait.…

—Joa.… joa.… moar.… viere en vaif.… en nie genog, schuchterde

ie verlegen.… ikke hep de loodpot nie, dokter?.… ikke nie!

—Zoo-zoo, nou, zijn jullie kerels, d’ris nog meer land, voor je zoon
Dirk.… ’n prachtig lapje.… van mìjn.… ik hep ’r mooie huisjes bij
gezet.… voor jullie.… twee kamers gelijkvloers.… twee bove.…
zolder.… schuur.… ruim.. maar mooie.… jonge koopies!.… Maar
apropos.… hoe zit ’t met m’n rekening vader! Ik mot nou vange man!
Je weet, nog ’n paar dage,.. of als de aarbeie ’r zijn?

Ouë Gerrit had gevoeld, angstig, dat ’t daar op uitdraaien zou. Daar
had je ’t gedonder al. Wa nou.… Wa-nou! [318]Angstig in z’n stoel
gedrukt keek ie van z’n paarse kousen, naar Troost òp, die met ’t vet
van z’n onderkin speelde, in plooien-wellust.

—Joà.… hoho!.… hoho!.… kaik uwes d’rais.… uwes weut.… slecht

joar.…

—Ha.. ha! zeg vader! Kom nou niet met die praatjes.… ken ik
waarachtig àl te goed.… dat is met iedere rekening zoo.… nee
vadertje,.… we zulle nog eens ’n hypotheekie klaarmake … van ’t
lapje achter je huis … bij m’n zwager … Dat kost je van akte opmake
niet veel, ’n vijfentwintig poppies.… jij heb dan vrij spul.… en ik hoef
niet tot de aarbeie te wachte.…

Ouë Gerrit werd groen-bleek van schrik.

—Moar dokter.… uwes runiweert main!… ikke sit t’r puur in.… de
rekening is te hoog hoho!… ’n gulde per siefiete!.… en
honderdseventig pop.… en nou nog van akte vaif.…

—Papperlepap vader! dacht je dat ik je voor jullie plezier hielp.… en

de medicijnen die je van me hebt.. verkoop jij je boel voor niks? ik
zou maar wat koest zijn als ’k jou was, he?.… Door mìjn blijf je dit
jaar nog op de Beek, anders hadde je d’r al lang afgesmete.… Je
weet dat ik kommesaris voor kerkbestuur ben van weiland.… je weet
dat ik je je grond onder je voete kan wegtrekke, als ik wil.… dat weet
je àl je grond! En nou zou je mijn rekening niet willen voldoen. Niet
een die jullie volkje zoo netjes behandelt als ik.… En stank voor
dank.… Natuurlijk! Nou dat aktetje komt morge in orde, ik heb ’t m’n
zwager al gezegd.… anders gaat je boel eran.
—Moar dokter.… had u main.… nie effe eerstig kenne vroage.… ik
sit ’r soo kras in, dâ.…

—Wàt?.. ik weet toch, dat je niks hebt.. Soo is ’t goed hoor vader.…
best.… Allons donc! Wat zit je daar nou of je geen tien kan telle.…
Nou.. je wijf zie ik van middag, adieu! adieu! ’t beste hoor!

Ouë Gerrit was langzaam opgesjord van z’n stoel, voelde, dat dokter
’m kwijt wou zijn. Troost had uit de bovengang [319]z’n hoed van den
kapstok gelicht, was Hassel voorgegaan naar beneden.

Dokter’s rijtuig stond klaar.—In de apotheek groette ie vluchtig wat

menschen, die recepten halen kwamen, en eerbiedig voor dokter uit
den weg schuifelden.

In livrei-glimsel, stond vóór z’n koetsier, met knop van portier in de

hand. Voorzichtig kippiglijk stapte dokter in. Voort ging z’n rijtuig,
waggelde ’t zware lijf van dokter op de makkelijke bank, tegen de
fluweel-donkere kussens van den kaprug.—

Wat ezelstom volkje, vrolijkte ’t in ’m. Die denken maar, dat je voor
niets werkt, dat je ’s nachts voor ze klaarstaat, als ’t een er maar
invalt je te laten roepen. Wat zal ik ’m krijgen.

Van alle kanten, uit z’n open rijtuig, groette joviaal-doenerig, dokter
Troost. Met z’n log bebakkebaarden kop, kippig enkelen nakijkend,
deftigde ie door de tuinderswijkjes, in z’n lichtgrijs pak, z’n blank
schittervest, met z’n licht-grijzen hoed, geheel doortrokken van
rustige, rijke zomerweelde, heerschend in z’n stedeke-notabelheid
over allen.
[Inhoud]

IV.

’s Middags zat dokter Troost bij Gerrit, tegenover vrouw Hassel, die
’m wezenloos bestaarde, niet begreep, waarom die man ’r telkens
vragen deed, wat ie van ’r wilde.—Met z’n rug naar ’t raam zat
dokter, zich peinzend wrijvend onder de vetkin, vrouw Hassel vlàk
voor ’m, twee vingers van ’r blauwig doorpeesde stekelhand, in ’r
kwijlmond versabbelend. Haar steekmuts plakte slonzerig scheef op
’r uitfladderend vuil-grijs haar, oogen doften star. Om ’r kwijlmond
groefde in stillen kreun ’n droefnisrek, waar d’r verstand al niet meer
aan mee deed. Soms heél even, flitste ’r angstlicht in de oogappels,
dofte daarna weer haar wezenlooze kijk, erger. Gelig-smoezelig
magerde ’r hals, met ver-uitstekenden beverigen keelkrop. Uit ’n
vies-zwart jak, van boven knooploos afflodderend, propte ’n stuk van
smerigen borstrok òp.— [320]

Dokter Troost bleef ’r stil bekijken, schudde soms even zwak, z’n log
hoofd. Dirk en Piet waren op hun kousen, met wasemende
zweetgezichten de kamer ingeloopen, en Guurt met handen op ’r zij
geoorkruikt, stond naast den dokter. Ouë Gerrit zat beverig en
angstig tegen over Troost. Op tafel bij ’t raam, vonkte uitgeschulpt
karafje met konjak, kristallig, in groen-rooie lichtspatjes, op dofrood
boersch-stug blaadje en deftig-stil ernaast, pronkten wat grove
kelkjes, rustig glanzend in zonschijn.

—Nou moedertje, zwaar sprak Troost, en zeg nou eens wat

verder.…

—Wâ.… wâ?.… schrok ze op, wâ segt u?.… gansch vergeten wie

voor ’r zat.—
—Sacré nom, quelle misère! bromde dokter voor zich uit, ja.. wat?
wat?.. Heb je nog zoo ’n drukking hier?.… hé?..

—Joa.… joa.… beefde ’r stem.

—Hier, an je slape ook? en hier, op je achterhoofd, en daar bij je

neuswortel, en.…

—Joa.. joa.… wâ?.. wâ?..—Niets wist ze meer wat dokter gevraagd

had.—

Dokter keek juist òp naar Guurt, toen ouë Gerrit ’m aanzag, dìe juist
snapte, dat ie z’n meid lievige knikjes gaf.—

—Niks an te doen, brommerig gromde Troost’s stem.… is in ’n half

jaar schrikkelijk verergerd.… kollega Zwanke heeft gelijk!.…
beroerd.… beroerd.…

Stiller bromde ie in zichzelven, dat niemand ’m meer hoorde, noch

storen durfde met vragen in z’n diagnostisch gepeins.… Beroerd..
dementie.… nou mooi! afgedaan!.. jonge.… jonge wat ’n meid die
Guurt! dat was er nou eens een, daar had je wat an.… jonge.… die
most nou eens zijn huishoudster worde!.. kijk.… die schape je
angape.… Nou.… dat wijf gaat kapot! oud-nieuws!

—Ja, ja! hm! hm! klonk uit z’n zacht gebrom scherper òp. Ja Hassel,
is in ’n korten tijd zeer, zeer verergerd.… ’n droevig geval, zeer, zéér
droevig. Houd je maar taai, want dat is noodig! En jij Guurt, jij mot
maar de huishouding heelemaal [321]op je neme.. hoor beste meid!
En laat moeder vooral met geen petroleumstel omgaan.… of met
geld.…

—Joa.… zei Guurt.… wai hebbe ’r vast ’n kluif an!

—Soo! soo! nou laat ’r geen dinge doen, die gevaar kunne
veroorzake.… doe jij ’t liever.…—Guurt had ie schijn-ongemerkt ’n
knijpje in arm-dik geperst, met vriendelijk-zinnelijk lachje.

Vrouw Hassel sufte, wezenloos in ’r staar, niet beseffend wat ’r

gebeurde, ziend de menschen om ’r heen, telkens weer ze
vergetend, tòt ’r stemmen opklankten. Ze hoorde wel, maar zoo erg
was ’r bewustzijn geslonken, dat ze nog sneller vergat dan ze
hoorde. Even soms flitste ’r angstlicht in ’r oogen, keek ze bewuster,
alsof ze ’n stoot kreeg in den rug, of ’n prik in ’r lichaam. Kwijl slijmde
langs ’r mond, glom morsig over ’r natte kin. Armelijk ingehurkt en
verzakt, zat ze op puntje van ’r stoelzitting. Niet één der kinders, die
besefte, iets van ’r verkwijning en angsten. Ze zagen ’r vergrauwen
als ’n half-verrottend meubel, dat in elkaar getrapt en opgeruimd
moest worden, dat in den weg stond. Haar doffe staar verveelde,
beangstigde hun, verlamde vroolijkheid en stoeilust soms. Haar
angstige opspringing vond ouë Gerrit malle aanstellerij en Guurt
vooral nijdigde bits van zich af, als ze zich bevuild had, en geen
besef meer toonde om ’r eigen lijf te wasschen. Godsliederlijk lui en
gemakzuchtig, heette ’t Guurt, en ze wou ’t wijf niet langer in huis
hebben.

Gevoelloos in z’n rauwe wellustnatuur bleef Troost nog wat plakken,

paf van Guurt. Even broeide in z’n heet brein ’n plan. Als ie ’t wijf
eens onderzocht, haar liet uitkleeën, die gapende stomme kerels
verzocht heen te gaan, voor ’n kwartiertje hem alleen te laten met
Guurt, voor hulp. Maar luidruchtig, midden in z’n stille, heete
bedenkingen over Guurt, die Gerrit en de jongens aanvoelden als
ernstig bepeins over zieke moeder, kwam geklop op straatdeurtje, en
stemmeklank rumoerend:

—Is dokter hier?.… Ja he? Ik zag juist z’n rijtuig buiten staan.. hm!
moet ’m effe spreeke..—Onder rijkelui’s-keelrumoer, [322]stapte ’n
meneer in, kassier, geldleener en bankman; Stramme, zwager van
Troost.

—Donders, daar had je z’n zwager, da speet ’m nou donders, roet in

’t eten.

Guurt was naar meneer Frans Stramme geloopen,

komplimenteerderig, deftig doend en lacherig. Ze wist wel, ze voelde
’t, dat de heeren ’r mooi vonden, om hààr kwamen, en heerlijk vond
ze’t zoo bekeken te worden, gevleid, toegeknipt en beknepen, met
lieve handdrukjes. Ze had ’r zich voor opgedirkt vandaag, zoo’n
uurtje vóór dat dokter komen moest. Ze konden ’r beschateren de
jongens, maar daar gaf ze niks om.—Zij zou hèn uitlachen als ze
eenmaal ’n kerel met duiten had aangehaakt.—En nou, zingen kon
ze van de pret, dat de rijkdom van Wiereland zoo maar in ’r huis
stond.

—Toe goan u sitte, meneer Stramme, dokter blaift nog.

—Ja zeker.. beste meid.… kuch-stemde ie, en negeerend den stoet

om ’m heen, tot Troost,—’t is goed dat ik je tref, ik moet je daar
dadelijk spreke.…

—Ja, ja! ik kom, ik ga mee..—Nou moedertje.… hou je maar goed.…

zal wel betere eer je ’n kerel wordt.… Sacré nom, quelle misère.…
perste ie, met gemaakt-versteld gezicht naar zwager Stramme eruit.

Hij had zich van z’n stoel met paf geluid, als kraakte z’n zwaar lijf,
opgeheschen. Z’n zwager was niet gaan zitten, stond brutaal rond te
kijken, uitdagend en machtig zich voelend in dat duffige
tuindersgezin. Vlak voor ’t gezicht van Dirk had ie zich neergeplant
zonder excuus, wiebelend op z’n teenen naar hakken, hakken naar
teenen. Blufferig hingen z’n blanke manchetten half z’n mouwen uit,
fijn grijsde z’n zomerpak en onbescheiden loerden z’n oogen achter
gouên lorgnet, met fijn zwart koord vast om z’n hals. Lust voelde ie
om te schateren, toen ouë Hassel, beverig, op ’t stugge boeren-
presenteerblaadje ’n konjakje kwam aanbieden, dat ie joviaal
weigerde. Dokter stond nog wat te bedisselen met Guurt, die fijntjes
lachte.—En òver de hoofden der stille, landlucht uitwasemende
kerels heen, die stonden in één houding, in ’t donker [323]van ’t
vertrekje, sprak meneer Stramme weer z’n zwager aan: of ie klaar
was en meeging. Jaloersch ’n beetje ook, dat Troost de mooie meid
daar vóór hem stond te bekneuteren met zoete woordjes en lievige
stem-lachies.

Vrouw Hassel, in ’t licht met ’r stoel, had ie nauwelijks gezien, maar

toen ie in-één op ’r suf gezicht keek, en ’r natte oogen zag die
staarden, huiverde ie van afschuw en viezigheid.

En Troost, sluw en doortastend, beuls-brutaal en heerscher bij z’n

tuinderslui, wist wel dat z’n zwager ’n stommeling was, alleen veel
geld had, vertrouwde hem niet alleen met Guurt. Hij kon ’r wel voor
zijn neus wegpikken. Guurt zelf stond te gloeien, hoog-rood van
opwinding. Die prachtige kostuums van de heeren, die manchetten,
die hoeden, dat witte vest van dokter, die grijze pakken.… Groote
genade aa’s sai d’r is soo één uit de deftighaid kon inpalmen. Ze kon
maar niet afblijven van den grijzen vilthoed, dien ze, onder ’t
spreken, in de hand hield, drukte en aaide.—Van Guurt eindelijk was
dokter Troost nog even naar ouë Gerrit geloopen, stond daar voor
’m, met handen achterwaarts, in lendenen gesteund, z’n wit vestbuik
vooruit. In bangelijke houding, krommig gebukt, stond Hassel aan te
hooren, al maar knikkend met z’n hoofd, dat z’n baard danste op z’n
kiel.

Dokter had ’m ’n recept gegeven, voor drie soorten medicijnen.… en

spuitgereedschap, alles in zijn apotheek verkrijgbaar. Meteen had ie
gezegd, dat ’t hypotheekje door z’n zwager, notaris Breemsma, was
klaargemaakt, dat ie maar gauw moest komen „teekenen,” al kon ie
niet schrijven en de getuigen voor het aktetje door hèm waren
besteld. Nog drukte ie ’m op het hart vooral de vijfentwintig pop
direkt mee te nemen omdat z’n zwager geen lust had, z’n
hypothekair erbij te rekenen. En ouë Gerrit schudde maar met z’n
angstig bedremmeld gezicht, doodelijk benauwd, zonder kracht tot
verzet.

In drukkerig stemgeraas en onder liefdoenerige geleiding van Guurt,

die hoog-rood wang-glansde van genot, waren de heeren uitgestapt,
en weggereeën.—Met gloei-gezicht stapte Guurt de kamer weer in,
naklank van streelerige, zinnelijk-kirrende [324]lokkerijtjes van dokter
nog in ’r ooren, zich licht bedwelmd voelend, als was ze begoten met
eau-de-cologne, als rook ze niets anders, den ganschen dag.
Vriendelijk keek ze zelfs naar ’r moeder, die hààr bestaarde, maar
niet zàg.

In de kamer, na dokters vertrek, loomde stilte.—Ouë Hassel keek

verachtelijk naar z’n vrouw, die in één houding, stil op ’r stoel te
sterven zat. In stommen Dirk giftte wat ingesmoorde woede op
branie van meneer Stramme, die zonder ’m zelfs te groeten, pal voor
z’n neus was gaan staan, in de kamer. Kees, vreemd alleen blijvend
op ’t land, niet begrijpend waar de kerels zóó lang bleven, was ook
even ’t vertrek ingestapt. Guurt had meteen de mannen ’n bak koffie
voorgezet. Ouë Gerrit slobberde gretig ’t dampige, slappe afbaksel.
—

—Jai ook ’n boakkie, hee moeder?—vroeg Guurt, met trillende stem,

van napret nog.

—Wà’.… wá’?

—’n Boàkkie? zeg-wees ze naar ’t komfoortje.…

—Joa.… joa.. gulzigden ’r handen al vooruit. Dat was ’r troost, gaf ’r
lekkere, zoete hitte.—Beverig zette ze vollen kom aan ’r mond, zoog
ze òp in gulzige slobbering, ’t bruine sopje, zoetig smakkend, met
dorre tong tegen lippengrauw.—

—Nou, en nou bi’k aife wais hee?.… zei ouë Gerrit plots stug, met ’n
bonk z’n kom op tafel stootend.… hoho! wa nou?.…

Kees keek beteuterd op ’t ingeslonken kopgrauw van z’n moeder. ’n

Minuut was ie ’r stil van. Zoo had ie ’r tijên niet gezien. Vandaag was
’t den eersten keer in jaren, dat ie de woning van z’n vader weer
ingestapt was.

—Dá’ kost nou je duute,.. stugde die voort, iederder besoek ’n

pop!.… morrege komp ie terug hep ie sait.… huhu.… en
of’rmorrege!.… en of’rof’rmorrege.… hoho!.… en soo goan ie
veurt.… sel je sien.… En Guurt mot twee drankies en poeiers
tegelaik hoale.…

—Moar stommeling! sprong Kees inéén woest op, zien jullie dan nie
da die skoelje d’r ’n sloatje van moakt?.… Jullie bin ommers ’n vetje
veur sàin, ’n kalfkoetje.… ’t is netuurlik [325]s’n aigeste oapeteek.…
hai skraift moar roak.… Morrige komp ie t’rug.… skraift ie weer.
Snôf’rjenne.… ik sou sain d’r uuttrappe.…

Ouë Gerrit was van ’t raam, op z’n arm-stompen gemakstoel gezakt,

starend de lucht in, zonder nog ’n woord te zeggen. Duifje uit hoekje,
stil, in glans van veertjes, koerde zacht, vèr, klagelijk.—

—Daa’s net, gromde driftig Dirk, daa’s net.… dá’ wai dâ nie docht
hebbe.…

Maar Piet was ’t niet ééns.

—Nou daa’s ook ’n mooie.… sel dokter soo moàr gaife aa’s je nie
noodig hep?

—Jou skoàpskop, lachte nijdig Kees, dá’ hoor je t’met of’ral

eenderlai, dá’-tie altait en altait vaif keer te veul gaift.… en dá’-tie
komp, dèur komp, aa’s de minse al lang weer bestig sain.…

—En hai gaift moar, hai skraift moar, gromde Dirk mee.

—Netuurlik! viel Kees weer in, tut ’t aêre joar.… kraig je je print aa’s
tie tog selfers s’n oapeteek hep … hep tie ommers soo langest aa’s
tie wil.… hai is tog nog de eenigste mi oapeteekie.… is tog
ofskoft!.…

—F’rduufeld g’laik, driftte Dirk opgewondener, t’met van de heule

ploas hoor je dá’ de kerel nie van de grond is of te dwaile.… hai plakt
aa’s ’n klomp in ’je hai.…

Ouë Gerrit hoorde onrustiger toe, staarde door naar de lucht, wel
voelend dat Kees gelijk had. Maar dat juist maakte ’m woedender.
Want hij kòn, kòn nooit ofte nimmer àf van Troost, zooals ie niet
àfkon van z’n zwager, den notaris. Die hadden ’m in d’r klauwen,
ijzer, ijzervast … Sàin nie allainig, allegoar!.…

—Enne veur wá’ goan je nie nà dokter Zwanke, die hep s’n arme-
rotsooi van gemainte pas an dokter Troost of’rdaan.. dá’ komp
Zwanke!.. verduufeld ’n jonge dokter.. pas ’n poar joar hier, moar ’n
bliksems-rechskoape kerel.… en ook mi’ sonder aige oapeteek.. en
nooit komp ie ’n keer teveul.… je kraigt puur nies niemendal
drankies van sain … en frindelik.. [326]sien je.… gesmaird.. fain..
netjes.… netjes!.… of goàn d’r noa dokter Moas.… se kukkerint.…
nog altaid bestiger aa’s hai.…
—Daa’s net, zei Dirk weer, verbaasd kijkend om Kees’
spreekradheid, hij die anders nooit wat zei.

Maar de Ouë was opgesprongen nu, driftig, bleek van gift.

—Wa’ jai?.… wa’ hai jai d’r mee van noodig? wá’ mo’ jai je bek d’r
in? Van sàin af?.. ke’k dâ! ke’k dâ?.… Si’k nie an sàin
vastspaikert.… netoaris is hèms swager.… die kraigt.… seker paa’s
’n joar sain losgeld?.… nooit nog ’n sint afdoan.… die hep al main
pachtaktes, main koopaktes.… nooit hep ie die main wille afstoan.…
die hep main hiepeteek! aa’s ’k van Troost noar Zwanke goan.…
stuurt ie main rekening tuus.… Die hooge goàste.… sitte t’met
allegoar an malkoar vast.… hoho! viere en vaife en nie g’nog!.. daa’s
één klus.… sel ’k moar segge.… enne al wa dokter sait komp ’r
deur.… woar je komp.… sit ie in.… en s’n swoager is d’r wethouër.…
rechterhand van burgemeester.… aa’s je an d’een komp.… bran je
d’aêr.… hu! hu! viere en vaife en nie genog.… sullie hewwe main
vast.… vàst!.… stikkevàst.… aa’s ik main roer.… stoan ’k op
stroat!.…

Z’n stem sloeg over in gillerige stoot-woorden. Driftig heen en weer

ging z’n lijf door de kamer, bochelden z’n schouders meer òp, rukte
ie aan z’n baard en lokken.

Driftiger beende ie voorbij vrouw Hassel, die achteruitschoof op ’r

stoel, met bang oogenlicht dat opflitste, telkens als Gerrit d’r voorbij
donkerde, alsof ze voelde, met woestig angst-instinkt, dat ie haar wel
slaan wou.

De kerels slobberden weer stil uit hun koffiekoppen, door Guurt

volgeschonken. Ja, ze wisten wel dat Troost heerschte in Wiereland,
als ’n god, dat van hem alles afhing bijna. Dat ie met al wat landheer
was op besten voet stond, dat één woordje van hem, genoeg was
om ze in alles te bemoeilijken. Dat ie ze ook bij die heeren in
bescherming kon nemen, en kleine vooruitgangetjes voor hen
aftroggelen, als ie wou. Ze [327]wisten ’t wel, maar ze beseften ’t
maar heel zelden en dàn nog met angstigheid in ’t hart.

’t Hoorde nou eenmaal, met ontzag naar dokter, notaris, bankman,

op te kijken, dat moest zoo maar blijven. En gretig heerschte Troost,
met z’n familie-vertakking, over Wiereland en omtrek, ’t sterkst onder
arbeiders en pachtersvolkje. Vooral notaris heerschte mee, waar ze
nog grooter angst-ontzag voor voelden. Want die baas-speelde nog
direkter over hun wel en wee, over hun grond en pacht, hun schuld
en rekening, aktes en hypotheekjes. Die kon ze wat voorgoochelen
met cijfers, waarbij ’t hun ging duizelen. Die deed in hun koppen
angsten ontstaan, van allerlei soorten. Angst voor landheer, angst
voor borgstelling, voor pacht, voor koop en verkoop. Die kon ze laten
wachten op zaken en afhandeling van akten, dat ze de heele boel
bedierf, verliep. Die kon ze bevoorrechten, weer achteruittrappen,
sarren en de noodschroeven aanzetten, al naar ie bliefde. Flauw
beseften er enkelen, dat notaris, dokter, bankenman hier rijk werden,
van hùn arbeid. Want luider ging ’t gemompel, dat dokter arm
gekomen was in de streek, voor veertig jaar, en nou rijk pronkte,
schatrijk, z’n equipage uitstalde, zoo goed als notaris Breemsma; dat
hìj, in z’n praktijk uitgezogen had de pachterskliek en kleine
burgertjes; dat hij zwol, vetter wier van hùn sappen. Er ging soms
onderdrukt gegrom. Ze wisten wel, maar durfden niet spreken,
dùrfden niet. Ze likten liever zoo’n man met macht, ze aaiden,
paaiden ’m, bogen, kropen voor ’m, belasterden, bespogen hun
makkers om wit voetje bij notaris of dokter. Godsdiensthaat barstte
los op kantoor, bij notaris, die er stil van profiteerde. Alle nieuwtjes
van elkaar kwamen ze hèm brengen en voor loon, zoog ie ze uit,
nog meer. Ootmoedig groetten zij rijkdoorvoede, geurende kinders
van notaris, dokter, notabelen-familie. Alleen, in dronkemansbuien,
onder het schoremst werkstelletje barstte opgepropte haat los tegen
dokter, notaris, burgervader. Bij kermisopstootjes en vechtpartijtjes
op feestdag-avonden, schroeide en woelde haat en scheld-woede
tegen notabelen rond, jeukten de knuisten om ’r op los te hakken,
ging er een [328]stroom van nijd en afgunst, verzet en dierlijk gegrom
door het zuipende, lollende volk rond, ’t lagere, verschooierde,
werkelooze, dat notaris, dokter en burgervader zèlfs, bangelijk uit
den weg ging, toch wel wetend, dat ’t maar bij wat stuiptrekken bleef.
En als één tuindertje of kweekertje waagde driftig te worden, wat te
schelden op dokter en notaris, werd ’t overgebracht, stond de heele
kliek tegen ’m als één man. Waar ie kwam, stootte ie dàn z’n kop.…
voelde ze zich verlamd en geknakt in z’n handelsrelaties, tot ie weer
kroop, excuus maakte, likte, likte, zich loenschig vernederend als
geen ander. Kleine, schuchtere werkstemmetjes van onmondig,
stomp stoetje ploeteraars en aardwroeters werden gesmoord. En in
den Raad, stedeke-raadje, middeleeuwsch kliekje van boerige,
bekrompen verstandjes, waartusschen ’n enkele scherp kijkende en
sprekende, die listiglijk ontzien werd, of uitgestooten, troonde
burgemeester, burgervader, achterlijk stompzinnige, gekroond en
versierd met adellijk naampje, waarvoor gekniebuigd werd, hoedjes
en petjes gelicht. Van hèm ging onderdrukking van „welvarend”
plaatsje ùit, koel en wettelijk. Enkelen pruttelden wel over barre
stommiteiten van burgervader, die met z’n officieel, nooit-
glimlachend, strak-leelijk gezicht, door de straatjes en wijken liep,
zich voelende als ’n afgezant Gods; enkelen joolden wel om
stumperige kleinheid en bekrompen brein-nietigheid van dit
mannetje-één, uit de burgerij; enkelen gierden wel in stilte, om z’n
malle airtjes van politiehoofd en stedeke-heerschertje, die alles te
leeren had van z’n scherpzinnigen gemeente-sekretaris, praktijk en
theorie. Maar zóó, in ’t openbaar, boog men voor hem, man van
adel, man van dubbelen naam.

En Kees heelemaal vergroeid en verwoest, kon niks zeggen. Hij

schooier.… wat wou hij?.… hij die te hongeren lag om ’n cent.
Maar diep, diep in ’m brulde, gierde wild-woest verzet, tegen ’t
stelletje dat ie verdoemde, in z’n wraak-borst, zonder dat ie ’n letter
zeggen, spreken kon. Als ie aan Wimpie’s gezicht dacht, dien
stumper daar neergesmakt, begon ’t al erger in ’m [329]te gieren,
voelde ie ’n onrecht, hem, hèm alleen aangedaan; dacht ie, dat de
rijken nooit dàt, die ellende hadden. Nooit nog had Guurt es gezegd:
„laat ik Wimpie ereis zien”, of een ander uit ’t vuile nest. Hij wist, dat
Ant ze verboden had er te gaan, bij die ketters, en dat zij Ant
verafschuwde om ’r vuilen, valschen nijd. Maar ’t griefde ’m, griefde
’m diep, dat niet één van zijn bloed, naar z’n Wimpie ooit vroeg. ’t
Griefde ’m, hij kon ’r om uitbarsten, zwaar vloek-hameren van nijd.

In stikwoede was ie mee opgeloopen met de kerels, naar ’t land.

Door z’n werk zou ie zich koelen aan den grond.

Tot ’t late licht ze verschemeren kwam, wroetten ze weer in de

zandaarde, met gezichten in één donkeren buk naar den grond, in
haastenden arbeid en werkjacht, als krom-gegroeide beesten,
voortschuivend tusschen het rondom wijd-weg-drijvend, diepe
goudlicht van lenteavond, pracht van glanzen en lichtspel. [330]

[Inhoud]
 ELFDE HOOFDSTUK.

Met wilden schrik in z’n oogen kwam ouë Gerrit ’n paar dagen later
op ’t land, achter z’n huis uit, op Dirk en Piet àf die tusschen de
boonen schoffelden. Kees hurkte op ’t paadje, met z’n groote
handen snel tusschen het sierfijn uitgeknipt wortelenloof, wiedend.

—Nou maa’ne, klonk ontsteld Gerrit’s stem, daa’s ’n bakkie! Hoho.…

hoho!.… ’t raip in de heule keet oarebaiê.… op ’t Duin bai de
oarepels!.…

Z’n stem beefde. Meer kon ie niet uitbrengen van ontroering, keek ie
pal in verbaasde oogen van Dirk.

—De heule keet!?.… tien aggele?.… donderejenne.… komp gain

duut van t’regt.…

—Wà hoek, vroeg Piet suffig na, die al broeide in de warme zon, en
kreukeltjes trok in z’n gezicht, als om beter te verstaan.

—Nou de heule hoek in ’t Duin.… hoho! heule blad f’rvrete!.… aa’s

kittels stonge de vruchies.

—Main kristus, riep Dirk, nu pas angstig bewust wordend de schade,

daa’s ’n bakkie, dá’ mo’k sien!!.… da’ mo’k hoàring of kuit van
hebbe!.…

—Sien?.… sien?.… huhu! d’r is niks te sien.… en wait òp sitte de

slakke hier duimdik in de kole.… Rooit noà niks! noa niks!

—Moar, komp ’r t’met rege, schreeuwde Piet, bestig veur ’t raip!

Bezorgde klank zat ’r in ’t gepraat. Dàt was oogstverlies! Ouë Gerrit
voelde dubbele benauwing. Voor zich uitstarend suffig, stond ie te
berekenen hoeveel ’m dat schelen kon.… [331]Most ’n meroakel-
slechte oogst worde.—En midden in z’n gepeins en onrustig
gereken, schoot knaging, dat ie zich dat zelf gelapt had.… Hai was
ommirs ’n dief.… ’n gannef!..

Star stond ie, met rooien kop van angstigen bloed-aandrang te

rukken aan z’n baard. Stil, met iets van bang ontzag, bleven de
jongens, de schoffels in de hand, ’m bekijken. Dat maakte Gerrit
onrustiger nog. Hij voelde, dat ze wisten wat ie dee.. aêrs souë se
sain nie soo ankaike.… godskristus.… Wà’ stonge die kerels dà’
f’rsloàge noa sain te loere.… noa sàin..

Nou saie sullie niks, om Kees.… moar ’t sou komme.… Jesis! da’
skeulde sain t’met ’n poar honderd pop!.… dà was nie bai te
rooie!.… nooit nie.… nooit nie!.… Hoho! die kerels.… dà kaike noar
sàin.… Ja nou, da’ voelde ie.… sullie hadde dokter ook sproke.…
die hep ook sien.… en sain waif.… en Guurt.… en alderlai
volk!.….…..

Angst, zware angst, klauterde weer naar z’n strot. Van de heele vrije
lucht om ’m, kon ie nog maar heel kleine teugjes inademen. Rond
z’n keel, schroefde benauwing; lichter luchthaaltjes gingen er nog
net even door, met moeite, als of ie stikken moest.—De
manschappen waren langzaam weer aan ’t werk gegaan. Met groote
passen liep ouë Gerrit tusschen de regels en bedden in. Bij de put
op ’t erf, zag ie vrouw Hassel staan, met kousen in ’r handen. Haar
grauw-suf gezicht maakte ’m woedend.… Dat waif was z’n armoe.…
en dá’ die vervloekte Kees op ’t land werkte; ongeluk lai op ’t huis!.…
Dá’ waif kostte sain geld.… En sai.… sai.… sai hep sien s’n
spulle.… dà’ loeder!.… da’ loeder.… nou sou die ’r de kop kenne
splaite.… aa’s tie moar mocht!.… mi’ de skoffel op ’r pins hakke.…
want sai hep loert.… sai hep f’rteld.…

Razende drift kwam in ’m opduizelen.… Tien aggele honderde

guldens kwait, mit de koole.… puur kwait!.… En niks om te
betoale!.… nou most ie poere en teekene veur s’n dokter-skuld,—
veur ’t waif.… veur Piet’s been.… veur drankies!.… ho! ho!.… daa’s
Kees op ’t huis, dá’ komp ’t al uut!.… dá’ komp ’t al uut! [332]

Dirk en Piet keken naar de driftstappen van den Ouë. Nooit hadden
ze ’m zoo bleek en woest-vertrokken van gezicht gezien, bij ’n oogst-
tegenvaller.

—Nou Ouë.… wá’ hai je? Je sien puur ’n laik! hou je kalm! aa’s ’t
eene teuge loopt, loopt miskien vaif mee, goeiigde Dirk.

—En de sinte!.… de sinte!.… de dokter hep weer ’n hypeteekie

nome op main grond.… veur skuld van moeder en Piet.… en de
sinte.… aa’s d’r strak-en-an de landheer komp!.… bai màin hoale
sullie de sinte.… jullie suip moar.. suip moar.. hep lol in
Amsterdam.… ho! ho!.… ho! ho! jullie gokt d’r op los.… moar ikke.…
ikke stoan d’r veur.… aa’s de boel veur de wereld lait!.…

Woest staarde z’n vergramd kindergezicht de kerels áán. Nijdig,

ingekrampt, met grauw-bleeken kop, liep ie ’t erf op achter-end in,
om wat te drinken.

Guurt met ’r rokken de hoogte ingesjord, in knoopsel achter haar

schortbanden, klomp-kloste drentelig en druk op ’t beklinkerde
erfstraatje, sjouwde met kommen en waterbakken heen en weer,
bukte telkens,—met één been stevig neergeplant op den grond, het
andere, wijd opgelicht in kuitstrekking,—over put heen, in rammelige
bonken wateremmertjes òpbeurend en leegspattend in klettering
over ’t straatje. Om ’r heen klaterde en bruiste ’t water. Ze schrobde
in zwaren boen, forsch, met d’r dik-bloote armen in heftige stooten
vóór- en achteruit, dat harige bezemborstel griste, siste en schuurde,
’r zwaar lijf te waggelen stond van drukke doenigheid. Den Ouë had
ze net zien aanhollen, bleek en haastig.—

—Wa’ is dur? zong met Wierelandsche intonatie ’r stem.

Gerrit was doorgeloopen, zonder antwoord, recht op ’t achterend af,

met verblufte achterlating van stomp-neuzige klompen tegen
drempeltje.—’t Maalde en draaide in z’n kop, of ie zoo ’n beroerte
zou krijgen. Vast en seker gong ie noar de grond. Nou mòst ie
dood.… dood!.… Daar had ie nou juist angst voor, schrikkelijke,
klemmende angst, die vastschroefde iets in z’n keel, dat ie geen
lucht kon krijgen; die zwaar plette op [333]z’n handen, z’n armen, z’n
beenen.—En tusschen z’n angst, zalig verlangen toch naar z’n
spullen.… Nou ie zooveul had kon ie s’n aige nog betere.… Kort
maar bleef ’t gevoel voor z’n goed. Gauw overrompelde ’m weer
wilde angst, nauw keel-toepersend gedreig om ’m heen, van
allemaal dingen waar ie vroeger nooit ’n minuut aan gedacht had.…
Waar z’n spullen zouën blijven, als ie dood was? of onze lieve Heer
’m zou ranselen, dat ie ’r bij neerviel?.… of Dirk, of Piet ’t eerst z’n
spullen zouen zien?.… En of slechte aardbeien met rijp nog wat
konden opbrengen.… En of ie met z’n baard voor onze lieve Heer
verscheen?.… Zoo, dolle gedachten duizelden door z’n kop, en
benauwings-toeschroeving van z’n strot, erger, stikkender. En overal
holde dreig-angst met ’m mee, wààr ie ’n stap deed. Angsten, als ’n
altijd omringende macht van zorg-schimmen, waar ie naar greep, die
ie wou wegduwen, maar vervloeiden in z’n handen, door z’n vingers;
toch strak-zwijgend weer om hem heenstonden, als ie keek. Of ie z’n
oogen sloot of open deed, dat hielp niets. Altijd bleef ie ze zien, met
oogen dicht, nog duidelijker en zwarter. ’t Bangst maakte ’m de
angst-beklemming op z’n maag, dat ’r noodzweet op z’n gezicht
klamde. Dat was doodskramp, benauwde ’t in ’m, druk van den
duivel. Z’n hoofd voelde ie woelen in iets lauws, vochtigs, dat àl
sterker verhitte, tot ’t ging gloeien, koortsen, branden op z’n huid,
wangen en hals, en dan plots afkoelde om nà ’n paar minuten weer
áán te gloeien.

Maar hij zou wel bedaren, suste ie zichzelf weer, rillend in

kakebeving. Nooit had ie ’r toch om gegeven.… Veur wá’ noù
wel?.… aa’s sullie moar niks wiste.… aa’s tie sullie moar beet had.…
aa’s tie sullie allegoar moar ’n loertje kon droaie.… God ook’n
loertje.… want gekkighaid.… die kon nie overal te g’laik saine.… Dá’
was puur malligheid om je bang van te moàke … aa’s hai ’s nachts in
de kelder was gonge.. had ie puur pal ’t luikie veur ’t roampie set.…
hep onse lieve Heer vast nie sien kenne.… moar aa’s God.… aa’s
God nou erais sàin die sorge had toebedeeld?.… Kon die moar
skraive.. en lese!.… hoho! kon die moar.… Dan sou ie sien.… [334]of
dá’ in de baibel stong .… enne of d’r vroeger ook sulleke minse
weust binne aa’s hai!.. Nee.… tug nie lese.… miskien stong dur, dat
ie nog meer, nog meer onhail kraige most!.… Bai s’n broer stong
alles goed.… tien voet van sain of.… Dá’ was woarskuw van God.…
Moar.… moar.… huhu! aa’s tie nou es,.. bai Grim keek.… da’ stong
alles in ’t raip.. sou die.… sou die ook soo gannefe aa’s hai?.… Sou
die?.. Moar die had wel de duufel in, moar.… tug nie bang aa’s
hai!.… Nie bang.… sel ie moar segge.. en niks niemedal gain angst
in s’n strot.… soo klam.… soo in doôssweet, aa’s hai. Enne bai
Reeker.… hewwe muise.… twee bed bolle affrete!.… En.…
kaike?.… hoe stong die d’rbai?.. Joa.… woedend aa’s die was.…
netuurlik.… Enne bai de Grouw.… oarepelestruike doodvrore.…
Hoho! Neenet!.… hai was ’t puur nie allainig. Nou had ie nie allain.…
nie koorakter!.… Nou.… hai sou moar bedoàre.… ’t was puur niks!
kaik.… nou was ie weer kalm!.… Enne nie bleek ook … Nee.. moar
aa’s tie dá’ gevoel had.. dá’ bai s’n moag.. hu! wà benauwd!.… aa’s
tie nou erais dood most.… En was d’r nou ’n hel?.… Godskristus, dá’
’n mins op die deele heulegoar gain vastighaid hep.… ’s Nachs.… ’s