Electoral Amendments Act
Electoral Amendments Act
Cape Town
Vol. 694 Kaapstad 17 April 2023 No. 48432
iSSN 1682-5845
4 8 4 3 2
9 771682 584003
ACT
To amend the Electoral Act, 1998, so as to delete a definition and insert certain
definitions consequential to the expansion of this Act to include independent
candidates as contesters to elections in the National Assembly and provincial
legislatures; to provide that registered parties must submit a declaration
confirming that all its candidates are registered to vote in the province where an
election will take place; to provide that the submission of lists of candidates of a
registered party not represented in the National Assembly or any provincial
legislature, must be accompanied by a prescribed form with certain specified
details; to provide for the nomination of independent candidates to contest
elections in the National Assembly and provincial legislatures; to provide for the
requirements which must be met by persons who wish to be nominated as
independent candidates; to provide for the inspection of copies of lists of
independent candidates and accompanying documents; to provide for objections to
independent candidates; to provide for the inclusion of a list of independent
candidates entitled to contest elections; to provide for the appointment of agents by
independent candidates; to provide that independent candidates are bound by the
Electoral Code of Conduct; to provide for the return of a deposit to independent
candidates in certain circumstances; to amend Schedule 1; to substitute Schedule
1A; to provide for the Minister to establish the Electoral Reform Consultation
Panel; and to provide for matters connected therewith.
1. Section 1 of the Electoral Act, 1998 (Act No. 73 of 1998) (hereinafter referred to 5
as the ‘‘principal Act’’), is hereby amended—
(a) by the insertion after the definition of ‘‘agent’’ of the following definition:
‘‘ ‘candidate’ means a South African citizen contesting an election, or a
South African citizen nominated on a list of a party contesting an
election, as the context requires;’’; 10
(b) by the insertion after the definition of ‘‘Commission’’ of the following
definition:
‘‘ ‘Constitution’ means the Constitution of the Republic of South Africa,
1996;’’;
WET
Tot wysiging van die Kieswet, 1998, ten einde sekere woordomskrywings in te voeg
wat gevolglik is tot die uitbreiding van hierdie Wet om onafhanklike kandidate in
te sluit as deelnemers aan verkiesings in die Nasionale Vergadering en provinsiale
wetgewers; te bepaal dat geregistreerde partye ’n verklaring moet indien waarin
bevestig word dat al hul kandidate geregistreer is om te stem in die provinsie waar
’n verkiesing sal plaasvind; te bepaal dat die indiening van lyste van kandidate van
’n geregistreerde party wat nie in die Nasionale Vergadering of enige provinsiale
wetgewer verteenwoordig is nie, vergesel moet gaan van ’n voorgeskrewe vorm met
sekere gespesifiseerde besonderhede; voorsiening te maak vir die benoeming van
onafhanklike kandidate om aan verkiesings in die Nasionale Vergadering en
provinsiale wetgewers deel te neem; voorsiening te maak vir die vereistes waaraan
persone wat as onafhanklike kandidate benoem wil word, moet voldoen;
voorsiening te maak vir insae in afskrifte van lyste van onafhanklike kandidate en
gepaardgaande dokumente; voorsiening te maak vir besware teen onafhanklike
kandidate; voorsiening te maak vir die insluiting van ’n lys van onafhanklike
kandidate wat die reg het om aan verkiesings deel te neem; voorsiening te maak vir
die aanstelling van agente deur onafhanklike kandidate; voorsiening te maak dat
onafhanklike kandidate deur die verkiesingsgedragskode gebind word; voor-
siening te maak vir die terugbetaling van ’n deposito aan onafhanklike kandidate
onder sekere omstandighede; Bylae 1 te wysig; Bylae 1A te vervang; voorsiening te
maak vir die Minister om die Raadplegingspaneel vir Kieshervorming in te stel; en
om voorsiening te maak vir aangeleenthede wat daarmee in verband staan.
D AAR WORD BEPAAL deur die Parlement van die Republiek van Suid-Afrika,
soos volg:—
Wysiging van artikel 1 van Wet 73 van 1998, soos gewysig deur artikel 1 van Wet
18 van 2013 en artikel 7 van Wet 4 van 2021
1. Artikel 1 van die Kieswet, 1998 (Wet No. 73 van 1998) (hierna die ‘‘Hoofwet’’ 5
genoem), word hierby gewysig—
(a) deur die volgende omskrywing na die omskrywing van ‘‘geregistreerde
party’’ in te voeg:
‘‘ ‘Grondwet’ die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika,
1996;’’; 10
(b) deur die volgende omskrywing na die omskrywing van ‘‘identiteits-
dokument’’ in te voeg:
‘‘ ‘kandidaat’ ’n Suid-Afrikaanse burger wat aan ’n verkiesing deel-
neem, of ’n Suid-Afrikaanse burger wat op ’n lys benoem is van ’n party
wat aan ’n verkiesing deelneem, soos die samehang vereis;’’; 15
(c) by the insertion after the definition of ‘‘identity document’’ of the following
definition:
‘‘ ‘independent candidate’ means a South African citizen contesting an
election and who is not nominated on a list of a party;’’;
(d) by the insertion after the definition of ‘‘list of candidates’’ of the following 5
definition:
‘‘ ‘list of independent candidates’ means the list of independent
candidates referred to in sections 31D and 31F;’’;
(e) by the deletion of the definition of ‘‘party liaison committee’’;
(f) by the insertion after the definition of ‘‘party liaison committee’’ of the 10
following definition:
‘‘ ‘political liaison committee’ means a committee established in terms
of the Regulations on Political Liaison Committees published in terms of
the Electoral Commission Act;’’; and
(g) by the insertion after the definition of ‘‘presiding officer’’ of the following 15
definitions:
‘‘ ‘province’ means a province referred to in section 103 of the
Constitution;
‘region’ means the territorial area of a province;’’.
3. Section 27 of the principal Act is hereby amended by the insertion in subsection (2)
of the following paragraphs after paragraph (c):
‘‘(cA) declaration, signed by the duly authorised representative of the party
confirming that each candidate appearing on the party’s provincial list of 30
candidates referred to in Schedule 1A is registered to vote within the
province in which the election will take place;
(cB) form, in the case of a registered party not represented in the National
Assembly or any provincial legislature, confirming that the party has
submitted, in the prescribed manner, the names, identity numbers and 35
signatures of voters whose names appear—
(i) in the case of an election of the National Assembly in respect of
regional seats, on the national segment of the voters’ roll and who
support the party—
(aa) totalling 15 percent of the quota for that region in the 40
preceding election, when nominating candidates for one
region; or
(bb) totalling 15 percent of the highest of the regional quotas
in the preceding election, when nominating candidates for
more than one region provided that where 15 percent of 45
the highest of the quotas is not achieved, that the party
may only nominate candidates for the region or regions as
determined by the next highest quota; or
(ii) in the case of an election of a provincial legislature, on the
segment of the voters’ roll for the province and who support the 50
party, totalling at least 15 percent of the quota of that province in
the preceding election, for which the party intends to nominate
candidates;’’.
Wysiging van artikel 20 van Wet 73 van 1998, soos gewysig deur artikel 9 van Wet
1 van 2019
2. Artikel 20 van die Hoofwet word hierby gewysig deur in subartikel (1) die woorde
wat paragraaf (a) voorafgaan deur die volgende woorde te vervang: 20
‘‘Die Kommissie moet na oorleg met die [party] nasionale [skakelkomitee]
politiekeskakelkomitee—’’.
Wysiging van artikel 27 van Wet 73 van 1998, soos gewysig deur artikel 10 van Wet
4 van 2021 25
3. Artikel 27 van die Hoofwet word hierby gewysig deur die volgende paragrawe na
paragraaf (c) in subartikel (2) in te voeg:
‘‘(cA) verklaring, deur die behoorlik gemagtigde verteenwoordiger van die party
onderteken, waarin bevestig word dat elke kandidaat wat op die party se
provinsiale kandidaatlys bedoel in Bylae 1A, verskyn, geregistreer is om te 30
stem binne die provinsie waarin die verkiesing gaan plaasvind;
(cB) vorm, in die geval van ’n geregistreerde party wat nie in die Nasionale
Vergadering of enige provinsiale wetgewer verteenwordig word nie, waarin
bevestig word dat die party, op die voorgeskrewe wyse, die name,
identiteitsnommers en handtekeninge ingedien het van kiesers wie se name 35
verskyn—
(i) in die geval van ’n verkiesing van die Nasionale Vergadering ten
opsigte van streeksetels, op die nasionale segment van die
kieserslys en wat die party ondersteun—
(aa) met ’n totaal van 15 persent van die kwota vir daardie 40
streek in die voorafgaande verkiesing, by benoeming van
kandidate vir een streek; of
(bb) met ’n totaal van 15 persent van die hoogste van die
streekskwotas in die voorafgaande verkiesing, by
benoeming van kandidate vir meer as een streek met dien 45
verstande dat waar 15 persent van die hoogste van die
kwotas nie behaal word nie, dat die party slegs kandidate
vir die streek of streke kan benoem soos deur die
volgende hoogste kwota bepaal; of
(ii) in die geval van ’n verkiesing van ’n provinsiale wetgewer, of die 50
segment van die kieserslys vir die provinsie en wat die party
ondersteun, met ’n totaal van ten minste 15 persent van die kwota
van daardie provinsie in die vorige verkiesing, waarvoor die
party voornemens is om kandidate te benoem;’’.
5. Section 30 of the principal Act is hereby amended by the deletion of subsection (6).
6. The following Part is inserted in Chapter 3 of the principal Act after Part 3:
‘‘Part 3A
Independent candidates
Wysiging van artikel 28 van Wet 73 van 1998, soos vervang deur artikel 11 van Wet
1 van 2019 en gewysig deur artikel 11 van Wet 4 van 2021
4. Artikel 28 van die Hoofwet word hierby gewysig deur subartikels (1) en (2)
onderskeidelik deur die volgende subartikels te vervang:
‘‘(1) Indien ’n geregistreerde party wat ’n kandidaatlys ingedien het, nie ten 5
volle aan artikel 27(2)(a), (b), (cA), (d) of artikel 27(4) voldoen het nie, moet die
hoofverkiesingsbeampte daardie party van sy nie-voldoening in kennis stel.
(2) Kennis moet op die voorgeskrewe wyse gegee word teen nie later nie as die
tersaaklike datum in die verkiesingstydrooster vermeld, en moet aantoon dat die
party ’n geleentheid het om teen nie later nie as die tersaaklike datum in die 10
verkiesingstydrooster vermeld, aan artikel 27(2)(a), (b), (cA), (d) of artikel 27(4) te
voldoen.’’.
Wysiging van artikel 30 van Wet 73 van 1998, soos gewysig deur artikel 12 van Wet
4 van 2021
5. Artikel 30 van die Hoofwet word hierby gewysig deur subartikel (6) te skrap. 15
6. Die volgende Deel word na Deel 3 in Hoofstuk 3 van die Hoofwet ingevoeg:
‘‘Deel 3A
Onafhanklike kandidate
Non-compliance 45
(aa) met ’n totaal van 15 persent van die kwota vir daardie
streek in die voorafgaande verkiesing, indien voornemens
om net in een streek deel te neem; of
(bb) met ’n totaal van 15 persent van die hoogste van die
streekskwotas in die voorafgaande verkiesing, indien 5
voornemens om in meer as een streek deel te neem, met
dien verstande dat waar 15 persent van die hoogste van
die kwotas nie behaal word nie, die onafhanklike
kandidaat slegs in die streek of streke mag deelneem soos
deur die volgende hoogste kwota bepaal; of 10
(ii) in die geval van ’n verkiesing van ’n provinsiale wetgewer, op
die segment van die kieserslys vir die provinsie en wat sy of
haar kandidaatskap ondersteun, met ’n totaal van ten minste 15
persent van die kwota van daardie provinsie in die
voorafgaande verkiesing, waaraan die onafhanklike kandidaat 15
voornemens is om deel te neem,
met dien verstande dat ’n onafhanklike kandidaat wat in die vorige
verkiesing tot óf die Nasionale Vergadering óf ’n provinsiale
wetgewer as ’n onafhanklike kandidaat verkies is, van hierdie vereiste
vrygestel is; 20
(b) ’n deposito gelyk aan ’n voorgeskrewe bedrag betaalbaar in die
voorgeskrewe vorm en op die voorgeskrewe wyse;
(c) ’n voorgeskrewe onderneming, deur die kandidaat onderteken, om
deur die Kode verbind te wees;
(d) ’n voorgeskrewe verklaring, deur die kandidaat onderteken, dat hy of 25
sy nie onbevoeg is om ’n kandidaat in die verkiesing te wees ingevolge
die Grondwet of enige toepaslike wetgewing nie;
(e) indien aan die verkiesing van ’n provinsiale wetgewer deelgeneem
word, ’n voorgeskrewe verklaring, deur die kandidaat onderteken,
waarin bevestig word dat hy of sy geregistreer is om te stem binne ’n 30
provinsie waar hy of sy voornemens is om deel te neem; en
(f) ’n onlangse foto van die kandidaat in die voorgeskrewe vorm.
(4) Die Kommissie kan op die vorm en wyse soos voorgeskryf kan
word—
(a) ’n aanvaarding van benoeming wat deur die kandidaat onderteken is; 35
en
(b) ’n afskrif van die identiteitskaart of daardie bladsy van die kandidaat
se identiteitsdokument waarop die kandidaat se foto, naam en
identiteitsnommer verskyn,
aanvra. 40
(5) Die Kommissie moet ’n benoeming wat daarby ingedien is, aanvaar
en die benoemde persoon toelaat om as ’n kandidaat aan die verkiesing deel
te neem indien aan die bepalings van artikel 31A en hierdie artikel voldoen
is.
(6) Die bedrag wat ’n onafhanklike kandidaat wat aan ’n verkiesing van 45
’n provinsiale wetgewer deelneem, moet deponeer, moet minder wees as
die bedrag om aan ’n verkiesing van die Nasionale Vergadering deel te
neem, en sodanige deposito’s kan ook verskil van die deposito’s wat deur
die geregistreerde partye betaal word.
Nie-voldoening 50
31C. (1) Indien die benoeming van ’n onafhanklike kandidaat nie ten
volle voldoen aan artikel 31B(3)(c), (d), (e), (f) of artikel 31B(4) nie, moet
die hoofverkiesingsbeampte die benoemde persoon in kennis stel van die
nie-voldoening.
(2) Die kennisgewing moet op die voorgeskrewe wyse gegee word teen 55
nie later nie as die tersaaklike datum in die verkiesingstydrooster vermeld,
en moet aandui dat die benoemde persoon ’n geleentheid het om aan artikel
31B(3), (c), (d), (e), (f) of artikel 31B(4), te voldoen teen nie later nie as die
tersaaklike datum in die verkiesingstydrooster vermeld.
(3) Indien ’n persoon vir ’n verkiesing benoem is as ’n onafhanklike 60
kandidaat en ook deur een of meer partye—
10
(a) the chief electoral officer must, where possible, in writing, notify the
person and such party or parties who have nominated such person
about such state of affairs by no later than the relevant date and time
stated in the election timetable; and
(b) the party or parties to whom notice has been given in terms of 5
paragraph (a) may, by not later than the relevant date and time stated
in the election timetable, substitute such a candidate.
31D. (1) By not later than the relevant date stated in the election 10
timetable, the chief electoral officer must—
(a) compile a draft list of independent candidates; and
(b) give notice that copies of the draft list of independent candidates and
accompanying documents submitted in terms of section 31B, as
amended and supplemented in terms of section 31C, will be available 15
for inspection.
(2) The notice referred to in subsection (1)(b) must be—
(a) published in the Government Gazette; and
(b) publicised in the media considered appropriate by the chief electoral
officer so as to ensure wide publicity of the lists. 20
(3) The notice referred to in subsection (1)(b) must state, and the chief
electoral officer must ensure, that for the relevant period stated in the
election timetable—
(a) copies of the lists for—
(i) an election of the National Assembly, will be available for 25
inspection at the Commission’s head office, a place in each
province designated in the notice and the office of each
municipality in the country; and
(ii) an election of a provincial legislature, will be available for
inspection at the Commission’s head office, a place in the 30
province designated in the notice and the office of each
municipality in that province; and
(b) copies of the documents accompanying the lists are available for
inspection at the Commission’s head office.
(4) Any person may inspect a copy of the draft list of independent 35
candidates and accompanying documents referred to in subsection (1).
(5) The chief electoral officer must provide a certified copy of, or extract
from, the draft list of independent candidates or documents referred to in
subsection (1), to any person who has paid the prescribed fee.
31E. (1) Any person, including the chief electoral officer, may object to
the nomination of an independent candidate on the following grounds:
(a) The nominated candidate is not qualified to stand in the election;
(b) the nominated candidate has failed to submit the prescribed accep-
tance of nomination signed by the candidate as contemplated in 45
section 31B(4); or
(c) there is no prescribed undertaking, signed by the nominated candidate,
that the candidate is bound by the Code.
(2) The objection must be made to the Commission in the prescribed
manner by not later than the relevant date stated in the election timetable, 50
and must be served on the nominated candidate.
(3) The Commission must decide the objection, and must notify the
objector and the nominated candidate of the decision in the prescribed
manner by not later than the relevant date stated in the election timetable.
11
31D. (1) Teen nie later nie as die tersaaklike datum in die 10
verkiesingstydrooster vermeld, moet die hoofverkiesingsbeampte—
(a) ’n konseplys van onafhanklike kandidate saamstel; en
(b) kennis gee dat afskrifte van die konseplys van onafhanklike kandidate
en bygaande dokumente ingevolge artikel 31B ingedien, soos gewysig
en aangevul ingevolge artikel 31C, ter insae beskikbaar sal wees. 15
(2) Die kennisgewing in subartikel (1)(b) bedoel—
(a) moet in die Staatskoerant gepubliseer word; en
(b) moet in die media wat die hoofverkiesingsbeampte gepas ag,
gepubliseer word om wye publikasie van die lyste te verseker.
(3) Die kennisgewing in subartikel (1)(b) bedoel, moet vermeld en die 20
hoofverkiesingsbeampte moet verseker, dat vir die tersaaklike tydperk in
die verkiesingstydrooster vermeld—
(a) afskrifte van die lyste vir—
(i) ’n verkiesing van die Nasionale Vergadering, ter insae
beskikbaar sal wees by die Kommissie se hoofkantoor, ’n plek 25
in elke provinsie wat in die kennisgewing aangewys is en die
kantoor van elke munisipaliteit in die land; en
(ii) ’n verkiesing van ’n provinsiale wetgewer, ter insae beskikbaar
sal wees by die Kommissie se hoofkantoor, ’n plek in die
provinsie in die kennisgewing aangewys en die kantoor van 30
elke munisipaliteit in daardie provinsie; en
(b) afskrifte van die dokumente wat die lyste vergesel, ter insae
beskikbaar is by die Kommissie se hoofkantoor.
(4) Enige persoon kan insae kry in ’n afskrif van die konseplys van
onafhanklike kandidate en bygaande dokumente in subartikel (1) bedoel. 35
(5) Die hoofverkiesingsbeampte moet aan enige persoon wat die
voorgeskrewe gelde betaal het ’n gesertifiseerde afskrif voorsien van, of ’n
uittreksel maak uit, die konseplys van onafhanklike kandidate of dokument
in subartikel (1) bedoel.
12
(4) The objector, or the nominated candidate, may appeal against the
decision of the Commission to the Electoral Court in the prescribed manner
and by not later than the relevant date stated in the election timetable.
(5) The Electoral Court must consider and decide the appeal and notify
the parties to the appeal and the chief electoral officer of the decision in the 5
prescribed manner and by not later than the relevant date stated in the
election timetable.
31F. (1) By not later than the relevant date stated in the election
timetable, the chief electoral officer must— 10
(a) give effect to a decision of the Commission in terms of section 31E(3)
and to a decision of the Electoral Court in terms of section 31E(5); and
(b) compile a final list of independent candidates entitled to contest the
election concerned.
(2) The chief electoral officer must provide a certified copy of, or extract 15
from, a list mentioned in subsection (1)(b) to any person who has paid the
prescribed fee.
(3) By not later than the relevant date stated in the election timetable, the
chief electoral officer must issue to each independent candidate on the list
of independent candidates for an election, a certificate stating that the 20
person is an independent candidate in that election.’’.
9. The following section is hereby substituted for section 58 of the principal Act:
13
31F. (1) Teen nie later nie as die tersaaklike datum in die 10
verkiesingstydrooster vermeld, moet die hoofverkiesingsbeampte—
(a) gevolg gee aan ’n beslissing van die Kommissie ingevolge artikel
31E(3) en aan ’n beslissing van die Verkiesingshof ingevolge artikel
31E(5); en
(b) ’n finale lys opstel van onafhanklike kandidate om aan die betrokke 15
verkiesing deel te neem.
(2) Die hoofverkiesingsbeampte moet ’n gesertifiseerde afskrif van, of
uittreksel uit, ’n lys in subartikel (1)(b) genoem, voorsien aan enige persoon
wat die voorgeskrewe gelde betaal het.
(3) Teen nie later nie as die tersaaklike datum in die verkiesings- 20
tydrooster vermeld, moet die hoofverkiesingsbeampte aan elke
onafhanklike kandidaat op die lys van onafhanklike kandidate vir ’n
verkiesing, ’n sertifikaat uitreik waarin verklaar word dat die persoon ’n
onafhanklike kandidaat in daardie verkiesing is.’’.
Wysiging van artikel 39 van Wet 73 van 1998, soos vervang deur artikel 12 van Wet 25
34 van 2003
7. Artikel 39 van die Hoofwet word hierby gewysig deur in subartikel (1) paragraaf
(b) deur die volgende paragraaf te vervang:
‘‘(b) twee agente, hetsy van verskillende partye, of wat onafhanklike kandidate
verteenwoordig, indien beskikbaar.’’. 30
Wysiging van artikel 57A van Wet 73 van 1998, soos ingevoeg deur artikel 15 van
Wet 34 van 2003
Vervanging van artikel 58 van Wet 73 van 1998, soos gewysig deur artikel 10 van 40
Wet 18 van 2013
9. Artikel 58 van die Hoofwet word hierby deur die volgende artikel vervang:
14
10. Section 59 of the principal Act is hereby amended by the substitution in subsection
(3)(a) for subparagraph (ii) of the following subparagraph:
‘‘(ii) the registered party or independent candidate represented by that agent;
and’’. 10
12. Section 64 of the principal Act is hereby amended by the substitution in subsection 25
(3) for paragraphs (a) and (b) of the following paragraphs, respectively:
‘‘(a) the municipal [party] political liaison committee for the municipality within
which that voting station will fall; or
(b) if no municipal [party] political liaison committee has been established in the
municipality, the provincial [party] political liaison committee for the 30
province within which the voting station will fall.’’.
14. The following section is hereby substituted for section 94 of the principal Act:
15
Wysiging van artikel 59 van Wet 73 van 1998, soos gewysig deur artikel 16 van Wet 5
34 van 2003
10. Artikel 59 van die Hoofwet word hierby gewysig deur in subartikel (3)(a),
subparagraaf (ii) deur die volgende subparagraaf te vervang:
‘‘(ii) die geregistreerde party of onafhanklike kandidaat aantoon wat deur
daardie agent verteenwoordig word; en’’. 10
Wysiging van artikel 64 van Wet 73 van 1998, soos gewysig deur artikel 18 van Wet
34 van 2003 25
12. Artikel 64 van die Hoofwet word hierby gewysig deur in subartikel (3) paragrawe
(a) en (b) onderskeidelik deur die volgende paragrawe te vervang:
‘‘(a) die munisipale [party-skakelkomitee] politiekeskakelkomitee vir die
munisipaliteit waarin daardie stemlokaal sal val; of
(b) indien daar geen munisipale [party-skakelkomitee] politiekeskakelkomitee 30
in die munisipaliteit ingestel is nie, die provinsiale [party-skakelkomitee]
politiekeskakelkomitee vir die provinsie waarin die stemlokaal sal val.’’.
Wysiging van artikel 66 van Wet 73 van 1998, soos vervang deur artikel 19 van Wet
34 van 2003
14. Artikel 94 van die Hoofwet word hierby deur die volgende artikel vervang:
16
‘‘Contravention of Code
15. Section 96 of the principal Act is hereby amended by the substitution in subsection 5
(2) for paragraph (c) of the following paragraph:
‘‘(c) the forfeiture of any deposit paid by that person or party in terms of section
27(2)(e) or paid by an independent candidate in terms of section 31B(3)(b);’’.
16. Section 99 of the principal Act is hereby amended by the deletion in subsection (1)
of the word ‘‘and’’ at the end of paragraph (a), the insertion of the word ‘‘and’’ at the end
of paragraph (b), and the addition of the following paragraph:
‘‘(c) by every independent candidate before that independent candidate may be
placed on a list of independent candidates in terms of section 31F.’’. 15
17. Section 100 of the principal Act is hereby amended by the substitution in
subsection (2) for the words preceding paragraph (a) of the following words:
‘‘(2) The Commission may make regulations, after consultation with the [party]
national political liaison committee, regarding any matter—’’. 20
19. Section 110 of the principal Act is hereby amended by the substitution for
subsection (1) of the following subsection:
‘‘(1) Any mistake in the certified segment of the voters’ roll referred to in
section 24, [or] the final list of candidates referred to in section 31, or the final list 35
of independent candidates referred to in section 31F, does not invalidate that
voters’ roll, [or] that list of candidates, or that list of independent candidates.’’.
17
15. Artikel 96 van die Hoofwet word hierby gewysig deur in subartikel (2) paragraaf
(c) deur die volgende paragraaf te vervang:
‘‘(c) die verbeuring van enige deposito wat deur daardie persoon of party ingevolge
artikel 27(2)(e) betaal is of wat ingevolge artikel 31B(3)(b) deur ’n
onafhanklike kandidaat betaal is;’’. 10
Wysiging van artikel 99 van Wet 73 van 1998, soos gewysig deur artikel 15 van Wet
4 van 2021
16. Artikel 99 van die Hoofwet word hierby gewysig deur in subartikel (1) die woord
‘‘en’’ aan die einde van paragraaf (a) te skrap, die woord ‘‘en’’ aan die einde van
paragraaf (b) in te voeg, en die volgende paragraaf by te voeg: 15
‘‘(c) deur elke onafhanklike kandidaat voordat daardie onafhanklike kandidaat
ingevolge artikel 31F op ’n lys van onafhanklike kandidate geplaas word.’’.
17. Artikel 100 van die Hoofwet word hierby gewysig deur in subartikel (2) die
woorde wat paragraaf (a) voorafgaan deur die volgende woorde te vervang: 20
‘‘(2) Die Kommissie kan, na oorleg met die [party] nasionale [skakelkomitee]
politiekeskakelkomitee, regulasies betreffende enige aangeleentheid maak—’’.
19. Artikel 110 van die Hoofwet word hierby gewysig deur subartikel (1) deur die 35
volgende subartikel te vervang:
‘‘(1) Enige fout in die gesertifiseerde segment van die kieserslys waarna in
artikel 24 verwys word, [of] op die finale kandidaatlys waarna in artikel 31 verwys
word, of die finale lys van onafhanklike kandidate waarna in artikel 31F verwys
word, maak nie daardie kieserslys, [of] kandidaatlys, of daardie lys van 40
onafhanklike kandidate ongeldig nie.’’.
Wysiging van Bylae 1 by Wet 73 van 1998, soos gewysig deur artikel 24 van Wet 34
van 2003 en artikel 17 van Wet 1 van 2019
18
19
20
10. The Electoral Court must consider and decide an appeal brought
under section 30(4) or 31E(4) and notify the parties to the appeal, and the
chief electoral officer, of the decision in the prescribed manner
by . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . [day/month/year].’’;
(k) by the substitution for item 11 of the following item: 15
‘‘List of parties and candidates entitled to contest election and final
list of candidates
21. Schedule 1A to the principal Act is hereby substituted for the following schedule: 35
21
Vervanging van Bylae 1A by Wet 73 van 1998, soos ingevoeg deur artikel 25 van
Wet 34 van 2003 en gewysig deur artikel 9 van Wet 55 van 2008
21. Bylae 1A van die Hoofwet word hierby deur die volgende bylae vervang:
22
‘‘SCHEDULE 1A
(Section 57A)
National Assembly 5
Regional seats 35
23
‘‘BYLAE 1A
(Artikel 57A)
Nasionale Vergadering 5
Streeksetels
4. Die Kommissie moet ’n vaste getal setels wat vir elke streek 35
gereserveer is, vir elke verkiesing van die Nasionale Vergadering bepaal,
met inagneming van beskikbare wetenskaplike data ten opsigte van kiesers
en vertoë deur belanghebbende partye.
5. Die setels bedoel in item 1(a), moet toegewys word aan die partye en
onafhanklike kandidate wat aan ’n verkiesing deelneem, soos volg: 40
(a) ’n Kwota stemme per setel moet bepaal word ten opsigte van elke
streek deur die totale getal geldige stemme in ’n streek gebring, te deel
deur die getal setels plus een, vir daardie streek gereserveer ingevolge
item 4.
(b) Die uitslag plus een, met breukdele buite rekening gelaat, is die kwota 45
stemme per setel ten opsigte van ’n bepaalde streek.
(c) Die getal setels wat vir die doeleindes van paragraaf (e) ten opsigte
van sodanige streek aan ’n party of onafhanklike kandidaat in ’n streek
toegewys moet word, behoudens paragraaf (d), word bepaal deur die
totale getal stemme wat in ’n streek ten gunste van sodanige party of 50
onafhanklike kandidaat gebring is, te deel deur die kwota van stemme
per setel deur paragraaf (b) vir daardie streek aangedui.
(d) Waar die uitslag van die berekening in paragraaf (c) bedoel setels
oplewer wat nie geabsorbeer word deur die getal wat aan partye of
onafhanklike kandidate toegeken is nie, ding die surplus van stemme 55
24
Compensatory seats
25
Teenwigsetels
6. Die setels bedoel in item 1(b) moet soos volg toegewys word aan die
partye wat aan ’n verkiesing deelneem:
(a) ’n Kwota stemme per setel word bepaal deur die totale getal geldige 40
stemme wat vir partye gebring is op beide die streek- en
teenwigstembriewe, te deel deur die totale getal setels in die Nasionale
Vergadering, plus een, minus setels gewen deur onafhanklike
kandidate, en die uitslag plus een, sonder inagneming van breukdele,
is die kwota stemme per setel. 45
(b) Die getal setels wat vir die doeleindes van paragraaf (d) aan ’n party
toegestaan moet word, moet, behoudens paragraaf (c), bepaal word
deur die totale getal stemme wat op beide die streek- en
teenwigstembriewe ten gunste van sodanige party gebring is, te deel
deur die kwota stemme per setel ingevolge paragraaf (a) bepaal. 50
(c) Waar die uitslag van die berekening in paragraaf (b) bedoel setels
oplewer wat nie deur die getal aan partye toegeken, geabsorbeer is nie,
ding die surplus van stemme wat aan enige party of partye toeval, mee
om die oorblywende setels in volgorde van die hoogste surplus van
stemme, tot en met ’n maksimum van vyf setels aldus toegeken: Met 55
dien verstande dat daaropvolgende toekennings van oorblywende
setels in volgorde toegeken word aan die party of partye wat die
hoogste gemiddelde getal stemme per setel het wat reeds ingevolge
paragraaf (b) en hierdie paragraaf toegeken is.
(d) Die totaal van ’n party se toekennings ingevolge paragrawe (b) en (c), 60
moet verminder word met die getal setels aan die party toegewys
26
terms of item 5(i) and the result indicates that party’s provisional
allocation of the seats referred to in item 1(b).
(e) If no recalculation of provisional allocations is required in terms of
item 7 in respect of the seats referred to in paragraph (d), the
provisional allocation of such seats in terms of paragraph (d) becomes 5
the final allocation of such seats to the various parties, and if such a
recalculation is required, the provisional allocation of such seats, as
adjusted in terms of item 7, becomes the final allocation of seats to the
various parties.
(f) In terms of paragraph (e), the seats finally allocated to a party, must be 10
filled from its national list.
27
Provincial legislatures 50
29
Provinsiale wetgewers
30
31
hierdie Wet voorberei is, met sodanige getal kandidate op elke lys wat die
party behoudens subitem (2) bepaal.
(2) Die kandidaatlys wat deur ’n party voorgelê word, moet nie meer
name op hê as die getal setels in die provinsiale wetgewer nie en moet die
vaste voorrangorde van die name soos die party kan bepaal, aandui 5
10. Die Kommissie moet ’n lys voorberei van onafhanklike kandidate
wat aan die verkiesing van ’n provinsiale Wetgewer deelneem
ooreenkomstig hierdie Wet.
11. Die setels vir ’n provinsiale wetgewer bepaal, moet soos volg in drie
aparte rondtes aan partye en onafhanklike kandidate wat aan ’n verkiesing 10
deelneem, toegewys word:
(a) ’n Kwota stemme per setel moet bepaal word deur die totale getal
geldige stemme in die provinsie gebring, te deel deur die getal setels,
plus een, vir sodanige provinsie bepaal en die uitslag plus een, sonder
inagneming van breukdele, is die kwota stemme per setel vir sodanige 15
provinsie.
(b) Die getal setels wat vir die doeleindes van paragraaf (d) aan ’n party of
onafhanklike kandidaat toegewys staan te word, moet, behoudens
paragraaf (c), bepaal word deur die totale getal stemme wat in die
provinsie ten gunste van sodanige party of onafhanklike kandidaat 20
gebring is, te deel deur die kwota van stemme per setel ingevolge
paragraaf (a) bepaal.
(c) Waar die uitslag van die berekening in paragraaf (b) bedoel setels
oplewer wat nie deur die getal aan partye of onafhanklike kandidate
toegeken, geabsorbeer word nie, ding die surplus van stemme wat 25
toeval aan enige party, partye of onafhanklike kandidate ten opsigte
van die tersaaklike provinsie, mee om die oorblywende setels in
volgorde van die hoogste surplus stemme.
(d) Die totaal van ’n party of onafhanklike kandidaat se toekennings
ingevolge paragrawe (b) en (c), dui daardie party of onafhanklike 30
kandidaat se voorlopige toewysing van setels in die betrokke
provinsiale wetgewer aan.
(e) Waar ’n onafhanklike kandidaat se toekenning ingevolge paragraaf (d)
een setel oorskry, kry die kandidaat een setel as sy of haar voorlopige
toewysing. Die surplus van setels wat opgelewer word, moet 35
ingevolge item 12 hanteer word.
(f) Indien geen herberekening van voorlopige toekennings vir ’n betrokke
provinsie ingevolge item 12 vereis word nie, word die voorlopige
toekenning van setels ten opsigte van daardie provinsie ingevolge
paragraaf (d), die finale toewysing van sodanige setels aan die 40
verskeie partye en onafhanklike kandidate, en indien sodanige
herberekening vereis word, word die voorlopige toewysing van
sodanige setels soos ingevolge item 12 aangepas, die finale toewysing
van sodanige setels aan die verskeie partye en onafhanklike kandidate.
(g) Ingevolge paragraaf (f) moet die setels wat finaal aan ’n party toegeken 45
word, uit die party se onderskeie provinsiale lyste gevul word.
12. (1) Indien ’n party ’n provinsiale lys ingedien het wat minder name
op het as die getal setels voorlopig daaraan toegewys ingevolge item 11(d),
moet die party ’n getal setels gelyk aan die tekort verbeur.
(2) Indien ’n onafhanklike kandidaat, ná afloop van die voorlopige 50
toewysing in item 11(d), meer as een setel in ’n streek staan te kry, word
slegs een setel aan hom of haar toegewys en hy of sy verbeur enige
bykomende setels.
(3) In die geval van enige verbeuring van setels ingevolge subitems (1) of
(2), moet die toewysing van setels ten opsigte van die betrokke provinsie 55
soos volg herbereken word:
(a) Die party of onafhanklike kandidaat wat setels verbeur, moet buite
rekening gelaat word in sodanige herberekening, en hulle voorlopige
toewysing van setels ingevolge item 11(d), minus die getal setels deur
hulle verbeur, word hulle finale toewysing van setels in die betrokke 60
provinsiale wetgewer.
(b) ’n Gewysigde kwota stemme per setel moet ten opsigte van sodanige
provinsie bepaal word deur die totale getal stemme in die provinsie
Ballot papers
13. (1) The Commission must produce separate ballot papers for each 35
regional election of members to the National Assembly, the compensatory
seats of members to the National Assembly and of members to each
provincial legislature.
(2) The ballot paper to be used in each region for the election of members
of the National Assembly shall include only parties and independent 40
candidates standing in that region for election to the National Assembly.
(3) The ballot for a provincial legislature shall include the names of
parties and independent candidates standing for elections in that province.
14. (1) After the counting of votes has been concluded, the number of 45
representatives of each party has been determined and the election result
has been declared in terms of section 190(1)(c) of the Constitution, the
Commission must, within two days after such declaration, designate from
each list of candidates, the representatives of each party in the National
Assembly and provincial legislature. 50
(2) Following the designation in terms of subitem (1), if a candidate’s
name appears on more than one list for the National Assembly or on lists for
both the National Assembly and a provincial legislature (if an election of
the National Assembly and a provincial legislature is held at the same time),
33
gebring, minus die getal stemme in die provinsie gebring vir die party
of onafhanklike kandidaat in paragraaf (a) bedoel te deel deur die getal
setels, plus een, vasgestel ingevolge item 8 ten opsigte van die
betrokke provinsie, minus die getal setels finaal toegewys aan die
vermelde party ingevolge paragraaf (a). 5
(c) Die uitslag plus een, sonder inagneming van breukdele, is die
gewysigde kwota stemme per setel vir doeleindes van die vermelde
herberekening.
(d) Die getal setels wat vir die doeleindes van paragraaf (f) ten opsigte van
sodanige provinsie aan ’n party of onafhanklike kandidaat wat aan die 10
herberekening deelneem, toegewys moet word, moet, behoudens
paragraaf (e), bepaal word deur die totale getal stemme wat in
sodanige provinsie ten gunste van sodanige party of onafhanklike
kandidaat gebring is, te deel deur die gewysigde kwota van stemme
per setel deur paragraaf (c) vir sodanige provinsie aangedui. 15
(e) Waar die uitslag van die herberekening ingevolge paragraaf (d) ’n
surplus setels oplewer wat nie deur die getal aan partye of
onafhanklike kandidate toegeken, geabsorbeer word nie, ding die
surplus stemme wat toeval aan enige party, partye of onafhanklike
kandidate ten opsigte van die tersaaklike provinsie, mee om die 20
oorblywende setels in volgorde van die hoogste surplus stemme.
(f) Die totaal van ’n party of onafhanklike kandidaat se toekennings
ingevolge paragrawe (d) en (e) ten opsigte van sodanige provinsie,
behoudens subitems (4) en (5), is daardie party of onafhanklike
kandidaat se finale toewysing van die setels kragtens item 8 ten opsigte 25
van daardie provinsie bepaal.
(4) Indien ’n bykomende getal setels ingevolge subitem (3)(f) aan ’n
party toegewys word, en indien daardie party se betrokke lys nie genoeg
kandidate se name op het soos in subitem (1) uiteengesit nie, moet die
proses waarvoor in hierdie item voorsiening gemaak word, met die 30
veranderinge deur die samehang vereis, herhaal word totdat alle setels
toegewys is.
(5) Indien meer as een setel ingevolge subitem (3)(f) aan ’n onafhanklike
kandidaat toegeken staan te word, moet die prosedure waarvoor in subitem
(3) voorsiening gemaak word, herhaal word met die veranderinge deur die 35
samehang vereis, totdat alle setels toegewys is.
Stembriewe
13. (1) Die Kommissie moet aparte stembriewe produseer vir elke
streekverkiesing van lede tot die Nasionale Vergadering, die teenwigsetels
van lede van die Nasionale Vergadering en van lede van elke provinsiale 40
wetgewer.
(2) Die stembrief wat in elke streek gebruik gaan word vir die verkiesing
van lede van die Nasionale Vergadering, moet slegs partye en onafhanklike
kandidate insluit wat in daardie streek verkiesbaar is tot die Nasionale
Vergadering. 45
(3) Die stembrief vir ’n provinsiale wetgewer moet die name van partye
en onafhanklike kandidate insluit wat vir verkiesing in daardie provinsie
staan.
14. (1) Nadat stemme klaar getel is, die getal verteenwoordigers van elke 50
party vasgestel is en die verkiesingsuitslag ingevolge artikel 190(1)(c) van
die Grondwet uitgeroep is, moet die Kommissie, binne twee dae ná
sodanige verklaring, vanaf elke lys van kandidate, die verteenwoordigers
van elke party in die Nasionale Vergadering en provinsiale wetgewer
aanwys. 55
(2) Ná die aanwysing ingevolge subitem (1), indien ’n kandidaat se naam
op meer as een lys vir die Nasionale Vergadering of op lyste vir beide die
Nasionale Vergadering en ’n provinsiale wetgewer verskyn (indien ’n
verkiesing van die Nasionale Vergadering en ’n provinsiale wetgewer
34
15. A party may not supplement a list of candidates for any legislature
prior to the designation of representatives in terms of item 14.
16. After the designation of representatives in terms of item 14 has been 15
concluded, parties may supplement their lists of candidates by the addition
of an equal number of names at the end of the applicable list, if—
(a) a representative is elected as the President or to any other executive
office as a result of which he or she resigns as a representative of a
legislature; 20
(b) a representative is appointed as a permanent delegate to the National
Council of Provinces;
(c) a name is deleted from a list in terms of item 14(2) or (3); or
(d) a vacancy has occurred and the appropriate list of candidates of the
party concerned is depleted. 25
17. A party may supplement a list of candidates referred to in item 14(1)
on one occasion only at any time during the first 12 months following the
date on which the designation of representatives in terms of item 14 has
been concluded, in order to fill casual vacancies: Provided that any such
supplementation must be made at the end of the list. 30
18. The number of names on lists of candidates as supplemented in terms
of item 16 may not exceed the difference between the number of seats in the
National Assembly or a provincial legislature, as the case may be, and the
number of representatives of a party in any such legislature.
35
15. ’n Party mag nie ’n kandidaatlys vir enige wetgewer aanvul voordat 15
verteenwoordigers ingevolge item 14 aangewys word nie.
16. Ná die aanwysing van verteenwoordigers ingevolge item 14
afgehandel is, kan partye hulle kandidaatlyste aanvul deur ’n gelyke getal
name aan die einde van die toepaslike lys by te voeg, indien—
(a) ’n verteenwoordiger as die President of tot enige ander uitvoerende 20
amp verkies word, wat meebring dat hy of sy as verteenwoordiger van
’n wetgewer bedank;
(b) ’n verteenwoordiger as ’n permanente afgevaardigde na die Nasionale
Raad van Provinsies aangestel word;
(c) ’n naam ingevolge item 14(2) of (3) van ’n lys geskrap word; of 25
(d) ’n vakature ontstaan het en die gepaste kandidaatlys van die betrokke
party is uitgeput.
17. ’n Party kan ’n kandidaatlys bedoel in item 14(1) slegs een keer in die
eerste 12 maande wat volg op die datum waarop die aanwysing van
verteenwoordigers ingevolge item 14 afgehandel is, aanvul ten einde 30
informele vakatures te vul: Met dien verstande dat enige sodanige
aanvulling aan die einde van die lys gemaak moet word.
18. Die getal name op kandidaatlyste soos ingevolge item 16 aangevul,
mag nie meer wees as die verskil tussen die getal setels in die Nasionale
Vergadering of ’n provinsiale wetgewer nie, na gelang van die geval, en die 35
getal verteenwoordigers van ’n party in enige sodanige wetgewer.
19. ’n Party kan hul onuitgeputte lyste soos ingevolge items 16, 17 en 18
aangevul, onthul binne sewe dae ná die verstryking van die tydperk in item
17 bedoel, en jaarliks daarna, tot die datum waarop die party kandidaatlyste 40
vir ’n komende verkiesing moet indien, op die volgende wyse:
(a) Alle vakatures kan aangevul word;
(b) hoogstens 25 persent van kandidate mag vervang word; en
(c) die vasgestelde orde van lyste mag verander word.
20. Die Sekretaris van die Parlement en die sekretarisse van die
provinsiale wetgewers moet kandidaatlyste wat ingevolge items 16 en 17
ingedien is, of ingevolge item 19 hersien is, binne 10 dae ná ontvangs van
sodanige lyste van die betrokke partye publiseer.
36
Vacancies
37
Vakatures 15
38
provinsie gebring is, te deel deur die gewysigde kwota stemme per setel
deur paragraaf (b) aangedui vir sodanige streek of provinsie.
(d) Waar die uitslag van die berekening in paragraaf (c) bedoel, setels
oplewer wat nie geabsorbeer word deur die getal aan partye of onafhanklike
kandidate toegeken nie, ding die surplus stemme wat toeval aan enige party, 5
partye of onafhanklike kandidate wat aan die herberekening deelneem, mee
om die oorblywende setels in volgorde van die hoogste surplus stemme.
(e) Die totaal van sodanige party se toekennings ingevolge paragrawe (c)
en (d) ten opsigte van sodanige streek of provinsie, behoudens paragraaf (f),
dui daardie party of onafhanklike kandidaat se finale toewysing van die 10
setels kragtens item 4 of item 8 ten opsigte van daardie streek of provinsie
bepaal, aan.
(f) Indien ’n bykomende getal setels ingevolge hierdie item aan ’n party
toegewys word en indien die party se betrokke lys nie die name van ’n
voldoende getal kandidate soos in in item 7(1) of item 12(1) uiteengesit, 15
bevat nie, moet die proses waarvoor in item 24 voorsiening gemaak word,
herhaal word met die veranderinge deur die samehang vereis totdat alle
setels toegewys is.
24. (1) Sou enige party of onafhanklike kandidaat ’n setel tydens die
herberekening beoog in item 23 staan te verloor, sal die party of 20
onafhanklike kandidaat die setel behou.
(2) ’n Herberekening moet soos volg gedoen word:
(a) laat die stemme en setel aan die party of onafhanklike kandidaat in
subitem (1) beoog, buite rekening;
(b) laat die stemme en setels toegewys aan onafhanklike kandidate wat 25
reeds in die amp is, buite rekening; en
(c) herbereken die uitslag vir die streek of provinsiale wetgewer
ingevolge die bepalings in subitem (3).
(3) (a) ’n Gewysigde kwota stemme per setel moet ten opsigte van
sodanige streek of provinsie bepaal word deur die totale getal stemme in die 30
streek of provinsie gebring, minus die getal stemme in die streek of
provinsie gebring ten gunste van die party of onafhanklike kandidaat wat ’n
setel staan te verloor, minus die setels in sodanige streek of provinsie
gebring ten gunste van onafhanklike kandidate waaraan een setel toegewys
is, te deel deur die getal setels, plus een, vasgestel ingevolge item 4 of item 35
8 ten opsigte van die betrokke streek of provinsie, minus die setel of setels
deur die party of onafhanklike kandidaat behou, minus die setels deur die
onafhanklike kandidaat gehou.
(b) Die uitslag plus een, met breukdele buite rekening gelaat, is die
gewysigde kwota van stemme per setel ten opsigte van sodanige streek of 40
provinsie vir die doeleindes van die vermelde herberekening.
(c) Die getal setels wat vir die doeleindes van paragraaf (f) ten opsigte
van sodanige streek of provinsie toegeken staan te word aan ’n party of
onafhanklike kandidaat wat aan die herberekening deelneem moet,
behoudens paragraaf (d), vasgestel word deur die totale getal stemme wat 45
ten gunste van sodanige party of onafhanklike kandidaat gebring is, te deel
deur die gewysigde kwota stemme per setel deur paragraaf (b) aangedui vir
sodanige streek of provinsie.
(d) Waar die uitslag van die berekening in paragraaf (c) bedoel, setels
oplewer wat nie geabsorbeer word deur die getal aan partye of onafhanklike 50
kandidate toegeken nie, ding die surplus stemme wat toeval aan enige party,
partye of onafhanklike kandidate wat aan die herberekening deelneem, mee
om die oorblywende setels in volgorde van die hoogste surplus stemme.
(e) Die totaal van so ’n party se toekenning ingevolge paragrawe (c) en
(d) ten opsigte van sodanige streek of provinsie, behoudens paragraaf (f), 55
dui daardie party of onafhanklike kandidaat se finale toewysing van die
setels kragtens item 4 of item 8 ten opsigte van daardie streek of provinsie
aan.
(f) In ’n geval waar ’n bykomende getal setels ingevolge hierdie item aan
’n party toegeken word ingevolge hierdie item en as die party se betrokke 60
40
of a sufficient number of candidates as set out in item 7(1) or item 12(1), the
process provided for in this subitem must be repeated with the changes
required by the context until all seats have been allocated.
Definitions
22. Schedule 2 to the principal Act is hereby amended by the substitution in item 7(g)
for subparagraph (iii) of the following subparagraph:
‘‘(iii) that representatives of that party or candidate attend meetings of any 25
[party] political liaison committee or other forum convened by the Commission.’’.
23. (1) Within four months after the commencement of the Electoral Amendment Act
2023, the Minister must establish the Electoral Reform Consultation Panel.
(2) (a) The functions of the Panel are to independently investigate, consult on, report 30
on and make recommendations in respect of potential reforms of the electoral system for
the election of the National Assembly and the election of the provincial legislatures, in
respect of the elections to be held after the 2024 elections.
(b) The Panel must perform its functions referred to in paragraph (a) in a manner that
enables Parliament to exercise its constitutional powers to determine the electoral 35
system for the elections of the National Assembly and provincial legislatures, in respect
of the elections to be held after the 2024 elections.
(3) The Panel must—
(a) prior to the 2024 elections, engage in research and consider the issues falling
within its functions; 40
(b) after the 2024 elections, undertake a public participation process regarding the
issues falling within its functions; and
(c) from the date of its establishment, submit a report to the Minister every three
months on its progress.
(4) The Panel must, within 12 months of the date of the 2024 elections, submit a report 45
to the Minister on the possible options for electoral reform for the election of the
National Assembly and the election of the provincial legislatures which must include—
(a) reasons, potential advantages and disadvantages;
(b) legal and constitutional implications; and
(c) financial implications, 50
for each proposed electoral system or electoral reform identified by the Panel.
41
lys dan nie die name van genoeg kandidate bevat soos uiteengesit in item
7(1) of item 12(1) op het nie, moet die proses waarvoor in hierdie subitem
voorsiening gemaak word, herhaal word met die veranderinge deur die
samehang vereis totdat alle setels toegewys is.
Woordomskrywing 5
22. Bylae 2 by die Hoofwet word hierby gewysig deur in item 7(g) subparagraaf (iii)
deur die volgende subparagraaf te vervang: 25
‘‘(iii) te verseker dat verteenwoordigers van daardie party of kandidaat
vergaderings van enige [party-skakelkomitee] politiekeskakelkomitee of ander
forum deur die Kommissie byeengeroep, bywoon.’’.
23. (1) Binne vier maande sedert die inwerkingtreding van die Kieswysigingswet, 30
2023, moet die Minister die Raadplegingspaneel vir Kieshervorming stig.
(2) (a) Die werksaamhede van die Paneel is om onafhanklik ondersoek in te stel,
oorleg te pleeg oor, verslag te doen oor en aanbevelings te maak ten opsigte van
potensiële hervormings van die kiesstelsel vir die verkiesing van die Nasionale
Vergadering en die verkiesing van die provinsiale wetgewers, ten opsigte van die 35
verkiesings wat ná die 2024-verkiesings gehou gaan word.
(b) Die Paneel moet die Paneel se werksaamhede in paragraaf (a) bedoel, op ’n wyse
verrig wat die Parlement in staat stel om die Parlement se grondwetlike bevoeghede uit
te oefen om die kiesstelsel vir die verkiesings van die Nasionale Vergadering en
provinsiale wetgewers te bepaal, ten opsigte van verkiesings wat ná die 2024- 40
verkiesings gehou gaan word.
(3) Die Paneel moet—
(a) voor die 2024-verkiesings, navorsing doen en die kwessies oorweeg wat
onder hul werksaamhede val;
(b) na afloop van die 2024-verkiesings, ’n proses vir openbare deelname 45
onderneem oor die kwessies wat onder hul werksaamhede val; en
(c) vanaf die datum van die instelling daarvan, elke drie maande ’n
vorderingsverslag aan die Minister voorlê.
(4) Die Paneel moet, binne 12 maande vanaf die datum van die 2024-verkiesing, ’n
verslag by die Minister indien oor die moontlike opsies vir kieshervorming vir die 50
verkiesing van die Nasionale Vergadering en die verkiesing van die provinsiale
wetgewers, wat moet insluit—
(a) redes, potensiële voordele en nadele;
(b) regs- en grondwetlike implikasies; en
(c) finansiële implikasies, 55
vir elke voorgestelde kiesstelsel of kieshervorming deur die Paneel geïdentifiseer.
42
(5) (a) The report contemplated in subsection (4) must reflect the views of the
members of the Panel as to the possible options and recommendations for electoral
reform.
(b) In the case of disagreement as to the possible options and recommendations for
electoral reform, the report may be divided into different sections setting out the 5
different views of the members.
(6) (a) In the event that the Panel is unable to submit the report contemplated in
subsection (4), the Panel must no less than three months before the date on which the
report is due, make a written request to the Minister to allow the Panel an extension of
no longer than six months to submit the report. 10
(b) The Minister may upon receiving the request referred to in paragraph (a), grant the
extension on good cause shown, provided that such an extension may only be granted
once.
(7) Upon receipt of the report contemplated in subsection (4), the Minister must
within 30 days, table the report in Parliament for its consideration and publish the report 15
through electronic and any other means.
(8) The Panel is authorised to do all things necessary or incidental to fulfil its
functions, including—
(a) to call for and receive written submissions from political parties, independent
candidates, civil society organisations and any interested person or party in 20
respect of potential reforms of the electoral system; and
(b) to make the written submissions publicly available and accessible through
electronic and any other means.
(9) In order to establish and constitute the Panel, the Minister must—
(a) call on the public and any interested parties to nominate fit and proper South 25
African citizens who—
(i) have the necessary skills, expertise, experience, knowledge or
academic qualifications in the administration and running of
elections or constitutional law or electoral systems;
(ii) are not members of Parliament or of any provincial legislature; and 30
(iii) have not, in the past 12 months, been office-bearers or employees of
any political party;
(b) in consultation with the Commission and after approval by the National
Assembly, appoint nine members to the Panel from such nominated persons
who satisfy the criteria specified in paragraph (a); and 35
(c) appoint one of the members of the Panel as the Chairperson of the Panel.
(10) A member may resign from the Panel by giving the Minister—
(a) one month’s written notice; or
(b) less than one month’s written notice, with the approval of the Minister.
(11) The Minister may, after taking the steps required by subsection (12), remove a 40
member of the Panel, if that member—
(a) committed an act of misconduct, becomes incapacitated or is incompetent;
(b) is unable to perform his or her functions for more than 30 consecutive days;
(c) acted contrary to the fulfilment of the Panel’s functions; or
(d) neglected to perform the functions as required by a resolution of the Panel. 45
(12) Before removing a member of the Panel in terms of subsection (11), the Minister
must afford the member an opportunity to make written representations and must
consider those representations.
(13) (a) Should a vacancy arise in the Panel, the Minister in consultation with the
Commission, and after approval by the National Assembly, must fill the vacancy from 50
the persons already nominated in the process contemplated in subsection (9)(a).
(b) In the event that no suitable person can be appointed, the Minister must undertake
a new nomination process as provided for in subsection (9)(a).
(14) A member of the Panel, who is not in the full-time employment of the state,
must— 55
(a) be appointed on such terms and conditions as the Minister may determine; and
(5) (a) Die verslag in subartikel (4) beoog, moet die oogpunte van die lede van die
Paneel weerspieël rakende die moontlike opsies en aanbevelings vir kieshervorming.
(b) In die geval van ’n meningsverskil oor die moontlike opsies, kan die verslag in
twee afdelings verdeel word waarin die verskillende oogpunte van die lede uiteengesit
word. 5
(6) (a) Waar die Paneel nie die verslag beoog in subartikel (4) kan voorlê nie, moet die
Paneel nie minder nie as drie maande voor die sperdatum vir die verslag, ’n skriftelike
versoek aan die Minister rig om die Paneel uitstel van hoogstens ses maande te gee om
die verslag voor te lê.
(b) Die Minister kan, by ontvangs van die versoek in paragraaf (a) bedoel, die uitstel 10
toestaan by die aanvoer van goeie gronde, met dien verstande dat sodanige uitstel slegs
een keer toegestaan kan word.
(7) By ontvangs van die verslag in subartikel (4) beoog, moet die Minister binne 30
dae die verslag in die Parlement ter tafel lê vir oorweging en die verslag deur
elektroniese en enige ander middele publiseer. 15
(8) Die Paneel is gemagtig om alles nodig of insidenteel te doen om hul
werksaamhede te verrig, met inbegrip van—
(a) om skriftelike voorleggings van politieke partye, onafhanklike kandidate,
burgerlike gemeenskapsorganisasies en enige belanghebbende persoon of
party ten opsigte van potensiële hervormings van die kiesstelsel aan te vra en 20
te ontvang; en
(b) om die skriftelike voorleggings openbaar beskikbaar te stel en toeganklik te
maak deur elektroniese en enige ander middele.
(9) Ten einde die Paneel te stig en saam te stel, moet die Minister—
(a) ’n beroep op die publiek en enige belangstellende partye doen om gepaste en 25
geskikte Suid-Afrikaanse burgers te benoem wat—
(i) die nodige vaardighede, kundigheid, kennis of akademiese
kwalifikasies in die administrasie en voer van verkiesings of
staatsreg of kiesstelsles het;
(ii) nie lede van die Parlement of van enige provinsiale wetgewer is nie; 30
en
(iii) nie, in die afgelope 12 maande, ampsdraers of werknemers van
enige politieke party was nie;
(b) in oorleg met die Kommissie en ná goedkeuring deur die Nasionale
Vergadering, nege lede op die Paneel aanstel uit die geledere van sodanige 35
benoemde persone wat voldoen aan die kriteria in paragraaf (a) gespesifiseer;
en
(c) een van die lede van die Paneel as die Voorsitter van die Paneel aanstel.
(10) ’n Lid van die Paneel kan van die Paneel bedank—
(a) deur een maand skriftelik kennis aan die Minister te gee; of 40
(b) deur minder as een maand skriftelik kennis aan die Minister te gee, met die
goedkeuring van die Minister.
(11) Die Minister kan, ná die doen van die stappe deur subartikel (12) vereis, ’n lid
van die Paneel verwyder, indien daardie lid—
(a) wangedrag gepleeg het, ongeskik word of onbevoeg is; 45
(b) vir meer as 30 agtereenvolgende dae nie sy of haar werksaamhede kan verrig
nie;
(c) strydig met die vervulling van die Paneel se werksaamhede opgetree het; of
(d) versuim het om die werksaamhede te verrig soos deur ’n besluit van die
Paneel vereis. 50
(12) Voordat ’n lid van die Paneel ingevolge subartikel (11) verwyder word, moet die
Minister die lid ’n geleentheid gun om skriftelike vertoë te rig en moet daardie vertoë
oorweeg.
(13) (a) Sou ’n vakature op die Paneel ontstaan, moet die Minister, in oorleg met die
Kommissie, en ná goedkeuring deur die Nasionale Vergadering, die vakature vul uit die 55
geledere van die persone wat reeds benoem is in die proses in subartikel (9)(a) beoog.
(b) In ’n geval waar geen geskikte persoon aangestel kan word nie, moet die Minister
’n nuwe benoemingsproses onderneem soos in subartikel (9)(a) voor voorsiening
gemaak.
(14) ’n Lid van die Paneel, wat nie voltyds in diens van die staat is nie, moet— 60
(a) op sodanige terme en voorwaardes aangestel word wat die Minister kan
bepaal; en
44
(b) receive such remuneration and allowances, out of the funds appropriated for
the functioning of the Panel, as the Minister may determine in consultation
with the Minister of Finance.
(15) The Director General of Home Affairs must, subject to the laws governing the
public service— 5
(a) appoint, second or designate persons in its employ and
(b) make available any other necessary resources,
to assist the Panel to enable it to perform and fulfil its functions.
(16) The Minister must dissolve the Panel—
(a) after the Minister has tabled the report referred to in subsection (4) in 10
Parliament; and
(b) once the Minister and Parliament no longer require the Panel to perform any
of its functions.
(17) In this section:
(a) ‘‘2024 elections’’ means the elections of the National Assembly and the 15
provincial legislatures, due to be held during 2024;
(b) ‘‘Minister’’ means the cabinet member responsible for Home Affairs; and
(c) ‘‘Panel’’ means the Electoral Reform Consultation Panel established in terms
of subsection (1).
24. This Act is called the Electoral Amendment Act, 2023, and comes into operation
on a date determined by the President by proclamation in the Gazette.
45
(b) sodanige vergoeding en toelaes ontvang, uit die fondse vir die funksionering
van die Paneel bewillig, soos die Minister kan bepaal in oorleg met die
Minister van Finansies.
(15) Die Direkteur-generaal van Binnelandse Sake moet, behoudens die wette wat die
staatsdiens beheer— 5
(a) persone in diens van daardie departement aanstel, sekondeer of aanwys; en
(b) enige ander nodige hulpbronne beskikbaar stel,
om die Paneel by te staan sodat die Paneel hul werksaamhede kan verrig.
(16) Die Minister moet die Paneel ontbind—
(a) nadat die Minister die verslag in subartikel (4) bedoel in die Parlement ter tafel 10
gelê het; en
(b) sodra die Minister en die Parlement nie meer vereis dat die Paneel enige van
die Paneel se werksaamhede uitvoer nie.
(17) In hierdie artikel beteken:
(a) ‘‘2024-verkiesings’’ die verkiesing van die Nasionale Vergadering en die 15
provinsiale wetgewers, wat deur die loop van 2024 gehou gaan word;
(b) ‘‘Minister’’ die kabinetsminister verantwoordelik vir Binnelandse Sake; en
(c) ‘‘Paneel’’ die Raadplegingspaneel vir Kieshervorming ingevolge subartikel
(1) gestig.
24. Hierdie Wet heet die Kieswysigingswet, 2023, en tree in werking op ’n datum deur
die President by proklamasie in die Staatskoerant vasgestel.
Printed by and obtainable from the Government Printer, Bosman Street, Private Bag X85, Pretoria, 0001
Contact Centre Tel: 012-748 6200. eMail: [email protected]
Publications: Tel: (012) 748 6053, 748 6061, 748 6065