ê³ÜÅìƸA@D

XII (ìÅð·òÄ)

MARKING SCHEME (À°µåð Õ¿¹ÜÆ)

(îÅðÚ-ÁêÌËñ B@BD-BE)

íÅ×-A: êó·é Õ½ôñ (Part-I: Reading Skill) H+H+G=BC

A. òÅðåÕ êËð¶ 綶 ìÔ¹-ÇòÕñêÆ êÌôé» ç¶ À°¼åð ¸
(i) (D) À°êð¯Õå ÃÅð¶

(ii) (A) Çóè ØÅàÆ çÆ Ö¹çÅÂÆ ÓÚ¯º

(iii) (B) ñ¯Õ-ÕñÅ

(iv) (D) ôÅÃåðÆ ÕñÅ

m
(v) (D) À°êð¯Õå ÃÅð¶

co
(vi) (B) ÇÜà çÅ ÇñÖåÆ ôÅÃåð ìä Ç×ÁÅ Ô¯ò¶

(vii) (C) ñ¯Õ-ÕñÅ

a.
(viii) (A) ñ¯Õ ÕñÅò»
di

íÅ×-B: êÌíÅòôÅñÆ ÇñÖä-Õ½ôñ (Part-II: Writing Skill) H

rin

B. îËÃð÷ ×ð× ë¯à¯Ãà¶à ÔÅÀ±Ã, ÃÌÆ Á³ÇîÌåÃð ÃÅÇÔì é¶ îËÃð÷ îÅâðé dzÜÆéÆÁð åÕéÅñ¯ÜÆ «ÇèÁÅäÅ
ù ÇÂ¼Õ ë¯à¯Ãà¶à îôÆé çÅ ÁÅðâð Çç¼åÅ ÃÆÍ îôÆé Çîñä Óå¶ êåÅ ñ¼×Å ÇÕ îôÆé áÆÕ éÔÄ, ë¯à¯Ãà¶à
e

ÕÅêÆ ÃÅø éÔÄ Õ¼ãçÆÍ ÇÂà îôÆé ù áÆÕ ÕðÅÀ°ä ìÅð¶ ê¼åð ÇñÖ¯Í
re

Áð¿íñÅ íÅ× C Á³Õ

ÇòÚÕÅðñÅ íÅ× D Á³Õ
a

Á³åñÅ íÅ× A Á³Õ

.c

(ÇòÇçÁÅðæÆ ÁÅêäÆ ÜÅäÕÅðÆ, Ã¯Ú å¶ ì¹¼èÆ î¹åÅìÕ ÇñÖä׶Í

w

Ü»

ê³ÜÅì Ö¶åÆ-ìÅóÆ ï±éÆòðÇÃàÆ «ÇèÁÅäÅ ò¼ñ¯º ÁÅï¯ÇÜå Ô¯ä òÅñ¶ ÇÕö ÇÕÃÅé î¶ñ¶ Çò¼Ú ÁÅêäÅ ÃàÅñ
w

ñÅÀ°ä ñÂÆ î¶ñÅ-êÌì¿èÕ» ù ê¼åð ÇñÖ¯Í

w

Áð¿íñÅ íÅ× C Á³Õ

(À° µåð Õ° ¿ ÜÆ ¸ éîÈ é¶ çÅ êÌ ô é-ê¼ å ð B@BD-BE) 1

 ÇòÚÕÅðñÅ íÅ× D Á³Õ
Á³åñÅ íÅ× A Á³Õ
(ÇòÇçÁÅðæÆ ÁÅêäÆ ÜÅäÕÅðÆ, Ã¯Ú å¶ ì¹¼èÆ î¹åÅìÕ ÇñÖä׶Í

C. ÇÕö ÇÂ¼Õ Çòô¶ Óå¶ ABE 寺 AE@ ôìç» Çò¼Ú êËðÅ-ðÚéÅ Õð¯Í G

ð¹¼Ö» çÆ îÔ¼ååÅ

Çòô¶ çÆ ê¶ôÕÅðÆ B Á³Õ

Çòô¶ çÅ Ç×ÁÅé C Á³Õ
ôìç Ú¯ä A Á³Õ
ôìç-ܯó A Á³Õ
(ÇòÇçÁÅðæÆ ÁÅêäÆ ÜÅäÕÅðÆ, Ã¯Ú å¶ ì¹¼èÆ î¹åÅìÕ ÇñÖä׶Í
Ü»

ÃÅâÆ êðÆÇÖÁÅ êÌäÅñÆ

m
Çòô¶ çÆ ê¶ôÕÅðÆ B Á³Õ

co
Çòô¶ çÅ Ç×ÁÅé C Á³Õ
ôìç Ú¯ä A Á³Õ
a.
ôìç-ܯó A Á³Õ
(ÇòÇçÁÅðæÆ ÁÅêäÆ ÜÅäÕÅðÆ, Ã¯Ú å¶ ì¹¼èÆ î¹åÅìÕ ÇñÖä׶Í
di

íÅ×-C: ÇòÔÅðÕ ÇòÁÅÕðé (Part-III: Grammar) AC

rin

D. òÅÕ-òà»çðÅ (CXA)C

(i) Á¼Ü Õ¼ñ· Õ¯ÂÆ ÇÕö ç¶ ÁÅÖ¶ éÔÄ ñ¼×çÅÍ

e
re

(ii) ÇÃÁÅä¶ ì¼Ú¶ Ôî¶ôÅ ò¼ÇâÁ» çÅ ÁÅçð Õðç¶ ÔéÍ

(iii) ÕÅð ðÅÜÈ ç¹ÁÅðÅ ÚñÅÂÆ ×ÂÆÍ

a

(iv) å°ÃÄ ç½ñåî³ç Ô¯ êð ùÖÆ éÔÄÍ

.c

E. ÁÖÅä/ÁÖÅÀ°ºå» (EXB)A@
w

(i) (ÿ×å çÅ ÁÃð Ô¹¿çÅ ÔË) ÜîÅå Çò¼Ú ÁÇèÁÅêÕ îÅóÆ Ã¿×å 寺 çÈð ðÇÔä çÆ ÇüÇÖÁÅ
w

ç¶ ÇðÔÅ ÃÆ å¶ ÕÇÔ ÇðÔÅ ÇðÔÅ ÃÆ ÇÕ îÅóÆ Ã¿×å â¯ì Çç³çÆ ÔË Üç ÇÕ Ú¿×Æ Ã¿×å Çò¼Ú ðÇÔ
w

Õ¶ îé°¼Ö åð Ü»çÅ ÔËÍ ÇÕö é¶ áÆÕ ÔÆ ÇÕÔÅ ÔË, ÒÃ¿× åÅð¶ Õ°Ã¿× â¯ì¶ÍÓ

(ii) (Üç ÇÕö çÆ ðÆà ÕðÕ¶ çÈܶ òÆ À°ÔÆ Õ¿î Õðé) î¶ðÆ íÈÁÅ ÜÆ Ü篺 Ø𯺠ÜÅä ñ¼×¶ å¶

(À° µåð Õ° ¿ ÜÆ ¸ éîÈ é¶ çÅ êÌ ô é-ê¼ å ð B@BD-BE) 2

îËù ý ð¹ê¶ ç¶ä ñ¼×¶Í ÇÂ³é¶ ù î¶ð¶ ۯචíËä-íðÅ òÆ ÁŠ׶ å¶ À°Ôé» ç¶ î×ð êË ×¶ å¶ êËö

î³×ä ñ¼×¶Í ÇÂÔ å» À°ÔÆ ×¼ñ Ô¯ÂÆ ÒØó¶ ù Ô¼æ ñÅÇÂÁÅ, ÃÅðÅ à¼ìð ÇåÔÅÇÂÁÅÍÓ

(iii) (ð¼Ü Õ¶ ÕÆåÆ ÇîÔéå éÅñ ù¼Ö ç¶ ÃÅèé êËçÅ Ô¹¿ç¶ Ôé) Ãõå ÇîÔéå Õðé éÅñ ÜÆòé

Çò¼Ú ù¼Ö Áå¶ ÃøñåÅ ÇîñçÆ ÔËÍ ÇÃÁÅÇäÁ» é¶ áÆÕ ÇÕÔÅ ÔË, Òܯ ðÅåÆ ÜÅ×ä ÕÅñÆÁ», ïÂÆ ÖÅä

ùÖÅñÆÁ»ÍÓ

(iv) (ñóÅÂÆ Çò¼Ú ç¯Ô» Çèð» ù é°ÕÃÅé Ô¹¿çÅ ÔË) îÇÔ³çð é¶ ðÅÜÈ ù ÇÕÔÅ ÇÕ ÁÃÄ Çîñ-ìËá

Õ¶ ×¼ñ î¹ÕÅ ñËºç¶ Ô» å¶ å±¿ òÅð-òÅð æÅä¶ çÆ èîÕÆ éÅ ç¶Í ÇÂÔ ×¼ñ ïÅç ð¼ÖÄ ÇÕ Òí¼ÜÇçÁ»

ù òÅÔä Ǽկ ÇÜÔ¶ Ô¹¿ç¶ ÔéÍÓ

(v) (õÈé çÆ Ã»Þ õåî éÔÄ Ô¹¿çÆ) ñ¯Õ» é¶ ç¯Ô» íðÅò» Çò¼Ú ø¹¼à êÅÀ°ä çÆ ìóÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ

êð À°Ô Ãøñ éÅ Ô¯Â¶Í ÇÃÁÅÇäÁ» é¶ áÆÕ ÔÆ ÇÕÔÅ ÔË, ÒêÅäÆ Çò¼Ú ïàÅ îÅÇðÁ» êÅäÆ ç¯ éÔÄ Ô¹¿ç¶ÍÓ

(vi) (ì¶Áðæ ìÇÔà Çò¼Ú¯º Õ°Þ éÔÄ ÇéÕñçÅ) Û¯àÆ ÇÜÔÆ ×¼ñ å¶ ç¯ò¶º íðÅ Þ×óé ñ¼×¶ å» çÅçÆ

m
ÜÆ é¶ ÁÅ Õ¶ ÃîÞÅÇÂÁÅ ÇÕ ìËá Õ¶ ÁðÅî éÅÿ ×¼ñ Õð¯Í ܶÕð ÇÂö åð·» Þ×óç¶ ðÔ¶ å» ×¼ñ

Õç¶ î¹¼ÕäÆ éÔÄ ÇÕÀ°ºÇÕ, ÒÇÖ¼ç¯ ëð¯ÇñÁ» ñÆð» ÔÆ ÇéÕñçÆÁ» ÔéÍÓ

ÃÅÇÔå D : (êÅá-ê¹ÃåÕ ÁÅèÅÇðå êÌôé) co DD

a.
(Part-IV: Text Books based questions)
di

ÕÇòåÅò» Çò¼Ú¯º AB
rin

F. Ô¶á Çç¼åÆÁ» ×ÂÆÁ» ÕÅÇò-à¹ÕóÆÁ» Çò¼Ú¯º ÇÕö ÇÂ¼Õ çÆ êÌÃ¿× ÃÇÔå ÇòÁÅÇÖÁÅ Õð¯¸C+E=H
ýº ×ÂÆÁ» ÔòÅò» ð¯-ð¯................í¼áÆ òÅñƶÍ
êÌÃ¿× ¸ ÇÂÔ ÕÅÇò-à¹ÕóÆ ÃÅâÆ ê³ÜÅìÆ çÆ ê¹ÃåÕ ÒñÅ÷îÆ ê³ÜÅìÆ-ABÓ Çò¼Ú çð÷ Çôò Õ°îÅð
e

ìàÅñòÆ ç¶ ×Æå ÒåËù ÇçÁ» Ô¿ÞÈÁ» çÅ íÅóÅÓ Çò¼Ú¯º ñÂÆÁ» ×ÂÆÁ» ÔéÍ ÇÂà ×Æå Çò¼Ú ÕòÆ é¶
re

ÇÂ¼Õ ç¹ÖÆ ÇÜ¿ç çÆ ò¶çéÅ ÇìÁÅé ÕÆåÆ ÔËÍ

ÇòÁÅÇÖÁÅ ¸ ÕòÆ í¼áÆ òÅÿÆ ù ÿì¯èé ÕðçÅ ðÇÔ³çÅ ÔË ÇÕ Ô¹ä å» ÔòÅò» òÆ ð¯-ð¯ Õ¶
a

Áå¶ òðñÅê Õð-Õð Õ¶ ýº ×ÂÆÁ» ÔéÍ åÅÇðÁ» ù òÆ î¼áÅ-î¼áÅ åÅê Úó· Ç×ÁÅ ÔËÍ ÕòÆ êÌÇÕðåÆ
.c

ù òÆ ÁÅêä¶ ç¹¼Ö» çÆ íÅÂÆòÅñ ìäÆ ÃîÞçÅ ÔËÍ ÕòÆ ÕÇÔ³çÅ ÔË ÇÕ Ô¹ä å» ôÅÔ» çÆ Ü¿ß çÅ
ñÅóÅ òÆ ð¹¼Ã Ç×ÁÅ ÔË, íÅò î½å é¶ó¶ ÔËÍ ÕòÆ í¼áÆ òÅÿÆ ù êÆó» çÅ êðÅ×Å í¿¹éä ñÂÆ ÕÇÔ³çÅ
w

ÔËÍ
w

Ü»
ç¹èÆÁ» éÅÿ êñîç¶ ...............ÇìÁÅÂÆÁ»-êÅà¶Í
w

êÌÃ¿× ¸¸ ÇÂÔ ÕÅÇò-Ãåð» ÃÅâÆ ìÅð·òÄ ÜîÅå çÆ êÅá-ê¹ÃåÕ ÒñÅ÷îÆ ê³ÜÅìÆ-ABÓ Çò¼Ú çðÜ
ê¯Ì. î¯Ôé ÇÃ³Ø çÆ ÕÇòåÅ ÒåÅÜ îÔñÓ Çò¼Ú¯º ñÂÆÁ» ×ÂÆÁ» ÔéÍ ÇÂÔé» Ãåð» Çò¼Ú ÕòÆ é¶ åÅÜ

(À° µåð Õ° ¿ ÜÆ ¸ éîÈ é¶ çÅ êÌ ô é-ê¼ å ð B@BD-BE)

3
îÔñ çÅ Ú¿é-ÚÅéäÆ ðÅå çÅ õÈìÃÈðå Ççzô ê¶ô ÕÆåÅ ÔËÍ
ÇòÁÅÇÖÁÅ ¸ ÕòÆ î÷çÈðéÆÁ» ò¼ñ¯º åÅÜ îÔñ çÆ À°ÃÅðÆ ñÂÆ ÕÆåÆ ÇîÔéå çÆ ÕñêéÅ
ÕðçÅ ÁÅÖçÅ ÔË ÇÕ À°Ôé» ç¶ ç¹¼è Ú¹¿Øç¶ ì¼Ú¶ ÛÅåÆÁ» éÅñ ñîÕç¶ Ãé êð ÇÂÔ îÅò» ÇÂà ÔÅñå
Çò¼Ú òÆ ÁÅêä¶ Õ¿î Çò¼Ú ð¹¼ÞÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÃéÍ À°Ôé» çÆÁ» Á¼Ö» Çò¼Ú Á¼æðÈ ÛñÕ ðÔ¶ Ãé Áå¶
ÇÔ¼Õ» Çò¼Ú ÁÅÔ» ÃéÍ ÇÂà åð·» ÕòÆ ÇÂÔé» î÷çÈðéÆÁ» çÆ öðÆìÆ Áå¶ ñÅÚÅðÆ çÅ ÇÚ¼åð ê¶ô
ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂÔé» î÷çÈð»/î÷çÈðéÆÁ» ç¶ í¹¼Ö¶ ê¶à ì¯ÇÕÁ» (Úîó¶ Õ¶ õÅñÆ â¯ñ) òð׶ ÇÚ¼ì-ÖÇó¼ì¶ Ãé
Áå¶ À°é·» ç¶ ×Åචù¼Õ¶ å°¼ÇÕÁ» òð׶ ÃéÍ Õ¿î Õðé ÕðÕ¶ À°Ôé» ç¶ Ô¼æ» Óå¶ ÛÅñ¶ ÔÆ ÛÅñ¶ Ãé
Áå¶ À°Ôé» ç¶ êËð» Çò¼Ú ÇìÁÅÂÆÁ» êÅàÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÃéÍ

G. ìÔ¹-ÇòÕñêÆ êÌôé» ç¶ À°µåð (DXA)=D

(i) (A) Çé¼Õ¶ Ãî³¹çð» ò»×

(ii) (B) îÅåÅ ×¹ÜðÆ ÜÆ é¶

(iii) (C) À°êÜÅÀ±

m
(iv) (A) ÇêåÅ çÆ î½å ÕÅðé

co
ÕÔÅäÆÁ» Çò¼Ú¯º AG
H. ÒéÆñÆÓ ÕÔÅäÆ Çò¼Ú ×òÅñÅ î¹¼Ö êÅåð ÔËÍ À°Ô Õá¯ð Ççñ çÅ Áå¶ ÇÃðø ÁÅêäÅ øÅÇÂçÅ ò¶Öä
a.
òÅÿÅ ÇÂéÃÅé ÔËÍ Ô¶á ÇñÖ¶ é°Õå¶ ×òÅñ¶ ç¶ êÅåð ù À°íÅðç¶ Ôé¸ F
di
(i) ùÁÅðæÆ ÁÅçîƸ×òÅñÅ êËö ÖÅåð éÆñÆ çÅ ÃÅðÅ ç¹¼è Ú¯ ñ˺çÅ ÃÆ å¶ éÆñÆ çÆ ò¼ÛÆ
ù ç¹¼è (õ¹ðÅÕ) éÔÄ ÇîÿçÆ ÃÆÍ
rin

(ii) ÁÅêäÆ öñåÆ éÅ î³éä òÅÿÅ ¸ ñ¶ÖÕ çÆ êåéÆ ç¶ òÅð-òÅð ÕÇÔä Óå¶ òÆ À°Ô ò¼ÛÆ
ñÂÆ ç¹¼è éÔÄ Û¼âçÅ å¶ ò¼ÛÆ çÆ ÜÅé ÚñÆ Ü»çÆ ÔËÍ
e

(iii) Ôð ÚÆ÷ Óå¶ êËÃÅ ìÚÅÀ°ä òÅÿÅ ¸ éÆñÆ çÆ ò¼ÛÆ Ü篺 æä» ù î³ÈÔ îÅðçÆ å¶ éÆñÆ
re

ç¹¼è ñÅÔ Û¼âçÆ ÃÆÍ ÇÜà ÕðÕ¶ ×òÅñ¶ é¶ îÃÅñ¶ çÆ à¯ÕðÆ ÇñÁÅÀ°äÆ ì¿ç Õð Çç¼åÆ ÃÆÍ
a

(iv) ×¹¼Ã¶ òÅÿÅ ¸ ò¼ÛÆ ç¶ îð ÜÅä ÕÅðé éÆñÆ Õ°Þ Õ° Ççé» ñÂÆ ç¹¼è ç¶äÅ Û¼â Çç³çÆ
.c

ÔËÍ À°Ô Õ°Þ Ççé å¼Õ Õ¹Þ éÔÄ Ö»çÆÍ ÁËéÅ Õ°Þ Ô¯ä Óå¶ òÆ Ü篺 éÆñÆ é¶ ÚÅðÅ ÖÅäÅ ô¹ðÈ ÕÆåÅ
w

êð ÔÅñ¶ ç¹¼è ç¶ä ù À°Ô ÇåÁÅð éÔÄ ÃÆ å» ×òÅñÅ À°Ã À°êð ÷ðÅ òÆ åðà éÔÄ Ö»çÅ å¶
À°Ã Á¼×¯º îÃÅñ¶ çÆ à¯ÕðÆ Ú¹¼Õ Õ¶ ñË Ü»çÅ ÔËÍ
w

(v) ç¹¼è ç¶ä ò¶ñ¶ ÇêÁÅð Õðé òÅÿÅ ¸ ×òÅñÅ éÆñÆ çÅ ç¹¼è Ú¯ä ò¶ñ¶ À°Ã çÆ Çê¼á Óå¶
w

Ô¼æ ë¶ðçÅ ÔË Áå¶ À°Ã ç¶ Çó׻ ù ÃÇÔñÅÀ°ºçÅ ÔËÍ

Ü»
(À° µåð Õ° ¿ ÜÆ ¸ éîÈ é¶ çÅ êÌ ô é-ê¼ å ð B@BD-BE)
4
 ÒØð ÜÅ ÁÅêä¶Ó ÕÔÅäÆ ×¹ñ÷Åð ÇÃ³Ø Ã¿èÈ çÆ ðÚéÅ ÔËÍ ÇÂà Çò¼Ú ÕÔÅäÆÕÅð é¶ ê³ÜÅìÆ ÃîÅÜ
Çò¼Ú Ô¹¿ç¶ ÇòÁÅÔ çÆÁ» ðÃî»-ðÆå» çÅ Ç÷Õð ÕÆåÅ ÔËÍ ì¶ôÕ Áܯն Ã Çò¼Ú ÇòÁÅÔ ç¶ å½ð-åðÆÕ¶
ìçñ ׶ Ôé êð ÕÔÅäÆ Çò¼Ú ê¶ô ÇòÁÅÔ çÆÁ» ÇåÁÅðÆÁ» Áå¶ íËä-íðÅ çÅ ÇðôåÅ ìÅÖÈìÆ À°ØóçÅ
é÷ð ÁÅÀ°ºçÅ ÔËÍ Çðôå¶çÅð Áå¶ ØðÇçÁ» é¶ ÜÆå¯ ç¶ òÆð ò¼ñ¯º ÇòÁÅÔ Õðé ñÂÆ îé·Å Ô¯ä Óå¶
ÜÆå¯ çÅ ÔÆ ÇòÁÅÔ Õðé çÅ øËÃñÅ Õð ÇñÁÅÍ ÜÆå¯ ÁÅêä¶ íðŠ寺 Û¯àÆ ÃÆÍ ÇÜÀ°º-ÇÜÀ°º ÇòÁÅÔ
ç¶ Ççé é¶ó¶ ÁÅ ðÔ¶ Ãé, ÜÆå¯ ç¶ íðÅ çÆ Õ¿î» éÅÿ î¼å îÅðÆ ×ÂÆ ÃÆÍ ÜÆå¯ ç¶ îÅÇêÁ» Áå¶
íðÅ é¶ À°Ã ù ÚÅò»-îñ·Åð» éÅÿ êÅÇñÁÅ ÃÆÍ ÇòÁÅÔ òÅñ¶ Ççé ôÅî ù éÅéÕ¶, éÅéÕÆ Û¼Õ ñË
Õ¶ êÔ¹¿Ú ׶ å¶ ìÅÕÆ Çðôå¶çÅð òÆ Ô½ÿÆ-Ô½ÿÆ ÃðçÅ-ìäçÅ ñË Õ¶ êÔ¹¿Ú ×Â¶Í ÇòÁÅÔ òÅÿ¶ Ççé
ÜÆå¯ ù ñÅñ ÃÈà Çò¼Ú ìóÆ Ã¯ÔäÆ ÇåÁÅð ÕðÕ¶ Áé§ç ÕÅðÜ ñÂÆ ÇìáÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ Áé§ç ÕÅðÜ
ò¶ñ¶ çÅ îÅÔ½ñ ìóÅ À°çÅà ÃÆÍ ðÅ×ÆÁ» Áå¶ ÕÆðåéÆÁ» é¶ ÇòçÅÇÂ×Æ éÅÿ ÿì¿Çèå ôìç êó· Õ¶
Õ°ÁÅðÆÁ» Õ°óÆÁ» ù ð¯ä Óå¶ î÷ìÈð Õð Çç¼åÅÍ ÜÆå¯ çÆ ê³ÜòÄ ÜîÅå çÆ ÜîÅåä é¶ ð¯ºçÆ Ô¯ÂÆ
é¶ ÜÆå¯ ç¶ òÆð ù ÜÆå¯ éÅÿ ÃÔ¹ð¶ ÜÅä ñÂÆ ÇÕÔÅ å» ÜÆå¯ ç¶ òÆð é¶ À°Ã ù ÇÞóÕ Çç¼åÅÍ

m
ÜÆå¯ çÆ î» é¶ òÆ À°Ã ç¶ íðÅ ù ÜÅä ñÂÆ îéÅÇÂÁÅ êð À°Ô éÅ î³ÇéÁÅ Áå¶ åŶ çÆ ò¼âÆ

co
Õ°óÆ ù òÆ ÜÆå¯ ç¶ íðÅ é¶ îé·Å Õð Çç¼åÅÍ ÇÂà 寺 Çê¼Û¯º ÇÕö é¶ Õ°Þ éÅ ÇÕÔÅÍ Ü¿ß å°ðé Çò¼Ú
ç¶ð Ô¯ ðÔÆ ÃÆÍ ê¹ðÅäÆÁ» ×¼ñ» ïÅç ÕðÕ¶ ÜÆå¯ çÅ íðÅ À°çÅà ԯ Ç×ÁÅÍ Á³å Çò¼Ú ÜÆå¯ çÅ
a.
íðŠۯචíðÅ ù ÜÆå¯ Õ¯ñ¯º À°áÅ Õ¶ ÜÆå¯ ç¶ éÅÿ òÅÿÆ ÃÆà Óå¶ Ãì÷Æ ñ¼×¶ Õ¼êÇóÁ» éÅÿ ìËá
di
Ç×ÁÅÍ ÇÂà åð·» ÕÔÅäÆ çÅ ÇòôÅ-òÃå± ê³ÜÅìÆ Ã¼ÇíÁÅÚÅð Áé°ÃÅð Çê³â» Çò¼Ú Ô¹¿ç¶ ÇòÁÅÔ çÆ åÃòÆð
ÇìÁÅé ÕðçÅ ÔËÍ
rin

Ü»
(ÇòÇçÁÅðæÆ ÁÅêäÆ ÃîÞ-ÃÈÞ î¹åÅÇìÕ ÇòÇí¿é êÌÕÅð ç¶ À°µåð ç¶ä×¶Í å¼æ» çÆ êÌîÅÇäÕåÅ ù
e

ÃîÞç¶ Ô¯Â¶ ìäç¶ Á³Õ Çç¼å¶ ÜÅäÍ)

re

I. ìÔ¹-ÇòÕñêƸ (EXA)=E
a

(i) (A) â¼ìÆçÅð

.c

(ii) (B) ×Å×ð Çò¼Ú

w

(iii) (C) ÃåÅð» ÃÅñ

w

(iv) (B) î¼è, Çéîé òð×

w

(v) (D) Ççé¶ô

(vi) (A) ôÇÔð å¼Õ

(À° µåð Õ° ¿ ÜÆ ¸ éîÈ é¶ çÅ êÌ ô é-ê¼ å ð B@BD-BE) 5

A@. êÌôé» ç¶ À°µåð BE 寺 C@ ôìç» Çò¼Ú¸ (DXB)=H

(i) ÒûÞÓ ÕÔÅäÆ Çò¼Ú ê¯ÌøËÃð Áå¶ ñÅñ ÚÆð¶ òÅñ¶ ÃÅÂÆÕñ ÃòÅð ÇòÚÕÅð ÔîçðçÆ çÆ Ã»Þ çÅ
Ç÷Õð ÁÅÇÂÁÅ ÔËÍ ç¯ò¶º ì¹¼ãÆ îÅÂÆ çÆ îçç ÕðéÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ôé êð ÁÅêäÆ-ÁÅêäÆ æ» î÷ìÈð Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
Çëð òÆ ÁÅêäÆ Ãîð¼æÅ Áé°ÃÅð ç¯ò¶º ì¹¼ãÆ îÅÂÆ çÆ îçç Õðç¶ ÔéÍ
(ii) ×òÅñÅ ñ¶ÖÕ çÆ êåéÆ ù ÕÇÔ³çÅ ÔË ÇÕ éÆñÆ ÁÅêäÆ ò¼ÛÆ ñÂÆ ç¹¼è Û°êÅ Õ¶ ð¼Ö ñ˺çÆ ÔË
Áå¶ ìÅÁç Çò¼Ú ò¼ÛÆ ù ÇêñÅ Çç³çÆ ÔËÍ
(iii) ܶá çÆ è¹¼ê é¶ ÃóÕ çÆ «¼Õ ù ÕÂÆ æÅò» 寺 ÇêØñÅ Çç¼åÅ ÃÆÍ «¼Õ ÃÅÂÆÕñ ç¶ êÔÆÁ» ù
ñ¼×çÆ ÜÅ ðÔÆ ÃÆÍ ñ¶ÖÕ ìÚ-ìÚ Õ¶ ê¼ÕÆ «¼Õ å¶ ìÜðÆ òÅñÆ æ» å¯º ¦Ø ÇðÔÅ ÃÆÍ
(iv) ÜÆå¯ ç¶ òÆð ù ×¼Ú ÇÂà ÕðÕ¶ íð ÁÅÇÂÁÅ ÇÕ ÜÆå¯ ÕÅð Çò¼Ú ìËá Õ¶ ìÔ¹å ð¯ ðÔÆ ÃÆ Áå¶
À°Ã é¶ òÆð ò¼ñ¯º Çç¼å¶ ð¹ê¶ òÆ ÕÅð 寺 ìÅÔð ù¼à Çç¼å¶ ÃéÍ
(v) ñ¶ÖÕ çÆ êåéÆ ÇðÕô¶ òÅñ¶ çÆ òÕÅñå ÕðçÆ ÕÇÔ³çÆ ÔË ÇÕ ÕÂÆ òÅð ÃÅⶠêËö ÇÕå¶ Çâ¼× òÆ

m
êËºç¶ Ôé, ì¼Ú¶ Ôð ð¯÷ ÇÕ¿é¶ êËö õðÚ Çç³ç¶ Ôé Áå¶ ÁÃÄ Ôð ð¯÷ ÇÕ¿é¶ êËö ÁËò¶º ÔÆ ð¯ó· Çç³ç¶ Ô»Í

co
Ü»
(ÇòÇçÁÅðæÆ ÁÅêäÆ ÃîÞ-ÃÈÞ î¹åÅÇìÕ ÇòÇí¿é êÌÕÅð ç¶ À°µåð ç¶ä×¶Í å¼æ» çÆ êÌîÅÇäÕåÅ ù
a.
ÃîÞç¶ Ô¯Â¶ ìäç¶ Á³Õ Çç¼å¶ ÜÅäÍ)
di
ê³ÜÅìÆ Ã¼ÇíÁÅÚÅð çÆ ÜÅä-êÛÅä AC
AA. ìÔ¹-ÇòÕñêÆ êÌôé» ç¶ À°µåð¸ (EXA)=E
rin

(i) (A) îé-êðÚÅò¶ å¶ î¶ñ ܯñ

(ii) (B) ¬ä å¶ñ ññ·¶
e

(iii) (C) ÃÅⶠ÷÷ÇìÁ» çÆ

re

(iv) (D) èîÅñ

(v) (A) íËä
a
.c

AB. êÌôé» ç¶ À°µåð G@ 寺 H@ ôìç» Çò¼Ú¸ (DXB)=H

î½ÃîÆ î¶ñ¶ ð¹¼å» ç¶ ìçñç¶ ×¶ó Çò¼Ú¯º êËçÅ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ ìÿå, Ô¯ñÆ Áå¶ åÆÁ» ÁÅÇç ê³ÜÅì ç¶
w

î¹¼Ö î½ÃîÆ î¶ñ¶ ÔéÍ ìÿå-ê³ÚîÆ çÅ î¶ñÅ ìÔÅð çÆ ð¹¼å Çò¼Ú ÁÅÀ°ºçÅ ÔËÍ Ô¯ñÆ ç¶ Ã¿ì¿è Çò¼Ú ë¼×ä
w

Çò¼Ú î¶ñ¶ ñ¼×ç¶ ÔéÍ åÆÁ» ç¶ î¶ñ¶ ÃÅòä Çò¼Ú ܹóç¶ ÔéÍ
w

ìÿå ê¿ÚîÆ ¸ î½ÃîÆ ÇåÀ°ÔÅð» Çò¼Ú ìÿå ê³ÚîÆ çÅ Çòô¶ô îÔ¼åò ÔËÍ ÇÂà Ã ìÔÅð çÆ
ð¼¹å Ö¹ôÆÁ» ò¿âçÆ ÔËÍ ìÿå ê³ÚîÆ çÅ ÇåÀ°ÔÅð îÅØ Ã¹çÆ ê³Ü ù ìó¶ ÚÅÁ å¶ õ¹ôÆ éÅÿ îéÅÇÂÁÅ
Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂà Ççé Áé¶Õ» æ»ò» Óå¶ Çé¼Õ¶-ò¼â¶ î¶ñ¶ ñ¼×ç¶ ÔéÍ êÇàÁÅñ¶ Áå¶ Û¶ÔðචçÆ ìÿå-
(éîÈ é¶ çÅ êÌ ô é-ê¼ åð B@BD-BE) 6 ABòÄ ÜîÅå
ê³ÚîÆ ìÔ¹å êÌÇüè ÔËÍ ç¶Ã çÆ ò¿â 寺 êÇÔñ» ñÅÔ½ð Çò¼Ú ÔÕÆÕå ðŶ çÆ ÃîÅè Óå¶ ìÿå çÅ
ÇÂ¼Õ íÅðÆ î¶ñÅ ñ¼×çÅ ÃÆÍ ìÿå òÅÿ¶ Ççé ⶠêÆÿÆÁ» ê¼×» ì¿é·ç¶ Ôé å¶ Õ°óÆÁ» êÆÿÆÁ» Ú¹¿éÆÁ»
ñ˺çÆÁ» ÔéÍ ÇÂà Ççé êÆÿÅ Õ²óÅÔ Ü» êÆÿ¶ Ú½ñ ìäŶ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂà åð·» ì¿Ãå çÅ î½ÃîÆ
î¶ÇñÁ» Çò¼Ú ìÔ¹å îÔ¼åò ÔËÍ
(ii) ê³ÜÅì ç¶ ñ¯Õ-éÅÚ ìÔ¹å êÌÅÚÆé ÔéÍ ê³ÜÅì Çò¼Ú ê³Ü Ô÷Åð ÂÆÃòÆ êÈðò 寺 ñ¯Õ-éÅÚ
é¼Úä çÆ êð¿êðÅ ç¶ ÃìÈå Çîñç¶ ÔéÍ À°Ã Ã 寺 ñË Õ¶ Ô¹ä å¼Õ ÇÂà êð¿êðÅ Çò¼Ú ÕÂÆ íÈׯÇñÕ,
ÃîÅÇÜÕ Áå¶ Çòô¶ô ÕðÕ¶ ÇÂÇåÔÅÇÃÕ åìçÆñÆÁ» ÁÅ Ú¹¼ÕÆÁ» ÔéÍ Áé¶Õ» Üé-ÜÅåÆÁ» (çðÅòó»
寺 Á³×ð¶÷» å¼Õ) é¶ ÇÂà ÇÖ¼å¶ ç¶ Ã¼ÇíÁÅÚÅÇðÕ ÇÂÇåÔÅà ù éòÆÁ» ÇçôÅò» Çç¼åÆÁ» ÔéÍ
(iii) Á¼âÆ-Ûó¼êÅ Ü» Á¼âÆ-à¼êÅ ê³ÜÅì çÆÁ» Õ°óÆÁ» çÆ ìÔ¹å Ôðîé ÇêÁÅðÆ Ö¶â ÔËÍ ÇÂÔ Ö¶â
Ö¶âä òÅñÆÁ» Õ°óÆÁ» ù ç¯ à¯ñÆÁ» ÇòÚ ò¿ÇâÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ Ôð à¯ñÆ Çò¼Ú ÚÅð-ê³Ü Õ°óÆÁ» Ô¹¿çÆÁ»
ÔéÍ ÇÂà ֶâ ðÅÔÄ Õ°óÆÁ» ç½óé, À°µÚÆÁ» ÛÅñ» îÅðé Áå¶ ÁÅêä¶ ÃðÆð ù ÁÅêä¶ ÕÅìÈ Çò¼Ú
ð¼Öä çÅ ÁÇíÁÅà ÕðçÆÁ» ÔéÍ Ü¶ ÇÕö Õ°óÆ çÅ ÃðÆð ÕÅìÈ Çò¼Ú éÅ ðÔ¶ Áå¶ êËð ԶỠñ¼×
ÜÅò¶ åç À°Ã ù à¯ñÆ ÓÚ¯º ìÅÔð Õ¼ã Çç¼åÅ Ü»çÅ ÔËÍ

m
Ü»

co
(ÇòÇçÁÅðæÆ ÁÅêäÆ ÃîÞ-ÃÈÞ î¹åÅÇìÕ ÇòÇí¿é êÌÕÅð ç¶ À°µåð ç¶ä×¶Í å¼æ» çÆ êÌîÅÇäÕåÅ ù
ÃîÞç¶ Ô¯Â¶ ìäç¶ Á³Õ Çç¼å¶ ÜÅäÍ)
a.
di
e rin
re
a
.c
w
w
w

(éîÈé¶ çÅ êÌôé-ê¼åð B@BD-BE) 7 ABòÄ ÜîÅå

w
w
w
.c
a re
erin
di
a.
co
m