You have Downloaded, yet Another Great

Resource to assist you with your Studies 

Thank You for Supporting SA Exam Papers

Your Leading Past Year Exam Paper Resource Portal

Visit us @ www.saexampapers.co.za
 GRAAD 12

SENIOR CERTIFICATE EXAMINATIONS/

NATIONAL SENIOR CERTIFICATE EXAMINATIONS

ISIZULU ULIMI LOKUQALA LOKWENGEZA (FAL)

IPHEPHA LESIBILI (P2)

2019

AMAMAKI: 70

ISIKHATHI: Amahora ama-2

Leli phepha linamakhasi angama-29.

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 2 DBE/2019
SC/NSC

IMIYALELO KWABAHLOLWAYO

1. Fundisisa kahle imiyalelo ekuleli khasi ngaphambi kokuba uphendule imibuzo.

2. Ungayifundi yonke imibuzo ekuleli phepha. Bheka OKUQUKETHWE ekhasini

elilandelayo bese umaka izinombolo zemibuzo yezincwadi ozifundile kulo
nyaka. Ngemuva kwalokho funda le mibuzo bese ukhetha imibuzo
ezincwadini EZIMBILI ozophendula ngazo.

3. Leli phepha LINEZIQEPHU EZINE:

ISIQEPHU A: Inoveli (35)

ISIQEPHU B: Umdlalo (35)
ISIQEPHU C: Izindaba ezimfishane (35)
ISIQEPHU D: Izinkondlo (35)

4. Phendula imibuzo EMIBILI kuphela, umbuzo OWODWA ESIQESHINI

NGASINYE.

ISIQEPHU A: INOVELI
Phendula umbuzo ngenoveli EYODWA oyifundile.

ISIQEPHU B: UMDLALO
Phendula umbuzo ngomdlalo OWODWA owufundile.

ISIQEPHU C: IZINDABA EZIMFISHANE

Phendula imibuzo ngazo ZOMBILI izindaba ezimfishane ezihlolwayo.

ISIQEPHU D: IZINKONDLO
Phendula imibuzo ngezinkondlo EZIMBILI ezibuziwe.

5. Sebenzisa uhlu lokubheka imibuzo ephenduliwe ('checklist') ukubheka ukuthi

ukhethe ngendlela efanele yini.

6. Landela imiyalelo esekuqaleni KWESIQEPHU NGASINYE.

7. Bhala izinombolo njengoba zibhaliwe ephepheni lemibuzo.

8. Qala ISIQEPHU NGASINYE ekhasini ELISHA.

9. Qikelela ukusebenzisa isikhathi esicishe sibe imizuzu engama-60 esiqeshini

ngasinye.

10. Bhala ngobunono nangesandla esifundekayo.

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 3 DBE/2019
SC/NSC

OKUQUKETHWE:

Leli khasi lizokusiza ukukhetha imibuzo ofisa ukuyiphendula ngaphandle kokufunda

yonke imibuzo.

ISIQEPHU A: INOVELI

Phendula noma yimuphi umbuzo OWODWA kulesi siqephu.

IZINOMBOLO ZEMIBUZO AMAMAKI IKHASI
1. Ithemba Lami 35 5

2. Kusinda Kwehlela Endodeni 35 8

3. Umshado 35 11

ISIQEPHU B: UMDLALO

Phendula noma yimuphi umbuzo OWODWA kulesi siqephu.

4. Ababulali Benyathi 35 14

5. Icala Kaliboli 35 18

6. Isiko Nelungelo 35 21

ISIQEPHU C: IZINDABA EZIMFISHANE

Phendula imibuzo kuzona ZOMBILI izindaba ezimfishane ezihloliwe.

7.1 'Lapho Kukhona Uthando' 18 24

7.2 'USihawu Nesihawu' 17 25

ISIQEPHU D: IZINKONDLO

Phendula imibuzo kuzona ZOMBILI izinkondlo ezihloliwe.

8.1 'Ngiyogiya Ngiqephuze' 18 27

8.2 'Inhlansi Yakho Thuli' 17 28

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 4 DBE/2019
SC/NSC

Uhlu Lokubheka Imibuzo Ekhethiwe ('Checklist'):

ISIQEPHU IZINOMBOLO IMIBUZO THIKHA

ZEMIBUZO EPHENDULIWE UMBUZO
OWUKHETHILE
A: INOVELI 1–3 1
NOMA
B: UMDLALO 4–6 1
NOMA
C: IZINDABA 7 1
EZIMFISHANE
NOMA
D: IZINKONDLO 8 1

QAPHELA: Qiniseka ukuthi uphendule imibuzo eziqeshini EZIMBILI kuphela.

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 5 DBE/2019
SC/NSC

ISIQEPHU A: INOVELI

UMBUZO 1: ITHEMBA LAMI – LF Mathenjwa

Funda iziqeshana EZIMBILI ezingezansi bese uphendula imibuzo ezolandela.

ISIQESHANA A

'Musa ukungibhedela wena ekuseni. Bengizoya eMpangeni ngazi bani khona? Uma
inyanga yakho ikutshele ukuthi ingiphephethe yangibhekisa eMpangeni ushaye
phansi, nayo ibidlala ngawe.'
'Usho kahle phela ingani wesaba ukuthi hleze sengiye kulena yaleli sokana lakho
elelashwa khona lena eMpangeni. Akusasizi ukufihla kwakho sezifikile nakithi. 5
Amasoka enu asedliwa ubusoka bawo baseThekwini, niyohamba nisishiye nibuye
nisifice siyimiqemane thina boZabalaza singenangculazi.'
'Ngikutshele-ke mina owami uSandanezwe usesibhedlela lapho ekhona, hhayi
ezinyangeni njengoba usho. Anobuza sinitshele hhayi ukukhuluma into ongayazi.'
'Sengathi kodwa ongazi nguwe ngoba loyo muntu kade asuka lapho wamgcina 10
khona, ngikhuluma nawe nje ule eMpangeni lapho elashwa ingculazi khona.
Ngiyasola uyilinde lapho ingalele khona, futhi uma ubusamfihla khohlwa
sesiyamazi.'
'Angifuni nakuwuzwa lo mbhedo owushoyo, engikutshela khona kunye ukuthi
hlukana nami nginesoka lami engilithandayo futhi ngiyolilinda noma ngabe likuphi- 15
ke anginandaba.'
'Nami ngigabe ngokuthi ekugcineni uyongikhumbula. Ingabe usakuthanda yini loyo
muntu othi uma eshintsha izindawo angakuthinti? Ubobheka ungasali ubambe
udonga njengemfene.'
'We mfokazindini ake wehlukane nami; kade ngakutshela ukuthi sengikhathele yile 20
mibhedo yakho. Ukuthi kwenzakalani, kunjani, akufuni wena lokho, okwami
noSandanezwe wami.'

1.1 NgokukaZabalaza ukuphi uSandanezwe njengoba bexoxa ngaye nje kulesi

siqeshana? (1)

1.2 USandanezwe wayesebenza kuliphi idolobha ngaphambi kokuthi axinwe

ukugula? (1)

1.3 NgokukaZabalaza uSandanezwe uphethwe yini? (1)

1.4 Umnumzane wabahlawuliselani oZabalaza, uJiyane kanye noNomgedla? (1)

1.5 Khetha impendulo efanele kwezilandelayo:

Isimo sokukhuluma esithi: 'nisifice siyimiqemane' sisho ukuthi:

A Nisifice sigula kakhulu.

B Nisifice siphila kahle.
C Nisifice sesashona kudala.
D Nisifice sesiguge kakhulu (1)

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 6 DBE/2019
SC/NSC

1.6 Tomula amazwi/amagama asesiqeshini akhombisa ukuthi uNokulindela

wayazi ukuthi isoka lakhe lelashwa ngodokotela. (1)

1.7 Chaza kafishane ukuthi yini eyenza uZabalaza atshele uNokulindela lezi
zindaba ezimbi ngesoka lakhe. Bhala amaphuzu AMABILI. (2)

1.8 Bhala izindlela EZINTATHU uSandanezwe azama ngazo ukwelapha isifo

esasimphethe. (3)

1.9 Ubukhona bukaZabalaza kule noveli bulukhulisa kanjani udweshu? Bhala

amaphuzu AMATHATHU. (3)

1.10 Hlaziya isakhiwo sale noveli ubhekise kulezi zihlokwana ezilandelayo: Bhala
amaphuzu AMABILI ngesihlokwana NGASINYE.

1.10.1 Isingeniso (2)

1.10.2 Isiphetho (2)

1.11 UZondiwe kule noveli uvezwe njengomlingiswa onothando futhi omkhathalele

umzala wakhe uSandanezwe. Fakazela lokhu ngokubhekisa ezehlakalweni
ezikule noveli. Bhala amaphuzu AMABILI. (2)

KANYE

ISIQESHANA B

'Nokulindela dade waphela nje kwenzenjani, usukhumbule uSandanezwe yini?

Ubolinda dade, nathi usibona nje selokhu sabalinda oKhumbulani. Silinde nje
sikholelwa yikho ukuthi lapho bekhona basasikhumbula noma bengabhali nje.'
'Wo-hhe dade, ushiso ukungazi wena Sebenzile, thina umhlaba usishaye uqobo
lokusishaya, futhi angazi ngizothini.' Lapho zithi pho … pho … pho … izinyembezi. 5
'Mhlawumbe oKhumbulani laba banyamalele nje basengabantu, hhayi okwethu
esithwele inzilo sihamba.'
'Hawu! Uthini manje Nokulindela ngoba mina bengithi ngiyazintelela nje? Uchaza
ukuthini ngokuthwala inzilo? Musa ukuhlolela uSandanezwe ibhadi wena esaphila.'
'Eqinisweni dade ushiso ukungazi, kodwa-ke ngizokutshela njengomngani wami, 10
nakuba nami ngingakabi nalo iqiniso eligcwele ngale ndaba. Le ndaba engiphethe
kabuhlungu yindaba kaSandanezwe. USandanezwe wasuka lapha waya
esibhedlela esiwe ngumzawakhe, manje kuthiwa esibhedlela lapho bathola ukuthi
unalesi sifo esingelapheki ingculazi. Kuthiwa-ke wabeseshiya esibhedlela, kumanje
nje bamkhomba ngapha eMpangeni lapho kuthiwa welashwa khona. Into 15
engiphethe kabi ukuthi mina njengengoduso yakhe zonke lezi zinto sengizizwa
ngosizwile, yena akazange angazise, futhi akabhali ngisho ukubhala kodwa lokhu.'
Washo zehla ubuqathaqatha futhi. 'Ngiyayizwa dade ingxaki yakho futhi
ngiyezwelana nawe kodwa mhlawumbe uSandanezwe unesizathu sokuthi
angakutsheli ngalokho. 20

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 7 DBE/2019
SC/NSC

1.12 Banabuphi ubudlelwane laba balingiswa abaxoxayo kulesi siqeshana

osifundile? (1)

1.13 Ngobani labo sizwile abhekise kubo uNokulindela? (1)

1.14 Fingqa ngamaphuzu AMABILI izinto eziphethe kabi uNokulindela ngokwalesi

siqeshana osifundile. (2)

1.15 Chaza ukuthi ukusetshenziswa kwesenzukuthi: 'pho … pho … pho …'

kusethulela muphi umqondo ngesimo somlingiswa onguNokulindela kule
ngxoxo yabo kulesi siqeshana sendaba? (2)

1.16 Abafundi bangazuzani ngokufunda le noveli? Sekela impendulo yakho

ngamaphuzu AMABILI. (2)

1.17 Ngokucabanga kwakho kuyahambisana yini nosikompilo lwesizwe

esimnyama ukuthi izinyanga zisebenzise izitho/izicubu zabantu uma zelapha
abagulayo? Sekela impendulo yakho ngamaphuzu AMABILI. (2)

1.18 Ngokubona kwakho kwakumele uSandanezwe akukholwe yini lokho

okwakushiwo yizinyanga, abathandazi kanye nezangoma ezazimhlolela?
Sekela impendulo yakho. (2)

1.19 Ukuba wena wawungomunye wabomndeni kaSandanezwe wawuyomeluleka

uthini mayelana nalesi simo sokugula ayebhekene naso? Bhala amaphuzu
AMATHATHU. (3)
[35]

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 8 DBE/2019
SC/NSC

UMBUZO 2: KUSINDA KWEHLELA ENDODENI – SJ Mchunu

Funda iziqeshana EZIMBILI ezingezansi bese uphendula imibuzo ezolandela.

ISIQESHANA C

Uqinisile lapho mkami, kodwa lokho akusho ukuthi thethisa umama njengengane.
Ukhulume umathanda kuye, uze umkhombe ngomunwe. Ake ngikubuze. Wena
kungakujabulisa yini uma ngingathethisa umama wakho phambi kwengane
naphambi kwakho na? Ungephatheke kabi? Ngineqiiniso ungahlala
ungangikhulumisi izinsukwana. Akunjalo?' 5
'Phela owami umama uyakuhlonipha. Awukaze umuzwe ekhulumisana nengane
ngokuhamba kwayo, futhi akafuni ukuhlala nani bakhwenyana emizini yenu.'
'Uqonde ukuthini manje? Ngabe uqonde ukuthi umama owafuna ukuba azohlala
nathi? Angithi wena indaba uyazi kahle. Ngabe ufuna ukungitshela ukuthi uma
umama wakho engasala yedwa lapha kini, ungeke umthathe umlethe lapha ahlale 10
nathi?'
'Yobe, ayidle izibekele Ndabezitha. Ngiyaxolisa Macingwane omkhulu. Ngicela
sibonisane ngale ngane engakafiki kuze kube manje. Awubheke nje ukuthi sikhathi
sini manje. Sekushaya ihora lesibili ekuseni ayikafiki namanje le ngane, ngabe
kwenzenjani namuhla?' Umakoti eseshintsha inkulumo. 15
'Ngathini kuwena ngale ngane ifika ebusuku kakhulu ngoMgqibelo na? Angishongo
ukuthi khuluma nayo na? Angithi wena lo kuthangi ngikubuza ukuthi usukhulumile
nayo, wathi yebo?' esho ngokufutheka uyise wentombazane.
'Ngakhuluma nale ngane. Ngakhuluma nayo kabanzi ngokubuya ebusuku kakhulu,
yangithembisa ukuthi isizobuya lingakashayi ihora leshumi.' 20
'Pho manje ngabe alikashayi ihora leshumi na?'

2.1 Ngubani lo mama okukhulunywa ngaye kulesi siqeshana? (1)

2.2 Bhala OKUKODWA okwacasula uFanyana okwenziwa ngumakoti kumama

wakhe. (1)

2.3 Yiluphi usuku abuya ebusuku kakhulu ngalo phambilini lo mzukulu kagogo? (1)

2.4 UManyoba wazithuthukisa kanjani ngesikhathi esebenza eGoli? Bhala iphuzu

ELILODWA. (1)

2.5 Khetha impendulo efanele kwezilandelayo:

Isimo sokukhuluma esithi: 'ayidle izibekele' sichaza ukuthi:

A Qhubeka ungithethise.
B Ngiyaxolisa kakhulu.
C Ngiyahamba manje.
D Ngicela ukudla. (1)

2.6 Tomula umusho osesiqeshini ositshela ukuthi umama wentombazane wake

wazama ukweluleka ingane yakhe ngokuhamba ebusuku. (1)

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 9 DBE/2019
SC/NSC

2.7 Chaza kafishane ukuthi yini eyenza uManyoba agcine engasezwani kahle
namadodana akhe ngesikhathi engasasebenzi. Bhala amaphuzu AMABILI. (2)

2.8 Bhala izigameko EZINTATHU ezahlukene zokuhlukumezeka kukaManyoba

empilweni yakhe kule noveli. (3)

2.9 Ubukhona bukaMaNene bulukhulisa kanjani udweshu kule noveli? Bhala

amaphuzu AMATHATHU. (3)

2.10 Hlaziya isakhiwo sale noveli ubhekise lezi zihlokwana ezilandelayo: Bhala
amaphuzu AMABILI ngesihlokwana NGASINYE.

2.10.1 Isingeniso (2)

2.10.2 Isiphetho (2)

2.11 Umfundisi uZakwe kule noveli uvezwe njengomlingiswa onothando futhi

obakhathalelayo abantu. Fakazela lokhu ngokubhekisa ezehlakalweni ezikule
noveli. Bhala amaphuzu AMABILI. (2)

KANYE

ISIQESHANA D

'Ninemali yokuganga, mina bengingeke ngisalungena. Obaba nomama badala

bayakwazi abakwenzayo. Abalahlekile. Kukhona abafuna ukukwenza bebobabili,
abasanidingi nina.'
'Usho ngoba kungebona abazali bakho. Ngiphe ukudla ngidle, ngilale kukude
eMnambithi.' Badle. Balale. Avuke aqonde eMnambithi kusempondozamnenke. 5
Kwadlula amasonto ambalwa kungekho noyedwa kubona owacabanga ukuyofuna
ekhaya ngoba becabanga ukuthi baduka nezwe. UMduduzi uyena kuphela
owayefunda iLanga laseNatali ngoba yena wayengafundanga kakhulu ethanda
ukufunda ezemidlalo. Uma engena esitolo nanti ibhodi, abone kwiLANGA
LASENATALI: 10
'INDODA YASEMACHUNWINI IBAMBE ISIZUMBULU SEMALI.'
Alithenge efisa ukubona ukuthi ubani le ndoda ebambe isizumbulu.
'Hawu! Ngiyaphupha ngilele yini. Ubaba phela lo.'
Akabange esachitha sikhathi washayela abafowabo ucingo ukuthi abathenge
iLanga laseNatali bangalenzi iphutha. Abafowabo balithenga, balifunda nabo leli 15
phepha, bashayelana izingcingo bakhuluma ngale ndaba besho nokusho ukuthi
kufanele baye emcimbini owawuhlelwe kulo iphepha leli. Bahlanganisa inkulumo
yokuxolisa ngokwenzeka kubazali babo.
Ukubamba iLotho kukaManyoba, kwenza ukuba avezwe nomkakhe
emaphephandabeni esiZulu nesiLungu. Kwamakhela umkhanya lokhu ngoba 20
ngisho nezingane zababona ephepheni, zabona ngisho nesamba abasiwina,
naye-ke wamemezela umcimbi wakhe kuwona amaphephandaba lawa. Lo mcimbi
waba nedumela nesasasa elikhulu endaweni kangangoba wawethanyelwe
izintatheli eziqhamuka kude naseduze.

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 10 DBE/2019
SC/NSC

2.12 Banabuphi ubudlelwane laba balingiswa abaxoxayo ngasekuqaleni kwalesi

siqeshana osifundile? (1)

2.13 Ngobani laba athi umama wekhaya abazali babo abasabadingi? (1)

2.14 Fingqa ngamaphuzu AMABILI izinto eziphethe kabi ubaba wekhaya

ngokwalesi siqeshana osifundile. (2)

2.15 Chaza ukuthi ukusetshenziswa kwegama elithi: 'ISIZUMBULU' kusethulela

muphi umqondo ngesimo sempilo yomlingiswa onguManyoba esingasilindela
kusukela kulesi sikhathi. (2)

2.16 Abafundi bangazuzani ngokufunda le noveli? Sekela impendulo yakho

ngamaphuzu AMABILI. (2)

2.17 Ngokucabanga kwakho kuyahambisana yini nosikompilo lwesizwe

esimnyama ukuthi abazali uma bengasakwazi ukuzondla/sebekhulile
bahlaliswe ngokwehlukana? Sekela impendulo yakho ngamaphuzu AMABILI. (2)

2.18 Ngokubona kwakho kwakumele yini ukuthi uManyoba angabe esawapha

ngisho encane nje imali amadodana akhe? Sekela impendulo yakho
ngamaphuzu AMABILI. (2)

2.19 Ukuba wena wawunguMirriam wawuyobeluleka uthini abafowenu mayelana

nenkinga abase bebhekene nayo abazali benu? Bhala amaphuzu
AMATHATHU. (3)
[35]

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 11 DBE/2019
SC/NSC

UMBUZO 3: UMSHADO – N Zulu

Funda iziqeshana EZIMBILI ezingezansi bese uphendula imibuzo ezolandela.

ISIQESHANA E

'Ubani-ke lobaba ohamba ethetha laphaya Sifiso?'

'Sengathi ubaba kaTholi impela loya. Konje nathi wavuma ukuba uTholi azoshada
nawe futhi?'
'Ngiyaqala ukumbona mina Sifiso. Umuntu obehla enyuka namalobolo yilo baba
okuthiwa uZenze.' 5
Athule uSifiso. Kubonakale ukuthi kukhona okungamenelisi kahle. 'Kodwa yini le
engiyenziwa uTholi madoda!' UBheki uyabalisa uselahla ithemba. Akhumbule
indaba kaBhatomu. Asole ukuthi kokunye uTholi usethunjwe uBhatomu nje. Abone
ukuthi uzophoxeka. 'Akuphume enye imoto iyocinga laba bantu madoda.' Ubhekise
kulaba abamphelezelayo uBheki. 10
'Yehlisa umoya ndoda uyeza umakoti,' kusho omunye. UBheki akasakhululekile
neze manje. Athi esaqalaza abone umalume wakhe.
'Kwangcono.'
'Uyababona yini?'
'Cha, ngibona umalume. Bengithi ngeke eze lapha emshadweni wami.' 15
Isikhathi sihambe. Lutho umakoti. Usecasukile manje uBheki. Umfundisi athi
abangene manje abakwamkhwenyana. Bavume. Bangena nje uBheki uyazihudula.
Yilokhu ebheka emuva into engapheli. Abone ukuthi kusobala ukuthi isu
likaBhatomu lisebenzile. Axakwe ukuthi abasezi ngani ukuzobika uma kukhona
ingxaki. 20
Kuzwakale umsinjwana phandle. Yibo oTholi. Abazilungisile bayaconsa. Ukhona
noPamella. Akhululeke kancane uBheki. Umfundisi athumele ukuthi abangene
ngokushesha. Nempela bangene. Kukikizwe, kuchwaze esontweni.

3.1 Ngubani uZenze? (1)

3.2 Sizathu sini esasenza uBhekani acabange ukuthi ngeke eze emshadweni
umalume wakhe? (1)

3.3 Ngobani laba athi umfundisi abangene ngokushesha kulesi siqeshana? (1)

3.4 Yini eyayimphethe kabi uBhekani kulesi siqeshana? (1)

3.5 Khetha impendulo efanele kwezilandelayo:

Isimo sokukhuluma esithi: 'uyazihudula' sisho ukuhamba ...

A ngokwenqena.
B ngokushesha.
C ngokugijima.
D ngokubaleka. (1)

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 12 DBE/2019
SC/NSC

3.6 Tomula amazwi/amagama asesiqeshini akhombisa ukuthi umalume

kaBhekani wayekhona emshadweni. (1)

3.7 Chaza kafishane ukuthi kungani umama kaBhekani wayengahambisani

nalokho ayekutshelwa nguBhekani mayelana nokugula okwakulalise
uTholakele esibhedlela. Bhala amaphuzu AMABILI. (2)

3.8 Bhala izigameko EZINTATHU uBhekani angazithandanga phakathi

kukaPamella noTholi kule noveli. (3)

3.9 Ubukhona bukaBhatomu kule noveli bulukhulisa kanjani udweshu? Bhala

amaphuzu AMATHATHU. (3)

3.10 Hlaziya isakhiwo sale noveli ubhekise kulezi zihlokwana ezilandelayo: Bhala
amaphuzu AMABILI ngesihlokwana NGASINYE.

3.10.1 Isingeniso (2)

3.10.2 Isiphetho (2)

3.11 ULindiwe kule noveli uvezwe njengomlingiswa onothando futhi omkhathalele

uBhekani. Fakazela lokhu ngokubhekisa ezehlakalweni ezikule noveli. Bhala
amaphuzu AMABILI. (2)
KANYE
ISIQESHANA F

'Kanti nalishonisaphi ilobolo Tholi?' Ubuza ngokuhleba ecasukile manje uBheki. Athi
engakaphenduli uTholi umfundisi athi akuqhutshekwe. UBheki useyagula ephoxeka
kangaka endaweni yakubo. Nokho aziduduze ngokuthi isiwombe esidlulayo nje lesi.
Umfundisi amemezele ukuthi ofuna ukuwumisa umshado angawumisa noma ayeke
unomphelo. Kumfome izithukuthuku kuBheki. Ucabanga ngoLindiwe. Umfundisi 5
angasheshi ukulivala leli thuba. Axakeke uBheki ukuthi umfundisi wenzani manje.
Esabe uBheki sengathji kuzoze kusukume ozothikazisa. Kuthi uma umfundisi ethi
akuqhutshekwe, aphumule. Afise sengathi ngabe uyabonga kuLindiwe. Akabange
esaqhubeka nokho umfundisi. Wathikaziswa abelungu abaphoseka khona endlini
yesonto lapho. Kwakuyizinsizwa ezimbili nentokazi eyodwa. Intokazi le isifakwe 10
ozankosi. Benyuke laba belungu baqonde emsamo lapho kuhleli khona
abashadayo. Bathi ukukhuluma bodwa laba belungu. Ikhombe umakoti le ntokazi
efakwe ozankosi.
UBheki wathi ethi jeqe wabona ukuthi uPamella lo oseboshiwe. Uthe ethi
uyasukuma; bamhlalisa phansi. Lezi zinsizwa ezimhlophe ezimbili kwacaca ukuthi 15
amaphoyisa. Elilodwa iphoyisa lakhipha izinsimbi labopha umakoti. UBheki
kwakusengathi uyaphupha. Wasuka walandela amaphoyisa ayesehamba noTholi.
Kwasuka omkhulu umsindo esontweni.
'Yini Tholi? Niboshelwani?' kubuza uBheki ekhala.
'Ubofika ecaleni mntakwethu.' 20
Akabange esakwazi nokuvalelisa uBheki. Umakoti noPamella base begcwele
evenini ngemuva. Bayisusa ngokukhulu ukushesha lokhu abafana babelungu.
Yanyamalala ngokushesha.
Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi
IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 13 DBE/2019
SC/NSC

3.12 Banabuphi ubudlelwane laba balingiswa abaxoxa esigabeni sokuqala salesi

siqeshana? (1)

3.13 Ngobani laba abathatha ilobolo kubakhongi bakaBhekani? (1)

3.14 Fingqa ngamaphuzu AMABILI izinto ezaphoxa uBhekani ngalolu suku. (2)

3.15 Chaza ukuthi ukusetshenziswa kwesisho: 'ukumfoma kwezithukuthuku'

kulesi siqeshana kusethulela muphi umqondo ngesimo sikaBhekani kulo
mshado. (2)

3.16 Abafundi bangazuzani ngokufunda le noveli? Sekela impendulo yakho

ngamaphuzu AMABILI. (2)

3.17 Ngokucabanga kwakho kuyahambisana yini nosikompilo lwesizwe

esimnyama ukulobola umfelokazi esazilile? Sekela impendulo yakho
ngamaphuzu AMABILI. (2)

3.18 Ngokubona kwakho kwakumele yini uBhekani awakholwe amaphupho

kayise? Sekela impendulo yakho ngamaphuzu AMABILI. (2)

3.19 Ukuba wena wawungomunye wabomndeni kaLindiwe wawuyomeluleka uthini

mayelana nokubuyela kuBhekani ngoba sekuboshwe uTholi? Bhala
amaphuzu AMATHATHU. (3)
[35]

AMAMAKI ESIQEPHU A: 35

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 14 DBE/2019
SC/NSC

ISIQEPHU B: UMDLALO

UMBUZO 4: ABABULALI BENYATHI – RM Mngadi

Funda iziqeshana EZIMBILI ezingezansi bese uphendula imibuzo ezolandela.

ISIQESHANA G

(Bahleke bonke)

DUMA: (ekhomba uMaShezi) We MaShezi! Musa ukudlala ngoMbadlwa.

Angangena kanjani esikoleni eselugodo oludala kangaka? (ahleke)
MBANDLWA: Udlala ngami ngempela uMaShezi.
MASHEZI: (ehleka) Hhayi-bo! Nami ngiyazincokolela nje. Angihambe ngiyobona 5
izimbiza zami. (asukume aphume)
DUMA: Mbandlwa mfowethu, emhlanganweni ngizokwethula uhlelo
lokudonsa amanzi ngamapayipi umuzi nomuzi. Engethemba ukuthi
lokho kuyisidingo esibaluleke kakhulu esizweni.
MBANDLWA: Kuyosiza nokuthi nalaba bantu abathi uzenza inkosi babone ukuthi 10
ubalulekile kubo. Futhi ngiyakutshela bayophenduka balifele
ngamathe elenkosi izwi.
DUMA: Mina angifuni balifele ngamathe elenkosi kodwa yiyo inkosi
eyokwenza ukuthi abantu balifele ngamathe elayo izwi. Kodwa uma
kusekhona abantu abanjengoDlamini, sengathi akukezulunga 15
ngempela.
MBANDLWA: (achithe izandla) Hhayi, khohlwa yilowo. Naye uzoyibona intuthuko
maqede abone ngokunye. Okwakobani ukukha amanzi empompini
ngezansana kwendlu?
DUMA: Wowu! Umuntu ongukhandaqinile akakuboni ubuhle obenziwa 20
ngumuntu amzondayo. Phela uyangizonda uDlamini. Asimyeke
uDlamini okwamanje. Indlela obeka ngayo inginika ithemba.
Mbandlwa, ngicela usho uma ngabe unenkinga nge-air time futhi
ungajwayeli ukuwuvala umakhalekhukhwini wakho.
MBANDLWA: Cha, okwamanje ngisenayo. Phela kuseyiyo lena owanginika yona. 25
Uzame-ke ukucupha isisoka enkulumweni yakho ngosuku
lomhlangano. Angifuni ukubona umholi wami ebhibhidla phambi
kwabantu.

4.1 Yiluphi lolu hlelo uDuma ayezolwethula emhlanganweni womphakathi

ngokwalesi siqeshana osifundile? (1)

4.2 Ngubani lo Dlamini okuvela igama lakhe kulesi siqeshana? (1)

4.3 Ngokwalesi siqeshana wayenzani uMaShezi ngesikhathi uMbandlwa noDuma

beqhubeka nengxoxo yabo? (1)

4.4 Babunjani ubudlelwane phakathi kukaDlamini noDuma? Sekela impendulo

yakho ngephuzu ELILODWA. (2)

4.5 Bhala izizathu EZIMBILI ezenza ukuthi abantu bakule ndawo bathi uDuma
usezenza inkosi. (2)

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 15 DBE/2019
SC/NSC

4.6 Tomula ibinzana lamagama esiqeshini afakazela ukuthi uMbandlwa ubona

sengathi uDlamini uzoguqula umqondo wakhe uma eseyibona intuthuko. (1)

4.7 Chaza okungefani phakathi kwalaba balingiswa abalandelayo: uDuma

noSayitsheni. Bhala iphuzu ELILODWA. (2)

4.8 Ubukhona bukaMazongolo kulo mdlalo kwaba namthelela muni esimweni

senhlalo phakathi kwabalandeli benkosi kanye nabakaDuma? Sekela
impendulo yakho ngamaphuzu AMABILI. (3)

4.9 Khetha impendulo efanele kwezilandelayo:

Isimo sokukhuluma esibhalwe ngokugqamile kuleli binzana elilandelayo sisho

umuntu:

'Umuntu ongukhandaqinile akakuboni ubuhle obenziwa ngomuntu

amzondayo ...'

A ohlakaniphe kakhulu.
B ongawushintshi umqondo.
C ozonda abanye.
D othanda amasiko. (1)

4.10 Lutholakala kuphi uvuthondaba kulo mdlalo? Sekela impendulo yakho. (2)

4.11 Yikuphi kulo mdlalo okukhombisa ukuthi amanye amakhosi akwezinye

izindawo ayesebenzisana kahle namakhansela. (2)

4.12 Ubungani phakathi kukaDuma noMbandlwa babuyidunga inhlalakahle/impilo

yomuzi kaDuma. Sekela lesi sitatimende ngamaphuzu AMABILI. (2)

KANYE

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 16 DBE/2019
SC/NSC

ISIQESHANA H

INDODA YESITHATHU: (isukume) Ndabezitha! Madoda omkhandlu nawe nduna

yethu. Cha, le ndoda ihlangene nalesi silima
sakwaMbandlwa, bafuna ukusibuyisela emuva. Kodwa
nje, umuntu omubi yilo Hulumeni okhweze abafokazana
phezu kwamakhosi ethu. Ukube laba bafokazana 5
bayawahlonipha amakhosi ethu, ngabe nabo basebenza
kahle phakathi kwezizwe. Nathi-ke ngeke siyivumele
eyokwedelelwa kwamakhosi ethu. Bukani nje, induna
ehloniphekile kanjena isilale esitokisini ngenxa
yezigcwaneki. (aqondise enduneni, aze abheke ngakuyo) 10
Mzizi! Mzizi! Thina singakuwe! (abuye abhekise enkosini)
Ndabezitha! Mina ngithi mbizele lapha komkhulu lo
Duma.
SHANDU: Ngiyezwa ndoda kodwa mina bengingathandi ukumbiza
ngoba kuzofana nokuthi ngizomphoqa noma ngizomfunza 15
okufanele akwenze. Yena akagwinye noma-ke akhafule
leli gwebu lezinto ezindala. Leli gwebu liyamlawula.
Ngempela limlawulela eweni. Omunye engimsolayo yile
mpohlo yakwaMbandlwa. (ambheke) Dlamini! Beka nawe.
DLAMINI: (asukume) Ndabezitha! Nami ngivumelana nawe. 20
Ukumbizela komkhulu kuzomkhukhumeza. Akayekwe
enze okufanele. Cishe osekwenzekile kuzomvusa.
(Indoda ebikhulume kuqala iphakamise isandla.)
SHANDU: Kulungile-ke Dlamini, uma usho njalo. (akhombe
ophakamisile) Khuluma ndoda. 25
INDODA YOKUQALA: (isukume) Ndabezitha! Nami ngivumelana noNdabezitha
kanye nenduna yethu. Ngeke aphinde awubize
umhlangano ngaphandle kwemvume yakho Ndabezitha.
Okwenzekile kwexwayisa nesindlebende kwabo. Nakuba
kubukeka kunokuthula esizweni, kodwa kukhona 30
ukuvungama okukhona. Ngakho-ke uDuma naye uhlala
nathi lapha ...

4.13 Fingqa ngamaphuzu AMABILI inkulumo yendoda yesithathu kulesi siqeshana. (2)

4.14 Yini eyenza inkosi uShandu ingahambisani nombono wokuthi ibizele uDuma
komkhulu? (2)

4.15 Amazwi/Amagama kaDlamini athi: 'Cishe osekwenzekile kuzomvusa,'

ayahambisana yini nalokho okwenziwa nguDuma emva kokuphuma
kukaDlamini ejele? Sekela impendulo yakho. (2)

4.16 Ucabanga ukuthi yini okwakumele yenziwe uHulumeni ukulamula inkosi

uShandu noDuma kulo mdlalo ukuze kugwemeke ukuchitheka kwegazi? (2)

4.17 Ukwazile yini umbhali walo mdlalo ukusebenzisa imiyalelo yokwenzeka

enkundleni ukusivezela okwenziwa abalingiswa kulesi siqeshana? Sekela
impendulo yakho. (2)

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 17 DBE/2019
SC/NSC

4.18 Umfundi webanga leshumi nambili angayiqonda kangcono intando yeningi

emva kokufunda lo mdlalo. Sekela lesi sitatimende ngamaphuzu
AMATHATHU. (3)

4.19 Uyagculiseka yini ngesixazululo sezinkinga esitholakala esiphethweni salo

mdlalo? Sekela impendulo yakho ngamaphuzu AMABILI. (2)
[35]

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 18 DBE/2019
SC/NSC

UMBUZO 5: ICALA KALIBOLI – VM Mbhele

Funda iziqeshana EZIMBILI ezingezansi bese uphendula imibuzo ezolandela.

ISIQESHANA I

MBHELE: Yini ngisole sengathi udinga okuzokunika umfutho wokukhuluma nje

sisi?
SONTO: Umfutho wani manje Mphemba?
MBHELE: (Ekhuluma kunyuke izwi) Hhayi bo! Kanti lowaya muntu akangenanga
yini lapha endlini? 5
SONTO: Hhayi bo! Uma usungithethisa kangaka izothini manje ingane?
MBHELE: Nakhu ngigulelwa unkosikazi ephathwa izindlebe bo! Umbuzo wami uthi
kanti lowaya mlisa akangenanga yini lapha endlini? Musa-ke
ukungitshela indaba yoZinhle abazothini lapha. Ngiphendule-ke.
Akangenanga umlisa wesibhamu? 10
SONTO: Ungenile.
MBHELE: Wafike wathini?
SONTO: Kukhona amfunayo.
MBHELE: Sonto, wakhulumisa okwengane nje? Chaza konke okufanele ngikwazi.
SONTO: (Ekhuluma engazwakali) Hhayi, uthe kunabafana abajahayo, manje 15
ubebheka ukuthi abangenanga yini lapha.
MBHELE: Ukuze ilunge le nto ake ngithinte abomthetho bazoyilungisa yonke le nto.
(Akhiphe iselula ephaketheni)
SONTO: Cha! Sithandwa sami asikho isidingo. (Abambe isandla sikaMbhele
esineselula) 20
MBHELE: Yini indaba sengathi kukhona okufihlayo nje sisi?
SONTO: (Ezikhalikhalisa) Akukho myeni wami. Ukuthi isibhamu saleya ndoda
singithuse kakhulu. Ngisadidekile namanje ingakho kungathi angazi
ukuthi kumele ngithini. Manje amaphoyisa azongibuza imibuzo eminingi.
(Washo esikhihla isililo) 25
MBHELE: (Afake iselula ephaketheni bese anga uSonto.) Ubungasho ngani sonke
lesi sikhathi ngize ngikuthethise kangaka s'thandwa sami?
SONTO: (Eciphiza) Ngisadidekile namanje Mphemba wami.

5.1 Bhala isithakazelo sakwaMbhele esikulesi siqeshana. (1)

5.2 Ngubani uZinhle okuvela igama lakhe kulesi siqeshana osifundile? (1)

5.3 Ngokwalesi siqeshana uSonto wathi uMthofi ubezofunani kwaMbhele? (1)

5.4 Babunjani ubudlelwane phakathi kukaMthofi noSonto? Sekela impendulo

yakho. (2)

5.5 Bhala izizathu EZIMBILI ezenza ukuthi uMbhele ashintshe incwadi yakhe
yefa. (2)

5.6 Tomula umusho esiqeshini ofakazela ukuthi uMbhele ubona sengathi

amaphoyisa angabasiza kule nkinga ababhekene nayo. (1)

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 19 DBE/2019
SC/NSC

5.7 Chaza okungefani phakathi kwalaba balingiswa abalandelayo: USonto

noMaNsibande. (2)

5.8 Ubukhona bukaDlamini kulo mdlalo kwaba namthelela muni esimweni

senhlalo phakathi kukaMbhele noSonto? Sekela impendulo yakho
ngamaphuzu AMABILI. (3)

5.9 Khetha impendulo efanele kwezilandelayo:

Isimo sokukhuluma esithi: Washo esikhihla isililo, sisho ukuthi …

A wacula kakhulu.
B wakhala kakhulu.
C wagijima kakhulu.
D wadla kakhulu. (1)

5.10 Lutholakala kuphi uvuthondaba kulo mdlalo? Sekela impendulo yakho. (2)

5.11 Yikuphi kulo mdlalo okukhombisa ukuthi uZinhle uyingane yesimanjemanje? (2)

5.12 Ubungani phakathi kukaToronto noMthofi babuyidunga inhlalakahle/impilo

yomuzi kaMbhele. Sekela lesi sitatimende ngamaphuzu AMABILI. (2)

KANYE

ISIQESHANA J

(KwaMbhele entathakusa. UMbhele usanda kuphuma elibangise edolobheni. USonto

uhleli elawunji, ulokhu ejeqeza iwashi. Kukhale iselula yakhe. Ayiphendule.)

SONTO: Hello.
MBHELE: (Ephefumulela phezulu.)
SONTO: Kwenzenjani, waphefumulela phezulu? 5
MBHELE: Sonto kunemoto engingayitholi kahle la elokhu ingilandela.
SONTO: (Ezithukisa) HHayi bo sthandwa sami, iqale nini?
MBHELE: Ilokhu ingilandele ngiqeda kusuka nje lapho ekhaya.
SONTO: Mhlawumbe iyazihambela nje.
MBHELE: Lutho, ilandela mina. 10
SONTO: Wazi kanjani ngoba ziningi izimoto emgwaqeni?
MBHELE: Yonke imigwaqo engiyingenayo iyangilandela.
SONTO: Manje uzokwenzanjani?
MBHELE: Ngizo … Awume, nanso ingimisa.
SONTO: Yima uzwe ukuthi bathini. 15
MBHELE: (Ethukile) Uma sebengibulala laba bantu?
SONTO: Azikho yini ezinye izimoto ezikhona emgwaqeni?
MBHELE: Zona zikhona.
SONTO: Ngeke bakwenze lutho uma kukhona izimoto ezidlulayo.
MBHELE: Kulungile, ake ngime ngizobuye ngikufonele uma ngiqeda ukukhuluma 20
nabo.
(Avale ucingo amise imoto)

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 20 DBE/2019
SC/NSC

SONTO: Sengathi bangelenze iphutha oMthofi. Sengathi kungalunga konke

njengokuhlela kwethu. Awu, ngingake ngiphume ezinkingeni uma
kungahamba kahle konke njengezifiso zami. 25
(Emva kwesikhashana lukhale futhi ucingo lukaSonto aluphendule)
Hello
MTHOFI: Sesiyibulele le nja yakho.
SONTO: Niqinisekile ukuthi ufe ngempela?
MTHOFI: Hawu, ngingakufonelelani uma ngingenasiqiniseko? Umbuzo onjani nje 30
lowo?
SONTO: Cha, ngifuna ukuba ne-sure ukuthi konke kuhambe kahle.
MTHOFI: Yizwa ngami, konke kuhambe kahle.
SONTO: Niwenze kanjani umsebenzi?
MTHOFI: (Ehleka) Eyi, kasidlali thina. Simhlabe ngamalambu, sayimisa imoto 35
yakhe. Ube wukuma nje kasabe sisalinda lutho.

5.13 Fingqa ngamaphuzu AMABILI inkulumo kaMbhele kulesi siqeshana. (2)

5.14 Yini eyenza uSonto athi kuMbhele akame ezwe ukuthi bathini laba bantu
abammisayo? (2)

5.15 Amazwi/Amagama kaMthofi athi: 'Yizwa ngami, konke kuhambe kahle'

ayahambisana yini nalokho okwenziwa nguMthofi kulesi siqeshana? Sekela
impendulo yakho. (2)

5.16 Ucabanga ukuthi yini okwakumele yenziwe umfundisi nalabo ayebambisene

nabo ezimalini ukugwema ukuthathwa kwemali yizigebengu? (2)

5.17 Ukwazile yini umbhali walo mdlalo ukusebenzisa imiyalelo yokwenzeka

enkundleni ukusivezela okwenziwa ngabalingiswa kulesi siqeshana? Sekela
impendulo yakho. (2)

5.18 Umfundi webanga leshumi nambili angayiqonda kangcono imiphumela

yokuthanda imali kakhulu emva kokufunda lo mdlalo. Sekela lesi sitatimende
ngamaphuzu AMATHATHU. (3)

5.19 Uyagculiseka yini ngokwenzeka esiphethweni salo mdlalo? Sekela impendulo

yakho ngamaphuzu AMABILI. (2)
[35]

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 21 DBE/2019
SC/NSC

UMBUZO 6: ISIKO NELUNGELO – N Zulu

Funda iziqeshana EZIMBILI ezingezansi bese uphendula imibuzo ezolandela.

ISIQESHANA K

(KukwaZungu uMaMbatha ukhuluma noThenjiwe)

THENJIWE: Mina akukho muntu ongidukisayo. Indaba yokungenwa angiyifuni nje.

Yayimbi-ke indaba kasisi.
MAMBATHA: Kodwa uziphuthisele ngomuntu ophilayo makoti.
THENJIWE: Akaphileli mina. 5
MAMBATHA: NoSipho wakho lowo ugula kabi ejele. Bheka nje le ngane yabantu
esiboshwe ngenxa yakho.
THENJIWE: Indaba kaSipho ingiphethe kabi impela. Naye wagcina esengincenga
ethi angishintshe ngala. Sengathi bangasheshe bamdedele.
MAMBATHA: Angiboni ukuthi uzosheshe aphume ejele. (Kungene uDumisani) 10
DUMISANI: Ake ngikuncenge okokugcina Thenjiwe.
MAMBATHA: Ungazihluphi mntanami uhlanya lolu ngilubona kahle.
THENJIWE: (Ehwaqa) Wena Dumisani sengiyakuzonda nje. Uqale wafaka mina
osizini nazo izihlobo zami. Umngani wami omkhulu uSipho, uboshiwe
ngikhuluma nje. 15
DUMISANI: Ngigane phela, bazophuma bonke abantu osizini.
THENJIWE: Inkinga ukuthi asithandani Dumisani. Singaganana kanjani?
DUMISANI: Phela ngeke ubone ukuthi ngiyakuthanda ungakangithandi.
THENJIWE: Ngasuke ngathandwa kakhulu umfowenu, manje ngeke usalunga
wena ngoba ujabulisa abazali bakho manje. 20
MAMBATHA: Usho ukuthini uma uthi ujabulisa abazali bakhe? Kanti uhlanya
ngempela?
THENJIWE: Kunjalo vele!
MAMBATHA: Uhlushwa yinkani nje wena.
DUMISANI: Yehlisa umoya phela Thenjiwe. 25
THENJIWE: Nizongihlanganyela lapha. (Akhale) Lonke lolu sizi ludalwa yini.
MAMBATHA: Wena asekulahlile amadlozi. Akusekho okuyokulungela.
THENJIWE: Kungcono ngiziyele kithi (Akhale)
DUMISANI: Angithi bakubuyisile ekhaya.
THENJIWE: Ngizoduka nezwe okungcono! 30

6.1 Iyiphi le nkinga athi uThenjiwe izokwenza kube lukhuni ukushada noDumisani
ngokwalesi siqeshana osifundile? (1)

6.2 Ngubani lo MaMbatha okuvela igama lakhe kulesi siqeshana? (1)

6.3 Ngokwalesi siqeshana ukuphi uSipho njengoba oDumisani beqhubeka

nengxoxo yabo? (1)

6.4 Babunjani ubudlelwane phakathi kukaThenjiwe noDumisani ekuqaleni kwalo

mdlalo? Sekela impendulo yakho ngephuzu ELILODWA. (2)

6.5 Bhala izizathu EZIMBILI ezenza ukuthi abantu bakule ndawo bangalixwayi
isiko lokungenwa. (2)

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 22 DBE/2019
SC/NSC

6.6 Tomula umusho esiqeshini ofakazela ukuthi ziningi izinkinga

ezingaxazululeka uma uThenjiwe engavuma ukugana uDumisani. (1)

6.7 Chaza okungefani phakathi kwalaba balingiswa abalandelayo: uMaMbatha

noMaMkhize. (2)

6.8 Ubukhona bukaNondumiso kulo mdlalo kwaba namthelela muni esimweni

senhlalo phakathi komndeni wakwaZungu nowakwaMondise? Sekela
impendulo yakho ngamaphuzu AMABILI. (3)

6.9 Khetha impendulo efanele kwezilandelayo:

Isimo sokukhuluma esibhalwe ngokugqamile kuleli binzana elilandelayo sisho

ukuthi:

'Ngizoduka nezwe okungcono ...'

A Ngizoboshwa.
B Ngizohlanya.
C Ngizobaleka.
D Ngizozibulala. (1)

6.10 Lutholakala kuphi uvuthondaba kulo mdlalo? Sekela impendulo yakho. (2)

6.11 Yikuphi kulo mdlalo okukhombisa ukuthi uZungu noMondise

babesebenzisana kahle? (2)

6.12 Ubungani phakathi kukaGugu noThenjiwe babuyidunga inhlalakahle/impilo

yomuzi kaZungu. Sekela lesi sitatimende ngamaphuzu AMABILI. (2)

KANYE

ISIQESHANA L

(UZungu noMaMbatha bayaxoxa endlini)

MAMBATHA: Uyagula yini baba awakhuluma nje namuhla?

ZUNGU: Usebuyile yini umakoti?
MAMBATHA: Akakabuyi. Kusho ukuthi ngabe uphethwe kabi ukuhamba kwalolu
hlanya lwengane? 5
ZUNGU: Cha impela kwenzeke into embi mkami. Okokuqala asiyazi nokuthi
iphi le ngane. Kokunye izithele phezu kwezigebengu zayenzakalisa.
MAMBATHA: Phela lapho ngabe umvundla ziyawunqanda phambili. Yona yini
ingasilaleli uma siyitshela ngesiko lesintu.
ZUNGU: Namasiko lawa asefuna ukubhekisiswa. Sengathi akhona 10
asephelelwa yisikhathi manje. Amanye kufuneka achazwe kahle
aziwe yibo bonke abantu.
MAMBATHA: Ubona sengathi umakoti akalazi leli siko? Ulazi kahle uyazihlanyisa.
ZUNGU: Mina ngibona sengathi sinecala manje.

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 23 DBE/2019
SC/NSC

MAMBATHA: Icala lani? Musa ukudlala wena Manzini. Phela thina asiyixoshanga 15
le ngane lapha ekhaya. Izihambele. Uyangizwa?
Izihambele.
ZUNGU: Umsindo onje uzosixabanisa namadlozi.
MAMBATHA: Nawo ngabe ayaganga lawo madlozi. Angayeka ukubuyisa uhlanya
lukamakoti, axabane nathi? Kanti awalazi yini wona leli siko 20
esilitshela le ntombazane?
ZUNGU: Mina ngisafuna ukuhlala phansi ngiyichazele kahle intombazane.
Kokunye uma isizwe kahle iyobubona ubuhle baleli siko.
MAMBATHA: Wena ubona sengathi izokulalela njengoba isiwumdlwembe nje?
(athi ukuhleka) Kodwa ungichazile uDumisani. Wajika eduze 25
njengenkalankala.
ZUNGU: Nami ungimangazile impela lo mfana.

6.13 Fingqa ngamaphuzu AMABILI inkulumo kaZungu kulesi siqeshana. (2)

6.14 Yini eyenza uZungu angahambisani nombono wokuthi aphoqwe uThenjiwe

ngesiko lokungenwa? (2)

6.15 Amazwi/Amagama kaMaMbatha athi: 'Uyangizwa?' ayahambisana yini nesiko

lesintu lokuhlonipha? Sekela impendulo yakho. (2)

6.16 Ucabanga ukuthi yini okwakumele yenziwe abazali bakaThenjiwe ngaphambi

kokuthi agane ukuze kugwemeke le ngxabano ekhona phakathi kwakhe
nabakwaZungu? Sekela impendulo yakho. (2)

6.17 Ukwazile yini umbhali walo mdlalo ukusebenzisa imiyalelo yokwenzeka

enkundleni yokudlalela ukusivezela izenzo zabalingiswa kulesi siqeshana? (2)

6.18 Umfundi webanga leshumi nambili angayiqonda kangcono intando yeningi

emva kokufunda lo mdlalo. Sekela lesi sitatimende ngamaphuzu
AMATHATHU. (3)

6.19 Uyagculiseka yini ngesixazululo sezinkinga esitholakala esiphethweni salo

mdlalo? Sekela impendulo yakho ngamaphuzu AMABILI. (2)
[35]

AMAMAKI ESIQEPHU B: 35

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 24 DBE/2019
SC/NSC

ISIQEPHU C: IZINDABA EZIMFUSHANE

IZINYEMBEZI ZOTHANDO – DBZ Ntuli (Umhleli)

Kulesi siqephu phendula YOMIBILI imibuzo; UMBUZO 7.1 NOMBUZO 7.2.

UMBUZO 7

7.1 'LAPHO KUKHONA UTHANDO' – NE Mbesa

Funda lesi siqeshana esingezansi bese uphendula imibuzo ezolandela.

ISIQESHANA M

Hawu, usisi yena uyaphi?' kubuza lolo ngqazu lwensizwa. Iluhlaza ngebala.
Inentshebe nehwanqa nje. Isho ngamazinyo amhlophe qwa. Iyabukeka.
Imfanela nomuntu ake wambona. Konje uzothi wayeyibonaphi? USebenzile
ajabuliswe ukuthi kanti kukhona owazi IsiZulu! Uyavakasha noma
mhlawumbe?' 5
Ahleke kuze kuvuthwe izihlathi uSebenzile. 'Ngiya kobona emzini
engizoshadela kuwona.'
'Shono bo! Yaze yaba nenhlanhla le nsizwa bo! Kodwa mina
bengizozilandela mathupha.' Ibisikwitiza idlulisela inkulumo kubahlobo bayo.
Kuhlekwe kuthi woklo! Bathi ukuxoxaxoxa okungasho lutho. Cha-ke, 10
kuqhutshekwe nohambo, insizwa lena ibe ningi lapha eduze kwakhe ibuye
iyoxoxa nabakubo.
Lathi liyoshona ilanga, sasishosholoza kwezikude izinkalo lezi. Usuzwa
nangomoya ukuthi amanye amazwe esesiguduza kuwo manje. Sekulalwa,
behlukaniswa. Abesilisa bakhishelwa kwenye indlu, kodwa bethenjiswa 15
ukuthi kuzothi kungasa babuye baqhubeke nokuhlalisana ndawonye. Noma
sekulalwa ubukwitikwiti.
USebenzile yena akalalanga wuthando lwesoka lakhe abazobe bebonana
okokuqala ngqa nalo. Pho ezithombeni akunsizwa yinyakanyaka! Nalelo
lizwi layo mhla elizwa ocingweni okokuqala ungafunga uthi uyalizwa 20
namanje. Sengathi uyayizwa mhla bexoxa okokugcina isithi, 'Sesiyobonana
khona - ke ehhotela Sithandwa sami. Sengilungise yonke into. Angisakwazi
ukulinda.'
Ekuseni baphinde bahlala njengoba bebehlezi izolo. Lapho ebuyekeza
inkulumo yesoka lakhe uSebenzile amane amoyizele yedwa 25
ephenduphendula izandla zakhe.

7.1.1 Bhala uhlobo lwesithuthi ayegibele kuso uSebenzile njengoba

ekhuluma kulesi siqeshana. (1)

7.1.2 Ngokwalesi siqeshana wayeyokwenzani uSebenzile kwaBulawayo? (1)

7.1.3 Yikuphi okwathokozisa uSebenzile ngokwalesi siqephu? (1)

7.1.4 Xoxa kafishane ngezinkinga ahlangabezana nazo uSebenzile

kulolu hambo lwakhe. Bhala amaphuzu AMATHATHU. (3)

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 25 DBE/2019
SC/NSC

7.1.5 Khetha impendulo efanele kwezilandelayo:

Isifenqo esitholakala kulo musho: 'Ahleke kuze kuvuthwe izihlathi

uSebenzile.'

A Ukwenzasamuntu
B Ukwenzasasilwane
C Ihaba
D Isifaniso (1)

7.1.6 Ivezwe kanjani insizwa eyazi IsiZulu kule ndaba? Sekela

impendulo yakho. (2)

7.1.7 Ibaluleke ngani inkulumo mpendulwano kulesi siqeshana? (2)

7.1.8 Chaza ngamaphuzu AMABILI ingwijikhwebu etholakala kule ndaba

emfishane. (2)

7.1.9 Esikhathini esiphila kuso kuphephile yini ukuthi abantu bashade

bengazani? Sekela impendulo yakho. (2)

7.1.10 Wawungameluleka uthini uSebenzile ngaphambi kokuthatha lolu

hambo lwakhe? Bhala amaphuzu AMATHATHU. (3)

KANYE

7.2 'USIHAWU NESIHAWU' – NE Mbesa

Funda lesi siqeshana esingezansi bese uphendula imibuzo ezolandela:

ISIQESHANA N

'Dadewethu, thula, musa ukubalisa kangaka. Thula kancane ungilalele.'

'Ngilalele maphi wona amazwi akho azokuchaza okudlula osukwenzile?
Kodwa Nkosi yami ngisaphilelani? Awuvele ngani usale usungibulala? Hi!
Hi! We mama!' Aphinde ayisondeze kuyena ayesule izimpophoma
zezinyembezi. Nanxa isikhale kwaze kwadumba amehlo, isalokhu iyinhle 5
njalo nje. Ayihlalise phansi, naye ahlale eduze kwayo.
'Ngicela wehlise umoya ungiphendule. Ngicela ungixolele Dadewethu.'
Iphenduke imbheke intombazane ngokukhulu ukumangala lokhu. 'Mina
anginabazali. Ngingu-, nginguBathobile wa-, kwaShandu. Umzali wami
wokugcina umama, usanda kushona. Bengihlala naye lapha kwaMaqhilika 10
esebe-nzela i-, iNdiya.' Asho abibitheke futhi umntanomuntu.
'Pho Bathobile uhamba ubaleka unqamula wedwa emahlathini nje,
kwenzenjani?'
Ikhale intombazane sengathi ayisayuthula. Ithathe ithi, 'Ngiyocela
indawo yokuhlala komalume laphaya eKupholeni. Hi! Hi! Sengi-, 15
sengizithela kolunye nje usizi. Bekungenani nokuba ngishaywe yinyoka
yangibulala, kuno-, kunokuba …

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 26 DBE/2019
SC/NSC

Futhi ngiyakwazi wena. Uyindodana yenkosi yakwaLuthuli. Ngenzele

umusa, sale usungibulala.'
Ubuye wonke umqondo kuSihawu. Luthi alumqede uvalo. Kanti le 20
ntombazane iyamazi? Pho enze njani? Cha, elukamabulala lelo elishoyo
alikaze lilunguze ngisho ukulunguza emqondweni wakhe. Yonke le nto
idalwa ukungayivumi inkinga azobhekana nayo impilo yakhe yonke. Kubuye
kuthi dwi futhi. Habe! Konje angase aboshwe ngalesi senzo?

7.2.1 Ubani igama lale ntombazane ekhalayo kulesi siqeshana? (1)

7.2.2 Yathi yayiyaphi le ntombazane ngesikhathi izithela kuSihawu? (1)

7.2.3 Zindaba zini uSihawu ayezithole kudokotela ezazimenza

aphatheke kabi ngesimo sakhe? (2)

7.2.4 Babazana kanjani oSihawu noDokotela owamhlola isimo sakhe? (2)

7.2.5 Ngubani umlingiswa oqavile kulesi siqeshana? Sekela impendulo

yakho ngephuzu ELILODWA. (3)

7.2.6 Chaza kafushane ngamaphuzu AMABILI udweshu olwasuka

phakathi kukaBathobile nomalumekazi wakhe ngesikhathi efika
ezocela indawo yokuhlala. (2)

7.2.7 Uthini umbono wakho mayelana nenani labalingiswa abatholakala

kule ndaba emfishane? Sekela impendulo yakho. (2)

7.2.8 Ukuhlupheka kukaBathobile nezigemegeme ezazenzeka kuyena

kwaba namthelela muni empilweni yakhe? (2)

7.2.9 Ukwazile yini umbhali ukugcina umgomo wendawo endabeni

emfishane kule ndaba? Sekela impendulo yakho. (2)

AMAMAKI ESIQEPHU C: 35

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 27 DBE/2019
SC/NSC

ISIQEPHU D: IZINKONDLO

AMAHLOKOHLOKO/IZINKWAZI ZOTHUKELA – EJ Mhlanga noJJ Thwala

UMBUZO 8
Kulesi siqephu uzophendula YOMIBILI imibuzo: UMBUZO 8.1 NOMBUZO 8.2.

8.1 Funda inkondlo engezansi bese uphendula imibuzo ezolandela.

Ngiyogiya Ngiqephuze – NL Luthuli

1 Ngiyogiya ngiqephuze,
2 Ngihay' izibongo.
3 Ngingqabashiye ngihalalise ngokuqhashambula
4 Sengiphumelel' ukufez' ezeminyak' izifiso
5 Nezinhloso zami ngelokujaja ilanga.
6 Senginqwanjisiwe umnqwamb' oqavile.
7 Sengiyikazel' iminyezane yakomfundo.

8 Ngiyogiya ngiqephuze.
9 Ngigiye ngiqephuze ngiqeketh' izindaba
10 Ngigiye ngilokoth' amagam' angalokothwayo
11 Alab' abayibekile induk' ebandla.
12 Abachathazil' emagulen' abo ezangqondo
13 'Ze ngiqwal' eqonsayo imimango.

14 Ngiyogiya ngiqephuze.
15 Ngigiye kuyiyize omame nezalukazi.
16 Besho bempongoloza ngamaphimbo emizwilili.
17 Usho mfo kaShandu ukuth' uyalazi leli
18 Bhobhodleyana lakoMshibe.
19 Usho liphekwe kweyakh' imbiza
20 Ugiye kanye nalo ngaphimbo linye
21 Ningqabashiye 'ze nakwabezay' ixoxw' indaba.

8.1.1 Yiliphi igama elisenkondlweni elisho ukusina okunenjabulo? (1)

8.1.2 Fingqa umqondo osobala wenkondlo esitanzeni soku-1
ngamaphuzu AMABILI. (2)
8.1.3 Tomula umugqa okhombisa ukuthi imbongi ifuna ukukhuluma
okungakaze kukhulunywe muntu esitanzeni sesi-2. (2)

8.1.4 Tomula imigqa EMIBILI evulekile esitanzeni sesi-3. (2)

8.1.5 Imbongi iyisebenziseleni impindwa kule nkondlo yayo? (2)
8.1.6 Umfo kaShandu lo wayenabudlelwane buni nembongi? (2)

8.1.7 Bhala uhlobo lwesifenqo olutholakala kulo musho olandelayo:

'Usho liphekwe kweyakh' imbiza' (1)

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 28 DBE/2019
SC/NSC

8.1.8 Ukufunda kwembongi kungaba namuphi umthelela emndenini

wayo? Bhala amaphuzu AMATHATHU. (3)

8.1.9 Imbongi iphumelele yini ukugqamisa indikimba yayo kule nkondlo?

Yisho le ndikimba bese wesekela ngamaphuzu AMABILI. (3)

KANYE

8.2 Funda inkondlo engezansi bese uphendula imibuzo ezolandela:

Inhlansi Yakho Thuli – SB Mlambo

1 Ngisathwayiza ngizibona ngiyintandan' ezweni

2 Ngishiywe nguNontando dengwane
3 Amehlo anezithukuthuku zosizi,
4 Ngingaboni lutho wufasimba,
5 Kujuluke namehlo.

6 Ngakubona buqamama.
7 Ngakubona uyinhlansana.
8 Ngasondela, ngakubona ucwebezela.
9 Ngamangala, ngankema.
10 Ngakubona ungena kimi ngamehlo.

11 Ngezwa usuyifudumeza inhliziyo.

12 Yokhela, yalanguz' ilangabi.
13 Ngabuzwa ubulangulangu
14 Ngaziba, lakhula ilangabi.
15 Kokheleka nakweziny' izitho.

16 Ukunyamezela kwangiphika.
17 Ukubekezela kwanyamalala.
18 Wadlondlobala umlilo ngazidela.
19 Ngayihlomisa eyomlomo.
20 Ngayiphaka ezikhotheni zakwenu.

21 Ngakujuma ungazelele.
22 Ngakucoboshisa ngeyamazwi.
23 Ngagadla ngengedla wapaquza,
24 Ngabasela ngewisa ngakuguqisa,
25 Ngagwaza ngesijula

26 Nganqoba ngingeqhawe.
27 Ngazihasha ngingembongi,
28 Yahlokom' imvelo.
29 Kwabakuhle konke.

30 Ngayithumb' eyakho inhliziyo,

31 Ngayokhelisa yokhela.
32 Kwahlangan' ilangabi.
33 Mawungacishwa muntu,
34 Mawungacishwa mvula nomoya.

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha Pheqa ikhasi

IsiZulu Ulimi Lokuqala Lokwengeza (FAL)/P2 29 DBE/2019
SC/NSC

8.2.1 Bhala igama elisenkondlweni elisho umuntu ongasenabazali? (1)

8.2.2 Ngokwale nkondlo yini eyenziwa nguNontando kule mbongi? (1)

8.2.3 Bhala izinto EZIMBILI ezenzeka kuyo imbongi emva

kokusondelana kwayo noThuli. (2)

8.2.4 Chaza ngamaphuzu AMABILI okushiwo yimbongi ngokujulile/

ngokucashile emigqeni we-11 kuya kowe-15. (2)

8.2.5 Tomula imigqa enokuxhumana okutholakala esitanzeni sesi-2,

dwebela amagama aveza ukuxhumana bese usho ukuthi luhlobo
luni lokuxhumana. (2)

8.2.6 Bhala imigqa enemvumelwano sigcino etholakala esitanzeni sesi-4

bese udwebela amalunga/imisindo evumelanayo. (2)

8.2.7 Khetha impendulo efanele kwezilandelayo:

Umugqa othi: Ukunyamezela kwangiphika usho ...

A wafikelwa ukwethuka nosizi.

B wahluleka ukuthula nokuzibamba.
C washesha ukujabula nokumangala.
D wadumala ukubona intokazi. (1)

8.2.8 Xoxa ngomyalezo wale nkondlo. Bhala amaphuzu AMABILI. (2)

8.2.9 Uyavumelana yini nokuthi le nkondlo inomoya wothando? Sekela

impendulo yakho ngephuzu ELILODWA. (2)

8.2.10 Ngabe ukuziphatha kwembongi okutholakala esitanzeni sesi-5

kwamukelekile yini? Sekela impendulo yakho ngephuzu
ELILODWA. (2)

AMAMAKI ESIQEPHU D: 35
AMAMAKI ESEWONKE: 70

Akuvumelekile ukukopisha leli phepha