Chương 2

CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA LUẬT QUỐC TẾ

Chủ đề 2.2 – Nội dung các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế
Nội dung bài học

- Nội dung các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế.
- Các trường hợp ngoại lệ của các nguyên tắc cơ bản của luật
quốc tế.
Nội dung các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế

- Nguyên tắc bình đẳng về chủ quyền giữa các quốc gia.
- Nguyên tắc cấm dùng vũ lực và đe dọa dùng vũ lực trong quan hệ
quốc tế. tắc hòa bình giải quyết các tranh chấp quốc tế.
- Nguyên
- Nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc
-gia khác. tắc các quốc gia có nghĩa vụ hợp tác với nhau.
Nguyên
- Nguyên tắc quyền dân tộc tự quyết.
- Nguyên tắc tận tâm thực hiện các cam kết quốc tế (Pacta Sunt
Servanda).
Nguyên tắc bình đẳng về chủ quyền giữa các quốc gia

Khái niệm “chủ quyền”:

Chủ quyền quốc gia là thuộc tính chính trị - pháp lý vốn có của
quốc gia, thể hiện quyền tối cao của quốc gia trong lãnh thổ của
mình và quyền độc lập trong quan hệ quốc tế.

Nội dung của nguyên tắc:

- Bình đẳng về địa vị pháp lý.
- Bình đẳng tham gia các quan hệ pháp lý quốc tế.
- Bình đẳng trong việc thực hiện nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý
quốc tế.
Nguyên tắc cấm dùng vũ lực và đe dọa dùng vũ lực trong quan hệ
quốc tế
Khái niệm vũ lực:
Thuật ngữ vũ lực được hiểu trước hết là sức mạnh vũ trang. Do đó, sử dụng
vũ lực (use of force) chính là sử dụng lực lượng vũ trang (use of armed force)
để chống lại quốc gia độc lập có chủ quyền.
Việc sử dụng các biện pháp khác như kinh tế, chính trị (phi vũ trang) chỉ
được coi là dùng vũ lực nếu kết quả của nó dẫn đến việc sử dụng vũ lực
(gián tiếp sử dụng vũ lực).
Những hành động dùng lực lượng vũ trang không nhằm tấn công xâm lược
nhưng để gây sức ép, đe dọa quốc gia khác như tập trung quân đội (hải, lục,
không quân) với số lượng lớn ở biên giới giáp với các quốc gia khác; tập trận
ở biên giới nhằm biểu dương lực lượng đe dọa quốc gia láng giềng; gửi tối
Khái niệm “xâm lược”:

Theo Nghị quyết số 3314 ngày 12/4/1974 của Đại Hội Đồng Liên
Hợp Quốc:
Xâm lược là việc một nước dùng lực lượng vũ trang trước tiên để
xâm phạm chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ hay độc lập chính trị của
một nước khác; hoặc dùng một biện pháp không phù hợp với Hiến
Chương Liên Hợp Quốc, như đã nêu trong khái niệm này để đạt
được mục đích nói trên.
Nội dung của nguyên tắc:
Cấm xâm chiếm lãnh thổ quốc gia hoặc dùng lực lượng vũ trang vượt qua
biên giới tiến vào lãnh thổ quốc gia khác.

Cấm cho quân vượt qua giới tuyến quốc tế, trong đó có giới tuyến ngừng bắn
hoặc giới tuyến hòa giải.
Cấm các hành vi đe dọa, trấn áp bằng vũ lực.
Không cho phép các quốc gia khác dùng lãnh thổ của mình để tiến hành
xâm lược chống nước thứ ba.
Cấm tổ chức, khuyến khích, xúi giục, giúp đỡ hay tham gia vào nội chiến hay
các hành vi khủng bố tại các quốc gia khác.
Không tổ chức hoặc giúp đỡ các nhóm vũ trang, lính đánh thuê đột nhập vào
phá hoại trong lãnh thổ quốc gia khác.
Trường hợp ngoại lệ của nguyên tắc

Tham gia vào lực lượng liên quân theo quy định của HĐBA trong
trường hợp có sự đe dọa hòa bình, phá hoại hòa bình hoặc hành
vi xâm lược (Điều 39 của Hiến Chương LHQ).

Khi quốc gia thực hiện quyền tự vệ cá thể hoặc tập thể trong
trường hợp bị tấn công vũ trang (Điều 51 của Hiến Chương
LHQ).
Các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc được quyền sử dụng vũ lực
để tự giải phóng mình (nguyên tắc quyền dân tộc tự quyết).
Nguyên tắc hòa bình giải quyết các tranh chấp quốc
tế
Khái niệm “tranh chấp quốc tế”:
Là những vấn đề phát sinh giữa các chủ thể luật quốc tế thể hiện những
bất đồng, xung đột về các vấn đề cơ bản của quan hệ quốc tế cũng như
các ý kiến, quan điểm khác nhau trong việc giải thích và áp dụng luật
quốc tế.
Khái niệm “Các biện pháp hòa bình giải quyết các tranh chấp quốc tế”:
Là các phương tiện, cách thức mà các chủ thể của pháp luật quốc tế có
nghĩa vụ phải sử dụng để giải quyết các tranh chấp, bất đồng trên cơ sở
nguyên tắc hòa bình giải quyết các tranh chấp quốc tế để duy trì hòa
bình, an ninh quốc tế, phát triển mối quan hệ hòa bình, hợp tác giữa các
nước.
Nội dung của nguyên tắc:
Tất cả các quốc gia sẽ giải quyết các tranh chấp quốc tế với những quốc
gia khác bằng các biện pháp hòa bình mà không làm phương hại đến hòa
bình, an ninh và công lý quốc tế.
Trong trường hợp không đạt được một giải pháp để giải quyết tranh chấp
bằng bất kỳ biện pháp đã nêu ở trên, các bên trong tranh chấp có nghĩa
vụ tiếp tục tìm kiếm những biện pháp hòa bình khác để giải quyết tranh
chấp mà các
Các quốc gia bên
trongthỏa thuận.
tranh chấp cũng như các quốc gia khác sẽ từ bỏ bất kỳ
hành vi nào có thể sẽ làm trầm trọng thêm tình hình hiện tại gây nguy
hiểm cho việc gìn giữ hòa bình và an ninh thế giới, và sẽ hành động phù
hợp với những mục đích và nguyên tắc của Liên hợp quốc.
Các tranh chấp quốc tế được giải quyết trên cơ sở nguyên tắc bình đẳng
chủ quyền của các quốc gia và phù hợp với nguyên tắc tự do lựa chọn các
cách thức giải quyết tranh chấp.
Nguyên tắc không can thiệp vào công việc
nội bộ của quốc gia khác

Khái niệm “công việc nội bộ”:

Là công việc nằm trong thẩm quyền giải quyết của mỗi
quốc gia độc lập xuất phát từ chủ quyền của mình. Công
việc nội bộ của quốc gia bao gồm cả công việc đối nội và
công việc đối ngoại.
Khái niệm “Can thiệp trực tiếp”:
Là việc dùng áp lực quân sự, chính trị, kinh tế,… và các
biện pháp khác khống chế quốc gia khác trong việc thực
hiện các quyền thuộc chủ quyền để nhằm ép buộc quốc gia
đó phải phụ thuộc vào mình.
Khái niệm “Can thiệp gián tiếp”:
Là các biện pháp quân sự, kinh tế - tài chính,… do quốc gia
khác tổ chức, khuyến khích các phần tử phá hoại hoặc
khủng bố nhằm mục đích lật đổ chính quyền hợp pháp của
quốc gia đó hoặc gây mất ổn định cho tình hình chính trị,
kinh tế, xã hội nước này.
Nội dung của nguyên tắc:
Các quốc gia đều có quyền tự do lựa chọn cho mình chế độ chính trị, kinh
tế, văn hóa, xã hội mà không có sự can thiệp từ bên ngoài.

Cấm các hành vi can thiệp vũ trang và các hình thức can thiệp hoặc đe
dọa can thiệp khác chống lại các quốc gia.

Cấm sử dụng các biện pháp kinh tế, chính trị và các biện pháp khác để
buộc quốc gia khác phụ thuộc vào mình.

Cấm tổ chức, khuyến khích, giúp đỡ các băng đảng, nhóm vũ trang hoạt
động phá hoại, khủng bổ trên lãnh thổ nước khác nhằm lật đổ chính quyền
nước đó.
Cấm Can thiệp vào cuộc đấu tranh nội bộ của các quốc gia khác.
Trường hợp ngoại lệ của nguyên tắc

Khi có xung đột vũ trang nội bộ ở quốc gia nào đó, nếu cuộc
xung đột này đã đạt đến mức độ nghiêm trọng mà nếu tiếp tục
kéo dài sẽ gây ra mất ổn định trong khu vực, đe dọa hòa bình và
an ninh thế giới thì HĐBA LHQ được quyền “can thiệp” trực tiếp
hoặc gián tiếp.
Khi có vi phạm nghiêm trọng các quyền cơ bản của con người,
HĐBA LHQ có quyền “can thiệp” để đảm bảo thực hiện quyền
con người ở quốc gia vi phạm.
Nguyên tắc các quốc gia có nghĩa vụ hợp tác với nhau
Nội dung của nguyên tắc:

Mọi quốc gia sẽ hợp tác với các quốc gia khác để duy trì hòa bình va an
ninh quốc tế.
Mọi quốc gia sẽ hợp tác để khuyến khích sự tôn trọng và tuân thủ các
quyền con người và tự do cơ bản trên toàn thế giới và trong việc loại trừ tất
cả các hình thức phân biệt về sắc tộc và tôn giáo.

Mọi quốc gia sẽ thực hiện các quan hệ quốc tế của mình trong các lĩnh vực
kinh tế, văn hóa, kỹ thuật và thương mại phù hợp với nguyên tắc bình đẳng
về chủ quyền và không can thiệp vào công việc nội bộ.
Các quốc gia là thành viên của Liên hợp quốc có nghĩa vụ hành động
tập thể hoặc riêng rẽ để hợp tác với Liên hợp quốc phù hợp với những
điều khoản tương ứng của Hiến chương Liên hợp quốc.

Các quốc gia nên hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa và xã hội
cũng như khoa học và công nghệ và đối với việc phát triển sự tiến bộ
về văn hóa và giáo dục trên thế gới. Các quốc gia nên hợp tác để phát
triển kinh tế trên toàn thế giới, đặc biệt đối với các nước đang phát
triển.
Nguyên tắc quyền dân tộc tự quyết

Nội dung của nguyên tắc:

Mọi quốc gia có nghĩa vụ khuyến khích sự thừa nhận nguyên tắc về quyền
bình đẳng và tự quyết của các dân tộc.
Chấm dứt ngay lập tức chế độ thuộc địa, tôn trọng sự thể hiện ý nguyện
của các dân tộc thuộc địa.
Mọi quốc gia phải khuyến khích và tôn trọng, tuân thủ quyền con người và
quyền tự do cơ bản phù hợp với Hiến Chương LHQ.
Việc thành lập một quốc gia độc lập có chủ quyền, sự tự do liên kết hoặc
hợp nhất với một quốc gia độc lập hoặc bất kỳ một quy chế chính trị nào là
do dân tộc đó tự do quyết định.
Nguyên tắc tận tâm thực hiện các cam kết
quốc tế (Pacta Sunt Servanda)
Nội dung của nguyên tắc:

Mỗi quốc gia phải có nghĩa vụ thực hiện một các tận tâm,
đầy đủ, thiện chí các nghĩa vụ mà mình đã cam kết phù hợp
với Hiến Chương LHQ.

Các quốc gia không được viện dẫn những lý do không chính
đáng để từ chối thực hiện các nghĩa vụ đã cam kết.
Trường hợp ngoại lệ của nguyên tắc

Điều ước quốc tế được ký kết vi phạm những qui định của pháp luật quốc
gia của các quốc gia tham gia về thẩm quyền và thủ tục ký kết.

Nội dung của điều ước trái với mục đích và nguyên tắc của Hiến Chương
Liên Hợp quốc hoặc những nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế.
Điều ước quốc tế được ký kết không trên cơ sở tự nguyện và bình đẳng.
Khi những điều kiện để thi hành cam kết quốc tế đã thay đổi một cách cơ
bản (resbus sic stantibus) --> chỉ đặt ra khi có sự thay đổi chủ thể của
luật quốc tế.
Khi một bên không thực hiện nghĩa vụ điều ước của mình
Khi xảy ra chiến tranh (trừ các cam kết về lãnh thổ quốc gia, biên giới
quốc gia,…)
Xin cám ơn.