3. η θέρμανση, η ψύξη, η διαστολή, η τήξη στερεού,
η πήξη ενός υγρού, ο βρασμός, η εξάτμιση,
η υγροποίηση, η συμπίεση ενός αερίου,
η εκτόνωση ενός αερίου,
η ανάκλαση του φωτός, η διάθλαση του φωτός,
η ανάκλαση του ήχου, η κρούση δύο σωμάτων,
η πτώση ενός σώματος στη γη,
4. η άπωση ανάμεσα σε δύο μαγνήτες, η έλξη των
σιδερένιων αντικειμένων από έναν μαγνήτη,
η αλληλεπίδραση δύο ηλεκτρικά φορτισμένων σωμάτων,
η αλληλεπίδραση ενός μαγνήτη με ρευματοφόρο καλώδιο,
η ραδιενέργεια, η πυρηνική σχάση, η πυρηνική σύντηξη,
η βαρυτική αλληλεπίδραση, η ισορροπία, το
φωτοηλεκτρικό φαινόμενο, η αιώρηση του εκκρεμούς,
η θέρμανση ενός ρευματοφόρου αγωγού,
η ηλεκτρομαγνητική επαγωγή
Είναι ορισμένα από τα
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
5. Σύμφωνα πάντα με τη Φυσική
ένα φαινόμενο με ιδιαίτερο
ενδιαφέρον είναι η ΚΙΝΗΣΗ
6. Τα φαινόμενα, η Φυσική
τα ΕΡΜΗΝΕΥΕΙ
τα ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ
Και το καταφέρνει
χρησιμοποιώντας μια μαθηματική γλώσσα
που περιέχει και ΕΝΝΟΙΕΣ
τα ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ
8. Το πρώτο από τα ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ που θα μας
απασχολήσουν είναι
η ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ
Και αρχικά το μόνο που μας ζητείται να κάνουμε
γι αυτό είναι να το ΠΕΡΙΓΡΑΨΟΥΜΕ
Αργότερα θα αναρωτηθούμε
και για το «πώς» μπορούμε
να το ΕΡΜΗΝΕΥΟΥΜΕ
και να το ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΜΕ
9. Το κινούμενο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ μπορεί να είναι
μια μικρή μπίλια, μια σταγόνα βροχής,
το σήμα μιας μερσεντές, ένα μυρμήγκι,
μια αθερίνα στη θάλασσα,
το κουμπί από το πουκάμισο μιας κοπέλας που τρέχει
η άκρη του τιμονιού ενός ποδηλάτου,
10. Κατά τη στιγμή που το παρατηρήσαμε για πρώτη φορά
βρισκόταν σε κίνηση
και συνεχίζει να κινείται ίσια προς την ίδια πάντα κατεύθυνση,
χωρίς να στρίβει και
χωρίς να αυξομειώνεται η ταχύτητά του
Για να μπορέσουμε να περιγράψουμε την κίνησή του,
αγνοούμε τις διαστάσεις του.
Το φανταζόμαστε δηλαδή κάθε στιγμή
να «χωράει» σε ένα γεωμετρικό σημείο,
οπότε η ΤΡΟΧΙΑ του θα είναι μία ΓΡΑΜΜΗ.
Το λέμε ΣΗΜΕΙΑΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ή ΥΛΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ
Εφόσον κινείται ίσια και εφόσον θεωρείται σημειακό αντικείμενο
η τροχιά του θα είναι μία ευθεία γραμμή
Η απόσταση του γεωμετρικού σημείου στο οποίο βρίσκεται «τώρα»
από ένα γεωμετρικό σημείο Ο - το οποίο έχουμε συμφωνήσει να το θεωρούμε
«αρχή» - είναι η ΘΕΣΗ του κινουμένου αυτού αντικειμένου .
11. Το γεγονός ότι το αντικείμενο αλλάζει συνεχώς θέση
μας κάνει να λέμε ότι το φαινόμενο είναι . . .
ΚΙΝΗΣΗ
το ότι το αντικείμενο πηγαίνει ίσια χωρίς καθόλου να
στρίβει μας κάνει να χαρακτηρίζουμε την κίνηση
ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ
ΟΜΑΛΗ
το ότι η ταχύτητά του διατηρείται σταθερή
μας κάνει να την χαρακτηρίζουμε
12. Για να περιγράψουμε το φαινόμενο
ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ
χρησιμοποιούμε τις έννοιες
ΤΑΧΥΤΗΤΑ
ΧΡΟΝΟΣ
ΘΕΣΗ
13. η ΘΕΣΗ
συμβολίζεται με το γράμμα
συμβολίζεται με το γράμμα
έχει ως μονάδα μέτρησης
ο ΧΡΟΝΟΣ – χρονικό διάστημα και χρονική στιγμή
συμβολίζεται με το γράμμα
έχει ως μονάδα μέτρησης
έχει ως μονάδα μέτρησης
η ΤΑΧΥΤΗΤΑ
το ένα μέτρο 1m
x
το ένα δευτερόλεπτο 1s
t
το ένα μέτρο ανά δευτερόλεπτο 1m/s
υ
18. Το δεύτερο από τα ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ που θα μας
απασχολήσουν είναι μια ακόμα ΚΙΝΗΣΗ.
σημειακού αντικειμένου.
Είναι κι αυτή ευθύγραμμη
αλλά η ταχύτητα του σώματος δεν είναι σταθερή.
Αυξάνεται συνεχώς και μάλιστα με σταθερό ρυθμό, κάθε
δηλαδή δευτερόλεπτο αυξάνεται κατά τον ίδιο ποσό.
19. Το αντικείμενο - που θα μπορούσε να είναι ένα μικρό
βότσαλο, η άκρη από το παρμπριζ ενός αγωνιστικού ή
το άκρο της μύτης ενός δρομέα - ήταν ακίνητο
και σε κάποια χρονική στιγμή ξεκίνησε.
Αρχίζω να ενδιαφέρομαι για αυτό από τη στιγμή εκείνη.
Κινείται ίσια και ένα δευτερόλεπτο μετά την εκκίνηση
η ταχύτητά του είναι 3 m/s, στο τέλος του δεύτερου
δευτερολέπτου 6 m/s , στο τέλος του τρίτου, 9 m/s .
Από δευτερόλεπτο σε δευτερόλεπτο αυξάνεται κατά 3 m/s
ΛΕΜΕ: « η ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ του αντικειμένου
είναι «3 μέτρα ανά δευτερόλεπτο, σε κάθε
δευτερόλεπτο» και
ΓΡΑΦΟΥΜΕ : α = 3m/s2
.
20. και το ότι η ταχύτητα αυξάνεται με σταθερό ρυθμό
μας κάνει την χαρακτηρίζουμε
Το γεγονός ότι το αντικείμενο αλλάζει συνεχώς θέση
μας κάνει να λέμε ότι το φαινόμενο είναι
ΚΙΝΗΣΗ
το ότι το αντικείμενο πηγαίνει ίσια χωρίς καθόλου να
στρίβει μας κάνει να χαρακτηρίζουμε την κίνηση
ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ
ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΗ
το ότι αυξάνεται συνεχώς η ταχύτητά του
μας κάνει να την χαρακτηρίζουμε
ΟΜΑΛΑ ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΗ
21. Η περιγραφή μπορεί να γίνει
σε δύο διαφορετικές γλώσσες
το φαινόμενο λέγεται
ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΑ ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΗ
ΚΙΝΗΣΗ
και για να το περιγράψουμε
χρησιμοποιούμε τις έννοιες
ΘΕΣΗ, ΧΡΟΝΟΣ,
ΤΑΧΥΤΗΤΑ και ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ
25. Κρατάει στο ένα του χέρι ένα βαρίδι
και στο άλλο ένα φυλλαράκι βερικοκιάς
και τα αφήνει να πέσουν από το ίδιο ύψος
Το βαρίδι φθάνει πρώτο
στο πάτωμα της αίθουσας.
Το φυλλαράκι καθυστερεί
26. Γιατί δεν φθάνουν ταυτόχρονα ;
Μήπως διότι «τα βαρύτερα πέφτουν
ΠΑΝΤΑ πιο γρήγορα ; ».
η ΣΚΕΨΗ
27. επί δύο χιλιάδες χρόνια
περίπου
–από τον Αριστοτέλη
μέχρι τον Γαλιλαίο-
οι άνθρωποι πίστευαν
ότι
«τα βαρύτερα πέφτουν
πιο γρήγορα».
28. Κρατάει τώρα στο ένα χέρι ένα φύλλο τετραδίου και στο άλλο ένα
πολύ μικρό χαρτάκι το οποίο έχει τσαλακώσει
Πώς είναι δυνατόν εφόσον το μικρό τσαλακωμένο
χαρτάκι είναι πιο ελαφρό;
Στον αγώνα δρόμου προς το πάτωμα,
το μικρό τσαλακωμένο χαρτάκι προσγειώνεται πρώτο
το ΓΕΓΟΝΟΣ
η ΣΚΕΨΗ
Μήπως η θεωρία ότι
«τα βαρύτερα πέφτουν πιο γρήγορα» δεν . . . ;
η πιο τολμηρή ΣΚΕΨΗ
30. Κι αν ανακαλύπταμε
ένα μηχάνημα που
να «αφαιρεί»
τον ΑΕΡΑ,
τα βαριά και
ελαφριά θα έπεφταν
ταυτόχρονα;
31. Δεν έζησε για να το δει με τα μάτια του
Βλέπεις η ΑΝΤΛΙΑ ΚΕΝΟΥ
ανακαλύφθηκε
λίγα χρόνια μετά τον θάνατό του
Είκοσι περίπου χρόνια αργότερα
ο νεαρός Isaac Newton
αξιοποίησε την ιδέα
κι έφτιαξε ένα γυάλινο σωλήνα
από τον οποίον αφαίρεσε τον αέρα
32. Τον γύρισε ώστε να
είναι κατακόρυφος και
στο κενό αέρος που
είχε δημιουργηθεί
ένα βαρύ νόμισμα
έπεσε μαζί
με ένα φτερό
Ο Γαλιλαίος είχε δίκιο
33. Αρκετούς αιώνες
αργότερα,
ένας νεαρός 14 ετών
το είδε με τα μάτια του
και δεν το ξέχασε ποτέ
σε ένα σωλήνα κενού,
σε σχολικό εργαστήριο της
Αθήνας είδε ένα βαρίδι να
προσγειώνεται εντελώς
ταυτόχρονα με ένα
πανάλαφρο φτερό
το είπε σε όλους τους
φίλους του που δεν το
είχαν δει
Στα χρόνια που ακολούθησαν
έγινε καθηγητής της Φυσικής
34. Σε κενό αέρος
το ΠΙΟ ΒΑΡΥ
και το πιο ελαφρό
πράγμα του Κόσμου
ΠΕΦΤΟΥΝ
ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ
35. Στη γλώσσα της Φυσικής
η πτώση ενός σώματος
σε κενό αέρα
λέγεται
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΤΩΣΗ
Τίθεται βέβαια το ερώτημα :
Τι είδους κίνηση είναι
η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΤΩΣΗ ;
36. Ο Γαλιλαίος το είχε διακρίνει.
Κάνοντας πειράματα με σώματα σε
κεκλιμένο επίπεδο . . .
. . . είχε οδηγηθεί στο
συμπέρασμα ότι
η πτώση
οποιουδήποτε
σώματος είναι
μια κίνηση
με σταθερή
επιτάχυνση
37. Στον ίδιο τόπο, σε κενό αέρος,
όλα τα σώματα πέφτουν
με την ίδια επιτάχυνση
η οποία κατά τη διάρκεια του
φαινομένου είναι σταθερή
ο ΝΟΜΟΣ του φαινομένου
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΤΩΣΗ
39. τη συμβολίζουμε με το γράμμα g
στην περιοχή που ζούμε -
Παλαιό Φάληρο, Χαλάνδρι, Περιστέρι, Καλαμάκι, Πειραιά,
Γιάννενα , Κέρκυρα, Καλαμάτα, Θεσσαλονίκη, Χανιά,
η επιτάχυνση της πτώσης
- επιτάχυνση της βαρύτητας -
είναι ίση με 9,81m/s2
