ενότητα 2 Γλώσσας ΣΤ Δημοτικού
- 1. Ενότητα 2η: Κατοικία Ο εθπαηδεπηηθόο: Σνπιηόπνπινο Φώηεο
- 2. τόχοι ενότητας Πώς περιγράφουμε ένα κτίσμα Ποιος είναι ο ρόλος του επιθέτου σε ένα περιγραφικό κείμενο Ποιες λέξεις ή φράσεις δηλώνουν τόπο Οι αγγελίες Οι ελλειπτικές προτάσεις Σα αριθμητικά επίθετα/ αριθμητικά ουσιαστικά Οι συντομογραφίες και τα αρκτικόλεξα Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών σε –η και -ος
- 3. Σο σπίτι μου Ο Κωστής Παλαμάς (1859-1943) ήταν ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός λογοτεχνίας. Θεωρείται από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές. Από το 1875 δημοσίευε ποιήματα σε εφημερίδες και περιοδικά. Σο 1966 δημοσιεύτηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή «Σραγούδια της Πατρίδος μου». Σο 1889 δημοσιεύτηκε ο «Ύμνος εις την Αθηνάν». Σο 1896 του ανατέθηκε η σύνθεση του Ύμνου των Ολυμπιακών αγώνων, ενώ το 1898, μετά το θάνατο του γιου του Άλκη, δημοσιεύει την ποιητική σύνθεση «Ο Σάφος». Από το 1897 και μετά δημοσίευσε τις κυριότερες ποιητικές συλλογές του: «Ίαμβοι και Ανάπαιστοι», «Ασάλευτη ζωή», «Η φλογέρα του βασιλιά»
- 4. Σο σπίτι του ποιητή Καβάφη Ο Κωνσταντίνος Καβάφης (1863-1933) ήταν Έλληνας ποιητής που έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Από το 1866 άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα. Σο σύνολο των έργων του Καβάφη περιλαμβάνει 154 ποιήματα που αναγνώρισε ο ίδιος, 37 ποιήματα που αποκήρυξε και 75 ποιήματα που δεν εκδόθηκαν ποτέ. Σα ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες όπως τα Γαλλικά, Γερμανικά, Αγγλικά, κ.ά. Σα ποιήματά του κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα αισθησιακά.
- 5. Επίθετα Επίθετα λέγονται οι λέξεις που χρησιμοποιούμε για να χαρακτηρίσουμε κάποιον ή κάτι. υνοδεύουν τα ουσιαστικά και μας λένε τι λογής είναι , δηλαδή τι ιδιότητα ή τι ποιότητα έχει. Παράδειγμα: Ο Γιώργος έχει ένα μεγάλο ποδήλατο, που είναι γρήγορο και όμορφο. Οι λέξεις μεγάλο, γρήγορο και όμορφο, χαρακτηρίζουν το ποδήλατο και είναι επίθετα.
- 6. Σα επίθετα έχουν τρία γένη, το αρσενικό, το θηλυκό και το ουδέτερο. Παίρνουν το γένος του ουσιαστικού που συνοδεύουν. Κλίνονται όπως τα ουσιαστικά και έχουν τις ίδιες καταλήξεις. ε ένα περιγραφικό κείμενο τα επίθετα δίνουν πληροφορίες για τα πράγματα που περιγράφονται και δίνουν στην περιγραφή ζωντάνια, σαφήνεια και παραστατικότητα π.χ. Σο ποδήλατο του Γιώργου είναι μεγάλο και ανθεκτικό. Επίσης δίνουν και την προσωπική άποψη του ομιλητή. π.χ. Ο Γιώργος έχει ένα πανέμορφο ποδήλατο.
- 7. Σοπικοί προσδιορισμοί Μπορούμε να περιγράψουμε τον τόπο με διάφορους τρόπους: Σοπικά επιρρήματα Φράσεις με προθέσεις Απλές αιτιατικές
- 8. Σοπικά επιρρήματα Σοπικά επιρρήματα είναι οι άκλιτες λέξεις που συνοδεύουν τα ρήματα και δηλώνουν τόπο. Παραδείγματα: πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά, εδώ, εκεί, αλλού, μπροσ τά, πίσω, πλάι, δίπλα, βόρεια, νότια, ανατολικά, δυτικ ά, μέσα, έξω, κάπου, παντού, ψηλά, χαμηλά, απέναντ ι, κοντά, μακριά, γύρω, ανάμεσα, κ. ά.
- 9. Φράσεις με προθέσεις Οι φράσεις με προθέσεις που φανερώνουν τόπο σχηματίζονται συνήθως με τις εξής προθέσεις: από (Έφυγε το απόγευμα από το σπίτι του.) κατά (Πηγαίνει κατά το σχολείο.) μέχρι (Έφτασε μέχρι την κορυφή.) προς (Πήγε προς το σπίτι του Γιώργου.) σε (Με πήγε σε ένα εστιατόριο.) ως (Έτρεξε ως το τέρμα.)
- 10. Πώς περιγράφουμε ένα κτίσμα Όταν περιγράφουμε ένα κτίριο αναφέρουμε: Πού βρίσκεται, πότε χτίστηκε, ποια είναι η ιστορία του Πώς είναι; Εξωτερική περιγραφή, σχήμα, μέγεθος, χρώμα, γενική εμφάνιση (νέο, παλιό, προσεγμένο, παραμελημένο,… ), από τι είναι φτιαγμένο (υλικά) Εσωτερική περιγραφή (δωμάτια, έπιπλα, … )
- 11. Ποιοι έζησαν ή ζουν σε αυτό. Ποια είναι η χρήση του σήμερα. Περιγράφουμε κάποιο περιστατικό σχετικό με το σπίτι ή κάποια γιορτή που κάναμε σε αυτό. Σι σκέψεις και συναισθήματα μας προκαλεί όταν το βλέπουμε (ιδιαίτερα όταν έχουμε κάποια προσωπική ιστορία να διηγηθούμε γι’ αυτό)
- 12. Γλώσσα που χρησιμοποιούμε: Χρησιμοποιούμε Ενεστώτα (παρελθοντικούς χρόνους όταν μιλάμε για την ιστορία του ή για κάποιο περιστατικό του παρελθόντος) Σοπικούς προσδιορισμούς Επίθετα και επιθετικούς προσδιορισμούς
- 13. Μικρές αγγελίες Η λέξη αγγελία προέρχεται από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις άγγελος (μαντατοφόρος, αγγελιοφόρος) και αγγέλω (ανακοινώνω, μεταφέρω είδηση). Αγγελία σήμερα σημαίνει μετάδοση μιας πληροφορίας, μιας είδησης, ενός μηνύματος ή μιας αναγγελίας, συνήθως με τη μορφή μιας σύντομης καταχώρισης σε κάποιο έντυπο. Μικρές αγγελίες λέγονται οι καταχωρίσεις στον Σύπο με πληροφορίες για πωλήσεις, αγορές, ενοικιάσεις, εύρεση εργασίας, κ.ά.
- 14. Πώς γράφουμε μια μικρή αγγελία Ξεχωρίζουμε και αναφέρουμε μόνο τις πιο σημαντικές πληροφορίες που πρέπει να περιέχει. Χρησιμοποιούμε ελλειπτικές προτάσεις (προτάσεις όπου παραλείπεται το ρήμα ή το υποκείμενο, γιατί εννοούνται.) Χρησιμοποιούμε αριθμητικά, συντομογραφίες και αρκτικόλεξα. Παράδειγμα: Ρόδος, νεόδμητο διαμέρισμα δευτέρου ορόφου, 3 υ/δ, 2WC, ηλιακός, αυτόνομη θέρμανση, αποθήκη, μεγάλα μπαλκόνια, τιμή 400 Ευρώ, τηλ. 22410…
- 15. Ελλειπτικές προτάσεις Ελλειπτικές ονομάζονται οι προτάσεις από τις οποίες λείπουν ένας η περισσότεροι όροι όπως το ρήμα, το υποκείμενο ή το κατηγορούμενο, επειδή εννοούνται εύκολα. τον καθημερινό μας λόγο χρησιμοποιούμε κυρίως ελλειπτικές προτάσεις γιατί δίνουν αμεσότητα στο λόγο μας και γιατί είναι ευκολότερο. Παράδειγμα: -Πώς είσαι; (λείπει το εσύ) -Καλά, εσύ; (λείπει το εγώ είμαι και το πώς είσαι)
- 16. Αρκτικόλεξα Αρκτικόλεξα ή ακρωνύμια ονομάζονται οι συντομογραφίες που σχηματίζονται από τα αρχικά γράμματα ή τις συλλαβές των λέξεων μιας φράσης, η οποία δηλώνει ονομασία κάποιου οργανισμού, συλλόγου, υπηρεσίας, κ.ά. Γράφονται πάντα με κεφαλαία γράμματα. Σο σωστό είναι να μπαίνει τελεία ανάμεσα στα γράμματα, αλλά πολλές φορές παραλείπεται για λόγους ευκολίας. π.χ. ΔΕΗ (Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού) ΟΣΕ (Οργανισμός Σηλεπικοινωνιών Ελλάδος)
- 17. Σα κυριότερα αρκτικόλεξα ΕΛ.Α Ειιεληθή αζηπλνκία Η/Τ Ηιεθηξνληθόο ππνινγηζηήο Κ.Ε.Π. Κέληξα εμππεξέηεζεο πνιηηώλ Α.Π.Θ. Αξηζηνηέιεην παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο ΕΛ.ΣΑ Ειιεληθά ηαρπδξνκεία Α.Ε Αλώλπκνο εηαηξεία Ο..Ε. Οξγαληζκόο ζηδεξνδξόκωλ Ειιάδαο Α.Ε.Ι. Αλώηαην εθπαηδεπηηθό ίδξπκα Ο.Η.Ε. Οξγαληζκόο Ηλωκέλωλ Εζλώλ Ε.Ρ.Σ. Ειιεληθή ξαδηνθωλία ηειεόξαζε Μ.Μ.Ε. Μέζα καδηθήο ελεκέξωζεο Ε.Ε. Επξωπαϊθή έλωζε Δ.Ο.Τ. Δηεύζπλζε νηθνλνκηθώλ ππεξεζηώλ Ε.Μ.Τ. Εζληθή κεηεωξνινγηθή ππεξεζία Ι.Κ.Α. Ίδξπκα θνηλωληθώλ αζθαιίζεωλ Ε.Ο.Σ. Ειιεληθόο νξγαληζκόο ηνπξηζκνύ
- 18. υντομογραφίες υντομογραφία είναι η γραφή των λέξεων ή φράσεων με μικρότερη μορφή, παραλείποντας τμήματα των λέξεων για χάρη συντομίας. Κάποιες συντομογραφίες χρησιμοποιούνται καθολικά και δεν χρειάζονται επεξήγηση. Η χρήση τους είναι απαραίτητη στα λεξικά και στις εγκυκλοπαίδειες λόγω χώρου και η σημασία τους διευκρινίζεται από την αρχή.
- 19. υνηθέστερες συντομογραφίες αη. αηώλαο θνο θύξηνο αξ. αξηζκόο θα θπξία δει. δειαδή κ. Υ. κεηά Υξηζηόλ εθ. εθαηνζηά π. Υ. πξν Υξηζηνύ θ.ιπ. θαη ηα ινηπά κ. κ. κεηά κεζεκβξίαο κ. κέηξν π. κ. πξν κεζεκβξίαο ηει. ηειέθωλν π.ρ. παξαδείγκαηνο ράξηλ ζει. ζειίδα βι. βιέπε
- 20. Σα αριθμητικά Σα αριθμητικά είναι λέξεις που φανερώνουν αριθμούς. Σα χρησιμοποιούμε για να δείξουμε ποσότητα, σειρά, πλήθος ή για να δηλώσουμε πόσες φορές είναι κάτι μεγαλύτερο από κάτι άλλο. Χωρίζονται σε: Αριθμητικά επίθετα Χωρίζονται σε απόλυτα, τακτικά, πολλα πλασιαστικά και αναλογικά Αριθμητικά ουσιαστικά Φανερώνουν πλήθος και έχουν κατάληξη σε: –άδα ή –αριά. Π.χ. μια δωδεκάδα αυγά Έχει καμιά εικοσαριά κότες
- 21. Αριθμητικά επίθετα Απόλστα Τακτικά Πολλαπλασιαστικά Αναλογικά Δύν Δεύηεξνο Δηπιόο Δηπιάζηνο Πέληε Πέκπηνο Πεληαπιόο Πεληαπιάζηνο Ελλέα Έλαηνο Ελληαπιόο Ελληαπιάζηνο Δέθα Δέθαηνο Δεθαπιόο Δεθαπιάζηνο Δεθανρηώ Δέθαηνο όγδννο Είθνζη Εηθνζηόο Εθαηό Εθαηνζηόο Εθαηνληαπιάζηνο Υίιηα Υηιηνζηόο Υηιηαπιάζηνο Δύν ρηιηάδεο δηζρηιηνζηόο δεθανθηαπιάζηνο Εηθνζαπιόο Εηθνζαπιάζηνο Προσοτή! Σν ελλέα γξάθεηαη κε δύν –λ-. Σν ίδην θαη όιεο νη ιέμεηο πνπ πεξηέρνπλ νιόθιεξε ηε ιέμε ελλέα (δεθαελλέα, ελληαθόζηα, ...) Με έλα –λ- γξάθνληαη ην ένατος, ενενήντα θαη ενενηκοστός.
- 22. Κύριε , μας ενοχλείτε…
- 23. Θηλυκά ουσιαστικά σε -η Σα αρχαιόκλιτα σε θηλυκά σε –η ονομάζονται έτσι επειδή ακολουθούν την αρχαία ελληνική κλίση στο πληθυντικό αριθμό, αλλά και στη γενική, η οποία σχηματίζεται με δύο τρόπους: π.χ. της πόλης και της πόλεως (ο δεύτερος τρόπος δε χρησιμοποιείται πλέον στον καθημερινό λόγο)
- 24. Αρχαιόκλιτα θηλυκά σε -η Ενικός αριθμός Ονομ. η κυβέρνηση Γεν. της κυβέρνησης της κυβερνήσεως της πόλης της πόλεως των κυβερνήσεων των πόλεων Αιτ. την κυβέρνηση την πόλη τις κυβερνήσεις τις πόλεις κυβερνήσεις πόλεις Κλητ. κυβέρνηση η πόλη Πληθυντικός αριθμός πόλη οι κυβερνήσεις οι πόλεις Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται τα: Προπαροξύτονα: δύναμη, απόφαση, αφαίρεση, σύνταξη, άποψη, Ακρόπολη, κ.ά. Παροξύτονα: σκέψη, λύση, γνώση, πράξη, τάξη, ψύξη, κ.ά.
- 25. Λόγια κλίση θηλυκών σε -ος Σα ουσιαστικά αυτά έχουν τις ίδιες καταλήξεις με τα αρσενικά σε –ος. Ενικός αριθμός Ονομ. η διάμετρος Γεν. της διαμέτρου της οδού των διαμέτρων των οδών Αιτ. τη διάμετρο την οδό τις διαμέτρους τις οδούς Κλητ. διάμετρε η οδός Πληθυντικός αριθμός οδέ οι διάμετροι διάμετροι οι οδοί οδοί