Download to read offline
2.4.proposal development lecture
- 1. МОНГОЛЫН МЯНГАНЫ СОРИЛТЫНСАН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨСӨЛ Төсөл бичих аргачлал
- 2. Агуулга • Төсөл гэжюу вэ? • Төсөл боловсруулах үйл явц • Төслийн үндсэн элементүүд • Тайлан бичилт • Сайн төсөл
- 3. Төсөл гэж юувэ? Төсөл нь олон төрлийн элементийг агуулсан, өвөрмөц асуудлыг шийдсэнээр өөрчлөлт авчрах хамтын үйл ажиллагааны дүнд бий болох цогц зүйл юм
- 4. Түүнчлэн • “…бизнесийн хөгжлийгдэмжих зэрэг тодорхой зорилгыг хангах сайтар төлөвлөсан дан эсвэл хамтарсан үйл ажиллагаа..” • Санаа дэвшүүлэх, хэсэг бүлэг санааг нэгтгэн үйл ажиллагааны санал болгох үйл явц”. • “…ирээдүйд онцлог нөхцөл байдлыг бий болгох үйл ажиллагааг төсөөлөн, төлөвлөж, тодорхойлох”.
- 5. Төслийн онцлог нь •Тодорхой зорилготой • Бодитой • Тодорхой цаг хугацаа • Тодорхой нөөц, бололцоо • Адал явдал • Үнэлж болохуйц • Үе шаттай • Хамтын үйл ажиллагааны цогц бүтээл • Өвөрмөц, тодорхой шинэчлэл авчрахуйц
- 6. Төслийн төрөл • Хөтөлбөрийнтөсөл • Төлөвлөгөөний төсөл • Техник туслалцааны төсөл • Байгууллагын чадавхийг нэмэгдүүлэх төсөл • Нөөцийг сайжруулах төсөл гэх мэт
- 7. Төслийг бичихээс өмнө юухийх ѐстой вэ?
- 8. Хэрэгцээг тодорхойлох • Төслийнсэдэв ямар хүрээнд байх вэ? • Ямар өөрчлөлтөд хүрэх вэ? • Яагаад энэ төслийг хэрэгжүүлж байна вэ? • Ямар үр дүнг хүлээж байна вэ? • Төслийг хэнд зориулсан бэ? • Ямар асуудалд анхаарлаа хандуулах вэ?
- 9. Төсөл бичихдээ • Судалгаа,үнэлгээ хийх • Өнгөрсөн ба ирээдүйн ашиг хүртэгч нараас ярилцлага авах • Энэ чиглэлээр хийгдсэн байсан бусад төслүүдийн мэдээллийг авах • Өмнөх төслийн үнэлгээг унших • Төсөлд оролцож болох хүмүүстэй уулзаж санаа бодлыг нь сонсох • Статистикийн тоо баримтыг үзэх
- 10. Төслийг бичин төлөвлөхдөө •Төслийн агуулга болон сэдэв • Хэрэгжүүлэх арга зам • Үйл ажиллагааны чиглэл, юуг хамруулж байгаа • Хаана, хэзээ • Практикт ойр байдал • Санхүүжилт • Хамтрагч • Ажиллагаа явуулах хэрэгсэл,зүйлс • Харилцаа холбоо (дотоод болон гадаад) • Үнэлгээ болон эргэн-нягтлах
- 11. Төслийн бүтцийг бүрдүүлэх Ласвеллийн“W”- асуултын арга • Хэн? Хэнд? Хэнтэй? • Юу? • Яагаад? • Хаана? • Хэзээ? • Хэрхэн?
- 12. Төсөл боловсруулах үйлявц Үе шат 1: Холбогдох хэрэгцээ ба боломжийг судалж дүн шинжилгээ хийх Үе шат 2: Төслийн ерөнхий санааг тодорхойлох Үе шат 3: Төслөө боловсруулах Үе шат 4: Төсөл санхүүжүүлэх боломжийг судлах Үе шат 5: Үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх Үе шат 6: Үр дүнг үнэлэх
- 13. Төслийн баримт бичиг •Төслийг санхүүжүүлэх эсэх талаар гаргах шийдвэр • Төслийн үнэлэх үндсэн суурь • Санхүүжүүлэгч байгууллагын хэрэгцээ, шаардлагатай уялдсан • Төсөл бичигч байгууллагын хэрэгцээ, шаардлагатай нийцсэн байх хэрэгтэй
- 14. Төсөл бичих хэлбэр •Нэг хуудас мэдээлэл • Донор байгууллагын стандарт маягт • Стандарт хэлбэрт нарийвчилсан мэдээллийг тохируулах. • Өөрийн маягтыг ашиглах
- 15. Төслийн үндсэн элементүүд •Асуудал, бэрхшээлийг тодорхойлох • Хэвлэлийн тойм, шаардлагатай бусад мэдээлэл • Онол, зарчим, тогтолцоо • Аргачлал • Хийх ажлын бүтэц, үйл ажиллагааны хүрээ • Менежментийн төлөвлөгөө • Ажилтан болон байгууллагын чадавхи • Төсөв
- 16. Төслийн нэр • Төслийнгол утгыг богино хэллэг эсвэл өгүүлбэрээр илэрхийлсэн байна. • Төслийн түлхүүр үр дүн эсвэл гол үйл ажиллагааг харуулсан байна. • Ямар нэг этгээд үг хэллэг хэрэглэхээс зайлсхий. • Хэт урт эсвэл хэт ерөнхий нэрнээс юуны тухай төсөл болохыг шууд тусган ойлгох боломжгүй юм.
- 17. Жишээ 2: Төслийноновчтой ба оновчгүй нэр Төслийн оновчтой нэр Төслийн оновчгүй нэр “Сонгино-Хайрхан дүүрэгт эрүүл мэндийн загвар төвийг турших нь ” “Орон нутгийн эрүүл мэндийн төвшин” “Баруун-Урт сумын иргэдэд архины зохистой хэрэглээг сурталчилах нь” “Архийг зохистой хэрэглэж, эрүүл амьдрах”
- 18. Төслийн Хураангуй Төслийн голутгыг товч байдлаар харуулна. • Дэвшүүлсэн асуудлын одоогийн нөхцөл байдал • Төслийн зорилт • Хэрэгжүүлэгч байгууллага, өөрийн туршлагаа ашиглан тухайн асуудлыг хэрхэн шийдэх талаар • Төслийн хүрээнд хийх гол үйл ажиллагаанууд • Ямар үр нөлөөнд хүрэх • Хэн гол ашиг хүртэгсэд байх • Төслийн үргэлжлэх хугацаа • Нийт төсөв
- 19. Үндэслэл • Хэрэгжүүлэх болсоншалтгаан • Хэрэгжүүлэх/боловсруулах болсон нөхцөл • Асуудал аль хэр чухал, ач холбогдолтой болох • Хэрэгжүүлэгчтэй юугаараа холбоотой болох • үйл ажиллагааны цар хүрээ боломж, бодитой байдал • Тоо баримт, харьцуулсан жишгээр нотлох • Хэрэгцээтэй байгаа хүмүүсийн үзэл бодлын үүднээс илэрхийлэх • Энгийн, хүнд ойлгомжтой байхаар томъѐолох
- 20. Байгууллагын танилцуулга • Төслийгамжилттай хэрэгжүүлэхэд хамгийн тохирсон эсэх? • Орон нутаг эсвэл олон нийттэй ямар холбоо харилцаа, мэргэжлийн туршлага • SWOT (давуу тал, сул тал, боломж, бэрхшээл) дүн шинжилгээ хийж
- 21. Төслийн зорилго, зорилтууд •“Зорилго бол ерөнхий үр дүн, зорилт бол үр дүнгийн тодорхой хэсгүүд” • Тухайн төслийн хүрээнд тулгамдсан асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэхийг зорьж байгааг хүлээж байгаа үр дүн байдлын тодорхойлолт
- 22. Зорилт • Зорилтууд ньзорилгод хүрэх тодорхой, хэмжигдэхүйц, өөр хоорондоо харилцан уялдаатай цогц үйл ажиллагааны багц • Төслийн зорилт өвөрмөц байх • Өвөрмөц зорилтот бүлгийг оруулахыг хичээ • Төслийн зорилтын амжилтаар төслийн үр дүн хэмжигдэх тул биелэгдэхүйц байх ѐстой.
- 23. Төслийн зорилтыг тодорхойлох S-M-A-R-Tзарчим S - Тодорхой M - Хэмжиж болохуйц A - Хүрч болохуйц R - Бодит, нөөцийг харгалзсан, учир холбогдолтой, бодит зүйлд чиглэсэн T - Цаг товлосон
- 24. Жишээ нь: зорилтот бүлэгшалгуур үзүүлэлт Жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн ургийн архины хам шинжийн талаарх мэдлэгийн түвшин нэг жилийн хугацааанд 30 %-аар нэмэгдэнэ цаг хугацаа өөрчлөлтийн хэмжээ
- 25. Сайтар бичигдсэн зорилтнь • Tа юунд хүрэхийг хүсч байна (эцсийн үр дүн) • Tа хэрхэн хүрэхийг хүсч байна (арга хэрэгсэл) • Хэн гол ашиг хүртэгсэд байх вэ
- 26. Зорилго: Орлого багатайгэр бүлийн гишүүний багтраа өвчтний менежментийг хийх чадварыг сайжруулах Үр дүнгийн зорилт: 1.Сургуулийн хүүхдийн хичээлээс чөлөө авсан хоногийн дундаж тоо эхний жилийн хөтөлбөрт хамрагдсан хүүхдүүдийн дунд 30%-аар буурна. 2.Эмнэлгийн хүлээн авах тасгаар үйлчлүүлэгчдийн дундаж тоо хөтөлбөрт хамрагдсан оролцогчдын дунд 50%-аар буурна. 3.Багтраа өвчний улмаас эмнэлгээр үйлчлүүлж буй эцэг эхчүүд ба хүүхдийн 90% нь амьсгалын түвшин хэмжигчийг зөв хэрэглэж сурсан байна. Үйл явцын зорилт: 1.Эмнэлгийн ажилтан нар багтраа өвчтэй үйлчлүүлэгчдийн гэр бүлд үйлчилсэн цагийн 80%-д эрүүл мэндийн боловсрол олгож байгааг баримтжуулна. 2.Эмнэлгийн нийт үйчлүүүлэгчдийн 10%-ийн дунд зургаан сар тутамд багтраа өвчний талаарх судалгааг хийнэ.
- 27. Төслийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөг хэрхэнхийх вэ? • Орон нутагт ямар стратеги бодлогын чиглэлд туссан эсэх • Ийм нөхцөл байдалд юу хийх ѐстой • Хэрхэн хийх • Хэн хийх • Хэзээ хийх • Зорилтдоо хүрч буй ахицаа хэрхэн хэмжих шалгуур
- 28. Үйл ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулахүе шат • Төслийн бүх үйл ажиллагааны жагсаалт гаргах • Үйл ажиллагааг дотор нь задлан нарийвчлах • Дараалал болон хамаарлыг тодруулах • Даалгавар бүрийг гүйцэтгэх хугацааг товлох • Гол гол үйл ажиллагааны хийх хуваарийг нэгтгэх • Чухал үеийг ашиглах • Мэргэжлийн туршлагаа тодорхойлох • Багийн гишүүдэд даалгаврыг хуваарилах
- 29. Ганттын хүснэгт, үйл ажиллагаанытөлөвлөгөө • Тодорхой цаг хугацааны мөчлөг, үйл ажиллагаа бүрийн хамаарал, дарааллыг харуулдаг. 1. Хийгдэх цаг хугацааны дарааллаар жагсаах 2. Үйл ажиллагаагаар бүлэглэх 3. Зорилтоор төрөлжүүлэх 4. Судалгааны асуудлаар төрөлжүүлэх
- 30. Ганттын хүснэгт, үйл ажиллагаанытөлөвлөгөө ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 1-р сар 2-р сар 3-р сар ХЗ ТЗ Үр дүн 1: Төслийн менежментийн чанар сайжирна Үйл ажиллагаа 1.1: Төслийн менежментэд зориулсан сургалтын хөтөлбөрийг загвар гаргах, хэрэгжүүлэх Г ХХХХ Г 1.1.1 Хэрэгцээний үнэлгээ хийх ХХХХ Г 1.1.2 Сургалтын модуль боловсруулах ХХХХ 1.1.3 Сургалт явуулах Г ХЗ= Хөтөлбөрийн зөвлөх, ТЗ=Техникийн зөвлөх, Г= гол үүрэгтэй оролцоно
- 31. Төсөв • Төсөв • Түүнийүндэслэлийг тайлбарласан хэсгээс бүрддэг
- 32. Сайн төсөв нь Донор байгууллагаас өгсөн төсвийн саналын хэмжээнд байна. Үйл ажиллагаануудтай нягт уялдсан байх шаардлагатай. Нягт, нямбай Үнэн бодит Энгийн үг хэллэгээр бичсэн
- 33. Төсөвлөхдөө • Донороос тавьсантөсвийн шаардлагуудыг дагах • Төслийг хэрэгжүүлэх явцад хийгдэх бүх үйл ажиллагаанууд, үйлчилгээнүүдийг жагсааж бичнэ. • Санхүүжилтийг хуваан төлөх боломж, мөнгөн бус зардал зэргийг тусгана.
- 34. Төсөв зохиох явцад •Зорилт, үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг гаргах үедээ ямар цар хүрээтэйг нарийвчлан тооцоолно • Санхүүгийн мэргэжлийн хүн оролцох хэрэгтэй байдаг. • Төсөв зохиогч болон үйл ажиллагааны төлөвлөгч нь үйл ажиллагаа бүрийн төсвийг дэлгэрэнгүй ярилцаж өртгийг тооцоолно
- 35. Төсвийн үндсэн хэсгүүд •Хүн хүчний зардлууд • Үйл ажиллагааны зардлууд • Үндсэн зардлууд • Төслийн тоног төхөөрөмжийн зардлууд
- 36. Төсвийн үнэлгээний шалгуур A.Үр дүнтэй, B. Үр ашигтай, C. Хамгийн сайн бодит үнэ өртгийг олгосон
- 37. Сайн төсвийн шинжүүд •Үйл ажиллагаа ба зардал нь хоорондоо нягт уялдаатай байх. • Тухайн зардлыг үнэн бодитоор төсөвлөх • Бүх зардлуудыг тохирсон үндэслэлүүдийн тайлбарлан бичих • Төсөлд тохирсон ажилтнуудыг багтаах • Нягт, цэгцтэй, алдаагүй байдал
- 38.
- 39. Шалгуур үзүүлэлтүүд Шалгуур үзүүлэлтүүдийгсонгоход өргөн ашигладаг чиглэл нь орц-үйл ажиллагаа- гарц-үр дагавар-үр нөлөө
- 40. Шалгуур үзүүлэлт сонгохдоо •Зорилго, зорилт бүрд тохирох шалгуур үзүүлэлтүүдийг сонгох • Анхан шатны хэрэгжүүлэгч нэгжид ажиллаж буй ажилтанд төслийн талаарх мэдээлэл ойлголт өгөх • Төслийн үйл ажиллагаа, үйлчилгээг хүртэгчийг хэрхэн ямар шалгуураар үндэслэн тогтоох • Тоо баримтыг нягтлан шалгах, дүн шинжилгээний арга, ямар хугацаагаар тайлагнах зэрэг
- 41. Ашиглагддаг аргууд Тогтмолхугацааны аргууд Эрүүл мэндийн статистик, иргэний бүртгэл, тандалтын судалгаа Судалгаанууд Хүн ам зүйн судалгаанууд, Эрүүл мэндийн байгууллагын статистик, зан үйлийн тандалтын судалгаа Чанарын судалгааны аргууд
- 42.
- 43. Төслийн менежментийн мөчлөг Хөтөлбөрийн хэрэгжилт Хөтөлбөри йн хяналт Бидюу хийсэн бэ? Урьдчилсан үнэлгээ Хэрэгжилтэнд ямар зүйл болохгүй байна вэ? Оперейшн л судалгаа Хэрхэн яаж сайжруула х вэ? Төлөвлөлт ба эргэн төлөвлөлт
- 44. Төслийн менежментэд • Өртөг •Цаг хугацаа • Хүрээ ( үйл ажиллагааны эсвэл бүтээгдхүүний байж болно)
- 45.
- 46. Явцын тайлан • Төсөлзөв чигт явж байгаа • Төсөл хуваарийн дагуу хэрэгжиж байгаа • Төслийн үйл ажиллагаа төлөвлөгөөний дагуу явж байгаа эсэх • Батлагдсан төсвийн хүрээнд хэрэгжиж байгаа эсэх • Төсөлд тулгарч буй асуудал • Бэрхшээлийг шийдвэрлэх талаар авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ • Энэ үе шатанд сурч мэдсэн зүйлс • Цаашид авах арга хэмжээний талаарх мэдээллийг
- 47. Эцсийн тайлан • Тавьсанзорилтдоо хүрч чадсан уу? • Үр дүн маань тоо болоод чанарын хувьд төлөвлөсөн хэмжээнд хүрсэн үү? • Төлөвлөснөөс өөрчлөгдсөн зүйл байсан уу? • Гол шалтгаан нь юу вэ? • Төслийн үр нөлөө нь юу байсан бэ? • Төсөл хэрэгжиж дууссаны дараа энэ бүх хүчин чармайлтыг үргэлжлүүлэхийн тулд юу хийж болох вэ? • Төслийн цаашдын тогтвортой байдлыг хэрхэн хангах вэ? • Төслөөс ямар сургамж олж авсан бэ? • Цаашид юуг өөрөөр хийх хэрэгтэй вэ?
- 48. Тайлан бичихдээ анхаарах асуудлууд •Донорын өгсөн тайлангийн загварыг ашиглах • Тайлангийн стандарт зааварчилгааг дагаж мөрдөх • Уншигчдын хүсэн хүлээж буй зүйлсийг тодорхойлох • Нэмэлт мэдээллийг хавсралт болгон оруулах • Тайланг бичсэн зохиогч болон хугацааг зааж бичих • Мэргэжлийн болоод онцгой гойд үг хэллэг хэрэглэхээс зайлсхийх, алдаа мадаггүй байх • Тоо баримт ашиглах
- 49.
- 50. Сайн төсөл • Төслийнсэдэв цаг үеэ олсон эсэх • Төсөл нь үндэсний байгууллагын эсвэл санхүүжүүлэгчийн сонирхолд хариу өгөх боломжтой эсэх 1. Чухамхүү юуны талаар өгүүлж байна вэ? • Дэвшүүлсэн асуудал болон түүний ач холбогдлыг харуулж чадахуйц үндэслэл сайтай болсон эсэх • Төслийн зорилго нь бодит хэмжиж болохоор бодит эсэх • Асуудлыг шинжлэхэд төсөлд тусгасан дизайн, арга зүй тохиромжтой эсэх 2. Хэрхэн өгүүлж байна вэ? • Төслийн чиглэл зохион байгуулалт сайн болсон эсэх • Шинжлэх ухаан, мэргэжил арга зүйн үндэслэл сайтай болсон эсэх. • Төсөл нь мэргэжлийн түвшинд байгаа эсэх. 3.Өгүүлж буй арга
- 51. Сайн төсөл нь •Байгаа мэдлэг, мэдээлэл, туршлага дээр суурилсан, дэвшилттэй шинэлэг аргачлал агуулсан • Стандарт, зааврыг бүрэн хангасан, бичилт сайтай, ойлгоход хялбар, зорилт тодорхой • Хяналт ба үнэлгээний төлөвлөгөө • Бодитой төсөв ба ажлын төлөвлөгөө • Санхүүжүүлэгч байгууллагын шаардлага, удирдамжийг тусгасан
- 52. Ашигласан материалууд • Төсөлболовсруулах аргачлал, ДОХТҮС, 06 сар, 2010 • Costing Guidelines for HIV/AIDS Intervention Strategies, UNAIDS, ADB, Feb 2004 • UNAIDS, “A Framework for Monitoring and Evaluating HIV Prevention Programmes for Most-At-Risk Populations”, April 2007 • Dr. Saul Johnson, “Health & Development Africa” PPT , May 22 2009, Kuala Lumpur Malaysia • TSF SEAP and M & E, Dr. Min Thwe, Director, PPT, May 22 2009, Kuala Lumpur Malaysia • HIV, Tuberculosis and Malaria and Health Systems Strengthening Part 1: The M&E system and Global Fund M&E requirements, Third edition, February 2009, The Global Fund Third Edition • HIV/AIDS International Alliance, Writing Winning Proposals for the Alliance • Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийх алхмууд, ЭМЯ, 2009
- 53. Анхаарал хандуулсан та бүхэндбаярлалаа