Mabuhay!
KARUNUNGANG BAYAN
10
KARUNUNGAN BAYAN (KAALAMANG
BAYAN)
- Nagmula sa mga tagalog at hinango sa
mahabang tula.
- Isang sangay ng panitikan na nagbigay ng
pagkakataon upang masilip natin ang komunikado
o mundo ng mga Lumad na Pilipino sa
pamamagitan ng produksyon ng panitikan.
VOCABULARIO DE LA LENGUA
TAGALA
Koleksyon ng panulaang tagalog
> Prayleng misyonaryo nina Juan
Noceda at Pedro San Lucas noong
1754.
Yunit 1
ARALIN 1
Panitikan
Mga Karunungang Bayan
( Bugtong , Sawikain , Salawikain )
Tukuyin ang salitang hinihingi ng mga larawan
Balat + Sibuyas
I Y A K I N
I A K N I Y
I P S B I O M E L
Suntok + buwan
I M P O S I B L E
A G T L I
Kumukulo + dugo
G A L I T
Bugtong
10
Ang pagbubuo ng mga bugtong ay
sinasabing nagsimula pa noong katutubong
panahon.Ito ang panahon ng ating mga ninuno.
Ito ay nagpasalin-salin sa bibig ng kung ilang
salinlahi hanggang sa ating panahon. Ang
bugtong ay isang uri ng palaisipang patugma o
patalinghaga.
Ito ay mga pahulaan sa
pamamagitan ng paglalarawan na
karaniwang ipinapahayag nang
patugma. Sa bugtong natin
makikita ang pagiging malikhain
ng ating mga ninuno.
 2 taludtud o 4 na taludtud
 Oral na panitikang Pilipino
Sa mga lamayan sa patay ay
karaniwang may pagbubugtungan upang
ang mga tao ay magpalipas ng
magdamag.
May puno, walang sanga;
May dahon, walang bunga
Sagot: sandok
1
Kandado roon, kandado rito,
Kandado hanggang dulo.
2
Sagot: kawayan
Malalim kung bawasan;
Mababaw kung dagdagan
Sagot: tapayan ng tubig
3
Bumubuka’y walang bibig;
Ngumingiti nang tahimik.
Sagot: bulaklak
4
Bumubuka’y walang bibig;
Ngumingiti nang tahimik.
4
Sagot: bulaklak
Tubig na nagiging bato;
Batong nagiging tubig.
Sagot: asin
5
Palaisipan
19
 Anyong tuluyan na kalimitang gumigising
sa isipan ng mga tao upang bumuo ng
isang kalutasan sa isang suliranin.
 Manganaghulugan na sanay mag isip ang
sinaunang Pilipino.
Halimbawa:
1. Anong salita sa Diksyunaryo ang
palaging binabaybay ng mali?
Sagot: MALI
2. Ano ang makikita mo sa gitna ng
dagat?
Sagot: titik G
3.May mga buwan na mayroong 31
araw habang mayroon naming 30
araw. Ilan naman ang may 28 araw?
Sagot: lahat ng buwan
Sawikain
19
Sawikain
• Ito ang katutubong salitang
ginagamit natin para sa mga idyoma
(idioms)o ekspresyong idiomatiko
(idiomatic expressions).
Sawikain
• Ang sawikain ay isang salita o
pariralang ang mensaheng
inihahatid ay naiiba sa literal na
kahulugan ng salita o alinmang
salita sa parirala.
Lumagay sa tahimik
(magpakasal o mag-asawa)
Ibig nang lumagay sa tahimik ng
makasintahan sa taong ito
1
Lumuha ng bato
(lumuha nang sobra-sobra)
2
Panakip-butas
(Pamalit)
3
Kinain ng apoy
(nasunog)
4
Pabalat-bunga
(hindi katotohanan;
pakunwari)
5
Salawikain
Ang salawikain ay mga aral o
paalalang ang pagkakabuo
o pagbabalangkas ay may
sukat at tugma.
Salawikain
Ito ay nakaugalian nang sabihin at
nagsilbing batas at tuntunin ng
kagandahang asal ng ating mga
ninunong naglalayong mangaral at
umakay sa kabataan sa pagkakaroon
ng kabutihang asal.
Malapit ma’t di gugustuhin,
Kailan ma’y di mararating
,
1
Huwag kang
magtiwala sa ‘di mo
kakilala.
,
2
Angnaniwala sa sabi - sabi,
Walang bait sa sarili.
3
Kasabihan
19
Hindi gumagamit ng mga talinghaga.
Payak ang kahulugan.
Yaong ipinalalagay na mga sabihin ng
mga bata at matatandang na katumbas
sa tinatawag na
“Mother Goose Rhymes”
karaniwang ginagsmit as
o pagpuna sa kilos ng isang tao.
Halimbawa :
 Tulak ng bibig, kabig ng dibdib
putak, putak batang duwag
matapang ka’t nasa pugad
Bulong
19
Pahayag na may sukat at tugma
na kalimitang ginagamit na
pangkulam at pangontra sa
kulam, engkanto, at
masasamang espiritu.
Halimbawa:
Huwag magagalit, kaibigan,
aming pinuputol lamang ang sa
ami’y napag-uustusan.

ANG KARUNUNGANG BAYAN SA PILIPINAS.pptx