Audit 7

Audit 7

• 1.
  Аудитын түүвэр
• 2.
  Түүвэр шалгалтын тухайойлголт “АОУС 530” Аудитыг байнга иж бүрэн байдлаар явуулах нь аудитороос ихээхэн цаг, хүч, зардал шаардаж байдаг. Иж бүрэн шалгалт гэдэг нь шалгалтанд хамрагдвал зохих зүйлсийг 100 % хамруулан шалгалтыг гүйцэтгэнэ гэсэн үг. 1930-аад оноос аудитын шалгалтыг түүвэрлэх аргаар явуулах болсон ба үүнийг аудитад гарсан хувьсгал ч гэж нэрлэдэг.
• 3.
  Аудитын шалгалтын аргуудынтухай Аудитор дараах аргуудаас сонгож болно. Үүнд: (a) Бүх зүйлүүдийг сонгох (100% шалгалт); (b) Онцлог зүйлүүдийг сонгох, (c) Аудитын түүвэрлэлт
• 4.
  Тодорхойлолт Түүвэр шалгалтын аргагэдэг нь дансны бичилт болон ажил гүйлгээнүүдээс тусгай сонголт хийж олж авсан үзүүлэлтийн үндсэн дээр шалгалтыг гүйцэтгэж нийт бүтэц бүрэлдэхүүнд дүгнэлт өгөх зорилго бүхий арга юм. Өөрөөр хэлбэл шалгагдвал зохих зүйлсийг 100 хувиас доош хэмжээнд хамруулан шалгана.
• 5.
  Түүвэрлэлтийн утга ньнийт бүрэлдэхүүнийг (олонлогийг) төлөөлүүлэн сонголт хийж байгаа явдал юм. Өөрөөр хэлбэл нийт бүрэлдэхүүнд хийсэнтэй бараг л ижил дүгнэлт гарахаар тийм хэсгийг сонгон авч шалгана гэсэн үг. Энэдээс түүвэрт орсон хэсэг түүвэрт ороогүй хэсгээ төлөөлж чадахуйц байх шаардлагатай.
• 6.
  Олонлог: түүврийг сонгохнийт мэдээллийн хэмжээ юм. Тухайлбал ажил гүйлгээний ангилал эсвэл дансны үлдэгдэлд багтаж байгаа бүх зүйлс нь олонлогийг бүрдүүлнэ. Түүвэрлэх аргыг сонгох эсэх нь аудиторын шийдэх асуудал бөгөөд заавал түүвэрлэх аргыг хэрэглэ эсвэл тийм зүйлд түүврийг хэрэглэ гэсэн жор байхгүй.
• 7.
  Түүвэр шалгалтын аргууд Статистикийнарга: нийт бүтэц бүрэлдэхүүнээс сонголт хийхдээ статистик магадлалын онолыг ашиглахыг хэлнэ. Статистикийн бус арга: түүвэр хийхдээ статистик аргыг ашиглахгүй байхыг хэлнэ. Өөрөөр хэлбэл аудиторын мэдлэг туршлага мэдрэмжид үндэслэхийг хэлнэ.
• 8.
  Түүвэрлэлтийг явуулах үешат: • Түүвэрлэлтийг төлөвлөх • Түүвэрлэлтээ хийх • Аудитын шалгалтыг гүйцэтгэх • Үр дүнг тооцох Төлөвлөхдөө түүвэр аудитын эрсдэл хамгийн бага байх нөхцлийг бодолцоно. Түүвэрлэлтийн арга хийгдэх горим, хугацаа зэргийг төлөвлөнө.
• 9.
  Түүврийн сонголтын аргууд Санамсаргүйсонголт: Санамсаргүй сонголт гэдэг нь зүйл тус бүр сонгогдох ижил боломж, магадлалтай байдаг түүврийн арга юм. Жишээ нь: 1000 олонлогоос 5 зүйлийг сонгох хэрэгтэй бол сонгогдсон зүйлс нь 1, 2, 3, 4, 5 эсвэл 14, 15, 16, 999 байж болно.
• 10.
  Системтэй сонголт: Нэгэсвэл хоёр зүйлийг санамсаргүйгээр сонгож, харин санамсаргүй сонгосон зүйлс дээр түүврийн дундаж интервалыг нэмэх замаар бусад зүйлсийг сонгодог арга юм. Жишээ нь: 5 зүйл сонгох хэрэгтэй бөгөөд түүвэрлэлтийн дундаж интервал 200 бол сонгогдох зүйлс нь 14, 214, 414, 614, 814 байж болно.
• 11.
  Хэсгийн түүвэрлэлт: Энэаргаар олонлогийг хэд хэдэн хэсэгт хувааж, хэсэг тус бүрээс нэг зүйлийг санамсаргүйгээр сонгож авдаг. Жишээ нь: түүврийн дундаж интервал 200, түүврийн хэмжээ 5, нийт олонлог 1000 бол олонлогийг 1-200, 201-400, 401-600, 601-800, 801-1000 гэсэн хэсэгт хувааж хэсэг бүрээс нэг зүйлийг сонгож авдаг.
• 12.
  Эмх цэгцгүй системгүйтүүвэрлэлт: Энэ нь аудиторын үнэлгээ шийдэлд үндэслэн сонголт хийдэг арга тул шийдлийн түүврийн сонголт гэж бас нэрлэгддэг.
• 13.
  Түүвэр аудитын эрсдэл Түүвэрлэхаргыг хэрэглэснээр аудиторын дүгнэлт буруу болох магадлал юм. Түүвэр аудитын эрсдлийг түүврийн эрсдэл, түүврийн бус эрсдэл гэж 2 хуваана. Түүврийн эрсдэл гэж: түүвэрлэх аргаас болоод аудитын цар хүрээ хязгаарлагдмал болсноос үүдэлтэй эрсдэл юм. Ийм эрсдлийг дараах аргуудаар багасгаж болно.
• 14.
  а. Түүврийн хэмжээгихэсгэх б. Түүвэрлэх аргаа өөрчлөх. Түүврийн бус эрсдэл гэдэг нь: аудитын горимыг буруу хэрэглэсэн, тохиромжтой бус горим хэрэглэсэн зэргээс үүсэх эрсдэл юм. Мөн уламжлалт болон хяналтын эрсдлийг буруу үнэлснээс түүврийн бус эрсдэл үүсч болно.