Download to read offline
More Related Content
Similar to barayti ng wika lesson 1.pptx
barayti ng wika lesson 1.pptx
- 1. M G A BARAYTI NGWIKA “Mga barayti ng wika’y mahalagang matutuhan Makatutulong ito upang tayo’y higit na magkaunawaan.”
- 2. MAHALAGANG TANONG ▪ Bakitmahalagang matutuhang tanggapin at igalang ng isang tao ang iba’t- ibang barayti ng wikang ginagamit ng iba’t- ibang tao sa paligid? ▪ Sa paanong paraan maaring makatulong ang ganitong pagtanggap?
- 3. WHAT IF CONVOLAHAT THE PEOPLE HERE IN ‘PINAS? MAGNANAKAW: Holdap, make bigay all your thingies! Don’t make galaw or I will make tusok you! PULIS: Make suko, we made you napapaligiran!
- 4. WHAT IF CONVOLAHAT THE PEOPLE HERE IN ‘PINAS? IMPEACHMENT TRIAL: You are so asar! I’m galit na to you! REYALISTA: Let’s make baka, don’t be takot! Don’t be sossy, join the rally!
- 5. WHAT IF CONVOLAHAT THE PEOPLE HERE IN ‘PINAS? NEWS CASTER: Oh my gosh, I have hot balita to everyone! PARI: You’r so bad, see ka ni God!
- 6. WHAT IF CONVOLAHAT THE PEOPLE HERE IN ‘PINAS? KARPINTERO: Can I hammer the pokpok? COSTUMER: Pa- buy ng water, yung naka shachet!
- 7. WHAT IF CONVOLAHAT THE PEOPLE HERE IN ‘PINAS? PASAHERO 1: Sir, payment! PASAHERO 2: Manong, faster please! I’m nagmama-hurry!
- 8. WHAT IF CONVOLAHAT THE PEOPLE HERE IN ‘PINAS? TSISMOSA 1: I was like this, he was like all that, and I was like what’s your problem? TSISMOSA 2: OMG that is like sooo bad!
- 9. WHAT IF CONVOLAHAT THE PEOPLE HERE IN ‘PINAS? TSISMOSA 1: I was like this, he was like all that, and I was like what’s your problem? TSISMOSA 2: OMG that is like sooo bad!
- 10. WHAT IF CONVOLAHAT THE PEOPLE HERE IN ‘PINAS? MAGTATAHO: Taho! Make bili na while it;s init. I’ll make it with extra sago! BUMILI NG TAHO: It is sarap? Pwede pa- have?
- 11. WHAT IF CONVOLAHAT THE PEOPLE HERE IN ‘PINAS? PULUBI: Knock- knock, pa- beg! JANITOR: Ekkk! Kill the ipis, please don’t step on it ha, I don’t like to feel sound!
- 12. PALAWAKIN PA NATIN 1.Anokaya ang mangyayari kung sa ganitong paraan ng pagsasalita ang lahat ng mga Pilipino? Ipaliwanag. 2.Paano kaya kung ang newscaster ka na ng isang respetadong news and public affairs program sa telebisyon subalit ganito ka magsalita: “Oh my gosh, I have hot balita to everyone!” Paano maaapektuhan nito ang kredibilidad mo bilang newscaster?
- 13. ALAM M O BA? ▪Ang wika ay namamatay o nawawala rin. Mangyari ito kung hindi naa ginagamit at nawala na ang pangangailangan dito ng linguwistikang komunidad na dating gumagamit nito. ▪ Maari ding namatay ang wika kapag marami nang tao ang nandayuhan sa isang lugar at napalitan na ang salitang dala nila ang mga dating salita sa lugar. ▪ Minsan nama’y may mga bagong salitang umusbong para sa isang bagay na higit na ginagamit ng mga tao kaya’t kaluna’y nawawala o namamatay na ang orihinal na salita para rito.
- 14. Homogenous at Heterogeneousna Wika ▪ Homogenous Ito ang pare- parehong magsalita ang lahat na gumagamit ng isangwika. Heterogeneous Ito ang pagkaiba- iba ng wika sanhi ng iba’t- ibang Sali panlipunan tulad ng edad, hanapbuhay o trabaho, antas ng pinag- aralan, kalagayang lipunan, rehiyon o lugar, pangkat- etniko o tinatawag ding etnolingguwistikong komunidad.
- 15.
- 16. DAYALEK ▪ Ito angbarayti ng wika na ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao mula sa isang partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon, o bayan. ▪ Maaring gumamit ang mga tao ng isang wikang katulad ng sa iba pang lugar subalit naiiba ang punto o tono, may magkaibang katawagan para sa iisang kahulugan, iba ang gamit ng salita para sa bagay, o magkaiba ang pagbuo ng mga pangungusap na siyang nagpapaiba sa dayalek ng lugar sa iba pang lugar.
- 17. DAYALEK Halimbawa: Ang isang bisayangnagsasalita ng Tagalog o Filipino ay may tonong hawig sa Bisaya at gumagamit ng mga leksikon o ilang bokabularyong may pinagsamang Tagalog at Bisaya na tinatawag ding “TagBis”. Pinapalitan ang panlaping “um” ng “mag” ▪MAGkain tayo sa mall- (Tagalog-Bisaya) ▪“kUMain tayo sa mall- (Tagalog sa Maynila)
- 18.
- 19. IDYOLEK Ito ang dayalekna sinasalita ng pangkat ng mga tao na mayroong pansariling paraan ng pagsasalita ang bawat isa. Napatunayan nito na hindi homogenous ang wika sapagkat may pagkakaiba ang paraan ng pagsasalita ng isang tao sa iba pang tao batay na rin sa kaniya- kanyang inbidwal na estilo o paraan ng paggamit ng wika kung saan higit siyang komportableng magpahayag.
- 20. Ilang k il a l a na Gumagamit ng I dyolek MARC CLOGAN- kilalasa paggamit ng makatutugmang salita sa mga nakatatawangpahayag. PabebeGirls- Noli DeCastro- Mike Enriquez- Nakilala at ginaya nang marami sa nausong dub smash dahilsa kanilang “pabebeng”idyolek. “Magandang gabiBayan” “Hindi kayotatantanan” MarengWennie- “Bawalang pasaway kay MarengWennie KrisAquino- “Aha,ha,ha!Nakakaloka!Okey!Darla”. Ruffa Mae Quinto”To the highest levelna talaga itoh!” Donya Ina(MichaelV) “Anak, paki- explain.Labyu”
- 22. Pen pen desarapen De kutsilyo, de almasen Haw, haw de karabaw de batuten Sayang pula, tatlong pera Sayang puti, tatlong salapi Sipit namimilipit Ginto’t pilak Sa tabi ng dagat Pen pen de chervaloo De kemerloo de eklavoo Hao hao de chenelyn de batuten Shoyang fula, talong na fula Shoyang fute, talong na mafute Sriti dapay iipit Goldness filak chumochurva Sa tabi ng chenes
- 23. Bubuka ang bulaklak Papasokang Reyna Sasayaw ng Cha- cha Ang saya- saya Boom tiyaya boom Tiyayaboom yeh! yeh Boom tiyaya boom Tiyayaboom yeh! Yeh! Bubukesh ang floweret Jojosok ang reynabelz Shochurva ng chacha Pa jempot jempot fah Boom tiyayavush tiyayabush chenes Boom tiyayavush tiyayabush chenes
- 24.
- 25. SOSYOLEK Ito ang barayting wikang nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimesiyong sosyal ng mga taong gumagamit ng wika. Kapansi- pansin ang mga tao nagpapangkat- pangkat batay sa ilang katangian tulad ng kalagayang panlipunan, paniniwala, oportunidad, kasarian, edad,atbp. Magka- iba ang barayti ng nakapag- aral sa hind; ng babae o sa lalaki; ng matanda sa mga kabataan; ng may kaya sa mahirap; ang wika ng tindera sa palengke at iba pang pangkat.
- 26. SOSYOLEK ▪Ayon kay Rubrico(2009), ang sosyolek ay isang mahusay na palatandaan ng istrapikasyon ng isang lipunan, na siyang nagsasaad sa pagkakaiba ng paggamit ng wika ng mga tao na nakapaloob dito batay sa kaniang katayuan sa lipunan at sa mga grupo na kanilang kinabibilangan.
- 27. Mga Sosyolek naWika 1. Wika ng Beki o Gay Lingo Ito’y isang halimbawa ng grupong nais mapanatili ang kanilang pagkakakilanlan kaya naman binago nila ang tunog o kahulugan ng salita. Halimbawa: churchchill-sosyal Indiana Jones- nang- indyan bigalou- Malaki Givenchy- pahingi Juli Andrew-Mahuli
- 29. Mga Sosyolek naWika 2. Coñoc (Coñoctic oConyospeak) Ito isang baryant ngTaglish na may ilang salitang Ingles na I nihalo sa Filipino kaya’t masasabing codeswitching na nagyayari. Naririnig sa mga kabataang may kaya at nakapag-aral sa eksklusibong paaralan. Halimabawa: Kaibigan 1:Let’s make kain na. Kaibigan 2:Wait lang. I’mcallingAna.
- 30.
- 31. Mga Sosyolek naWika 3. JOLOGS 0“JEJEMON” Ito ay nagmula saltang “jejeje”na isang paraan ng pagbaybay ng “hehehe”at ng salitang Hapon na”pokemon”. Ito ay nakabatay sa wikang Ingles at Filipinosubalit isinusulat nang may pinaghaha- halong numero, simbolo, at Malaki at maliit ang tinatawag na titikkayat mahirap o intindihin lalona hindi pamilyar na jejetyping. Halimbawa:Nandito na ako- “D2 na me’ MuZtaH iMisqcKyuH aQcKuHh iT2h - “Kamusta?” - “Imissyou” - “Akoito”
- 32. Mga Sosyolek naWika 4.JARGON Ito ang mga natatanging bokabularyo ng partikular na pangkat ay may pagkilala sa kanilang trabaho o gawain. Halimbawa: Exhibit,Appeal, Compliant (Abogado)
- 33.
- 34. ETNOLEK ETNOLEK Ang salitang itoay nagmula sa etniko at dayalek na taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi na ng kanilang pagkakakilanlan ng isang pangkat-etniko. Halimbawa: Vakkul- Pantakip sa ulo Bulanon- full moon Kalipay- tuwa o ligaya Palangga- mahal ominamahal
- 35.
- 36. REGISTER ▪ Ito angbarayti ng wika kung saan naiiangkop ng isang nagsasalita ang uri ng wikang ginamit niya sa sitwasyon at sa kausap. ▪ Nagagamit ng nagsasalita ang pormal na tono ng pananalita kung ang kausap niya ay isang taong may mataas na katungkulan o kapangyarihan, nakakatanda, o hindi niya masyadong kakilala. ▪ Pormal na wika ang ginagamit sa mga pormal na pagdiriwang o pangyayari tulad ng pagsimba o pagsamba, sa mga seminar o pagpupulong, sa mga talumpati, sa korte, sa paaralan atbp. ▪ Di- pormal na pagsalita naman ang ginagamit kapag ang kausap kaibigan, malalapit na pamilya, mga kaklase, o mga kasing edad, at matagalna kakilala.
- 37. BARAYTI NG WIKA ▪PIDGINo CREOLE
- 38. CREOLE O PIDGIN ▪Pidgin ang tawag sa umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na “nobody’s native language” o katutubong wika na di pag- aari ninuman. ▪ Nangyari kapag may dalawang taong nakikipag- usap subalit pareho silang may magkaibang unang wika kaya’t ‘di magkaintindihan dahil hindi nila alam ang wika ngisa’t- isa. E.g. ikaw aral buti para ikaw kuha taas grado (mag-aral la Mabuti para makakuha ng mataas na grado) ▪ Creole naman ang tawag sa wikang nagmula sa isang pidgin at naging unang wika ng mga batang isinilang sa komunidad kapag ito’y nabuo hanggang sa magkaroon ng pattern o mga tuntuning sinusunod ng karamihan.
- 39. HALIMBAWA NG CREOLE -Mi nombre ( ang pangalan ko) - Di dinde lugar to? (taga saan ka?) - Buenas noches (magandang gabi)