Zer da birusinformatikoa?
 Birusak nahi ez ditugun ondorio kaltegarriak eragiteko gure
ordenagailuetan hainbat modutara sartzen diren programa
informatikoak dira. Birus bat gure Pc-an sartzen den
bakoitzean, infekzio bat gertatu dela esango dugu.
3.
Zein motatako kalteeta ondorioak
dakartzaten birus informatikoek?
 Birus informatikoakordenagailuetan sartzen dira programak eta
fitxategiak kutsatzen eta kontaktuan egon den sistema guztiak
kutsatzen ditu. Baina kasu batzuetan kalteak berehala ez dira
agertzen lo egiten dutelako eta kalteak denbora asko pasatu eta
gero agertu ahal dira.
4.
Zeintzuk dira birusgarrantzitsuak eta
haien ezaugarriak.
 - Kalteak era askotakoak izan daitezke. Kalte gorriak egin
dituzten birusak, ordenagailua blokeatzen egiten du eta gure
ordenagailuaren informazio guztia ezabatzen du. Birusak, gu
konturatu gabe informazio guztia ezabatu ahal du. Birusa ezin
dio Hardwarerari kalte egin, baina softwerari noski kalte egin
ahal diola. Beste birus batzuk, dokumentuari kontrazeinu bat
esartzen diote eta nola erabiltzailea ez daki kontrazeinu hori,
dokumentua zabaldu ezinik geratzen da. Eta beste batzuk gure
fitxategiko datuak aldatzen egiten ditu.
5.
Zeintzuk dira harrak?
 Harrak, software gaiztoa adierazten du. Programa
hauek konputagailuaren, konputagailu-sarearen,
erabiltzailearen informazioa eta abar biltzen dute helburu
gaiztoekin.
6.
Zer dira birustroiarrak?
 Troiarrak, Troiako zaldi edo troiako konputagailu-
sareen arloan bi txandatako erasoaren egitura
duen malwarea da. Izena Homeroren olerkiaren arabera
eman zitzaion, Troiako gerran eginiko erasoa gogoratuz.
Honek bi akzio egiten ditu ordenagailuan:
Lehenengoan, Troiako zaldiak, hau da “etsaiaren” programak,
sareko defentsak gainditzen ditu.
Bigarrenean, programa gaitzen da eta bere traidore lana egiten
hasten da. Lan hau edozer izan daiteke: segurtasun perimetrotik
datuak bidali, informazioa deuseztatu eta sistemaren
funtzionamendua ez-egonkortzen du.
7.
Nola kutsatzen etazabaltzen dira
birus informatikoak?
 Ordenagailu baten barruan honako elementu hauek kutsatzen
dira normalean: programak , fitxategiak eta batzuetan sistema
eragilea bera ere bai.Bi kutsadura mota handiak daude:
 -Lehenengoan erabiltzailea momentu batean gauzatu edo
onartzen du birusaren instalazioa nahi gabe.
 -Bestean, programa maltzurrak interneteko saretik zabaltzen
dira.
Bi kasuetan, infektatuta dagoen sistema operatiboak, portaera
ezohizkoak izaten hasten da. Portaera hauek dira arazoa dugula
esaten digutena eta sistema bizkortzen lagunduko digutena.
Birus sortzaileek azkarrago hedatzen diren metodo berriak
biltzen jarraitzen dute.
8.
Zeintzuk dira hartubeharreko
neurriak infekzioa ez jasateko?
 Hauek dira hartu behar diren neurriak birus bat ez hartzeko:
 -Saihestu interneten seguruak ez diren tokitatik programak
deskargatzea.
 -Chat edo berri-taldeetan zaudenean eskatu ez dituzun
fitxategiak ez onartu
 -Konprimituatako fitzategien edukia aztertu
 -Birusak izan ditezkeen ekintza susmagarrien aurrean adi-adi
egon
 -Birusetatik babesteko politikarako normalean erabiltzen
dituzun aplikazioen segurtasun-aukerak gehitu
 -Aldizka, seguratsun kopiak egin.
 -Beti software legala erabili.
9.
Antibirus garrantzitsuenak.
 Antibirusak birus informatikoak eta beste programa gaizto
batzuk detektatzeko eta ezabatzeko funtzioa dituzten programak
dira. Antibirus garrantsitzuenak dira:
 Firewall edo Suebakiak: Aktibitatearekin zerikusirik ez duten
programak ezabatzen ditu. Sarearen erabiltzaileen sarrerak
monitorizatua edukitzeak arriskua eman dezaketen software
instalazioak murriztean datza. Suebakiek, beste pertsona baten
ekipotik zure ekipora sartzen da.
 Antiespia edo Antispyware: Birus Hauek, ordenagailuan
iskutatutak dauden programa espiak deskubritzen eta ezabatzen
egiten ditu.
10.
Beste motako internetekoarriskuak
 Arrisku hauek daude interneten:
- Ziberbullying, Grooming eta phishing.
11.
Grooming
 - Grooming: Heldu batek Interneten nahitaz ume bati,
lagunarteko harreman sexual gogobetetasuna lortzeko,
ziurrenik, seme-alabak edo, nahiz eta prestaketa sexu-
harreman erotiko edo pornografikoak irudiak haurren
tratu txarren bidez.
12.
Ziberbullying
- Ziberbullying: Informaziohala nola, posta elektronikoa eta
komunikabideetan erabiltzen da, gizarte-sareak, blogak,
berehalako mezularitza, testu-mezularitza, telefono
mugikorrak, pertsona edo talde bat eraso pertsonalak edo
beste bide bidez jazartzeko.
13.
Phishing
- Pishing: Norbaitbeste pertsona baten identitatea hartzea eta
pertsona horren nortasuna bereganatzea da.