การบริหารความเสี่ยง
นพ.นวนรรน ธีระอัมพรพันธุ์
รองคณบดีฝ่ายปฏิบัติการ
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
9 กุมภาพันธ์ 2565
1. เพื่อให้ผู้ประสานงานด้านความเสี่ยงทราบนโยบาย ทิศทาง และ
แนวทางการบริหารความเสี่ยงของคณะฯ
2. เพื่อให้ผู้ประสานงานด้านความเสี่ยงเข้าใจและสามารถบริหาร
จัดการความเสี่ยงในบริบทของตนเองได้อย่างถูกต้องเหมาะสม
3. เพื่อให้การบริหารความเสี่ยงด้านต่าง ๆ ของคณะฯ เป็นไปอย่างมี
ประสิทธิผลและประสิทธิภาพ ทาให้คณะฯ ประสบความสาเร็จใน
การบริหารและดาเนินงานด้านต่าง ๆ อย่างยั่งยืน
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 2
วัตถุประสงค์
• ความเป็นไปได้ที่จะเกิดเหตุการณ์บางอย่างขึ้น
• “Risk is the possibility of something bad
happening.” (Wikipedia)
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 3
ความเสี่ยง (Risk) คืออะไร
ความเสี่ยง
(Risk)
สาเหตุ
(Cause)
ผลกระทบ
(Consequence)
• ความเสี่ยง คือสิ่งที่ยังไม่เกิด แต่ถ้าเกิดอาจส่งผลกระทบ
บางอย่างกับองค์กร จึงต้อง “บริหารจัดการ”
• ปัญหา คือสิ่งที่เกิดขึ้นแล้ว และจะส่งผลกระทบต่อองค์กร
จึงต้อง “แก้ไข”
• ความเสี่ยง (Risk) ≠ ปัญหา (Problem)
• การบริหารความเสี่ยง (Risk Management) ≠ การจัดการ
แก้ไขปัญหา (Problem Solving)
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 4
ความเสี่ยง (Risk) vs. ปัญหา (Problem)
• ความเสี่ยง (ที่อาจเกิดขึ้น) อาจมาพร้อมโอกาสที่จะได้
ผลตอบแทนที่ดี (positive benefits/returns) (ที่อาจมา
ควบคู่กัน)
• “การลงทุนมีความเสี่ยง”
• ถ้าไม่อยากเสี่ยง ก็ไม่ต้องลงทุน
• แต่ถ้าไม่ลงทุน ก็จะไม่มีโอกาสได้กาไรเป็นกอบเป็นกา
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 5
มอง “ความเสี่ยง” อย่างเข้าใจ
• ความเสี่ยง จึงไม่ใช่สิ่งที่แย่เสมอไป
• การ “กาจัดความเสี่ยง” ให้หมดไป ไม่ใช่สิ่งที่ดีเสมอไป
• การกาจัดความเสี่ยงให้หมดไป อาจต้องใช้ทรัพยากรและ
พลังงานมหาศาล
• การกาจัดความเสี่ยงให้หมดไป อาจนาไปสู่การเสียโอกาส
บางอย่าง
• เราอาจไม่สามารถกาจัดความเสี่ยงบางอย่างให้หมดไปได้
หากเรายังคงดาเนินงานในพันธกิจต่างๆ ขององค์กรอยู่
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 6
มอง “ความเสี่ยง” อย่างเข้าใจ
• ระดับความเสี่ยงที่องค์กรยอมรับได้ ในการดาเนินงานหนึ่ง ๆ
ก่อนที่องค์กรจะเห็นว่าจาเป็นต้องลดความเสี่ยง
• Risk Appetite ขององค์กร จะเป็นตัวกาหนดว่าองค์กรจะ
สามารถแสวงหาโอกาสได้รับผลตอบแทน (ที่มาพร้อมกับ
ความเสี่ยง) โดยยอมรับผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากความ
เสี่ยงนั้น ๆ ได้มากน้อยเพียงใด
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 7
รู้จัก “Risk Appetite”
• Strategic Risk (ความเสี่ยงด้านกลยุทธ์)
• ความเสี่ยงจากการกาหนดแผนกลยุทธ์และแผนการดาเนินงานไม่
เหมาะสม หรือการนาแผนไปปฏิบัติไม่เหมาะสมหรือไม่มีประสิทธิภาพ
• Operational Risk (ความเสี่ยงด้านการดาเนินงาน)
• ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากกระบวนการทางานปกติ (operations)
ขององค์กร
• Financial Risk (ความเสี่ยงด้านการเงิน)
• Compliance Risk (ความเสี่ยงด้านการปฏิบัติตาม
กฎระเบียบ)
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 8
ประเภทของความเสี่ยง (Types of Risk)
การบริหารความเสี่ยงคณะฯ
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 9
COSO ERM 2004
COSO ERM 2017
กระบวนการบริหารความเสี่ยง
Risk
Identification Risk
Assessment
Risk
Management
Risk
Monitoring &
Evaluation
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 10
ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ 20 หลักการ
มาตรฐานสากล
COSO - Enterprise Risk Management Integrating
with Strategy and Performance (2017)
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
ขั้นตอนการบริหารความเสี่ยง
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 11
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 12
การระบุความเสี่ยง
(Identification Risk)
Who is involved ?
ผู้ปฏิบัติงาน หัวหน้างาน ผู้บริหารส่วนงาน
ประชุมร่วมทุกกลุ่มงาน/คณะทางาน
ระบุความเสี่ยง (O,F,C)
ระบุความเสี่ยง (S)
และพิจารณา O,F,C
ในงานที่รับผิดชอบ
พิจารณา (S,O,F,C)
ทุกพันธกิจ/งาน
พิจารณา S,O,F,C
และระบุความเสี่ยง (S)
ในภาพของส่วนงาน
เครือข่ายการบริหารความเสี่ยง
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 13
 พิจารณาวิเคราะห์ความเสี่ยงจากพันธกิจหลัก และพันธกิจสนับสนุนของส่วนงาน /หน่วยงาน ที่สอดคล้องกับยุทธศาสตร์
ของมหาวิทยาลัย ยุทธศาสตร์ของคณะฯ โดยคานึงถึงการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมภายนอก และภายในร่วมด้วย
พ.ร.บ.การอุดมศึกษา
พ.ศ. 2562
พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูล
ส่วนบุคคล พ.ศ. 2562
นโยบายและยุทธศาสตร์
การวิจัยของชาติ
กลุ่มประชากร
Changes in consumer
ทักษะแรงงาน
Post COVID-19
New Normal
ตัวอย่าง External Factors ที่เกี่ยวข้อง
การระบุความเสี่ยง
(Identification Risk)
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 14
 วิเคราะห์ความเสี่ยงให้ครอบคลุมทั้ง 4 ประเภทความเสี่ยง ประกอบด้วย ด้านกลยุทธ์ (Strategic Risk) ด้านการดาเนินงาน
(Operational Risk) ด้านการเงิน (Financial Risk) และด้านการปฏิบัติตามกฎระเบียบ (Compliance Risk)
ประเภทของความเสี่ยง
ความเสี่ยงด้านกลยุทธ์
(Strategic Risk)
ยุทธศาสตร์/พันธกิจหลักขององค์กร (Core Activity) ได้แก่
การศึกษา
การวิจัย (Research Projects)
การบริการวิชาการ
การบริการสุขภาพ
ความเสี่ยงด้านการปฏิบัติตามกฎระเบียบ
(Compliance Risk)
กฎหมาย/กฎระเบียบ/ข้อบังคับที่เกี่ยวข้องกับ
การดาเนินงานในพันธกิจต่างๆ ของส่วนงาน
หากไม่ปฏิบัติตามอาจส่งผลกระทบในระดับรุนแรง และกระทบต่อ
ชื่อเสียงภาพลักษณ์ของส่วนงานและมหาวิทยาลัย
ความเสี่ยงด้านการดาเนินงาน
(Operational Risk)
Work Flow/Process
ระบบปฏิบัติการหลักขององค์กร
ระบบงานสนับสนุน เช่น งานทรัพยากรบุคคล
งานการเงิน/บัญชี/พัสดุ เป็นต้น
ความเสี่ยงด้านการเงิน
(Financial Risk)
ให้มองในมิติที่เป็น Strategic โดยพิจารณาจากยุทธศาสตร์ของ
องค์กรที่เกี่ยวข้องกับ
สภาพคล่องทางการเงิน
ความมั่นคงทางการเงิน
ความอยู่รอดขององค์กร
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 15
 การวิเคราะห์และประเมินความเสี่ยงของการดาเนินงานที่อาจก่อให้เกิดการทุจริต (Fraud) หรือก่อให้เกิดการขัดกันระหว่าง
ผลประโยชน์ส่วนตนกับผลประโยชน์ส่วนรวม (Conflict of Interest) ตามแนวทางการประเมินคุณธรรม
และความโปร่งใสในการดาเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (ITA)
ระเบียบหรือแนวปฏิบัติเรื่อง “ธรรมาภิบาล”ของมหาวิทยาลัยมหิดล
 ประกาศมหาวิทยาลัยมหิดล เรื่อง นโยบายต่อต้านคอร์รัปัั่น (Anti - corruption Policy)
พ.ศ. 2559
 ประกาศมหาวิทยาลัยมหิดล เรื่อง นโยบายคุณธรรมและความโปร่งใสในการดาเนินงานของ
มหาวิทยาลัยมหิดล
 นโยบายความขัดแย้งทางผลประโยัน์ของมหาวิทยาลัยมหิดล
 มาตรการป้องกันการรับสินบน และการขัดกันระหว่างผลประโยัน์ส่วนตนกับผลประโยัน์
ส่วนรวม พ.ศ. 2562
 มาตรการลดการใั้ดุลยพินิจในการปฏิบัติหน้าที่ พ.ศ. 2562
 มาตรการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย พ.ศ. 2562
 มาตรการเผยแพร่ข้อมูลต่อสาธารณะเพื่อส่งเสริมความโปร่งใสในการจัดซื้อจัดจ้าง พ.ศ. 2562
คู่มือธรรมาภิบาลมหาวิทยาลัยมหิดล
การเปิดเผยข้อมูลตามแนวทางการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใส
ในการดาเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (ITA)
https://op.mahidol.ac.th/rm/risk_management/fraud_risk
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 16
 กาหนดให้หน่วยงานนาเหตุการณ์ความเสี่ยงที่อยู่ในระดับความเสี่ยงสูง (โซนสีส้ม) และระดับความเสี่ยงสูงมาก (โซนสีแดง)
มาจัดทาแผนบริหารจัดการความเสี่ยงเพื่อกาหนดแนวทางการจัดการความเสี่ยงที่เหมาะสม และรายงานผล
การบริหารจัดการความเสี่ยงตามแผนฯ ต่อคณะฯ ทุก 6 เดือน
ความถี่ของการเกิดเหตุการณ์ความเสี่ยง
ในอดีต และโอกาสที่จะเกิดขึ้นในอนาคต
ความรุนแรงของเหตุการณ์ความเสี่ยง
ที่หากเกิดขึ้นแล้วจะส่งผลกระทบในด้านต่างๆ
โอกาสเกิด (Likelihood)
ผลกระทบ (Impact)
การประเมิน...ระดับความเสี่ยง
ให้พิจารณาใน 2 มิติ
การวิเคราะห์และการประเมินความเสี่ยง
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 17
เกณฑ์การประเมินโอกาสเกิด (Likelihood)
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 18
เกณฑ์การวัดผลกระทบ (Impact) 4 ด้าน
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 19
ตารางแสดงระดับความเสี่ยง
ตารางแนวทาง
การบริหารจัดการความเสี่ยง
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
• เลือกกลยุทธ์ในการจัดการความเสี่ยง (risk management
strategy) ที่เหมาะสมกับ risk appetite ขององค์กร
• ระบุ Existing Controls ที่มีอยู่ ที่ใั้จัดการความเสี่ยงนั้น
• ประเมินระดับความเสี่ยงที่เหลืออยู่ (Residual Risk)
• หากระดับความเสี่ยงสูงเกินระดับที่ยอมรับได้ หรือสูงกว่า
risk appetite ให้ระบุ Control Activities ที่จะทาเพิ่มใน
แผนการจัดการความเสี่ยง
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 20
แผนการจัดการความเสี่ยง (Risk Management Plan)
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 21
Inherent Risk vs. Residual Risk
Residual Risk = (Inherent Risk) – (Risk Reduction due to Existing Controls)
Background vector created by upklyak - www.freepik.com
Risk of Fall = Likelihood x Impact
Inherent Risk of Fall = Likelihood x Impact without any existing controls
Residual Risk of Fall = Likelihood x Impact with existing controls
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 22
Inherent Risk vs. Residual Risk
Residual Risk = (Inherent Risk) – (Risk Reduction due to Existing Controls)
Inherent Risk
Residual Risk
Control Activities
Risk Appetite
Expected Residual
Risk after Control
Activities
Existing Controls
• เราใั้ KRIs ในการติดตาม (monitor) และประเมินผล
(evaluate) ประสิทธิผลของการจัดการความเสี่ยง
• ควรมี leading indicator ที่ส่งสัญญาณให้เห็นแนวโน้มของ
ประสิทธิผลของการจัดการความเสี่ยงล่วงหน้าได้ทันการ
• ไม่ควรมีแต่ lagging indicator ที่แสดงถึง “ผล” ที่เกิดขึ้น
หลังจากเวลาผ่านไปนานพอสมควร
• KRI ที่ดี จะส่งสัญญาณล่วงหน้าว่าการจัดการความเสี่ยงทาได้ดี
หรือไม่ดี และั่วยให้เราปรับแผนการจัดการความเสี่ยงได้ทันการ
• มี burden ในการเก็บข้อมูลไม่มากนัก
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 23
Key Risk Indicator (KRI) ที่ดี
Risk Monitoring Process
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 24
Process Output
Input
ความเสี่ยง
และแผนการจัดการความเสี่ยงคณะฯ
ผลการจัดการความเสี่ยง
ครั้งที่ 1 ต.ค.-มี.ค.
ครั้งที่ 2 เม.ย.-ก.ย.
Risk Management
Report
RM ติดตาม
ผลการ
จัดการฯ
RC จัดทาตาม
แผนฯ
ความเสี่ยง
รองคณบดีที่
รับผิดชอบ
พิจารณา/
อนุมัติ
นาเสนอ
RMC + คกก.
ประจาคณะฯ
① ② ③ ④
การติดตามผลการจัดการการความเสี่ยง
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 25
ประโยชน์จากการบริหารความเสี่ยง
การบริหารความเสี่ยงทั่วทั้งองค์กรตามกรอบ COSO - ERM version 2017 ไม่ใช่เป็นเครื่องมือการจัดการเพื่อสนับสนุน
ให้การดาเนินงานบรรลุวัตถุประสงค์และเป้าหมายเท่านั้น แต่ยังช่วยให้เกิดประโยชน์ต่อองค์กร....ดังนี้
ที่มา: Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission(COSO).2017. Enterprise Risk Management Integrating with Strategy and Performance Executive Summary.
retrieve from https://www.coso.org/Pages/default.aspx. 10/5/2017 (คัดลอกและตัดบางส่วน
เพิ่มการไขว่คว้าโอกาส เพื่อสร้างคุณค่าให้เพิ่มขึ้นในองค์กร
โดยจะพิจารณามุมมองเชิงบวกและลบอย่างสมเหตุสมผล
ทาให้เกิดความมั่นใจเพื่อตัดสินใจเชิงรุกเพื่อออกผลิตภัณฑ์
บริการแก่ลูกค้าได้ก่อนคู่แข่ง
ช่วยลดผลกระทบเชิงลบจากเหตุการณ์ไม่คาดหวัง ลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จาเป็น
ในการควบคุมกิจกรรมที่ไม่ควรจะควบคุม และเพิ่มกาไรจากการมีมาตรการ
เชิงรุกหรือออกผลิตภัณฑ์ใหม่เสนอลูกค้าจากการไขว่คว้าโอกาสต่าง ๆ
ช่วยลดการดาเนินงานที่จะเบี่ยงเบนจากเป้าหมาย โดยไม่จาเป็น
ต้องขจัดปัจจัยเสี่ยงให้หมดไป แต่จะควบคุมความเสี่ยงให้อยู่ในระดับ
ที่ยอมรับได้ ขณะเดียวกันจะแสวงหาโอกาสทางธุรกิจให้มากที่สุด
ทาให้องค์กรมีความยืดหยุ่นในการปรับตัว โดยเฉพาะการปรับตัว
ในระยะยาว และไม่เพียงแต่เพื่อให้องค์กรอยู่รอดเท่านั้น ยังช่วยให้
รอดพ้นจากวิกฤติที่ภัยคุกคามสาคัญ (crisis) ด้วย
ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
Workshop
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 26
(สาหรับ Online) จัดกลุ่ม Breakout Room จานวน 7 กลุ่ม
ผู้เข้าร่วมอบรมจะถูกเชิญเข้ากลุ่มโดยการตั้งกลุ่มไว้ล่วงหน้าแล้ว
เมื่อได้รับการเชิญขอให้ทุกท่านกด Join เพื่อเข้ากลุ่ม
(สาหรับ On-site) จัดกลุ่มย่อย จานวน 2 กลุ่ม
ผู้เข้าร่วมอบรมสามารถกรอกข้อมูลสาหรับทา Workshop
ที่กาหนดไว้ให้ได้เลย
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 27
ตัวอย่างเอกสารใน
Workshop
ขอให้ผู้เข้าอบรมที่เข้ากลุ่มย่อยแล้ว
กดเปิด Link เอกสารสาหรับการทา Workshop
ที่นักบริหารความเสี่ยงประจากลุ่มส่งให้
ในั่องแัทของแต่ละกลุ่มย่อยค่ะ
ขั้นตอนการทา Workshop
1. กาหนดความเสี่ยงและกิจกรรมควบคุมที่มีอยู่ในปัจจุบันไว้ให้แล้ว ในเอกสาร
Workshop
2. วิเคราะห์ Root Cause, กาหนด KRI (Leading หรือ Lagging KRI)
3. วิเคราะห์โอกาส ผลกระทบ และพิจารณาว่าควรจัดการความเสี่ยงเพิ่มเติม
หรือไม่? อย่างไร?
4. ทุกคนสามารถกรอกในเอกสารสาหรับทา Workshop พร้อมกันได้เลย
งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 29

การบริหารความเสี่ยงคณะฯ (February 9, 2022)

  • 1.
  • 2.
    1. เพื่อให้ผู้ประสานงานด้านความเสี่ยงทราบนโยบาย ทิศทางและ แนวทางการบริหารความเสี่ยงของคณะฯ 2. เพื่อให้ผู้ประสานงานด้านความเสี่ยงเข้าใจและสามารถบริหาร จัดการความเสี่ยงในบริบทของตนเองได้อย่างถูกต้องเหมาะสม 3. เพื่อให้การบริหารความเสี่ยงด้านต่าง ๆ ของคณะฯ เป็นไปอย่างมี ประสิทธิผลและประสิทธิภาพ ทาให้คณะฯ ประสบความสาเร็จใน การบริหารและดาเนินงานด้านต่าง ๆ อย่างยั่งยืน งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 2 วัตถุประสงค์
  • 3.
    • ความเป็นไปได้ที่จะเกิดเหตุการณ์บางอย่างขึ้น • “Riskis the possibility of something bad happening.” (Wikipedia) งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 3 ความเสี่ยง (Risk) คืออะไร ความเสี่ยง (Risk) สาเหตุ (Cause) ผลกระทบ (Consequence)
  • 4.
    • ความเสี่ยง คือสิ่งที่ยังไม่เกิดแต่ถ้าเกิดอาจส่งผลกระทบ บางอย่างกับองค์กร จึงต้อง “บริหารจัดการ” • ปัญหา คือสิ่งที่เกิดขึ้นแล้ว และจะส่งผลกระทบต่อองค์กร จึงต้อง “แก้ไข” • ความเสี่ยง (Risk) ≠ ปัญหา (Problem) • การบริหารความเสี่ยง (Risk Management) ≠ การจัดการ แก้ไขปัญหา (Problem Solving) งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 4 ความเสี่ยง (Risk) vs. ปัญหา (Problem)
  • 5.
    • ความเสี่ยง (ที่อาจเกิดขึ้น)อาจมาพร้อมโอกาสที่จะได้ ผลตอบแทนที่ดี (positive benefits/returns) (ที่อาจมา ควบคู่กัน) • “การลงทุนมีความเสี่ยง” • ถ้าไม่อยากเสี่ยง ก็ไม่ต้องลงทุน • แต่ถ้าไม่ลงทุน ก็จะไม่มีโอกาสได้กาไรเป็นกอบเป็นกา งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 5 มอง “ความเสี่ยง” อย่างเข้าใจ
  • 6.
    • ความเสี่ยง จึงไม่ใช่สิ่งที่แย่เสมอไป •การ “กาจัดความเสี่ยง” ให้หมดไป ไม่ใช่สิ่งที่ดีเสมอไป • การกาจัดความเสี่ยงให้หมดไป อาจต้องใช้ทรัพยากรและ พลังงานมหาศาล • การกาจัดความเสี่ยงให้หมดไป อาจนาไปสู่การเสียโอกาส บางอย่าง • เราอาจไม่สามารถกาจัดความเสี่ยงบางอย่างให้หมดไปได้ หากเรายังคงดาเนินงานในพันธกิจต่างๆ ขององค์กรอยู่ งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 6 มอง “ความเสี่ยง” อย่างเข้าใจ
  • 7.
    • ระดับความเสี่ยงที่องค์กรยอมรับได้ ในการดาเนินงานหนึ่งๆ ก่อนที่องค์กรจะเห็นว่าจาเป็นต้องลดความเสี่ยง • Risk Appetite ขององค์กร จะเป็นตัวกาหนดว่าองค์กรจะ สามารถแสวงหาโอกาสได้รับผลตอบแทน (ที่มาพร้อมกับ ความเสี่ยง) โดยยอมรับผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากความ เสี่ยงนั้น ๆ ได้มากน้อยเพียงใด งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 7 รู้จัก “Risk Appetite”
  • 8.
    • Strategic Risk(ความเสี่ยงด้านกลยุทธ์) • ความเสี่ยงจากการกาหนดแผนกลยุทธ์และแผนการดาเนินงานไม่ เหมาะสม หรือการนาแผนไปปฏิบัติไม่เหมาะสมหรือไม่มีประสิทธิภาพ • Operational Risk (ความเสี่ยงด้านการดาเนินงาน) • ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากกระบวนการทางานปกติ (operations) ขององค์กร • Financial Risk (ความเสี่ยงด้านการเงิน) • Compliance Risk (ความเสี่ยงด้านการปฏิบัติตาม กฎระเบียบ) งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 8 ประเภทของความเสี่ยง (Types of Risk)
  • 9.
    การบริหารความเสี่ยงคณะฯ งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 9 COSOERM 2004 COSO ERM 2017 กระบวนการบริหารความเสี่ยง Risk Identification Risk Assessment Risk Management Risk Monitoring & Evaluation
  • 10.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 10 ประกอบด้วย5 องค์ประกอบ 20 หลักการ มาตรฐานสากล COSO - Enterprise Risk Management Integrating with Strategy and Performance (2017) ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
  • 11.
  • 12.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 12 การระบุความเสี่ยง (IdentificationRisk) Who is involved ? ผู้ปฏิบัติงาน หัวหน้างาน ผู้บริหารส่วนงาน ประชุมร่วมทุกกลุ่มงาน/คณะทางาน ระบุความเสี่ยง (O,F,C) ระบุความเสี่ยง (S) และพิจารณา O,F,C ในงานที่รับผิดชอบ พิจารณา (S,O,F,C) ทุกพันธกิจ/งาน พิจารณา S,O,F,C และระบุความเสี่ยง (S) ในภาพของส่วนงาน เครือข่ายการบริหารความเสี่ยง ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
  • 13.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 13 พิจารณาวิเคราะห์ความเสี่ยงจากพันธกิจหลัก และพันธกิจสนับสนุนของส่วนงาน /หน่วยงาน ที่สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ ของมหาวิทยาลัย ยุทธศาสตร์ของคณะฯ โดยคานึงถึงการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมภายนอก และภายในร่วมด้วย พ.ร.บ.การอุดมศึกษา พ.ศ. 2562 พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูล ส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 นโยบายและยุทธศาสตร์ การวิจัยของชาติ กลุ่มประชากร Changes in consumer ทักษะแรงงาน Post COVID-19 New Normal ตัวอย่าง External Factors ที่เกี่ยวข้อง การระบุความเสี่ยง (Identification Risk) ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
  • 14.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 14 วิเคราะห์ความเสี่ยงให้ครอบคลุมทั้ง 4 ประเภทความเสี่ยง ประกอบด้วย ด้านกลยุทธ์ (Strategic Risk) ด้านการดาเนินงาน (Operational Risk) ด้านการเงิน (Financial Risk) และด้านการปฏิบัติตามกฎระเบียบ (Compliance Risk) ประเภทของความเสี่ยง ความเสี่ยงด้านกลยุทธ์ (Strategic Risk) ยุทธศาสตร์/พันธกิจหลักขององค์กร (Core Activity) ได้แก่ การศึกษา การวิจัย (Research Projects) การบริการวิชาการ การบริการสุขภาพ ความเสี่ยงด้านการปฏิบัติตามกฎระเบียบ (Compliance Risk) กฎหมาย/กฎระเบียบ/ข้อบังคับที่เกี่ยวข้องกับ การดาเนินงานในพันธกิจต่างๆ ของส่วนงาน หากไม่ปฏิบัติตามอาจส่งผลกระทบในระดับรุนแรง และกระทบต่อ ชื่อเสียงภาพลักษณ์ของส่วนงานและมหาวิทยาลัย ความเสี่ยงด้านการดาเนินงาน (Operational Risk) Work Flow/Process ระบบปฏิบัติการหลักขององค์กร ระบบงานสนับสนุน เช่น งานทรัพยากรบุคคล งานการเงิน/บัญชี/พัสดุ เป็นต้น ความเสี่ยงด้านการเงิน (Financial Risk) ให้มองในมิติที่เป็น Strategic โดยพิจารณาจากยุทธศาสตร์ของ องค์กรที่เกี่ยวข้องกับ สภาพคล่องทางการเงิน ความมั่นคงทางการเงิน ความอยู่รอดขององค์กร ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
  • 15.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 15 การวิเคราะห์และประเมินความเสี่ยงของการดาเนินงานที่อาจก่อให้เกิดการทุจริต (Fraud) หรือก่อให้เกิดการขัดกันระหว่าง ผลประโยชน์ส่วนตนกับผลประโยชน์ส่วนรวม (Conflict of Interest) ตามแนวทางการประเมินคุณธรรม และความโปร่งใสในการดาเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (ITA) ระเบียบหรือแนวปฏิบัติเรื่อง “ธรรมาภิบาล”ของมหาวิทยาลัยมหิดล  ประกาศมหาวิทยาลัยมหิดล เรื่อง นโยบายต่อต้านคอร์รัปัั่น (Anti - corruption Policy) พ.ศ. 2559  ประกาศมหาวิทยาลัยมหิดล เรื่อง นโยบายคุณธรรมและความโปร่งใสในการดาเนินงานของ มหาวิทยาลัยมหิดล  นโยบายความขัดแย้งทางผลประโยัน์ของมหาวิทยาลัยมหิดล  มาตรการป้องกันการรับสินบน และการขัดกันระหว่างผลประโยัน์ส่วนตนกับผลประโยัน์ ส่วนรวม พ.ศ. 2562  มาตรการลดการใั้ดุลยพินิจในการปฏิบัติหน้าที่ พ.ศ. 2562  มาตรการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย พ.ศ. 2562  มาตรการเผยแพร่ข้อมูลต่อสาธารณะเพื่อส่งเสริมความโปร่งใสในการจัดซื้อจัดจ้าง พ.ศ. 2562 คู่มือธรรมาภิบาลมหาวิทยาลัยมหิดล การเปิดเผยข้อมูลตามแนวทางการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใส ในการดาเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (ITA) https://op.mahidol.ac.th/rm/risk_management/fraud_risk ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
  • 16.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 16 กาหนดให้หน่วยงานนาเหตุการณ์ความเสี่ยงที่อยู่ในระดับความเสี่ยงสูง (โซนสีส้ม) และระดับความเสี่ยงสูงมาก (โซนสีแดง) มาจัดทาแผนบริหารจัดการความเสี่ยงเพื่อกาหนดแนวทางการจัดการความเสี่ยงที่เหมาะสม และรายงานผล การบริหารจัดการความเสี่ยงตามแผนฯ ต่อคณะฯ ทุก 6 เดือน ความถี่ของการเกิดเหตุการณ์ความเสี่ยง ในอดีต และโอกาสที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ความรุนแรงของเหตุการณ์ความเสี่ยง ที่หากเกิดขึ้นแล้วจะส่งผลกระทบในด้านต่างๆ โอกาสเกิด (Likelihood) ผลกระทบ (Impact) การประเมิน...ระดับความเสี่ยง ให้พิจารณาใน 2 มิติ การวิเคราะห์และการประเมินความเสี่ยง ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
  • 17.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 17 เกณฑ์การประเมินโอกาสเกิด(Likelihood) ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
  • 18.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 18 เกณฑ์การวัดผลกระทบ(Impact) 4 ด้าน ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
  • 19.
  • 20.
    • เลือกกลยุทธ์ในการจัดการความเสี่ยง (riskmanagement strategy) ที่เหมาะสมกับ risk appetite ขององค์กร • ระบุ Existing Controls ที่มีอยู่ ที่ใั้จัดการความเสี่ยงนั้น • ประเมินระดับความเสี่ยงที่เหลืออยู่ (Residual Risk) • หากระดับความเสี่ยงสูงเกินระดับที่ยอมรับได้ หรือสูงกว่า risk appetite ให้ระบุ Control Activities ที่จะทาเพิ่มใน แผนการจัดการความเสี่ยง งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 20 แผนการจัดการความเสี่ยง (Risk Management Plan)
  • 21.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 21 InherentRisk vs. Residual Risk Residual Risk = (Inherent Risk) – (Risk Reduction due to Existing Controls) Background vector created by upklyak - www.freepik.com Risk of Fall = Likelihood x Impact Inherent Risk of Fall = Likelihood x Impact without any existing controls Residual Risk of Fall = Likelihood x Impact with existing controls
  • 22.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 22 InherentRisk vs. Residual Risk Residual Risk = (Inherent Risk) – (Risk Reduction due to Existing Controls) Inherent Risk Residual Risk Control Activities Risk Appetite Expected Residual Risk after Control Activities Existing Controls
  • 23.
    • เราใั้ KRIsในการติดตาม (monitor) และประเมินผล (evaluate) ประสิทธิผลของการจัดการความเสี่ยง • ควรมี leading indicator ที่ส่งสัญญาณให้เห็นแนวโน้มของ ประสิทธิผลของการจัดการความเสี่ยงล่วงหน้าได้ทันการ • ไม่ควรมีแต่ lagging indicator ที่แสดงถึง “ผล” ที่เกิดขึ้น หลังจากเวลาผ่านไปนานพอสมควร • KRI ที่ดี จะส่งสัญญาณล่วงหน้าว่าการจัดการความเสี่ยงทาได้ดี หรือไม่ดี และั่วยให้เราปรับแผนการจัดการความเสี่ยงได้ทันการ • มี burden ในการเก็บข้อมูลไม่มากนัก งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 23 Key Risk Indicator (KRI) ที่ดี
  • 24.
    Risk Monitoring Process งานบริหารความเสี่ยงคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 24 Process Output Input ความเสี่ยง และแผนการจัดการความเสี่ยงคณะฯ ผลการจัดการความเสี่ยง ครั้งที่ 1 ต.ค.-มี.ค. ครั้งที่ 2 เม.ย.-ก.ย. Risk Management Report RM ติดตาม ผลการ จัดการฯ RC จัดทาตาม แผนฯ ความเสี่ยง รองคณบดีที่ รับผิดชอบ พิจารณา/ อนุมัติ นาเสนอ RMC + คกก. ประจาคณะฯ ① ② ③ ④ การติดตามผลการจัดการการความเสี่ยง
  • 25.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 25 ประโยชน์จากการบริหารความเสี่ยง การบริหารความเสี่ยงทั่วทั้งองค์กรตามกรอบCOSO - ERM version 2017 ไม่ใช่เป็นเครื่องมือการจัดการเพื่อสนับสนุน ให้การดาเนินงานบรรลุวัตถุประสงค์และเป้าหมายเท่านั้น แต่ยังช่วยให้เกิดประโยชน์ต่อองค์กร....ดังนี้ ที่มา: Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission(COSO).2017. Enterprise Risk Management Integrating with Strategy and Performance Executive Summary. retrieve from https://www.coso.org/Pages/default.aspx. 10/5/2017 (คัดลอกและตัดบางส่วน เพิ่มการไขว่คว้าโอกาส เพื่อสร้างคุณค่าให้เพิ่มขึ้นในองค์กร โดยจะพิจารณามุมมองเชิงบวกและลบอย่างสมเหตุสมผล ทาให้เกิดความมั่นใจเพื่อตัดสินใจเชิงรุกเพื่อออกผลิตภัณฑ์ บริการแก่ลูกค้าได้ก่อนคู่แข่ง ช่วยลดผลกระทบเชิงลบจากเหตุการณ์ไม่คาดหวัง ลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จาเป็น ในการควบคุมกิจกรรมที่ไม่ควรจะควบคุม และเพิ่มกาไรจากการมีมาตรการ เชิงรุกหรือออกผลิตภัณฑ์ใหม่เสนอลูกค้าจากการไขว่คว้าโอกาสต่าง ๆ ช่วยลดการดาเนินงานที่จะเบี่ยงเบนจากเป้าหมาย โดยไม่จาเป็น ต้องขจัดปัจจัยเสี่ยงให้หมดไป แต่จะควบคุมความเสี่ยงให้อยู่ในระดับ ที่ยอมรับได้ ขณะเดียวกันจะแสวงหาโอกาสทางธุรกิจให้มากที่สุด ทาให้องค์กรมีความยืดหยุ่นในการปรับตัว โดยเฉพาะการปรับตัว ในระยะยาว และไม่เพียงแต่เพื่อให้องค์กรอยู่รอดเท่านั้น ยังช่วยให้ รอดพ้นจากวิกฤติที่ภัยคุกคามสาคัญ (crisis) ด้วย ภาพ/เนื้อหาจากศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล
  • 26.
    Workshop งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 26 (สาหรับOnline) จัดกลุ่ม Breakout Room จานวน 7 กลุ่ม ผู้เข้าร่วมอบรมจะถูกเชิญเข้ากลุ่มโดยการตั้งกลุ่มไว้ล่วงหน้าแล้ว เมื่อได้รับการเชิญขอให้ทุกท่านกด Join เพื่อเข้ากลุ่ม (สาหรับ On-site) จัดกลุ่มย่อย จานวน 2 กลุ่ม ผู้เข้าร่วมอบรมสามารถกรอกข้อมูลสาหรับทา Workshop ที่กาหนดไว้ให้ได้เลย
  • 27.
    งานบริหารความเสี่ยง คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี 27 ตัวอย่างเอกสารใน Workshop ขอให้ผู้เข้าอบรมที่เข้ากลุ่มย่อยแล้ว กดเปิดLink เอกสารสาหรับการทา Workshop ที่นักบริหารความเสี่ยงประจากลุ่มส่งให้ ในั่องแัทของแต่ละกลุ่มย่อยค่ะ
  • 28.
    ขั้นตอนการทา Workshop 1. กาหนดความเสี่ยงและกิจกรรมควบคุมที่มีอยู่ในปัจจุบันไว้ให้แล้วในเอกสาร Workshop 2. วิเคราะห์ Root Cause, กาหนด KRI (Leading หรือ Lagging KRI) 3. วิเคราะห์โอกาส ผลกระทบ และพิจารณาว่าควรจัดการความเสี่ยงเพิ่มเติม หรือไม่? อย่างไร? 4. ทุกคนสามารถกรอกในเอกสารสาหรับทา Workshop พร้อมกันได้เลย
  • 29.