Лекц-8
   Үйлдвэрлэлийн зардал гэсэн ойлголтонд
    бүтээгдэхүүн үйлчилгээний үйлдвэрлэлтэй
    холбоотой гардаг түүхий эд материалын
    зардал, тоног төхөөрөмжийн зардал гм бүх
    төрлийн зардлуудыг хамааруулна.
   Үйлдвэрлэлийн зардлыг үйлдвэрлэлийн богино
    хугацаанд үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлд
    хувиарлагдах байдлаар нь:
    ◦ тогтмол зардал
    ◦ хувьсах зардал гэж ангилдаг.
   Үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд зарим хүчин
    зүйл тогтмол байдаг ба тэдгээр тогтмол хүчин
    зүйлтэй холбоотой гардаг зардал тогтмол
    байна.
   Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн тоо хэмжээнээс
    үл хамааран байнга тогтмол хэмжээтэй гарч
    байдаг зардал.

 FC – fixed cost
 r – хүүний хэмжээ         FC  r * K
 K - капитал тогтмол
Cost




 C*                    FC



       r*K   - тогтмол
             зардлын хэмжээ



  0                         Quantity
   Үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд
    үйлдвэрлэлийн хувьсах хүчин зүйлтэй
    холбоотой гарч байгаа зардал хувьсан
    өөрчлөгдөж байдаг.
   Үйлдвэрлэлийн хэмжээтэй холбоотой гарч
    байдаг зардлыг хувьсах зардал гэдэг.

   VC – variable cost
    w – цалин
                             VC  w * L


   L – хөдөлмөрийн хэмжээ
Cost

                 VC



VC2

VC1



  0    Q1   Q2        Quantity
   Үйлдвэрлэлийн нийт зардал нь
    үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд тогтмол
    ба хувьсах зардлын нийлбэрээр
    тодорхойлогдоно.
   TC – total cost



             TC  VC  FC
Cost
                 TC
                      VC

TC1
            FC
VC1

FC          VC        FC


  0    Q1                  Quantity
   Дундаж тогтмол зардал:
    Average Fixed Cost            FC
                              AFC 
                                    Q
   Дундаж хувьсах зардал:
    Average Variable Cost         VC
                              AVC 
                                     Q
   Дундаж нийт зардал:
    Average Total Cost
                                    TC
                              ATC 
                                    Q
Cost

                   ATC

                     AVC
ATC1
             AFC
AVC1

AFC1         AVC
                     AFC

   0    Q1               Quantity
   Бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэг
    нэгжээр нэмэгдүүлэхэд нийт зардал хэдий
    хэмжээгээр нэмэгдэх вэ? гэдгийг харуулна.
   Ахиуц зардлыг тооцохдоо нийт зардлын
    өөрчлөлтийг нийт бүтээгдэхүүний
    өөрчлөлтөд харьцуулж тооцдог.


                  TC TC2  TC1
             MC     
                  Q   Q2  Q1
   MC – ахиуц зардал marginal cost
   TC1- үйлдвэрлэлийн хэмжээ Q1 байх үеийн нийт
    зардлын хэмжээ.
   TC2- үйлдвэрлэлийн хэмжээ Q2 байх үеийн нийт
    зардлын хэмжээ.
   ∆TC – нийт зардлын өөрчлөлт
   ∆Q – нийт үйлдвэрлэлийн өөрчлөлт
Cost
                 MC


MC2


MC1



  0    Q1   Q2        Quantity
Cost
               MC
                    ATC

                      AVC
ATCmin


AVCmin



   0     Q1   Q2          Quantity
   {0;Q1} – үед AVC>MC бөгөөд AVC буюу дундаж
    хувьсах зардал буурна
   {Q1} – үед AVC=MC байх бөгөөд AVC хамгийн
    бага утгаа авна.
   {Q1 ;∞} – үед AVC<MC байх бөгөөд AVC өснө.

   {0;Q2} – үед ATC>MC бөгөөд ATC буюу дундаж
    нийт зардал буурна
   {Q2} – үед ATC=MC байх бөгөөд ATC хамгийн
    бага утгаа авна.
   {Q2 ;∞} – үед ATC<MC байх бөгөөд ATC өснө.
   Үйлдвэрлэлийн урт хугацаанд
    үйлдвэрлэлийн бүх нөөцүүдийг өөрчлөх
    боломжтой байдаг.
   Тиймээс үйлдвэрлэлийн урт хугацаанд
    тогтмол зардал гэж байхгүй.
   Тиймээс нийт зардал нь зөвхөн хувьсах
    зардлуудын нийлбэртэй тэнцүү.
   Урт хугацааны зардал нь богино хугацааны
    зардлуудын хамгийн бага утгаар
    тодорхойлогдоно.
Cost



          ATC1                             ATC5
                 ATC2               ATC4
                             ATC3


LRACmin



    0                   Q1                  Quantity
Cost


          ATC1
                 ATC2        ATC3   ATC4
                                           ATC5
LRACmin



    0                   Q1                  Quantity
Cost



                                   ATC5
                            ATC4
              ATC2   ATC3
       ATC1




  0                                 Quantity
Cost




       ATC1   ATC2   ATC3   ATC4   ATC5




  0                                 Quantity
Lecture 8

Lecture 8

  • 1.
  • 2.
    Үйлдвэрлэлийн зардал гэсэн ойлголтонд бүтээгдэхүүн үйлчилгээний үйлдвэрлэлтэй холбоотой гардаг түүхий эд материалын зардал, тоног төхөөрөмжийн зардал гм бүх төрлийн зардлуудыг хамааруулна.  Үйлдвэрлэлийн зардлыг үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлд хувиарлагдах байдлаар нь: ◦ тогтмол зардал ◦ хувьсах зардал гэж ангилдаг.
  • 3.
    Үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд зарим хүчин зүйл тогтмол байдаг ба тэдгээр тогтмол хүчин зүйлтэй холбоотой гардаг зардал тогтмол байна.  Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн тоо хэмжээнээс үл хамааран байнга тогтмол хэмжээтэй гарч байдаг зардал.  FC – fixed cost  r – хүүний хэмжээ FC  r * K  K - капитал тогтмол
  • 4.
    Cost C* FC r*K - тогтмол зардлын хэмжээ 0 Quantity
  • 5.
    Үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд үйлдвэрлэлийн хувьсах хүчин зүйлтэй холбоотой гарч байгаа зардал хувьсан өөрчлөгдөж байдаг.  Үйлдвэрлэлийн хэмжээтэй холбоотой гарч байдаг зардлыг хувьсах зардал гэдэг.  VC – variable cost w – цалин VC  w * L   L – хөдөлмөрийн хэмжээ
  • 6.
    Cost VC VC2 VC1 0 Q1 Q2 Quantity
  • 7.
    Үйлдвэрлэлийн нийт зардал нь үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд тогтмол ба хувьсах зардлын нийлбэрээр тодорхойлогдоно.  TC – total cost TC  VC  FC
  • 8.
    Cost TC VC TC1 FC VC1 FC VC FC 0 Q1 Quantity
  • 9.
    Дундаж тогтмол зардал: Average Fixed Cost FC AFC  Q  Дундаж хувьсах зардал: Average Variable Cost VC AVC  Q  Дундаж нийт зардал: Average Total Cost TC ATC  Q
  • 10.
    Cost ATC AVC ATC1 AFC AVC1 AFC1 AVC AFC 0 Q1 Quantity
  • 11.
    Бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэг нэгжээр нэмэгдүүлэхэд нийт зардал хэдий хэмжээгээр нэмэгдэх вэ? гэдгийг харуулна.  Ахиуц зардлыг тооцохдоо нийт зардлын өөрчлөлтийг нийт бүтээгдэхүүний өөрчлөлтөд харьцуулж тооцдог. TC TC2  TC1 MC   Q Q2  Q1
  • 12.
    MC – ахиуц зардал marginal cost  TC1- үйлдвэрлэлийн хэмжээ Q1 байх үеийн нийт зардлын хэмжээ.  TC2- үйлдвэрлэлийн хэмжээ Q2 байх үеийн нийт зардлын хэмжээ.  ∆TC – нийт зардлын өөрчлөлт  ∆Q – нийт үйлдвэрлэлийн өөрчлөлт
  • 13.
    Cost MC MC2 MC1 0 Q1 Q2 Quantity
  • 14.
    Cost MC ATC AVC ATCmin AVCmin 0 Q1 Q2 Quantity
  • 15.
    {0;Q1} – үед AVC>MC бөгөөд AVC буюу дундаж хувьсах зардал буурна  {Q1} – үед AVC=MC байх бөгөөд AVC хамгийн бага утгаа авна.  {Q1 ;∞} – үед AVC<MC байх бөгөөд AVC өснө.  {0;Q2} – үед ATC>MC бөгөөд ATC буюу дундаж нийт зардал буурна  {Q2} – үед ATC=MC байх бөгөөд ATC хамгийн бага утгаа авна.  {Q2 ;∞} – үед ATC<MC байх бөгөөд ATC өснө.
  • 16.
    Үйлдвэрлэлийн урт хугацаанд үйлдвэрлэлийн бүх нөөцүүдийг өөрчлөх боломжтой байдаг.  Тиймээс үйлдвэрлэлийн урт хугацаанд тогтмол зардал гэж байхгүй.  Тиймээс нийт зардал нь зөвхөн хувьсах зардлуудын нийлбэртэй тэнцүү.  Урт хугацааны зардал нь богино хугацааны зардлуудын хамгийн бага утгаар тодорхойлогдоно.
  • 17.
    Cost ATC1 ATC5 ATC2 ATC4 ATC3 LRACmin 0 Q1 Quantity
  • 18.
    Cost ATC1 ATC2 ATC3 ATC4 ATC5 LRACmin 0 Q1 Quantity
  • 19.
    Cost ATC5 ATC4 ATC2 ATC3 ATC1 0 Quantity
  • 20.
    Cost ATC1 ATC2 ATC3 ATC4 ATC5 0 Quantity