SALAWIKAIN, SAWIKAIN,
BUGTONG, PALAISIPAN, BULONG,
KASABIHAN, KAWIKAAN
KARUNUNGANG
BAYAN
May anim na ibon ang nakadapo sa isang
maliit na sanga ng puno.Tatlo ang maya,
dalawa ang pipit, at ang isa ay uwak. Binato
ni Mart ang sanga.Tinamaan at nalaglag ang
uwak. Ilang maya ang naiwan sa sanga?
Ano ang nakikita mo sa gitna ng
DAGAT?
Munting palay, puno ang buong bahay.
Tulak ng bibigkabig ng dibdib
Ang maniwala sa sabi-sabi, walang bait
sa sarili.
Maitim ang gilagid
Tabi, tabi nuno, kami lang po’y
makikiraan.
 Ang kasipagan aykapatid ng
kayamanan.
A. KARUNUNGANG BAYAN (FOLK
SPEECH)
Ang karunungang bayan ay isang sangay
ng pantikan kung saan nagiging daan
upang maipahayag ang mga kaisipan na
nabibilang sa bawat kultura ng mga tao.
Nakakatulong ito sa pag-angkin ng
kamalayang tradisyunal, na nagpapatibay
ng pagpapahalagang kultural.
1. Salawikain – Isang patalinghagang
pahayag na ginagamit ng mga
matatanda noong unang panahon
upang mangaral at akayin ang mga
kabataan sa mabuting asal.
 Padre Gregorio Martin at Mariano
Cuadrado
- unang nagtipon ng mga
salawikaing Tagalog.
Damiana Eugenio- gumawa ng masusing pag-
aaral tungkol sa mga salawikain ng Pilipinas.
Pangkat ng Salawikain:
1. Nagpapahayag ng panlahat na paningin sa
buhay at sa batas ng buhay.
2. Nagpapahayag ng mabuting asal.
3. Nagpapahayag ng pagpapahalaga ng mga
tao.
4. Nagpapahayag ng panlahat na katotohanan
sa buhay at kalikasan ng tao.
5. Nakapagpapatawa
Katangian ng Salawikain
1. Maikling pangungusap
2. Payak
3. Karaniwang mga pananalita
4. Kinasasalaminan ng mga puna sa buhay
5. May tugma ang karamihan
6. Pag-uulit ng mga salita
Mga halimbawa ng Salawikain
Walang masamang kanya May tainga ang lupa
Walang mabuti sa iba. May pakpak ang balita.
Aanhin pa ang damo Anak na di paluhain
Kung patay na ang kabayo Ina ang patatangisin.
Kapag may isinuksok Ang taong walang kibo
May madudukotNasa loob ang kulo.
SAWIKAIN
Ito ay mga patalinghagang
pananalita. Ito ay isang paraan ng pagpukaw at
paghasa sa kaisipan ng tao.Nakalilibang bukod sa
nakadaragdag ng kaalaman.
Halimbawa:
Hulog ng langit – biyaya o suwerte
Maluwang ang turnilyo – luko-luko
Makati ang dila – madaldal
Bukambibig – laging sinasambit
Anak pawis – dukha
BUGTONG
pahulaan sa pamamagitan ng
paglalarawan. Binubuo ng isa o
dalawang taludtod na maikli at may
sukat at tugma.
Halimbawa:
Munting palay, puno ang buong bahay.
Dala mo, dala ko, dala ka ng iyong dala.
Di hari, di pari, nagsusuot ng sari-sari.
PALAISIPAN
Ito’y gumigising sa isipan ng tao
upang bumuo ng isang kalutasan sa
isang suliranin.
Halimbawa.
May isang bola sa mesa. Tinakpan ito
ng sombrero. Paano nakuha ang bola
na di man lang nagalaw ang
sumbrero.
Sagot: Butas ang tuktok ng sumbrero
BULONG
Ang halimbawa nito’y ang
sinasabi kapag may nadadaanang
punso sa lalawigan na pinaniniwalaang
siyang tinitirhan ng mga duwende o
nuno.
Halimbawa:
Huwag magalit kaibigan, aming
pinuputol lamang, ang sa ami’y napag-
utusan.
KASABIHAN
ito ay bukambibig ng mga
bata at matatanda na kung tawagin sa
Ingles ay Mother Goose o Nursery
Rhymes. Ito ay mga tulang pambata o
tugmang walang diwa o mababaw ang
isinasaad na kahulugan.
Halimbawa:
Putak ng putak batang duwag,
matapang ka’t nasa pugad
GAMIT NG KASABIHAN
1. PANG-ALIW, tulad ng katuwaan ng
mga naglalarong bata.
2. PANUDYO, ginagawa ng mga bata sa
kalaro kapag nagkapikunan.
3. SABI-SABI lamang o bukambibig
4. PAMPADULAS-dila – ito’y larong
pangkasanayang dila nang lumaking
hindi utal ang bata.
KAWIKAAN
kauri ng
salawikain na ang kaibahan
lamang ay laging nagtataglay ng
aral sa buhay.
Hal. Ang taong matiyaga
anuman ay nagagawa.
AWITIN/ KANTAHING BAYAN
B. AWITIN/KANTAHING BAYAN (FOLK
SONGS)
Isang tulang inaawit na nagpapahayag ng
damdamin, kaugalian, at karanasan ng
mga taong naninirahan sa isang pook.
Oral na pagpapahayag ng damdamin ng
mga katutubo.
Isa sa mga matatandang uri ng panitikang
Filipino na lumitaw bago dumating ang
1. Oyayi – awiting panghele
sa bata, o "lullabies”
2. Soliranin- Awit sa
paggaod o “rowing”
3. Kumintang – Awit sa
pandigma o “war/battle
songs”
4. Kundiman – Awit ng pag-
ibig o "love songs”
5. Dalit- awit na panrelihiyon,
o "hymns”
6. Diyona –awitin tungkol sa
kasal, o "nuptial/courtship
songs”
7. Talindaw- Awit sa
pamamangka/pagsagwan
8. Maluway – awit sa sama-
samang paggawa o "work
songs”
9. Kutang-kutang – awiting
panlansangan o “street songs”
10. Pananapatan –
panghaharana sa Tagalog, o
"serenades”
11. Sambotani – awit sa
pagtatagumpay o "victory
songs”
12. Balitaw – awit sa paghaharana ng
mga Bisaya
13. Dung-aw- awit para sa patay ng
mga Ilokano.
14. Paninitsit – (Kapampangan) "O kaka,
o kaka”
15. Pangangaluwa – awit sa araw ng
mga patay ng mga Tagalog o "dirges”
mgakarunungangbayanatkantahingbayan-180212083504.pptx

mgakarunungangbayanatkantahingbayan-180212083504.pptx

  • 1.
    SALAWIKAIN, SAWIKAIN, BUGTONG, PALAISIPAN,BULONG, KASABIHAN, KAWIKAAN KARUNUNGANG BAYAN
  • 2.
    May anim naibon ang nakadapo sa isang maliit na sanga ng puno.Tatlo ang maya, dalawa ang pipit, at ang isa ay uwak. Binato ni Mart ang sanga.Tinamaan at nalaglag ang uwak. Ilang maya ang naiwan sa sanga? Ano ang nakikita mo sa gitna ng DAGAT?
  • 3.
    Munting palay, punoang buong bahay. Tulak ng bibigkabig ng dibdib Ang maniwala sa sabi-sabi, walang bait sa sarili. Maitim ang gilagid Tabi, tabi nuno, kami lang po’y makikiraan.  Ang kasipagan aykapatid ng kayamanan.
  • 4.
    A. KARUNUNGANG BAYAN(FOLK SPEECH) Ang karunungang bayan ay isang sangay ng pantikan kung saan nagiging daan upang maipahayag ang mga kaisipan na nabibilang sa bawat kultura ng mga tao. Nakakatulong ito sa pag-angkin ng kamalayang tradisyunal, na nagpapatibay ng pagpapahalagang kultural.
  • 5.
    1. Salawikain –Isang patalinghagang pahayag na ginagamit ng mga matatanda noong unang panahon upang mangaral at akayin ang mga kabataan sa mabuting asal.  Padre Gregorio Martin at Mariano Cuadrado - unang nagtipon ng mga salawikaing Tagalog.
  • 6.
    Damiana Eugenio- gumawang masusing pag- aaral tungkol sa mga salawikain ng Pilipinas. Pangkat ng Salawikain: 1. Nagpapahayag ng panlahat na paningin sa buhay at sa batas ng buhay. 2. Nagpapahayag ng mabuting asal. 3. Nagpapahayag ng pagpapahalaga ng mga tao. 4. Nagpapahayag ng panlahat na katotohanan sa buhay at kalikasan ng tao. 5. Nakapagpapatawa
  • 7.
    Katangian ng Salawikain 1.Maikling pangungusap 2. Payak 3. Karaniwang mga pananalita 4. Kinasasalaminan ng mga puna sa buhay 5. May tugma ang karamihan 6. Pag-uulit ng mga salita
  • 8.
    Mga halimbawa ngSalawikain Walang masamang kanya May tainga ang lupa Walang mabuti sa iba. May pakpak ang balita. Aanhin pa ang damo Anak na di paluhain Kung patay na ang kabayo Ina ang patatangisin. Kapag may isinuksok Ang taong walang kibo May madudukotNasa loob ang kulo.
  • 9.
    SAWIKAIN Ito ay mgapatalinghagang pananalita. Ito ay isang paraan ng pagpukaw at paghasa sa kaisipan ng tao.Nakalilibang bukod sa nakadaragdag ng kaalaman. Halimbawa: Hulog ng langit – biyaya o suwerte Maluwang ang turnilyo – luko-luko Makati ang dila – madaldal Bukambibig – laging sinasambit Anak pawis – dukha
  • 10.
    BUGTONG pahulaan sa pamamagitanng paglalarawan. Binubuo ng isa o dalawang taludtod na maikli at may sukat at tugma. Halimbawa: Munting palay, puno ang buong bahay. Dala mo, dala ko, dala ka ng iyong dala. Di hari, di pari, nagsusuot ng sari-sari.
  • 11.
    PALAISIPAN Ito’y gumigising saisipan ng tao upang bumuo ng isang kalutasan sa isang suliranin. Halimbawa. May isang bola sa mesa. Tinakpan ito ng sombrero. Paano nakuha ang bola na di man lang nagalaw ang sumbrero. Sagot: Butas ang tuktok ng sumbrero
  • 12.
    BULONG Ang halimbawa nito’yang sinasabi kapag may nadadaanang punso sa lalawigan na pinaniniwalaang siyang tinitirhan ng mga duwende o nuno. Halimbawa: Huwag magalit kaibigan, aming pinuputol lamang, ang sa ami’y napag- utusan.
  • 13.
    KASABIHAN ito ay bukambibigng mga bata at matatanda na kung tawagin sa Ingles ay Mother Goose o Nursery Rhymes. Ito ay mga tulang pambata o tugmang walang diwa o mababaw ang isinasaad na kahulugan. Halimbawa: Putak ng putak batang duwag, matapang ka’t nasa pugad
  • 14.
    GAMIT NG KASABIHAN 1.PANG-ALIW, tulad ng katuwaan ng mga naglalarong bata. 2. PANUDYO, ginagawa ng mga bata sa kalaro kapag nagkapikunan. 3. SABI-SABI lamang o bukambibig 4. PAMPADULAS-dila – ito’y larong pangkasanayang dila nang lumaking hindi utal ang bata.
  • 15.
    KAWIKAAN kauri ng salawikain naang kaibahan lamang ay laging nagtataglay ng aral sa buhay. Hal. Ang taong matiyaga anuman ay nagagawa.
  • 16.
    AWITIN/ KANTAHING BAYAN B.AWITIN/KANTAHING BAYAN (FOLK SONGS) Isang tulang inaawit na nagpapahayag ng damdamin, kaugalian, at karanasan ng mga taong naninirahan sa isang pook. Oral na pagpapahayag ng damdamin ng mga katutubo. Isa sa mga matatandang uri ng panitikang Filipino na lumitaw bago dumating ang
  • 17.
    1. Oyayi –awiting panghele sa bata, o "lullabies” 2. Soliranin- Awit sa paggaod o “rowing” 3. Kumintang – Awit sa pandigma o “war/battle songs”
  • 18.
    4. Kundiman –Awit ng pag- ibig o "love songs” 5. Dalit- awit na panrelihiyon, o "hymns” 6. Diyona –awitin tungkol sa kasal, o "nuptial/courtship songs”
  • 19.
    7. Talindaw- Awitsa pamamangka/pagsagwan 8. Maluway – awit sa sama- samang paggawa o "work songs” 9. Kutang-kutang – awiting panlansangan o “street songs”
  • 20.
    10. Pananapatan – panghaharanasa Tagalog, o "serenades” 11. Sambotani – awit sa pagtatagumpay o "victory songs”
  • 21.
    12. Balitaw –awit sa paghaharana ng mga Bisaya 13. Dung-aw- awit para sa patay ng mga Ilokano. 14. Paninitsit – (Kapampangan) "O kaka, o kaka” 15. Pangangaluwa – awit sa araw ng mga patay ng mga Tagalog o "dirges”