PAGSASALIN NG
TULA AT TULUYAN
Inihanda ni:
Ginoong John Kevin L. Azares
Kahulugan ng
Tula at Tuluyan
Teknik o Paraan
ng Pagsasalin
ng Tula
Mga
nagsasalungatang
paniniwala sa
pagsasalin ng Tula
Sanggunian
01
03
04
05
TALAAN NG
NILALAMAN TULA
Bakit mahirap
magsalin ng
Tula?
02
MGA KAHULUGAN
NG TULA
0
1
ANO NGA BA ANG
TULA?
Ayon kay Savory, ang tula o poesya ay isang
sining ng paggamit ng mga salita upang lumikha
ng ilusyon sa ating pandama.
ANO NGA BA ANG
TULA?
Ang isang tula ay may ritmo, sukat at tugma; may
emosyon o damdaming masidhi at malalim sa
karaniwang pahayag; may higit sa karaniwang dami
ng mga tayutay at hindi gaanong mahigpit sa
pagsunod sa gramatikong pagsusunod-sunod ng
mga salita
—ALMARIO
Ang tula ay hindi isang koleksyon lamang ng
magsisintunog na titik at makahulugang
salita. Dapat itong maging isang buong
pangungusap; ang mga titik at salitang dapat
isaayos tungo sa isang makabuluhang
balangkas ng pagpapabatid ng diwa,
damdamin, pangyayari, larawan o kakintalan.
 Magkakatulad kaya ang nagiging pagtingin ng
lahat ng makata sa isang bagay maging
anuman ang kanyang lahi?
 Magkakatulad kaya ang kanilang paraan ng
pagpapahayag ng damdamin sa isang
inspirasyon?
SAGOT: HINDI
Ang isang akdang patula ay may katangiang naiiba
sa akdang tuluyan. Sa tula’y pinipili ang isang salita
hindi lamang dahil sa kahulugan nito kundi dahil
pa rin sa tunog nito. Sa bahaging ito ng pagsasalin,
nakasusumpong ng hindi biro-birong suliranin ang
maraming tagapagsalin. Ito rin ang dahilan kung
bakit nababago ang diwa ng ilang bahagi.
02
BAKIT
MAHIRAP
MAGSALIN
NG TULA?
● Sa mga tekstong teknikal, kapag nauunawaan ng
tagasalin ang nilalaman ng kanyang isinasalin, ang
problema lamang ay ang mga katawagan o
terminolohiyang gagawin.
● Kahit na diwa rin o mensahe ang isinasalin sa mga
tekstong di-teknikal na tulad ng tula, lahat ng
teorista at praktisyuner sa pagsasaling-wika ay
nagsasabing mahirap nang hindi hamak ang
magsalin ng ganitong uri ng materyales.
—FINLAY
The translating of poetry must surely be a
case par excellence in which the old Italian
saying traduttori, traditori applies. Few
things are more difficult than the effective
and true meaning of poetry into poetry (if
indeed, it is at all possible…)
● Mapatutunayang higit na mahirap lipirin ang
diwang ibig ipahatid ng makata sa kanyang
tula kaysa diwang ibig ipahatid ng isang
espesyalistang sumulat ng isang tekstong
teknikal tungkol sa kanyang espesalisasyon.
Sapagkat may nadaragdag na dimensyon ng
mga problema sa pagsasalin ng isang tula na
wala sa isang tekstong teknikal.
● 3. Ang pagbagtas sa pamamagitan
ng salin sa dalawang magkaibang
kultura.
Halimbawa: Kultura ng sumulat sa
Ingles na Amerikano at kultura ng
babasa ng salin salin sa Filipino na isang
Pilipino.
● 1. Paggamit ng mga tayutay (figures
of speech)
● 2. Ang pangangalaga sa estilo ng
awtor o paraan ng kanyang
pagpapahayag
Maraming dalubhasa sa
pagsasaling-wika ang
naniniwalang imposibleng
matamo ng sinuman ang
ganap (perfect) na
pagsasalin sa larangan ng
poesya o tula.
MGA
NAGSASALUNGATANG
PANINIWALA SA
PAGSASALIN
03
Ayon kay Savory, si Postgate ang nagsabi sa
kanyang aklat na Translations and Translators
na ang isang prosa o tuluyan ay dapat
masalin sa paraang tuluyan din at ang tula ay
sa paraang patula rin.
Si Matthew Arnold man ay naniniwala na
kung isasalin sa paraang tuluyan ang isang
tula, ang salin ay kailangang magtaglay ng
mga katangian ng tula.
• Ang pagsasalin ng isang tulang may sukat ay
napakahina kung mawawala ang sukat; na
ang tuluyang salin ng isang tula ay
pinakamahina sa lahat ng paraan.
• Naniniwala sila na upang maging
makatarungan sa makatang awtor, ang
kanyang tula ay kailangang isalin ng isa ring
makata at sa paraang patula rin.
● Sinabi ni Hilaire Belloc na ang pagsasalin sa
isang tula ay higit na mabuti kung gagawin
sa paraang tuluyan.
● Sinusugan pa ito ni Sir John Denham nang
isalin nito ang Aeneid.
● Sa Introduksyon ng salin ay sinabi ni
Denham na ang layunin niya sa pagsasalin ay
hindi upang lumikha ng bagong tula kundi
upang isalin lamang ang diwang taglay ng
isang tula hindi sa paraang patula rin kundi
sa paraang tuluyan.
Ang pagsasalin ng tula ay isang
napakadelikadong gawain; na sa
pagsasaling tula-sa-tula, ang bisa ng awtor ay
tulad ng gamot na nawawalan ng “ispiritu”.
● Ang orihinal na tula at ang patula ring salin
nito, karaniwan na, ay dapat magkatulad sa
anyo.
● Ang patulang salin ng isang tula ay
humahamon sa kakayahan ng tagapagsaling
gumamit ng mga tayutay at iba’t ibang paraan
ng pagsasaayos ng mga salitang tulad ng
orihinal na kailangang mapanatili ang hangga’t
maaari.
● Kung ang isang tula ay isasalin sa paraang
tuluyan, mayroon na kaagad na isang
“kapilayan” ang tagapagsalin bago pa siya
magsimula.
Sa dalawang salin, ayon kay Savory, ay
malinaw na mapatutunayang higit na mabuti
ang paraang tula-sa-tula sapagkat bukod sa
napananatili sa salin ang “musika” ng orihinal
ay nahahantad pa rin ang mambabasa sa
aktwal na anyo nito.
TEKNIK o PARAAN NG
PAGSASALIN NG
TULA
Sa pagsasalin ng isang tula sa paraang
patula rin, may iba’t ibang teknik ang
ginagamit ng mga tagapagsalin. May
mga nagsasalin na isinasalin muna ang
tula nang tuluyan upang matiyak na
nakuha ang mensahe ng tula.
Pagkatapos ay saka pa lamang ito
aayusin ng patula.
I read within a poet’s book A word
that starred the page:
“Stone walls do not a prison make,
Nor iron bars a cage.”
Yes, that is true, and something
more; You’ll find where’er you
roam,
That marble floors and gilded
walls Can never make a home.
But every home where love abides
And friendship is a guest
Is truly home, and home sweet
home!
For there the heart can rest.
HALIMBAWA: A Home Song (Henry Van
Dyke)
● Dalawa ang karaniwang estilo ng
“paraphrasing” na sinusunod ng
mga tagapagsalita:
● Estilo A:
Linya por linya ang
pagpapakahulugan kung ang
balak ng tagapagsalin ay linya por
linya rin ang kanyang gagawing
pagsasalin.
UNANG
HAKBANG:
PAGPAPAKAHULUGAN
1. a. Nabasa ko sa aklat ng isang
makata
b. ang ganitong salita na
namumukod sa isang pahina:
c. “ Ang pader na bato ay hindi
bilangguan;
d. gayundin, ang rehas na bakal ay
hindi hawla.”
2. a. Oo, totoo iyon, at totoo pa rin
b. na makikita mo kahit saan ka
magpunta
c. na ang sahig na marmol at
ginintuang pader,
d. kailanman ay hindi maituturing na
tahanan.
3. a. Subalit ang tahanan na
tinatahanan ng pagmamahalan
b. at ang pagkakaibigan ay panauhin
c. ay tunay na tahanang at
napakatamis na tahanan
d. sa pagkat doon ang puso ay
makapagpapahinga
HALIMBAWA: A Home Song (Henry Van
Dyke)
Pagkatapos maisagawa ito,
sisimulan nang bumuo ang
tagapagsalin ng mga
pansamantalang taludtod na may
sukat at tugma, batay sa
pagpapakahulugang isinagawa sa
bawat linya.
Estilo B:
● Kung hindi linya por linya ang
balak na gagawing pagsasalin na
ang ibig sabihin ay maaaring
magkapalit-palit ng pusisyon ang
mga linya o ang mga bahagi ng
mga linya, ang “paraphrasing” o
pagpapakahulugan ay maaaring
ganito:
UNANG
HAKBANG:
PAGPAPAKAHULUGAN
1. Sa aklat ng isang makata ay
namumukod sa isang pahina ang
ganitong “salita ang pader na bato
ay hindi bilangguan at ang rehas
na bakal ay hindi rin hawla.”
2. Oo, totoo iyon, at totoo parin na
makikita mo kahit saan ka
magpunta na ang sahig na marmol
at ginintuang pader, kailanman, ay
hindi maituturing na tahanan.
3. Subalit ang bawat tahanan na
pinananahanan ng pagmamahalan at
ang pakikipagkaibigan ay panauhin,
iyon ang tunay na tahanan at tahanang
kagiliw-giliw sapagkat doon ang puso
ay makapagpapahinga.
HALIMBAWA: A Home Song (Henry Van
Dyke)
● Pagkatapos ng pagpapakahulugan, sisimulan
nang bumuo ng mga pansamantalang taludtod
na may sukat at tugma ang tagapagsalin, batay
sa pagpapakahulugang isinagawa sa bawat
linya kung linya por linya ang gagawing
pagsasalin. Kung hindi naman linya por linya
ang paraang gagamitin, kukunin ng
tagapagsalin ang diwang saknong at susubukin
niyang bumuo ng mga taludtod batay sa diwa
ng saknong at hindi sa diwa ng bawat taludtod.
IKALAWANGH
AKBANG:
PAGBUO NG
PANSAMANTALANG
MGA TALUDTOD
● Ang mabubuong burador ang paulit-ulit na
pakikinisin ng tagapagsalin hnaggnag umabot
sa bahaging siyay siyang, siya na sa kanyang
salin.
● Sa kabilang dako, may mga nagsasalin naman
na tula – sa – tula na kaagad ang ginagamit na
teknik. Ito marahil ang pinaka popular o pinaka
karaniwang teknik. Isasalin na muna ng isasalin
ang buong tula at pagkatapos ay saka isa-isang
babalikan ang mga salin na karaniwan ay paisa-
isa isang saknong hanggang sa kuminis ng
kuminis ang salin.
IKALAWANGH
AKBANG:
PAGBUO NG
PANSAMANTALANG
MGA TALUDTOD
● Sa pagpapakinis ng salin maging ano mang
teknik ang ginagamit, kaalin sabay ng pagpili
ng sa palagay ng tagapagsalin ay pinaka
aangkop na mga salita. Ang karaniwang
pinag tutuonan- ng pansin ng tagapagsalin ay
ang pagaayos ng mga mga sesura, ang
pagtutugma-tugma ng mga salita kung ang
salin ay kumbensyunal, ang paggamit ng mga
tayuta, ritmo at kung paano higit na magiging
matulain ang mga pahayag.
IKALAWANGH
AKBANG:
PAGBUO NG
PANSAMANTALANG
MGA TALUDTOD
CREDITS: This presentation template was created by Slidesgo,
including icons by Flaticon, and infographics & images by
Freepik
MARAMING
SALAMAT!
Please keep this slide for attribution
Websites
● https://www.slideshare.net/sitio1/pagsasalingwika-poesya-o-tula
● https://
pdfcoffee.com/mga-karaniwan-o-teknik-sa-pagsasalin-ng-tula-pdf-free.htm
l
SANGGUNIAN

pagsasalin-ng-tula-at-tuluyan 72727363.pptx

  • 1.
    PAGSASALIN NG TULA ATTULUYAN Inihanda ni: Ginoong John Kevin L. Azares
  • 2.
    Kahulugan ng Tula atTuluyan Teknik o Paraan ng Pagsasalin ng Tula Mga nagsasalungatang paniniwala sa pagsasalin ng Tula Sanggunian 01 03 04 05 TALAAN NG NILALAMAN TULA Bakit mahirap magsalin ng Tula? 02
  • 3.
  • 4.
    ANO NGA BAANG TULA? Ayon kay Savory, ang tula o poesya ay isang sining ng paggamit ng mga salita upang lumikha ng ilusyon sa ating pandama.
  • 5.
    ANO NGA BAANG TULA? Ang isang tula ay may ritmo, sukat at tugma; may emosyon o damdaming masidhi at malalim sa karaniwang pahayag; may higit sa karaniwang dami ng mga tayutay at hindi gaanong mahigpit sa pagsunod sa gramatikong pagsusunod-sunod ng mga salita
  • 6.
    —ALMARIO Ang tula ayhindi isang koleksyon lamang ng magsisintunog na titik at makahulugang salita. Dapat itong maging isang buong pangungusap; ang mga titik at salitang dapat isaayos tungo sa isang makabuluhang balangkas ng pagpapabatid ng diwa, damdamin, pangyayari, larawan o kakintalan.
  • 7.
     Magkakatulad kayaang nagiging pagtingin ng lahat ng makata sa isang bagay maging anuman ang kanyang lahi?  Magkakatulad kaya ang kanilang paraan ng pagpapahayag ng damdamin sa isang inspirasyon? SAGOT: HINDI
  • 8.
    Ang isang akdangpatula ay may katangiang naiiba sa akdang tuluyan. Sa tula’y pinipili ang isang salita hindi lamang dahil sa kahulugan nito kundi dahil pa rin sa tunog nito. Sa bahaging ito ng pagsasalin, nakasusumpong ng hindi biro-birong suliranin ang maraming tagapagsalin. Ito rin ang dahilan kung bakit nababago ang diwa ng ilang bahagi.
  • 9.
  • 10.
    ● Sa mgatekstong teknikal, kapag nauunawaan ng tagasalin ang nilalaman ng kanyang isinasalin, ang problema lamang ay ang mga katawagan o terminolohiyang gagawin. ● Kahit na diwa rin o mensahe ang isinasalin sa mga tekstong di-teknikal na tulad ng tula, lahat ng teorista at praktisyuner sa pagsasaling-wika ay nagsasabing mahirap nang hindi hamak ang magsalin ng ganitong uri ng materyales.
  • 11.
    —FINLAY The translating ofpoetry must surely be a case par excellence in which the old Italian saying traduttori, traditori applies. Few things are more difficult than the effective and true meaning of poetry into poetry (if indeed, it is at all possible…)
  • 12.
    ● Mapatutunayang higitna mahirap lipirin ang diwang ibig ipahatid ng makata sa kanyang tula kaysa diwang ibig ipahatid ng isang espesyalistang sumulat ng isang tekstong teknikal tungkol sa kanyang espesalisasyon. Sapagkat may nadaragdag na dimensyon ng mga problema sa pagsasalin ng isang tula na wala sa isang tekstong teknikal.
  • 13.
    ● 3. Angpagbagtas sa pamamagitan ng salin sa dalawang magkaibang kultura. Halimbawa: Kultura ng sumulat sa Ingles na Amerikano at kultura ng babasa ng salin salin sa Filipino na isang Pilipino. ● 1. Paggamit ng mga tayutay (figures of speech) ● 2. Ang pangangalaga sa estilo ng awtor o paraan ng kanyang pagpapahayag
  • 14.
    Maraming dalubhasa sa pagsasaling-wikaang naniniwalang imposibleng matamo ng sinuman ang ganap (perfect) na pagsasalin sa larangan ng poesya o tula.
  • 15.
  • 16.
    Ayon kay Savory,si Postgate ang nagsabi sa kanyang aklat na Translations and Translators na ang isang prosa o tuluyan ay dapat masalin sa paraang tuluyan din at ang tula ay sa paraang patula rin.
  • 17.
    Si Matthew Arnoldman ay naniniwala na kung isasalin sa paraang tuluyan ang isang tula, ang salin ay kailangang magtaglay ng mga katangian ng tula.
  • 18.
    • Ang pagsasalinng isang tulang may sukat ay napakahina kung mawawala ang sukat; na ang tuluyang salin ng isang tula ay pinakamahina sa lahat ng paraan. • Naniniwala sila na upang maging makatarungan sa makatang awtor, ang kanyang tula ay kailangang isalin ng isa ring makata at sa paraang patula rin.
  • 19.
    ● Sinabi niHilaire Belloc na ang pagsasalin sa isang tula ay higit na mabuti kung gagawin sa paraang tuluyan. ● Sinusugan pa ito ni Sir John Denham nang isalin nito ang Aeneid. ● Sa Introduksyon ng salin ay sinabi ni Denham na ang layunin niya sa pagsasalin ay hindi upang lumikha ng bagong tula kundi upang isalin lamang ang diwang taglay ng isang tula hindi sa paraang patula rin kundi sa paraang tuluyan.
  • 20.
    Ang pagsasalin ngtula ay isang napakadelikadong gawain; na sa pagsasaling tula-sa-tula, ang bisa ng awtor ay tulad ng gamot na nawawalan ng “ispiritu”.
  • 21.
    ● Ang orihinalna tula at ang patula ring salin nito, karaniwan na, ay dapat magkatulad sa anyo. ● Ang patulang salin ng isang tula ay humahamon sa kakayahan ng tagapagsaling gumamit ng mga tayutay at iba’t ibang paraan ng pagsasaayos ng mga salitang tulad ng orihinal na kailangang mapanatili ang hangga’t maaari. ● Kung ang isang tula ay isasalin sa paraang tuluyan, mayroon na kaagad na isang “kapilayan” ang tagapagsalin bago pa siya magsimula.
  • 22.
    Sa dalawang salin,ayon kay Savory, ay malinaw na mapatutunayang higit na mabuti ang paraang tula-sa-tula sapagkat bukod sa napananatili sa salin ang “musika” ng orihinal ay nahahantad pa rin ang mambabasa sa aktwal na anyo nito.
  • 23.
    TEKNIK o PARAANNG PAGSASALIN NG TULA
  • 24.
    Sa pagsasalin ngisang tula sa paraang patula rin, may iba’t ibang teknik ang ginagamit ng mga tagapagsalin. May mga nagsasalin na isinasalin muna ang tula nang tuluyan upang matiyak na nakuha ang mensahe ng tula. Pagkatapos ay saka pa lamang ito aayusin ng patula.
  • 25.
    I read withina poet’s book A word that starred the page: “Stone walls do not a prison make, Nor iron bars a cage.” Yes, that is true, and something more; You’ll find where’er you roam, That marble floors and gilded walls Can never make a home. But every home where love abides And friendship is a guest Is truly home, and home sweet home! For there the heart can rest. HALIMBAWA: A Home Song (Henry Van Dyke)
  • 26.
    ● Dalawa angkaraniwang estilo ng “paraphrasing” na sinusunod ng mga tagapagsalita: ● Estilo A: Linya por linya ang pagpapakahulugan kung ang balak ng tagapagsalin ay linya por linya rin ang kanyang gagawing pagsasalin. UNANG HAKBANG: PAGPAPAKAHULUGAN
  • 27.
    1. a. Nabasako sa aklat ng isang makata b. ang ganitong salita na namumukod sa isang pahina: c. “ Ang pader na bato ay hindi bilangguan; d. gayundin, ang rehas na bakal ay hindi hawla.” 2. a. Oo, totoo iyon, at totoo pa rin b. na makikita mo kahit saan ka magpunta c. na ang sahig na marmol at ginintuang pader, d. kailanman ay hindi maituturing na tahanan. 3. a. Subalit ang tahanan na tinatahanan ng pagmamahalan b. at ang pagkakaibigan ay panauhin c. ay tunay na tahanang at napakatamis na tahanan d. sa pagkat doon ang puso ay makapagpapahinga HALIMBAWA: A Home Song (Henry Van Dyke)
  • 28.
    Pagkatapos maisagawa ito, sisimulannang bumuo ang tagapagsalin ng mga pansamantalang taludtod na may sukat at tugma, batay sa pagpapakahulugang isinagawa sa bawat linya.
  • 29.
    Estilo B: ● Kunghindi linya por linya ang balak na gagawing pagsasalin na ang ibig sabihin ay maaaring magkapalit-palit ng pusisyon ang mga linya o ang mga bahagi ng mga linya, ang “paraphrasing” o pagpapakahulugan ay maaaring ganito: UNANG HAKBANG: PAGPAPAKAHULUGAN
  • 30.
    1. Sa aklatng isang makata ay namumukod sa isang pahina ang ganitong “salita ang pader na bato ay hindi bilangguan at ang rehas na bakal ay hindi rin hawla.” 2. Oo, totoo iyon, at totoo parin na makikita mo kahit saan ka magpunta na ang sahig na marmol at ginintuang pader, kailanman, ay hindi maituturing na tahanan. 3. Subalit ang bawat tahanan na pinananahanan ng pagmamahalan at ang pakikipagkaibigan ay panauhin, iyon ang tunay na tahanan at tahanang kagiliw-giliw sapagkat doon ang puso ay makapagpapahinga. HALIMBAWA: A Home Song (Henry Van Dyke)
  • 31.
    ● Pagkatapos ngpagpapakahulugan, sisimulan nang bumuo ng mga pansamantalang taludtod na may sukat at tugma ang tagapagsalin, batay sa pagpapakahulugang isinagawa sa bawat linya kung linya por linya ang gagawing pagsasalin. Kung hindi naman linya por linya ang paraang gagamitin, kukunin ng tagapagsalin ang diwang saknong at susubukin niyang bumuo ng mga taludtod batay sa diwa ng saknong at hindi sa diwa ng bawat taludtod. IKALAWANGH AKBANG: PAGBUO NG PANSAMANTALANG MGA TALUDTOD
  • 32.
    ● Ang mabubuongburador ang paulit-ulit na pakikinisin ng tagapagsalin hnaggnag umabot sa bahaging siyay siyang, siya na sa kanyang salin. ● Sa kabilang dako, may mga nagsasalin naman na tula – sa – tula na kaagad ang ginagamit na teknik. Ito marahil ang pinaka popular o pinaka karaniwang teknik. Isasalin na muna ng isasalin ang buong tula at pagkatapos ay saka isa-isang babalikan ang mga salin na karaniwan ay paisa- isa isang saknong hanggang sa kuminis ng kuminis ang salin. IKALAWANGH AKBANG: PAGBUO NG PANSAMANTALANG MGA TALUDTOD
  • 33.
    ● Sa pagpapakinisng salin maging ano mang teknik ang ginagamit, kaalin sabay ng pagpili ng sa palagay ng tagapagsalin ay pinaka aangkop na mga salita. Ang karaniwang pinag tutuonan- ng pansin ng tagapagsalin ay ang pagaayos ng mga mga sesura, ang pagtutugma-tugma ng mga salita kung ang salin ay kumbensyunal, ang paggamit ng mga tayuta, ritmo at kung paano higit na magiging matulain ang mga pahayag. IKALAWANGH AKBANG: PAGBUO NG PANSAMANTALANG MGA TALUDTOD
  • 34.
    CREDITS: This presentationtemplate was created by Slidesgo, including icons by Flaticon, and infographics & images by Freepik MARAMING SALAMAT! Please keep this slide for attribution
  • 35.