âś— Ang pagtatalumpatiay isang proseso o
paraan ng pagpapahayag ng ideya o
kaisipan sa paraang pasalitang
tumatalakay sa isang partikular na
paksa. Ito ay karaniwang isinusulat
upang bigkasin sa harap ng mga
tagapakinig. Ang isang talumpating
isinulat ay hindi magiging ganap na
talumpati kung ito ay hindi mabibigkas
sa harap ng madla.
3
BIGLAANG
TALUMPATIAN
(Impromptu)
âś— Ang talumpatingito ay ibinibigay
nang biglaan o walang
paghahanda. Kaagad na ibinibigay
ang paksa sa oras ng pagsasalita.
Ang susi ng katagumpayan nito ay
nakasalalay sa mahalagang
impormasyong kailangang
maibahagi sa tagapakinig. 5
6.
MALUWAG
(Extemporaneous)
âś— Kung angbiglaang talumpatian ay
isinasagawa nang biglaan o walang
paghahanda, sa talumpating ito,
nagbibigay ng ilang minuto para sa
pagbuo ng ipahahayag na kaisipan batay
sa paksang ibinigay bago ito ipahayag.
Kaya madalas na outline lamang ang
isinusulat ng mananalumpating
gumagamit nito.
6
7.
MANUSKRITO
âś— Ang talumpatingito ay ginagamit sa
mga kumbensiyon, seminar, o
programa sa pagsasaliksik kaya pinag-
aaralan itong mabuti at dapat na
nakasulat. Ang nagsasalita ay
nakadarama ng pagtitiwala sa sarili
sapagkat naisasaayos niya nang
mabuti ang kanyang sasabihin.
7
8.
MANUSKRITO
âś— Kailangan angmatagal na panahon sa
paghahanda ng ganitong uri ng talumpati
sapagkat ito ay itinatala. Limitado rin ang
oportunidad ng tagapagsalitang
maiangkop ang kanyang sarili sa
okasyon. Karaniwan din ay nawawala ang
pakikipag-ugnayan ng tagapagsalita sa
kanyang tagapakinig dahil sa pagbabasa
ng manuskritong ginawa.
8
9.
ISINAULONG
TALUMPATI
âś— Ito aykagaya rin ng manuskrito sapagkat ito ay
mahusay ring pinag-aralan at hinabi nang
maayos bago bigkasin sa harap ng mga
tagapakinig. May oportunidad na magkaroon ng
pakikipagugnayan sa tagapakinig sapagkat hindi
binabasa ang ginawang manuskrito kundi
sinasaulo at binibigkas ng tagapagsalita. Ang
isang kahinaan ng ganitong talumpati ay
pagkalimot sa nilalaman ng manuskritong
ginawa.
9
URI AYON SA
LAYUNIN
âś—Talumpating Nagbibigay ng Impormasyon o
Kabatiran – layuning ipabatid sa mga tagapakinig
ang isang paksa, isyu, o pangyayari
✗ Talumpating Panlibang – layuning magbigay ng
kasiyahan sa mga nakikinig
✗ Talumpating Pampasigla – layuning magbigay ng
inspirasyon sa mga nakikinig
11
12.
URI AYON SA
LAYUNIN
✗Talumpating Panghikayat – layuning hikayatin ang mga
tagapakinig na tanggapin ang paniniwala ng
mananalumpati sa pamamagitan ng pagbibigay-
katuwiran at mga patunay (pagkukwestiyon sa
katotohanan, pagpapahalaga, polisiya)
✗ Talumpati ng Pagbibigay-Galang – layuning tanggapin
ang bagong kasapi ng samahan o organisasyon
✗ Talumpati ng Papuri – layuning magbigay ng pagkilala o
pagpupugay sa isang tao o samahan
12
URI NG
TAGAPAKINIG
âś—Sa pagsulatng isang mahusay na
talumpati, mahalagang
magkaroon ng kabatiran ang
mananalumpati tungkol sa
kaalaman, pangangailangan, at
interes ng kaniyang mga
tagapakinig.
14
15.
URI NG
TAGAPAKINIG
âś— Angedad o gulang ng mga nakikinig
âś— Ang bilang ng mga nakikinig
âś— kasarian ng mga nakikinig
âś— Edukasyon o antas sa lipunan
âś— Mga saloobin at dati nang alam ng
mga nakikinig
15
16.
TEMA O PAKSA
âś—Ang isa pang pangunahing bagay na
dapat isaalang-alang sa pagsulat ng
talumpati ay ang tema ng okasyon ng
pagdiriwang o pagtitipon. Ang
mananalumpati ay dapat na
makitaan ng sapat na kaalaman
hinggil sa paksa.
16
17.
Hakbang sa pagsulat
ngtalumpati
âś— Pananaliksik ng datos at mga kaugnay
na babasahin
– maaaring maisagawa sa
pamamagitaaan ng pagbabasa at
pangangalap ng impormasyo sa
ensayklopedya, aklat, pahayagan,
magasin at dyornal.
17
18.
Hakbang sa pagsulat
ngtalumpati
âś— Pagbuo ng tesis
- mahalagang matukoy ang tesis sapagkat dito
iikot ang pangunahing mensaheng ibabahagi sa mga
tagapakinig.
âś— Pagtukoy sa mga pangunahing kaisipan o punto
- alamin ang mga pangunahing punto na
magsisilbing batayan ng talumpati.
18
19.
HULWARAN
âś—Malaki ang epektong
balangkas na gagamitin sa
pagsulat ng talumpati sa
kung paano ito
mauunawaan ng makikinig.
19
20.
HULWARAN
✗ Kronolohikal nahulwaran – nakasalalay ang
nilalaman ng talumpati sa pagkakasunod-sunod
ng mga pangyayari o panahon
✗ Topikal na hulwaran – nakabatay ang
paghahanay ng mga detalye sa pangunahing
paksa
✗ Hulwarang problema-solusyon – paglalahad ng
mga suliranin at pagtalakay sa solusyon na
maaaring gawin
20
21.
KASANAYAN SA PAGHAHABING
BAHAGI NG TALUMPATI
âś— Ang paghahabi o pagsulat ng
nilalaman ng talumpati mula sa
umpisa hanggang sa matapos ito ay
napakahalaga upang mahing
mahusay, komprehensibo, at
organisado ang talumpati.
Kinakailangan na magtaglay ang
isang talumpati ng tatlong bahagi.
21
22.
KASANAYAN SA PAGHAHABING
BAHAGI NG TALUMPATI
âś— Introduksiyon. Ito ang pinakapanimula ng talumpati. Ito ay
naghahanda sa mga nakikinig para sa nilalaman ng talumpati kaya
naman dapat angkop ang pambungad sa katawan ng talumpati.
Mahalaga ang isang mahusay na panimula upang:
• mapukaw ang kaisipan at damdamin ng mga makikinig
• makuha ang kanilang interes at atensiyon
• maihanda ang mga tagapakinig sa gaganaping pagtalakay sa
paksa
• maipaliwanag ang paksa
• mailahad ang balangkas ng paksang tatalakayin
• maihanda ang kanilang puso at isipan sa mensahe
22
23.
KASANAYAN SA PAGHAHABING
BAHAGI NG TALUMPATI
âś— Diskusyon o Katawan. Dito makikita ang
pinakamahalagang bahagi ng talumpati
sapagkat dito tinatalakay ang
mahahalagang punto o kaisipang nais
ibahagi sa mga nakikinig. Ito ang
pinakakaluluwa ng talumpati.
Kinakailangang wasto, malinaw, at kaakit-akit
ang katawan ng talumpati.
23
24.
KASANAYAN SA PAGHAHABING
BAHAGI NG TALUMPATI
âś— Katapusan o Kongklusyon. Dito nakasaad ang
pinakakongklusyon ng talumpati. Dito kalimitang
nilalagom ang mga patunay at argumentong
inilahad sa katawan ng talumpati. Ito ay
kalimitang maikli ngunit malamán. Maaaring
ilagay rito ang pinakamatibay na paliwanag at
katwiran upang mapakilos ang mga tao ayon sa
layunin ng talumpati.
24
25.
âś— Ang habang talumpati ay
nakasalalay kung ilan minuto o
oras ang inilaan para sa
pagbigkas o presentasyon nito.
Malaking tulong sa pagbuo ng
nilalaman nito ang pagtiyak sa
nilaang oras.
25
GABAY
âś— Piliin lamangang isang pinakamahalagang
ideya.
âś— Magsulat kung paano ka nagsasalita.
âś— Gumamit ng mga kongkretong salita at
halimbawa.
âś— Tiyaking tumpak ang mga ebidensiya at
datos na ginagamit sa talumpati.
âś— Gawing simple ang pagpapahayag sa
buong talumpati.
27
Gawain #1
Gumawa ngisang
mapanghikayat na sanaysay na
hindi bababa sa sampung
pangungusap.
Isulat ito sa ½ yellow paper.
34
35.
Gawain #2
Umisip ngtopic at gumawa ng
isang talumpati na may
dalawang talata at kada talata ay
may limang pangungusap.
Lagyan ng titulo ang gagawing
talumpati.
35
36.
Gawain #3
Sagutin angtanong:
Bilang isang mag-aaral paano
makatutulong sa iyo ang
akademikong pagsulat.
Editor's Notes
#16Â Ang kaalaman nya ay dapat na hihigit sa mga tagapakinig. Dapat handa, nagplano at inaral ang paksa.
#17Â Maaari ding mag interbyu sa mga taong expert sa iyong tatalakayin.
Magiging mahina ang talumpati kung kulang sa datos, walang laman at may mga maling impormasyon. Mahalaga ang laman kasya sa ganda ng boses, presentation at husay sa pagbigkas.