Programu ochrony środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2016-2020 w perspektywie do roku 2025

Projekt
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA MIASTA WROCŁAWIA NA LATA 2016-2020
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2025
Wrocław 2017

ul. Niemodlińska 79 pok. 22
45-864 Opole
tel./fax. 77/454-07-10, 77/474-24-57
kom. 605-26-24-27
e-mail: albeko@poczta.fm
Wykonawcą
Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Wrocławia
na lata 2016-2020 z perspektywą do roku 2025
był zespół firmy ALBEKO z siedzibą w Opolu
w składzie:
mgr inż. Beata Podgórska
mgr inż. Paweł Synowiec
mgr inż. Jarosław Górniak
Sylwia Podgórska

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA WROCŁAWIA
NA LATA 2016-2020 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2025
3
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP......................................................................................................................................................7
1.1. PODSTAWA I GŁÓWNE UWARUNKOWANIA PROGRAMU. METODYKA OPRACOWANIA....................................7
1.2. STRUKTURA I ZAKRES OPRACOWANIA.....................................................................................................8
2. STRESZCZENIE .....................................................................................................................................10
3. CHARAKTERYSTYKA MIASTA WROCŁAWIA......................................................................................15
3.1. INFORMACJE OGÓLNE .........................................................................................................................15
3.2. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I ADMINISTRACYJNE...................................................................................15
3.3. ANALIZA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA WROCŁAWIA................................................15
3.3.1. Struktura zagospodarowania przestrzennego......................................................................... 16
3.3.2 Formy użytkowania terenów..................................................................................................... 16
3.4. SYTUACJA GOSPODARCZA...................................................................................................................17
4. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU...............................................................................................20
4.1. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OPRACOWANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA
WROCŁAWIA..............................................................................................................................................20
4.1.2. Spójność z głównymi dokumentami strategicznymi i programowymi...................................... 21
5. OCENA STANU ŚRODOWISKA, CELE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
W POSZCZEGÓLNYCH POLACH INTEREWNCJI....................................................................................42
5.1. KLIMAT I POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ................................................................................................42
5.1.1 ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU..........................................................................................................42
5.1.2. JAKOŚĆ POWIETRZA.........................................................................................................................44
5.1.3. PRZYCZYNY ZMIAN I OBECNEGO STANU JAKOŚCI POWIETRZA..............................................................51
5.1.4. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii............................................................................ 54
5.1.5. Analiza SWOT. ........................................................................................................................ 55
5.1.6. Tendencje zmian ..................................................................................................................... 55
5.2. KLIMAT AKUSTYCZNY. .........................................................................................................................56
5.2.1. Analiza SWOT. ........................................................................................................................ 59
5.2.2. Tendencje zmian ..................................................................................................................... 59
5.3. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH..................................................................................60
5.3.1. Analiza SWOT. ........................................................................................................................ 61
5.3.2. Tendencje zmian ..................................................................................................................... 61
5.4. ZASOBY I JAKOŚĆ WÓD. GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA. ..................................................................63
5.4.1. Wody powierzchniowe ............................................................................................................. 63
5.4.2. Wody podziemne ..................................................................................................................... 74
5.4.3.Gospodarka wodno – ściekowa................................................................................................ 76
5.4.5. Analiza SWOT. ........................................................................................................................ 79
5.4.6. Tendencje zmian ..................................................................................................................... 79
5.5. ZASOBY GEOLOGICZNE. ......................................................................................................................80
5.5.1. Analiza SWOT. ........................................................................................................................ 83
5.5.2. Tendencje zmian ..................................................................................................................... 83
5.6. GLEBY. ..............................................................................................................................................83
5.6.1. Analiza SWOT. ........................................................................................................................ 87
5.6.2. Tendencje zmian ..................................................................................................................... 87
5.7. GOSPODARKA ODPADAMI I ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU ODPADÓW.....................................................87
5.7.1. Odpady komunalne.................................................................................................................. 88
5.7.2. Odpady z sektora gospodarczego........................................................................................... 92
5.7.3. Istniejące instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów................................................ 93
5.7.4. Odpady zawierające azbest..................................................................................................... 95
5.7.5. Analiza SWOT ......................................................................................................................... 96
5.7.6. Tendencje zmian ..................................................................................................................... 96
5.8. ZASOBY PRZYRODNICZE......................................................................................................................97
5.8.1. Ochrona przyrody i krajobrazu. ............................................................................................... 97
5.8.2. Ochrona i zrównoważony rozwój lasów................................................................................. 116
5.8.3. Analiza SWOT. ...................................................................................................................... 117
5.8.4. Tendencje zmian ................................................................................................................... 117
5.9. NADZWYCZAJNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA.......................................................................................118
5.9.2. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska.................................................................................. 118
5.9.3. Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią............................................. 119
5.9.4. Analiza SWOT. ...................................................................................................................... 121
5.9.5. Tendencje zmian. .................................................................................................................. 122
5.10. DZIAŁANIA EDUKACYJNE I ZARZĄDZANIE SYSTEMOWE........................................................................122

4
5.10.1. Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych .............................. 122
5.10.2. Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym .............................................................. 122
5.10.3. Edukacja ekologiczna społeczeństwa ................................................................................. 123
5.10.4. Analiza SWOT. .................................................................................................................... 123
5.10.5. Tendencje zmian ................................................................................................................. 123
5.11. MONITORING ŚRODOWISKA. ............................................................................................................124
5.11.1. Środowisko a zdrowie.......................................................................................................... 124
5.11.2. Analiza SWOT. .................................................................................................................... 124
5.11.3. Tendencje zmian ................................................................................................................. 124
6. OCENA STOPNIA REALIZACJI ZAŁOŻONYCH CELÓW W AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA DLA MIASTA WROCŁAWIA............................................................................................125
7. CELE I KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA DO 2025 ROKU.........................................................131
7.1. KLIMAT I POWIETRZE ATMOSFERYCZNE. .............................................................................................131
7.1.1. Cel długoterminowy do roku 2025: ........................................................................................ 131
7.2. KLIMAT AKUSTYCZNY. .......................................................................................................................133
7.3. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH................................................................................134
7.3.1. Cel długoterminowy do roku 2025 ......................................................................................... 134
7.4. ZASOBY I JAKOŚĆ WÓD......................................................................................................................134
7.5. ZASOBY GEOLOGICZNE. ....................................................................................................................135
7.6. GLEBY. ............................................................................................................................................136
7.6.1. Cele długoterminowe do roku 2025:...................................................................................... 136
7.7. GOSPODARKA ODPADAMI I ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU ODPADÓW...................................................136
7.7.1. Cele i kierunki działań w gospodarce odpadami ................................................................... 136
7.8. ZASOBY PRZYRODNICZE....................................................................................................................138
7.9. NADZWYCZAJNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA.......................................................................................139
7.10. DZIAŁANIA EDUKACYJNE I ZARZĄDZANIE SYSTEMOWE........................................................................140
7.10.1. Cele długoterminowe do roku 2025:.................................................................................... 140
7.11. MONITORING ŚRODOWISKA. ............................................................................................................142
7.11.1. Cel długoterminowy do roku 2025: ...................................................................................... 142
8. PLAN OPERACYJNY REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ NA LATA 2017–2020. ...................................143
9. ZARZĄDZANIE I MONITORING ŚRODOWISKA. ................................................................................156
9.1. INSTYTUCJE ZAANGAŻOWANE W REALIZACJĘ PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA. .....156
9.2. MONITORING, PRZEGLĄD STOPNIA REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY SRODOWISKA
ORAZ JEGO AKTUALIZACJI....................................................................................................................157
9.3. ANALIZA RYZYK REALIZACJI CELÓW PROGRAMU. ....................................................................163
10. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU .........................................................................167
11. LITERATURA ......................................................................................................................................170
SPIS RYSUNKÓW
Rysunek 1. Obszary chronione na terenieMiasta Wrocławia................................................................... 104
Rysunek 2. Lokalizacja parków na terenieMiasta Wrocławia................................................................... 112
SPIS TABEL
Tabela 1. Liczba ludności we Wrocławiu.................................................................................................... 15
Tabela 2. Struktura użytkowania gruntów we Wrocławiu (wg GUS).......................................................... 16
Tabela 3. Podział podmiotów gospodarki narodowej we Wrocławiu. ........................................................ 18
Tabela 4. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych we Wrocławiu w latach 2011-2015. ....... 18

5
Tabela 5. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane na terenie Wrocławia wg wybranych sekcji
Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) w 2015 r. ..................................................................................... 18
Tabela 6. Spójność Programu Ochrony Środowiska z głównymi dokumentami strategicznymi................ 22
Tabela 7. Emisja zanieczyszczeń do powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych............................... 45
Tabela 8. Wyniki pomiarów na stacjach pomiarowychna terenie Aglomeracji Wrocławskiejw latach 2010-
2015............................................................................................................................................................ 45
Tabela 9. Wyniki bieżącej oceny jakości powietrza za rok 2015................................................................ 47
Tabela 10. Tabela SWOT dla komponentu powietrze atmosferyczne....................................................... 55
Tabela 11. Tabela SWOT dla komponentu hałas. ..................................................................................... 59
Tabela 12. Pomiary PEM w punktach pomiarowych we Wrocławiu w 2013 r............................................ 61
Tabela 13. Tabela SWOT dla komponentu promieniowanie elektromagnetyczne. ................................... 61
Tabela 14. Wyniki oceny wykonanej dla punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu zlokalizowanych na
terenie Wrocławia w 2015 roku. ................................................................................................................. 66
Tabela 15. Ocena ryzyka osiągnięcia celów środowiskowych dla JCWP ujętych w Planie gospodarowania
wodami w dorzeczu Odry. .......................................................................................................................... 69
Tabela 16. Ocena spełnienia wymagań dla JCWP na obszarach wrażliwych na eutrofizację wywołaną
zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych...................................................................... 74
Tabela 17. Sieć wodociągowa we Wrocławiu w latach 2011-2015 roku (wg GUS)................................... 77
Tabela 18. Sieć kanalizacyjna we Wrocławiu w latach 2011-2015............................................................ 78
Tabela 19. Dane związane z komunalnymi oczyszczalniami ścieków we Wrocławiu. .............................. 78
Tabela 20. Dane związane z przemysłowymi oczyszczalniami ścieków we Wrocławiu............................ 78
Tabela 21. Wykonanie KPOŚK w Aglomeracji Wrocław (2015). ............................................................... 79
Tabela 22. Tabela SWOT dla komponentu ochrona wód powierzchniowych i podziemnych.................... 79
Tabela 23. Zasoby geologiczne i przemysłowe złóż na terenie miasta Wrocławia znajdujące sięw bazie
zasobów geologicznych PIG. ..................................................................................................................... 82
Tabela 24. Tabela SWOT dla komponentu geologia. ................................................................................ 83
Tabela 25. Struktura gospodarstw rolnych na terenie miasta Wrocławia. ................................................. 83
Tabela 26. Struktura głównych zasiewów we Wrocławiu........................................................................... 83
Tabela 27. Tabela SWOT dla komponentu ochrona powierzchni ziemi. ................................................... 87
Tabela nr 28. Obszar Północno-Centralnego RGOK ................................................................................. 89
Tabela nr 29.Wykaz instalacji regionalnych oraz zastępczych na terenie Północno-Centralnego RGOK 89
Tabela nr 30. Ilość odpadów komunalnych odebranych/zebranych z terenu Wrocławia w latach
2012-2015 .................................................................................................................................................. 91
Tabela nr 31.Zestawienie osiągniętych i dopuszczalnych/wymaganych poziomów redukcji masy odpadów
ulegających biodegradacji kierowanych do składowania oraz poziomów recyklingu, przygotowania do
ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów pochodzących z sektora
komunalnego w latach 2012-2015 ............................................................................................................. 91
Tabela nr 32. Gospodarowanie odpadami z sektora gospodarczego na terenie Wrocławia w latach 2011-
2014............................................................................................................................................................ 92
Tabela nr 33. Zestawienie informacji na temat czynnych instalacji do odzysku lub innego niż składowanie
unieszkodliwiania odpadów, znajdujących się na terenie Wrocławia ........................................................ 93
Tabela nr 34. Ilości wyrobów azbestowych usuniętych w ramach „Programu usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest z terenu miasta Wrocławia”..................................................................................... 96
Tabela nr 35. Tabela SWOT dla komponentu odpady............................................................................... 96
Tabela 36. Wykaz pomników przyrody na terenie Miasta Wrocławia. ..................................................... 105
Tabela 37. Powierzchnia zieleni miejskiej w latach 2013–2015 w zarządzie ZZM.................................. 111
Tabela 38. Powierzchnia zieleni miejskiej w latach 2013–2015 według GUS. ........................................ 112
Tabela 39. Tabela SWOT dla komponentu ochrona przyrody i krajobrazu oraz ochrona izrównoważony
rozwój lasów. ............................................................................................................................................ 117
Tabela 40. Tabela SWOT dla komponentu zapobieganie poważnym awariomi zapobieganie zagrożeniom
powodziowym. .......................................................................................................................................... 121
Tabela 41. Tabela SWOT dla komponentu działania edukacyjne. .......................................................... 123
Tabela 42. Tabela SWOT dla komponentu monitoring środowiska......................................................... 124
Tabela 43. Realizacja celów długoterminowych....................................................................................... 128
Tabela 44. Zestawienie dopuszczalnych poziomów redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji
kierowanych do składowania oraz wymaganych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego
użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów pochodzących z sektora komunalnego. 137
Tabela 45. Przedsięwzięciana terenie miasta Wrocławia w latach 2017-2020........................................ 143
Tabela 46. Wskaźniki efektywności realizacji celów Programu Ochrony Środowiska miasta Wrocławia.158
Tabela 47. Tabela ryzyk dla Programu Ochrony Środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2016-2020z
perspektywą do roku 2025. ...................................................................................................................... 165

6
WYKAZ SKRÓTÓW
GDDKiA Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
GUS Główny Urząd Statystyczny
GZWP Główny Zbiornik Wód Podziemnych
IOŚ Instytut Ochrony Środowiska
JCW Jednolite Części Wód Podziemnych
JCWP Jednolite Części Wód Powierzchniowych
KPGO Krajowy Program Gospodarki Odpadami
KPOŚK Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych
KZGW Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
MBP Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie
OSP Ochotnicza Straż Pożarna
OZE Odnawialne źródła energii
PEM Promieniowanie elektromagnetyczne
PIG Państwowy Instytut Geologiczny
PKD Polska Klasyfikacja Działalności
PKP Polskie Koleje Państwowe
PN Polska Norma
POP Program ochrony powietrza
ppk Punkt pomiarowo kontrolny
PSP Państwowa Straż Pożarna
PSSE Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
PZRP Plan Zarządzania Ryzykiem Powodziowym
RDOŚ Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska
RGOK Region Gospodarki Odpadami Komunalnymi
RIPOK Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych
RLM Równoważna liczba mieszkańców
RPO WD Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego
RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej
SDR Średni dobowy ruch
SWOT Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats- technika służaca do
porządkowania I analizy informacji
DZMiUW Dolnośląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych
UE Unia Europejska
WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
WHO World Health Organization - Światowa Organizacja Zdrowia
WIOŚ Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
WORP Wstępna Ocena Ryzyka Powodziowego
WSO Wojewódzki System Odpadowy
ZDR Zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej
ZZR Zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej

7
1. WSTĘP.
Rozwój cywilizacyjny i wielokierunkowa ekspansja człowieka spowodowały zanieczyszczenie
środowiska, wyczerpywanie się zasobów surowcowych, ginięcie gatunków zwierząt
i roślin, a także pogorszenie stanu zdrowia ludności na terenach przeobrażonych na
niespotykaną dotychczas skalę. Dlatego przyjmuje się, że jednym z najważniejszych praw
człowieka jest prawo do życia w czystym środowisku. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997
roku stanowi, że Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą
zrównoważonego rozwoju.
Zrównoważony rozwój to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces
integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi
przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania
możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli
zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. Istota rozwoju zrównoważonego
polega więc na tym, aby zapewnić zaspokojenie obecnych potrzeb bez ograniczania przyszłym
generacjom możliwości rozwoju.
Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych, które poprzez swoją politykę powinny
zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne. Miasta na prawach powiatu należą do władz
publicznych, zatem na nich również spoczywa obowiązek wykonywania zadań z zakresu
ochrony środowiska oraz odpowiedzialność za jakość życia mieszkańców. Dodatkowym
wyzwaniem stało się członkostwo w Unii Europejskiej oraz związane z nim wymogi wdrażania
przepisów w celu osiągnięcia standardów UE w zakresie ochrony środowiska.
Efektywność działań w zakresie ochrony środowiska, w tym ochrony dziedzictwa
przyrodniczego zależy przede wszystkim od polityki i rozwiązań przyjętych na szczeblu
lokalnym oraz pozyskania zainteresowania i zrozumienia ze strony społeczności lokalnych.
Działania takie, aby były skuteczne, muszą być prowadzone zgodnie z opracowanym uprzednio
programem, sporządzonym na podstawie wnikliwej analizy sytuacji w danym rejonie. Zadanie
takie ma spełniać wieloletni program ochrony środowiska.
Program ochrony środowiska dla miasta Wrocławia jest dokumentem planowania
strategicznego, wyrażającym cele i kierunki polityki ekologicznej samorządu Miasta Wrocławia
na lata 2016-2020 z perspektywą do roku 2025 i określającym wynikające z niej działania.
Program przedstawia aktualny stan środowiska, określa hierarchię niezbędnych działań
zmierzających do poprawy tego stanu, umożliwia koordynację decyzji administracyjnych oraz
wybór decyzji inwestycyjnych podejmowanych przez różne podmioty i instytucje. Sam program
nie jest dokumentem stanowiącym, ingerującym w uprawnienia poszczególnych jednostek
administracji rządowej i samorządowej oraz podmiotów użytkujących środowisko. Należy jednak
oczekiwać, że poszczególne jego wytyczne i postanowienia będą respektowane i uwzględniane
w planach szczegółowych i działaniach inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska.
Program ochrony środowiska będzie wykorzystywany, jako główny instrument strategicznego
zarządzania miastem w zakresie ochrony środowiska, podstawa tworzenia programów
operacyjnych i zawierania kontraktów z innymi jednostkami administracyjnymi i podmiotami
gospodarczymi, przesłanka konstruowania budżetu miasta, płaszczyzna koordynacji i układ
odniesienia dla innych podmiotów polityki ekologicznej, podstawa do ubiegania się o fundusze
celowe. Cele i działania proponowane w Programie posłużą do tworzenia warunków dla takich
zachowań ogółu społeczeństwa miasta, które służyć będą poprawie warunków życia
mieszkańców przy zachowaniu walorów środowiska naturalnego na terenie miasta.
1.1. Podstawa i główne uwarunkowania Programu. Metodyka opracowania.
Program ochrony środowiska (POŚ) dla miasta na prawach powiatu sporządza organ
wykonawczy miasta, a uchwala Rada Miasta. Podstawą prawną opracowania Programu
ochrony środowiska jest Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.
2016 poz. 672 ze zm.).
Podstawowym celem sporządzenia i uchwalenia POŚ jest realizacja przez jednostki samorządu
terytorialnego polityki ochrony środowiska zbieżnej z założeniami najważniejszych dokumentów

8
strategicznych i programowych. POŚ powinny stanowić podstawę funkcjonowania systemu
zarządzania środowiskiem spajającą wszystkie działania i dokumenty dotyczące ochrony
środowiska i przyrody na szczeblu danej jednostki samorządu terytorialnego.
Sposób opracowania Programu został podporządkowany metodologii właściwej dla planowania
strategicznego, polegającej na:
określeniu diagnozy stanu środowiska przyrodniczego dla Miasta Wrocławia,
zawierającej charakterystyki poszczególnych komponentów środowiska wraz z oceną
stanu;
określeniu celów głównych, celów krótkoterminowych i kierunków działań dla
Miasta Wrocławia;
scharakteryzowaniu uwarunkowań realizacyjnych Programu w zakresie rozwiązań
prawno-instytucjonalnych, źródeł finansowania;
określeniu zasad monitorowania.
Źródłami informacji dla Programu były materiały uzyskane z Urzędu Miejskiego Wrocławia,
Głównego Urzędu Statystycznego, a także prace instytutów i placówek naukowo – badawczych
z zakresu ochrony środowiska, jak również dostępna literatura fachowa.
Jako punkt odniesienia dla programu ochrony środowiska przyjęto aktualny stan środowiska
oraz stan infrastruktury ochrony środowiska na dzień 31.12.2015.
Program oparty jest na zapisach następujących dokumentów:
 Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. 2016 poz. 672 ze zm.). Definiuje
ono ogólne wymagania w odniesieniu do programów ochrony środowiska opracowywanych
dla potrzeb województw, powiatów i gmin.
 Wytyczne Ministra Środowiska do opracowania wojewódzkich, powiatowych i gminnych
programów ochrony środowiska, które podają sposób i zakres dokumentu oraz wskazówki,
co do zawartości programów.
 Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności.
Jest to dokument rządu RP o charakterze analitycznym i rekomendacyjnym, powstały na
bazie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z dnia 6 grudnia 2006r. Określa on
główne trendy, wyzwania i scenariusze rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, a także
kierunki przestrzennego zagospodarowania kraju, z uwzględnieniem zrównoważonego
rozwoju. Stanowi opis nowego projektu cywilizacyjnego, zorientowanego na przyszłość,
w perspektywie do 2030 roku.
 Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka,
sprawne państwo.
To główna strategia rozwojowa Polski do 2020 r. Wskazuje najważniejsze zadania
państwa, które należy zrealizować w najbliższych latach, by przyspieszyć rozwój Polski,
orientacyjny harmonogram oraz sposób finansowania zaplanowanych działań. Strategia
jest częścią systemu zarządzaniem rozwojem kraju. Stanowi bazę dla 9 strategii
zintegrowanych, które realizują założone w niej cele i uszczegóławiają ją. SRK jest też
zgodna z unijną Strategią Europa 2020.
W dokumentach tych określono długoterminową politykę ochrony środowiska odpowiednio dla
województwa dolnośląskiego oraz Miasta Wrocławia, przedstawiono cele krótkoterminowe
i sposób ich realizacji, określono sposoby zarządzania środowiskiem i aspekty finansowe
realizacji programu.
1.2. Struktura i zakres opracowania.
Program został opracowany w celu realizacji strategii środowiskowej na terenie miasta
Wrocławia na lata 2016–2020 z perspektywą do roku 2025. Zakres czasowy został podzielony
na okres operacyjny (do roku 2020), zdefiniowany poprzez cele krótkoterminowe i konieczne do
podjęcia konkretne działania oraz okres perspektywiczny (do roku 2025), w którym został
określony cel długoterminowy dla każdego z komponentów środowiska.

9
Program jest dokumentem wyznaczającym ramy dla przedsięwzięć, co oznacza, że jedynie
wyznacza cele i kierunki działań konieczne do realizacji w mieście w zakresie ochrony
środowiska. Wskazano w tym dokumencie na problemy środowiskowe w podziale na
najważniejsze komponenty środowiska. Dla każdego komponentu została przeprowadzona
analiza bieżącego stanu środowiska, analiza SWOT, opisano prognozowane tendencje zmian
w środowisku do roku 2025 oraz zmiany klimatu i ich wpływ. Wskazano cele środowiskowe
i wskaźniki monitoringu środowiska. W ramach celów przedstawiono niezbędne działania,
służące do wyeliminowania wskazanych problemów środowiskowych. Powyższe działania
zostały określone dla następujących obszarów interwencji:
- klimat i powietrze atmosferyczne,
- klimat akustyczny,
- pola elektromagnetyczne,
- zasoby i jakość wód, gospodarka wodno – ściekowa,
- zasoby geologiczne,
- gleby,
- gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów,
- zasoby przyrodnicze,
- nadzwyczajne zagrożenia środowiska,
- działania edukacyjne,
- monitoring środowiska.

10
2. STRESZCZENIE
W Programie ochrony środowiska dla Miasta Wrocławia na lata 2016-2020 z perspektywą do
roku 2025 przeprowadzono analizę środowiska i ocenę istniejącego stanu jego ochrony oraz
określono główne cele i priorytety działań ekologicznych.
Program zawiera krótką charakterystykę Miasta Wrocławia: położenie geograficzne, budowę
geologiczną, geomorfologiczną oraz sytuację gospodarczą i demograficzną. Ponadto w
Programie znajduje się diagnoza stanu poszczególnych komponentów środowiska: powietrza
atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleb. Zawiera również ocenę
środowiska przyrodniczego, siedlisk zwierzęcych, obszarów chronionych, opisany jest wpływ
uciążliwości akustycznej i promieniowania elektromagnetycznego. W Programie przedstawiono
też aktualny stan gospodarki odpadami i gospodarki wodno – ściekowej.
W Programie zawarto informacje dotyczące sposobu zarządzania Programem i możliwych form
finansowania działań proekologicznych oraz harmonogram inwestycyjnych zadań dla miasta.
Program zawiera cele ekologiczne do osiągnięcia w perspektywie krótkoterminowej i
długoterminowej oraz priorytetowe kierunki działań.
Zasadniczym zadaniem Programu jest określenie zakresu zadań przewidzianych do realizacji
na terenie miasta. Uwzględniono szeroki zakres zadań związanych z ochroną środowiska, za
realizację, których odpowiedzialne są władze miasta (zadania własne). Równocześnie
wskazano także zadania dla innych podmiotów z terenu miasta, mimo, że realizacja tych zadań
nie wchodzi w zakres obowiązków samorządu miasta(tzw. zadania monitorowane).
Program ochrony środowiska dla Miasta Wrocławia nie jest dokumentem prawa miejscowego,
lecz opracowaniem o charakterze operacyjnym przeznaczonym do okresowej aktualizacji.
W odniesieniu do poszczególnych komponentów środowiska stwierdzono:
I. Powietrze atmosferyczne
Wyniki wieloletnich badań wskazują na zmniejszenie się w ostatnich latach zanieczyszczenia
powietrza dwutlenkiem siarki, dwutlenkiem azotu i pyłu zawieszonego z sektora
przemysłowego. Niepokojący jest wysoki poziom emisji pochodzącej z sektora bytowo-
komunalnego. Znacznym problemem jest również emisja ze środków transportu.
Na podstawie „Oceny poziomów substancji w powietrzu oraz wyników klasyfikacji stref
województwa dolnośląskiego za 2015 rok”, dla wszystkich substancji podlegających ocenie,
obszar miasta Wrocławia (w ramach Aglomeracji Wrocławskiej) został zakwalifikowany: wg
kryterium ochrony zdrowia:
- do klasy A ze względu na brak przekroczeń odpowiednio poziomów dopuszczalnych
SO2, CO, O3, Pb, C6H6, As, Cd, Ni, co oznacza konieczność utrzymania, jakości
powietrza na tym samym lub lepszym poziomie,
- do klasy C z powodu przekroczeń poziomów dopuszczalnych PM10, PM2,5, NO2 oraz
benzo(a)pirenu,
- do klasy D2ze względu na przekroczenia poziomu celu długoterminowegoO3.
W Programie przewidziano szereg zadań, zmierzających głównie do:
- realizacji przedsięwzięć termomodernizacyjnych,
- wykonywania remontów istniejących dróg m.in. zmiany nawierzchni,
- propagowania działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji ze źródeł komunalnych m.in.
podłączeń do sieci ciepłowniczej, wymiany kotłów węglowych na gazowe, olej opałowy,
biopaliwa,
- modernizacji kotłowni, wykorzystania energii odnawialnych.
II. Klimat akustyczny.
Klimat akustyczny na terenie miasta Wrocławia kształtuje w znacznej mierze ruch
komunikacyjny. Na poziom hałasu drogowego mają wpływ przede wszystkim:
- natężenie ruchu komunikacyjnego,
- udział transportu ciężkiego w strumieniu ruchu,
- prędkość ruchu pojazdów (ze wzrostem prędkości hałas rośnie),
- typ i stan techniczny pojazdów,
- nachylenie drogi,

11
- stan nawierzchni oraz płynność ruchu.
Monitoringiem klimatu akustycznego na terenie województwa dolnośląskiego zajmuje się
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Na potrzeby oceny stanu
akustycznego środowiska miasta Wrocławia raz na 5 lat sporządzana jest mapa akustyczna, a
następnie na jej podstawie opracowywany jest Program ochrony środowiska przed hałasem dla
miasta Wrocławia.
W Programie zaplanowano zadania zmierzające do:
- przebudowy i modernizacji nawierzchni dróg,
- przestrzegania zasad strefowania w planowaniu przestrzennym m.in. lokalizowania
w sąsiedztwie przedsięwzięć o zbliżonej uciążliwości hałasu,
- ustalania i egzekwowania dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku przez
właściwe organy i inspekcje ochrony środowiska.
III. Pola elektromagnetyczne.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu w ramach monitoringu PEM w
2013 roku przeprowadził pomiary natężenia promieniowania elektromagnetycznego w 15
punktach pomiarowych na terenie Wrocławia. W wyniku przeprowadzonych pomiarów
stwierdzono, iż we wszystkich badanych punktach pomiarowych na terenie miasta nie
stwierdzono przekroczeń poziomów dopuszczalnych pól elektromagnetycznych, co więcej
wyniki kształtowały się znacznie poniżej dopuszczalnej normy PEM - 7 V/m.
Przewidziane w Programie zadania zmierzają głównie do ochrony przed negatywnym
oddziaływaniem pól elektromagnetycznych, w tym:
- utrzymania poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej Nan
tych poziomach,
- prowadzenia badań pól elektromagnetycznych,
- gromadzenia danych o zgłaszanych źródłach promieniowania elektromagnetycznego.
IV. Zasoby i jakość wód. Gospodarka wodno – ściekowa.
Ocenę jakości wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego przeprowadza
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Na terenie Miasta Wrocławia
przeprowadzano badania, jakości, wód powierzchniowych w dwunastu punktach pomiarowo –
kontrolnych, w których stwierdzono następujący stan/potencjał ekologiczny:
- dobry – w trzech punktach: Odra – poniżej ujścia Ślęzy, Widawa – most. B.
Krzywoustego, Widawa – ujście do Odry,
- umiarkowany - w pięciu punktach: Ługowina – ujście do Odry, Zielona – ujście do
Oławy, Brochówka – ujście do Oławy, Bystrzyca – ujście do Odry, Dobra – ujście do
Widawy,
- słaby – w czterech punktach: Trzciana – ujście do Odry, Oława – ujście do Odry, Ślęza –
ujście do Odry, Kasina – ujście do Ślęzy.
Na taką klasyfikację stanu (potencjału) ekologicznego wód powierzchniowych miał wpływ
głównie poziom zanieczyszczeń fizykochemicznych wspierających element biologiczny.
Najgorsze warunki obserwowano w przypadku Trzciany, Oławy, Ślęzy i Kasiny.
Na terenie Wrocławia WIOŚ wykonywał pomiary, jakości wód podziemnych w 2014 roku
w jednym punkcie pomiarowym Wrocław – Leśnica. Badane wody zaliczono do II klasy, jakości
wód podziemnych.
Przewidziane w Programie zadania zmierzają głównie do:
- realizacji przedsięwzięć związanych z rozbudową i modernizacją istniejącej sieci
wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie miasta,
- wspierania działań inwestycyjnych mających na celu ograniczenie i eliminację ładunku
zanieczyszczeń odprowadzanych w ściekach do środowiska wodnego,
a w szczególności substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.
V. Zasoby geologiczne.
Złoża kopalin są naturalnym nagromadzeniem minerałów, skał oraz innych substancji, których
wydobywanie może przynieść korzyść gospodarczą. Zasoby złóż powinny być racjonalnie

12
gospodarowane. Na terenie miasta Wrocławia udokumentowanych jest pięć złóż kopalin,
jednakże działalność wydobywcza ma niewielki udział w strukturze gospodarczej miasta.
Udokumentowane złoża kopalin nie wymagają wyznaczania filarów ochronnych. W obrębie
miasta Wrocławia nie występują obszary szkód górniczych.
VI. Gleby.
Z powodu oddziaływania antropogenicznego na środowisko naturalne oraz emitowanie różnego
rodzaju zanieczyszczeń, w glebach odkłada się cały szereg substancji i zanieczyszczeń,
których usunięcie lub zmniejszenie stanowi proces stosunkowo długo rozciągnięty w czasie.
Przewidziane w Programie zadania zmierzają głównie do:
- przeciwdziałania degradacji chemicznej gleb poprzez ochronę powietrza i wód
powierzchniowych,
- prowadzenia monitoringu, jakości gleby i ziemi
- racjonalnego użycia nawozów sztucznych i środków ochrony roślin na terenach rolnych
i leśnych oraz stosowanie technik naturalnych (fito i agromelioracyjnych) w celu
zwiększenia udziału materii organicznej w glebie.
VII. Gospodarka odpadami.
Głównym źródłem powstawania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz obiekty
użyteczności publicznej.
W oparciu o dane uzyskane z Urzędu Miejskiego Wrocławia za lata 2012-2013, rocznych
sprawozdań prezydenta miasta z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami
komunalnymi za lata 2014-2015 oraz rocznych analiz stanu gospodarki odpadami komunalnymi
na terenie Gminy Wrocław za lata 2014-2015 - określono ilości odpadów komunalnych
odebranych/zebranych z terenu Wrocławia w latach 2012-2015, które wyniosły odpowiednio
(ujęto odpady tylko z grup 20 i 15, nie brano pod uwagę odpadów z grup 13, 16 i 17):
- 254 417,9 Mg w 2012 r. - z tego selektywnie zebrano - 21 409,4 Mg (ok. 8,4% ogólnej
ilości),
- 237 346,3 Mg w 2013 r. - z tego selektywnie zebrano - 35 370,2 Mg (ok. 14,9%),
- 268 369,3 Mg w 2014 r. - z tego selektywnie zebrano - 55 258,3Mg (ok. 20,6%),
- 275 138,1 Mg w 2015 r. - z tego selektywnie zebrano - 65 740,5 Mg (ok. 23,9%).
W związku z nowelizacją ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach (Dz.U. 2016 poz. 250 ze zm.) - Gmina Wrocław wprowadziła od 1 lipca 2013 r. nowy
system gospodarki odpadami komunalnymi. Celem realizacji zapisów wspomnianej ustawy,
Rada Miejska Wrocławia podjęła stosowne uchwały w przedmiotowym zakresie. Obecnie
mieszkańcy płacą Gminie opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi tzw. podatek
śmieciowy, natomiast Gmina gospodaruje środkami z pobieranych od mieszkańców opłat za
odpady, egzekwując jednocześnie od wybranych w drodze przetargu firm odpowiednią, jakość
usług.
Od II półrocza 2013 r. Gminę Wrocław obowiązuje przekazywanie - zmieszanych odpadów
komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych - do
instalacji mających status Regionalnych Instalacji do Przetwarzania Odpadów Komunalnych
(RIPOK) funkcjonujących w ramach Północno-Centralnego Regionu Gospodarki Odpadami
Komunalnymi (RGOK).
Oprócz odpadów komunalnych, na obszarze Wrocławia powstają różnorodne odpady
pochodzące z działalności gospodarczej.
Zgodnie z danymi zawartymi w Wojewódzkim Systemie Odpadowym (WSO) w latach 2011-
2014, na terenie Wrocławia, wytworzono następujące ilości:
 odpadów niebezpiecznych innych niż komunalne:
- 30 595,000 Mg w 2011 r.,
- 22 446,729 Mg w 2012 r.,
- 17 809,266 Mg w 2013 r.,
- 21 288,493 Mg w 2014 r.,
 odpadów innych niż niebezpieczne i komunalne:

13
- 1 160 856,884 Mg w 2011 r.,
- 1 119 929,414 Mg w 2012 r.,
- 1 125 846,792 Mg w 2013 r.,
- 1 216 434,171 Mg w 2014 r.
Przewidziane w Programie zadania zmierzają do osiągnięcia celu, jakim jest zbudowanie
systemu zgodnego z hierarchią postępowania z odpadami, w której priorytetem jest
zapobieganie powstawaniu odpadów, a następnie przygotowanie do ponownego użycia,
recykling i inne metody odzysku oraz wdrożenie modelu gospodarowania odpadami
komunalnymi opartego na ich selektywnym zbieraniu i termicznym przekształcaniu pozostałych
odpadów palnych z odzyskiem energii.
VIII. Zasoby przyrodnicze.
Na terenie Miasta Wrocławia ustanowiono następujące formy ochrony przyrody:
 Park Krajobrazowy Dolina Bystrzycy
 Szczytnicki Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy
 Obszar Natura 2000
- Grądy Odrzańskie – obszar ptasi
- Dolina Widawy – obszar siedliskowy
- Las Pilczycki – obszar siedliskowy
- Kumaki Dobrej – obszar siedliskowy
- Grądy w Dolinie Odry – obszar siedliskowy
- Łęgi nad Bystrzycą – obszar siedliskowy
 Użytki ekologiczne
- Łacha Farna,
- dwa zbiorniki wodne wraz z otaczającym obszarem leśnym położnym na terenie
Janówka,
- Obszar na terenie Nowej Karczmy.
 Pomniki przyrody.
Przewidziane w Programie cele związane są głównie z zachowaniem, odtworzeniem i
zrównoważonym użytkowaniem bioróżnorodności i georóżnorodności oraz ochroną krajobrazu.
IX. Adaptacja do zmian klimatu i nadzwyczajne zagrożenia środowiska.
Skutki zmian klimatu, zwłaszcza wzrost temperatury, częstotliwości i nasilenia zjawisk
ekstremalnych, występujące w ostatnich kilku dekadach pogłębiają się i z tego względu stały się
przedmiotem zainteresowania rządów i społeczności międzynarodowej. Wyniki badań
naukowych jednoznacznie wskazują, że zjawiska powodowane przez zmiany klimatu stanowią
zagrożenie dla społecznego i gospodarczego rozwoju wielu krajów na świecie, w tym także dla
Polski.
W Polsce przygotowano „Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na
zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030” (SPA 2020) z myślą o zapewnieniu
warunków stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego w obliczu ryzyka, jakie niosą ze sobą
zmiany klimatu, ale również z myślą o wykorzystaniu pozytywnego wpływu, jaki działania
adaptacyjne mogą mieć nie tylko na stan polskiego środowiska, ale również wzrost
gospodarczy.
Na terenie województwa dolnośląskiego służby ochrony przeciwpożarowej i inspekcji ochrony
środowiska dokonały kwalifikacji zakładów produkcyjnych ze względu na stopień zagrożeń
awariami przemysłowymi. Na ogólną liczbę 48 zakładów stwarzających ryzyko wystąpienia
poważnej awarii (stan na 14.04.2015 r. wg WIOŚ we Wrocławiu) wyróżniono 15 zakładów
o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZDR) i 22 zakłady o zwiększonym
ryzyku (ZZR) wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
Na terenie Wrocławia występują dwa zakłady ZDR:
- 3M Wrocław Sp. z o.o.,
- Terminal Paliw nr 111 we Wrocławiu PKN Orlen,
oraz cztery zakłady ZZR:
- Wratislavia – Biodiesel S.A.,

14
- Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. Zakład Produkcji Wody nr 1
Mokry Dwór,
- PPG Deco Polska Sp. z o.o.,
- DeLaval Operations Sp. z o.o.,
spełniające wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 29 stycznia
2016 r. sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych,
decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia
poważnej awarii przemysłowej(Dz.U. 2016 poz. 138).
X. Działania edukacyjne.
Edukacja ekologiczna jest jednym z podstawowych działań na rzecz ochrony środowiska,
prowadzone są ustawiczne działania zmierzające do aktywnego włączenia coraz szerszych
kręgów społeczności miasta Wrocławia oraz podejmowanie inicjatyw lokalnych przez placówki
oświatowe i organizacje mające w swoich programach działalność ekologiczną. Działania
edukacyjne są działaniami długoterminowymi, nieraz kosztownymi, lecz mogą liczyć na
wsparcie finansowe z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
XI. Monitoring środowiska.
Program ochrony środowiska ujmuje zjawiska wpływające zarówno na zdrowie fizyczne jak i na
komfort psychiczny człowieka. Do największych problemów mających wpływ na stan zdrowia
ludzi należą:
jakość wody przeznaczonej do spożycia,
zanieczyszczenie wód gruntowych,
zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego,
emisja hałasu.
W Programie ochrony środowiska dla Miasta Wrocławia określono również zasady
monitorowania wykonania Programu i prowadzonej polityki ochrony środowiska, co oznacza, że
realizacja Programu będzie podlegała ocenie (w ramach Raportów z Programu Ochrony
Środowiska) w zakresie:
- stopnia wykonania przyjętych zadań,
- stopnia realizacji założonych celów,
- analizy przyczyn powstałych rozbieżności.
Wyniki oceny stanowić będą podstawę aktualizacji programu.

15
3. CHARAKTERYSTYKA MIASTA WROCŁAWIA.
3.1. Informacje ogólne
Wrocław, stolica województwa dolnośląskiego położony jest w samym centrum Niziny Śląskiej,
po obu stronach środkowej Odry zasilanej w granicach miasta przez cztery jej dopływy:
Widawę, Ślęzę, Bystrzycę i Oławę.
Wrocław jest ważnym węzłem komunikacyjnym. W pobliżu przebiega autostrada A4, a przez
miasto poprowadzone są drogi włączone do europejskich korytarzy drogowych: E67 (droga
krajowa nr 8) oraz E261 (droga krajowa nr 5). Wrocławski węzeł kolejowy łączy dziewięć
różnych kierunków linii kolejowych, zbiegających się we Wrocławiu. Funkcjonują dwa porty
żeglugi rzecznej oraz międzynarodowy port lotniczy zlokalizowany w odległości ok. 10 km od
centrum miasta. Autostradowa Obwodnica Wrocławia (AOW) o długości ok. 35 km, oddana do
użytku 31.08.2011 r., która łączy autostradę A4 z drogą krajową nr 8 w istotny sposób odciążyła
centralne obszary miasta.
Wrocław to bardzo prężny ośrodek kultury i życia studenckiego. Wizytówką miasta stały się
festiwale muzyczne takie jak: „Wratislavia Cantans”, „Jazz nad Odrą”, Dni Muzyki Starych
Mistrzów. Powszechnie znane są wydarzenia teatralne jak: Festiwal „Dialog Wrocław”, Przegląd
Piosenki Aktorskiej, Wrocławskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora i Małych Form Teatralnych
oraz przedstawienia operowe wystawiane w Hali Stulecia. Liczne muzea, kina, teatry, kluby,
galerie artystyczne uzupełniają kulturalną ofertę miasta przyciągając rzesze uczestników
również spoza Wrocławia. Nie dziwi, więc fakt, że miastu Wrocław został przyznany tytuł
Europejskiej Stolicy Kultury, który nosił w 2016 r. wraz z hiszpańskim miastem San Sebastian.
Wrocław to siedziba wielu szkół wyższych, z liczbą ponad 130 tys. studentów. Najbardziej
znanymi i cenionymi szkołami wyższymi są: Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Przyrodniczy,
Politechnika Wrocławska, Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Ekonomiczny, Akademia
Muzyczna, Akademia Sztuk Pięknych, Akademia Wychowania Fizycznego i Wyższa Szkoła
Oficerska. Uczelnie te wraz z siecią placówek badawczo-rozwojowych zapewniają firmom
działających na terenie Wrocławia dostęp do wysoko wykwalifikowanych kadr. Wrocław to duży
ośrodek przemysłowy z dominacją przemysłu środków transportu, maszynowego,
elektrotechnicznego, konstrukcji metalowych oraz spożywczego
Sytuacja demograficzna
Według danych pozyskanych z GUS - liczba mieszkańców we Wrocławiu na koniec 2015 r.
wynosiła 635 759 osób. W porównaniu z 2012 r. nastąpił wzrost liczby ludności o 4 571 osób
(0,75 %). Średnia gęstość zaludnienia na terenie Wrocławia na koniec 2015 r. wyniosła
1 369,8 os./km2
. Szacuje się, że w kolejnych latach będzie następował dalszy wzrost liczby
ludności.
Tabela 1.Liczba ludności we Wrocławiu
Rok 2012 2013 2014 2015
Liczba
ludności
631 188 632 067 634 487 635 759
Źródło: GUS
3.2. Położenie geograficzne i administracyjne
Centrum Wrocławia znajduje się na 17o
02’16’’ długości geograficznej wschodniej i 51o
07’56’’
szerokości geograficznej północnej. Powierzchnia miasta wynosi 292,82 km2
.
Rozciągłość południkowa Wrocławia wynosi 19,4 km, a równoleżnikowa 26,3 km. Najwyżej
położony punkt w granicach miasta ukształtowany w sposób naturalny to Kota, jedno ze
wzniesień w Lesie Mokrzańskim - 148 m n.p.m., a przewyższają go trzy sztuczne wzniesienia:
zrekultywowana hałda wysypiska śmieci na Maślicach - 155 m n.p.m. oraz Mała Sobótka na
osiedlu Grabiszynek (154 m n.p.m.) i Wzgórze Gajowe (156 m n.p.m., wysokość względna
30 m) Najniżej położonym miejscem jest punkt u ujścia Widawy do Odry w pobliżu Janówka -
107 m n.p.m. Wrocław odznacza się klimatem umiarkowanym przejściowym z widocznymi

16
wpływami oceanicznymi. Charakterystyczną cechą takiego klimatu są częste zmiany pogody
związane z przemieszczaniem się układów barycznych, napływem wilgotnego powietrza
polarnomorskiego lub rzadziej suchego powietrza kontynentalnego. W ciągu roku przeważają
prądy powietrzne z kierunku zachodniego. Maksimum opadów w przebiegu rocznym wypada
w okresie letnim.
3.3. Analiza zagospodarowania przestrzennego miasta Wrocławia.
3.3.1. Struktura zagospodarowania przestrzennego
Strukturę przestrzenną miasta Wrocławia charakteryzują:
obszary zabudowy miejskiej,
tereny aktywności gospodarczej oraz przemysłowe,
niski stopień zalesienia,
sieć transportowa o znaczeniu lokalnym, regionalnym i ponadregionalnym (sieć TEN-T
– miasto leży w korytarzu Bałtyk-Adriatyk
tereny zielone, wody, obiekty sportowe, dominanty, obiekty zabytkowe, historyczne
układy urbanistyczne.
Struktura przestrzenna miasta wynika z jego rozwoju oraz działań antropogenicznych
współczesnych. Szkielet struktury przestrzennej miasta wyznaczają:
podział miasta na strefę śródmiejską Wrocławia oraz otaczające osiedla,
układ komunikacyjny (AOW, drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne),
 sieć rzek,
 przebiegające sieci elektroenergetyczne i gazowe, które ze względu na strefy techniczne
i zagrożenia wyłączają znaczne ilości terenów z zabudowy (tereny wyznaczone
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego).
3.3.2 Formy użytkowania terenów
We Wrocławiu użytki rolne zajmują 11 964ha, co stanowi 40,85 % ogólnej powierzchni miasta –
jest to jak na duże miasto wartość stosunkowo wysoka. Grunty leśne, zadrzewienia
i zakrzewienia zajmują 7,5 % ogólnej powierzchni miasta. Wskaźnik ten można uznać za niski,
bowiem średnia lesistość dla województwa dolnośląskiego wynosi 29,7 %, a dla kraju 29,5 %.
Strukturę wszystkich gruntów na terenie miasta przedstawia tabela poniżej:
Tabela 2. Struktura użytkowania gruntów we Wrocławiu (wg GUS).
Lp. Rodzaj Powierzchnia [ha]
1. Użytki rolne 11 964
Grunty orne 8 442
Sady 254
Łąki trwałe 1 655
Pastwiska trwałe 1 158
Grunty rolne zabudowane 208
Grunty pod stawami 8
Grunty pod rowami 239
2. Grunty leśne
Lasy 1 509
Grunty zadrzewione i zakrzewione 220
3. Grunty zabudowane
Tereny mieszkalne 3 359
Tereny przemysłowe 1 324
Inne tereny zabudowane 2 058
Tereny niezabudowane 721

17
Tereny rekreacyjne 1 689
Tereny komunikacyjne:
drogowe 2 668
kolejowe 689
inne 388
Użytki kopalne 15
4. Grunty pod wodami
wody płynące 817
wody stojące 147
5. Inne
użytki ekologiczne 7
nieużytki 403
tereny różne 1 304
Źródło: Opracowanie na podstawie danych GUS, Bank Danych Lokalnych stan na 2015 rok
3.4. Sytuacja gospodarcza
Wrocław, czwarte, co do wielkości miasto w Polsce, jest obecnie jednym z najprężniej
rozwijających się biznesowych i turystycznych ośrodków w kraju. Położenie przy autostradzie
A4 łączącej m.in. Monachium, Drezno, Wrocław, Katowice, Kraków aż do Kijowa – powoduje,
że miasto i miejscowości ościenne są bardzo chętnie wybierane, jako miejsce na inwestycje
produkcyjne lub usługowe.
Dzięki temu w ostatnich latach to właśnie we Wrocławiu i jego okolicy zainwestowały takie firmy,
jak: LG Philips, Volvo, Whirlpool, Bosch czy Toshiba. Obecnie Wrocław jest również bardzo
często wybierany, jako miejsce inwestycji dla usług typu BPO (Business Process Offshoring –
centra usług dla macierzystej organizacji z zakresu księgowości i finansów, IT, badawczo-
rozwojowych). Dzisiaj do firm działających właśnie w sektorze outsourcingu usług można
zaliczyć m.in. Google, HP, UPS, GE Money Bank czy Credit Suisse. Mocny jest również sektor
usług biznesowych i deweloperskich dla branży telekomunikacyjnej, które reprezentują firmy,
takie jak: Nokia Siemens Networks czy Tieto.
Ulokowanych zostało wiele fabryk produkujących części dla światowych potentatów
motoryzacyjnych, sprzętu AGD i elektronicznego. Rozwijają się także duże rodzime biznesy
w obszarze usług, farmacji, zaawansowanych technologii. We Wrocławiu powstał swego
rodzaju klaster centrów usługowych branży finansowej, księgowej i IT. Zatrudnienie znajdują tu
zarówno absolwenci szkół wyższych, w tym tak ważnych dla rozwoju kierunków technicznych,
jak i doświadczeni specjaliści.
Wrocław to także dogodne miejsce do tworzenia centrów usługowych. Pierwsze pojawiły się tu
firmy oferujące globalnym klientom usługi księgowe i wsparcie administracyjne.
Nie bez znaczenia okazał się również rozwój firm z branży IT – powstawały centra usługowe
i badawczo-rozwojowe międzynarodowych graczy, rodzimych potentatów oraz lokalnych firm.
We Wrocławiu funkcjonuje 113 237 zarejestrowanych podmiotów gospodarczych (stan na
2015 r. wg GUS) . W przeważającej większości podmioty te reprezentują sektor prywatny i
należą do właścicieli krajowych. Ok. 62,4 % podmiotów gospodarczych to działalność
gospodarcza prowadzona przez osoby fizyczne. Pozostałe podmioty gospodarcze to według
ilości: spółki prawa handlowego, spółki z udziałem kapitału zagranicznego, fundacje,
stowarzyszenia i organizacje społeczne oraz spółdzielnie.
W ostatnich latach liczba przedsiębiorstw stale rośnie, wskaźnik przedsiębiorczości wyrażony
liczbą podmiotów gospodarczych na 10 000 mieszkańców wynosi dla miasta Wrocławia1 781 i
jest nieznacznie wyższy od średniej wojewódzkiej wynoszącej 1230 (wg GUS 2015).

18
Tabela 3.Podział podmiotów gospodarki narodowej we Wrocławiu.
w sektorze publicznym: Liczba podmiotów
- podmioty gospodarki narodowej ogółem 3 045
- państwowe i samorządowe jednostki prawa
budżetowego ogółem
622
- spółki handlowe 91
w sektorze prywatnym:
- podmioty gospodarki narodowej ogółem 108 130
- osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą
70 651
- spółki prawa handlowego 19 191
- spółki z udziałem kapitału zagranicznego 3 909
- spółdzielnie 385
- fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne 3422
Źródło www.stat.gov.pl
Tabela 4. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych we Wrocławiu w latach 2011-2015.
Lp. Rok
Liczba zarejestrowanych
podmiotów gospodarczych
ogółem
Sektor publiczny Sektor prywatny
1. 2011 101 286 3 075 98 211
2. 2012 105 110 3 077 102 033
3. 2013 108 349 3 082 105 267
4. 2014 110 344 3 069 107 202
5. 2015 113 237 3 045 108 130
Źródło www.stat.gov.pl
W sektorze publicznym w 2015 roku zarejestrowano: 3 045podmiotów (ok. 2,7 %), natomiast
w sektorze prywatnym 108 130 (ok. 97,3 %). Strukturę podmiotów gospodarczych według
wybranych sekcji PKD przedstawiono poniżej:
Tabela 5. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane na terenie Wrocławia wg wybranych sekcji
Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) w 2015 r.
Nazwa sekcji wg PKD
Ilość podmiotów
w 2015 roku
A. Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo 354
B. Górnictwo i wydobywanie 98
C. Przetwórstwo przemysłowe 7 134
D. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną,
gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
251
E. Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność
związana z rekultywacją
295
F. Budownictwo 10 877
G. Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych,
włączając motocykle
24 320
H. Transport, gospodarka magazynowa 5 512
I. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami
gastronomicznymi
2 972
J. Informacja i komunikacja 6 799
K. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 4 577
L. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 10 021
M. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 16 857

19
Nazwa sekcji wg PKD
Ilość podmiotów
w 2015 roku
N. Działalność w zakresie usług administrowania i działalność
wspierająca
3 850
O. Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe
zabezpieczenia społeczne
110
P. Edukacja 3 874
Q. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 6 790
R. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 1 755
SiT. Pozostała działalność usługowa 6 631
Źródło: www.stat.gov.pl

20
4. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU
Jako założenia wyjściowe do Programu ochrony środowiska dla miasta Wrocławia przyjęto
uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, wynikające z obowiązujących aktów prawnych,
programów wyższego rzędu oraz dokumentów planistycznych uwzględniających problematykę
ochrony środowiska. Niezbędne było również uwzględnienie zamierzeń rozwojowych miasta
zarówno w zakresie gospodarczym i przestrzennym, jak i społecznym.
Uwarunkowania te, w powiązaniu z aktualnym stanem środowiska w mieście były podstawą do
zdefiniowania priorytetów i celów w zakresie ochrony środowiska i racjonalnego użytkowania
zasobów naturalnych.
4.1. Uwarunkowania zewnętrzne opracowania Programu ochrony środowiska dla Miasta
Wrocławia.
Miasto nie jest układem zamkniętym, a poszczególne elementy środowiska zachowują ciągłość
bez względu na granice terytorialne. Z tego względu, konieczne jest przyjęcie uwarunkowań
wynikających z programów, planów i strategii zewnętrznych wyższego rzędu, umożliwiających
szersze spojrzenie na poszczególne dziedziny ochrony środowiska.
Główne uwarunkowania zewnętrzne dla Miasta Wrocławia w zakresie ochrony środowiska
wynikają z następujących dokumentów strategicznych:
- Krajowy Program Ochrony Powietrza w Polsce,
- Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r.,
- Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku,
- Projekt Polityki Wodnej Państwa 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016),
- Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry,
- MasterPlan dla obszaru dorzecza Odry,
- Warunki korzystania z wód regionu wodnego Środkowej Odry,
- Program Wodno-Środowiskowy Kraju,
- Ramowa Dyrektywa Wodna,
- Projekt Narodowej Strategii Gospodarowania Wodami 2030 (z uwzględnieniem etapu
2015),
- Program Małej Retencji w Województwie Dolnośląskim.
- Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014–2020,
- Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego 2014–2020,
- IV Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych,
- Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2022,
- Krajowy program zapobiegania powstawaniu odpadów
- Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032,
- Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej,
- Krajowa Strategia Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej,
- Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do
roku 2020 z perspektywą do roku 2030,
- Krajowy Plan Działania w zakresie Energii ze Źródeł Odnawialnych,
- Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej,
- Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020,
- Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego,
- Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego 2014-2020,
- Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2011-2020,
- Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego 2012,
- Program ochrony powietrza dla województwa dolnośląskiego,
- Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Wrocław,
- Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata 2014-
2017 z perspektywą do2021 roku,
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia,
- Wrocławska Polityka Mobilności,
- Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Wrocławia - aktualizacja.

21
4.1.2. Spójność z głównymi dokumentami strategicznymi i programowymi.
Przeprowadzona analiza spójności w kontekście ochrony środowiska i zrównoważonego
rozwoju wykazała dużą zgodność z dokumentami krajowymi oraz regionalnymi. Zdecydowana
większość celów tych dokumentów została ujęta w ramach poszczególnych celów Programu.
Spójność celów Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Wrocławia z celami głównymi
dokumentów strategicznych na szczeblu krajowym i regionalnym z punktu widzenia ochrony
środowiska przedstawia tabela poniżej.

22
Tabela 6. Spójność Programu Ochrony Środowiska z głównymi dokumentami strategicznymi.
Cele dokumentu strategicznego
Odpowiadające cele Programu Ochrony
Środowiska
Zgodność
Dokumenty szczebla krajowego
Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności
 Cel 7 – Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa
stanu środowiska,
 Cel 8 – Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla
rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych.
Wszystkie cele Programu wpisują się w założenia
przyjęte w Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju.
pełna zgodność
Strategia Rozwoju Kraju 2020
Obszar strategiczny I. Sprawne i efektywne państwo:
 Cel I.1. Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem:
 Priorytetowy kierunek interwencji I.1.5. Zapewnienie ładu
przestrzennego.
Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka:
 Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki:
 Priorytetowy kierunek interwencji II.2.3. Zwiększenie konkurencyjności i
modernizacja sektora rolno-spożywczego.
 Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko:
 Priorytetowy kierunek interwencji II.6.1. Racjonalne gospodarowanie
zasobami,
 Priorytetowy kierunek interwencji II.6.2. Poprawa efektywności
energetycznej,
 Priorytetowy kierunek interwencji II.6.4. Poprawa stanu środowiska.
 Cel II.6.5. Adaptacja do zmian klimatu.
 Cel II.7. Zwiększenie efektywności transportu:
 Priorytetowy kierunek interwencji II.7.1. Zwiększenie efektywności
zarządzania w sektorze transportowym,
 Priorytetowy kierunek interwencji II.7.2. Modernizacja i rozbudowa
połączeń transportowych,
 Priorytetowy kierunek interwencji II.7.3. Udrożnienie obszarów miejskich.
Obszar strategiczny III. Spójność społeczna i terytorialna:
 Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia
rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego
wykorzystania potencjałów regionalnych:
 Priorytetowy kierunek interwencji III.3.1. Tworzenie warunków
instytucjonalnych, prawnych i finansowych dla realizacji działań
rozwojowych w regionach.
przyjęte w Strategii Rozwoju Kraju 2020.
pełna zgodność

23
Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”
Cel 1: Dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego do potrzeb innowacyjnej i
efektywnej gospodarki:
 Kierunek działań 1.2. Koncentracja wydatków publicznych na działaniach
prorozwojowych i innowacyjnych:
 Działanie 1.2.5. Wspieranie transferu wiedzy i wdrażania
nowych/nowoczesnych technologii w gospodarce (w tym technologii
środowiskowych).
Cel 3: Wzrost efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i surowców:
 Kierunek działań 3.1. Transformacja systemu społeczno-gospodarczego na
tzw. „bardziej zieloną ścieżkę”, zwłaszcza ograniczanie energo i
materiałochłonności gospodarki:
 Działanie 3.1.1. Tworzenie warunków dla rozwoju zrównoważonej
produkcji i konsumpcji oraz zrównoważonej polityki przemysłowej,
 Działanie 3.1.2. Podnoszenie społecznej świadomości i poziomu wiedzy
na temat wyzwań zrównoważonego rozwoju i zmian klimatu,
 Działanie 3.1.3. Wspieranie potencjału badawczego oraz eksportowego w
zakresie technologii środowiskowych, ze szczególnym uwzględnieniem
niskoemisyjnych technologii węglowych (CTW),
 Działanie 3.1.4. Promowanie przedsiębiorczości typu „business &
biodiversity”, w szczególności na obszarach zagrożonych peryferyjnością.
 Kierunek działań 3.2. Wspieranie rozwoju zrównoważonego budownictwa na
etapie planowania, projektowania, wznoszenia budynków oraz zarządzania nimi
przez cały cykl życia:
 Działanie 3.2.1. Poprawa efektywności energetycznej i materiałowej
przedsięwzięć architektoniczno-budowlanych oraz istniejących zasobów.
przyjęte w Strategii innowacyjności i efektywności
gospodarki.
pełna zgodność
Strategia rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku)
Cel strategiczny 1. Stworzenie zintegrowanego systemu transportowego:
 Cel szczegółowy 1. Stworzenie nowoczesnej i spójnej sieci infrastruktury
transportowej:
 Cel szczegółowy 4. Ograniczanie negatywnego wpływu transportu na
środowisko.
7.1.1. Cel długoterminowy do roku 2025:
Osiągnięcie znaczącej redukcji emisji gazów
cieplarnianych w perspektywie do roku 2025
Trwała poprawa, jakości powietrza atmosferycznego
Poprawa klimatu akustycznego na obszarach, gdzie
zostały przekroczone wartości normatywne oraz
zabezpieczanie pozostałych obszarów przed
zagrożeniem wystąpienia ponadnormatywnej emisji
hałasu w ramach planowania przestrzennego
zgodność

24
Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012–2020
Cel szczegółowy 2. Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa ich
dostępności przestrzennej:
 Priorytet 2.1. Rozwój infrastruktury gwarantującej bezpieczeństwo energetyczne,
sanitarne i wodne na obszarach wiejskich:
 Kierunek interwencji 2.1.1. Modernizacja sieci przesyłowych i dystrybucyjnych
energii elektrycznej,
 Kierunek interwencji 2.1.2. Dywersyfikacja źródeł wytwarzania energii
elektrycznej,
 Kierunek interwencji 2.1.3. Rozbudowa i modernizacja ujęć wody i sieci
wodociągowej,
 Kierunek interwencji 2.1.4. Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej i
oczyszczalni ścieków,
 Kierunek interwencji 2.1.5. Rozwój systemów zbiórki, odzysku i
unieszkodliwiania odpadów,
 Kierunek interwencji 2.1.6. Rozbudowa sieci przesyłowej i dystrybucyjnej gazu
ziemnego.
 Priorytet 2.2. Rozwój infrastruktury transportowej gwarantującej dostępność
transportową obszarów wiejskich:
 Kierunek interwencji 2.2.1. Rozbudowa i modernizacja lokalnej infrastruktury
drogowej i kolejowej,
 Kierunek interwencji 2.2.2. Tworzenie powiązań lokalnej sieci drogowej z siecią
dróg regionalnych, krajowych, ekspresowych i autostrad,
 Kierunek interwencji 2.2.3. Tworzenie infrastruktury węzłów przesiadkowych,
transportu kołowego i kolejowego.
 Priorytet 2.5. Rozwój infrastruktury bezpieczeństwa na obszarach wiejskich:
 Kierunek interwencji 2.5.1. Rozwój infrastruktury wodno-melioracyjnej i innej
łagodzącej zagrożenia naturalne.
Cel szczegółowy 3. Bezpieczeństwo żywnościowe:
 Priorytet 3.2. Wytwarzanie wysokiej, jakości, bezpiecznych dla konsumentów
produktów rolno‐spożywczych:
 Kierunek interwencji 3.2.2. Wsparcie wytwarzania wysokiej jakości produktów
rolno‐spożywczych, w tym produktów wytwarzanych metodami integrowanymi,
ekologicznymi oraz tradycyjnymi metodami produkcji z lokalnych surowców i
zasobów oraz produktów rybnych.
 Priorytet 3.4. Podnoszenie świadomości i wiedzy producentów oraz konsumentów
w zakresie produkcji rolno‐spożywczej i zasad żywienia:
 Kierunek interwencji 3.4.3. Wsparcie działalności innowacyjnej
ukierunkowanej na zmiany wzorców produkcji i konsumpcji.
Ochrona przed negatywnym oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych.
Dążenie do osiągnięcia dobrego stanu i potencjału
wód powierzchniowych i podziemnych pod względem
jakościowym określonych Ramową Dyrektywą
Wodną.
Tworzenie spójnego i nowoczesnego systemu
zarządzania gospodarką wodną z uwzględnieniem
zasad ochrony środowiska.
7.7.1. Cel w gospodarce odpadami
Doskonalenie systemu gospodarki odpadami,
zgodnego z hierarchią postępowania z odpadami
Ochrona gleb przed degradacją oraz rekultywacja
terenów zdegradowanych i zdewastowanych.
Ukształtowanie spójnego systemu obszarów
podlegających ochronie prawnej oraz pozostałych
terenów zieleni.
Rozwijanie zrównoważonej i wielofunkcyjnej
gospodarki leśnej.
zgodność

25
Cel szczegółowy 5. Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach
wiejskich:
 Priorytet 5.1. Ochrona środowiska naturalnego w sektorze rolniczym i
różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich:
 Kierunek interwencji 5.1.1. Ochrona różnorodności biologicznej, w tym
unikalnych ekosystemów oraz flory i fauny związanych z gospodarką
rolną i rybacką,
 Kierunek interwencji 5.1.2. Ochrona, jakości wód, w tym racjonalna
gospodarka nawozami i środkami ochrony roślin,
 Kierunek interwencji 5.1.3. Racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych
na potrzeby rolnictwa i rybactwa oraz zwiększanie retencji wodnej,
 Kierunek interwencji 5.1.4. Ochrona gleb przed erozją, zakwaszeniem,
spadkiem zawartości materii organicznej i zanieczyszczeniem metalami
ciężkimi,
 Kierunek interwencji 5.1.5. Rozwój wiedzy w zakresie ochrony
środowiska rolniczego i różnorodności biologicznej na obszarach
wiejskich i jej upowszechnianie,
 Priorytet 5.2. Kształtowanie przestrzeni wiejskiej z uwzględnieniem ochrony
krajobrazu i ładu przestrzennego:
 Kierunek interwencji 5.2.1. Zachowanie unikalnych form krajobrazu
rolniczego,
 Kierunek interwencji 5.2.2. Właściwe planowanie przestrzenne,
 Kierunek interwencji 5.2.3. Racjonalna gospodarka gruntami,
 Priorytet 5.3. Adaptacja rolnictwa i rybactwa do zmian klimatu oraz ich udział
w przeciwdziałaniu tym zmianom (mitygacji):
 Kierunek interwencji 5.3.1. Adaptacja produkcji rolnej i rybackiej do
zmian klimatu,
 Kierunek interwencji 5.3.2. Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w
rolnictwie i całym łańcuchu rolno‐żywnościowym,
 Kierunek interwencji 5.3.3. Zwiększenie sekwestracji węgla w glebie i
biomasie wytwarzanej w rolnictwie,
 Kierunek interwencji 5.3.4. Badania w zakresie wzajemnego
oddziaływania rozwoju obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa na
zmiany klimatu,
 Kierunek interwencji 5.3.5. Upowszechnianie wiedzy w zakresie praktyk
przyjaznych klimatowi wśród konsumentów i producentów
rolno‐spożywczych.
 Priorytet 5.4. Zrównoważona gospodarka leśna i łowiecka na obszarach
wiejskich:
 Kierunek interwencji 5.4.1. Racjonalne zwiększenie zasobów leśnych,
 Kierunek interwencji 5.4.2. Odbudowa drzewostanów po zniszczeniach
spowodowanych katastrofami naturalnymi,
 Kierunek interwencji 5.4.3 Zrównoważona gospodarka łowiecka służąca
ochronie środowiska oraz rozwojowi rolnictwa i rybactwa,
 Kierunek interwencji 5.4.4. Wzmacnianie publicznych funkcji lasów.
Kształtowanie prawidłowych wzorców zachowań
wszystkich grup społeczeństwa w odniesieniu do
konkretnych sektorów środowiska w ramach
podejmowanych inicjatyw z zakresu edukacji
ekologicznej.
Upowszechnienie i zapewnienie każdemu
mieszkańcowi dostępu do informacji z zakresu
ochrony środowiska i wynikających z tego korzyści
zdrowotnych, ekologicznych oraz ekonomicznych
oraz zapewnienie udziału w postępowaniach na rzecz
ochrony środowiska.

26
 Priorytet 5.5. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na
obszarach wiejskich:
 Kierunek interwencji 5.5.1. Racjonalne wykorzystanie rolniczej i rybackiej
przestrzeni produkcyjnej do produkcji energii ze źródeł odnawialnych,
 Kierunek interwencji 5.5.2. Zwiększenie dostępności cenowej i
upowszechnienie rozwiązań w zakresie odnawialnych źródeł energii
wśród mieszkańców obszarów wiejskich.
Strategia „Sprawne Państwo 2020”
Cel 3. Skuteczne zarządzanie i koordynacja działań rozwojowych:
 Kierunek interwencji 3.2. Skuteczny system zarządzania rozwojem kraju:
 Przedsięwzięcie 3.2.1. Wprowadzenie mechanizmów zapewniających
spójność programowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego,
 Przedsięwzięcie 3.2.2. Zapewnienie ładu przestrzennego.
Cel 7. Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i porządku publicznego:
 Kierunek interwencji 7.5. Doskonalenie systemu zarządzania kryzysowego:
 Przedsięwzięcie 7.5.1. Usprawnienie działania struktur zarządzania
kryzysowego.
ekologicznej.
Ograniczanie ryzyka wystąpienia zagrożeń
środowiska spowodowanych przez potencjalne źródła
awarii przemysłowych.
Ograniczanie negatywnych skutków powodzi i suszy
oraz minimalizowanie ryzyka występowania sytuacji
nadzwyczajnych z zachowaniem zasady
zrównoważonego rozwoju oraz poszanowaniem
zasobów przyrody niepogarszania stanu środowiska.
zgodność
Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022
Cel 4. Zwiększenie integracji polityk publicznych z polityką bezpieczeństwa:
 Priorytet 4.1. Integracja rozwoju społeczno-gospodarczego i bezpieczeństwa
narodowego:
 Kierunek interwencji 4.1.3. Wspieranie rozwoju infrastruktury przez sektor
bezpieczeństwa,
 Kierunek interwencji 4.1.4. Wspieranie ochrony środowiska przez sektor
zgodność

27
bezpieczeństwa. nadzwyczajnych z zachowaniem zasady
Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010–2020: regiony, miasta, obszary wiejskie
Cel 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów:
 Kierunek działań 1.2. Tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania procesów
rozwojowych i zwiększania ich absorpcji na obszary poza ośrodkami
wojewódzkimi:
 Działanie 1.2.1. Zwiększanie dostępności komunikacyjnej wewnątrz
regionów.
 Kierunek działań 1.3. Budowa podstaw konkurencyjności województw –
działania tematyczne:
 Działanie 1.3.5. Dywersyfikacja źródeł i efektywne wykorzystanie energii
oraz reagowanie na zagrożenia naturalne,
 Działanie 1.3.6. Wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego oraz
potencjału dziedzictwa kulturowego.
Cel 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów
problemowych:
 Kierunek działań 2.2. Wspieranie obszarów wiejskich o najniższym poziomie
dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe:
 Działanie 2.2.3. Zwiększanie dostępności i jakości usług komunikacyjnych,
 Działanie 2.2.4. Usługi komunalne i związane z ochroną środowiska,
 Kierunek działań 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów
tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze,
 Kierunek działań 2.5. Zwiększanie dostępności transportowej do ośrodków
wojewódzkich na obszarach o najniższej dostępności.
Wodną.
Tworzenie spójnego i nowoczesnego systemu
zarządzania gospodarką wodną z uwzględnieniem
zasad ochrony środowiska.
zgodność
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020
Cel szczegółowy 4. Poprawa zdrowia obywateli oraz efektywności systemu opieki
zdrowotnej:
 Kierunek interwencji – kształtowanie zdrowego stylu życia poprzez promocję
zdrowia, edukację zdrowotną oraz pro środowiskową oraz działania wspierające
dostęp do zdrowej i bezpiecznej żywności.
Poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku
wspólnych działań sektora ochrony środowiska z
sektorem zdrowia.
zgodność

28
Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020
Cel szczegółowy 4. Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i
kreatywnego:
 Priorytet Strategii 4.1. Wzmocnienie roli kultury w budowaniu spójności
społecznej:
 Kierunek działań 4.1.2. Ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego
oraz krajobrazu.
terenów zieleni.
gospodarki leśnej.
zgodność
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku
Kierunek – poprawa efektywności energetycznej:
 Cel główny – dążenie do utrzymania zero energetycznego wzrostu
gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu
zapotrzebowania na energię pierwotną,
 Cel główny – konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej
gospodarki do poziomu UE-15.
Kierunek – wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii:
 Cel główny – racjonalne i efektywne gospodarowanie złożami węgla,
znajdującymi się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
 Cel główny – zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez
dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego.
Kierunek – wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej oraz ciepła:
 Cel główny – zapewnienie ciągłego pokrycia zapotrzebowania na energię przy
uwzględnieniu maksymalnego możliwego wykorzystania krajowych zasobów
oraz przyjaznych środowisku technologii.
Kierunek – rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw:
 Cel główny – wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu
energii, co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego
wskaźnika w latach następnych,
 Cel główny – osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw
transportowych oraz zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji,
 Cel główny – ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu
pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów
rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak, aby nie doprowadzić do
konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem oraz zachować
różnorodność biologiczną,
 Cel główny – wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących
Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami
kopalin w zakresie ich rozpoznania, wydobycia i
rekultywacji terenów poeksploatacyjnych.
Wodną.
zgodność

29
urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa,
 Cel główny – zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz
stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej
opartej na lokalnie dostępnych surowcach.
Kierunek – ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko:
 Cel główny – ograniczenie emisji CO2 do 2020 roku przy zachowaniu
wysokiego poziomu bezpieczeństwa energetycznego,
 Cel główny – ograniczenie emisji SO2 i NOx oraz pyłów (w tym PM10i PM2,5)
do poziomów wynikających z obecnych i projektowanych regulacji unijnych,
 Cel główny – ograniczanie negatywnego oddziaływania energetyki na stan
wód powierzchniowych i podziemnych,
 Cel główny – minimalizacja składowania odpadów poprzez jak najszersze
wykorzystanie ich w gospodarce,
 Cel główny – zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii
niskoemisyjnych.
Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r.
Cel główny Strategii BEiŚ realizowany będzie przez cele szczegółowe i kierunki
interwencji:
 Cel 1. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska:
 racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin,
 gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzią, suszą i deficytem
wody,
 zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej, w tym wielofunkcyjna
gospodarka leśna,
 uporządkowanie zarządzania przestrzenią.
 Cel 2. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego
zaopatrzenia w energię:
 lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii,
 poprawa efektywności energetycznej,
 zapewnienie bezpieczeństwa dostaw importowanych surowców
energetycznych,
 modernizacja sektora elektroenergetyki zawodowej, w tym przygotowania do
wprowadzenia energetyki jądrowej,
 rozwój konkurencji na rynkach paliw i energii oraz umacnianie pozycji
odbiorcy,
 wzrost znaczenia rozproszonych, odnawialnych źródeł energii,
 rozwój energetyczny obszarów podmiejskich i wiejskich,
 rozwój systemu zaopatrywania nowej generacji pojazdów wykorzystujących
paliwa alternatywne.
 Cel 3. Poprawa stanu środowiska:
 zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki,
racjonalne gospodarowanie odpadami, w tym wykorzystanie ich na cele
energetyczne,
Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami
kopalin w zakresie ich rozpoznania, wydobycia i
rekultywacji terenów poeksploatacyjnych.
terenów zieleni.
gospodarki leśnej.
zgodność

30
 ochrona powietrza, w tym ograniczenie oddziaływania energetyki,
 wspieranie nowych i promocja polskich technologii energetycznych i
środowiskowych,
 promowanie zachowań ekologicznych oraz tworzenie warunków do
powstawania zielonych miejsc pracy.
Wodną.
Projekt Polityki Wodnej Państwa 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016) (PWP 2030)
Głównym celem PWP 2030 jest zapewnienie powszechnego dostępu ludności do
czystej i zdrowej wody oraz istotne ograniczenie zagrożeń wywoływanych przez
powodzie i susze, w połączeniu z utrzymaniem dobrego stanu wód i związanych z nimi
ekosystemów, przy zaspokojeniu uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki,
poprawie spójności terytorialnej i dążeniu do wyrównywania dysproporcji regionalnych.
Realizacja celu głównego ma nastąpić poprzez realizację poszczególnych celów
strategicznych:
 osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód i związanych z nimi ekosystemów,
 zaspokojenie potrzeb ludności w zakresie zaopatrzenia w wodę,
 zaspokojenie społecznie i ekonomicznie uzasadnionych potrzeb wodnych
gospodarki,
 ograniczenie wystąpienia negatywnych skutków powodzi i susz oraz
 reformę systemu zarządzania i finansowania gospodarki wodnej.
Wodną.
zgodność
Plany Gospodarowania Wodami
Cele określone w Master Planach dla poszczególnych dorzeczy:
 zapobieganie dopływowi lub ograniczenia dopływu zanieczyszczeń do wód
podziemnych,
 zapobieganie pogarszaniu się stanu wszystkich części wód podziemnych (z
zastrzeżeniami wymienionymi w RDW),
 zapewnienie równowagi pomiędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych,
 wdrożenie działań niezbędnych dla odwrócenia znaczącego i utrzymującego się
rosnącego trendu stężenia każdego zanieczyszczenia powstałego w skutek
działalności człowieka.
Dla spełnienia wymogu niepogarszania stanu części wód, dla części wód będących, w
Wodną.
zgodność

31
co najmniej dobrym stanie chemicznym i ilościowym, celem środowiskowym będzie
utrzymanie tego stanu.
Program wodno-środowiskowy kraju
Cele określone w PWŚK:
 niepogarszanie stanu części wód,
 osiągnięcie dobrego stan wód: dobry stan ekologiczny i chemiczny dla wód
powierzchniowych, dobry stan chemiczny i ilościowy dla wód podziemnych,
 spełnienie wymagań specjalnych, zawartych w innych unijnych aktach prawnych i
polskim prawie, w odniesieniu do obszarów chronionych (w tym wrażliwych na
eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych,
narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzącymi ze źródeł
rolniczych, przeznaczonych do celów rekreacyjnych, do poboru wody dla
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, przeznaczonych do
ochrony gatunków zwierząt wodnych o znaczeniu gospodarczym, do ochrony
siedlisk lub gatunków, dla których utrzymanie stanu wód jest ważnym czynnikiem w
ich ochronie) oraz zaprzestanie lub stopniowe wyeliminowanie zrzutu substancji
priorytetowych do środowiska lub ograniczone zrzuty tych substancji.
Wodną.
zgodność
IV Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych
Cel główny dokumentu:
 ograniczenie zrzutów niedostatecznie oczyszczanych ścieków, a co za tym idzie
ochrona środowiska wodnego przed ich niekorzystnymi skutkami.
Wodną.
zgodność
Projekt Narodowej Strategii Gospodarowania Wodami 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015)
Główne cele Strategii to:
 osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu i potencjału wód i związanych z nimi
ekosystemów,
 zaspokojenie potrzeb ludności w zakresie zaopatrzenia w wodę do picia i dla celów
sanitarnych,
 zaspokojenie społecznie i ekonomiczne uzasadnionych potrzeb wodnych
gospodarki,
 zapobieganie zwiększeniu ryzyka wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych, w tym
powodzi i suszy, oraz ograniczenie wystąpienia ich negatywnych skutków.
Powyższe cele mają być osiągnięte przez zbudowanie sprawnie działającego
zintegrowanego systemu gospodarowania wodami poprzez wykorzystanie
nowoczesnych podstaw naukowych, odpowiednich mechanizmów prawnych,
instrumentów ekonomicznych i konsultacji społecznych.
Cele strategiczne gospodarowania wodami uwzględniają konieczność adaptacji do
zmian klimatu, wzrastające ryzyko występowania katastrof naturalnych, możliwości
tkwiące w polityce oszczędzania wody oraz ewentualne zmiany w zagospodarowaniu
Wodną.
zgodność

32
przestrzennym.
Cele strategiczne gospodarowania wodami wynikają z potrzeb wewnętrznych i
zewnętrznych. Potrzeby wewnętrzne związane są przede wszystkim z koniecznością
osiągnięcia i utrzymania dobrego stanu wszystkich wód i ekosystemów od wód
zależnych. Zaspokojone potrzeby zewnętrzne wynikające ze strategii rozwoju
prowadzą do wspierania procesu utrzymującego kraj na ścieżce dobrobytu,
zapewnienie „bezpieczeństwa wodnego”, przy poszanowaniu wymagań środowiska
naturalnego. „Bezpieczeństwo wodne” winno być rozumiane, jako ciągłe działanie
umożliwiające poprawę i utrzymanie jakości życia, dające gwarancję rozwoju
społeczno-gospodarczego, ograniczające zagrożenia wynikające z klęsk żywiołowych i
kryzysów w obszarze środowiska naturalnego i zdrowia.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2022 (KPGO 2022)
Główne cele strategiczne zawarte w KPGO 2022 to:
 zmniejszenie ilości powstających odpadów komunalnych, w tym ograniczenie
marnotrawienia żywności,
 zwiększanie świadomości społeczeństwa na temat właściwego gospodarowania
odpadami komunalnymi, w tym odpadami żywności i innymi odpadami ulegającymi
biodegradacji,
 doprowadzenie do funkcjonowania systemu zagospodarowania odpadów komunalnych
zgodnego z hierarchią sposobów postępowania z odpadami,
 zmniejszenie udziału zmieszanych odpadów komunalnych w całym strumieniu
zbieranych odpadów - zwiększenie udziału odpadów zbieranych selektywnie,
zapewnienie jak najwyższej jakości selektywnie zbieranych odpadów aby mogły one
zostać w możliwie najbardziej efektywny sposób poddane recyklingowi, selektywnego
odbierania odpadów zielonych i innych bioodpadów u źródła,
 zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów, aby nie było składowanych w 2020 r. więcej niż 35% masy
tych odpadów w stosunku do masy odpadów wytworzonych w 1995 r.,
 zakaz składowania selektywnie zebranych odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji,
 zakaz składowania zmieszanych odpadów komunalnych bez przetworzenia,
 zmniejszenie liczby miejsc nielegalnego składowania odpadów komunalnych,
 utworzenie systemu monitorowania gospodarki odpadami komunalnymi,
 monitorowanie i kontrola postępowania z frakcją odpadów komunalnych
wysortowywaną ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych
i nieprzeznaczoną do składowania (frakcja 19 12 12),
 zrównoważenie funkcjonowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi
w związku z zakazem składowania określonych frakcji odpadów komunalnych
i pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych, w tym odpadów
o zawartości ogólnego węgla organicznego powyżej 5% s. m. i o cieple spalania
powyżej 6 MJ/kg s. m.
.
zgodność

33
Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032
W dokumencie zostały wyznaczone następujące cele dotyczące azbestu:
 usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest,
 minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych, spowodowanych obecnością
azbestu na terytorium kraju,
 likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.
Powyższe cele powinny być realizowane przez następujące działania:
 do 2012 r. przeprowadzenie pełnej i rzetelnej inwentaryzacji oraz ustalenie
rozmieszczenia terytorialnego azbestu i wyrobów zawierających azbest,
 utworzenie i uruchomienie elektronicznego Systemu Informacji Przestrzennej
do monitoringu usuwania wyrobów zawierających azbest,
 podjęcie prac legislacyjnych umożliwiających egzekwowanie obowiązków
nałożonych na osoby fizyczne i prawne oraz zasilanie danymi elektronicznego
systemu monitorowania realizacji programu,
 działania edukacyjno-informacyjne,
 realizacja zadań w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest,
 działania w zakresie oceny narażenia i ochrony zdrowia, w tym: działalność
Ośrodka Referencyjnego Badań i Oceny Ryzyka Zdrowotnego związanych z
realizacją zadań dotyczących usuwania azbestu.
Program tworzy m.in. następujące możliwości:
 składowanie odpadów azbestowych na składowiskach podziemnych,
 wdrażanie nowych technologii umożliwiających unicestwianie włókien azbestu,
 pozostawianie w ziemi – w dopuszczonych prawem przypadkach – wyrobów
azbestowych wycofanych z użytkowania.
.
zgodność
Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej
Wdrożenie przedmiotowego Programu ma ułatwić adaptację wszystkich sektorów do
wymogów gospodarki niskoemisyjnej. Osiągnięcie powyższego celu będzie wymagało
określenia:
 obszarów redukcji emisji gazów cieplarnianych i innych substancji,
 priorytetów z nimi związanych,
 działań i oczekiwanych z nich efektów,
 instrumentów wsparcia, które w konsekwencji przyczynią się zarówno do
zmniejszenia emisji, jak i gruntownej modernizacji polskiej gospodarki,
 ścieżek redukcji emisji w horyzoncie czasowym do 2050 r., w rozbiciu na sektor
ETS (Emission Trading Scheme6) oraz non-ETS,
 punktów pośrednich w realizacji programu, pozwalających na mierzenie postępu.
Zakłada się, że procesom redukcyjnym towarzyszyć będą również działania
ukierunkowane na poprawę efektywności nie tylko energetycznej, ale również
wykorzystania zasobów w skali całej gospodarki. Wdrażane nowe technologie powinny
skutkować ograniczeniem energo-, materiało- i wodochłonności.
Mając powyższe na względzie, wyróżnia się następujące cele szczegółowe, których
Trwała poprawa jakości powietrza atmosferycznego
zgodność

34
realizacja sprzyjać będzie osiągnięciu celu głównego:
 rozwój niskoemisyjnych źródeł energii,
 poprawa efektywności energetycznej,
 poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami,
 rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych,
 zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami,
 promocja nowych wzorców konsumpcji.
Krajowa Strategia Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej
Osiągnięcie celu nadrzędnego wymaga realizacji ośmiu, równorzędnych pod względem
znaczenia, celów strategicznych:
 rozpoznanie i monitorowanie stanu różnorodności biologicznej oraz istniejących i
potencjalnych zagrożeń,
 skuteczne usunięcie lub ograniczanie pojawiających się zagrożeń różnorodności
biologicznej,
 zachowanie i/lub wzbogacenie istniejących oraz odtworzenie utraconych
elementów różnorodności biologicznej,
 pełne zintegrowanie działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej z
działaniami oddziaływujących na tę różnorodność sektorów gospodarki oraz
administracji publicznej i społeczeństwa (w tym organizacji pozarządowych), przy
zachowaniu właściwych proporcji pomiędzy zapewnieniem równowagi
przyrodniczej, a rozwojem społeczno gospodarczym kraju,
 podniesienie wiedzy oraz ukształtowanie postaw i aktywności społeczeństwa na
rzecz ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej,
 udoskonalenie mechanizmów i instrumentów służących ochronie i
zrównoważonemu użytkowaniu różnorodności biologicznej,
 rozwinięcie współpracy międzynarodowej w skali regionalnej i globalnej na rzecz
ochrony i zrównoważonego użytkowania zasobów różnorodności biologicznej,
 użytkowanie różnorodności biologicznej w sposób zrównoważony, z
uwzględnieniem równego i sprawiedliwego podziału korzyści i kosztów jej
zachowania, w tym także kosztów zaniechania działań rozwojowych ze względu na
ochronę zasobów przyrody.
Powyższe cele realizowane będą poprzez zastosowanie odpowiednich mechanizmów
prawnych, organizacyjnych i ekonomiczno-finansowych, warunkujących zachowanie i
racjonalne użytkowanie zasobów różnorodności biologicznej. Zakłada się, że
konsekwentna i długofalowa realizacja celów strategicznych umożliwi w szczególności:
 uzyskanie kompletnej inwentaryzacji stanu różnorodności biologicznej, zarówno
przyrody dzikiej, jak i użytkowanej przez człowieka,
 stworzenie sprawnie funkcjonującego systemu monitoringu przyrodniczego
dostarczającego informacje o funkcjonowaniu środowiska przyrodniczego,
 zapewnienie wiarygodnej i aktualnej informacji, umożliwiającej prowadzenie
skutecznej polityki ochrony i użytkowania różnorodności biologicznej, racjonalne
rozwijanie badań naukowych oraz przeciwdziałanie pojawiającym się zagrożeniom,
 zachowanie i wzmocnienie istniejącej różnorodności biologicznej na poziomie
terenów zieleni.
gospodarki leśnej.
zgodność

35
wewnątrzgatunkowym, międzygatunkowym i ponadgatunkowym,
 zachowanie w stanie nie przekształconym najcenniejszych przyrodniczo obszarów
Polski,
 restytucję najcenniejszych zasobów genowych i gatunków oraz odbudowę lub
przebudowę zniszczonych ekosystemów; w tym poprzez przebudowę sztucznych
drzewostanów, zwłaszcza iglastych,
 ukształtowanie pożądanej różnorodności biologicznej na obszarach obecnie silnie
zubożonych pod wpływem działalności człowieka i różnych czynników
degradacyjnych, w tym na obszarach urbanizowanych,
 utrzymanie zasobów genetycznych dziko żyjących roślin i zwierząt zagrożonych
wyginięciem oraz ważnych dla badań naukowych i hodowli w warunkach kolekcji ex
situ i banków genów,
 rozwój badań naukowych i analiz integrujących różne aspekty różnorodności
biologicznej,
 stworzenie szerokiego dostępu zainteresowanym podmiotom do aktualnych
informacji na temat znaczenia, stanu, zagrożeń oraz zasad ochrony i
wykorzystywania różnorodności biologicznej,
 wykreowanie postaw, przekonań i systemów wartości sprzyjających zachowaniu
różnorodności biologicznej,
 osiągnięcie na całym terytorium Polski wysokiej jakości krajobrazu i jego
"nasycenia" elementami przyrody ożywionej,
 pełne uwzględnienie wymogów ochrony przyrody i zasad jej zrównoważonego
użytkowania we wszystkich politykach i programach sektorowych,
 zminimalizowanie negatywnych oddziaływań działalności gospodarczej na stan
różnorodności biologicznej,
 podniesienie poziomu życia na obszarach o wysokich walorach przyrodniczych w
efekcie zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, poprzez
priorytetowe ich traktowanie w dostępie do różnych źródeł finansowania,
 pełne wykorzystanie efektów rozwijanej współpracy międzynarodowej na rzecz
ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej.
Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030
Celem głównym planu jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz efektywnego
funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa w warunkach zmian klimatu. Cel główny
będzie realizowany poprzez następujące cele szczegółowe:
 cel 1. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i dobrego stanu środowiska,
 cel 2. Skuteczną adaptację do zmian klimatu na obszarach wiejskich,
 cel 3. Rozwój transportu w warunkach zmian klimatu,
 cel 4. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju regionalnego i lokalnego z
uwzględnieniem zmian klimatu,
 cel 5. Stymulowanie innowacji sprzyjających adaptacji do zmian klimatu,
 cel 6. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających adaptacji do zmian klimatu.
zgodność

36
Krajowy Plan Działania w zakresie Energii ze Źródeł Odnawialnych
Plan określa cele związane z produkcją energii ze źródeł odnawialnych w sektorze
transportowym, sektorze energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chłodzenia, do
osiągnięcia w 2020 r., uwzględniając wpływ innych środków polityki efektywności
energetycznej na końcowe zużycie energii oraz odpowiednie środki, które należy
podjąć dla osiągnięcia krajowych celów ogólnych w zakresie udziału OZE w
wykorzystaniu energii finalnej.
zgodność
Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej (NSEE)
Podstawowe cele, zdefiniowane w Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej, to:
 upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia, uwzględniając
również pracę i wypoczynek człowieka, czyli objęcie permanentną edukacją
ekologiczną wszystkich mieszkańców Rzeczypospolitej Polskiej,
 wdrożenie edukacji ekologicznej, jako edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich
stopniach edukacji formalnej i nieformalnej,
 tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów edukacji
ekologicznej, stanowiących rozwinięcie Narodowego Programu Edukacji
Ekologicznej, a ujmujących propozycje wnoszone przez poszczególne podmioty,
realizujące projekty edukacyjne dla lokalnej społeczności,
 promowanie dobrych doświadczeń z zakresu metodyki edukacji ekologicznej.
ekologicznej.
zgodność
Plan działalności Ministra Środowiska na rok 2016.
Plan działalności Ministra Środowiska na rok 2016 obejmuje trzy cele główne:
 zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska,
 poprawa stanu środowiska,
 przeciwdziałanie i adaptacja do zmian klimatu oraz zapobieganie ryzyku klęsk
żywiołowych.
Wszystkie cele Programu wpisują się w cele
określone w planie działalności Ministra Środowiska.
zgodność
Dokumenty szczebla wojewódzkiego
Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020
W Strategii została określona wizja rozwoju województwa dolnośląskiego w Wszystkie cele Programu będą zgodne ze zgodność

37
perspektywie 2020:
,,Blisko siebie – blisko Europy. Dolny Śląsk jako zintegrowana wspólnota
regionalna, region konkurencyjny, spójny, otwarty, dynamiczny...”.
Osiągnięcie tak nakreślonej wizji rozwoju województwa dolnośląskiego będzie
możliwe poprzez realizację następujących celów:
- rozwój gospodarki opartej na wiedzy,
- zrównoważony transport i poprawa dostępności transportowej,
- wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP,
- ochrona środowiska naturalnego, efektywne wykorzystanie zasobów oraz
dostosowanie do zmian klimatu i poprawa poziomu bezpieczeństwa,
- zwiększenie dostępności technologii komunikacyjno – informacyjnych,
- wzrost zatrudnienia i mobilności pracowników,
- włączenie społeczne, podnoszenie poziomu i jakości życia,
- podniesienie poziomu edukacji, kształcenie ustawiczne.
Strategią Rozwoju Województwa
Dolnośląskiego 2020.
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego Perspektywa 2020
Strategiczne cele rozwoju przestrzennego województwa, przyjęte w Planie, to:
1) umocnienie jego wewnętrznej i zewnętrznej integracji przestrzennej,
społeczno - gospodarczej oraz infrastrukturalnej w powiązaniu z sąsiednimi
regionami Polski, Czech i Niemiec oraz ukształtowanie Dolnego Śląska
jako harmonijnie rozwiniętego, europejskiego regionu węzłowego o
wysokim stopniu konkurencyjności i gospodarce opartej na wiedzy;
2) zintegrowana ochrona zasobów przyrodniczo - krajobrazowych i
racjonalne ich wykorzystanie oraz udostępnienie, a także stworzenie
spójnego, regionalnego systemu obszarów chronionych;
3) zintegrowana ochrona i rewitalizacja zasobów dziedzictwa kulturowego
oraz utrzymanie tożsamości i odrębności kulturowej regionu;
4) harmonijny, zintegrowany rozwój przestrzenny i społeczno -
gospodarczy oraz integracja Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego jako
głównego węzła sieci osadniczej województwa;
5) harmonizowanie rozwoju przestrzennego i społeczno - gospodarczego i
aktywne przekształcanie pozostałych elementów systemu osadniczego
województwa;
6)efektywne wykorzystanie własnych zasobów województwa dla poprawy
jakości życia i standardów zaspokajania potrzeb społeczeństwa
7)ukształtowanie sprawnych, bezpiecznych systemów transportu i
komunikacji, powiązanych z systemem krajowym i europejskim oraz
sprawnych, sieci infrastruktury technicznej, zapewniających dostawy wody i
energii, właściwą gospodarkę odpadami oraz zapobieganie awariom i
Wszystkie cele Programu będą zgodne z Planem
Zagospodarowania Przestrzennego Województwa.
zgodność

38
negatywnym skutkom klęsk żywiołowych.
Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego 2014-2020
W ramach osi priorytetowej IV (Efektywność Energetyczna, OZE i Gospodarka
niskoemisyjna) zasadę zrównoważonego rozwoju uwzględniono poprzez
zaprogramowanie przedsięwzięć, nakierowanych na synergię celów
gospodarczych, społecznych i ochrony środowiska.
Z kolei w obrębie osi priorytetowej V (Ochrona Środowiska i Efektywne
Wykorzystanie Zasobów) zaplanowano wsparcie priorytetów inwestycyjnych z
celu tematycznego 6 (Zachowanie i ochrona środowiska oraz promowanie
efektywnego gospodarowania zasobami) oraz z wybranych priorytetów
inwestycyjnych celu tematycznego 5 (Promowanie dostosowania do zmian
klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem).
Realizacji sformułowanych celów ma sprzyjać wykonanie działań
wynikających z przygotowanych przez samorządy Strategii ZIT/RIT,
zawierających elementy planów gospodarki niskoemisyjnej. Taka integracja
działań w jednej osi priorytetowej, w połączeniu z działaniami w pozostałych
osiach priorytetowych, przyczyni się do lepszej realizacji celów
zrównoważonego gospodarowania zasobami oraz poprawy stanu środowiska.
W ramach osi priorytetowej V, zasadę zrównoważonego rozwoju
uwzględniono poprzez zaprogramowanie przedsięwzięć nakierowanych na
synergię celów gospodarczych, społecznych i ochrony środowiska.
Program powstał przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju, zgodnie z
obowiązującymi przepisami prawa unijnego i krajowego. Dodatkowo, zgodnie
z wymogami rządowymi i prawnymi, projekt RPO WD 2014-2020 poddany
został ocenie ex-ante oraz strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko.
Program będzie zarządzany na szczeblu regionalnym, a Instytucją
Zarządzającą Programem będzie Zarząd Województwa Dolnośląskiego.
Cele Programu w ramach poszczególnych
komponentów są zgodne ze wskazaniami osi
priorytetowych RPO WD 2014-2020.
zgodność
Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego 2012
Nadrzędnym celem Planu jest:
Stworzenie systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą
zrównoważonego rozwoju i opartego na hierarchii sposobów postępowania z
odpadami komunalnymi.
Cele główne w zakresie gospodarki odpadami to:
 utrzymanie poziomu prognozowanych ilości wytwarzanych odpadów,
pomimo wzrostu gospodarczego kraju wyrażonego za pomocą PKB,
 zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu
do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również
Cele Programu w zakresie gospodarki
odpadami są zgodne z planem gospodarki
odpadami dla województwa dolnośląskiego.
zgodność

39
odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska,
 zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów,
 wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów,
 zmniejszenie liczby czynnych składowisk odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne,
 zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów komunalnych.
W dokumencie określono również cele dla poszczególnych grup odpadów.
Dodatkowo zestawiono szacunkowe koszty proponowanego systemu oraz
sposoby finansowania. Zaproponowano również wskaźniki monitorowania
stopnia realizacji założonych celów.
Program ochrony powietrza dla województwa dolnośląskiego
Głównym celem sporządzenia i wdrożenia Programu Ochrony Powietrza jest
przywrócenie naruszonych standardów jakości powietrza, a przez to poprawa
warunków życia mieszkańców, podwyższenie standardów cywilizacyjnych
oraz lepsza jakość życia w mieście. Realizacja zadań wynikających z
Programu Ochrony Powietrza ma na celu zmniejszenie stężeń substancji
zanieczyszczających w powietrzu w danej strefie do poziomów
dopuszczalnych lub docelowych i utrzymywania ich na takim poziomie.
zgodność
Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Wrocławia
Celem strategicznym Programu jest obniżenie poziomu hałasu w środowisku
do wartości dopuszczalnych, przy wykorzystaniu wskaźników długookresowej
oceny hałasu – LDWN oraz LN. W efekcie końcowym oba wskaźniki powinny
zostać ograniczone do wartości normatywnych.
Określono długookresowe cele operacyjne:
1/ dla hałasu drogowego:
- ograniczenie poziomu hałasu dla obszarów na terenie miasta o stwierdzonej
sumarycznej wartości wskaźnika M<65,
2/ dla hałasu tramwajowego:
3/ dla hałasu kolejowego:
Cele Programu dotyczące klimatu akustycznego oraz
częściowo w zakresie poprawy jakości powietrza są
zgodne z założeniami programu ochrony środowiska
przed hałasem.
zgodność
Program małej retencji wodnej w województwie dolnośląskim
Opracowany program małej retencji uwzględnia układ zlewni owy dla
poszczególnych dopływów rzeki Odry oraz bezpośrednich mniejszych
Cele określone w programie małej retencji są zgodne
z celami Programu w zakresie działań dotyczących
zgodność

40
dopływów Odry, Przychowskiej Strugi, Cichej Wody i Krzyckiego Rowu oraz
planowane wielokierunkowe zamierzenia DZMiUW we Wrocławiu, RZGW we
Wrocławiu, Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu oraz
inicjatywy lokalne na rzecz retencjonowania wody wg obecnego rozpoznania.
Opracowanie obejmuje wytyczne do popularyzacji małej retencji wodnej dla
celów informacyjnych i propagujących program
gospodarki wodnej w regionie.
Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata 2014-2017 z perspektywą do 2021 roku.
Program jest dokumentem kompleksowo traktującym zadania ochrony
środowiska poprzez określone priorytety i najistotniejsze kierunki działań.
W dokumencie dokonano identyfikacji problemów środowiskowych w
województwie dolnośląskim. Analizę problemów środowiskowych wykonano
wykorzystując analizę SWOT. Zestawiono słabe i mocne strony czynników
środowiskowych oraz szanse i zagrożenia wynikające z uwarunkowań
środowiskowych, które stanowiły podstawę do formułowania celów i kierunków
działań w ramach strategii ochrony środowiska województwa. Główne
zagrożenia środowiskowe na terenie województwa scharakteryzowano w
obrębie poszczególnych komponentów środowiska. Zdiagnozowane problemy
środowiskowe uporządkowano w 3 grupy o różnym stopniu pilności (priorytet I,
II, III). Jako ważne i najpilniejsze do realizacji (priorytet I) uznano obszary:
- „Zasoby wodne (w tym gospodarka wodno-ściekowa)” w tym:
punktowe zanieczyszczenie wód, niewystarczająca retencja wodna,
niedostateczne nakłady na systemową ochronę przed powodziami i
suszami oraz ich skutkami, niedokończona budowa zintegrowanego
systemu alarmowego i informacyjnego (o zagrożeniach).
- „Odnawialne źródła energii” w tym: rosnący deficyt energii w obszarze
metropolitalnym Wrocławia, wzrost zużycia nieodnawialnych źródeł
energii, mały udział produkcji energii ze źródeł odnawialnych.
- „Ochrona przed hałasem” w tym: wzrost natężenia hałasu
komunikacyjnego.
- „Postępowanie z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest” w tym:
mała ilość gminnych i powiatowych programów
usuwania/oczyszczania z azbestu i wyrobów zawierających azbest,
brak pełnej inwentaryzacji rodzaju, ilości oraz miejsc występowania
wyrobów zawierających azbest, w tym kompletnych rejestrów
obiektów budowlanych zawierających azbest i miejsc narażenia na
działanie azbestu, niepełne informacje na temat ilości usuniętych
wyrobów zawierających azbest i sposobu ich unieszkodliwiania,
niewystarczająca pojemność składowisk odpadów zawierających
azbest (w przypadku przyśpieszenia procesu ich usuwania), brak
Cele Programu w zakresie ochrony środowiska
są zbieżne z celami strategicznymi Programu
Ochrony Środowiska dla Województwa
Dolnośląskiego.
zgodność

41
efektywnych mechanizmów wsparcia finansowego dla posiadaczy
wyrobów zawierających azbest zobowiązanych do podejmowania
działań na rzecz bezpiecznego ich usunięcia.
- „Powietrze atmosferyczne” w tym: przekroczenie dopuszczalnych
poziomów pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz poziomów
docelowych benzo(a)pirenu i arsenu, przekroczenie poziomu celu
długoterminowego określonego dla ozonu ze względu na ochronę
zdrowia ludzi, mała ilość zrealizowanych Programów Ograniczania
Niskiej Emisji, niska jakość sieci przesyłowej niskiego napięcia,
miejscowe i okresowo wysokie stężenie pyłów i zanieczyszczeń
gazowych, spalanie w małych piecach domowych niskiej jakości paliw
oraz odpadów.

42
5. OCENA STANU ŚRODOWISKA, CELE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
W POSZCZEGÓLNYCH POLACH INTEREWNCJI.
5.1. Klimat i powietrze atmosferyczne
5.1.1 Adaptacja do zmian klimatu.
Pomimo coraz bardziej aktywnych działań na rzecz powstrzymania antropogenicznej zmiany
klimatu nie da się powstrzymać wszystkich negatywnych efektów, jakie zmiany te będą
powodować. Wiele z nich: nawalne deszcze, huraganowe wiatry, fale upałów, susze itp.
W znacznym stopniu będą stanowić zagrożenie dla normalnego i poprawnego funkcjonowania
miasta. Zagrożenie to dotyczy także Wrocławia, czego przykładem są np.:
- wielkie powodzie, które nawiedziły miasto w 1997 i 2010 roku, powodując ogromne szkody
i straty, uszkadzając systemy energetyczne, transportowe i komunikacyjne,
- występowanie tzw. Miejskiej Wyspy Ciepła (MWC) – określanej, jako zjawisko wzrostu
temperatury w mieście w stosunku do terenów otaczających. MWC jest kompleksowym
wykładnikiem oddziaływania czynników antropogenicznych w środowisku miejskim, gdzie silnie
przekształcona powierzchnia oraz uwalnianie ciepła w procesach przemysłowych i komunalnych
wywołują szereg modyfikacji warunków meteorologicznych. We Wrocławiu zjawiska związane
z MWC obserwowane są, od co najmniej 1997 roku. Uśrednione do roku natężenie miejskiej
wyspy ciepła w centrum Wrocławia wynosi 1⁰ C. Zjawisko to silniej występuje nocą, a w cyklu
rocznym jego intensywność jest większa w lecie oraz na wiosnę,
- coraz częstsze fale upałów w okresie letnim, z temperaturami dochodzącymi do 30-35o
C,
niekiedy w pojedyncze dni do powyżej 40o
C. Wiążą się to często w okresie letnim z okresami 3-8
tygodni bez opadów atmosferycznych, co prowadziło do okresów suszy i obniżania się poziomów
rzek.
Z powodu obecności tego typu zjawisk już obecnie na terenie miasta istotne jest określenie trendu
zmian i wpływu poszczególnych zjawisk. Oczekuje się, że zmiany klimatu na terenie miasta wpłyną
na częstotliwość i intensywność zagrożeń, z jakimi boryka się miasto:
Zagrożenie
klimatyczne
Zmiana
częstotliwości
Zmiana
intensywności
Spodziewany
horyzont czasowy
Deszcze nawalne wzrastająca wzrastająca krótkoterminowy
Fale mrozów malejąca malejąca średnioterminowy
Ekstremalnie zimne dni malejąca malejąca średnioterminowy
Fale upałów wzrastająca wzrastająca krótkoterminowy
Ekstremalnie gorące dni wzrastająca wzrastająca krótkoterminowy
Powodzie opadowe/
rzeczne
brak brak obecnie
Podtopienia wzrastająca wzrastająca krótkoterminowy
Susze wzrastająca wzrastająca średnioterminowy
Burze wzrastająca wzrastająca krótkoterminowy
Źródło: Urząd Miejski Wrocławia.
Takich gwałtownych, negatywnych zjawisk należy spodziewać się coraz częściej. Dlatego też
coraz bardziej istotnym staje się przygotowanie miasta i jego infrastruktury a także mieszkańców
na te zmiany.
Pierwszym etapem prac jest staranne zidentyfikowanie potencjalnych skutków, jakie mogą
wystąpić na terenie miasta, a następnie ocena ich wagi i znaczenia. Dzięki temu możliwe jest
określenie środków zaradczych oraz ustalenie priorytetu prac jakie w tym zakresie mogą i powinny
być prowadzone.
Obecnie w zakresie mitygacji i adaptacji do zmian klimatu planowane i prowadzone są na terenie
miasta następujące działania:
 w zakresie mitygacji:
- w dziedzinie energetyki - działania w zakresie efektywnej produkcji i dystrybucji energii
służące ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń,

43
- w dziedzinie budownictwa i gospodarstw domowych - działania w zakresie podnoszenia
efektywności wykorzystania i produkcji energii w budynkach, służące ograniczeniu emisji
gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń powietrza,
- w dziedzinie transport – zrównoważona mobilność mieszkańców w zakresie transportu
publicznego, prywatnego, rowerowego i komunikacji pieszej,
- w dziedzinie lasy i tereny zielone – zwiększenie zdolności pochłaniania dwutlenku węgla
z atmosfery,
- w dziedzinie przemysł – ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i innych
zanieczyszczeń oraz efektywnego wykorzystania zasobów,
- w dziedzinie handel i usługi – ograniczenie emisji z działalności usługowej i handlowej na
terenie miasta,
- w dziedzinie gospodarka odpadami – ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów, ilości
powstających ścieków oraz ich efektywnego zagospodarowania,
- w dziedzinie edukacja i dialog społeczny – działania wspomagające realizację strategii
ograniczania emisji w pozostałych sektorach,
- w dziedzinie administracji publicznej – realizacja działań organizacyjnych i innowacyjnych
ograniczających emisję gazów cieplarnianych oraz wspierających realizację działań
w innych sektorach
 w zakresie adaptacji:
- monitorowanie ryzyka w czasie rzeczywistym
- zarządzanie kryzysowe (określone w Planie Zarządzania Kryzysowego – Centrum
Zarządzania Kryzysowego miasta Wrocławia),
- zaangażowanie społeczne i edukacja,
- uwzględnianie zmian klimatu w długoterminowych dokumentach planistycznych,
- dywersyfikacja zaopatrzenia w energię,
- prowadzenie nasadzeń drzew,
- promocja zielonej infrastruktury,
- zacienianie w miejscach publicznych,
- parki wodne / baseny,
- promowanie racjonalnego wykorzystania wody.
Miasto Wrocław jest w czołówce miast polskich zaangażowanych w działania związane z ochroną
klimatu na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Jest pierwszym miastem, które
stworzyło dedykowaną komórkę zajmującą się ochroną klimatu i jest pod tym względem stawiane
za wzorzec na arenie ogólnopolskiej.
Wrocław na bieżąco współpracuje z Eurocities (jest członkiem m.in. Forów Środowisko,
Społeczeństwo Wiedzy i Mobilność) oraz Europejską Agencją Środowiska, zwłaszcza w kwestiach
dotyczących odporności na zmiany klimatu.
12.01.2017 r. w Ministerstwie Środowiska, została podpisana umowa na realizację nowatorskiego
projektu „Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys.
mieszkańców”. W ramach realizacji projektu zostanie opracowany „Plan adaptacji do zmian klimatu
dla miasta Wrocławia”. Przewodnim hasłem kampanii jest „Wczujmy się w klimat!”. Celem planu
jest przeprowadzenie analizy podatności miasta na zmiany klimatu i zaplanowanie działań
adaptacyjnych do stwierdzonych zagrożeń. Plan ma pomóc uodpornić i przystosować miasto do
zmieniających się warunków klimatycznych.
Projekt przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa i jakości życia mieszkańców. Będzie również
wsparciem dla władz lokalnych w pozyskiwaniu środków finansowych na działania inwestycyjne.
W ramach projektu będzie przeprowadzona szeroka kampania informacyjno–edukacyjna, która
służyć będzie podnoszeniu świadomości mieszkańców w zakresie zmian klimatu i adaptacji do ich
skutków.
Pewne zadania wdrażane w ramach realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta
Wrocławia również będą przystosowywały miasto do oczekiwanych skutków zmian klimatu.
Modernizacja kanalizacji deszczowej i budowa systemów ułatwiających odpływ wód opadowych
z terenów zabudowanych, zwiększanie potencjału retencyjnego cieków i zbiorników wodnych na
terenie miasta, poprawa zdolności retencyjnej gleb miejskich to działania, które sprzyjać będą
zarówno ochronie przeciwpowodziowej jak i zwiększaniu odporności miejskiego systemu
przyrodniczego na stres suszy. Zwiększanie udziału linii energetycznych umieszczanych pod

44
powierzchnią gruntu (a nie napowietrznych) wzmacniać będzie odporność miejskiego systemu
energetycznego na oddziaływanie huraganowych wiatrów, a rewitalizacja miejskich terenów zieleni
tworzyć będzie miejsca ochrony przez upałem w trakcie trwania fal gorąca.
Miasto wraz ze swoją infrastrukturą jest szczególnie narażone na zmiany klimatyczne, nie można
go przenieść, ani w całości przebudować, aby uniknąć negatywnych zmian klimatu. Należy jednak
podkreślić, że pełne i zintegrowane działania adaptacyjne w mieście będą wdrażane dopiero po
uchwaleniu przez Radę Miasta dokumentu opisującego strategię adaptacji do zmian klimatu.
Poza działaniami, które zostaną wskazane w MPA, Wrocław ma ambicje, by aktywnie angażować
się w projekty z tej dziedziny na poziomie krajowym i międzynarodowym. Świadczy o tym np.
współpraca w ramach partnerstwa Agendy Miejskiej UE poświęcona tej tematyce, współpraca
z innymi miastami europejskimi poprzez programy takie jak City Twinning czy realizacja projektów
Horizon 2020 z zakresu “Demonstrating innovative nature-based solutions in cities”
(„Demonstratory innowacyjnych rozwiązań opartych na usługach środowiskowych w miastach”).
Aplikacja do drugiego etapu konkursu została złożona we wrześniu 2016 roku przez konsorcjum,
w którym Wrocław jest jednym z trzech tzw. „miast wiodących” i, jeśli projekt zostanie
dofinansowany, będzie współprzewodniczyć przez 4 lata pracom poświęconym miejskim
strategiom opartym na usługach środowiskowych w celu zwiększania odporności na zmiany
klimatu.
5.1.2. Jakość powietrza
Powietrze jest tym komponentem środowiska, do którego emitowana jest większość
zanieczyszczeń powstających na powierzchni Ziemi, zarówno w rezultacie procesów naturalnych,
jak i działalności człowieka. Współcześnie coraz trudniej jest wskazać rejony, w których powietrze
atmosferyczne byłoby całkowicie wolne od zanieczyszczeń.
Niepokojący jest wysoki poziom emisji pochodzącej z sektora bytowo-komunalnego oraz ze
środków transportu, gdzie zanieczyszczenia gazowe powstają w trakcie spalania paliw przez
pojazdy mechaniczne. Drugą grupę emisji komunikacyjnych stanowią pyły, powstające w wyniku
tarcia i zużywania się elementów pojazdów.
Zanieczyszczenia powietrza można podzielić na dwie grupy:
 zanieczyszczenia gazowe – związki chemiczne w stanie lotnym np.: tlenki azotu, tlenki siarki,
tlenek i dwutlenek węgla, węglowodory. Zanieczyszczenia gazowe, które wpływają na stan
atmosfery w skali globalnej to: dwutlenek węgla (CO2), metan (CH4) i tlenki azotu (NOx).
Nazywamy je gazami cieplarnianymi, ponieważ są odpowiedzialne za globalne ocieplenie,
spowodowane zarówno działalnością człowieka, jak też procesami naturalnymi;
 zanieczyszczenia pyłowe:
 pyły o działaniu toksycznym – są to pyły zawierające metale ciężkie, pyły radioaktywne,
azbestowe, pyły fluorków oraz niektórych nawozów mineralnych,
 pyły szkodliwe – pyły te mogą działać uczulająco; zawierają one krzemionkę, drewno,
bawełnę, glinokrzemiany;
 pyły obojętne – które mogą mieć działanie drażniące; zawierają głównie związki żelaza,
węgla, gipsu, wapienia.
Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenie miasta Wrocławia są:
1. źródła komunalno – bytowe: kotłownie lokalne, indywidualne paleniska domowe, emitory
z zakładów użyteczności publicznej. Mają one znaczący wpływ na lokalny stan
zanieczyszczenia powietrza, są głównym powodem tzw. niskiej emisji. Emitują najczęściej
zanieczyszczenia pyłowe i gazowe.
2. źródła transportowe (liniowe) – emisja zanieczyszczeń następuje na niskiej wysokości,
tworząc niską emisję. Główne zanieczyszczenia to: węglowodory, tlenki azotu, tlenek węgla,
pyły, związki ołowiu, tlenki siarki.
3. sektor przemysłowy i usługowy.
Według przedstawionych poniżej danych GUS o emisji zanieczyszczeń z zakładów szczególnie
uciążliwych na terenie miasta Wrocławia w ciągu ostatnich lat występują wahania wielkości emisji
pyłowych i gazowych, jednoznaczne określenie występujące tendencji jest trudne.

45
Tabela 7. Emisja zanieczyszczeń do powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych.
Emisja
zanieczyszczeń
Ilość zanieczyszczenia w Mg/rok
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
pyłowych:
ogółem 383 355 284 301 272 297 304 281
ogółem na 1km
2
powierzchni
1,31 1,21 0,97 1,03 0,93 1,01 1,04 0,96
ze spalania paliw 294 273 217 210 206 237 221 203
gazowych:
ogółem 1 314 121 1 271 400 1 254 984 1 079 838 1 085 382 1 257 364 1 162 494 1 154 807
ogółem (bez
dwutlenku węgla)
11 774 10 080 7 735 7 164 8 228 9 108 7 880 5 750
niezorganizowana 4 236 2 913 181 189 118 554 588 345
dwutlenek siarki 4 228 4 121 4 307 3 979 3 962 4 840 3 904 2 792
tlenki azotu 2 655 2 422 2 518 2 284 2 871 2 799 2 581 1860
tlenek węgla 449 430 370 408 375 463 378 337
dwutlenek węgla 1 302 347 1 261 320 1 247 249 1 072 674 1 077 154 1 248 256 1 154 614 1 149 057
zanieczyszczenia zatrzymane lub zneutralizowane w urządzeniach do redukcji zanieczyszczeń:
pyłowe 76 590 71 919 70 069 58 936 51 145 71 553 63 195 77 758
gazowe 71 61 57 46 48 62 74 1 941
Monitoring
Ocenę poziomów substancji w powietrzu i klasyfikację stref województwa dolnośląskiego za 2015
rok sporządzono w oparciu o ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst
jednolity, Dz. U. 2016 poz. 672 ze zm.), oraz akty wykonawcze do ww. ustawy, a w szczególności:
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.2012.1031),
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012r. w sprawie dokonywania
oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U.2012. 1032),
Z wykonywaniem oceny powiązane są również inne przepisy prawa krajowego, takie jak:
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i
sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz.U.2012.
1034),
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie szczegółowych
wymagań, jakim powinny odpowiadać programy ochrony powietrza (Dz.U.2012 poz. 1028).
Jakość powietrza atmosferycznego
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu prowadzi na terenie miasta Wrocławia
bezpośredni monitoring powietrza poprzez stacje automatyczne stacje pomiarowe:
- ul. Orzechowa,
- ul. Wiśniowa,
- ul. Na Grobli,
- ul. Bartnicza,
- Wybrzeże J.C. Korzeniowskiego
oraz pomiary pasywne.
Wyniki pomiarów przeprowadzanych w latach 2010-2015 przedstawia tabela poniżej:
Tabela 8. Wyniki pomiarów na stacjach pomiarowych na terenie Aglomeracji Wrocławskiej
w latach 2010-2015
Punkt pomiarowy 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Poziom dopuszczalny
Pył zawieszony PM10 – wartość średnioroczna
Wrocław, ul.
Orzechowa
- - 39 36 33 28,5 40 μg/m
3
Wrocław, Wybrzeże
J.C.Korzeniowskiego
- 38 38 37 38 36,6 40 μg/m
3
Pył zawieszony PM10 – dni przekroczeń
Wrocław, ul.
Orzechowa
- - 68 78 60 38 35 dni

46
Wrocław, Wybrzeże
J.C. Korzeniowskiego
- 53 71 77 73 69 35 dni
Pył zawieszony PM2,5 - wartość średnioroczna
Wrocław, ul.
Wiśniowa
- 32 31 30 29 30,3 25 μg/m
3
Wrocław, ul. Na Grobli 32 28 27 28 23 22,9 25 μg/m
3
Wrocław, Wybrzeże
38 - - - - 24,0 25 μg/m
3
Benzo(a)piren – wartość średnioroczna
Wrocław, ul.
Orzechowa
- - 5,0 3,9 4 3,1 poziom docelowy 1 ng/m
3
Wrocław, Wybrzeże
- 7,9 4,3 3,9 4 3,6 poziom docelowy 1 ng/m
3
Dwutlenek azotu - wartość średnioroczna
Wrocław, ul.
Wiśniowa
70 64 56 54 53 53,8 40 μg/m
3
Wrocław, ul. Bartnicza 13 - - - 13 17,1 40 μg/m
3
Wrocław, Wybrzeże
29 32 24 20 26 24,7 40 μg/m
3
Dwutlenek siarki –stężenia średnioroczne
Wrocław, ul.
Wiśniowa
6 6 6 - 6 -
Wrocław, Wybrzeże
6 7 7 7 6 -
Benzen - wartość średnia roczna
Wrocław, Wybrzeże
1,0 - 2,0 3,6 - 2,1 5 μg/m
3
Ołów - wartość średnioroczna
Wrocław, Wybrzeże
- 0,01 0,029 0,025 0,027 0,018 0,5 μg/m
3
Arsen - wartość średnioroczna
Wrocław, Wybrzeże
- 1,5 2,8 3,1 3 3,5 poziom docelowy 6 ng/m
3
Kadm - wartość średnioroczna
Wrocław, Wybrzeże
- 0,8 0,7 0,8 0,5 poziom docelowy 5 ng/m
3
Nikiel - wartość średnioroczna
Wrocław, Wybrzeże
- 1,0 1,8 1,3 1,4 1,6 poziom docelowy 20 ng/m
3
Tlenek węgla – stężenia średnioroczne
Wrocław, ul.
Wiśniowa
681 644 - - 581 -
Wrocław, Wybrzeże
392 412 365 - 361 -
Ozon – stężenia średnioroczne
Wrocław,
ul. Bartnicza
38 39 52 - 39 -
Wrocław, Wybrzeże
44 46 48 43 48 -
Źródło: Oceny poziomów substancji w powietrzu oraz wyników klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego za lata
2010-2015
Wartości średnie stężeń pyłu PM10 w 2015 roku na stacjach pomiarowych we Wrocławiu wyniosły
28,5 i 36,6 µg/m3
, przy wartości dopuszczalnej 40 μg/m3
. W porównaniu do 2014 rokiem stężenia
średnie roczne zmniejszyły się na stanowisku przy ul. Orzechowej o 13,6 % na stanowisku przy
Wybrzeżu J.C. Korzeniowskiego zmniejszyły się o 3,7 %.Liczba przekroczeń dopuszczalnego
poziomu stężeń 24 - godzinnych pyłu zawieszonego PM10 była wyższa niż dopuszczalna częstość
i wynosiła na ul. Orzechowej 38 dni, na stanowisku przy Wybrzeżu J.C. Korzeniowskiego o 69 dni
(wartość dopuszczalna – 35 dni w ciągu roku). W porównaniu do 2014 roku, częstości przekroczeń
w 2015 roku zmniejszyły się na ul. Orzechowej o 22 dni, na stanowisku przy Wybrzeżu J.C.
Korzeniowskiego o 4 dni.
Analizując wyniki stężeń średniorocznych pyłu PM2,5 w 2015 do przekroczeń wartości
średniorocznej doszło na stacji pomiarowej przy ul. Wiśniowej, stwierdzono, że stężenie
średnioroczne wynosiło 30,3 μg/m3
i została przekroczona o 21,2 %.

47
Stężenia średnioroczne benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 na obu stanowiskach we
Wrocławiu przekroczyły poziom docelowy wynoszący 1 ng/m3
. Wartość stężenia średniorocznego
benzo(a)pirenu w 2015 roku wyniosła przy ul. Orzechowej 3,1 ng/m3
, na stanowisku przy
Wybrzeżu J.C. Korzeniowskiego 3,6 ng/m3
.
Stężenia dwutlenku azotu w 2015 roku wykazały przekroczenie dopuszczalnej wartości
średniorocznej (40 μg/m3
) na stacji przy ul. Wiśniowej – 53,8 μg/m3
(przekroczenie o 34,5 %
poziomu dopuszczalnego.
Stężenia dwutlenku siarki, benzenu, ołowiu, arsenu, kadmu, niklu, tlenku węgla i ozonu nie
wykazywały przekroczeń wartości dopuszczalnych.
Główną przyczyną wystąpienia przekroczeń pyłu zawieszonego PM10, PM2,5 i benzo(a)pirenu w
okresie zimowym jest emisja z indywidualnego ogrzewania budynków, w okresie letnim bliskość
głównych dróg z intensywnym ruchem, emisja wtórna zanieczyszczeń pyłowych z powierzchni
odkrytych, np. dróg, chodników, boisk oraz niekorzystne warunki meteorologiczne, występujące
podczas powolnego rozprzestrzeniania się emitowanych lokalnie zanieczyszczeń, w związku z
małą prędkością wiatru (poniżej 1,5 m/s).
Główną przyczyną wystąpienia przekroczeń dwutlenku azotu jest emisja ze źródeł liniowych
(komunikacyjnych).Przyczyną wystąpienia przekroczeń ozonu jest oddziaływanie naturalnych
źródeł emisji lub zjawisk naturalnych nie związanych z działalnością człowieka. Z badań
przeprowadzonych na terenie Polski w ramach państwowego monitoringu środowiska wynika, że
ozon jest zanieczyszczeniem w strefie przyziemnej wykazującym tendencje do przekraczania
poziomów dopuszczalnych na wielu obszarach kraju i Europy. Wysokie stężenia tej substancji
pojawiają się w sprzyjających warunkach atmosferycznych tj. wysokiej temperatury i
promieniowania słonecznego.
Zgodnie z art. 87 ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst
jednolity, Dz. U. 2016 poz. 672 ze zm.) ocena jakości powietrza dokonywana jest w strefach. Na
terenie województwa dolnośląskiego zostały wydzielone 4 strefy: Aglomeracja Wrocławska, miasto
Legnica, miasto Wałbrzych i strefa dolnośląska.
Na podstawie „Oceny poziomów substancji w powietrzu oraz wyników klasyfikacji stref
województwa dolnośląskiego za 2015 rok”, dla wszystkich substancji podlegających ocenie, obszar
miasta Wrocławia (w ramach Aglomeracji Wrocławskiej) został zakwalifikowany: wg kryterium
ochrony zdrowia:
- do klasy A ze względu na brak przekroczeń odpowiednio poziomów dopuszczalnych SO2,
CO, O3, Pb, C6H6, As, Cd, Ni, co oznacza konieczność utrzymania jakości powietrza na tym
samym lub lepszym poziomie,
- do klasy C z powodu przekroczeń poziomów dopuszczalnych PM10, PM2,5, NO2 oraz
benzo(a)pirenu,
- do klasy D2ze względu na przekroczenia poziomu celu długoterminowegoO3.
Podstawę powyższej klasyfikacji, zgodnie z art. 89 ww. ustawy, stanowiły dopuszczalne poziomy
substancji w powietrzu oraz poziomy dopuszczalne z dozwolonymi przypadkami przekroczeń,
poziomy docelowe oraz poziomy celów długoterminowych ze względu na ochronę zdrowia ludzi
oraz ochronę roślin, określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w
sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.2012, poz. 1031).
Tabela 9. Wyniki bieżącej oceny jakości powietrza za rok 2015
Strefa Ochrona zdrowia
Aglomeracja
Wrocławska
SO2 NO2 C6H6 CO O3
(1)
O3
(2)
PM10 Pb As Cd Ni B(a)P PM2,5
A C A A A D2 C A A A A C C/C2
Źródło: Oceny poziomów substancji w powietrzu oraz wyników klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego za 2015
rok.
Zgodnie z art. 91 ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst
jednolity, Dz. U. 2016 poz. 672 ze zm.)dla stref, w których poziom substancji w powietrzu
przekracza poziom dopuszczalny, zarząd województwa opracowuje program ochrony powietrza,
mający na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu oraz pułapu

48
stężenia ekspozycji. Głównym celem programu ochrony powietrza jest wskazanie niezbędnych
działań w zakresie gospodarczym i urbanistycznym w strefie tak, aby możliwa była poprawa
jakości powietrza oraz jakości życia mieszkańców. Podstawowym narzędziem polityki
przestrzennej miasta są plany zagospodarowania przestrzennego, które jako prawo miejscowe
muszą być przestrzegane przez wszystkich użytkowników danego obszaru. Wszystkie działania,
które bezpośrednio lub pośrednio mogą przyczynić się do poprawy sytuacji aerosanitarnej powinny
być ujęte w planach zagospodarowania przestrzennego.
Program Ochrony Powietrza (POP) dla strefy Aglomeracja Wrocławska przygotowany został
zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2016 r., poz. 672
ze zm.), Rozporządzeniem MŚ z dnia 11 września 2012 r. w sprawie programów ochrony
powietrza oraz planów działań krótkoterminowych (Dz.U. z 2012 r., poz. 1028) oraz
Rozporządzeniem MŚ z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny
jakości powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 914).
Zgodnie z art. 91. Ust. 3. POŚ „Sejmik województwa, w terminie 18 miesięcy od dnia otrzymania
wyników oceny poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref, o których mowa w art. 89 ust.
1, określa, w drodze uchwały, program ochrony powietrza.” Opracowany w 2014 roku Program
Ochrony Powietrza jest aktem prawa miejscowego, umieszczone w nim zapisy są ogólne
i zawierają normy generalne. Wykonalność proponowanych rozwiązań powinna być analizowana
w ramach indywidualnych możliwości technicznych.
Obowiązek sprawozdawania działań POP oraz Planu Działań Krótkoterminowych (PDK) wynika
z Rozporządzenia MŚ z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania
informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 1034).
Zagadnienia dotyczące monitorowania realizacji Programów ochrony powietrza oraz
przekazywania informacji na ten temat do odpowiednich organów administracji zostały zapisane
w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2016 r., poz. 672 ze zm.),
oraz w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie programów
ochrony powietrza oraz planów działań krótkoterminowych (Dz. U. z 2012 r., poz. 1028).
Monitoring skutków realizacji postanowień dokumentów jest prowadzony dwutorowo:
1. Na bieżąco na podstawie pomiarów stężeń pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego
PM2,5, benzo(a)pirenu, dwutlenku azotu oraz ozonu,
2. Na podstawie corocznych sprawozdań (składanych do 30 kwietnia po zakończeniu roku
objętego okresem sprawozdawczym) z realizacji działań naprawczych składanych przez
Prezydenta Miasta Wrocławia do Zarządu Województwa Dolnośląskiego zgodnie
z zamieszczoną w Programie tabelą nr 30 „Sprawozdanie z realizacji programu ochrony
powietrza dla strefy”.
Działania naprawcze wyznaczone w Programie ochrony powietrza wpisują się w strategię
zrównoważonego rozwoju tak na poziomie województwa, powiatów jak i poszczególnych miast.
Działania te będą powodować nie tylko poprawę stanu aerosanitarnego strefy, ale również
poprawę jakości infrastruktury miejskiej oraz poprawę wizerunku Aglomeracji Wrocławskiej.
Działania zaproponowane w Programie Ochrony Powietrza bezpośrednio wpływają na jeden
element środowiska – jakość powietrza, jednak pośrednio mogą wpływać również na świat
roślinny, na zdrowie ludzi oraz na stan zabudowy, klimat akustyczny, jakość gleb, a także sposób
zagospodarowania przestrzennego w niektórych częściach strefy.
Działania naprawcze zaproponowane w Programie ochrony powietrza dla strefy Aglomeracja
Wrocławska mają ograniczony zasięg przestrzenny, tzn. realizowane będą głównie w obszarach
przekroczeń poziomu dopuszczalnego PM10 i PM2,5, B(a)P, NO2 i ozonu, w obszarach
zurbanizowanych, w przestrzeni całkowicie zmienionej antropogenicznie.
Podstawowe zaproponowane działanie mające na celu obniżenie stężenia pyłu oraz B(a)P
w powietrzu, to zmiana sposobu ogrzewania gospodarstw domowych z węglowego na
niskoemisyjny lub bez emisyjny, czyli podłączenie do sieci cieplnej podmiotów ogrzewanych
indywidualnie lub wymianę nie ekologicznych pieców na ogrzewane paliwami niskoemisyjnymi (np.
gaz, prąd) lub nowoczesne piece opalane wysokiej jakości węglem.
W celu ograniczenia nadmiernych stężeń pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5, B(a)P, NO2 i ozonu
w Programie Ochrony Powietrza dla Aglomeracji Wrocławskiej zaproponowano działania
naprawcze, obejmujący następujące działania kierunkowe, dotyczące:
 ograniczenia emisji powierzchniowej (niskiej, rozproszonej emisji komunalno – bytowej
i technologicznej):

49
- rozbudowa centralnych systemów zaopatrywania w energię cieplną,
- zmiana paliw na inne o mniejszej zawartości popiołu lub zastosowanie energii
elektrycznej, względnie indywidualnych źródeł energii odnawialnej,
- zmniejszanie zapotrzebowania na energię cieplną poprzez ograniczanie strat ciepła –
termomodernizacja budynków,
- stosowanie kilku źródeł ciepła w celu uzyskania lepszej efektywności ekonomicznej
i energetycznej,
- ograniczanie emisji z niskich rozproszonych źródeł technologicznych,
- zmiana technologii i surowców stosowanych w rzemiośle, usługach i drobnej
wytwórczości wpływająca na ograniczanie emisji pyłu zawieszonego PM10, PM2,5 i NOx
i niemetalowych lotnych związków organicznych NMLZO,
- w letnich okresach bezdeszczowych, stosowanie nakazów zraszania placów budowy.
 ograniczenia emisji liniowej (komunikacyjnej):
- całościowe zintegrowane planowanie rozwoju systemu transportu w mieście,
- zintegrowany system kierowania ruchem ulicznym ITS,
- kierowanie ruchu tranzytowego z ominięciem miasta lub jego części centralnych,
- tworzenie stref z zakazem ruchu samochodów,
- budowa Wschodniej Obwodnicy Wrocławia i Wrocławskiej Kolei Aglomeracyjnej,
- rozwój i zwiększanie efektywności systemu transportu publicznego,
- polityka cenowa opłat za przejazdy i zsynchronizowanie rozkładów jazdy transportu
zbiorowego zachęcające do korzystania z systemu transportu zbiorowego,
- organizacja systemu bezpiecznych parkingów na obrzeżach miasta łącznie z systemem
taniego transportu zbiorowego do centrum miasta (system Park & Ride),
- tworzenie systemu tras rowerowych,
- tworzenie systemu płatnego parkowania w centrum miasta,
- wprowadzanie nowych niskoemisyjnych paliw i technologii, szczególnie w systemie
transportu publicznego i służb miejskich,
- intensyfikacja okresowego czyszczenia ulic (szczególnie w okresach bezdeszczowych),
- skuteczne egzekwowanie prawa w zakresie oczyszczania pojazdów i ciągów
komunikacyjnych w trakcie trwających prac remontowych lub budowlanych,
- wprowadzenie ograniczeń prędkości na drogach o pylącej nawierzchni,
- stosowanie przy modernizacji dróg i parkingów materiałów i technologii gwarantujących
ograniczenie emisji pyłu podczas eksploatacji;
- uprzywilejowanie ruchu pieszego w centrum miasta,
- kontrola oczyszczania pojazdów technicznych oraz ciągów komunikacyjnych w pobliżu
budów.
 ograniczania emisji z istotnych źródeł punktowych – energetyczne spalanie paliw:
- ograniczenie wielkości emisji pyłu zawieszonego PM10, PM2,5, B(a)P i NOx poprzez
optymalne sterowanie procesem spalania i podnoszenie sprawności procesu produkcji
energii,
- zmiana paliw na inne, o mniejszej zawartości popiołu i siarki,
- stosowanie technik gwarantujących zmniejszenie emisji substancji do powietrza,
- stosowanie technik odpylania, odsiarczania i odazotowania spalin o dużej efektywności,
- stosowanie oprócz spalania paliw odnawialnych źródeł energii,
- zmniejszenie strat przesyłu energii.
 ograniczania emisji z istotnych źródeł punktowych – źródła technologiczne:
- stosowanie efektywnych technik odpylania, odsiarczania i odazotowania gazów
odlotowych,
- zmiana technologii produkcji, w tym likwidacja źródeł o znaczącej emisji pyłu i tlenków
azotu,
- zmiana profilu produkcji wpływająca na ograniczenie emisji substancji
zanieczyszczających,
- stosowanie rozwiązań technologicznych i technicznych skierowanych na ograniczenie
lub wyeliminowanie emisji niezorganizowanej NMLZO,
- stosowanie technologii wykorzystujących wyroby lakierowe o wysokiej zawartości
cząstek stałych lub wyroby lakierowe wodorozcieńczalne.
 kontroli emisji lotnych związków organicznych wynikającej ze składowania paliwa i jego
dystrybucji z terminali do stacji paliw:

50
- przestrzeganie wymagań dotyczących stosowania urządzeń do magazynowania,
załadunku oraz rozładunku paliw w terminalach, m.in. stosowanie zbiorników, przewodów
i urządzeń umożliwiających odzysk lub spalanie oparów w celu nie przedostawania się
substancji toksycznych do środowiska,
- przeprowadzanie systematycznych kontroli szczelności przewodów połączeniowych
i instalacji rurowych przez właściwe jednostki,
- przestrzeganie wymagań dotyczących urządzeń do załadunku i magazynowania na
stacjach paliw: załadunek może odbywać się tylko w przypadku o paroszczelnych,
sprawnych przewodów połączeniowych.
W zakresie kontroli emisji NMLZO wynikającej z magazynowania rozpuszczalników
i surowców zawierających lotne związki organiczne NMLZO:
- kontrola szczelności przewodów połączeniowych i instalacji rurowych oraz sprawności
urządzeń służących do załadunku i rozładunku rozpuszczalników NMLZO,
- kontrola szczelności zbiorników magazynowych.
 edukacji ekologicznej i propagowania właściwych postaw:
- kształtowanie właściwych zachowań społecznych poprzez propagowanie konieczności
oszczędzania energii cieplnej i elektrycznej oraz uświadamianie o szkodliwości spalania
paliw niskiej jakości,
- prowadzenie akcji edukacyjnych mających na celu uświadamianie społeczeństwa
o szkodliwości spalania odpadów (śmieci) połączonych z ustanawianiem mandatów za
spalanie odpadów (śmieci),
- edukacja na temat zanieczyszczeń powietrza ozonem przyziemnym, źródłach
i mechanizmach jego powstawania, szkodliwości dla zdrowia i toksyczności dla
ekosystemów, wpływu społeczeństwa na ograniczenie emisji prekursorów ozonu,
- uświadamianie społeczeństwa o korzyściach płynących z użytkowania scentralizowanej
sieci ciepłowniczej, termomodernizacji i innych działań związanych z ograniczeniem emisji
niskiej,
- promocja nowoczesnych, niskoemisyjnych źródeł ciepła,
- wspieranie przedsięwzięć polegających na reklamie oraz innych rodzajach promocji
towaru i usług propagujących model konsumpcji zgodny z zasadami zrównoważonego
rozwoju, w tym w zakresie ochrony powietrza.
 planowania przestrzennego:
- uwzględnianie w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego sposobów zabudowy
i zagospodarowania terenu umożliwiających ograniczenie emisji pyłu zawieszonego
PM10, PM2,5, NOx i NMLZO poprzez działania polegające na:
o wprowadzaniu zieleni ochronnej i urządzonej oraz niekubaturowe
zagospodarowanie przestrzeni publicznych miasta (place, skwery),
o zachowaniu istniejących terenów zieleni i wolnych od zabudowy celem lepszego
przewietrzania miasta,
o preferowanie podłączania nowych obiektów do sieci ciepłowniczej w rejonach
objętych centralnym systemem ciepłowniczym,
o stwarzaniu warunków i promocji korzystania z pojazdów z silnikami ekologicznymi,
w tym wspieranie budowy systemu wypożyczalni elektrycznych samochodów
miejskich wraz z infrastrukturą do ich zasilania,
o modernizowaniu układu komunikacyjnego celem przeniesienia ruchu poza ścisłe
centrum miasta,
o reorganizacji układu komunikacyjnego oraz wprowadzeniu stref zamkniętych dla
ruchu samochodowego w ścisłym centrum miasta,
o zapewnieniu obsługi transportem zbiorowym na etapie tworzenia planów
miejscowych i wydawania decyzji o warunkach zabudowy,
o zakazie lokalizowania niskich rozproszonych źródeł technologicznych emisji NMLZO
wśród zabudowy mieszkaniowej.
- w decyzjach środowiskowych dla budowy i przebudowy dróg:
o zalecenie stosowania wzdłuż ciągów komunikacyjnych pasów zieleni izolacyjnej
(z roślin o dużych zdolnościach fitoremediacyjnych),
o zalecenie stosowania ekranów akustycznych pochłaniających typu "zielona ściana"
zamiast najczęściej stosowanych ekranów odbijających.

51
Harmonogram rzeczowo–finansowy działań naprawczych zmierzających do ograniczenia
zanieczyszczenia powietrza dla Aglomeracji Wrocławskiej opracowano w oparciu o diagnozę
istniejącego stanu jakości powietrza oraz jego prognozy dla roku 2023. Termin realizacji Programu
ustalony został na 31.12.2023 roku.
5.1.3. Przyczyny zmian i obecnego stanu jakości powietrza.
Na stan jakości powietrza miasta Wrocław wpływa emisja z różnego rodzaju źródeł. Wyróżnić
należy:
źródła punktowe (zakłady przemysłowe, energetyka cieplna),
źródła liniowe (transport, przede wszystkim komunikacja samochodowa),
źródła powierzchniowe, tzw. „emisja niska”, związane ze spalaniem paliw do celów
grzewczych (kotłownie lokalne i paleniska indywidualne).
Źródła punktowe:
Zanieczyszczenia emitowane ze źródeł punktowych powstają w wyniku spalania paliw oraz
w wyniku prowadzenia procesów technologicznych w zakładach przemysłowych. W wyniku
energetycznego spalania paliw powstają następujące zanieczyszczenia: dwutlenek siarki (SO2),
tlenki azotu (NOX), pył, tlenek węgla (CO) i dwutlenek węgla (CO2). Tego rodzaju źródła, ze
względu na sposób wprowadzania zanieczyszczeń do powietrza (wysokość emitora oraz prędkość
wylotowa gazów, urządzenia oczyszczające powietrze), oddziaływają na stan jakości powietrza
zwykle w mniejszym stopniu niż spalanie paliw w indywidualnych systemach grzewczych.
System ciepłowniczy Wrocławia tworzony jest przez sieci należące do Fortum Power and Heat
Polska Sp. z o.o. i Kogeneracja S.A., a także dwie sieci wyspowe – EC Zawidawie (zakład
położony w północno-wschodniej części miasta, należący do Kogeneracji S.A.) oraz EC Zakrzów
(zakład wyłączony z eksploatacji). Ciepło dostarczane za pomocą miejskiej sieci ciepłowniczej
pokrywa ok. 62 % zapotrzebowania miasta na ciepło.
Kotłownie lokalne i indywidualne
Do kotłowni lokalnych zaliczane są kotłownie wytwarzające ciepło dla potrzeb:
- obiektów przemysłowych;
- obiektów użyteczności publicznej;
- wielorodzinnych budynków mieszkalnych.
Paliwami wykorzystywanymi w wymienionych kotłowniach są głównie gaz ziemny, olej opałowy,
biomasa i węgiel.
Według danych prezentowanych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Wrocław, w 2012
roku na terenie Gminy Wrocław, zidentyfikowano 267 kotłowni lokalnych, w których zainstalowano
635 kotłów, o łącznej mocy 399,37 MW cieplnej. Aż 74 % stanowiły kotły gazowe, z kolei udział
kotłów opalanych węglem i olejem, wynosi po 13 %. Lokalne kotłownie zapewniają ok. 21,3 %
zapotrzebowania na ciepło (w tym: paliwo gazowe 15,7 %, olej opałowy 2,9 % i węgiel kamienny
2,7 %), pozostałe zapotrzebowanie pokrywa sieć ciepłownicza i indywidualne źródła.
Źródła liniowe:
W przypadku źródeł liniowych, rozumie się przez nie głównie ciągi komunikacyjne (drogowe i
kolejowe), gdzie zanieczyszczenia pochodzą ze spalania paliw (benzyny lub oleju napędowego) w
silnikach samochodów. Emitowane są przede wszystkim tlenek węgla (CO), dwutlenek węgla
(CO2), tlenki azotu (NOX) oraz węglowodory. Dodatkowym problemem jest emisja zanieczyszczeń
pyłowych pochodzących głównie za ścierania opon, hamulców oraz nawierzchni dróg. Pyły te
często zawierają metale ciężkie tj. ołów, nikiel, kadm i miedź. W czasie ruchu pojazdów na drodze
dochodzi również do tzw. wtórnego pylenia, czyli ponownego unoszenia pyłu znajdującego się na
drodze. Na wielkość emisji zanieczyszczeń ze źródeł liniowych ma wpływ cały szereg czynników,
w tym struktura i natężenie ruchu pojazdów, organizacja ruchu samochodowego, płynność ruchu
pojazdów na drodze, stan techniczny dróg i pojazdów.
Wzrastająca liczba pojazdów oraz wzrastający ruch komunikacyjny na niektórych drogach w
obrębie miasta pociąga za sobą zwiększoną emisję zanieczyszczeń komunikacyjnych.
Źródła powierzchniowe:

52
Źródła powierzchniowe (rozproszone), czyli tzw. „niska emisja”, to zanieczyszczenia powstające
głównie w wyniku indywidualnego ogrzewania domów i mieszkań, zarówno w lokalnych
kotłowniach, jak i w indywidualnych paleniskach domowych. Zasięg oddziaływania tego rodzaju
źródeł ma charakter lokalny, jednak ze względu na powszechność stosowania paliw
konwencjonalnych do ogrzewania są one szczególnie uciążliwe i przyczyniają się znacząco do
pogorszenia stanu jakości powietrza. Emisja niska odpowiedzialna jest głównie za wzrost stężeń
pyłu, dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOX), tlenku węgla (CO).
Ogrzewanie indywidualne na terenie miasta.
Odbiorcy indywidualni poza miejskimi systemami ciepłowniczymi na terenie miasta wykorzystują
do ogrzewania obiektów kotły lub paleniska indywidualne. Z takich źródeł zasilana jest głównie
zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Dominuje ogrzewanie paliwami stałymi (węglem
kamiennym, koksem), gazem ziemnym, paliwami płynnymi. Ogrzewanie elektryczne stosowane
jest sporadycznie ze względu na wysokie koszty eksploatacyjne. Ogrzewanie węglem kamiennym
jest głównym emitentem zanieczyszczeń do powietrza, ze względu na to, że w warunkach pracy
większości pieców domowych, czy też niewielkich kotłów węglowych niemożliwe jest
przeprowadzenie pełnego spalania (dopalania paliw). Ogrzewania takie są głównym źródłem
zanieczyszczenia powietrza – tak zwanej „niskiej emisji”.
Należy jednak zaznaczyć, że wśród zidentyfikowanych rozwiązań wykorzystujących ogrzewanie
węglowe, szczególnie w zabudowie indywidualnej jednorodzinnej, część z nich (trudną do
jednoznacznego określenia) stanowią już rozwiązania węglowe niskoemisyjne – nie powodujące
wzrostu „niskiej emisji” na terenie miasta.
Coraz liczniejszą grupę stanowią mieszkańcy zużywający jako paliwo na potrzeby grzewcze gaz
ziemny sieciowy, olej opałowy, gaz płynny lub energię elektryczną. Są to „paliwa” droższe odwęgla
i drewna – o ich wykorzystaniu decyduje świadomość ekologiczna, a szczególnie zamożność.
Częstą praktyką jest wykorzystywanie w węglowych instalacjach grzewczych budynków
jednorodzinnych drewna lub jego odpadów jako dodatkowego, a jednocześnie tańszego paliwa.
Na obszarze miasta oprócz źródeł ciepła pracujących dla miejskiej sieci ciepłowniczej oraz
lokalnych sieci ciepłowniczych, działają kotłownie przemysłowe wytwarzające ciepło dla potrzeb
własnych, jak również na potrzeby sąsiednich obiektów oraz kotłownie instytucji użyteczności
publicznej, podmiotów handlowych i usługowych oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych,
wytwarzających ciepło na potrzeby własne.
Procesem ciągłym jest modernizacja lokalnych kotłowni węglowych w obiektach użyteczności
publicznej, związana z przejściem na zasilanie z systemu ciepłowniczego lub zabudową nowych
urządzeń na paliwa ekologiczne (przede wszystkim na gaz ziemny sieciowy i olej opałowy).
Alternatywę dla gazu ziemnego i oleju opałowego stanowią również nowoczesne kotły węglowe
(np. retortowez ciągłym podawaniem paliwa) i biomasowe, których parametry ekologiczne i
ekonomiczne eksploatacji stanowią uzasadnienie wyboru takiego rozwiązania technicznego.
W 2013 złożony został w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
o dofinansowanie w ramach I edycji programu KAWKA, programu dotacji na likwidację ogrzewania
węglowego, który ostatecznie został uruchomiony w lipcu 2014 r. Podjęto uchwałę nr LVIII/1486/14
Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 22 maja 2014 r. w sprawie określenia zasad udzielania dotacji
celowej z budżetu Miasta na zadania służące ochronie powietrza, polegające na trwałej zmianie
ogrzewania węglowego na proekologiczne.
Inicjatywa została podjęta w celu ograniczania emisji zanieczyszczeń, w szczególności pyłowych,
z pieców oraz kotłowni opalanych paliwem węglowym oraz ograniczania emisji innych substancji
stanowiących o przekraczaniu standardów jakości powietrza we Wrocławiu. W uchwale określa się
zasady udzielania dotacji celowych osobom fizycznym, ze środków budżetu Miasta, na zadania
służące ochronie powietrza związane z trwałą likwidacją ogrzewania opartego na paliwie
węglowym, planowane do realizacji na terenie Wrocławia. Dotowane mogą być wyłącznie
inwestycje nieoddziaływujące znacząco na środowisko. Określono zasady udzielania dotacji,
kryteria wyboru inwestycji do dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji
i sposobu jej rozliczania.

53
Dotyczy to głównie przedsięwzięć trwałej likwidacji w lokalach mieszkalnych oraz pomieszczeniach
pomocniczych i przynależnych lub w nieruchomościach o charakterze mieszkalnym, systemu
ogrzewania opartego na paliwie węglowym i jego zamianę na:
- podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej,
- ogrzewanie gazowe,
- ogrzewanie elektryczne,
- odnawialne źródło energii;
przy czym zastosowane rozwiązanie musi technicznie uniemożliwić spalanie paliw węglowych lub
innych nieprzeznaczonych do spalania substancji. Dotyczy to również podłączenia ciepłej wody
użytkowej związane z trwałą likwidacją ogrzewania węglowego, instalacji kolektorów słonecznych
przeznaczonych do wytwarzania ciepła do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, związane
z trwałą likwidacją ogrzewania węglowego, termomodernizacji w przypadku lokali mieszkalnych
oraz pomieszczeń pomocniczych i przynależnych znajdujących się w budynkach wielorodzinnych,
zgodnie z zakresem wynikającym z audytu energetycznego, wyłącznie jako element towarzyszący
trwałej likwidacji ogrzewania opartego na paliwie węglowym.
Dotacja będzie przydzielana w wysokości do 70 % poniesionych kosztów, ale nie więcej niż:
- 12 000 zł na jeden lokal mieszkalny lub nieruchomość o charakterze mieszkalnym,
w przypadku zmiany systemu ogrzewania z węglowego na gazowe, elektryczne albo
odnawialne źródło energii lub podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej;
- 1000 zł za każdy metr kwadratowy powierzchni czynnej w przypadku zainstalowania
kolektora słonecznego;
- 12000 zł na każdy lokal mieszkalny w zakresie termomodernizacji realizowanej w budynkach
wielorodzinnych jako zadanie towarzyszące likwidacji palenisk/kotłowni węglowych;
- 1000 zł na podłączenie wody ciepłej użytkowej przy likwidacji ogrzewania węglowego
i zastosowaniu rozwiązania innego niż instalacja kolektora słonecznego.
W 2014 roku udzielono 278 dotacji na łączną kwotę 2 873 057,43 zł, w ramach których:
- dokonano 28 podłączeń do miejskiej sieci ciepłowniczej,
- zainstalowano:
o 211 kotłów gazowych,
o 33 ogrzewania elektryczne,
o 4 pompy ciepła,
o 5 pieców na biomasę,
Udzielono dodatkowo 3 dotacje na instalację kolektorów słonecznych do wytwarzania c.w.u.
W 2015 roku udzielono 793 dotacje na łączną kwotę 8 522 742,88 zł, w ramach których:
- dokonano 59 podłączeń do miejskiej sieci ciepłowniczej,
- zainstalowano:
o 595 kotłów gazowych,
o 137 ogrzewania elektryczne,
o 4 pompy ciepła.
Udzielono dodatkowo 3 dotacje na instalację kolektorów słonecznych do wytwarzania c.w.u.
Miasto Wrocław opracowało „Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Wrocław”, który został
przyjęty uchwałą nr XVIII/345/15 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 26 listopada 2015 roku.
W opracowanym dokumencie:
zidentyfikowano stan obecny oraz główne przyczyny i źródła emisji CO2 w mieście,
dokonano identyfikacji sektorów problemowych oraz wykonano bazową inwentaryzację emisji
dwutlenku węgla,
dokonano wyboru możliwych kierunków działań niezbędnych do ograniczenia emisji dwutlenku
węgla,
określono kierunki działań krótkoterminowych i długoterminowych niezbędnych do ograniczenia
emisji CO2.
Proponowane w PGN działania zostały podzielone na działania w zakresie:
energetyki,
budownictwa i gospodarstw domowych,
transportu,
rolnictwa i rybactwa,
lasów i terenów zielonych,
przemysłu,

54
handlu i usług,
gospodarki odpadami,
edukacji i dialogu społecznego,
administracji publicznej.
Jako główne kierunki działań w obszarze poprawy jakości powietrza w PGN wskazuje się:
1. wspieranie stosowania nisko i bezemisyjnych źródeł ciepła (np.: miejska sieć
ciepłownicza, sieć gazownicza, pompy ciepła, kolektory słoneczne);
2. tworzenie i realizowanie gminnych programów termomodernizacyjnych;
3. tworzenie i realizowanie gminnych programów wymiany źródeł ciepła na niskoemisyjne;
4. wprowadzanie (realizacja w miarę możliwości) stref ograniczonego ruchu pojazdów
w centrum gminy;
5. tworzenie i promowanie atrakcyjnego systemu komunikacji zbiorowej, wymiana floty na
pojazdy spełniające najwyższe normy emisyjne;
6. stosowanie pojazdów niskoemisyjnych (elektryczne, hybrydowe i in. nie powodujące emisji
zanieczyszczeń pyłowych i NOx);
7. wprowadzanie (realizacja w miarę możliwości) stref ograniczonego ruchu pojazdów
w centrum gminy oraz wprowadzanie systemów zarządzania ruchem drogowym;
8. usprawnianie ruchu miejskiego, eliminacja zatorów drogowych poprzez „zielone fale”;
9. promowanie ruchu rowerowego, budowa dróg rowerowych, rozwój infrastruktury
rowerowej itd.;
10. przeprowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnych w zakresie szkodliwości
zanieczyszczeń w przyziemnej warstwie atmosfery, włączając zagadnienie szkodliwości
spalania odpadów w paleniskach domowych;
11. stosowanie zasad „zielonych zamówień publicznych”, uwzględniających potrzebę
ochrony powietrza;
12. wprowadzanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, zapisów
eliminujących (ograniczających) stosowanie uciążliwych i szkodliwych dla ludzi i środowiska
źródeł ciepła, zgodnie z Programem Ochrony Powietrza dla strefy dolnośląskiej.
5.1.4. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
W 2020 r. w Polsce 15,5 proc. energii końcowej brutto ma pochodzić ze źródeł odnawialnych.
Ministerstwo Gospodarki przygotowało Krajowy plan działań w zakresie energii ze źródeł
odnawialnych. Rada Ministrów przyjęła dokument 7 grudnia 2010 r. Przygotowany w Ministerstwie
Gospodarki dokument określa polskie cele w zakresie udziału energii z OZE w sektorze
transportowym, energii elektrycznej oraz ogrzewania i chłodzenia. Dokument zakłada, że filarami
zwiększenia udziału odnawialnych źródeł będzie bardziej efektywne wykorzystanie biomasy oraz
energii wiatrowej. Rozwój wykorzystania OZE przyczynia się do pokrycia wzrastającego
zapotrzebowania na energię i niesie za sobą większy stopień uniezależnienia się od dostaw
energii z importu. Promowanie wykorzystania OZE pozwala na zwiększenie stopnia dywersyfikacji
źródeł dostaw oraz stworzenie warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie
dostępnych surowcach. Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych cechuje się także niewielką
lub zerową emisją zanieczyszczeń, co zapewnia pozytywne efekty ekologiczne.
Na terenie Wrocławia większe instalacje wykorzystujące odnawialne źródła energii stanowią:
- instalacje do współspalania biomasy w elektrociepłowni Wrocław,
- elektrownie wodne:
Elektrownia Wodna Wrocław I,
Elektrownia Wodna Wrocław II,
Elektrownia Wodna Marszowice,
Elektrownia Wodna na rzece Ślęza.
- instalacja do wykorzystania biogazu na terenie oczyszczalni ścieków „Janówek” (generatory
gazowe, produkcja energii cieplnej i elektrycznej na potrzeby własne),
- instalacja do wykorzystania biogazu na nieczynnym składowisku odpadów „Maślice”,
- szereg mniejszych instalacji (pompy ciepła, kolektory słoneczne).

55
5.1.5. Analiza SWOT.
Tabela 10. Tabela SWOT dla komponentu powietrze atmosferyczne.
MOCNE STRONY
(czynniki wewnętrzne)
SŁABE STRONY
- funkcjonujące systemy ciepłownicze, możliwe kolejne podłączenia na terenie
miasta,
- dostęp do gazu sieciowego, możliwość wykorzystania do ogrzewania.
- uciążliwy problem niskiej emisji,
- opalanie indywidualnych palenisk
domowych paliwami stałymi o
niskiej jakości,
- duża emisja zanieczyszczeń ze
środków transportu,
- spalanie odpadów w
paleniskach domowych,
- wysokie koszty zakupu,
montażu, instalacji,
- niekorzystna struktura paliw
(niska cena węgla),
- niska świadomość
społeczeństwa.
SZANSE
(czynniki zewnętrzne)
ZAGROŻENIA
- realizowanie zapisów z Programu ochrony powietrza,
- realizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej,
- zwiększenie wykorzystania paliw alternatywnych i odnawialnych źródeł
energii,
- przeprowadzane modernizacje i remonty dróg,
- potencjalne możliwości wykorzystywania energii słonecznej,
- wsparcieprojektówwzakresiebudowyurządzeńiinstalacjidoprodukcjii transportu
energii odnawialnej,
- upowszechnianie informacji o rozmieszczeniu i możliwościach technicznych
wykorzystania potencjału energetycznego poszczególnych rodzajów
odnawialnych źródeł energii.
- zanieczyszczenie powietrza
benzo(a)pirenem, pyłem PM2,5
oraz PM10 pochodzącymi
z niskiej emisji,
- zanieczyszczenie powietrza
powodowane przez emisję
komunikacyjną,
- długi okres zwrotu inwestycji,
- niewystarczające środki na
finansowanie gospodarki
niskoemisyjnej.
5.1.6. Tendencje zmian
W obecnym „Programie ochrony powietrza dla strefy Aglomeracja Wrocławska, w której zostały
przekroczone poziomy dopuszczalne pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5,
dwutlenku azotu oraz poziomy docelowe benzo(a)pirenu i ozonu w powietrzu” określono działania
niezbędne do przywrócenia standardów jakości powietrza. Określona została prognoza stężeń
zanieczyszczeń dla strefy Aglomeracja Wrocławska:
- emisja przemysłowa:
Na skutek kształtowania się globalnej sytuacji ekonomicznej, a także ciągłego rozwoju sytuacji
politycznej w aspekcie ochrony powietrza (w tym zarządzania emisjami oraz krajowej
i międzynarodowej polityki redukcji emisji zanieczyszczeń powietrza), większość opracowań
eksperckich dotyczących projekcji emisji zanieczyszczeń, całkowicie lub w dużej części, jest
nieaktualna. Ponadto zauważa się brak opracowań zawierających szczegółowe prognozy
sektorowe związanych z głównymi gałęziami gospodarki w Polsce (np. energetyka zawodowa,
produkcja w przemyśle metali żelaznych, produkcja w przemyśle surowców mineralnych,
przetwórstwo surowców chemicznych itd.).
Prognoza wydana przez Ministerstwo Finansów zakłada, że udział przemysłu w tworzeniu PKB
będzie malał z 24,3 % w 2008 r. do 19,7 % w roku 2030, co daje średni roczny spadek na
poziomie 0,2 %. Równocześnie prognozowany jest wzrost zapotrzebowania na energię
elektryczną przez przemysł na poziomie 22 % (czyli około 1 % rocznie) oraz nieznaczny wzrost na
ciepło sieciowe (na poziomie około 0,5 % rocznie).
Z powyższych analiz i założeń wynikają poniższe założenia do prognozy dla przemysłu:
- wzrost zużycia energii związany ze wzrostem zapotrzebowania na nią, a wynikający pośrednio ze
wzrostu liczby gospodarstw domowych oraz konsumpcyjnego stylu życia ludzi;
- obowiązkowy spadek emisji wynikający z założeń dyrektyw i międzynarodowych zobowiązań
Polski (np. pakiet klimatyczny);
- spadek emisji związany z zastosowaniem nowych niskoemisyjnych technologii oraz
odnawialnych źródeł energii.

56
W związku z tym w kolejnych latach prognozy dla przemysłu zakłada się 5-20 % spadek emisji dla
podstawowych związków (SO2, NO2, pyły) w stosunku do roku 2010. W przypadku NMLZO,
zakłada się wzrost emisji na poziomie 2-20 %.
- emisja z ogrzewania indywidualnego:
Zakończenie programów ochrony powietrza, zgodnie z zawartymi w nich harmonogramami
pozwala na określenie szacunkowego spadku emisji z ogrzewania indywidualnego na poziomie ok.
25 % w stosunku do roku 2020.
- emisja komunikacyjna:
Ze względu na zmiany związane z regulacjami w sprawie norm EURO powinna istotnie zmniejszyć
się emisja NOx, CO oraz NMLZO. Niestety wzrost natężenia ruchu powoduje, że emisje
pozostałych zanieczyszczeń będą rosnąć.
5.2. Klimat akustyczny.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity, Dz. U. 2016 poz. 672
ze zm.)traktuje hałas jako zanieczyszczenie, wobec którego należy przyjmować takie same ogólne
zasady postępowania, jak dla pozostałych zanieczyszczeń i związanych z nimi dziedzin ochrony
środowiska.
Wartości dopuszczalne poziomów hałasu określają:
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku(tekst jednolity, Dz.U. 2014 poz. 112),
- rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych
wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do
środowiska (Dz.U. 2005 nr 263 poz. 2202 ze zm.).
Wyróżnia się trzy główne rodzaje hałasu, według źródła powstawania:
- hałas przemysłowy powodowany przez urządzenia i maszyny w obiektach przemysłowych
i usługowych,
- hałas komunikacyjny pochodzący od środków transportu drogowego, tramwajowego,
kolejowego i lotniczego,
- hałas komunalny (osiedlowy i mieszkaniowy) występujący w budynkach mieszkalnych,
szczególnie wielorodzinnych i w obiektach użyteczności publicznej.
Mieszkańcy miasta mogą odczuwać dyskomfort z powodu zamieszkiwania miejsc, w których
przekraczane są normy hałasu przemysłowego, drogowego, tramwajowego oraz kolejowego.
Pierwszy spośród wymienionych jest uciążliwy przede wszystkim dla zabudowy znajdującej się
najbliżej zakładów przemysłowych. Koleje, w okresie przeżywania recesji, pomimo znacznej
uciążliwości stają się drugorzędnym generatorem hałasu. W dobie motoryzacji największym
problemem stał się hałas drogowy.
Hałas przemysłowy
Problemy z hałasem przemysłowym mogą wystąpić w otoczeniu dużych zakładów, lub skupisk
zakładów. Wytypowanie zakładów niekorzystnie oddziaływujących na klimat akustyczny należy
min. do zadań starosty i WIOŚ. Zakres planowanych kontroli oraz wyniki przeprowadzonych
kontroli są zawarte w raportach WIOŚ.
Poziom hałasu przemysłowego jest kształtowany indywidualnie dla każdego obiektu i zależy od
parku maszynowego, zastosowanej izolacji hal produkcyjnych, a także prowadzonych procesów
technologicznych oraz funkcji urbanistycznej sąsiadujących z nim terenów. Wewnątrz hal
przemysłowych hałas sięga poziomu 80 – 125dB i w znacznym stopniu przenosi się na tereny
sąsiadujące.
Na terenie Wrocławia hałas przemysłowy wywiera wpływ na środowisko, jakkolwiek
modernizowane instalacje w istniejących zakładach jak i powstające zakłady korzystają z coraz
większej dostępności nowoczesnych technologii w przemyśle ograniczających natężenie hałasu.
Również podczas modernizacji zakładów wykorzystuje się coraz sprawniejsze urządzenia,
charakteryzujące się obniżoną emisją hałasu. Sytuacja ekonomiczna spowodowała w ostatnich
latach zamknięcie i restrukturyzację szeregu przedsiębiorstw, podziały na mniejsze jednostki
gospodarcze, rezygnację z uciążliwej produkcji, na korzyść produkcji bardziej nowoczesnej.
Pewną uciążliwość powodują zakłady rzemieślnicze i usługowe zlokalizowane blisko zabudowy o
charakterze mieszkalnym. Ich wpływ na ogólny klimat akustyczny miasta nie jest znaczący, jednak

57
są one przyczyną lokalnych negatywnych skutków odczuwalnych przez okolicznych mieszkańców.
Do zakładów takich należą najczęściej: warsztaty mechaniki pojazdowej, blacharskie, ślusarskie,
stolarskie, kamieniarskie i przetwórcze.
Pomiary hałasu wykonywane są na obszarze województwa dolnośląskiego przez Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, w razie ewentualnych skarg mieszkańców lub
zgodnie z przyjętym planem kontroli zakładów.
Hałas komunikacyjny
Klimat akustyczny na terenie miasta kształtuje w znacznej mierze ruch komunikacyjny.
 hałas komunikacyjny drogowy:
Pod pojęciem hałasu drogowego rozumie się hałas pochodzący od środków transportu
poruszających się po wszelkiego rodzaju drogach nie będących drogami kolejowymi. Jest to hałas
typu liniowego. Układ drogowy stanowi o rozwoju danego regionu i powiązaniach z innymi
ośrodkami. Przez teren miasta przebiegają będące źródłami hałasu drogowego: obwodnica
autostradowa, drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne i osiedlowe.
Na poziom hałasu drogowego mają wpływ przede wszystkim:
natężenie ruchu komunikacyjnego,
udział transportu ciężkiego w strumieniu ruchu,
prędkość ruchu pojazdów (ze wzrostem prędkości hałas rośnie),
typ i stan techniczny pojazdów,
nachylenie drogi,
stan nawierzchni oraz płynność ruchu.
W 2013 roku opracowana została Mapa akustyczna Wrocławia i aktualizacja Programu ochrony
środowiska przed hałasem dla miasta Wrocławia.
Mapa akustyczna Wrocławia przedstawia klimat akustyczny miasta oraz stanowi podstawowe
źródło danych do aktualizacji Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Wrocławia.
Efektem opracowanych w wersji cyfrowej strategicznych map akustycznych oraz mapy konfliktów
akustycznych jest szczegółowa informacja dotycząca lokalizacji terenów, na których zostały
przekroczone poziomy dopuszczalne oraz liczby mieszkańców narażonych na ponadnormatywny
hałas pochodzący od różnych źródeł.
Mapa akustyczna Wrocławia została sporządzona na podstawie przepisów ustawy z dnia 27
kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2016 r., poz. 672 ze zm.), która
implementowała postanowienia Dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
25 czerwca 2002 r. odnoszącej się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku.
Mapa akustyczna to uśredniona mapa hałasu emitowanego do środowiska przez różne grupy
źródeł, dająca możliwość całościowej oceny stopnia zagrożenia hałasem na terenie miasta.
Podstawowymi źródłami hałasu w mieście są: drogi, linie kolejowe i tramwajowe (mapy hałasu
drogowego, kolejowego i tramwajowego), lotniska (mapa hałasu lotniczego), maszyny, urządzenia
i instalacja techniczna (mapa hałasu przemysłowego).
Mapa akustyczna Wrocławia składa się z niżej wymienionych map, opracowanych osobno dla
każdego rozpatrywanego rodzaju źródła hałasu (drogowego, kolejowego, tramwajowego,
lotniczego, przemysłowego) oraz osobno dla stosowanych wskaźników oceny LDWN i LN,
określonych na wysokości 4 m:
 mapę imisyjną,
 mapę emisyjną,
 mapę terenów zagrożonych hałasem,
 mapę wrażliwości hałasowej obszarów (mapa prezentująca tereny z uwzględnieniem ich
funkcji oraz przyporządkowane im wartości dopuszczalne hałasu).
Dodatkowo sporządzone zostały:
 mapa rozkładu wskaźnika M,
 mapa przedstawiająca liczbę osób eksponowanych na hałas,
 mapa przedstawiająca efekty zastosowania przedsięwzięć ochrony środowiska przed
hałasem, rozumiana jako mapa z uwzględnieniem zrealizowanych zapisów uchwalonego
Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Wrocławia (uchwała Rady
Miejskiej Wrocławia nr XXXII/1090/09 z dnia 19 marca 2009 r.),

58
 prognostyczna mapa akustyczna zakładająca realizację aktualnych i przewidywanych
w najbliższym czasie zamierzeń inwestycyjnych, wynikających z Wieloletniego Planu
Inwestycyjnego Wrocławia oraz realizację Wschodniej Obwodnicy Wrocławia,
 mapa zagrożeń specjalnych odniesiona do obiektów wymagających szczególnej ochrony
przed hałasem (przedszkola, szkoły, szpitale, domy opieki społecznej),
 mapa wskazująca kierunki przekształceń planistycznych mających na celu ochronę
mieszkańców przed nadmiernym hałasem.
Poza mapami obliczonymi na wysokości 4 m, sporządzono ocenę prezentującą rozkład imisji
hałasu na fasadach budynków (prezentacja 3D – trójwymiarowa prezentacja poziomu hałasu na
elewacji budynku). Ocenę wykonano dla wszystkich rodzajów hałasu.
Zgodnie z oceną przedstawioną w opracowaniu Mapy akustycznej Wrocławia powierzchnia
obszarów w granicach Wrocławia zagrożonych długookresowym hałasem drogowym (LDWN), na
których stan środowiska określa się jako „niedobry”, stanowi 4,558 km2
, natomiast obszarów,
których stan określany jest jako „zły” i „bardzo zły”, zaledwie 0,126 km2
. W strefie o „niedobrych”
i „złych” warunkach akustycznych znajduje się ok. 7,2 tys. lokali mieszkalnych, zamieszkanych
przez ok. 19 tys. osób.
Powierzchnia obszarów najbardziej zagrożonych hałasem drogowym w porze nocnej (LN), na
których stan środowiska określany jest jako „niedobry”, wynosi 3,207 km2
, a terenów, na których
stan środowiska określany jest jako „zły”, wynosi jedynie 0,066 km2
. Na obszarze o „niedobrych
i „złych” warunkach akustycznych znajduje się ok. 4 tys. lokali mieszkalnych, które zamieszkuje ok.
10,5 tys. osób.
Zakres przestrzenny zaktualizowanego w 2013 r. „Programu ochrony środowiska przed hałasem...”
obejmował obszar zawarty w granicach administracyjnych Wrocławia, na którym na etapie mapy
akustycznej zidentyfikowano rejony przekroczeń wartości dopuszczalnych hałasu w środowisku
(tzw. rejony konfliktów). Dotyczą one głównie terenów chronionych pod względem akustycznym
(przede wszystkim terenów zabudowy mieszkaniowej), zlokalizowanych w bezpośrednim
sąsiedztwie największych arterii drogowych oraz najbardziej uczęszczanych linii tramwajowych
i kolejowych. Zaktualizowany Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Wrocławia
został przyjęty uchwałą nr L/1252/13 Rady Miejskiej Wrocławia i opublikowany w Dzienniku
Urzędowym Województwa Dolnośląskiego z dnia 13 grudnia 2013 r., poz. 6450. Zgodnie z ustawą
z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2016 r., poz. 672 ze zm.) będzie on
w dalszym ciągu aktualizowany co najmniej raz na pięć lat, a także w przypadku wystąpienia
okoliczności uzasadniających zmianę planu lub harmonogramu przedstawionego w „Programie...”.
Celem strategicznym programu jest obniżenie poziomu hałasu w środowisku do wartości
dopuszczalnych, przy wykorzystaniu obydwu wskaźników długookresowej oceny hałasu – LDWN
oraz LN. Powyższy cel każdorazowo odnoszono do tego wskaźnika, dla którego na etapie mapy
akustycznej wykazano większe przekroczenie wartości dopuszczalnej hałasu. Realizacja
założonego celu strategicznego odbywać się będzie poprzez wykonanie zadań krótkookresowych
do roku 2018, średniookresowych do roku 2023 oraz prowadzenie równolegle działań
długookresowych, których zakończenie, ze względu na ich globalny charakter, planowane jest po
roku 2023. W przypadku propozycji poszczególnych działań naprawczych wzięto pod uwagę
możliwość ich finansowania wynikającą z „Wieloletniego planu inwestycyjnego Wrocławia na lata
2013–2017”. Cele krótkookresowe „Programu ochrony środowiska przed hałasem...” zostały ściśle
skorelowane z zapisami WPI oraz planami miasta w zakresie rozwoju układu komunikacyjnego.
Uwzględniając zapisy WPI, dopuszczono również możliwość realizacji poszczególnych celów
w dalszym horyzoncie czasowym, przy czym działania średnio- oraz długookresowe powinny
podlegać weryfikacji podczas następnej edycji Programu ochrony środowiska przed hałasem dla
miasta Wrocławia.
W zaktualizowanym w 2013 r. Programie ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Wrocławia
zwrócono uwagę, że kluczowym celem długookresowym miasta będzie ograniczenie poziomu
hałasu drogowego poprzez prowadzenie aktywnej polityki mającej na celu kształtowanie
świadomości mieszkańców Wrocławia odnośnie do transportu zbiorowego jako alternatywy dla
komunikacji indywidualnej.
Zaplanowane zadania krótkookresowe z terminem realizacji do roku 2018 to:

59
 budowa obwodnicy osiedla Leśnica w zachodniej części Wrocławia, odciążającej ruchliwy
szlak wzdłuż drogi krajowej nr 94 (ul. Średzka, ul. Kosmonautów);
 budowa Wschodniej Obwodnicy Wrocławia (Bielany – Łany – Długołęka), mającej za
zadanie przeniesienie części ruchu ze szlaku komunikacyjnego wiodącego obecnie przez
most Grunwaldzki;
 budowa trasy S5 na odcinku węzeł Korzeńsko – węzeł Widawa, odciążającej szlak
komunikacyjny wiodący obecnie wzdłuż ul. Sułowskiej;
 poprawa stanu technicznego nawierzchni drogowych poprzez wymianę górnej warstwy
połączona z wprowadzeniem ograniczeń prędkości ruchu;
 poprawa stanu technicznego torowisk kolejowych i tramwajowych poprzez wykonywanie
cyklicznego szlifowania szyn oraz korekcji geometrii kół.
Zadania średniookresowe zaproponowane do realizacji do roku 2023 to:
 dokończenie budowy Wschodniej Obwodnicy Wrocławia;
 wymiana nawierzchni na odcinkach z kostką brukową na asfalt z domieszką gumy;
 wprowadzenie kontroli prędkości w postaci fotoradarów na odcinkach, na których rejestruje
się łamanie przepisów drogowych;
 wprowadzenie systemów sterowania sygnalizacją świetlną celem uspokojenia ruchu;
 modernizacje torowisk kolejowych i tramwajowych, w tym stosowanie szczególnych
konstrukcji przeciwhałasowych.
W 2017 r. zostanie opracowana/zaktualizowana Mapa akustyczna Wrocławia. Obowiązek
sporządzania mapy akustycznej nie rzadziej niż co 5 lat wynika z przepisów Dyrektywy i ustawy
Prawo ochrony środowiska.
Tabela 11. Tabela SWOT dla komponentu hałas.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
- modernizacje dróg,
- budowa ścieżek rowerowych,
- prowadzenie pomiarów hałasu komunikacyjnego,
- przygotowana mapa akustyczna i Program ochrony
środowiska przed hałasem,
- występująca uciążliwość związana z emisją hałasu
pochodzącą z ciągów komunikacyjnych oraz zakładów
przemysłowych,
- ponadnormatywne oddziaływanie hałasu
komunikacyjnego.
SZANSE
ZAGROŻENIA
- realizacja Programu ochrony środowiska przed
hałasem,
- wprowadzanie stref wolnych od ruchu
samochodowego.
- pogorszenie warunków i komfortu życia mieszkańców
na tych obszarach, w których występuje szkodliwe
oddziaływanie (ponadnormatywnego) hałasu,
- zwiększająca się liczba pojazdów mechanicznych.
W opracowanym „Programie ochrony środowiska przed hałasem dla Miasta Wrocławia”, oprócz
przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku zidentyfikowanych w ramach
opracowanej w 2013 roku mapy akustycznej, przewidziano szereg działań mających na celu
dalszą poprawę stanu klimatu akustycznego na terenie miasta. Działanie te mają różnoraki
charakter, począwszy od zadań o charakterze organizacyjnym, do kosztownych działań
inwestycyjnych.
W efekcie prowadzonych działań inwestycyjnych i organizacyjnych powinna nastąpić poprawa
klimatu akustycznego terenów zamieszkanych. Natomiast negatywny wpływ wywiera
systematyczny wzrost liczby pojazdów mechanicznych i związany z tym wzrost zasięgu hałasu
(określany w ramach kolejnych map akustycznych).
Działania organizacyjne są to działania najtańsze w realizacji, ale jednocześnie bardzo często
bardziej skuteczne niż działania inwestycyjne. Obejmują one zarówno np. ograniczenia prędkości
ruchu na wybranych odcinkach dróg, ale także działania planistyczne, które pozwalają unikać
sytuacji w której zezwala się na realizację zabudowy mieszkaniowej w sąsiedztwie autostrady albo

60
linii kolejowej. Z kolei działania inwestycyjne polegają między innymi na budowie ekranów
akustycznych albo innych obiektów ekranujących, wymianie nawierzchni drogi na cichą.
W wielu przypadkach, w szczególności na odcinkach dróg przebiegających w mieście, nie ma
technicznych możliwości zastosowania środków ochrony przed hałasem. Powinny być wówczas
stosowane działania alternatywne, polegające na inwestycyjnej albo organizacyjnej ochronie przed
hałasem.
Przewidziane i prowadzone w ramach różnych działań i programów zadania naprawcze pozwalają
prognozować potencjalną skuteczność proponowanych działań. W większości przypadków
dostępne i zaproponowane działania pozwalają na wyeliminowanie przekroczeń dopuszczalnego
poziomu hałasu w środowisku, natomiast tam gdzie nie jest to możliwe zaproponowane środki
pozwalają na prawne uregulowanie występujących naruszeń standardów akustycznych (np. w
postaci obszarów ograniczonego użytkowania).
Kwestią kluczową pozostaje jedynie dostęp do środków finansowych, który zapewni możliwość
realizacji zaproponowanych działań, oraz wywiązywanie się z obowiązków określonych
programem przez zarządzających drogami i liniami kolejowymi.
5.3. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
Nadmierne dawki promieniowania działają szkodliwie na wszystkie organizmy żywe, dlatego też
ochrona przed szkodliwym promieniowaniem jest jednym z ważnych zadań ochrony środowiska.
Pod względem rodzaju można wyróżnić promieniowanie jonizujące oraz niejonizujące, ze względu
na źródło pochodzenia określa się promieniowanie naturalne (występujące w przyrodzie) i
sztuczne (wytwarzane przez człowieka).
Źródła promieniowania elektromagnetycznego - promieniowanie niejonizujące:
Źródłami emisji promieniowania elektromagnetycznego są m.in. linie elektroenergetyczne, stacje
transformatorowe, instalacje radiokomunikacyjne, tj. stacje bazowe telefonii komórkowej, stacje
radiowe, telewizyjne, radionawigacyjne.
Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady ochrony środowiska przed polami
elektromagnetycznymi jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst
jednolity, Dz. U. 2016 poz. 672 ze zm.)– dział VI Ochrona przed polami elektromagnetycznymi.
Ochrona przed polami polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez:
utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej
na tych poziomach
zmniejszanie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie
są one dotrzymane.
W odniesieniu do miasta Wrocławia źródłami emisji promieniowania elektromagnetycznego są:
stacje i linie energetyczne,
pojedyncze nadajniki radiowe,
stacje transformatorowe,
stacje bazowe telefonii komórkowej,
urządzenia radionawigacji i radiolokacji,
radiostacje amatorskie i stacje CB-radio,
stacje bazowe łączności radiotelefonicznej,
urządzenia emitujące pola elektromagnetyczne pracujące w przemyśle, placówkach
naukowo-badawczych, ośrodkach medycznych,
urządzenia powszechnego użytku emitujące pola elektromagnetyczne, w tym pojedyncze
aparaty telefonii komórkowej, sterowniki radiowe itp.
W zależności od mocy urządzeń, ich konstrukcji, lokalizacji itd. różny może być zasięg
oddziaływania tych urządzeń.
Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku określone zostały
w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania
dotrzymania tych poziomów. (Dz. U. Nr 192, poz. 1883).
Badania kontrolne poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku prowadzi Wojewódzki
Inspektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu.

61
W 2014 i 2015 roku program monitoringu PEM nie obejmował miasta Wrocławia. „Program
państwowego monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2013–2015”
przewidział pomiary PEM w granicach miasta Wrocławia jedynie w roku 2013 w 15 punktach
pomiarowych (lokalizacja częściowo zgodna z punktami z roku 2009). W roku 2013, podobnie jak
w 2009, na terenie miasta Wrocławia w żadnym z 15 punktów kontrolno-pomiarowych nie
stwierdzono przekroczeń poziomów dopuszczalnych pól elektromagnetycznych. W 13 punktach
poziom pól nie przekraczał 1,0 V/m przy 7,0 V/m wartości dopuszczalnej. Najwyższe wartości
odnotowano we Wrocławiu przy ul. Krępickiej 46: 2,14 V/m (30,6 % wartości dopuszczalnej) oraz
przy ul. Dokerskiej 54: 1,2 V/m (17,1 % wartości dopuszczalnej).
Tabela 12. Pomiary PEM w punktach pomiarowych we Wrocławiu w 2013 r.
Lp. Lokalizacja punktu pomiarowego
Średnia arytmetyczna
wartości zmierzonych
[V/m]
Wartość
dopuszczalna
[V/m]
1. Wrocław, ul. Dokerska 54 1,2
7
2. Wrocław, ul. Hermanowska 41 <0,3
3. Wrocław, ul. Krępicka 46 2,14
4. Wrocław, ul. Jelenia 48 <0,3
5. Wrocław, ul. Na Niskich Łąkach 35 <0,3
6. Wrocław, ul. Orzechowa 41 <0,3
7. Wrocław, ul. Zimowa <0,3
8. Wrocław, ul. Asnyka/Czajkowskiego <0,3
9. Wrocław, ul. Gorlicka 74 <0,3
10. Wrocław, ul. Wilanowska 33-43 <0,3
11. Wrocław, Wzgórze Partyzantów 0,43
12. Wrocław, Wybrzeże Wyspiańskiego <0,3
13. Wrocław, Park Nowowiejski (Tołpy) <0,3
14. Wrocław, ul. Bacciarellego/Jackowskiego <0,3
15. Wrocław, ul. Sopocka <0,3
Źródło: Badania poziomów pól elektromagnetycznych w wybranych punktach województwa dolnośląskiego w roku 2013.
Zgodnie z art. 124 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity,
Dz. U. 2016 poz. 672 ze zm.) Wojewódzki Inspektor prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr
zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych
poziomów PEM określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003
roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz
sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów. (Dz. U. Nr 192, poz. 1883).
Dla ochrony mieszkańców miasta przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym
ogranicza się inwestowanie w bezpośrednim sąsiedztwie istniejących linii elektroenergetycznych
wysokich i najwyższych napięć. Wymaga się okresowego wykonywania stosownych pomiarów -
według przepisów prawa powszechnego - dla wyznaczania rzeczywistych zasięgów stref
oddziaływania linii i urządzeń oraz ewentualnego ustalenia stref ograniczonego użytkowania.
Należy dążyć do stopniowego zastępowania ograniczeń w zagospodarowywaniu terenów wzdłuż
linii zmniejszaniem zasięgu ich oddziaływania osiąganym środkami technicznymi. Przy zbliżeniach
linii do budynków mieszkalnych po stwierdzeniu przekroczenia dopuszczalnego rzeczywistego
natężenia pola elektromagnetycznego wymaga się ekranowania linii.
Tabela 13. Tabela SWOT dla komponentu promieniowanie elektromagnetyczne.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY

62
- przeprowadzanie pomiarów PEM przez
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.
- stan techniczny,
- niepokoje społeczne związane z lokalizacją stacji
bazowych telefonii komórkowych
SZANSE
ZAGROŻENIA
- uwzględnianie lokalizacji urządzeń emitujących
PEM w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego
- szybki rozwój technologii, stale rozbudowywana
infrastruktura, większa liczba urządzeń.
Na terenie Miasta Wrocławia (podobnie jak na terenie całego województwa dolnośląskiego) nie ma
stwierdzonego zagrożenia negatywnymi skutkami promieniowania elektromagnetycznego.
Dotychczasowe wyniki przeprowadzanych pomiarów wskazują, że nie zbliżają się one do wartości
dopuszczalnych, stanowiąc do ok. 30 % wartości dopuszczalnej. Rozwijająca się jednak
dynamicznie struktura telekomunikacyjna, budowa nowych instalacji antenowych, uruchamianie
nowych nadajników powodują potencjalny wzrost wartości promieniowania. Jednocześnie
planowanie, rozbudowa i modernizacja infrastruktury teleinformatycznej odbywać powinna się z
zapewnieniem jej bezpieczeństwa oraz mechanizmów jakości, co wpłynie pozytywnie na
środowisko i przyczyni się do jego ochrony przed szkodliwym wpływem wytwarzanego przez nie
promieniowania. Przypuszcza się, iż w okresie obowiązywania Programu stan ten nie ulegnie
zmianie. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu w opublikowanym „Programie
Monitoringu Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata 2016-2020” określił punkty
pomiarowe w których będzie dokonywał pomiarów promieniowania elektromagnetycznego na
terenie Miasta Wrocławia w 2016 oraz 2019 roku w następujących punktach pomiarowych:
Wrocław, ul. Dokerska 54,
Wrocław, ul. Hermanowska 41,
Wrocław, ul. ul. Krępicka 46,
Wrocław, ul. Jelenia 48,
Wrocław, ul. Na Niskich Łąkach 35,
Wrocław, ul. R. Weigla 3a,
Wrocław, ul. Zimowa,
Wrocław, ul. Asnyka/Czajkowskiego,
Wrocław, ul. Gorlicka 74,
Wrocław, ul. Wilanowska 33-43,
Wrocław, Wzgórze Partyzantów,
Wrocław, Wybrzeże Wyspiańskiego,
Wrocław, Park Nowowiejski (Tołpy),
Wrocław, ul. Bacciarellego/Jackowskiego,
Wrocław, ul. Sopocka,
Wpływ zmian klimatu:
W polskim systemie elektroenergetycznym dominują sieci napowietrzne, które w przeciwieństwie
do sieci kablowych są silnie narażone na awarie spowodowane silnymi wiatrami i nadmiernym
oblodzeniem. Występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych typu huragany, intensywne burze
itp. może doprowadzić do zwiększenia ryzyka uszkodzenia linii przesyłowych i dystrybucyjnych, a
zatem ograniczenia w dostarczaniu energii elektrycznej do odbiorców. Najważniejsze zjawiska
wpływające na ryzyko zniszczeń sieci przesyłowych i dystrybucyjnych to występowanie burz, w
tym burz śnieżnych, szadź katastrofalna i silny wiatr.
Dla produkcji energii kluczowe znaczenie ma dostępność wody dla potrzeb chłodzenia. Pobór
wody dla tych celów stanowi 70 % całkowitych poborów wody w Polsce. W warunkach dużej
zmienności opadów skrajne sytuacje (powodzie i susze) i wzrost niestacjonarności przepływów
mogą zakłócić dostępność niezbędnych ilości wody, która wykorzystywana jest na cele chłodzenia.
Może to spowodować obniżenie sprawności tradycyjnych elektrowni z chłodzeniem w obiegu
otwartym oraz obniżenie ilości energii produkowanych przez te instalacje.

63
5.4. Zasoby i jakość wód. Gospodarka wodno-ściekowa.
5.4.1. Wody powierzchniowe
Wrocław jest położony w dorzeczu Odry, w regionie wodnym Środkowej Odry, na obszarze
czterech zlewni bilansowych: Bystrzycy, Nysy Kłodzkiej, Przyodrza i Widawy. Od początku swej
historii miasto jest silnie powiązane z rzekami, co podkreśla się, poetycko nazywając Wrocław
„Wenecją Północy”.
Najważniejszą rzeką Wrocławia jest Odra, która wpływa do Wrocławia na południowym wschodzie
miasta na granicy z miejscowością Trestno, a opuszcza miasto na północnym zachodzie w pobliżu
Janówka. Jej długość w granicach miasta wynosi ok. 27 km, jednak ponieważ Odra płynie przez
miasto kilkoma odnogami (kanałami), ich łączna długość w granicach miasta wynosi ok. 80 km.
W granicach administracyjnych Wrocławia są również położone ujściowe odcinki czterech ważnych
rzek - dopływów Odry: Oławy, Ślęży, Bystrzycy (dopływy lewostronne) i Widawy (prawostronny).
Odra w obszarze miasta jest na całej swej długości uregulowana. Powyżej granic
administracyjnych Wrocławia znajduje się wodowskaz Trestno, z którego odczyty w bezpośredni
sposób przekładają się na stan Odry w mieście. Za osiedlem Opatowice, w węźle bartoszowicko-
opatowickim, koryto Odry rozdziela się na koryto Górnej Odry Wrocławskiej (zwanej też Odrą
Miejską), płynącej w kierunku centrum miasta i na podwójne koryto opływające miasto - Kanał
Powodziowy i Kanał Żeglugowy. Główne koryto Odry biegnie za Stopniem Wodnym Opatowice
w kierunku zachodnim. W rejonie osiedli Rakowiec i Dąbie od koryta Górnej Odry Wrocławskiej
oddziela się Stara Odra, która płynie w kierunku północnym i po połączeniu się z Kanałem
Powodziowym i Kanałem Żeglugowym (w rejonie osiedla Zacisze) skręca na zachód, by w rejonie
osiedla Kleczków połączyć się z Dolną Odrą Wrocławską. Koryto rzeki po oddzieleniu się Starej
Odry jest zwane Odrą Śródmiejską. W rejonie Starego Miasta i Ostrowa Tumskiego Odra
Śródmiejska rozdziela się na dwa główne ramiona: Odrę Południową i Odrę Północną oraz
mniejsze ramiona rzeki, tworząc zespół wschodnich wysp odrzańskich w Śródmiejskim Węźle
Wodnym. Dalej rzeka płynie na północ i łączy się ze Starą Odrą. Od tego miejsca rzeka znów
płynie jednym korytem. Ten odcinek nazywany jest Dolną Odrą Wrocławską. Końcowy odcinek
Odry we Wrocławiu, na wschód od Janówka, stanowi granicę miasta.
Oława wpływa do Wrocławia od południowo-wschodniej strony, kieruje się na północny zachód.
Do Odry uchodzi nieco powyżej Mostu Grunwaldzkiego, w km 250+400. Oława ma długość 91,7
km (na terenie Wrocławia - 19,5 km), swój początek bierze na Przedgórzu Sudeckim. Zlewnia rzeki
ma charakter rolniczy. Oława jest ważnym źródłem wody pitnej dla Wrocławia. Wybudowany został
kanał przerzutowy w celu zasilania rzeki Oławy wodami rzeki Nysy Kłodzkiej.
Ślęza przepływa przez Wrocław w przybliżeniu z południa na północ, wpływając do miasta
w okolicach Partynic. Do Odry uchodzi tuż powyżej Lasu Pilczyckiego, w km 261+600. Ślęza ma
długość ok. 78,6 km, swój początek bierze na Przedgórzu Sudeckim, w pobliżu Bobolic. Na terenie
Wrocławia jej długość wynosi 15 km.
Bystrzyca przepływa przez zachodnią część miasta, również w przybliżeniu z południa na północ.
Jest rzeką o charakterze podgórskim, o dużej zmienności przepływów. Jej długość wynosi 95 km
(z czego 15 km znajduje się na terenie Wrocławia). Swój początek bierze w Górach Suchych. Na
terenie Wrocławia zachowały się liczne meandry i starorzecza tej rzeki, chronione w ramach Parku
Krajobrazowego Dolina Bystrzycy. Rzeka uchodzi do Odry w pobliżu Nowej Karczmy, w rejonie
północnej granicy Wrocławia, w km 266+500.
Widawa jest rzeką nizinną, płynącą w płytkiej dolinie równolegle do Odry, w przybliżeniu
z południowego wschodu na północny zachód. Do Wrocławia wpływa w rejonie Swojczyc,
w miejscu ujścia lewego dopływu - Kanału Granicznego. Za osiedlem Psie Pole i Kłokoczyce płynie
północną granicą miasta, aż do ujścia do Odry w km 267+000. Do Widawy uchodzi Kanał Odra -
Widawa, który w przypadkach wezbrań Odry pozwala na przerzucenie części wód powodziowych
z Odry do Widawy, co ułatwia ochronę centrum miasta przed zalaniem. Długość rzeki wynosi 110
km, z czego na terenie Wrocławia - 19,5 km.
Z mniejszych istotnych cieków wodnych (zaliczonych do wód istotnych dla regulacji stosunków
wodnych na potrzeby rolnictwa, służących polepszeniu zdolności produkcyjnej gleby i ułatwieniu jej
uprawy) w mieście należy wymienić Zieloną, Brochówkę, Kasinę i Ługowinę (Wrocław
lewobrzeżny) oraz Mokrzyce, Piskorna, Kanał Graniczny, Dobrą i Trzcianę (Wrocław
prawobrzeżny).
Wrocławski Węzeł Wodny

64
Rzeki we Wrocławiu tworzą skomplikowaną strukturę. Układ ten wraz z systemem kanałów
i innych budowli hydrotechnicznych tworzy Wrocławski Węzeł Wodny - uważany za jeden
z największych i najbardziej skomplikowanych w Europie. W ciągu wieków istnienia miasta, na
licznych rozgałęzieniach rzek i kanałów wznoszono budowle piętrzące, służące żegludze,
energetyce, ochronie przed powodzią, a przede wszystkim przeprawy mostowe, wały
przeciwpowodziowe oraz poldery. W swoim dzisiejszym kształcie został zaprojektowany i
wybudowany po powodzi z 1903 roku.
Syntetyczny opis działania Wrocławskiego Węzła Wodnego przedstawił Tomasz Tymiński z
Uniwersytetu Przyrodniczego, 2011. WWW rozpoczyna się w km 241+500 km Odry w pobliżu
Bliżanowic, a kończy w miejscu ujścia Widawy do Odry (km 266+900). W węźle bartoszowicko-
opatowickim (w km 243+500) znajduje się ujęcie Kanału Odpływowego, który łączy Odrę z
Widawą, umożliwiając przerzut wód w celach ochrony przeciwpowodziowej. W tym węźle
następuje również wspomniane wcześniej rozgałęzienie Odry na Odrę Miejską (Górną Odrę
Wrocławską) i Kanały: Powodziowy i Żeglugowy. Zbudowane w tym rejonie jazy: Bartoszowicki i
Opatowicki służą do sterowania rozdziałem wód w węźle. W węźle szczytnickim (km 249+300) od
Górnej Odry Wrocławskiej oddziela się koryto Starej Odry. Ważną rolę hydrauliczną pełnią tu śluza
i jaz Szczytniki. Poniżej jazu Psie Pole Stara Odra łączy się z Kanałem Powodziowym, a za
mostami Warszawskimi - z Kanałem Żeglugowym. Dalej rzeka płynie jednym korytem. Równolegle
do niego przepływają Kanał Miejski i kanał z jazem Różanka. W pobliżu mostu Grunwaldzkiego do
Odry Miejskiej uchodzi Oława (km 250+500). Poniżej mostu Pokoju, przy Wyspie Piaskowej (km
251+400), Odra dzieli się na dwa koryta: Odrę Północną i Odrę Południową. W tym miejscu
zaczyna się Śródmiejski Węzeł Wodny. W obszarze WWW są dwa poldery tj. " Blizanowice -
Trestno" pow. = 210 ha V=3.8 mln m3
oraz "Oławka " pow. 1070 ha, V =12 mln m3
. Wały
powodziowe wybudowane są wzdłuż Odry, Widawy, Bystrzycy, Ślęzy, Ługowiny a także na
obrzeżach polderów.
Śródmiejski Węzeł Wodny zajmuje obszar około 4 km2
w centrum miasta. Stanowi go sieć
naturalnych i sztucznych koryt Odry Miejskiej i jej odnóg w km 251+000 – 252+400. Tworzą one
układ 10 wysp i wysepek. Obszar ten stał się historyczną kolebką Wrocławia. Tu znajdowały się
pierwsze ośrodki władzy kościelnej (Ostrów Tumski) i administracji państwowej (gród Mieszka na
Ostrowie, a potem nowy zamek Piastów Śląskich na lewym brzegu Odry). Tutaj też zlokalizowano
główne przeprawy przez Odrę (brody, a następnie mosty) oraz pierwsze przystanie rzeczne
i młyny wodne. W chwili obecnej na terenie Śródmiejskiego Węzła Wodnego można wyróżnić - nie
licząc nieczynnych już śluz -24 mosty, upusty i jazy oraz dwie elektrownie wodne.
Poniżej tych elektrowni wodnych, w okolicach Mostów Mieszczańskich i Mostu Dmowskiego Odra
Północna łączy się z Odrą Południową. Stara Odra z Odrą Miejską łączy się w km 255+800. Dalej
Odra płynie znowu jednym korytem. Ostatnią budowlą wodną WWW jest jaz Rędzin. Poniżej
Rędzina do Odry uchodzi Ślęza, Bystrzyca i Widawa. Ujście Widawy, w km 266+900 Odry, stanowi
koniec Wrocławskiego Węzła Wodnego.
Zbiorniki wodne.
W ciągu wieków historii miasta prowadzono liczne prace hydrotechniczne, polegające na
przebudowie istniejącego układu koryt rzecznych i budowie kanałów. Również i same rzeki
w sposób naturalny zmieniały swój bieg. Efektem tych przemian są liczne starorzecza, które często
przetrwały w formie niewielkich stawów i oczek wodnych. Wśród śladów starorzeczy odrzańskich,
które przetrwały do czasów współczesnych można wymienić:
- Czarną Wodę - ciek między osiedlami Zalesie i Zacisze i w rejonie osiedla Swojczyce,
pozostałość po jednym z ramion Odry,
- stawy w Parku Stanisława Tołpy, w Ogrodzie Botanicznym i w Parku Szczytnickim,
- użytek ekologiczny „Łacha Farna” w Janówku,
- użytek ekologiczny w Nowej Karczmie,
- starorzecze Odry w Kozanowie,
- starorzecze Odry na Wyspie Opatowickiej,
- Staw Swojczycki.
Starorzecza powstały również w wyniku przekształceń koryt mniejszych cieków. Szczególnie liczne
starorzecza można istnieją w dolinie rzeki Bystrzycy, zwłaszcza w obrębie Parku Krajobrazowego
Dolina Bystrzycy. Poza starorzeczami, do wód stojących na terenie Wrocławia zalicza się tylko
niewielkie stawy oraz dość liczne glinianki - powstałe w wyniku eksploatacji złóż glin do produkcji

65
ceramiki, a także osadniki na polach irygacyjnych miasta oraz zbiorniki na terenach wodonośnych
Wrocławia w dolinie Odry i Oławy.
Stan wód powierzchniowych
Obecnie klasyfikację wód powierzchniowych określa się zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 22października 2014r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części
wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U.
2014 poz. 1482).
Rozporządzenie to definiuje 5 klas stanu ekologicznego:
- klasa I – stan bardzo dobry – dla wódo niezmienionych warunkach przyrodniczych lub
zmienionych tylko w bardzo niewielkim stopniu,
- klasa II – stan dobry – gdy zmiany warunków przyrodniczych w porównaniu do warunków
niezakłóconych działalnością człowieka są niewielkie,
- klasa III – stan umiarkowany – obejmujący wody przekształcone w średnim stopniu,
- klasa IV – stan słaby – wody o znacznie zmienionych warunkach
przyrodniczych(biologicznych, fizyko-chemicznych, morfologicznych),gdzie gatunki roślin i
zwierząt znacznie różnią się od tych, które zwykle towarzyszą danemu typowi jednolitej
części wód,
- klasa V – stan zły – wody o poważnie zmienionych warunkach przyrodniczych, w których
nie występują typowe dla danego rodzaju wód gatunki.
Stan chemiczny określa się na podstawie badań substancji z grupy wskaźników chemicznych
charakteryzujących występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.
Na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014r. w sprawie
sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm
jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. 2014 poz. 1482) oceniane są substancje priorytetowe
oraz wskaźniki innych substancji zanieczyszczających, zgodnie z wnioskiem Komisji Europejskiej
KOM 2006/0129 (COD) dotyczącym dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie norm
jakości środowiska w dziedzinie polityki wodnej oraz zmieniającej dyrektywę 2000/60/WE. Ocena
stanu chemicznego polega na porównaniu wyników badań do wartości granicznych chemicznych
wskaźników jakości wód dla danego typu jednolitych części wód przedstawionych w załączniku nr
8 wyżej cytowanego rozporządzenia. Przekroczenie tych wartości powoduje przyjęcie złego stanu
chemicznego.
Na terenie Wrocławia istnieje 13 jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) w ramach
pięciu scalonych części wód (SCWP). Oczywiście, granice tych części wód nie pokrywają się
z granicami administracyjnymi miasta. Ocenę jakości wód powierzchniowych na terenie miasta
Wrocławia przeprowadza Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu. W 2015
roku przeprowadzone zostały badania jakości tzw. Jednolitych Części Wód Powierzchniowych na
terenie miasta.
Ocena wód powierzchniowych poprzez określenie ich stanu ekologicznego jest nowym podejściem
zgodnym z założeniami Dyrektywy 2000/60/WE, zwanej Ramową Dyrektywą Wodną. Stan
ekologiczny wód określany jest na podstawie elementów biologicznych (fitoplankton, fitobentos,
makrolity, makrobezkręgowce bentosowe i ryby) oraz parametrów wspomagających (elementy
fizykochemiczne).
Stan ekologiczny/potencjał ekologiczny jest określeniem jakości struktury i funkcjonowania
ekosystemu wód powierzchniowych, sklasyfikowanej na podstawie wyników badań elementów
biologicznych oraz wspierających je wskaźników fizykochemicznych i hydromorfologicznych. Stan
ekologiczny jednolitych części wód powierzchniowych klasyfikuje się poprzez nadanie jednolitej
części wód jednej z pięciu klas jakości, przy czym klasa pierwsza oznacza bardzo dobry stan
ekologiczny, klasa druga – dobry stan ekologiczny, zaś klasy trzecia, czwarta i piąta odpowiednio –
stan ekologiczny umiarkowany, słaby i zły.
Monitoring jakości wód powierzchniowych jest prowadzony w punktach pomiarowo kontrolnych
w sieciach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego, na podstawie zatwierdzonego programu.

66
Tabela 14. Wyniki oceny wykonanej dla punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu zlokalizowanych na terenie Wrocławia w 2015 roku.
Nazwa JCWP/ nazwa ppk
Klasa elementów
Stan/potencjał
ekologiczny
Stan
chemiczny
Czy
występuje na
obszarze
chronionym
Ocena
stanu
JCW.biologicznych hydromorfologicznych fizykochemicznych
fizykochemicznych
– specyficzne
zanieczyszczenia
syntetyczne i
niesyntetyczne
Odra w granicach Wrocławia/
Odra – poniżej ujścia Ślęzy
I II II dobry T zły
Trzciana/
Trzciana – ujście do Odry
IV I PPD słaby T zły
Ługowina/
Ługowina – ujście do Odry
III I II umiarkowany N zły
Oława od Gnojnej do Odry/
Oława – ujście do Odry
IV I II I słaby PSD T zły
Zielona/
Zielona – ujście do Oławy
III I PPD umiarkowany T zły
Brochówka/
Brochówka – ujście do Oławy
III II II umiarkowany T zły
Ślęza – od Małej Ślęzy do
Odry/
Ślęza – ujście do Odry
IV II PPD I słaby PSD T zły
Kasina/
Kasina – ujście do Ślęzy
IV II PPD I słaby PSD T zły
Bystrzyca – od Strzegomki
do Odry/
Bystrzyca – ujście do Odry
III I II I umiarkowany PSD T zły
Widawa od Oleśnicy do
Dobrej/
Widawa – most B.
Krzywoustego
II I II dobry T
Widawa od Dobrej do Odry/
Widawa – ujście do Odry
II I II I dobry PSD T zły

67
Dobra od Jagodnej do
Widawy/
Dobra – ujście do Widawy
III II II umiarkowany T zły
Źródło: Ocena stanu Jednolitych Części Wód Powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za 2015., WIOS Wrocław.
Objaśnienia: JCW - Jednolite części wód zostały wyznaczone, zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną, która definiuje je jako: oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych taki jak:
jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas wód przybrzeżnych.

68
Oceny stanu wód dokonuje się na podstawie wcześniej przeprowadzonej oceny stanu
ekologicznego (lub potencjału ekologicznego dla silnie zmienionych części wód) oraz oceny stanu
chemicznego. Stan (potencjał) ekologiczny jest wynikiem klasyfikacji elementów biologicznych,
fizykochemicznych i hydromorfologicznych.
Wśród sklasyfikowanych punktów pomiarowo-kontrolnych wód powierzchniowych na terenie
Wrocławia w badanym okresie:
- w trzech punktach osiągnięto stan (potencjał) ekologiczny dobry (II klasa),
- w pięciu punktach osiągnięto stan (potencjał) ekologiczny umiarkowany (III klasa),
- w czterech punktach osiągnięto stan (potencjał) ekologiczny słaby (IV klasa).
Na taką klasyfikację stanu (potencjału) ekologicznego wód powierzchniowych miał wpływ głównie
poziom zanieczyszczeń fizykochemicznych wspierających element biologiczny. Najgorsze warunki
obserwowano w przypadku Trzciany, Oławy, Ślęzy i Kasiny.
Stan chemiczny wód powierzchniowych określa się poprzez oznaczenie stężeń substancji
priorytetowych i innych substancji stanowiących zagrożenie dla środowiska wodnego. Na terenie
Wrocławia w analizowanym okresie nie przeprowadzono kompletnych badań dla każdej JCW,
jednak otrzymane dla pięciu punktów wyniki wskazują na stan określany jako „poniżej stanu
dobrego” (PSD).

69
Tabela 15. Ocena ryzyka osiągnięcia celów środowiskowych dla JCWP ujętych w Planie gospodarowania wodami w dorzeczu Odry.
Nazwa JCWP
Ocena ryzyka
nieosiągnięcia
celów
środowiskowych
Termin
osiągnięcia
dobrego stanu
Typ i uzasadnienie odstępstwa
Nazwa obszaru chronionego w
obrębie JCWP
Odra w granicach
Wrocławia
PLRW60002113399
zagrożona 2027
przedłużenie terminu osiągnięcia celu środowiskowego - brak
możliwości technicznych. Wdrożenie skutecznych i efektywnych
działań naprawczych wymaga szczegółowego rozpoznania wpływu
zidentyfikowanej presji i możliwości jej redukcji. W bieżącym cyklu
planistycznym dokonano rozpoznania potrzeb w zakresie
przywrócenia ciągłości morfologicznej w kontekście dobrego stanu
ekologicznego JCWP. W programie działań zaplanowano działanie
opracowanie wariantowej analizy sposobu udrożnienia budowli
piętrzących na cieku Odra wraz ze wskazaniem wariantu do
realizacji oraz opracowaniem dokumentacji projektowej
- Obszar Specjalnej Ochrony
Ptaków Natura 2000 Grądy
Odrzańskie PLB020002
- Obszar mający znaczenie dla
Wspólnoty Natura 2000 Grądy
w Dolinie Odry PLH020017
Wspólnoty Natura 2000 Dolina
Widawy PLH 020036
Wspólnoty Natura 2000 Las
Pilczycki PLH020069
Trzciana
PLRW60001713392
zagrożona 2027
możliwości technicznych. W zlewni JCWP występuje presja
komunalna. W programie działań zaplanowano działania
podstawowe, obejmujące uporządkowanie gospodarki ściekowej,
które nie są wystarczające, aby zredukować tą presję w zakresie
wystarczającym dla osiągnięcia dobrego stanu. W związku z
powyższym wskazano również działania uzupełniające, obejmujące
przeprowadzenie pogłębionej analizy presji w celu zaplanowania
działań ukierunkowanych na redukcję fosforu. Z uwagi jednak na
czas niezbędny dla wdrożenia działań, a także okres niezbędny aby
wdrożone działania przyniosły wymierne efekty, dobry stan będzie
mógł być osiągnięty do roku 2021. W zlewni JCWP występuje
presja rolnicza. W programie działań zaplanowano wszystkie
możliwe działania mające na celu ograniczenie tej presji tak, aby
możliwe było osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla
dobrego stanu. Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia
działań, a także okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły
wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku
2027.
Widawy PLH020036
Ługowina
PLRW6000231338
niezagrożona - - -
Oława od Gnojnej do
Odry
zagrożona 2027
możliwości technicznych. W zlewni JCWP występuje presja niska

70
PLRW600019133499 emisja i nierozpoznana presja, mogą być przyczyną występujących
przekroczeń wskaźników jakości. Konieczne jest dokonanie
szczegółowego rozpoznania przyczyn w celu prawidłowego
zaplanowania działań naprawczych. Rozpoznanie przyczyn
nieosiągnięcia dobrego stanu zapewni realizacja działań na
poziomie krajowym: utworzenie krajowej bazy danych o zmianach
hydromorfologicznych, przeprowadzenie pogłębionej analizy presji
pod kątem zmian hydromorfologicznych, opracowanie dobrych
praktyk w zakresie robót hydrotechnicznych i prac utrzymaniowych
wraz z ustaleniem W programie działań zaplanowano także
działanie: weryfikacja programu ochrony środowiska dla gminy,
mające na celu szczegółowe rozpoznanie i w rezultacie
ograniczenie tej presji (niska emisja) tak, aby możliwe było
osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego stanu,
a także okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły
wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku
2027.
Zielona
PLRW6000161334899
zagrożona 2027
rolnicza. W programie działań zaplanowano wszystkie możliwe
działania mające na celu ograniczenie tej presji tak, aby możliwe
było osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego
stanu. Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia działań, a
także okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły wymierne
efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku 2027.
Obszar Specjalnej Ochrony
Brochówka
PLRW600016133492
zagrożona 2021
podstawowe, obejmujące uporządkowanie gospodarki ściekowej,
które są wystarczające, aby zredukować tą presję w zakresie
wystarczającym dla osiągnięcia dobrego stanu. Z uwagi jednak na
mógł być osiągnięty do roku 2021.
-
Ślęza – od Małej Ślęzy
do Odry
PLRW60001913369
zagrożona 2027
-przedłużenie terminu osiągnięcia celu środowiskowego - brak
możliwości technicznych. W zlewni JCWP występuje presja rolnicza
i niska emisja. W celu ograniczenia presji niska emisja w programie
działań zaplanowano działanie: weryfikacja programu ochrony
środowiska dla gminy, mające na celu szczegółowe rozpoznanie i w
rezultacie ograniczenie tej presji tak, aby możliwe było osiągnięcie
wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego stanu. W
Obszar mający znaczenie dla
Wspólnoty Natura 2000 Las
Pilczycki PLH020069

71
programie działań zaplanowano także wszystkie możliwe działania
mające na celu ograniczenie presji rolnictwo tak, aby możliwe było
osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego stanu.
Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia tych działań,
następnie konkretnych działań naprawczych, a także okres
niezbędny aby wdrożone działania przyniosły wymierne efekty,
dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku 2027.
Kasina
PLRW600016133689
zagrożona 2027
możliwości technicznych. W zlewni JCWP występują presje: presja
komunalna, presja przemysłowa, niska emisja. W programie działań
zaplanowano działanie obejmujące przegląd pozwoleń wodno
prawnych na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemii przez
użytkowników w zlewni JCWP z uwagi na zagrożenie osiągnięcia
celów środowiskowych, zgodnie z art. 136 ust. 3 ustawy - Prawo
wodne, mające na celu szczegółowe rozpoznanie i w rezultacie
ograniczenie presji komunalnej i przemysłowej tak, aby możliwe
było osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego
stanu. W programie działań zaplanowano także działanie:
weryfikacja programu ochrony środowiska dla gminy, mające na
celu szczegółowe rozpoznanie i w rezultacie ograniczenie tej presji
niska emisja, aby możliwe było osiągnięcie wskaźników zgodnych z
wartościami dla dobrego stanu. Z uwagi jednak na czas niezbędny
dla wdrożenia tego działania, następnie konkretnych działań
naprawczych, a także okres niezbędny aby wdrożone działania
przyniosły wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty
do roku 2027.
-
Bystrzyca – od
Strzegomki do Odry
PLRW600020134999
zagrożona 2027
możliwości technicznych. W zlewni JCWP występuje niska emisja,
presja hydromorfologiczna oraz nie zidentyfikowano presji mogącej
być przyczyną występujących przekroczeń wskaźników jakości.
Konieczne jest dokonanie szczegółowego rozpoznania przyczyn w
celu prawidłowego zaplanowania działań naprawczych.
Rozpoznanie przyczyn nieosiągnięcia dobrego stanu zapewni
realizacja działań na poziomie krajowym: utworzenie krajowej bazy
danych o zmianach hydromorfologicznych, przeprowadzenie
pogłębionej analizy presji pod kątem zmian hydromorfologicznych,
opracowanie dobrych praktyk w zakresie robót hydrotechnicznych i
prac utrzymaniowych wraz z ustaleniem zasad ich wdrażania oraz
opracowanie krajowego programu renaturalizacji wód
powierzchniowych. W programie działań zaplanowano działanie:
weryfikacja programu ochrony środowiska dla gminy, mające na
- Park Krajobrazowy Dolina
Bystrzycy
Widawy PLH020036
Wspólnoty Natura 2000 Łęgi
nad Bystrzycą PLH020103

72
celu szczegółowe rozpoznanie i w rezultacie ograniczenie presji
tak, aby możliwe było osiągnięcie wskaźników zgodnych z
wartościami dla dobrego stanu. Wdrożenie skutecznych i
efektywnych działań naprawczych wymaga szczegółowego
rozpoznania wpływu zidentyfikowanej presji i możliwości jej
redukcji. W bieżącym cyklu planistycznym dokonano rozpoznania
potrzeb w zakresie przywrócenia ciągłości morfologicznej w
kontekście dobrego stanu ekologicznego JCWP. W programie
działań zaplanowano działanie „wariantowa analiza sposobu
udrożnienia budowli piętrzących na cieku Bystrzycy wraz ze
wskazaniem wariantu do realizacji oraz opracowaniem
dokumentacji projektowej” obejmujące szczegółową analizę
lokalnych uwarunkowań, mającą na celu dobór optymalnych
rozwiązań technicznych. Wdrożenie konkretnych działań
naprawczych będzie możliwe dopiero po przeprowadzeniu wyżej
wymienionych analiz.
Widawa od Oleśnicy
do Dobrej
PLRW60001913679
niezagrożona - -
Widawa od Dobrej do
Odry
PLRW60001913699
zagrożona 2027
możliwości technicznych. W zlewni JCWP występuje presja niska
emisja i nierozpoznana presja. W programie działań zaplanowano
działanie: weryfikacja programu ochrony środowiska dla gminy,
mające na celu szczegółowe rozpoznanie i w rezultacie
ograniczenie tej presji tak, aby możliwe było osiągnięcie
wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego stanu, a także
okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły wymierne
efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku 2027.
Widawy PLH020036
Dobra od Jagodnej do
Widawy
PLRW60001913689
zagrożona 2021
podstawowe, obejmujące uporządkowanie gospodarki ściekowej ,
które są wystarczające, aby zredukować tą presję w zakresie
wystarczającym dla osiągnięcia dobrego stanu. Z uwagi jednak na
mógł być osiągnięty do roku 2021
Wspólnoty Natura 2000
Kumaki Dobrej PLH020078
Źródło: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r w sprawie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry /Dz.U. 2016 poz. 1967/

73
Do degradacji wód powierzchniowych na obszarze miasta przyczyniają się zrzuty ścieków
komunalnych i przemysłowych, jak również zanieczyszczenia tranzytowe dostarczane wodami
powierzchniowymi. Na obszarach pozbawionych infrastruktury komunalnej należy się spodziewać
degradacji wód powierzchniowych przez niekontrolowane zrzuty ścieków z terenów
zabudowanych, trafiające do gruntu, rowów melioracyjnych, bądź bezpośrednio do cieków.
Powodują one z reguły lokalne zanieczyszczenie wód objawiające się wzrostem wartości BZT5,
oraz zawartości sodu, potasu, azotanów i fosforanów, a także skażenie bakteriologiczne wody. Do
zanieczyszczenia wód substancjami biogennymi (azotany, fosforany) przyczyniają się także spływy
z pól uprawnych oraz nawożonych łąk i pastwisk.
Ocena wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną
do spożycia
Ocenę jakości wód powierzchniowych służących jako źródło wody pitnej dla mieszkańców
Wrocławia prowadzi Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Kryteria i sposób
dokonywania tej oceny wynika z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002
roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz.U. nr 204, poz. 1728).
Zgodnie z tym rozporządzeniem, wyróżniono następujące kategorie jakości tych wód:
A1 — wody wymagające prostego uzdatniania fizycznego, w szczególności filtracji oraz
dezynfekcji,
A2 — wody wymagające typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności
utleniania wstępnego, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji i dezynfekcji (chlorowanie
końcowe),
A3 — wody wymagające wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego,
w szczególności utleniania, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji, adsorpcji na węglu
aktywnym, dezynfekcji (ozonowanie, chlorowanie końcowe),
N.s — wody niespełniające kryteriów dla powyższych kategorii.
Jednocześnie w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu
klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla
substancji priorytetowych (Dz. U.2011.257.1545) określono w załącznikach nr 7 i 8 sposób
klasyfikacji stanu (lub potencjału) ekologicznego obszarów chronionych będących jednolitymi
częściami wód przeznaczonych do poboru wody na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spożycia. Przyjmuje się, że tego typu jednolita część wód jest w bardzo dobrym
lub dobrym stanie ekologicznym (osiąga maksymalny lub dobry potencjał ekologiczny), jeśli
jednocześnie spełnia wymogi określone dla wcześniej wymienionego stanu (lub potencjału)
ekologicznego i wymogi określone dla kategorii A1 i A2, a poziom zanieczyszczeń
mikrobiologicznych nie przekracza kategorii A3.
Dla miasta Wrocławia ocena wód wykorzystywanych do zaopatrywania ludności w wodę do
spożycia dotyczyła jednego punktu pomiarowego „Oława - poniżej mostu Siechnice (Mokry Dwór)”
dla ujęcia wody Czechnica. Badania monitoringu zostały wykonane w punktach zlokalizowanych
powyżej ujęć wód przeznaczonych do zaopatrywania ludności w wodę.
Parametry fizykochemiczne 2015 r. Parametry
mikrobiologiczne
2015 r.
Spełnione wymogi tak/nie
Kategoria
Wskaźniki decydujące o
kategorii jakości wód
2015 2014 2013 2012 2011 2010
A3 fenole, Mn A2 nie nie nie nie nie nie
Źródło: Ocena stanu Jednolitych Części Wód Powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za 2015.,
WIOS Wrocław.
Z analizowanych danych wynika, że wskaźnikami decydującymi o klasyfikacji wód były przede
wszystkim mangan oraz fenole. Pozostałe parametry odpowiadały kategorii A1 i A2.
Ocena jakości wód powierzchniowych zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych
Monitoring jednolitych części wód powierzchniowych na obszarach wrażliwych na eutrofizację
wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych (MOEU) prowadzony był na
tych częściach wód, na których stwierdzono oddziaływanie punktowych i rozproszonych źródeł

74
zanieczyszczeń pochodzenia komunalnego (np. oczyszczalnie ścieków, nieuporządkowana
gospodarka ściekowa, brak kanalizacji). W tabeli poniżej przedstawiono ocenę spełnienia
wymagań dla jednolitych części wód powierzchniowych na obszarach chronionych wrażliwych na
eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych.
Tabela 16. Ocena spełnienia wymagań dla JCWP na obszarach wrażliwych na eutrofizację
wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych.
Nazwa JCWP/nazwa punktu pomiarowo -
kontrolnego
Badane oznaczenia
Ocena
spełnienia
wymagań
Fitobentos
(fitoplankton)
BZT5
OWO
Azot
amonowy
AzotKjeldahla
Azot
azotanowy
Azotogólny
Fosforany
Fosforogólny
Odra w granicach Wrocławia/
Odra - poniżej ujścia Ślęzy
T T T T T T T T T T
Trzciana/
Trzciana – ujście do Odry
N T T N N T T T T N
Oława od Gnojnej do Odry/
Oława – ujście do Odry (pon. jazu Małgorzata)
T T T T T T T T T T
Zielona/
Zielona – ujście do Oławy
T T T T T T T N N N
Brochówka/
Brochówka – ujście do Oławy
N T T T T T T T T N
Ślęza – od Małej Ślęzy do Odry/
Ślęza – ujście do Odry
N T T T T T T N T N
Kasina/
Kasina – ujście do Ślęzy
N T T T T T T N N N
Bystrzyca – od Strzegomki do Odry/
Bystrzyca – ujście do Odry
T T T T T T T T T T
Widawa od Oleśnicy do Dobrej/
Widawa – most B. Krzywoustego
T T T T T T T T T T
Widawa od Dobrej do Odry/
Widawa – ujście do Odry
T T T T T T T T T T
Dobra od Jagodnej do Widawy/
Dobra – ujście do Widawy
T T T T T T T T T T
Źródło: Ocena stanu Jednolitych Części Wód Powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za 2015.,
WIOS Wrocław.
Objaśnienia:
T – nie zachodzi zjawisko eutrofizacji,
N – zachodzi zjawisko eutrofizacji.
Parametrami, które zadecydowały o wystąpieniu zjawiska eutrofizacji były przekroczone wartości
wskaźnika biologicznego tj. fitobentosu (w 4 JCWP lub ich fragmentach), a z parametrów
fizykochemicznych stężenia fosforanów i fosforu ogólnego (w 3 JCWP). Ponadto, o wystąpieniu
zjawiska eutrofizacji zadecydowały również przekroczone wartości graniczne: azotu amonowego
i azotu Kjeldahla (w 1 JCWP).
5.4.2. Wody podziemne
Na obszarze Wrocławia i jego okolic wody podziemne rozpoznano w piętrach wodonośnych:
czwartorzędowym, neogeńskim i triasowym. Sobol i in. opisują warunki hydrogeologiczne
Wrocławia i okolic w następujący sposób [55].
Czwartorzędowe piętro wodonośne występuje na większości obszaru aglomeracji wrocławskiej,
za wyjątkiem południowo-zachodniej części, gdzie występuje brak utworów czwartorzędu.
Zawodnienie formacji czwartorzędowej związane jest z występowaniem osadów piaszczysto-
żwirowych pochodzenia glacjalnego, fluwioglacjalnego i rzecznego, które stanowią najłatwiej
dostępny zbiornik wód podziemnych. Miąższość tego piętra waha się od 5 do 30 m. Zwierciadło
wody leży swobodnie na głębokości poniżej 5 m. Wydajność potencjalna waha się od 10 do
90 m3
/h. W południowej części miasta zasobność wód podziemnych jest mniejsza. Użytkowe

75
piętro wodonośne jest tam położone na głębokości ponad 15 m, a zwierciadło wody ma charakter
naporowy.
Występowanie neogeńskiego piętra wodonośnego jest związane z obecnością piaszczysto-
żwirowych przeławiceń i soczew w obrębie osadów ilastych. Jego wody są eksploatowane na
potrzeby komunalne w zachodniej części miasta (ujęcie Leśnica). W piętrze neogeńskim
wyróżniono dwa poziomy: górny i dolny, charakteryzujące się różnymi parametrami reżimu
naporowego i nieco innym składem chemicznym wód.
Głębokość zalegania górnego poziomu piętra neogeńskiego przekracza nawet 100 m głębokości.
Łączna miąższość poziomu waha się od kilku do kilkunastu metrów. Wydajności pojedynczych
studni eksploatujących górny poziom piętra neogeńskiego wynoszą ok. 70 m3
/h. Poziom dolny
z kolei na przeważającym obszarze aglomeracji wrocławskiej jest wykształcony w postaci dwóch
warstw wodonośnych. Charakteryzuje się naporowym reżimem wód podziemnych. Utwory
wodonośne tworzą piaski pylaste z przejściami do piasków drobnoziarnistych o łącznej miąższości
od kilku do 20 m. Wydajności potencjalne pojedynczych otworów studziennych są niższe niż
w przypadku poziomu górnego i przeciętnie wynoszą 20–40 m3
/h.
Piętro wodonośne triasu stanowią wody szczelinowo-krasowe w utworach wapienia muszlowego
oraz pstrego piaskowca. Występowanie utworów wapienia muszlowego jest ograniczone do
wschodniej części Wrocławia. Od południa zasięg wyznaczają wychodnie podkenozoiczne oraz
założenia tektoniczne monokliny przedsudeckiej. Sumaryczna miąższość utworów zawodnionych
waha się od 50 do 150 m, a większe miąższości, rzędu 150–250 m, związane są ze strefami
spękań tektonicznych. Głębokość zalegania poziomu wodonośnego wapienia muszlowego wynosi
ok. 200 m w strefie wychodni podkenozoicznych i zwiększa się ku północy.
W rejonie Wrocławia panują warunki artezyjskie - zwierciadło wód podziemnych, nawiercone na
głębokości ok. 200–300 m, stabilizowało się ok. 10–15 m powyżej powierzchni terenu.
Najbardziej zasobne fragmenty użytkowych poziomów wód podziemnych zostały zaliczone do
głównych zbiorników wód podziemnych - GZWP. Na terenie Wrocławia oraz w jego pobliżu
wydzielono trzy Główne Zbiorniki Wód Podziemnych: GZWP nr 319 - Subzbiornik Prochowice-
Środa Śląska, GZWP nr 320 - Pradolina Odry i GZWP nr 322 - Zbiornik Oleśnica. GZWP Oleśnica
pokazano z uwagi na fakt, że zbiornik ten wytypowano jako potencjalne perspektywiczne źródło
wody pitnej dla Wrocławia.
GZWP nr 320 – Pradolina Odry ma główne znaczenie użytkowe dla miasta. Jest to zbiornik
czwartorzędowy o powierzchni 231 km2
i zasobach odnawialnych 24 090 m3
/d. W jego obrębie
znajdują się główne tereny wodociągowe Wrocławia wraz ze stawami infiltracyjnymi i barierami
studni. Wody powierzchniowe infiltrują do czwartorzędowego piętra wodonośnego występującego
w osadach piaszczysto-żwirowych plejstoceńskich tarasów akumulacyjnych. Piętro to
charakteryzuje się zwierciadłem swobodnym o bardzo płytkim zaleganiu. Miąższość utworów
wodonośnych waha się od 5 do 15 m. W całym obszarze GZWP 320 to piętro wodonośne jest
pozbawione jakiejkolwiek warstwy izolującej, co powoduje jego dużą wrażliwość na
zanieczyszczenia.
GZWP nr 319 – Subzbiornik Prochowice-Środa Śląska obejmuje fragment górnego piętra
wodonośnego neogenu. Północna część zbiornika charakteryzuje się artezyjskim reżimem wód
podziemnych. Odpływ przebiega w kierunku Odry, która jest lokalną bazą drenażu. Obszar
zbiornika wynosi 378,4 km2
, a zasoby dyspozycyjne wynoszą 10 069 m3
/d. Warstwy wodonośne
mają miąższość 20–30 m.
GZWP nr 322 – Zbiornik Oleśnica jest zbudowany z czwartorzędowych osadów piaszczystych
pochodzenia fluwioglacjalnego oraz sandrowego. Miąższość utworów zawodnionych jest zmienna,
waha się w przedziale 50–150 m. Powierzchnia zbiornika wynosi 231 km2
, zasoby dyspozycyjne
wynoszą 20 927 m3
/d. Obszar zbiornika obejmuje wodonośne struktury Oleśnicy i Nieciszowa,
które zostały wytypowane jako perspektywiczny obszar wodonośny dla zaopatrywania Wrocławia
w wodę do spożycia.
W odniesieniu do wód podziemnych podstawowymi celami Ramowej Dyrektywy Wodnej są
ochrona i poprawa stanu wód podziemnych oraz zaopatrzenie ludności w wodę dobrej jakości.
Osiągnięcie tych celów mają zapewnić działania w jednostkowych obszarach, tzw. jednolitych
częściach wód podziemnych (JCWPd). Zgodnie z zasadami określonymi w Ramowej Dyrektywie
wodnej, stan wód podziemnych określa się na podstawie wyników oceny stanu ilościowego i stanu
chemicznego tych wód.
Dla obszarów JCWPd utworzono system monitoringu - sieć obserwacyjno-badawczą wód
podziemnych, w skład której wchodzą punkty monitoringu położenia zwierciadła wody (monitoring

76
ilościowy) i monitoringu chemicznego (monitoring jakościowy). Badania prowadzone są w sieci
krajowej w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Monitoring stanu chemicznego wód
prowadzony jest w sieciach monitoringu: diagnostycznego, operacyjnego i badawczego. Celem
monitoringu jest dostarczenie informacji o stanie chemicznym wód podziemnych, śledzenie jego
zmian oraz sygnalizacja zagrożeń w skali kraju, na potrzeby zarządzania zasobami wód
podziemnych i oceny skuteczności podejmowanych działań ochronnych.
Według podziału JCWPd do końca 2016 r. Wrocław znajdował się na obszarze dwóch JCWPd: nr
93 i 114. Na terenie miasta punkt pomiarowy znajduje się tylko dla JCWPd nr 114.
Nowy podział obszaru Polski na 176 części JCWPd Wrocław znajduje się na obszarze czterech
JCWPd nr 95, 96, 108 i 109.
Jakość wód podziemnych
Zakres dopuszczalnych wartości wskaźników jakości wody określają następujące akty prawne:
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie kryteriów
i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. 2016, poz. 85),
rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. 2015, poz. 1989).
Ocenę jakości wód podziemnych przeprowadza Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we
Wrocławiu. Monitoring wód podziemnych obejmuje punkty pomiarowe, monitorujące wszystkie
główne zbiorniki wód podziemnych (GZWP), użytkowe poziomy wodonośne, obszary
zwiększonego drenażu oraz obszary szczególnie zagrożone przez przemysł. Uwzględnia warunki
hydrogeologiczne w ujęciu regionalnym i lokalnym oraz występowanie potencjalnych ognisk
zanieczyszczeń i zagrożeń wód podziemnych.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2016 r., oceny jakości
elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych oraz oceny stanu chemicznego i stanu
ilościowego wód podziemnych dokonuje się dla każdego okresu, do którego stosuje się plan
gospodarowania wodami na obszarze dorzecza. Zarówno badania jak i oceny stanu wód
podziemnych w zakresie elementów fizykochemicznych i ilościowych wykonuje państwowa służba
hydrogeologiczna (art. 155a ust. 5 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity, Dz.
U. 2015poz. 469ze zm. zm.). Przy określaniu klasy jakości wód podziemnych (I – V) w punkcie
pomiarowym dopuszcza się przekroczenie elementów fizykochemicznych, gdy jest ono
spowodowane przez naturalne procesy, z zastrzeżeniem, że to przekroczenie nie dotyczy
elementów fizykochemicznych oznaczonych w załączniku symbolem „H” (substancje
niebezpieczne) i mieści się w granicach przyjętych dla kolejnej niższej klasy jakości wody. W
przypadku większej liczby badań monitoringowych w ciągu roku do porównań przyjmuje się
wartość średniej arytmetycznej stężeń badanych elementów fizykochemicznych uzyskanych z
rocznych wyników badań monitoringowych w punkcie pomiarowym.
Klasy jakości wód podziemnych I, II, III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód
podziemnych IV, V oznaczają słaby stan chemiczny.
Na terenie miasta Wrocławia Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu
wykonywał pomiary jakości wód podziemnych w 2014 roku w punkcie pomiarowym Wrocław –
Leśnica (w ramach JCWPd nr 114). Badane wody zaliczono do II klasy jakości wód podziemnych
(wskaźnikami w II klasie były: temperatura wody i Ca, wody typu HCO3-Ca-Na-Mg).
W 2013 roku badania na terenie miasta przeprowadzane były w jednym punkcie pomiarowym
przez Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy. Badane wody
zakwalifikowane zostały do V klasy jakości ze względu na wskaźniki:
- w III klasie: O2, NO3, Mg, HCO3, Fe,
- w IV klasie: K (24,2 mg/l), Na (299,7 mg/l),
- w V klasie: Mn (1,813 mg/l), SO4 (1600 mg/l), Ca (370,1 mg/l).
5.4.3.Gospodarka wodno – ściekowa
Według danych GUS i UMW, na terenie miasta znajduje się (stan 2015r.):
1 337 km rozdzielczej sieci wodociągowej z przyłączami,
1 157,9 km sieci kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej (wg sprawozdania z KPOSK na
dzień 31.12.2015r.).
Jednostkowe zużycie wody na mieszkańca miasta wynosi 43,3 m3
/rok

77
Zaopatrzenie w wodę
Zaopatrzenie Wrocławia w wodę do spożycia opiera się na dwóch ujęciach wód rzeki Oławy i Nysy
Kłodzkiej (poprzez system przerzutowy Nysa Kłodzka - Oława). Ujęcie wód podziemnych
w Leśnicy ma marginalne znaczenie. Woda dla Wrocławia jest produkowana w trzech zakładach,
z których dwa, łącznie zaspokajające ok. 99 % potrzeb Miasta, korzystają z wód ujmowanych
z rzeki Oławy w Czechnicy. Infrastruktura zaopatrzenia Miasta w wodę do spożycia jest
sukcesywnie rozwijana i modernizowana, a dostarczana woda spełnia wymogi norm polskich
i europejskich. Niemniej jednak, słabym punktem systemu zaopatrzenia miasta w wodę jest tylko
jedno źródło wody.
Źródłem wody o podstawowym znaczeniu dla Wrocławia jest rzeka Oława i Nysa Kłodzka - w 1971
roku uruchomiono system przerzutowy umożliwiający zasilenie Oławy wodami Nysy Kłodzkiej.
Początek kanału znajduje się w okolicy Michałowa. Woda jest spiętrzana za pomocą jazu,
następnie płynie doprowadzalnikiem do Michałowa, gdzie za pomocą stacji pomp jest przetłaczana
poprzez dział wodny podziemnym rurociągiem do otwartego kanału Nysa Kłodzka - Oława, którego
długość wynosi ok. 27 km. Ujście kanału do Oławy znajduje się w rejonie miejscowości
Jaczkowice.
Istotne znaczenie dla systemu zaopatrywania Wrocławia w wodę do spożycia mają dwa zbiorniki
retencyjne: Otmuchów i Głębinów na rzece Nysa Kłodzka.
Podmiotem odpowiedzialnym za ujmowanie, uzdatnianie i zaopatrywanie w wodę Miasta jest
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. we Wrocławiu.
Kluczowym ujęciem wody dla Wrocławia jest ujęcie brzegowe wód rzeki Oławy w Czechnicy.
Woda z tego ujęcia, pompowana przepompownią „Czechnica” zasila Zakład Produkcji Wody
„Mokry Dwór” i ujęcie infiltracyjne zlokalizowane na terenach wodonośnych. Wody infiltracyjne są
pobierane za pomocą studni poborowych i rurociągami lewarowymi kierowane do Zakładu
Uzdatniania Wody „Na Grobli”. Produkcja wody pitnej dla Wrocławia jest prowadzona w trzech
zakładach: „Mokry Dwór”, „Na Grobli” i „Leśnica”.
Zwodociągowanie miasta wg GUS wynosi 96,6 % (2015).
Tabela 17.Sieć wodociągowa we Wrocławiu w latach 2011-2015 roku (wg GUS).
Parametr jm. 2011 2012 2013 2014 2015
Długość czynnej sieci rozdzielczej km 1 275,4 1295,7 1 316,9 1 328,1 1 337,0
Przyłącza do budynków szt. 34 762 35 811 36 388 37 113 37 554
Woda dostarczona gospodarstwom
domowym
dam
3
26 531,0 26 785,2 27 135,1 26 469,3 27 455,0
Zużycie wody na 1 mieszkańca m
3
42,1 42,4 43,0 41,8 43,3
Odprowadzenie ścieków
Obecnie miasto Wrocław skanalizowane jest w 98,6 % (wg sprawozdania z KPOSK na dzień
31.12.2015r.).
Zanieczyszczenie wód odbywa się na wszystkich etapach jej obiegu w środowisku, a główne
źródła zanieczyszczenia wód stanowią:
ścieki komunalne i przemysłowe odprowadzane z miast i wsi;
spływy powierzchniowe z terenów rolniczych;
spływy z terenów przemysłowych oraz składowisk odpadów;
zrzuty niezorganizowane ze źródeł lokalnych (z terenów nie posiadających kanalizacji);
zanieczyszczenia atmosferyczne.
Ścieki z terenu miasta obejmują zużytą wodę na cele bytowo – gospodarcze, z wzrastającą
ilością substancji chemicznych typu: fosforany pochodzące ze zużytych środków do mycia i
prania. Źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych i gruntowych są również opady
atmosferyczne, które spłukują zanieczyszczenia zalegające na dachach, ulicach i placach.
Natomiast skład ścieków przemysłowych jest bardziej zróżnicowany i zależy od procesu
technologicznego, w których ścieki powstają i stosowanych w procesie surowców.
We Wrocławiu powstają głównie ścieki komunalne. Ścieki przemysłowe to przede wszystkim
zużyte wody chłodnicze.

78
System zbiorowego odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych we Wrocławiu jest w tej
chwili oparty na Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków w Janówku.
Ścieki do oczyszczalni są doprowadzane systemem ogólnospławnych kanałów grawitacyjnych, na
które składają się kolektory Odra, Ślęza, Bystrzyca, Kolektor Południowy, Kolektor Północny,
a także rozległy układ sieci osiedlowych i przepompowni lokalnych. Część systemu
kanalizacyjnego została zbudowana w latach 1900-1940. W obrębie Starego Miasta funkcjonuje
kanalizacja ogólnospławna, osiedla wybudowane po II wojnie światowej wyposażono w mieszany
system kanalizacji: częściowo rozdzielczy, częściowo ogólnospławny. W nowych osiedlach
śródmiejskich wybudowano system kanalizacji rozdzielczej. Ścieki z północnej części miasta mogą
być kierowane do WOŚ - dzięki wybudowaniu nowej pompowni Port Północ i systemowi
przerzutowemu przechodzącemu poprzez obszar Pompowni Port Południe (Nowy Port).
Z południowej części miasta ścieki są kierowane do Janówka. W kwietniu 2012 roku ukończono
rozbudowę i modernizację oczyszczalni WOŚ oraz rozpoczęto rozruch technologiczny. Działania
te umożliwiły stopniowe wyłączenie z eksploatacji oczyszczalni na Polach Irygowanych
i skierowanie całej ilości ścieków do zmodernizowanej WOŚ, której średnia przepustowość wynosi
ok. 140 tys. m3
/d.
Dane charakteryzujące gospodarkę ściekową we Wrocławiu przedstawia tabela poniżej (na
podstawie danych GUS):
Tabela 18. Sieć kanalizacyjna we Wrocławiu w latach 2011-2015.
Parametr jm. 2011 2012 2013 2014 2015
Długość czynnej sieci kanalizacyjnej km 865,7 882,8 902,1 912,3 1 157,9
Przyłącza do budynków szt. 27 957 29 263 30 157 30 962 31 973
Ścieki odprowadzone dam
3
32 659 34 025 33 260 32 329 43 621
Tabela 19.Dane związane z komunalnymi oczyszczalniami ścieków we Wrocławiu.
jm. 2011 2012 2013 2014 2015
Ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu:
BZT5 kg/rok 176 447 150 282 151 388 81 858 147 126
ChZT kg/rok 1 301 557 1 191 139 1 251 452 944 738 1 097 816
Zawiesina ogólna kg/rok 393 215 215 808 251 103 130 191 105 025
Azot ogólny kg/rok 547 645 573 492 468 747 409 823 406 707
Fosfor ogólny kg/rok 52 362 42 044 33 022 18 363 32 439
Osady wytworzone w ciągu roku Mg 6 900 7 132 10 194 11 218 15 404
Tabela 20.Dane związane z przemysłowymi oczyszczalniami ścieków we Wrocławiu.
jm. 2011 2012 2013 2014 2015
Ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu:
BZT5 kg/rok 3 664 5 070 5 026 5 295 4 442
ChZT kg/rok 16 537 24 078 26 598 23 130 20 373
Zawiesina ogólna kg/rok 3 897 6 397 6 819 8 397 4 821
Suma jonów chlorków i siarczanów kg/rok 429 517 410 648 417 206 314 480 419 867
Fenole lotne kg/rok 78 75 79 106 0
Azot ogólny kg/rok 1 717 3 014 3 340 3 038 3 932
Fosfor ogólny kg/rok 103 281 271 150 298
Osady wytworzone w ciągu roku Mg 89 79 66 66 58
Kanalizacja deszczowa
Oprócz ścieków wytwarzanych przez bytowanie ludzi na terenie miejscowości powstają ścieki
opadowe. Ten rodzaj ścieków związany jest z występowaniem zwartej zabudowy z małą ilością
odsłoniętej gleby. Konieczne jest zatem zbieranie tych wód i odprowadzanie poza obręb
miejscowości. Zanieczyszczenia wód ujmowanych do kanalizacji opadowej może mieć różne
przyczyny:

79
- zanieczyszczenie obejść gospodarstw rolnych odchodami zwierzęcymi, resztkami pasz itp.
- zanieczyszczenie ulic substancjami ropopochodnymi,
- śmieci wyrzucone poza kubły, sterty śmieci usytuowanych na terenach do tego
nieprzygotowanych,
- zanieczyszczenie dróg i ulic wynikające z ruchu samochodów i pieszych.
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych:
Uwzględniając wymagania zawarte w dyrektywie 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków
komunalnych ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2015 poz. 469ze zm.) nałożyła
na aglomeracje o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2 000 (RLM) obowiązek
wyposażenia ich w sieci kanalizacyjne dla ścieków komunalnych zakończone oczyszczalniami
ścieków. Ramy czasowe dla realizacji tego obowiązku określone zostały w Krajowym Programie
Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
W celu realizacji ww. Programu na terenie Wrocławia i części ościennych gmin utworzono
aglomerację Wrocław:
Aglomeracje priorytetowe dla wypełnienia wymogów Traktatu Akcesyjnego
- PLDO001 – Wrocław.
Według opracowanego „Sprawozdania z wykonania Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków
Komunalnych za rok 2015 w zakresie realizacji zadań inwestycyjnych w dziedzinie gospodarki
wodno – ściekowej ujętych w aktualizacji ww. Programu tj. w „AKPOŚK” stan realizacji zadań
(w zakresie tylko parametru „% mieszkańców korzystających z systemu kanalizacyjnego”)
przedstawia tabela poniżej:
Tabela 21. Wykonanie KPOŚK w Aglomeracji Wrocław (2015).
Numer
aglomeracji
Nazwa
aglomeracji
Gmina
wiodąca
Gminy
w
aglomeracji
Udział (%) mieszkańców
korzystających z systemu
kanalizacyjnego -
realizacja na dzień
31.12.2015r.
Aglomeracje priorytetowe dla wypełnienia wymogów Traktatu Akcesyjnego
PLDO001 Wrocław Wrocław
Wrocław,
Czernica,
Kobierzyce,
Miękinia,
Siechnice,
Wisznia
Mała
98,1
Źródło: Sprawozdanie z wykonania Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych za rok 2015w zakresie realizacji zadań
inwestycyjnych w dziedzinie gospodarki wodno – ściekowej ujętych w AKPOŚK
Tabela 22. Tabela SWOT dla komponentu ochrona wód powierzchniowych i podziemnych.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
- realizowane inwestycje w zakresie gospodarki wodno
- ściekowej,
- prowadzone systematyczne pomiary jakości wód
powierzchniowych i podziemnych
- stan/potencjał ekologiczny rzek określany jako dobry,
umiarkowany i słaby,
- duży wpływ zanieczyszczeń antropogenicznych,
przemysłowych.
SZANSE
ZAGROŻENIA
- rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej - zanieczyszczenie wód wodami opadowymi i ściekami
pochodzącymi ze spływów,
- brak wystarczających środków na realizację
zaplanowanych przedsięwzięć.
Zgodnie z wynikami prowadzonego monitoringu, wody powierzchniowe w mieście są w
przeważającej części w złym stanie ogólnym (stan/potencjał ekologiczny od dobrego, poprzez

80
umiarkowany, do słabego). Jest to związane głównie z obciążeniem wód ładunkiem substancji
zawartych w ściekach komunalnych i przemysłowych. Dane statystyczne wskazują, że
sukcesywnie zwiększa się odsetek ludności korzystającej ze zbiorczych sieci kanalizacyjnych oraz
oczyszczalni ścieków. Ostanie wód powierzchniowych decydują nie tylko wskaźniki
fizykochemiczne, ale i biologiczne czy hydromorfologiczne, co oznacza, że przywrócenie czystości
wodom powierzchniowym nie spowoduje automatycznie dobrego stanu wód. Przywracanie
właściwych dla danej części wód elementów biologicznych jest procesem długotrwałym.
Można przypuszczać, że stan wód powierzchniowych będzie ulegał stopniowej poprawie,
przynajmniej w zakresie wskaźników fizykochemicznych, w dłuższej perspektywie poprawie będą
również ulegały elementy biologiczne w wodach.
Wody podziemne w mieście są w przeważającej części w złym stanie (na podstawie dostępnych
badań). Określenie tendencji zmian w tym przypadku jest jednak dość trudne- zmiany w wodach
podziemnych zachodzą dość powoli i skutki działań chroniących wody w perspektywie kilku lat
mogą być niewidoczne, podobnie jak skutki skażeń powierzchni ziemi mogą się przełożyć na
zanieczyszczenie wód dopiero po wielu latach.
Sukcesywnie realizowane są zadania z zakresu budowy i modernizacji infrastruktury
kanalizacyjnej. Wg danych GUS coraz większy odsetek ludności miasta korzysta z sieci
kanalizacyjnej oraz z oczyszczalni ścieków. Wzrasta również liczba przyłączy do sieci
kanalizacyjnej.
Na kształtowanie zasobów wodnych w dużej mierze wpływa pokrywa śnieżna. Prognozy
przewidują, że długość jej zalegania będzie się stopniowo zmniejszać i w połowie XXI wieku może
być średnio o 28 dni krótsza niż obecnie. Zmniejszenie się maksymalnej wartości zapasu wody w
śniegu, może mieć zarówno wpływ pozytywny jak i negatywny. Pozytywnym skutkiem
zmniejszenia się zawartości wody w pokrywie śnieżnej, będzie niższe prawdopodobieństwo
wystąpienia powodzi roztopowych, jednocześnie może się to przyczynić do pogorszenia struktury
gleby oraz kondycji ekosystemów.
5.5. Zasoby geologiczne.
Ukształtowanie powierzchni, geomorfologia, geologia
Wrocław położony jest w obrębie pradoliny rzeki Odry otoczonej wysoczyznami morenowymi.
Pradolina jest wykorzystywana przez współczesną dolinę Odry wraz z jej dopływami. Rzeźba
terenu na obszarze miasta jest mało zróżnicowana. Różnica wysokości pomiędzy skrajnymi
wysokościowo punktami wynosi zaledwie 36 m. Spadki terenu również są niewielkie i wynoszą na
przeważającym obszarze 2 %, a tylko lokalnie - na obszarach wysoczyznowych w południowej
części miasta - powyżej 5%.
Pradolina Odry i wysoczyzny morenowe są pozostałością plejstoceńskiego zlodowacenia
środkowopolskiego, stadiałów Odry i Warty. W czasie starszego zlodowacenia (stadiał Odry)
utworzyły się wysoczyzny morenowe płaskie i pagórkowate, natomiast w trakcie młodszego
zlodowacenia (stadiał Warty) powstały równiny akumulacji fluwioglacjalnej oraz pradolina Odry.
Prawdopodobnie z okresem najmłodszego zlodowacenia na Niżu Polskim, czyli zlodowaceniem
północnopolskim (Wisły) związane jest wykształcenie w południowozachodniej części miasta
utworów pyłowych, tworzących równiny z bardzo żyznymi glebami.
Krawędzie pradoliny uległy zatarciu na skutek procesów denudacyjnych (zmywy powierzchniowe,
spełzywanie, soliflukcja), a pierwotny układ teras rzecznych został zaburzony przez osadnictwo
i regulacje rzeki. Odra była rzeką anostomozującą, tj. rzeką z wieloma korytami, okresowo
zmieniającymi swój bieg, szeroko rozlaną w obrębie płaskiego dna doliny.
Obszar Wrocławia położony jest w obrębie występowania czwartorzędowych skał osadowych.
Miąższość tych osadów wynosi około kilkunastu do kilkudziesięciu metrów. Poniżej zalegają
trzeciorzędowe serie skalne z iłami neogeńskimi, piaskami i soczewami węgli brunatnych.
Utwory trzeciorzędowe podścielone są przez skały lite starszych epok geologicznych (trias, perm).
Skały osadowe czwartorzędu to utwory plejstoceńskie: piaski, gliny, utwory pyłowe. [36]
Złoża kopalin.
Złoża kopalin są naturalnym nagromadzeniem minerałów, skał oraz innych substancji, których
wydobywanie może przynieść korzyść gospodarczą. Zasoby złóż powinny być racjonalnie
gospodarowane. Na terenie miasta Wrocławia udokumentowanych jest pięć złóż kopalin, jednakże
działalność wydobywcza ma niewielki udział w strukturze gospodarczej miasta. Udokumentowane

81
złoża kopalin nie wymagają wyznaczania filarów ochronnych. W obrębie miasta Wrocławia nie
występują obszary szkód górniczych. Występujące na obszarze miasta przedstawione w bazie PIG
złoża surowców naturalnych, przedstawia tabela poniżej:

82
Tabela 23. Zasoby geologiczne i przemysłowe złóż na terenie miasta Wrocławia znajdujące się w
bazie zasobów geologicznych PIG.
Lp. Nazwa złoża Kopalina Zagospodarowanie
Pow. złoża
[ha]
Zasoby
geologiczne
[tys. ton]
prz
[
1.
Mokry Dwór KRUSZYWA NATURALNE złoże rozpoznane wstępnie 252,00 46 317
2. Rędzin KRUSZYWA NATURALNE złoże eksploatowane okresowo 3,67 317
3.
Stabłowice
SUROWCE ILASTE
CERAMIKI BUDOWLANEJ
eksploatacja złoża zaniechana 2,00 13
4.
Żerniki
SUROWCE ILASTE
CERAMIKI BUDOWLANEJ
eksploatacja złoża zaniechana 46,50 2 247
5. Żerniki-Bisek
SUROWCE ILASTE
CERAMIKI BUDOWLANEJ
złoże rozpoznane szczegółowo 2,70 148
Źródło: www.pgi.gov.pl, Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2015r.

Tabela 24. Tabela SWOT dla komponentu geologia.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
- łatwość wydobycia atrakcyjnych surowców,
- dobry stopień rozpoznania zasobów geologicznych
- występowanie terenów wymagających rekultywacji
SZANSE
ZAGROŻENIA
- prowadzenie rekultywacji terenów zdegradowanych. - mechanizmy gospodarki rynkowej dyktujące poziom
wydobycia kopalin
Na obszarze miasta Wrocławia nie jest prowadzi się obecnie eksploatacji żadnego złoża, nie
przewiduje się również podejmowania tego typu działania w przyszłości. Przeprowadzone
rozpoznanie występujących złóż jest dokładne i nie przewiduje się w tym zakresie dokonanie
odkrycia nowych, dużych i perspektywicznych złóż, mogących znacząco powiększyć zasoby
surowców geologicznych na terenie miasta.
5.6. Gleby.
Rolnictwo
Niewiele znaczącą rolę w strukturze gospodarczej miasta odgrywa rolnictwo. Użytki rolne,
zajmujące ok. 41 % powierzchni miasta, występują one głównie poza ścisłym centrum miasta na
jego północnych oraz południowych i zachodnich obrzeżach. Ogółem na terenie miasta
funkcjonuje 2 115 gospodarstw rolnych (Narodowy Spis Rolny, 2010 r.)
Tabela 25. Struktura gospodarstw rolnych na terenie miasta Wrocławia.
Lp. Gospodarstwa rolne Liczba
1. Ogółem: 2 115
2. do 1 ha włącznie 1 051
3. powyżej 1 ha do mniej niż 5 ha 759
4. od 5 ha do mniej niż 10 ha 130
5. od 10 ha do mniej niż 15 ha 62
6. 15 ha i więcej 113
Źródło danych: www.stat.gov.pl 2010 (Większość danych z zakresu rolnictwa datowana jest na 2010 r. i pochodzi
z Powszechnego Spisu Rolnego 2010. Informacje zbierane na bieżąco przez urzędy statystyczne nie obejmują wielu
zagadnień związanych z sytuacją obszarów wiejskich i nie analizują tak dogłębnie sytuacji rolnictwa, zatem statystyki
z 2010 r. są w wielu kwestiach najbardziej aktualnymi danymi dostępnymi w momencie sporządzania niniejszego
dokumentu)
Pod względem areału najwięcej gospodarstw znajduje się w grupie do 5 ha – 1 810, co stanowi ok.
85,6 % ogółu gospodarstw. Taka struktura wskazuje na duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych,
choć na terenie miasta występuje 113gospodarstw o powierzchni ponad 15 ha. W strukturze
zasiewów dominują: zboża, żyto, jęczmień jary, rzepak i rzepik oraz kukurydza na ziarno.
Tabela 26.Struktura głównych zasiewów we Wrocławiu.
Lp. Rodzaj Powierzchnia [ha]
1. Zboża razem 4 269,92
2. Zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi 3 461,38
3. Pszenica ozima 1 317,71
4. Uprawy przemysłowe 909,02
5. Żyto 715,70
6. Jęczmień jary 661,80
7. Rzepak i rzepik razem 627,77
8. Kukurydza na ziarno 510,54

84
9. Ziemniaki 430,85
10. Buraki cukrowe 279,95
11. Pszenica jara 207,96
12. Pszenżyto ozime 204,23
13. Jęczmień ozimy 184,69
14. Owies 91,96
15. Pszenżyto jare 30,18
16. Warzywa gruntowe 27,48
17. Mieszanki zbożowe jare 24,27
18. Mieszanki zbożowe ozime 22,88
19. Strączkowe jadalne na ziarno razem 8,43
Źródło danych: www.stat.gov.pl 2010 (Większość danych z zakresu rolnictwa datowana jest na 2010 r. i pochodzi
z Powszechnego Spisu Rolnego 2010. Informacje zbierane na bieżąco przez urzędy statystyczne nie obejmują wielu
zagadnień związanych z sytuacją obszarów wiejskich i nie analizują tak dogłębnie sytuacji rolnictwa, zatem statystyki
z 2010 r. są w wielu kwestiach najbardziej aktualnymi danymi dostępnymi w momencie sporządzania niniejszego
dokumentu)
Gleby:
Gleby pozostają w ścisłym związku z budową geologiczną danego terenu, a szczególnie z jego
geologią powierzchniową. Analiza składu granulometrycznego gleb użytkowanych rolniczo
wskazuje, że ok. 30 % z nich cechuje się uziarnieniem w grupie piasków, w tym tylko 6 % to
ubogie piaski słabo gliniaste. Gleby Wrocławia pod względem geochemicznym są bardzo
zróżnicowane. Badania odczynu, będącego istotnym czynnikiem decydującym o wielu
biologicznych i fizykochemicznych procesach zachodzących w glebie, wykazują wyraźne
powiązanie pH z formą użytkowania. Odczyn kwaśny i bardzo kwaśny stwierdzono na ok. 34 %
powierzchni gleb Wrocławia, odczyn lekko kwaśny na ok. 51 %, a odczyn obojętny na 15 %.
W porównaniu z nimi gleby ogródków działkowych charakteryzują się w większości odczynem
obojętnym, a odczyn alkaliczny cechuje nawet do 30 % tych gleb. Gleb kwaśnych w tej kategorii
użytkowej jest nie więcej niż 5 %. Wynika to często z faktu prowadzenia wieloletnich zabiegów
agrotechnicznych w postaci wapnowania, prowadzonych przez działkowców.
Zanieczyszczenie gleb
Do głównych czynników powodujących degradację chemiczną gleb zalicza się:
nadmierną zawartość metali ciężkich takich jak: kadm, miedź, nikiel oraz innych substancji
chemicznych, np. ropopochodnych,
zasolenie,
nadmierną alkalizację,
zakwaszenie przez związki siarki i azotu,
skażenie radioaktywne.
Zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi występują również wzdłuż dróg, zwłaszcza tych po
których przemieszczają się największe ilości pojazdów.
Aktualnie obowiązujące kryteria oceny zawartości zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi
zawarte są w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r.
w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz.U. z 2016, poz.
1395). Rozpoznanie stanu gleb użytkowanych rolniczo pod względem zanieczyszczenia metalami
ciężkimi jest istotne z uwagi na produkcję bezpiecznej żywności dla człowieka. Występowanie
w glebach podwyższonych zawartości metali ciężkich będące następstwem działalności ludzkiej
poprzez: emisje przemysłowe, motoryzację, nadmierną chemizację rolnictwa, powoduje
degradację biologicznych właściwości gleb, skażenie wód gruntowych oraz przechodzenie
zanieczyszczeń do łańcucha żywieniowego.
Nadmierna zawartość metali ciężkich degraduje biologiczne właściwości gleb, powoduje
zanieczyszczenie łańcucha żywieniowego i wód gruntowych. Szczególne zagrożenie stwarzają
one w glebach kwaśnych, przechodzą bowiem w formy łatwo dostępne dla roślin.
Tereny wzdłuż tras komunikacyjnych narażone są w sposób ciągły na zanieczyszczenia tlenkami
azotu, węglowodorami i pierwiastkami toksycznymi dla środowiska (ołów, kadm, cynk, miedz,
nikiel).

85
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu przeprowadzał w 2015 roku badania
gleb na terenach wodonośnych m. Wrocławia. Tereny wodonośne Wrocławia to ok. 1026 hektarów
łąk i stawów na południowym wschodzie miasta. Położone są one 6 kilometrów od centrum,
w obrębie samego Wrocławia, jak i gminy Siechnice. Źródłem zanieczyszczenia środowiska
w rejonie tych terenów pozostaje nadal zorganizowana i niezorganizowana emisja pyłów i gazów
z Zespołu Elektrociepłowni Wrocławskich „Kogeneracja” S.A. – Elektrociepłownia Czechnica,
wywiewanie pyłów oraz ługowanie wieloskładnikowych zanieczyszczeń ze składowiska popiołów
Elektrociepłowni i hałdy zlikwidowanej Huty Siechnice. W pobliżu terenów wodonośnych przebiega
Wschodnia Obwodnica Wrocławia. U podnóża hałdy Huty Siechnice przy ul. Zachodniej,
zlokalizowana jest instalacja do przerobu odpadów żużla pohutniczego firmy „Local Recycling”
Center Sp. z o.o. Próbki gleb pobrane zostały w 8 punktach pomiarowych, cztery punkty
pomiarowe zlokalizowano na terenach wodonośnych w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody
powierzchniowej dla miasta Wrocławia. Pozostałe punkty usytuowano na łąkach wokół hałdy Huty
Siechnice oraz w ogrodach ROD Tulipan w Siechnicy.
Analizowane gleby wykazały zróżnicowany odczyn. Gleby łąk terenów wodonośnych wykazały
odczyn lekko kwaśny (pH 5,8-6) i obojętny (pH 7,2). W punktach zlokalizowanych na łąkach wokół
hałdy Huty Siechnice stwierdzono odczyn zasadowy (pH 7,3-7,7), tak jak i w glebach ogrodów (pH
7,6).
Badane próby charakteryzowały się zawartością próchnicy od 1,41 % do 4,78 % w glebach łąk
terenów wodonośnych, od 1,48 % do 1,66 % w glebach wokół hałdy Huty oraz 1,81 % w glebach
ogrodów.
Zawartość badanych metali ciężkich: cynku, ołowiu, kadmu, miedzi, niklu wg skali IUNG
odpowiadała naturalnej zawartości (stopień 0) w większości punktów pomiarowych, jedynie w
jednym punkcie położonym na łąkach terenów wodonośnych osiągnęła podwyższoną zawartość
(stopień I). Zawartość chromu kształtowała się od zawartości naturalnej (stopień 0), poprzez
podwyższoną (stopień I), do słabego zanieczyszczenia (stopień II).
Wcześniej, w 2014 roku Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu przeprowadzał
badania gleb w dwóch innych punktach (ocena dokonywana wg poprzedniego rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz
standardów jakości ziemi (Dz. U. z 2002 r. Nr 165, poz. 1359).:
- na polach irygacyjnych Wrocławia,
- na terenach wokół kompleksu zakładów na osiedlu Kowale we Wrocławiu.
Pola irygacyjne Wrocławia.
Badania prowadzono w 8 punktach pomiarowych, rozmieszczonych na łąkach Pól Irygacyjnych.
Odczyn badanych gleb wahał się od kwaśnego (pH 4,6 - 5,5) do lekko kwaśnego (pH 5,9).
Zawartość próchnicy mieściła się w zakresie od 2,45 % do 4,21 %.
W badanych glebach, pobranych na terenie pól irygacyjnych Wrocławia stwierdzono zróżnicowane
stopnie zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi. Zawartość metali kształtowały się następująco:
- cynk: od zawartości podwyższonej (stopień I) w trzech punktach, poprzez słabe
zanieczyszczenie (stopień II) w trzech punktach do średniego zanieczyszczenia (stopień III)
w dwóch punktach,
- ołów: od zawartości naturalnej (stopień 0) w trzech punktach, poprzez podwyższoną
zawartość w dwóch punktach, do słabego zanieczyszczenia (stopień II) w jednym punkcie,
- kadm: od zawartości naturalnej (stopień 0) w jednym punkcie, poprzez podwyższoną
zawartość w trzech punktach i słabe zanieczyszczenie w dwóch punktach do średniego
zanieczyszczenia (stopień III) w dwóch punktach,
- chrom: od zawartości naturalnej (stopień 0) w dwóch punktach, poprzez podwyższoną
zawartość w dwóch punktach, do słabego zanieczyszczenia (stopień II) w jednym punkcie,
- miedź: od zawartości naturalnej (stopień 0) w jednym punkcie, poprzez podwyższoną
zawartość w pięciu punktach, do słabego zanieczyszczenia (stopień II) w dwóch punktach,
- nikiel: od zawartości naturalnej (stopień 0) w czterech punktach do zawartości podwyższonej
w czterech punktach pomiarowych.
W odniesieniu do wartości dopuszczalnych (grupa B rodzajów gruntów – ocena dokonywana była
w czasie obowiązywania poprzedniego rozporządzenia), zawartych w rozporządzeniu w sprawie

86
standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi nie stwierdzono przekroczenia wartości
dopuszczalnych stężeń cynku, ołowiu, kadmu, chromu, miedzi i niklu.
We wszystkich punktach pomiarowych przekroczone zostało dopuszczalne stężenie
benzo(a)pirenu.
Zawartość siarki siarczanowej w skali IUNG była naturalna (I, II i III stopień), a jedynie w jednym
punkcie była podwyższona antropogenicznie.
Zawartość azotu mineralnego w glebach Pól kształtowała się od 48,94 kg/ha do 489 kg/ha.
Przyjmując 65 kg/ha za średnią zawartość azotu mineralnego w glebach w warstwie 0-30 cm
(województwo dolnośląskie - jesień 2014 rok) należy uznać wyniki badań ze wszystkich punktów
pomiarowych, z wyjątkiem jednego, za wyższe od tej wartości. Maksymalna ilość azotu
mineralnego w glebie stwierdzono w jednym punkcie na terenie osadnika nr X, gdzie wylano ścieki
najpóźniej tj. jesienią 2014 roku.
Tereny wokół kompleksu zakładów na osiedlu Kowale
Osiedle Kowale we Wrocławiu, zlokalizowane jest w północno-wschodniej części miasta
i zaliczane do dzielnicy Psie Pole. Graniczy ze Swojczycami (na południowym wschodzie),
Zalesiem i Zaciszem (na południu), Sołtysowicami (na północnym zachodzie) i osiedlem Psie Pole
(na północy). Kowale położone są pomiędzy rzeką Widawą, a odrzańskim sztucznym Kanałem
Żeglugowym. Zabudowa jest tu mocno zróżnicowana pod względem architektury, w większości
jednorodzinna, częściowo wiejsko-podmiejska. Głównymi ulicami osiedla są ulica Kowalska,
łącząca Sołtysowice ze Swojczycami, oraz ulice Krzywoustego, Brücknera i Kwidzyńska.
W zachodniej części znajdują się liczne bloki i kamienice. W części środkowej osiedla położone są
ogrody działkowe. Część wschodnia to liczne domy jednorodzinne oraz zakłady przemysłowe. Nad
Kanałem Żeglugowym znajdują się tereny przemysłowe szeregu dużych firm (w tym sektora
chemicznego):
Badania prowadzono łącznie w 6 punktach pomiarowo kontrolnych rozmieszczonych na terenie
ogrodów działkowych, przydomowych, pól i łąk, położonych na osiedlu Kowale we
Wrocławiu.Analizowane gleby wykazały zróżnicowany odczyn. Gleby łąki wykazały odczyn lekko
kwaśny, podobnie jak gleby ROD Stokrotka. W ogrodzie przy ul. Ełckiej i na terenie ROD
Spółdzielca wykazano występowanie gleb obojętnych (pH 6,7-7,2), a na polu i na terenie ogrodów
ROD im. Konopnickiej występowały gleby zasadowe ( pH 7,5-7,6).
Badane próby charakteryzowały się zawartością próchnicy od 2,88 % (pole) do 3,81 % w punkcie
(ogród).
Zawartość badanych metali ciężkich wg skali IUNG przedstawiała się następująco:
- cynk: od zawartości naturalnej (stopień 0) w punkcie - pole, poprzez podwyższoną zawartość
w punkcie (łąka) i słabe zanieczyszczenie w trzech punktach, do średniego zanieczyszczenia
(stopień III) w jednym punkcie,
- ołów i kadm: od naturalnej zawartości (stopień 0) w dwóch punktach, do podwyższonej
(stopień I) w pozostałych punktach pomiarowych.
W odniesieniu do wartości dopuszczalnych (grupa B rodzajów gruntów – ocena dokonywana była
w czasie obowiązywania poprzedniego rozporządzenia),), zawartych w rozporządzeniu w sprawie
standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi nie stwierdzono przekroczenia wartości
dopuszczalnych stężeń cynku, ołowiu, kadmu i rtęci.
We wszystkich punktach pomiarowych stwierdzono przekroczenie wartości dopuszczalnej stężenia
benzo(a)pirenu. W czterech punktach pomiarowych stwierdzono przekroczenie dopuszczalnego
stężenia sumy WWA.
Zawartość fluoru rozpuszczalnego w CaCl2 nie jest normowana w glebach. Na terenie osiedla
Kowale kształtowała się ona od wartości <0,490 do 2,52 mg/kg. W trzech punktach była ona
wyższa od średniej wartości 0,52 mg/kg spotykanej w piaskach, a w jednym punkcie nieco wyższa
od średniej wartości 1,17 mg/kg spotykanej w glinach. W pozostałych punktach pomiarowych
zawartość fluoru rozpuszczalnego była niższa od średnich wartości, spotykanych w piaskach lub
glinach. Maksymalną zawartość fluoru rozpuszczalnego stwierdzono w jednym punkcie,
położonym na terenie ROD Stokrotka (2,52 mg/l).

87
Tabela 27. Tabela SWOT dla komponentu ochrona powierzchni ziemi.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
- duże zróżnicowanie pokrywy glebowej miasta,
- użytki rolne stanowią ok. 41 % powierzchni
miasta.
- zdegradowanie znacznej części pokrywy glebowej
miasta,
- zanieczyszczenie gleb pochodzące z emisji
antropogenicznej, głównie przemysłowej
- zanieczyszczenie gleb pochodzące z emisji ze
środków transportu
SZANSE
ZAGROŻENIA
- zalesianie i zakrzewianie terenów zielonych
gatunkami rodzimymi,
- prowadzona racjonalna gospodarka odpadami.
- erozja powierzchniowa gleb
Spośród wszystkich elementów środowiska, szybkiemu samooczyszczeniu ulega w pierwszym
rzędzie powietrze, następnie woda, natomiast zanieczyszczenie gleb utrzymuje się niekiedy nawet
do kilkuset lat. Wiele zanieczyszczeń (np. takich, jak metale ciężkie) posiada charakter trwały, a
przedostając się do środowiska, oddziałuje na nie w sposób niekorzystny przez bardzo długi czas.
Z punktu widzenia zmian jakie zachodzą na terenie miasta, istotny jest wpływ emisji liniowej -
uzależnionej głównie od czynników zewnętrznych. Ta tendencja, spowodowana z zasady
warunkami i położeniem, będzie się na terenie miasta w dalszym ciągu utrzymywać.
Ponadto zwrócić uwagę należy na poprawę stanu czystości gleb w wyniku racjonalnego
składowania odpadów, wzrostu gospodarczego wykorzystania odpadów oraz likwidacji
nielegalnych wysypisk śmieci.
Rolnictwo jest sektorem bardzo wrażliwym na niedobory wody, gdzie potrzeby wodne według
prognoz wzrosną o 25-30% w perspektywie do 2050 roku.
Przeprowadzone prognozy pokazują, że na skutek zwiększania się temperatury wydłuża się okres
wegetacyjny, w związku z tym nastąpi przesunięcie zabiegów agrotechnicznych oraz zmiana
produktywności upraw. Poprawią się warunki dla roślin ciepłolubnych, takich jak kukurydza,
słonecznik, soja, winorośle czy pszenica, dzięki czemu jakość plonów będzie lepsza od obecnie
otrzymywanych. Rozpoczynający się wcześniej okres wegetacji zwiększy jednak zagrożenie upraw
ze względu na występowanie późnych wiosennych przymrozków. Jednocześnie wraz ze wzrostem
temperatury zwiększy się zagrożenie ze strony szkodników roślin uprawnych, które podobnie jak
rośliny zareagują przyspieszeniem rozwoju i będą stanowić większe zagrożenie dla upraw.
Przewidywane zmiany klimatyczne i związany z nimi wzrost częstotliwości i intensywności susz w
rolnictwie spowodują wzrost zapotrzebowania na wodę do nawodnień. Obok suszy także
intensywne opady stanowią zagrożenie dla produkcji roślinnej.
5.7. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów.
Miasto na prawach powiatu zobowiązane jest zarówno do wypełniania zadań w zakresie
gospodarki odpadami komunalnymi wynikającymi m.in. z ustawy o odpadach, ustawy o utrzymaniu
czystości i porządku w gminach oraz rozporządzeń wykonawczych jak i wykonywania zadań
publicznych o charakterze ponadgminnym.

88
5.7.1. Odpady komunalne
W związku z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 2016 poz.
250, ze zm.) - Gmina Wrocław wprowadziła od 1 lipca 2013 r. nowy system gospodarki odpadami
komunalnymi.
Obecnie mieszkańcy płacą Gminie opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi
tzw. podatek śmieciowy, natomiast Gmina gospodaruje środkami z pobieranych od mieszkańców
opłat za odpady, egzekwując jednocześnie od wybranych w drodze przetargu firm odpowiednią
jakość usług.
W celu realizacji zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a tym samym
wprowadzenia a następnie usprawnienia nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi -
Rada Miejska Wrocławia podjęła stosowne uchwały.
Obecnie funkcjonowanie wspomnianego systemu regulują następujące uchwały Rady Miejskiej
Wrocławia:
 Uchwała Nr XXVI/584/12 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 17 maja 2012 r. w sprawie
utworzenia spółki Ekosystem Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Biuletyn Urzędowy
RMW z 2012 r. poz. 155)
 Uchwała Nr XXIX/655/12 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie
podziału Wrocławia na sektory odbierania odpadów komunalnych (Dz. Urz. Woj. Doln.
z 2012 r. poz. 2890)
odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie
zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (Dz. Urz. Woj. Doln. z 2012 r. poz.
2891)
upoważnienia Zarządu Ekosystem Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością do
załatwiania indywidualnych spraw z zakresu utrzymania czystości i porządku (tekst
jednolity - Obwieszczenie Rady Miejskiej Wrocławia z 15 września 2016 r. - Dz. Urz. Woj.
Doln. z 2016 r. poz. 4332)
 Uchwała nr VII/72/15 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 12 lutego 2015 r. w sprawie metod
ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i stawek tej opłaty (Dz. Urz.
Woj. Doln. z 2015 r. poz. 659)
 Uchwała Nr XXI/442/16 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 25 lutego 2016 r. w sprawie usług
świadczonych w zamian za opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (Dz. Urz.
Woj. Doln. z 2016 r. poz. 1141)
 Uchwała nr XXI/443/16 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 25 lutego 2016 r. w sprawie wzoru
deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (Dz. Urz. Woj.
Doln. z 2016 r. poz. 1142)
 Uchwała Nr XXI/444/16 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 25 lutego 2016 r. w sprawie
terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi (Dz. Urz. Woj. Doln. z 2016 r. poz. 1143)
 Uchwała Nr XXVIII/567/16 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 7 lipca 2016 r. w sprawie
regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Wrocławia (Dz. Urz. Woj. Doln.
z 2016 r. poz. 3530, ze zm.).
Gmina Wrocław od 01.07.2013 r. przejęła obowiązki związane z odbiorem, transportem
i zagospodarowaniem odpadów, pochodzących zarówno od właścicieli nieruchomości
zamieszkałych jak i niezamieszkałych.
Zadania z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi w imieniu Gminy realizuje spółka
Ekosystem na podstawie wspomnianej wcześniej Uchwały Nr XXVI/584/12 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 17 maja 2012 r.
Uchwałą Nr XXIX/655/12 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 lipca 2012 r. - Miasto Wrocław zostało
podzielone na cztery sektory odbierania odpadów komunalnych:
 Sektor I - Stare Miasto i Śródmieście,

89
 Sektor II - Krzyki,
 Sektor III - Fabryczna,
 Sektor IV - Psie Pole.
Poszczególne sektory obsługiwane są przez firmy, które zostały wybrane na drodze przetargów.
Możliwości zagospodarowania odpadów komunalnych
Zgodnie z „Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego 2012”
(WPGOWD 2012), Gmina Wrocław weszła w skład Północno-Centralnego Regionu Gospodarki
Odpadami Komunalnymi (RGOK).
Tabela nr 28. Obszar Północno-Centralnego RGOK
Gminy wchodzące w skład Regionu Północno-Centralnego
Brzeg Dolny, Długołęka, Dobromierz, Dobroszyce, Góra, Jemielno, Kąty Wrocławskie, Kobierzyce,
Kostomłoty, Krośnice, Malczyce, Miękinia, Milicz, Niechlów, Oborniki Śląskie, Prusice, Strzegom,
Środa Śląska, Trzebnica, Twardogóra, Udanin, Wąsosz, Wińsko, Wisznia Mała, Wołów, Wrocław,
Zawonia, Żarów, Żmigród
Źródło: WPGOWD 2012
Instalacje funkcjonujące na terenie Północno-Centralnego RGOK, mające status Regionalnych
Instalacji do Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK),posiadają wystarczające moce
przerobowe do obsługi wyznaczonego w WPGOWD 2012 obszaru.
System odbioru i zbierania poszczególnych rodzajów odpadów, funkcjonujący na terenie
Wrocławia, jest dopasowany do rozwiązań technologicznych stosowanych w instalacjach
Północno-Centralnego RGOK.
W poniższej tabeli przedstawiono wykaz instalacji RIPOK oraz instalacji zastępczych istniejących na
terenie Północno-Centralnego RGOK.
Tabela nr 29.Wykaz instalacji regionalnych oraz zastępczych na terenie Północno-Centralnego RGOK
Rodzaj instalacji Lokalizacja instalacji
Regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych - RIPOK
Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie
zmieszanych odpadów komunalnych - MBP
Rusko 66, 58-120 Rusko
Kryniczno 93, 55-300 Środa Śląska
Rudna Wielka, 56-210 Wąsosz
Przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów
zielonych i innych bioodpadów
- kompostownia
ul. Janowska 51, 54-067 Wrocław
ul. Jerzmanowska 4-6, 54-519 Wrocław
Składowanie odpadów powstających w procesie
mechaniczno-biologicznego przetwarzania
zmieszanych odpadów komunalnych oraz
pozostałości z sortowania odpadów komunalnych -
składowisko
Rusko 66, 58-120 Rusko
Instalacje przewidziane do zastępczej obsługi regionów gospodarki odpadami komunalnymi - IZ
Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie
zmieszanych odpadów komunalnych - MBP
Marcinowo, 55-100 Trzebnica
ul. Szczecińska 5, 54-517 Wrocław
ul. Kościuszki 9, 55-140 Żmigród
Składowanie odpadów powstających w procesie
mechaniczno-biologicznego przetwarzania
zmieszanych odpadów komunalnych oraz
pozostałości z sortowania odpadów komunalnych -
składowisko
Marcinowo, 55-100 Trzebnica
ul. Rawicka, 56-100 Wołów
Grabowno Wielkie, 56-413 Grabowno Wielkie
Skotniki, 55-106 Zawonia
Źródło: Uchwała Nr IX/121/15 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 kwietnia 2015 r.

90
Organizacja selektywnej zbiórki oraz ilości odebranych/zebranych odpadów komunalnych
Selektywna zbiórka odpadów na terenie Wrocławia w latach 2014-2015 zorganizowana była
w oparciu o podział na następujące frakcje:
 zbierane łącznie: tworzywa sztuczne, metale, opakowania wielomateriałowe,
 papier i tektura,
 odpady zielone,
 odpady zmieszane,
a także:
 opakowania szklane – zbiórka szkła bezbarwnego i kolorowego w wyznaczonych
miejscach na terenie miasta (tzw. „gniazdach”),
 opakowania po lekach, przeterminowane lekarstwa i termometry rtęciowe - zbiórka
w wyznaczonych aptekach na terenie miasta lub w Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów
Komunalnych (PSZOK),
 zużyte baterie - zbiórka do specjalnie oznakowanych pojemników rozmieszczonych
w placówkach oświatowych, handlowych, sprzedających nowe baterie lub w PSZOK-ach,
 odpady wielkogabarytowe - zbiórka do kontenerów rozstawianych w miejscach
ogólnodostępnych na terenie miasta - zgodnie z podanym do publicznej widomości
harmonogramem lub w PSZOK-ach,
 zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny - zbiórka w PSZOK-ach, w punktach sprzedaży
nowego sprzętu („wymiana sztuka za sztukę”), w ramach organizowanych akcji na terenie
miasta, odbiór z nieruchomości po wcześniejszym zgłoszeniu przez ogłaszające się firmy,
 lampy fluorescencyjne - zbiórka do specjalnych, oznakowanych pojemników
rozmieszczonych w placówkach handlowych, sprzedających nowe świetlówki lub
w PSZOK-ach.
Na terenie Wrocławia istnieją dwa Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK):
 przy ul. Kazimierza Michalczyka 9,
 przy ul. Janowskiej 51,
Zasady funkcjonowania PSZOK-ów określone zostały w Zarządzeniu Nr 7914/13 Prezydenta
Wrocławia z dnia 2 lipca 2013 r. w sprawie Regulaminu Punktów Selektywnego Zbierania
Odpadów Komunalnych.
W PSZOK-ach przyjmowane są bezpłatnie od mieszkańców miasta następujące selektywnie
zebrane odpady komunalne:
- opakowania z papieru i tektury,
- opakowania z tworzyw sztucznych,
- opakowania z drewna,
- opakowania z metalu,
- opakowania ze szkła,
- opakowania wielomateriałowe,
- odpady zielone (liście, skoszona trawa, drobne gałęzie),
- zużyte opony,
- zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
- lampy fluorescencyjne,
- drewno, tworzywa sztuczne, papier i metale,
- zużyte baterie i akumulatory,
- przeterminowane leki,
- oleje silnikowe, filtry olejowe, farby, kleje, środki ochrony roślin,
- odpady wielkogabarytowe,
- odpady remontowe i budowlane (gruz betonowy i ceglany).
Poniżej przedstawiono ilości odpadów komunalnych, odebranych/zebranych z terenu Wrocławia
w latach 2012-2015.

91
Tabela nr 30. Ilość odpadów komunalnych odebranych/zebranych z terenu Wrocławia w latach
2012-2015
Rok
Masa zebranych
odpadów
komunalnych*
(ogółem) [Mg]
Masa odpadów
komunalnych*
zebranych selektywnie
[Mg]
Udział odpadów komunalnych
zebranych selektywnie w ogólnej
masie zebranych odpadów [%]
2012 254417,9 21409,4 8,4
2013 237346,3 35370,2 14,9
2014 268369,3 55258,3 20,6
2015 275138,1 65740,5 23,9
* - ujęto odpady z grup 20 i 15 (nie brano pod uwagę odpadów z grup 13, 16 i 17)
Źródło: Opracowane na podstawie: informacji z Urzędu Miejskiego Wrocławia za lata 2012-2013, rocznych
sprawozdań prezydenta miasta z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami
komunalnymi za lata 2014-2015 oraz rocznych analiz stanu gospodarki odpadami komunalnymi na
terenie Gminy Wrocław za lata 2014-2015
Osiągnięte poziomy odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz redukcji masy
odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania
Na gminy nałożono obowiązek składania rocznych sprawozdań z realizacji zadań z zakresu
gospodarowania odpadami komunalnymi - marszałkowi województwa oraz wojewódzkiemu
inspektorowi ochrony środowiska.
Sprawozdania te zawierają m.in. informacje o osiągniętych przez gminę w danym roku
sprawozdawczym następujących poziomach:
 poziom redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania,
 poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów
komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła,
 poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych
niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych.
W poniższej tabeli zebrano informacje o osiągniętych przez Gminę Wrocław poziomach w latach
2012-2015.
Tabela nr 31.Zestawienie osiągniętych i dopuszczalnych/wymaganych poziomów redukcji masy odpadów
ulegających biodegradacji kierowanych do składowania oraz poziomów recyklingu, przygotowania do
ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów pochodzących z sektora
komunalnego w latach 2012-2015
Wskaźnik
Osiągnięty poziom
Dopuszczalny/
wymagany poziom
2012 2013 2014 2015 2012 2013 2014 2015
poziom redukcji masy
odpadów ulegających
biodegradacji
kierowanych
do składowania
38,0 10,2 0 0
maks.
75%
maks.
50%
maks.
50%
maks.
50%
poziom recyklingu
i przygotowania do
ponownego użycia
następujących frakcji
odpadów komunalnych:
papieru, metali, tworzyw
sztucznych i szkła
10,1 16,3 25,8 25,8
min.
10%
min.
12%
min.
14%
min.
16%

92
Wskaźnik
Osiągnięty poziom
Dopuszczalny/
wymagany poziom
2012 2013 2014 2015 2012 2013 2014 2015
poziom recyklingu,
przygotowania do
ponownego użycia
i odzysku innymi
metodami innych niż
niebezpieczne odpadów
budowlanych
i rozbiórkowych
92,2 100 100 100
min.
30%
min.
36%
min.
38%
min.
40%
Źródło: Opracowane na postawie rocznych sprawozdań prezydenta miasta z realizacji zadań z zakresu gospodarowania
odpadami komunalnymi za lata 2012-2015
5.7.2. Odpady z sektora gospodarczego
W wyniku prowadzenia działalności gospodarczej powstają znaczne ilości różnorodnych odpadów,
zarówno niebezpiecznych jak i innych niż niebezpieczne.
Odpady niebezpieczne stanowią stosunkowo niewielki procent wytwarzanych odpadów z sektora
gospodarczego, a ich głównym źródłem powstawania jest działalność przemysłowa i usługowa.
W poniższej tabeli przedstawiono ilości wytworzonych oraz zagospodarowanych odpadów
z sektora gospodarczego na terenie Wrocławia w latach 2011-2014.
Tabela nr 32. Gospodarowanie odpadami z sektora gospodarczego na terenie Wrocławia w latach 2011-
2014
Postępowanie z odpadami 2011 2012 2013 2014
Wytwarzanie [Mg]
Odpady inne niż niebezpieczne 1 160 856,884 1 119 929,414 1 125 846,792 1 216 434,171
Odpady niebezpieczne 30 595,000 22 446,729 17 809,266 21 288,493
Razem - wytworzone odpady
z sektora gospodarczego
1 191 451,884 1 142 376,143 1 143 656,058 1 237 722,664
Odzysk [Mg]
Odpady inne niż niebezpieczne 841 752,774 644 435,166 670 035,579 469 479,819
Odpady niebezpieczne 31 834,891 26 573,064 21 607,847 13 880,507
Razem - odpady z sektora
gospodarczego poddane
procesom odzysku
873 587,665 671 008,230 691 643,426 483 360,326
Unieszkodliwianie [Mg]
Odpady inne niż niebezpieczne 19 409,720 6 017,080 1 958,174 1 730,500
Odpady niebezpieczne 796,250 87,980 914,886 95,000
Razem - odpady z sektora
gospodarczego poddane
procesom unieszkodliwiania
20 205,970 6 105,060 2 873,060 1 825,500
Źródło: WSO (maj 2016 r.)
W 2014 r. w sektorze gospodarczym na terenie Wrocławia powstało ogółem ok. 1 237722,664 Mg -
spośród tej ilości odpady niebezpieczne stanowiły ok. 1,72%.
Ponadto na obszarze miasta zagospodarowano łącznie 485 185,830 Mg odpadów innych niż
komunalne:
 odzyskowi poddano 483 360,326 Mg - z tego odpady niebezpieczne stanowiły ok. 2,87%,
 unieszkodliwianiu poddano 1 825,500 Mg - z tego odpady niebezpieczne stanowiły
ok. 5,2%.

93
5.7.3. Istniejące instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów
Składowisko odpadów
Na terenie Wrocławia funkcjonuje jedno składowisko odpadów:
 Składowisko Odpadów Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków (składowisko odpadów innych
niż niebezpieczne i obojętne) przy ul. Janowskiej - zarządzane przez MPWiK S.A., z siedzibą
we Wrocławiu przy ul. Na Grobli 14/16.
Składowisko posiada pozwolenie zintegrowane PZ 85/2007, wydane przez Wojewodę
Dolnośląskiego - zmienione decyzjami Marszałka Województwa Dolnośląskiego: 85.1/2010,
PZ 85.2/2011, PZ 85/3/2014. Trzy kwatery, spośród czterech kwater składowiska są zamknięte
i znajdują się w trakcie rekultywacji.
Instalacje do odzysku lub innego niż składowanie unieszkodliwiania odpadów
Wykaz instalacji do odzysku lub innego niż składowanie unieszkodliwiania odpadów, znajdujących
się na terenie Wrocławia zawarto w poniższej tabeli.
Tabela nr 33. Zestawienie informacji na temat czynnych instalacji do odzysku lub innego niż składowanie
unieszkodliwiania odpadów, znajdujących się na terenie Wrocławia
Lp. Nazwa i adres właściciela instalacji Nazwa i adres instalacji
Projektowana
moc [Mg/rok]
1.
Spółdzielnia Pracy ARGO-FILM
ul. Paca 9/1, 03-475 Warszawa
Instalacja do demontażu urządzeń
elektrycznych i elektronicznych
ul. Międzyleska 6e, 52-015 Wrocław
3 100
2.
Instalacja do elektrolitycznej obróbki
odpadów fotochemicznych
ul. Międzyleska 6e, 52-015 Wrocław
2 000
3.
POLCAMP Włodzimierz Baricki
ul. Graniczna 6, 54-610 Wrocław
Zespół spalania odpadów AZSO-100
ul. Graniczna 6, 54-610 Wrocław
1
4.
PRYZMAT Sp. z o.o. sp.k.
ul. Ostrowskiego 15, 53-238 Wrocław
Instalacja do odzysku głowic
atramentowych i kaset laserowych
ul. Ostrowskiego 15, 53-238 Wrocław
400
5.
EKOSYSTEM Sp. z o.o.
ul. K. Michalczyka 23, 53-633 Wrocław
Kompostownia odpadów zielonych
ul. Janowska 51, 53-633 Wrocław
6 000
6.
Berger Beton Sp. z o.o.
ul. Szczecińska 11, 54-517 Wroclaw
Węzeł betoniarski
ul. Szczecińska 11, Wrocław
4 500
7. Górażdże Beton Sp. z o.o.
ul. Cementowa 1, Chorula
47-316 Górażdże
Wytwórnia betonu towarowego
ul. Michalczyka 3, Wrocław
12 000
8.
ul. Mydlana 11, Wrocław
66 000
9.
DYCKERHOFF POLSKA Sp. z o.o.
ul. Zakładowa 3, 26-052 Nowiny
ul. Rychtalska 20a, Wrocław
6 000
10.
ul. Krzemieniecka 114, Wrocław
6 000
11.
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-
Handlowe ABET Sp. z o.o.
ul. Jerzmanowska 16, 54-530 Wrocław
Węzeł betoniarski
Zakład nr 1 przy ul. Jerzmanowskiej 16,
54-530 Wrocław
6 000
12.
Węzeł betoniarski
Zakład nr 2 przy ul. Marca Polo 1,
51-504 Wrocław
6 000
13.
Geotrade Sp. z o.o.
ul. Trzebnicka 88/1A, 51-180 Wrocław
Stanowisko bioremediacji
ul. Jerzmanowska 4-6 Wrocław
18 000
14.
Miejskie Przedsiębiorstwo
Wodociągów i Kanalizacji S.A.
ul. Na Grobli 14/16, 50-421 Wrocław
Laguna osadowa
ul. Janowska, 54-067 Wrocław
10 000

94
Lp. Nazwa i adres właściciela instalacji Nazwa i adres instalacji
Projektowana
moc [Mg/rok]
15.
TRACH Zakład Produkcyjno-Handlowy
s.c. Stanisław Czyżewski, Maciej
Czyżewski
ul. Potokowa 7, 54-105 Wrocław
Instalacja do mielenia i aglomeracji
tworzyw sztucznych typu Condux
ul. Potokowa 7a, Wrocław
825
16.
Mobi Sp. z o.o.
ul. Skarbowców 23a, 53-025 Wrocław
Instalacja do wytwarzania granulatu
z tworzyw sztucznych
ul. Północna 15-19, Wrocław
1 750
17.
MTL System Tomasz Lachowicz
ul. Babimojska 9, 54-426 Wrocław
Urządzenia do naprawy tonerów
i kartridży
ul. Wagonowa 18, Wrocław
20
18.
Przedsiębiorstwo Odlewniczo
Mechaniczne KIGEMA Sp. z o.o.
ul. Fabryczna 10, 53-609 Wrocław
Instalacja do wtórnego wytopu metali
nieżelaznych lub ich stopów
ul. Fabryczna 10, Wrocław
4 500
19.
Auto-Moto-Handel, Auto-Złom,
Krzysztof Semczuk, Kazimierz
Biczyński
ul. Rychtalska 7, 50-304 Wrocław
Stacja demontażu
ul. Rychtalska 7, 50-304 Wrocław
300
20.
Zakład Wyprawy Skór ROSOMAK
Władysław Rusin
ul. Opolska 7, 52-010 Wrocław
Zespół spalania rozdrobnionego drewna
Typu AZSD-100
ul. Opolska 7, 52-010 Wrocław
24
21.
ALWRO S.A. Zakłady Odlewnicze
ul. Karwińska 1, 50-970 Wrocław
Piece odlewnicze
ul. Karwińska 1, 50-970 Wrocław
200
22.
HUTMEN S.A.
ul. Łucka 7/9, 00-842 Warszawa
Konwertor obrotowy z górnym dmuchem
KOGD
ul. Grabiszyńska 241, 53-234 Wrocław
6 000
23.
Piece Hutnicze (PCO, ZAMET, RADYNE)
ul. Grabiszyńska 241, 53-234 Wrocław
1 000
24. Wrocławskie Przedsiębiorstwo
Oczyszczania ALBA S.A.
Instalacja do produkcji paliw
alternatywnych
84 000
25.
Sortownia stałych odpadów komunalnych
210 000
26.
Przedsiębiorstwo Rodzinne
MERTA & MERTA Sp. z o.o.
ul. Jerzmanowska 4-6,
54-519 Wrocław
Kruszarka szczękowa EXTEC C12+
60 000
27.
Przesiewacz bębnowy Powerscreen
3 000
28.
Przesiewacz bębnowy Powerscreen
25 000
29.
Przesiewacz EXTEC Robotrac
200 000
30.
Przesiewacz EXTEC S-5
250 000
31.
Roboty Inżynieryjne Barbara Przysada
ul. Wiaduktowa 17, 52-111 Wrocław
Recykler MADRO
Wrocław
3 000
32.
Renevis Inżynieria Środowiska
Sp. z o.o.
ul. Pl. Staszica 30, 50-222 Wrocław
Instalacja do przetwarzania odpadów
paleniskowych
dz. nr 18, AM-6, obręb Kleczków, Wrocław
500 000
33.
PPG DECO POLSKA Sp. z o.o.
ul. Kwidzyńska 8, 51-416 Wrocław
Prasa plus kontener
1 000
34.
Praso kontener
750
35.
Zakładowa oczyszczalnia ścieków
313 900
Źródło: Informacje z Urzędu Miejskiego Wrocławia

95
5.7.4. Odpady zawierające azbest
Odpady zawierające azbest należą do odpadów niebezpiecznych. Ze względu na budowę
i strukturę tych wyrobów, stanowią one poważny problem dla zdrowia ludzi i stanu środowiska.
Włókna respirabilne azbestu są wystarczająco drobne by przeniknąć głęboko do płuc, gdzie
stanowią ryzyko poważnych chorób układu oddechowego. Włókna te powstają na skutek działania
mechanicznego (np. gdy płyty azbestowe są łamane lub poddane jakiejkolwiek obróbce
mechanicznej lub ścieraniu).
W dniu 14 lipca 2009 r. Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej podjęła uchwałę w sprawie
przyjęcia „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”, w którym jako główny cel
wskazano konieczność usunięcia azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu kraju do
2032 r.
W związku z realizacją zapisów „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032” - w
2010 r. Wydział Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego przeprowadził pierwszą inwentaryzację
wyrobów zawierających azbest występujących na terenie Wrocławia. Następnie w 2012 r.
przeprowadzono akcję informacyjną, w wyniku której właściciele nieruchomości zgłosili nowe
lokalizacje obiektów z wyrobami azbestowymi.
Na podstawie wykonanej inwentaryzacji opracowano „Program usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest dla miasta Wrocławia na lata 2012-2032”, który przyjęto Uchwałą
Nr XXIII/528/12 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 15 marca 2012 r.
W 2014 r. Miasto Wrocław pozyskało dofinansowanie z Ministerstwa Gospodarki, w ramach
konkursu „Konkurs-Azbest 2014”, na wykonanie aktualizacji inwentaryzacji wyrobów zawierających
azbest, która została przeprowadzona w tym samym roku jako tzw. „spis z natury”.
Na podstawie zebranych informacji oszacowano całkowitą masę zinwentaryzowanych wyrobów
zawierających azbest występujących na obszarze Wrocławia - na terenie 668 nieruchomości
znajdowało się ok. 2 781 Mg tych wyrobów, z tego:
 u osób fizycznych - 383,8 Mg, w tym:
- 57,1 Mg - na terenie ogrodów działkowych,
 u osób prawnych - 2 397,4 Mg, w tym:
- 110,7 Mg - na nieruchomościach należących do Gminy Wrocław,
- 527,8 Mg - na obiektach spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych,
- 66,0 Mg - na obiektach szkół wyższych,
- 175,0 Mg - na obiektach wojska i straży pożarnej,
- 741,7 Mg - wykorzystywane przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A.
we Wrocławiu,
- 776,2 Mg - na obiektach pozostałych osób prawnych.
Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Wrocławia
Realizacja Programu została rozpoczęta w 2012 r. i prowadzona jest przy wsparciu finansowym
NFOŚiGW w Warszawie i WFOŚiGW we Wrocławiu. Zasady Programu doprecyzowane zostały w
Zarządzeniu Nr 4536/12 Prezydenta Wrocławia z dnia 15 maja 2012 r. w sprawie określenia zasad
i warunków realizacji Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta
Wrocławia.
W ramach Programu można uzyskać do 100% dofinansowania na demontaż, transport oraz
unieszkodliwienie wyrobów azbestowych (dofinansowanie nie obejmuje kosztów związanych
z zastąpieniem usuniętych wyrobów azbestowych wyrobami bezazbestowymi oraz wydatków
związanych z usuwaniem azbestu poniesionych wcześniej).
W poniższej tabeli przedstawiono usunięte w analizowanych latach ilości wyrobów azbestowych
w ramach „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta
Wrocławia”.

96
Tabela nr 34. Ilości wyrobów azbestowych usuniętych w ramach „Programu usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest z terenu miasta Wrocławia”
Rok
Ilość
usuniętych
wyrobów
[Mg]
Ilość obiektów należących do:
Gminy
Wrocław
osób
fizycznych
wspólnot
i spółdzielni
mieszkaniowych
pozostałych
podmiotów
2012 252,3 6 77 13 19
2013 106,308 5 38 24 6
2014 274,300 2 34 19 3
2015 182,000 2 67 1 4
2016 80,349 7 21 2 0
Źródło: Opracowane na podstawie informacji z Urzędu Miejskiego Wrocławia
Ponadto w analizowanych latach z terenu Wrocławia poza Programem usunięto następujące ilości
wyrobów azbestowych:
 w 2012 r. - 60,6 Mg i izolacje a-c rur ciepłowniczych na 126,1 m rurociągów,
 w 2013 r. - 8,9 Mg i izolacje a-c rur ciepłowniczych na 700,6 m rurociągów,
 w 2014 r. - 39,13 Mg z jednego obiektu oraz z sieci ciepłowniczej.
5.7.5. Analiza SWOT
Tabela nr 35. Tabela SWOT dla komponentu odpady
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
- wdrożony nowy system gospodarki odpadami
komunalnymi,
- system zbierania i odbioru odpadów
dostosowany do rozwiązań technologicznych
przyjętych w Regionie Gospodarki Odpadami
Komunalnymi (RGOK),
- wybudowana instalacja MBP posiadająca status
RIPOK,
- utworzone dwa Punkty Selektywnego Zbierania
Odpadów Komunalnych (PSZOK)
- spalanie odpadów w paleniskach domowych,
- powstawanie „dzikich” składowisk odpadów,
- niski poziom selektywnej zbiórki odpadów
niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia
odpadów komunalnych,
- słaba znajomość przepisów prawnych
w odniesieniu do gospodarki odpadami zarówno
przez wytwórców indywidualnych jak i podmioty
gospodarcze (w szczególności z sektora małych
i średnich przedsiębiorstw)
SZANSE
ZAGROŻENIA
- budowa nowych oraz rozbudowa istniejących
instalacji do zagospodarowania odpadów
(mniejsza ilość odpadów unieszkodliwianych
poprzez składowanie) w ramach Regionu
Gospodarki Odpadami Komunalnymi (RGOK),
- mniejsza ilość odpadów wprowadzanych
do środowiska w sposób niekontrolowany
(redukcja ilości „dzikich” składowisk odpadów)
- emisja zanieczyszczeń do powietrza (spalanie
odpadów),
- zanieczyszczenie gleb, wód, powietrza oraz
przyrody („dzikie” składowiska odpadów)
Wzrastające zapotrzebowanie na zakup różnorodnych produktów od lat przyczynia się do
stopniowego wzrostu jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów w przeliczeniu na
mieszkańca - przewiduje się, że w kolejnych latach tendencja ta nie ulegnie zmianie.
Z kolei usprawnianie wdrożonego nowego systemu gospodarowania odpadami przełoży się na
wzrost ilości odpadów komunalnych zbieranych w sposób selektywny, co można było
zaobserwować już w minionych latach:
- w 2012 r. - 21 409,4 Mg,
- w 2013 r. - 35 370,2 Mg,
- w 2014 r. - 55 258,3 Mg,
- w 2015 r. - 65 740,5 Mg.

97
Jednocześnie przyczyni się to do wzrostu poziomu odzysku i recyklingu odpadów (szczególnie
opakowaniowych) oraz do redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do
składowania.
Ponadto rozwój technologiczny instalacji do zagospodarowania odpadów umożliwi zwiększenie
stopnia odzysku i unieszkodliwiania innego niż składowanie odpadów.
5.8. Zasoby przyrodnicze.
5.8.1. Ochrona przyrody i krajobrazu.
Obszary prawnie chronione
Na terenie Miasta Wrocławia ustanowiono następujące formy ochrony przyrody:
 Park Krajobrazowy Dolina Bystrzycy
 Szczytnicki Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy
 Obszar Natura 2000
 Użytki ekologiczne
- Łacha Farna,
- dwa zbiorniki wodne wraz z otaczającym obszarem leśnym położnym na terenie Janówka,
- Obszar na terenie Nowej Karczmy.
 Pomniki przyrody.
5.8.1.1. Park Krajobrazowy Dolina Bystrzycy
Obszar ten położony jest w części południowo-zachodniej miasta, obejmuje swoim zasięgiem
obręby Ratyń i Jarnołtów i zajmuje powierzchnie 569 ha. Granice Parku w większości pokrywają
się z granicami Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk (SOO) Natura 2000 „Łęgi nad Bystrzycą”
PLH020103. W granicach miasta obszar obejmuje kompleks leśny, jakim jest Las Ratyński, oraz
kompleks łąk świeżych użytkowanych ekstensywnie związku (Arrhenatherion elatioris). Las
Ratyński swoje walory przyrodnicze zawdzięcza przede wszystkim bliskiemu sąsiedztwu rzeki
Bystrzycy, typ siedliskowy lasu został sklasyfikowany jako łęgi olszowo-jesionowe, drzewostany
lasu budują przede wszystkim jesiony wyniosłe (Fraxinus excelsior), olsza czarna (Alnus
glutinosa), dąb szypułkowy (Quercus robur), na obrzeżach lasów łęgowych stwierdzono
występowanie również ziołorośli okrajkowych, tzw. zarośli welonowych. Flora tego terenu bogata
jest w gatunki cenne objęte ochroną, takie jak: wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum),
śnieżyczka przebiśnieg(Galanthus nivalis). Na terenie lasu stwierdzono występowanie rzadkiego
gatunku śluzowca – siatecznicy okazałej (Brefeldia maxima). Łąki zlokalizowane na terenie parku
w granicach Wrocławia charakteryzują się występowaniem wielogatunkowej trawiastej darni,
w której udział mają takie gatunki, jak: kłosówka wełnista (Holcus lanatus), mietlica pospolita
(Agrostis capillaris), kostrzewa łąkowa (Festuca pratensis), wyczyniec łąkowy (Alopecurus
pratensis), kupkówka pospolita (Dactylis glomerata) i śmiałek darniowy (Deschampsia
caespitosa).Oprócz roślinności trawiastej ważną rolę odgrywają rośliny kwiatowe, które w okresie
kwitnienia tworzą wielobarwne kobierce. Na omawianym obszarze występują gatunki, takie jak:
koniczyna białoróżowa (Trifolium hybridum), koniczyna łąkowa (T. pratensis), koniczyna biała (T.
repens), wyka drobnokwiatowa (Vicia hirsuta), wyka ptasia (Vicia cracca), komonica zwyczajna
(Lotus corniculatus), groszek łąkowy (Lathyrus pratensis), mniszek lekarski (Taraxacum officinale
coll.), krwawnik pospolity (Achillea millefolium), dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum),
jaskier ostry (Ranunuculus acris), jastrun właściwy (Leucanthemum vulgare), świerzbnica polna
(Knautia arvensis), dzwonek rozpierzchły (Campanula patula), szelężnik mniejszy (Rhinanthus

98
minor). Ważnym siedliskiem występującym na omawianym obszarze są starorzecza Bystrzycy,
okolone roślinnością wodną i szuwarową manną mielec Glycera maxima, tatarakiem zwyczajnym
(Acorus calamus),rozmaitymi gatunkami turzyc (Carex sp.).Starorzecze jest dogodnym miejscem
rozmnażania się i bytowania dla wodnych gatunków owadów: jętek (Ephemeroptera), ważek
(Odonata), widelnic (Plecoptera),chrząszczy wodnych z rodziny pływakowatych (Dytiscidae),
kałużnicowatych (Hydrophilidae)i flisakowatych (Haliplidae). Starorzecze jest również cennym
siedliskiem dla płazów, m.in. kumaka nizinnego (Bombina bombina), traszki grzebieniastej
(Triturus cristatus),żaby trawnej (Rana temporaria),żaby moczarowej (Rana arvalis),żaby wodnej
(Rana esculenta),ropuchy szarej (Bufo bufo).W korycie rzeki Bystrzycy odnotowano występowanie
następujących gatunków ryb: okoni (Perca fluviatilis), płoci (Rutilus rutilus), kiełbi (Gobio gobio),
ciernika (Gasterosteus aculeatus), szczupaka (Esox Lucius), śliza (Barbatula barbatula)i sandacza
(Sander lucioperca) oraz leszcza (Abramis brama).
Awifauna terenu Parku Krajobrazowego „Dolina Bystrzycy” liczy aż 118 gatunków. Na terenie
Parku w granicach administracyjnych Wrocławia występują zięby (Fringilla coelebs),jaskółki
dymówki (Hirundo rustica),słowiki rdzawe (Luscinia megarhynchos),gąsiorki (Lanius
collurio),myszołowy (Buteo buteo),zaganiacze (Hippolais icterina),trznadle (Emberiza citrinella),
dzięcioły (Dendrocopus sp.),wilgi (Oriolus oriolus), kukułki (Cuculus canorus),sójki (Garrulus
glandarius), strzyżyki (Troglodytes troglodytes), pierwiosnki (Phylloscopus collybita),szpaki
(Sturnus vulgaris), sikory bogatki (Parus major),sikory modre (Cyanistes caeruleu)iwróble
domowe(Passer domesticus).
Ssaki tego terenu reprezentowane są przez duże gatunki ssaków kopytnych: sarny (Capreolus
capreolus) czy dzika (Sus strofa), mniejsze drapieżniki to lis (Vulpes vulpes),nietoperze, w tym
borowiec wielki (Nyctalus noctula).
5.8.1.2. Szczytnicki Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy
Obszar o wyjątkowych walorach przyrodniczo-kulturowych, położony w dzielnicach Bartoszowice,
Biskupin, Dąbie, Kowale, Opatowice, Plac Grunwaldzki, Sępolno, Strachocin, Swojczyce, Zacisze,
Zalesie. Na terenie tym znajdują się założenia przestrzenne o znaczeniu kulturowym: Hala Stulecia
Ogród Zoologiczny, Stadion Olimpijski z przyległymi terenami sportowymi (1926–1928), zespół
domów z wystawy „Mieszkanie i miejsce pracy” (WUWA, 1929 r.), Sępolno, modelowe rozwiązanie
osiedla–ogrodu z lat 20., Kąpielisko „Morskie Oko” oraz przyległe wzgórze widokowe z 1913 r.
Z początkiem lat XX w. park osiągnął najbardziej rozwiniętą postać jako reprezentacyjny zespół
parkowo-wystawowy Wrocławia, obejmując: rozległe tereny parkowe z Restauracją Szwajcarską;
pawilony i tereny wystawowe z 1913 r. z Halą Stulecia proj. Maxa Berga; ogrody historyczne
i specjalistyczne tematyczne oraz drewniany kościółek pozostały po ekspozycji sztuki cmentarnej.
Ważnym aspektami są willowe dzielnice (Biskupin, Sępolno, Zacisze, Zalesie) i obszary zieleni
miejskiej: park Wroni i park Szczytnicki (utworzony na bazie naturalnych lasów grądowych wraz
z systemem malowniczych cieków i rozlewisk wodnych). W parku Szczytnickim rośnie wiele
egzotycznych gatunków, a liczba taksonów drzew, krzewów i pnączy wynosi ok. 450. Park
osiągnął najbardziej rozwiniętą postać jako reprezentacyjny zespół parkowo–wystawowy
Wrocławia, obejmując: rozległe tereny parkowe pawilony i tereny wystawowe z 1913 r. proj. Maxa
Berga; ogrody historyczne i specjalistyczne tematyczne oraz drewniany kościółek pozostały po
ekspozycji sztuki cmentarnej; Szkolny Ogród Botaniczny; Ogród Japoński. Obszar ten jest cennym
siedliskiem gatunków chronionych zwierząt, takich jak: dzięcioł średni (Dendrocopus medius),
dzięcioł zielonosiwy (Picus canus), dziecioł czarny (Dryocopus martius), dzięcioł duży
(Dendrocopus major), dzięciołek (Dendrocopus minor), dzierzba gąsiorek (Lanius collurio),
muchołówka białoszyja (Ficendula albicollis), cierniówka (Sylvia communis), pustułka (Falco
tinnunculus), świergotek drzewny (Anthus trivialis), świerszczak (Locustella naevia), strumieniówka
(Locustella fluviatilis), łozówka (Acrocephalus palustris). W zespole wysp obserwuje się gatunki
nietoperzy, takie jak: nocek rudy (Myotis daubentonii), gacek brunatny (Plecotus auritus), mroczek
późny (Eptesicus serotinus), karlik większy (Pipistrellus nathusii), borowiec wielki Nyctalus
noctula), mopek (Barbastella barbastellus). Odnotowano tutaj występowanie innych drobnych
ssaków: wiewiórki pospolitej (Sciurus vulgaris), jeża zachodniego (Erinaceus europaeus), kreta
(Talpa europaea), ryjówki aksamitnej (Sorex araneus), rzęsorka rzeczka (Neomys fodiens).

99
5.8.1.3. Obszary Natura 2000
Grądy Odrzańskie
Obszar zlokalizowany jest w południowo-wschodniej części Wrocławia – w granicach miasta
zajmuje on powierzchnię 411,17 ha. Obejmuje obręby Strachocin, Wojnów, Opatowice. Obszar
utworzony został w celu ochrony takich gatunków ptaków, jak: kania ruda (Milvus milvus),
muchołówka białoszyja (Filicendula albicollis), dzięcioł średni (Dendrocopus medius),dzięcioł
zielonosiwy (Picus canus),gęś zbożowa (Anser fabalis). Z gatunków będących przedmiotem
ochrony w obszarze w granicach administracyjnych miasta Wrocławia (na terenie Lasu
Strachocińskiego) stwierdzono występowanie dzięcioła zielonosiwego, dzięcioła średniego,
muchołówki białoszyjej. Stan zachowania populacji tych gatunków został oceniono jako doskonały.
Dolina Widawy
Obszar w granicach administracyjnych Wrocławia (północno-zachodnia część miasta) zajmuje
powierzchnię ok. 855,11 ha. Swoim zasięgiem obejmuje obręby: Rędzin, Pracze Odrzańskie
i Świniary, w granicach obszaru znajduje się również kompleks Lasu Rędzińskiego. Najcenniejsze
płaty siedlisk przyrodniczych na terenie miasta Wrocławia występują wzdłuż rzeki Odry i Widawy.
Jest to siedlisko łąk selernicowych (Cnidion dubii). Siedlisko to występuje na prawym brzegu Odry
na wysokości Lasu Rędzińskiego – płat w postaci wąskiego pasa biegnie wzdłuż koryta rzeki i na
odcinku blisko 7 km zajmuje powierzchnię ok. 100 ha. Drugi płat leży na lewym brzegu Widawy
i zajmuje powierzchnię ok. 26 ha. Łąki selernicowe położone są w strefie bezpośrednich zalewów,
gdzie obserwuje się występowanie procesów aluwialnych. Siedlisko to charakteryzuje się
obecnością takich gatunków, jak: selernica żyłkowana (Cnidium dubium) i czosnek kątowaty (Alium
angulosum) oraz gatunków charakterystycznych dla siedlisk łąk zmiennowilgotnych, tj. krwiściągu
lekarskiego (Sanquisorba officinalis), olszewnika kminkolistnego (Selinum carvifolia), czarcikęsa
łąkowego (Succisa pratensis), sierpika barwierskiego (Seratula tinctoria), bukwicy zwyczajnej
(Betonica officinalis).
Na terenie Świniar znajduje się największy płat siedliska łąk świeżych Arrhetaherion elatioris. Płat
ten jest jednak silnie zdegenerowany. Siedliskiem leśnym zajmującym w granicach miasta
największą powierzchnię jest siedlisko łęgów dębowo-wiązowo-jesionowych (Ficario-Ulmetum).
Gatunkiem dominującym w siedliskach łęgowych na omawianym obszarze jest dąb szypułkowy
(Quercus robur),warstwa runa jest charakterystyczna dla tego typu siedlisk. Ważną rolę odgrywają
tutaj wiosenne geofity, w tym objęty ochroną gatunek śnieżyczka przebiśnieg (Glanthus nivalis).
Siedlisko grądów środkowo-europejskich i subkontynetalnych (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum)
tworzy mozaikę z siedliskiem łęgów dębowo-wiązowo-jesionowych, które w wyniku przesuszania
gleb oraz braku okresowych zalewów ulegają procesom grądowienia. Drzewostany grądowe
budują drzewostany z dominacją dębu, z domieszką grabu zwyczajnego (Carpinus betulus) i lipy
drobnolistnej (Tilia cordata).
W granicach miasta występują nieliczne płaty siedliska łęgu topolowego i topolowo-wierzbowego
(Salicetum albae, Populetum albae). Płaty te stanowią wąskie pasy położone przy samym korycie
Widawy na jej lewym brzegu. Dominującym gatunkiem w drzewostanie są wierzby (Salix sp.).
Znaczący udział mają tutaj wysokie byliny m.in. pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) czy mozga
trzcinowata (Phalaris arundinacea).
Obszar Natura 2000 „Dolina Widawy” ma bardzo duże znaczenie dla ochrony gatunków zwierząt
będących przedmiotem zainteresowania Unii Europejskiej. W obszarze stwierdzono występowanie
aż 22 gatunków zwierząt, z czego w granicach administracyjnych Wrocławia bytuje ok. 16 z nich.
Koryto Odry i jego najbliższe sąsiedztwo na wysokości Lasu Rędzińskiego, a także ujściowy
odcinek Bystrzycy chętnie zasiedla bóbr europejski (Castor fiber).Gatunek ten notowany jest także
na terenie użytku ekologicznego „Dwa zbiorniki wodne wraz z otaczającym obszarem leśnym na
terenie Janówka”. W korycie Widawy częściej spotykana jest wydra europejska (Lutra lutra),
chociaż bóbr także zasiedla siedliska w najbliższym sąsiedztwie omawianej rzeki.
W południowo-wschodniej części Lasu Rędzińskiego oraz w kompleksie leśnym pomiędzy ulicą
Pęgowską a Zalipie znajdują się miejsca bytowania traszki grzebieniastej (Triturus cristatus) oraz
kumaka nizinnego (Bombina bombina).
W korycie Odry stwierdzono występowanie czterech gatunków ryb wymienionych w Załączniku II
Dyrektywy Siedliskowej, są to: kiełb białopłetwy (Romanogobio albipinnatus), różanka (Rhodeus

100
sericeus), boleń (Aspius as pius) i koza (Cobitis taenia). W wodach Widawy występują natomiast
jedynie kozy i różanki.
Na terenie Wrocławia zlokalizowane są dwie najważniejsze populacje kozioroga dębosza
(Cerambyx cerdo) – w parku przypałacowym w Świniarach oraz w Lesie Rędzińskim. Na
omawianych terenach stwierdzono od kilkunastu do kilkudziesięciu zasiedlonych drzew. Drugi
znany gatunek saproksylicznych chrząszczy – pachnica dębowa (Osmoderma eremita) – na
terenie Wrocławia spotykany jest znacznie rzadziej; stanowisko notowane jest w okolicy ujścia
Bystrzycy do Odry przy Grobli Pilczycko-Prackiej. Na terenie Lasu Rędzińskiego zostało
stwierdzone jedyne stanowisko zgniotka cynobronowego (Cucujus cinnaberinus). Dolina Widawy
jest ważnym obszarem dla zachowania populacji barczatki kataks (Eriogaster catax).W granicach
administracyjnych Wrocławia gatunek ten występuje w zaroślach tarninowych wzdłuż Odry na
wysokości Nowej Karczmy, a także w na polanie w parku przypałacowym na Świniarach. Wzdłuż
koryta Widawy, na granicy miasta Wrocławia, występuje gatunek ważki – trzepla zielona
(Ophiogomphus cecilia). Nadrzeczne łąki z krwiściągiem lekarskim (Sanguisorba officinalis) są
siedliskiem motyli z rodziny modraszkowatych. Na terenie Wrocławia stwierdzono występowanie
dwóch gatunków z omawianej rodziny: modraszka nausitous (Phengaris nausithous) oraz
modraszka telejus (Phengaris teleius). Oba gatunki stwierdzone zostały na prawym brzegu
Bystrzycy w okolicy Nowej Karczmy naprzeciw oczyszczalni ścieków. Modraszek nausitous
ponadto notowany był na brzegu Odry w okolicy użytku ekologicznego „Dwa zbiorniki wodne wraz
z otaczającym obszarem leśnym na terenie Janówka".
Las Pilczycki
Teren znajduje się na brzegu Odry przy jazie Rędzin w części północno-wschodniej Obszaru
znajduje się niewielki (2,44 ha) płat łęgów wierzbowo-topolowo-olszowy (Salicetum, Populetum
albae, Fraxino-Alnenion). Stan zachowania siedliska został oceniony jako zły, drzewa są
w niezadowalającym stanie zdrowotnym, często pasożytuje na nich jemioła, warstwa podszytu jest
stosunkowo uboga, a runo miejscowo porasta inwazyjny, obcego pochodzenia, silnie ekspansywny
gatunek rdestowiec (Reynoutria sp.).
Z siedlisk nieleśnych znajdujących się w granicach obszaru wyróżniono siedliska łąkowe:
zbiorowisko łąk świeżych użytkowanie ekstensywnie związku Arrthenatherion elatioris oraz łąki
selernicowe (Cnidion dubii. Płat łąk selernicowych o powierzchni 1,34 ha zlokalizowany jest
w południowo-zachodniej części obszaru nad rzeką Ślęzą. Charakteryzuje się obecnością
gatunków wskaźnikowych dla tego typu łąk aluwialnych, m.in.: selernicy żyłkowanej (Cnidium
dubium), czosnku kątowatego (Alium angulosum), krwiściągu lekarskiego (Sanquisorba officinalis),
olszewnika kminkolistnego (Selinum carvifolia). Ponadto na terenie tym występują gatunki roślin
zielnych charakterystyczne dla łąk świeżych, m.in.: krwawnik pospolity (Achillea millefolium),
chaber łąkowy (Centaurea jacea), przywrotnik (Alchemilla sp.). Zbiorowisko łąk świeżych
użytkowanych ekstensywnie zlokalizowane jest na niezalesionym obszarze; jest to największe
siedlisko nieleśne w Obszarze i zajmuje powierzchnie 9,53% w południowo-zachodniej części
obszaru. Łąki położone są w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Ślęzy (na lewym brzegu). Łąki te
porośnięte są gatunkami roślin zielnych nawiązujących do związku Arrhenatherion elatioris, takich
jak: rajgras wyniosły (Arrhenatherum elatius), marchew zwyczajna (Daucus carota), przytulia
zwyczajna (Galium mollugo), krwawnik pospolity (Achillea millefolium), sporadycznie również
bodziszek łąkowy (Geranium pratense) i krwiściąg lekarski (Sanquisorba officinalis). Stan
zachowania siedliska oceniono jako zły, znaczny udział w tym siedlisku mają gatunki inwazyjne
i ekspansywne: nawłoć późna (Solidago gigantea), wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare),
trzcinnik piaskowy (Calamagrostis epigejos) oraz mozga trzcinowata (Phalaris
arundinacea).Występują one w roli dominantów, wpływając w znacznym stopniu na obniżenie
walorów siedliska.
Las Pilczycki jest również miejscem bytowania wielu gatunków zwierząt wymienionych
w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. W północno-wschodniej części obszaru na brzegu Odry
oraz jej starorzeczy, a także wzdłuż rzeki Ślęzy odnotowano występowanie bobra europejskiego
(Castor fiber). Szacunkowo na terenie obszaru występuje 1–2 rodziny bobrowe. Na terenie Lasu
Pilczyckiego gatunek ten znajduje znakomite warunki bytowe, drzewa i krzewy rosnące na
skarpach rzeki Odry, a jej zwłaszcza starorzeczy stanowią dobre miejsce żerowania. Dogodne
warunki bytowania znajduje również w Lesie Pilczyckim wydra (Lutra lutra),której występowanie

101
odnotowano na brzegu Odry i Ślęzy, brzegi obu omawianych rzek stanowią doskonałe, zasobne
w pokarm siedlisko. W granicach obszaru obserwuje się występowanie dwóch gatunków
nietoperzy: nocka łydkowłosego (Myotis dasycneme) (siedlisko tego gatunku stanowią wody rzeki
Odry wraz z dwoma zakolami oraz nadrzeczny pas na Odrą i Ślęzą w północnej części obszaru)
oraz mopka (Barbastella barbastellus) (jest to gatunek ściśle związany z siedliskami leśnymi).
Potencjalnym siedliskiem mopka jest cały teren leśny w Obszarze; na terenie Lasu Pilczyckiego
występuje wiele starych, dziuplastych drzew, które stanowią potencjalne kryjówki dla tego gatunku.
Starorzecza Odry okolone szuwarem trzcinowym stanowią potencjalne miejsce rozrodu dla dwóch
gatunków płazów wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, mianowicie traszki
grzebieniastej (Triturus cristatus) i kumaka nizinnego(Bombina bombina). Siedlisko łęgu, szuwary
i turzycowiska w pobliżu śluzy Rędzin są miejscem żerowania zarówno traszki grzebieniastej, jak
i kumaka nizinnego, ten ostatni wykorzystuje do żerowania także łąki i nieużytki przylegające
zlokalizowane przy ul. Ignuta, pomiędzy ogródkami działkowymi a Lasem Pilczyckim.
Z uwagi na fakt, że Las Pilczycki budują wielowiekowe drzewostany osiągające wiek nawet ponad
160 lat (dane Banku Danych o Lasach), jest on atrakcyjnym miejscem dla chrząszczy
saproksylofagicznych pachnicy dębowej (Osmoderma eremita) i kozioroga dębosza (Cerambyx
cerdo). Obszar ten jest ważny dla zachowania nieizolowanych, dużych populacji omawianych
gatunków w skali całego Dolnego Śląska. Szczególnie cenne enklawy dla tych chrząszczy to
szerokie (ok. 300 m) szpalery dębowe rosnące wzdłuż koryta Odry oraz pojedyncze rosnące
w rozproszeniu dęby wzdłuż koryta rzeki Ślęzy.
Las Pilczycki jest również ważnym obszarem ze względu na ochronę przelatki maturny (Hypodryas
maturna). Gatunek ten związany z jesionowymi drzewostanami może być spotykany na terenie
całego obszaru z uwagi na dominację Jesiona w wielu wydzieleniach leśnych. Populacja przeplatki
maturny w Obszarze szacowana jest na ok. tysiąc osobników.
W obszarze występują także siedliska:
– Czerwończyka nieparka (Lycaena dispar) – podmokłe obszary w obrębie siedlisk lasów
łęgowych w północno-wschodniej części obszaru, potencjalnym siedliskiem gatunku są także
zbiorowiska łąkowe na wschód od Autostradowej Obwodnicy Wrocławia (AOW);
– Modraszka telejusa (Phengaris teleius) –na siedlisku łąk selernicowych na zachód od AOW;
– Barczatki kataks (Eriogaster catax) – zarośla śliwy tarniny (Prusnus spinosa) rosnące wzdłuż
koryta Ślęzy.
Kumaki Dobrej
Obszar powstał w celu ochrony najcenniejszych walorów przyrodniczych rozmieszczonych wzdłuż
rzeki Dobrej pomiędzy Bartkowem a Dobrzeniem oraz pomiędzy Dąbrowicą a Pawłowicami.
Powierzchnia łączna obszaru wynosi 2094 ha.
Przedmiotami ochrony w obszarze są przede wszystkim gatunki płazów wymienione w Załączniku
II Dyrektywy Siedliskowej: traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) i kumak nizinny (Bombina
bombina). Obszar ważny jest również z uwagi na występowanie w jego granicach wielowiekowych
dębów (Quercus sp.), zasiedlonych przez chronione gatunki ksylofagicznych chrząszczy: pachnicę
dębową (Osmoderma eremita) i kozioroga dębosza (Cerambyx cerdo).
W granicach Wrocławia znajduje się jedynie niewielki fragment obszaru (około 7 ha),
zlokalizowany w północno-wschodniej części miasta. Teren ten nie przedstawia większych
walorów przyrodniczych, reprezentowany jest przez grunty o charakterze rolniczym.
Grądy w dolinie Odry
Obszar ten położony w części południowo-wschodniej Wrocławia, w granicach administracyjnych
miasta zajmuje teren o powierzchni ok. 882,2 ha. Położony jest widłach koryt dwóch rzek: Odry
(w części wschodniej obszaru) i Oławy (w części zachodniej). Rozpościera się pomiędzy
dzielnicami Księże Wielkie a Starachocin/Wojnów. Obszar obejmuje swoim zasięgiem m.in.: Las
Starachociński, Wyspę Opatowicką, tereny wodonośne Wrocławia. Pomiędzy Świątnikami a rzeką
Oławą zlokalizowane są liczne płaty łąk trzęślicowych, przy czym największy płat o powierzchni ok.
40 ha znajduje się pomiędzy rzeką Oławą a Groblą Opatowicką – Zachodnią. Najcenniejsze płaty
zlokalizowane są głównie na terenie tzw. wrocławskich pól wodonośnych. Siedlisko na terenie
miasta charakteryzuje się ogromną wartością przyrodniczą, według niepublikowanych danych
florystycznych na terenie tym odnotowano występowanie rzadkich gatunków roślin, takich jak:

102
goryczka wąskolistna (Gentiana pneumonanthe), kosaciec syberyjski (Iris sybirica), mieczyk
dachówkowaty (Gladiolus imbricatus). Licznie występują gatunki charakterystyczne dla siedlisk
zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych: przytulia północna (Galium boreale) oraz krwiściąg lekarski
(Sanguisorba officinalis). W dolinie rzeki Oławy występują płaty łąk świeżych użytkowanych
ekstensywnie Arrhetaherion elatioris. Największe powierzchnie łąk świeżych w całym Obszarze
znajdują się właśnie w granicach Wrocławia na terenach wodonośnych, gatunkami
charakterystycznymi występującymi na terenie tych łąk są gatunki typowe dla siedliska: rajgras
wyniosły (Arrhenatherum elatius) i wiechlina łąkowa (Poa pratensis) nadające łąkom walory
wizualne oraz kwitnące wczesnym latem byliny złocień właściwy (Leucanthemum vulgare),
koniczyna łąkowa (Trifolium pratense), groszek łąkowy (Lathyrus pratensis), dzwonek rozpierzchły
(Campanula patula) czy barszcz zwyczajny (Heracleum sphondylium). Starorzecza (Nympheion,
Potamion) charakteryzujące się wysokimi walorami przyrodniczymi znajdują się na terenie MPWiK
we Wrocławiu, mają bezpośrednie połączenie z korytem rzeki Oławy. Na prawym brzegu Odry
znajduje się siedlisko łęgowych lasów dębowo-wiązowo-jesionych (Ficario-Ulmetum) – Las
Strachociński. Jest to las z dominacją dębu szypułkowego (Quercus robur) w drzewostanie,
w runie natomiast można spotkać cenny gatunek geofitu śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus
nivalis).
W granicach Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk „Grądy w Dolinie Odry” występują także
cenne gatunki zwierząt o znaczeniu wspólnotowym. Siedliska bobra (Castor fiber) w obszarze
zlokalizowane są na terenie pól wodonośnych, a także w sąsiedztwie koryta Odry na wysokości
Lasu Strachocińskiego. W korycie rzeki Oława i jej bliskim sąsiedztwie na granicy Świątnik
i Opatowic występuje traszka grzebieniasta (Triturus cristatus). Na terenie obszaru Natura 2000 w
granicach miasta Wrocławia odnotowano występowanie dwóch gatunków ryb: bolenia (Aspius
aspius) (w korycie Dolnej Oławy na wysokości Bierdzan) i piskorza (Misgurnus fossilis)
(w starorzeczu Oławy na terenie pól wodonośnych). Stosunkowo liczna populacja kozioroga
dębosza notowana jest w Lesie Strachocińskim oraz na Wyspie Opatowickiej, na terenach
wodonośnych pomiędzy Bierdzanami a Opatowicami odnotowano występowanie licznej populacji
koziorga dębosza, a także pachnicy dębowej (Osmoderma eremita) –saproskylofagicznych
gatunków chrząszczy. Ponadto na łąkach terenów wodonośnych oraz w sąsiedztwie Lasu
Strachocińskiego (Łąka Czosnkowa) występują gatunki motyli z rodziny modraszkowatych
(Lycaenidae): modraszek telejus (Phengaris teleius), modraszek nausitous (Phengaris nausithous)
oraz czerwończyk nieparek (Lycaena dispar). Na Wyspie Opatowickiej występuje również
barczatka kataks (Eriogaster catax).
Łęgi nad Bystrzycą
Część obszaru położona na północno-zachodnich peryferiach miasta obejmuje swoim zasięgiem
obręby Jarnołtów i Ratyń oraz fragment Żernik, Jerzmanowa i Żar. Powierzchnia, zajmowana
przez omawiany obszar Natura 2000, wynosi ok. 485,7 ha. W granicach miasta znajduje się sześć
typów siedlisk wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej mianowicie:
– Grąd środkowoeuropejski i subkontyntentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), zajmuje on
powierzchnię ok. 29,16 ha;
– Łęgi wierzbowo-topolowo-jesionowo-olszowe (Salicetum, Populetum albae, Fraxino-
Alnenion),olsy źródliskowe, zajmują one powierzchnię 36,52 ha;
– Łąki świeże użytkowane ekstensywnie Arrhenatherion elatioris, zajmują one powierzchnię
38,37 ha;
– Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion), zajmują one powierzchnię ok. 52,47 ha;
– Lasy łęgowe dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario Ulmetum), zajmują one powierzchnię 5,33 ha;
– Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami Nympheion, Potamion,
zajmują one łącznie ok. 1,5 ha (dwa akweny).
W omawianym specjalnym obszarze ochrony siedlisk znajdującym się w granicach
administracyjnych miasta Wrocławia dogodne miejsce bytowania znajduje osiem gatunków
zwierząt, będących przedmiotem zainteresowania Unii Europejskiej: nocek duży (Myotis myotis),
który bytuje na terenie lasu łęgowego, bóbr (Castor fiber) i wydra (Lutra lutra), dla których
dogodnym siedliskiem bytowania są brzegi rzeki Bystrzycy, traszka grzebieniasta (Triturus
cristatus) i kumak nizinny (Bombina bombina) – podmokłe tereny przyległe do rzeki Bystrzycy wraz
ze zbiornikami wodnymi w jej sąsiedztwie są miejscem rozrodu i bytownia tych płazów – oraz

103
rzadkie, chronione motyle przelatki maturny (Euphydryas maturna) i modraszki telejusa
i nausitousa (Phengaris teleius, P. nausithous), które bytują w mieszanych lasach oraz
śródleśnych łąkach na granicy miasta (na wysokości Lutyni).
5.8.1.4. Użytki ekologiczne
Łacha Farna
Jest to obszar położony peryferycznie w zachodnio-północnej części miasta Wrocławia – obręb
Pracze Odrzańskie w rejonie ulicy Janowskiej. Zajmuje on powierzchnię 1,8 ha oraz pas okalający
zbiornik o szerokości 15 m. Konieczność utworzenia użytku ekologicznego wynika z występowania
na tym terenie starorzecza Odry o silnie zróżnicowanej linii brzegowej, okolonego gęstym
drzewostanem grądowym z przewagą dębu szypułkowego (Quercus robur), lipy drobnolistnej(Tilia
cordata) i jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior). Lasy tego terenu charakteryzują się dużymi
walorami przyrodniczymi i odnotowano występowanie w nich gatunków chronionych, takich jak
sromotnik bezwstydny (Phallus impudicus). Tafla wody pokryta jest głównie rzęsą drobną (Lemna
minor), stwierdzono tutaj także występowanie rzadkiego zespołu roślinności Ceratophylletum
submersi z jedynym we Wrocławiu i jego najbliższej okolicy stanowiskiem rogatka krótko
szyjkowego (Ceratophyllum submersum). Obszar ten jest również ostoją ptactwa, m.in. gatunków
wodno-błotnych: perkoza dwuczubego (Podiceps cristatus), łyski (Fulica atra), mewy śmieszki
(Larus ridibundus), trzcinniczka (Acrocephalus scirpaceus), potrzosa (Emberiza schoeniclus) i
łabędzia niemego(Cygnus olor) oraz zwierzyny płowej.
Dwa zbiorniki wodne wraz z otaczającym obszarem leśnym położnym na terenie Janówka,
Obszar położony w części północno-zachodniej miasta w okolicy Janówka w odległości 220 m
w linii prostej od użytku „Łacha Farna”. Większy zbiornik o charakterze starorzecza z otaczającym
terenem o łącznej ok. 7,4 ha porośnięty jest grążelem żółtym (Nuphar lutea) i grzybieniami białymi
(Nymphaea alba) (grzybienie objęte są ochroną częściową). Ponadto występują inne rośliny
wodne: osoka aloesowata (Stratiotes aloides), żabiściek pływający (Hydrocharis morsus-ranae),
rdest ziemnowodny (Polygonum amphibium), rdestnica pływająca (Potamogeton natans). Drugi
zbiornik jest wypłyconym akwenem, którego lustro jest całkowicie porośnięte rzadkim i chronionym
gatunkiem wodnej paproci – salwinią pływającą (Salvinia natans). Oba zbiorniki okolone są
cennym zbiorowiskiem leśnym o charakterze grądu, w którym odnotowano występowanie konwalii
majowej (Convallaria majalis) i sromotnika bezwstydnego (Phallus impudicus). Obszar jest również
cennym miejscem schronienia ptaków wodnych: perkoza dwuczubego (Podiceps cristatus),
łabędzia niemego (Cygnus olor), kaczki krzyżówki (Anas platyrhynchos), łyski (Fulica atra), mewy
śmieszki (Larus ridibundus), trzcinniczka (Crocephalus scirpaceus) czy potrzosa (Emberiza
schoeniclus).
Obszar na terenie Nowej Karczmy.
Obszar ten położony jest na peryferiach miasta w obrębie Pracze Odrzańskie (w północno-
zachodniej jego części). Obszar obejmuje dwa zbiorniki wodne: starorzecze i zbiornik w wyrobisku
po wydobyciu piasku wraz z okalającym je terenem leśnym, zajmuje on powierzchnię 12,3 ha. Na
terenie użytku stwierdzono występowanie cennych gatunków roślin: rzadkiej paproci wodnej
salwinii pływającej (Salvinia natans), grążela żółtego (Nuphar lutea) czy konwalii majowej
(Convallaria majalis). W granicach obszaru stwierdzono stępowanie aż 64 gatunków ptaków,
w tym gatunki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej – dzięcioła (Dendrocopus medius) czy
gąsiorka (Lanius collurio). Teren ten powołany został w 2004 r. i objęty jest ochroną przede
wszystkim ze względu na ochronę miejsc rozrodu batrachofauny: kumaka nizinnego (Bombina
bombina), rzekotki drzewnej (Hyla arboreta), żaby zielonej (Rana esculentacomplex) i ropuchy
zielonej (Bufo viridis).

104
Rysunek 1. Obszary chronione na terenie Miasta Wrocławia
Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, opracowanie własne.

105
5.8.1.5. Pomniki przyrody
Na podstawie ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst
jednolity Dz. U. 2015 r., poz. 1651 ze zm.) pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody
żywej i nieożywionej lub ich skupiska, o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej,
historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je
wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych lub obcych,
źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.
Na terenie Miasta Wrocławia znajduje się obecnie 108 pomników przyrody.
Tabela 36. Wykaz pomników przyrody na terenie Miasta Wrocławia.
Lp
Nr rejestru
wojewódzkiego
Obiekt Podstawa prawna
1.
2282
Grupa trzech dębów szypułkowych (Quercus
robur).
Decyzja Nr 9/53 z dnia 16.02.1953 r.
2.
2283
Aleja 16 dębów szypułkowych obecnie 15 szt.
- (Quercus robur).
Rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego z
dnia 19 kwietnia 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Dol.
Nr 69 z dnia 6 maja 2002 r. poz. 1321)
3.
2284 Jarząb brekinia (Sorbus torminalis).
Rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego z
dnia 19 kwietnia 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Dol.
Nr 69 z dnia 6 maja 2002 r. poz. 1321)
4. 2285 Kasztan jadalny (Castanea sativa). Decyzja Nr 9/76 z dnia 17.02.1976 r.
5. 2286 Aleja 10 dębów szypułkowych (Quercus robur Decyzja Nr 4/53 z dnia 16.02.1953 r.
6.
2287
"Dąb Jana Stanki"
Dąb szypułkowy (Quercus robur).
7.
2288
"Dąb Dziadek"
Dąb szypułkowy (Quercus robur). Decyzja Nr 2/53 z dnia 16.02.1953 r.
8.
2289
"Dąb Piotra Włosta"
Dąb szypułkowy (Quercus robur).
9. 2290 Dąb szypułkowy „Paweł” (Quercus robur). Decyzja Nr 32/76 z dnia 05.10.1976 r.
10. 2291 Dąb szypułkowy (Quercus robur). Decyzja Nr 2/76 z dnia 06.02.1976 r.
12. 2293 Platan klonolistny (Platanus x acerifolia). Decyzja Nr 28/80 z dnia 11.12.1980 r.
13.
2294
Grupa ośmiu dębów szypułkowych (Quercus
robur).
14.
2295
Tulipanowiec amerykański (Liriodendron
tulipifera).
15.
2296
Grupa dwóch miłorzębów dwuklapowych
(Ginkgo biloba).
16. 2297 Dadoxylon rhodesnum Decyzja Nr 12/76 z dnia 17.02.1976 r.
17.
2298 Dadoxylon schrolionum grupa 22
skamieniałych pni
18. 2299 Platan klonolistny (Platanus x acerifolia). Decyzja Nr 5/74 z dnia 16.04.1974 r.
19. 2300 Platan klonolistny (Platanus x acerifolia Decyzja Nr 6/74 z dnia 16.04.1974 r.
20.
2301
Grupa 4 drzew-Buk zwyczajny
(Fagus sylvatica).
Decyzja Nr 3/74 z dnia 16.04.1974 r. Zmiana
Decyzji Nr 3/74 z kwietnia 1974r. Na
podstawie art. 155 k.p.a. Wojewody
Wrocławskiego znak O.Ś.V.6130/98/94
21.
2302
Skrzydłorzech kaukaski (Pterocarya
fraxinifolia).
22.
2303
Grupa 6 dębów szypułkowych (Quercus
robur).
23. 2304 Grupa 8 cisów pospolitych (Taxus baccata).. Decyzja Nr 1/74 z dnia 16.04.1974 r.

106
24.
2305 Grupa dwóch sosen czarnych (Pinus nigra).
Decyzja z dnia 13.12.1994 r. Decyzja
Wojewody Wrocławskiego
26.
2307
"Dąb Jan Dzierżoń"
Dąb szypułkowy (Quercus robur). .
27.
2308
Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis).
Zdrowy, froma dwupniowa
Uchwała Nr LXXIII/469/93 Rady Miejskiej
Wroclawia z dnia 27.11.1993 r. Biuletyn
Urzędowy Rady Miejskiej Wrocławia z dnia
30 grudnia 1993 r. Nr 14 poz. 137
28.
2309
robur)..
Uchwała Nr XII/133/95 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 21.04.1995 r. Biuletyn
Urzędowy RMW z 28 kwietnia 1995 r. Nr 5
poz. 96
29.
2310
Kasztanowiec pospolity (Aesculus
hippocastanum,
Urzędowy RMW z 30 września 1999 r. Nr 8
poz. 377
30.
2311
Cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera
'Squarrosa').
poz.379
31.
2312 Grupa 4 wiązów szypułkowych (Ulmus laevis).
poz. 380
32.
2313 Cypryśnik błotny (Taxodium distichum).
Uchwała Nr XXV/833/00 Rady Miejskiej
Urzędowy RMW z 7 listopada 2000 r. Nr 9
poz. 327
33.
2314 Platan klonolistny (Platanus x acerifolia).
poz. 326.
34.
2315 Buk zwyczajny (Fagus sylvatica).
poz. 328.
35.
2316
Dąb błotny (Quercus palustris.
Wrocławia z dnia 19.10.2000 r.Biuletyn
poz. 329.
36.
2317 Dąb szypułkowy (Quercus robur).
poz.330.
37.
poz. 331.
38.
poz. 332.
39.
2320 Lipa Maksimowicza (Tilia maximowicziana).
Uchwała Nr XXXII/1007/01 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 19.04.2001r. Dziennik
Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1609

107
40.
2321 Lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos).
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1610
41.
2322 Wiąz szypułkowy (Ulmus laevis)..
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1611
42.
2323 Platan klonolistny (Platanus acerifolia).
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1612
43.
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1613
44.
2325 Wiąz szypułkowy (Ulmus laevis).
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1614
45.
2326 Lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos).
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1615
46.
2327
Tulipanowiec amerykański (Liriodendron
tulipifera)..
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1616
47.
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1617
48.
2329 Platan klonolistny (Platanus x acerifolia
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1618
49.
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1619
50.
5.10.2001 r.Nr 126 poz. 1620
51.
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1621
52.
5.10.2001 r. Nr 126 poz. 1622
53.
2334 Miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba)..
Uchwała Nr XXXIX/1193/01 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 28.09.2001 r. Dziennik
24.10.2001 r. Nr 137 poz. 1757
54.
2335 Miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba).
24.10.2001 r. Nr 137 poz. 1748

108
55.
2336 Wiązowiec zachodni (Celtis occidentalis).
24.10.2001 r. Nr 137 poz. 1749
56.
24.10.2001 r. Nr 137 poz. 1750
57.
2338
Grupa 10 platanów klonolistnych (Platanus x
acerifolia).
24.10.2001 r. Nr 137 poz. 1751
58.
24.10.2001 r. Nr 137 poz. 1752
59.
2340 Platan klonolistny (Platanus x acerifolia
24.10.2001 r. Nr 137 poz. 1753
60.
24.10.2001 r. Nr 137 poz. 1754
61.
2342 Cis pospolity (Taxus baccata).
24.10.2001 r. Nr 137 poz. 1755
62.
24.10.2001 r.Nr 137 poz. 1756
63.
24.10.2001 r.Nr 137 poz. 1757
64.
2345 Bluszcz pospolity (Hedera helix)..
Uchwała Nr X/199/03 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 12.06.2003 r.Dziennik
25.07.2003 r. Nr 117 poz. 2123
65.
2346
Dąb szypułkowy „Przewodnik” (Quercus
robur).
25.07.2003 r. Nr 117 poz. 2123. Uchwała Nr
LVI/3323/06 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia
05.10.2006 r.
66.
2347
Cyprysik Lawsona (Chamaecyparis
lawsoniana).
25.07.2003 r. Nr 117 poz. 2123.
67.
2348
robur).
25.07.2003 r. Nr 117 poz. 2123
68.
2349 Wiąz górski (Ulmus glabra).
25.07.2003 r. Nr 117 poz. 2123

109
69.
2350
robur).
25.07.2003 r. Nr 117 poz. 2123
70.
2351 Lipa drobnolistna (Tilia cordata).
25.07.2003 r. Nr 117 poz. 2123
71.
2352 Cis pospolity (Taxus baccata).
25.07.2003 r. Nr 117 poz. 2123
72.
2353 Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis).
25.07.2003 r. Nr 117 poz. 2123
73.
2354
Cyprysik Lawsona (Chamaecyparis
lawsoniana).
25.07.2003 r. Nr 117 poz. 2123
74.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
75.
27.08.2004 r. Nr 160, poz. 2782
76.
27.08.2004 r. Nr 160, poz. 2782
77.
2359 Grab pospolity (Carpinus betulus).
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
78.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
79.
2361 Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior).
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
80.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
81.
2363 Dąb szypułkowy (Quercus robur)..
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
82.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
83.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782

110
84.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
85.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
86.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
87.
2369
robur).
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
88.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
89.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
90.
27.08.2004 r. Nr 160 poz. 2782
91.
Uchwała Nr LVII/3369/06 Rady Miejskiej
Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 24
listopada 2006 r. Nr 247 poz.3674
92.
listopada 2006 r. Nr 247 poz.3675.
93.
2376
Bluszcz pospolity (Hedera helix. Wspina się
po dębie szypułkowym.)
24.11.2006 r. Nr 247 poz. 3676
94.
2377
Grupa 8 sofor japońskich (Sophora japonica
L.).
Uchwała Nr XVI/467/07 Rady Miejskiej
stycznia 2008 r. Nr 16 poz. 270.
95.
2378 Sosna wejmutka (Pinus strobus L.).
Uchwała Nr XVI/467/07 Rady Miejskiej
stycznia 2008 r. Nr 16 poz.270.
96.
2379 Dąb szypułkowy (Quercus robur)
Uchwała Nr XXIX/1005/08 Rady Miejskiej
lutego 2009 r. Nr 13 poz.374.
97.
Uchwała Nr XXIX/1004/08 Rady Miejskiej
lutego 2009 r. Nr 13 poz.373.
98.
2381 Lipa srebrzysta (Tilia tomentosa).
Uchwała Nr XLII/1308/09 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 3 grudnia 2009 r. Dziennik
grudnia 2009 r. Nr 225 poz. 4352.

111
99.
2382 Topola czarna (Populus nigra).
grudnia 2009 r. Nr 225 poz. 4352.
100.
grudnia 2009 r. Nr 225 poz. 4352.
101.
2384 Wiązowiec zachodni (Celtis occidentalis).
grudnia 2009 r. Nr 225 poz. 4352.
102.
grudnia 2009 r. Nr 225 poz. 4350.
103.
2386 Buk pospolity (Fagus sylvatica).
grudnia 2009 r. Nr 225 poz. 4351.
104.
"Uchwała Nr LV/1689/10 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 14 października 2010 r.(Dz.
Urz. Woj. Dol. Nr 210 z dnia 10.11.2010 r.,
poz. 3258, Biuletyn Urzędowy RM Wrocławia
z 2010 r. Nr 9 poz. 349.)
105.
2388
Grujecznik japoński (Cercidyphyllum
japonicum) posusz w koronie do 20%
Uchwała Nr XVIII/359/11 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 17 listopada 2011 r.(Dz.
poz. 4450), Biuletyn Urzędowy RM
Wrocławia z 2011 r. Nr 10 poz. 389.)
106.
2389
grupa dwóch Leszczyn tureckich (Corylus
colurna) ,drzewa zdrowe
Uchwała Nr XVIII/360/11 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 17 listopada 2011 r.(Dz.
poz. 4451), Biuletyn Urzędowy RM
Wrocławia z 2011 r. Nr 10 poz. 390.)
107.
2390
Platan klonolistny (Platanus xhispanica
Acerifolia).
Uchwała Nr XXXI/682/12 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 13.09.2012 r.Biuletyn
Urzędowy RM Wrocławia z 2012 r. poz. 259)
108.
2391 Platan klonolistny (Platanus xhispanica
‘Acerifolia’)
Uchwała Nr XLVI/1091/13 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 27.06.2013 r.(Dz. Urz. Woj.
Dol. z 2013 r.poz. 4224), Biuletyn
Urzędowy RM Wrocławia z 2013 r. poz. 271.)
Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2016 r.
5.8.1.6. Zieleń miejska
Tereny zieleni miejskiej Wrocławia obejmują grunty leśne, parki, zieleńce, promenady, bulwary,
ogrody botaniczny i zoologiczny, cmentarze, ogródki działkowe, a także zieleń towarzyszącą
ulicom, placom, budynkom, obiektom przemysłowym. Udział terenów zieleni w granicach miasta w
latach 2013–2015 obrazuje tabela sporządzona przez Zarząd Zieleni Miejskiej we Wrocławiu
(ZZM):
Tabela 37. Powierzchnia zieleni miejskiej w latach 2013–2015 w zarządzie ZZM.
2013 2014 2015
Parki 559,36 557,90 557,66
Ulice 506,37 513,79 513,79
Lasy 901 914 930
Zieleńce 117,07 117,75 118,88

112
Zieleń tymczasowa i nieurządzona 78,66 78,66 83,30
Suma 2389,99 2396,52 2402,05
Źródło: Zarząd Zieleni Miejskiej we Wrocławiu, 2016 r.
Tabela 38. Powierzchnia zieleni miejskiej w latach 2013–2015 według GUS.
2013 2014 2015
Parki spacerowo – wypoczynkowe 819,47 828,28 820,89
Zieleńce 129,64 130,33 132,75
Zieleń uliczna 508,20 547,26 547,61
Tereny zieleni osiedlowej 452,90 446,71 497,77
Parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej 1 402,01 1 405,32 1 448,41
Cmentarze 141,17 141,17 141,17
Lasy gminne 884,84 896,49 912,43
Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych.
Rysunek 2. Lokalizacja parków na terenie Miasta Wrocławia
Źródło: Urząd Miejski Wrocław
Największy udział w powierzchni terenów zieleni miejskiej mają, będące wizytówką Wrocławia,
parki oraz lasy komunalne. Na terenie Wrocławia jest 45 parków, które łącznie obejmują
powierzchnię 559,29 ha. Najbardziej wartościowe pod względem przyrodniczym i ekologicznym
scharakteryzowano poniżej.
Promenada Staromiejska
Stanowi historyczny układ parkowy o powierzchni ok. 20 ha, tworzący pierścień wokół Starego
Miasta, pierwszy w pierścieniowo-klinowym systemie zieleni miejskiej. Stanowią go dwie aleje
spacerowe, biegnące równolegle do fosy miejskiej i Odry, obsadzone 3–4 rzędami drzew.
Promenada powstała w wyniku przekształcenia terenów pofortyfikacyjnych w 1807 r. Jest jedną
z najstarszych promenad w Europie i wpisana została do rejestru zabytków. Początkowo
drzewostan Promenady stanowiły topole. W latach 20. XIX w. zastąpiono je lipami, wiązami,
klonami jarzębami. W czasach swojej świetności Promenada Staromiejska nazywana była
zielonym salonem miasta. Najbardziej atrakcyjną, pod względem przyrodniczym, jej cześć stanowi
ogród w obrębie Teatru Lalek. Rosną tu wiekowe platany (Platanus x hispanica) i egzotyczne

113
gatunki drzew: tulipanowce (Liriodendron tulipifera), katalpy (Catalpa bignonioides) i pomnikowe –
wiązowiec (Celtis occidentalis) oraz miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba) (2 szt.).
Park Stanisława Tołpy
Obejmuje powierzchnię 8,96 ha pomiędzy ulicami Nowowiejską, Kardynała Stefana Wyszyńskiego
i Bolesława Prusa. Powstał jako park miejski o charakterze krajobrazowym w latach 1905–1907
i posiada wszystkie elementy charakterystyczne dla tego typu założeń parkowych: staw
z wysepką, sztuczne wzniesienie i trawiaste polany. Staw parkowy jest pozostałością odnogi Odry,
której fragmentem jest również staw na terenie Ogrodu Botanicznego. Drzewostan parku budują
przede wszystkim: lipa drobnolistna, klon zwyczajny, jawor, platan klonolistny, leszczyna turecka,
grab pospolity, topola szara, wierzba biała i świerk pospolity. Krzewy reprezentują cis pospolity
oraz jałowiec pośredni. Szczególnie cenne są ponad stuletnie buki form zwisłej (Fagus silvatica
‘Pendula’) oraz stożkowej (Fagus silvatica ‘Fastigiata’), a ponadto pochodzące z Ameryki
Północnej żółtlica pomarańczowa (Maclura pomifera) oraz strączyn żółty (Cladrastis lutea).
Park Szczytnicki
Najstarszy i największy park Wrocławia zajmujący powierzchnie ok. 103,4 ha. Znajduje się na
Wielkiej Wyspie, w miejscu włączonej w 1868 r. w obręb miasta dawnej malowniczej wsi
Szczytniki. Park Szczytnicki jest obszarem o ogromnej wartości dendrologicznej, występuje tutaj aż
450 taksonów drzew, krzewów i pnączy. Część, w rejonie obecnego mostu Szczytnickiego,
urządzona jest w stylu angielskim; jest to najstarszy fragment parku. Pozostała część ma charakter
krajobrazowy. W latach 1909–1912, w związku z Wystawą Stulecia z 1913 r., założono na terenie
parku Ogród Japoński jako część Wystawy Sztuki Ogrodniczej. Projektantem był japoński ogrodnik
Mankichi Arai. Zachowały się w parku miejsca wykazujące cechy naturalności, gdzie występują
zubożałe grądy wraz z charakterystycznym dla łęgów i grądów runem. Na terenie parku rośnie
wiele okazałych dębów szypułkowych (Quercus rober), objętych ochroną pomnikową: aleja
dwustuletnich dębów, trzystuletni dąb „Jana Stańki”, Ponadto rosną tu pomnikowe: jarząb brekinia
(Sorbus torminalis), kasztan jadalny (Castanea sativa). Park Szczytnicki, obok Ogrodu
Botanicznego, to najcenniejszy pod względem dendrologicznym obszar Wrocławia. Drzewostan
obfituje w gatunki egzotyczne. Ciekawostką dendrologiczną są cypryśniki błotne (Taxodium
distichum) z charakterystycznymi korzeniami oddechowymi (pneumatoforami), rosnące wzdłuż
stawu. Teren dawnego Szkolnego Ogrodu Botanicznego przy ul. M. Kopernika jest skupiskiem
historycznych nasadzeń drzew egzotycznych, wymienić tu należy chociażby takie, jak:
chmielograb japoński (Ostrya japonica), klon francuski (Acer monspessulanum), kłęk kanadyjski
(Gymnocladus dioica), ambrowiec amerykański (Liquidambar styraciflua), ośnieża karolińska
(Halesia carolina), oczar wirginijski (Hamamelis virginina), tulipanowiec amerykański (Liriodendron
tulipifera), miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba). Ponadto na terenie parku występują duże
skupiska różaneczników i azalii o wymiarach pomnikowych. Park Szczytnicki tworzy siedliska dla
wielu gatunków zwierząt, w tym rzadkich, jak gniazdujący dzięcioł zielonosiwy. Na terenie parku
występują drapieżne ptaki: myszołów, przelotnie jastrząb i krogulec, oraz drapieżne ssaki – kuna
domowa i lis.
Cenne, posiadające wartość pomnikową dęby szypułkowe (Quercus robur) rosną również
w bliskim sąsiedztwie parku: dąb „Jana Dzierżonia” zlokalizowany jest przy ul. Kazimierza Bartla,
a dąb „Dziadek” przed budynkiem Ośrodka Szkoleniowego Państwowej Inspekcji Pracy im. Prof.
Jana Rosnera we Wrocławiu.
Park Wschodni (Ostpark)
Założony w latach 20. XX w. w rejonie osiedla Księże Małe na dwóch wyspach pomiędzy
odnogami rzeki Oławy – Dolnej i Górnej. Oprócz Oławy przez park przebiega kilka mniejszych,
nienazwanych cieków. Jest to park o charakterze krajobrazowym. Podczas jego budowy starano
się odtworzyć pierwotną roślinność nadrzecznych terenów. Nasadzono olchy, dęby błotne
i wierzby, a także trawy i byliny błotne, występujące na nadrzecznych łąkach. Obecnie drzewostan
budują przede wszystkim: olchy (Alnus glutinosa), dąb (Quercus robur), klon polny (Acer
campestre), jesion wyniosły (Fraxinus excelsior). Z gatunków egzotycznych występują: dąb błotny
(Quercus palustris), skrzydłorzech kaukaski Pterocarya fraxinifolia, brzoza papierowa Betula
papyrifera. Na łąkach rosną m.in. firletka poszarpana (Lychnis flos-cuculi), wyczyniec łąkowy

114
(Alopecurus pratensis), bodziszek łąkowy (Geranium pratense), krwiściąg lekarski (Sanguisorba
officinalis), chaber łąkowy (Centaurea jacea). W korycie Oławy występują kwitnące grążele żółte
(Nuphar lutea). Obecność licznych cieków, rozlewisk i terenów podmokłych sprawia, że na terenie
parku można spotkać wiele ptaków związanych ze środowiskiem wodnym oraz płazów np. żabę
jeziorową i rzekotkę.
Park Brochowski
Najstarszy zabytkowy park Wrocławia zlokalizowany w południowej części miasta. Zajmuje
powierzchnię ok. 7,5 ha. Stanowi typowe XVIII-wieczne założenie pałacowo-ogrodowe, kwaterowe,
typu francuskiego, z rzeźbami ogrodowymi, zielonym labiryntem grabowym, oranżerią oraz
egzotycznymi roślinami. Drzewostan budują: buki, lipy i dęby oraz drzewa iglaste – świerk (Picea
abies), sosna czarna (Pinus nigra), sosna wejmutka (Pinus strobus) i daglezja zielona
(Pseudotsuga menziesii). Wiekowe drzewa – wiąz szypułkowy (Ulmus laevis), lipa szerokolistna
(Tilia platyphyllos) i lipa Maksimowicza (Tilia maximowicziana) –są pomnikami przyrody.
Park Południowy
Zlokalizowany jest w dzielnicy Krzyki w południowej części miasta zajmuje powierzchnię 25,8 ha
i stanowi integralną część pierścieniowo-klinowego układu zieleni Wrocławia. Park Południowy
figuruje w rejestrze zabytków jako przykład XIX-wiecznej sztuki ogrodowej. W przeciwieństwie do
innych parków miasta, założonych na terenach pierwotnie leśnych, utworzono go w latach 1892–
1897 od podstaw jako element planowanego, przestrzennego rozwoju miasta. Został
zaprojektowany w stylu krajobrazowym. Dendroflora charakteryzuje się bogactwem gatunków
i odmian drzew parkowych, w tym egzotycznych i rzadkich. Oprócz dębów, lip i buków rosną na
terenie parku m.in. dwa okazałe cypryśniki błotne (Taxodium distichum), orzesznik pięciolistkowy
(Carya opata), wiekowe platany klonolistne (Platanus x hispanica), buk pospolity odmiany zwisłej
(Fagus sylvatica ‘Pendula’), dąb szypułkowy odmiany kolumnowej (Quercus robur ‘Fastigiata’),
klon bałkański (Acerheldreichii), kasztan jadalny (Castanea sativa), orzech czarny (Juglansnigra),
orzesznik siedmiolistkowy (Caryalaciniosa), orzesznik pięciolistkowy (Caryaopata), grójecznik
japoński (Cercidyphyllumjaponicum), kasztanowiec biały ‘Digitata’ (Aesculus hippocastanum
‘Digitata’), klon tatarski (Acer tataricum), lipa krymska (Tilia x euchlora), surmia bignoniowa
(Catalpabignonioides), magnolia pośrednia (Magnolia x soulangeana), iglicznia trójcierniowa
(Gleditsia triacanthos), lipa amerykańska (Tilia americana), brzoza papierowa (Betula papyfiera),
tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera), skrzydłorzech kaukaski (Pterocarya
fraksinifolia).
Park Kleciński
Zajmuje powierzchnię 3,8 ha w południowej części miasta, w dzielnicy Krzyki. Został
zaprojektowany jako park krajobrazowy z elementami sztuki ogrodowej. Pierwotnie był prywatnym
parkiem przypałacowym. Przedstawia dużą wartość dendrologiczną z uwagi na bardzo cenny,
ponad dwustuletni drzewostan. Rosną na terenie parku głównie drzewa liściaste, a najcenniejszy
drzewostan obejmuje tereny wzdłuż rzeki Ślęzy, stanowiącej północno-wschodnią granicę.
Osobliwościami dendrologicznymi są grupy dębów szypułkowych (Quercus robur), w tym
o wymiarach pomnikowych, okazałe platany klonolistne (Platanus x hispanica), a także egzotyczne
gatunki, takie jak: wiązowiec zachodni (Celtis occidentatlis), kłęk kanadyjski (Gymnocladus
dioicus), miłorząb japoński (Gingko biloba).
Park Grabiszyński
Powstał w miejscu zlikwidowanej nekropolii – zespołu cmentarzy Grabiszyńskich, z których
najstarszy cmentarz Grabiszyński I założono w 1867 r. Obejmuje on powierzchnię 60 ha, a jego
drzewostan budują ponadstuletnie drzewa, z których wiele ma wymiary pomnikowe. Rosną na
terenie parku: lipa drobnolistna (Tiliacordata), lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos), dąb
szypułkowy (Quercusrobur), iglicznia trójcierniowa (Gleditsia tracanthos), dąb czerwony (Quercus
rubra), grab pospolity (Carpinusbetulus), topola czarna odmiany włoskiej (Papulusnigra ‘Italica’),
kasztanowiec biały (Aesculushippocastanum), wiąz szypułkowy (Ulmuslaevis), klon pospolity
(Acerplatanoides), klon polny (Acercampestre), klon jawor (Acerpseudoplatanus), brzoza
brodawkowata (Betulapendula), buk pospolity (Fagussylvatica), głóg jednoszyjkowy

115
(Crataegusmonogyna). Z iglaków występują: cyprysik Lawsona (Chamaecyparislawsoniana),
cyprysik groszkowy (Chamaecypris pisifera), daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii), modrzew
europejski (Larixdecidua), świerk pospolity (Picea abies), żywotnik zachodni (Thujaoccidentalis),
jodła pospolita (Abiesalba), jodła kalifornijska (Abiesconcolor), cis pospolity (Taxusbaccata), choina
kanadyjska (Tsugacanadensis).
Park Zachodni
Znajduje się w rejonie osiedli Kozanów i Popowice, w zachodniej części miasta. Zajmuje
powierzchnię 72 ha. Powstał latach 1905–1910 w ramach ogólnej koncepcji wykorzystania
terenów zielonych poza granicami miasta oraz wykorzystania istniejących placów i skwerów w celu
stworzenia nowych parków. Przy projektowaniu parku wykorzystano naturalne zalesienie terenu
nad groblą Kozanowską, tworząc bezpośrednie połączenie z parkiem Popowickim. Na zasypanych
starorzeczach Odry stworzono polany parkowe. Charakter parku pozostał niezmieniony od czasów
jego powstania. Pozostały: rozkład ścieżek oraz główne nasadzenia drzew i krzewów. Drzewostan
parku budują dęby, graby, brzozy, klony, kasztanowce, robinie akacjowe. Obecność żywotników,
cyprysików i cisów przypomina, że park powstał na terenach po zlikwidowanych cmentarzach.
W 2011 r. objęto ochroną pomnikową grupę dwóch leszczyn tureckich (Corylus colluma).
Park Leśnicki
Położony jest nad Bystrzycą przy zachodniej granicy miasta. Obejmuje powierzchnię 22 ha.
Stanowi otoczenie XVI-wiecznej rezydencji i jest wpisany do rejestru zabytków Dolnego Śląska.
Obecnie ma charakter parku krajobrazowego. Formę taką uzyskał w połowie XIX w. Do czasów
obecnych w niewielkim stopniu zachował się drzewostan ponad dwustuletnich dębów, platanów,
lip, kasztanowców, jesionów, klonów. Osobliwością dendrologiczną jest okazały tulipanowiec
(Liriodendron tulipifera) – pomnik przyrody, a także sosna limba (Pinuscembra), sosna wejmutka
(Pinus strobus), jesion wyniosły (Fraxinusexcelsior ‘Jaspidea’), skrzydłorzech kaukaski
(Pterocaryafraxinifolia), platan klonolistny (Platanus x acerifolia), dąb kaukaski
(Quercusmacranthera) oraz pomnikowe dęby i lipy. W runie parku na naturalnych stanowiskach
rosną zawilce (Anemone nemorosa). Na terenie parku znajduje się osiem pomników przyrody:
cztery dęby szypułkowe (Quercus robur), dwaplatany klonolistne (Platanus x acerifolia), lipa
szerokolistna (Tilia platyphyllos),tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera).
Park Złotnicki
Zajmuje powierzchnie 20 ha, położony jest w ciągu rzeki Bystrzycy, stanowiąc element systemu
ekologicznego miasta. Powstał na bazie 8 ha lasu. Jego drzewostan budują przede wszystkim
dęby, graby, olsze, robinie, kasztanowce. Rosnąca na terenie parku grupa okazałych dębów
(8 szt.) objęta jest ochroną w formie pomnika przyrody.
Park Pawłowicki
Stanowi cześć zespołu pałacowo-parkowego z końca XIX w. o powierzchni 72 ha. Wpisany jest do
rejestru zabytków. Zlokalizowany jest w rejonie Lasu Zakrzowskiego. Na terenie parku rośnie wiele
cennych okazów drzew, m.in. pomnikowy dąb szypułkowy (Quercus robur) o obwodzie 728 cm.
Planowane jest założenie w tym miejscu arboretum.
Ogród Roślin Leczniczych Akademii Medycznej we Wrocławiu:.
Obszar o powierzchni 3,07 ha założony został w 1946 r. z inicjatywy Józefa Mądalskiego –
profesora botaniki, obiekt zlokalizowany na terenie dawnej posesji Paula Rüstera doktora botaniki
i ogrodnika. Ogród ten ma status ogrodu botanicznego. W ogrodzie uprawianych jest 2000, 400
gatunków uprawiana jest w szklarniach, które zajmują powierzchnię 350 m2
. Na terenie ogrodu
znajduje się fragment lasu łęgowego w wieku 150 lat. Na terenie ogrodu zlokalizowanych jest pięć
pomników przyrody: lipa srebrzysta (Tilia tomentosa), wiązowiec zachodni (Celtis occidentalis),
wiąz szypułkowy (Ulmus laevis) i topola czarna (Populus nigra), grójecznik japoński
(Cercidyphyllum japonicum).

116
Cały ogród tworzy sześć działów naukowych:
 Dział surowców zielarskich i przypraw;
 Arboretum;
 Dział roślin górskich;
 Dział roślin tropikalnych i subtropikalnych;
 Dział systematyki;
 Dział eksperymentalny (roślin dalekowschodnich).
Celem działalności ogrodu jest prowadzenie badań fitochemicznych oraz wykorzystywaniu
gatunków roślin w lecznictwie. Ponadto prowadzone są badania nad aklimatyzacją gatunków
głownie dalekowschodnich. Ogród roślin leczniczych wykorzystywany jest na potrzeby zajęć
dydaktycznych dla studentów Akademii Medycznej we Wrocławiu.
Wrocławski Ogród Zoologiczny powstał w 1865 r., jest najstarszym ogrodem zoologicznym
w Polsce. Na powierzchni blisko 33 ha żyje w ogrodzie około 5,5 tys. zwierząt, reprezentujących
650 gatunków. Jest to również ważny element zieleni miejskiej. Na terenie ZOO rośnie około 106
gatunków drzew i krzewów, a wiele z nich osiąga rozmiary pomnikowe.
5.8.2. Ochrona i zrównoważony rozwój lasów
W granicach Wrocławia znajduje się 2227 ha lasów, co stanowi ok. 7,5 % powierzchni ogólnej
miasta. Stanowią one przeważnie pozostałości po dawnych łęgach nadodrzańskie, które
w przeszłości porastały dolinę rzeki. Lasy w granicach miasta można podzielić na:
 Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa (1276 ha), wchodzących w skład
następujących Nadleśnictw: Miękinia, Oborniki Śląskie, Oleśnica Śląska i Oława
 Lasy niestanowiące własności Skarbu Państwa (Lasy komunalne 914 ha i Lasy prywatne
37 ha).
Gatunkiem dominującym w drzewostanach wrocławskich jest przede wszystkim dąb szypułkowy
i lipa drobnolistna (59 %). Ponadto występuje sosna pospolita (17 %), jesion wyniosły (6 %), olsza
czarna, brzoza brodawkowata, świerk pospolity, klony, topole i grab pospolity. Wiele drzewostanów
starszych klas wieku charakteryzuje dwupiętrowa budowa z dominującym grabem, lipą i wiązem
w dolnych warstwach.
Ogółem lasy wrocławskie stanowią dzisiaj ok. 120 kompleksów leśnych i są zlokalizowane głównie
na obrzeżach w zachodniej i północno – zachodniej części Miasta. Z wiekszych kompleksów
leśnych należy wymienić: Las Mokrzański (ok. 617 ha), Las Rędziński (ok. 408 ha), Las Ratyński
(265 ha), Las Strachociński (ok. 140 ha), Las Osobowicki (ok. 128 ha).
Wydział Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego Wrocławia w 2006 roku opracował „Powiatowy
Program Zwiększenia Lesistości Miasta Wrocławia”, który został przyjęty do realizacji uchwałą
Rady Miejskiej Wrocławia. Od wprowadzenia "Programu" do roku 2015 zalesiono łącznie 89 ha
gruntów. Gospodarka w lasach położonych na terenie Wrocławia (bez względu na własność)
prowadzi się w oparciu o przepisy ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2014 r.,
poz. 1153 z późn. zm.), w myśl której gospodarka ta ma charakter trwale zrównoważonej. Oznacza
to, że wszelkie działania z zakresu leśnictwa muszą być prowadzone w taki sposób, aby zachować
trwałość lasów wraz z ich bogactwem biologicznym, wysoką produkcyjnością oraz potencjałem
regeneracyjnym, a także żywotnością i zdolnością do wypełniania wszystkich funkcji tj.
ochronnych, gospodarczych i socjalnych, teraz i w przyszłości na poziomie lokalnym, narodowym
i globalnym, bez szkody dla innych ekosystemów.

117
Tabela 39. Tabela SWOT dla komponentu ochrona przyrody i krajobrazu oraz ochrona i zrównoważony
rozwój lasów.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
- różnorodność środowiska roślinnego - istotny wa-
lor turystycznej strony miasta Wrocławia,
różnorodność świata zwierzęcego - występowanie
rzadkich gatunków,
- liczne obszary przyrodniczo cenne (sześć
Obszarów Natura 2000, 45 parków, trzy użytki
ekologiczne, we wschodniej części miasta Park
Krajobrazowy Dolina Bystrzycy).
- położenie na terenie aglomeracji Wrocławskiej,
- występowanie dużej ilości obiektów
wielkoprzemysłowych.
SZANSE
ZAGROŻENIA
- możliwość rozwoju turystki ze względu na zasoby
roślinne i zwierzęce,
- możliwość promocji regionu,
- liczne możliwości rozwoju działań edukacyjnych.
- zanieczyszczenie powietrza mające wpływ na
stan zasobów przyrodniczych,
- zagrożenia pożarami lasów.
Kierunki zmian środowiska przyrodniczego w kolejnych latach to utrzymanie trwałości i ciągłości
funkcji przyrodniczych, zachowanie powiązań przyrodniczych z otaczającymi obszarami oraz
wzrost możliwości wykorzystania zasobów przyrody dla turystyki i rekreacji, w tym rozwój funkcji
popularyzatorskiej i edukacyjnej. Te ostatnie powodują także niestety zwiększenie presji turystyki
na tereny najcenniejsze przyrodniczo. W efekcie prowadzonych działań następować będzie dalsza
przebudowa drzewostanów, następuje wzrost zagrożeń zdrowotnych lasów przez czynniki
abiotyczne i biotyczne.
Zmiany klimatyczne wpływają na zasięg występowania gatunków, cykle rozrodcze, okresy
wegetacji i interakcje ze środowiskiem. Jednakże różne gatunki i siedliska inaczej reagują na
zmiany klimatyczne – na niektóre oddziaływanie to wpłynie korzystnie, na inne nie. Większość
prognozowanych zmian opiera się o zmiany wartości przeciętnych parametrów klimatycznych:
opadów, temperatury, kierunków wiatrów, różnorodność biologiczna pod wpływem tych zmian
ulega stopniowym przekształceniom. Spodziewane ocieplenie się klimatu spowoduje migrację
gatunków, w tym obcych inwazyjnych, głównie z Europy Południowej, Afryki Północnej, Azji, wraz z
równoczesnym wycofywaniem się tych gatunków, które nie są przystosowane do wysokich
temperatur i suszy latem, a dobrze znoszą ostre mrozy. Przewidywane zmiany dotyczą również
siedlisk wód słodkich, płynących lub stojących. Grupa ta jest narażona na zmiany wskutek wzrostu
opadów nawalnych, okresów suchych i procesów eutrofizacji. Co więcej, w wyniku
prognozowanych zmian klimatycznych będzie postępował zanik małych powierzchniowych
zbiorników wodnych (bagien, stawów, oczek wodnych, małych płytkich jezior a także potoków i
małych rzek). Stanowi to zagrożenie dla licznych gatunków, które bądź to pośrednio bytują na tych
terenach, bądź korzystają z nich jako rezerwuarów wody pitnej i może skutkować wyginięciem lub
migracją gatunków.
W wyniku zmian klimatycznych istotnym zmianom ulec mogą składy gatunkowe i typy lasów.
Optima ekologiczne gatunków drzewiastych mogą zostać przesunięte na północny-wschód.
Proces ocieplania i zwiększanie ryzyka suszy sprzyja rozwojowi chorób i szkodników, w tym także
gatunków inwazyjnych. Cieplejsze zimy będą wpływać korzystnie na zimowanie szkodników, a
zmniejszona pokrywa śnieżna będzie ułatwiać zimowanie zwierząt roślinożernych. Obok
zmniejszenia stabilności lasów (większej podatności na szkody od czynników biotycznych i
abiotycznych)oraz usług ekosystemowych (turystyka, łagodzenie zmian klimatu przez lasy,
ograniczenie naturalnej retencji wodnej lasów), zostaną ograniczone również funkcje produkcyjne
i ochronne lasów.

118
5.9. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska.
5.9.2. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska.
Definicje poważnej awarii i poważnej awarii przemysłowej określa odpowiednio
art. 3 pkt 23 i 24 ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst
jednolity, Dz. U. 2016 poz. 672 ze zm.):
poważna awaria - to zdarzenie, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja powstała w
trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna
lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania
zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z
opóźnieniem.
poważna awaria przemysłowa przez pojęcie to rozumie się poważną awarię w zakładzie.
Na terenie województwa dolnośląskiego służby ochrony przeciwpożarowej i inspekcji ochrony
środowiska dokonały kwalifikacji zakładów produkcyjnych ze względu na stopień zagrożeń
awariami przemysłowymi. Na ogólną liczbę 48 zakładów stwarzających ryzyko wystąpienia
poważnej awarii (stan na 14.04.2015 r. wg WIOŚ we Wrocławiu) wyróżniono 15 zakładów o dużym
ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZDR) i 22 zakłady o zwiększonym ryzyku (ZZR)
wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
Na terenie Wrocławia występują dwa zakłady ZDR:
- 3M Wrocław Sp. z o.o.,
- Terminal Paliw nr 111 we Wrocławiu PKN Orlen,
oraz cztery zakłady ZZR:
- Wratislavia – Biodiesel S.A.,
- Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. Zakład Produkcji Wody nr 1
Mokry Dwór,
- PPG Deco Polska Sp. z o.o.,
- DeLaval Operations Sp. z o.o.,
Poza ww. zakładami występują również inne zagrożenia:
 zagrożenia pożarowe - powstają głównie na obszarach leśnych, szczególnie w okresach
długotrwałej suszy, występują sezonowo wiosną, latem i jesienią podczas wypalania traw,
wynikają z infrastruktury miejskiej i wiejskiej obiektów użytkowych (instalacje, sprzęty
gospodarstwa domowego itp.),
 zagrożenia drogowe i kolejowe - przecinające teren miasta szlaki komunikacji drogowej są
potencjalnymi miejscami zagrożenia pożarowego, chemicznego oraz ekologicznego.
Wynika to z faktu, że szlakami tymi transportowane są toksyczne środki przemysłowe
(TSP) – materiały niebezpieczne dla ludzi i środowiska. Należy przyjąć, że występuje
statystyczne prawdopodobieństwo potencjalnego wystąpienia awarii komunikacyjnych,
mogących zagrozić środowisku - obszarami szczególnego są tereny zlokalizowane
w pobliżu głównych, tranzytowych arterii komunikacji drogowej, charakteryzujących się
największym natężeniem ruchu tego rodzaju przewozów. Dodatkowe zagrożenie stanowią
stacje kolejowe, stanowiące punkty załadunku i wyładunku TSP oraz miejsca czasowego
gromadzenia cystern i wagonów z materiałami niebezpiecznymi,
 zagrożenia chemiczne i ekologiczne - wynikają głównie z magazynowania i stosowania
przez przedsiębiorstwa materiałów niebezpiecznych takich jak amoniak, kwas, chlor,
wodór i inne.
 Zagrożenia budowlane - związane głównie z utratą statyki budowli lub jej elementu,
mogące wystąpić w wysokich budynkach.
 inne zagrożenia urbanistyczne - magistrale gazu pod wysokim ciśnieniem przecinające
teren miasta oraz stacje redukcyjne gazu z wysokiego na średnie ciśnienie i średniego
na niskie oraz napowietrzne linie energetyczne wysokiego i średniego napięcia oraz
duże transformatory (20-30 ton oleju transformatorowego),
 klęski żywiołowe, powodzie, zatopienia,
 skażenia, zakażenia epidemiczne i epizootyczne,
 inne klęski żywiołowe (huragany, śnieżyce, duże i długotrwałe mrozy).

119
Zadania koordynacji m.in. prac związanych z poważnymi awariami i ewentualnie powstałymi
zagrożeniami regulują stosowne procedury na szczeblu miasta, w powiązaniu zdziałaniem służb
ratowniczych (strażą pożarną, policją, pogotowiem ratunkowym, pogotowiem energetycznym,
pogotowiem gazowym, pogotowiem wodociągowo-kanalizacyjnym). Są one zawarte
w Powiatowym Planie Zarządzania Kryzysowego. Plan Zarządzania Kryzysowego został
opracowany zgodnie z wymogami ustawy o zarządzaniu kryzysowym z dnia 26 kwietnia 2007 r. o
zarządzaniu kryzysowym (tekst jednolity, Dz. U. 2013, poz. 1166), ustawy z dnia 18 kwietnia 2002
r. o stanie klęski żywiołowej (tekst jednolity, Dz.U. 2014, poz. 333). W planie ujęto najistotniejsze
zagrożenia mogące wystąpić na terenie miasta, procedury postępowania na wypadek pojawienia
się tych zagrożeń oraz zestawienie możliwych do zadysponowania sił i środków do
przeciwdziałania nadzwyczajnym zdarzeniom o znamionach kryzysu.
Działania ratownicze prowadzone na terenie miasta realizują jednostki Państwowej Straży
Pożarnej oraz Ochotniczych Straży Pożarnych. Część z nich włączona jest do Krajowego Systemu
Ratowniczo - Gaśniczego.
5.9.3. Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią
Z przekazów historycznych wiadomo, że Odra zalewała miasto wielokrotnie. Z uwagi na
uwarunkowania geograficzne - położenie Wrocławia w dolinie Odry, w miejscu ujścia oraz poniżej
ujścia kilku ważnych rzek, wezbrania powodziowe są zjawiskiem częstym, występującym po
trwających dłużej opadach deszczu na obszarze zlewni Odry, zwłaszcza w górskiej części tej
zlewni. Duże znaczenie w formowaniu się zjawisk powodziowych należy przypisać również
ukształtowaniu dorzecza oraz orografii terenu: zlewnie lewostronnych dopływów, których obszary
źródłowe leżą w Sudetach i na Przedgórzu Sudeckim oraz Olzy wypływającej z Beskidu Śląskiego,
zalicza się do rzek górsko-nizinnych. Zróżnicowanie środowiska tego obszaru wpływa nie tylko na
ilość opadów, ale także na szybkość spływu i możliwości retencyjne zlewni.
Z danych obliczeniowych wynika, że niezbędne jest podjęcie działań umożliwiających bezpieczne
przeprowadzenie przez Wrocław fal powodziowych o przepływie przekraczającym 3 000 m3
/s.
Obecnie na system ochrony przed powodzią miasta składają się zarówno elementy zlokalizowane
w mieście, jak i poza nim - w górnej części Odry i jej ważniejszych dopływów. Do zabezpieczeń na
terenie Wrocławia należy zaliczyć:
- uregulowane koryto Odry z zabudową hydrotechniczną (kanały, jazy, stopnie wodne, w tym
kanał przerzutowy wody z Odry do Widawy) pozwalające na sterowanie przepływem wód,
- poldery umożliwiające czasowe przetrzymanie wód powodziowych (polder Oławka
o pojemności 12 mln m3
oraz polder Blizanowice–Trestno o pojemności 8 mln m3
),
- system obwałowań rzek i bulwarów.
Podmiotami zobowiązanymi do utrzymywania tych obiektów w należytym stanie technicznym są
przede wszystkim Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu (RZGW) oraz Dolnośląski
Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych we Wrocławiu (DZMiUW).
Aby uzyskać możliwość zabezpieczenia Wrocławia przed wezbraniami porównywalnymi z tym,
które miało miejsce podczas powodzi w lipcu 1997 r., niezbędne jest zrealizowanie szeregu zadań
inwestycyjnych, ujętych Projekcie Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry, realizowanym
w ramach rządowego Programu dla Odry 2006, Zgodnie z tym dokumentem konieczne jest
zrealizowanie dwóch dużych przedsięwzięć: budowa zbiornika wodnego „Racibórz Dolny”
w województwie śląskim oraz zmodernizowanie Wrocławskiego Węzła Wodnego. Zgodnie
z przyjętymi założeniami projektowymi, odwołując się do przepływów zmierzonych w lipcu 1997 r.,
wybudowanie zbiornika w Raciborzu pozwoli na zredukowanie fali powodziowej z 3 640 m3
/s do
3 100 m3
/s, co jest wielkością, którą zmodernizowany Węzeł powinien przeprowadzić w sposób
bezpieczny dla Wrocławia. Ponadto przewiduje się, że działanie zbiornika w Raciborzu powinno
umożliwić takie sterowanie przepływami, aby zapobiec nakładaniu się na siebie fal powodziowych
przemieszczających się Odrą i Nysą Kłodzką. Innymi słowy, bezpieczeństwo Wrocławia jest
uzależnione od realizacji obu przedsięwzięć ujętych w Programie.
Obliczeniowy przepływ kontrolny jest mniejszy od największego historycznego przepływu z 1997 r.
(3530 m3
/s w przekroju Brzeg Most). Zmniejszenie tego przepływu obliczeniowego uwzględnia
wybudowane po 1997 r. zbiorniki retencyjne Topola i Kozielno na Nysie Kłodzkiej, polderu Buków

120
na Odrze powyżej Raciborza oraz znaczne zwiększenie rezerwy powodziowej na zbiornikach
retencyjnych Otmuchów i Nysa na Nysie Kłodzkiej, jak również budowę suchego zbiornika
Racibórz o pojemności 185 mln m3
.
Mimo że realizacja przedsięwzięć wymienionych w Projekcie ochrony przeciwpowodziowej
w Dorzeczu Odry jest warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa powodziowego we Wrocławiu, nie
należy zapominać również o innych aspektach ochrony przed powodzią. W opracowanym przez
Dolnośląski Urząd Wojewódzki Raporcie z akcji powodziowej maj – czerwiec 2010 znalazło się
wiele cennych zaleceń. Są to w szczególności:
- podjęcie działań w celu odtworzenia infrastruktury małej retencji, oczyszczenia i pogłębienia
koryta Odry oraz oczyszczenia przestrzeni międzywala Odry, Oławy i Widawy,
- wdrożenie programu poprawy stanu technicznego wałów i innych urządzeń służących do
ochrony przed powodzią,
- wdrożenie zdalnego monitoringu pracy urządzeń ochrony przeciwpowodziowej,
umożliwiającego przesyłanie danych do ośrodków decyzyjnych,
- stworzenie przez DZMiUW oraz RZGW wspólnego, jednolitego materiału kartograficznego ze
szczegółową oceną zagrożeń i wykazem słabych punktów budowli hydrotechnicznych,
- tworzenie sieci lokalnych liderów znających tematykę powodziową, które w sytuacji
zagrożenia byłyby w stanie rzeczowo ocenić sytuację i pokierować pracami przy umacnianiu
wałów,
- kontrola i regularne uzupełnianie wyposażenia magazynów przeciwpowodziowych,
w szczególności gminnych i powiatowych.
Wstępna ocena ryzyka powodziowego
Wstępna ocena ryzyka powodziowego (WORP) jest pierwszym z czterech dokumentów
planistycznych wymaganych Dyrektywą 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23
października 2007r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (Dyrektywa
Powodziowa).
Mapy zagrożenia powodziowego zostały sporządzone dla obszarów narażonych na
niebezpieczeństwo powodzi, wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego (WORP).
WORP jest dokumentem poglądowym, został opracowany w oparciu o dostępne lub łatwe do
uzyskania informacje i nie wymagał zastosowania danych o wysokiej dokładności. Zasięgi
obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi wyznaczonych w ramach jej opracowania
nie stanowią podstawy dla planowania przestrzennego na danym obszarze lub innych działań
mających na celu ograniczanie ryzyka powodziowego. Podstawę taką stanowią dopiero obszary
wskazane na mapach zagrożenia powodziowego.
Wstępna ocena ryzyka powodziowego została opracowana w ramach projektu „Informatyczny
System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami” (ISOK) finansowanego z
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna
Gospodarka. Projekt realizowany jest przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - PIB
(IMGW) w konsorcjum z Krajowym Zarządem Gospodarki Wodnej (KZGW), Głównym Urzędem
Geodezji i Kartografii (GUGiK), Rządowym Centrum Bezpieczeństwa (RCB) oraz Instytutem
Łączności.
Wstępna ocena ryzyka powodziowego została wykonana przez Instytut Meteorologii i Gospodarki
Wodnej PIB - Centrum Modelowania Powodziowego we Wrocławiu, w konsultacji z Krajowym
Zarządem Gospodarki Wodnej.
W ramach WORP zostały zidentyfikowane znaczące powodzie historyczne, jak również powodzie,
które mogą wystąpić w przyszłości (tzw. powodzie prawdopodobne), które stanowiły podstawę do
wyznaczenia obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi.
Plan zarządzania ryzykiem powodziowym dla regionu wodnego
Plan zarządzania ryzykiem powodziowym (PZRP) jest dokumentem planistycznym opisującym
aktualny stan ochrony przeciwpowodziowej, zawiera katalog działań mających na celu redukcję
ryzyka powodziowego na terenach zagrożonych.
Rada Ministrów w dniu 18 października 2016 r. przyjęła plan zarządzania ryzykiem powodziowym
dla rz. Odry oraz aktualizację planów gospodarowania wodami. Dokumenty te regulują działania
w gospodarce wodnej. Będąc dokumentem strategicznym, który opisuje stan wód, wyznacza cele

121
i zalecane zadania prowadzące do osiągnięcia dobrego stanu wód. Plany gospodarki wodami
zawierają również listę inwestycji, które mogą pogorszyć stan wód, ale są niezbędne dla rozwoju
gospodarki i przewidują kompensację wpływu środowiskowego.
Ochronie przed powodzią służy również identyfikacja i ujęcie w planach zagospodarowania
przestrzennego miast i gmin terenów zagrożonych występowaniem powodzi, na tych terenach
powinna być ograniczona możliwość budowy nowych i rozbudowy istniejących obiektów.
Zagrożenie suszą
Województwo dolnośląskie na tle innych regionów Polski nie jest narażone na susze w szczególny
sposób. Obszarami Polski narażonymi na susze są przede wszystkim Wielkopolska i wschodnia
część Mazowsza.
Obecnie, realizując postanowienia ustawy — Prawo wodne, dyrektorzy regionalnych zarządów
gospodarki wodnej przystąpili do sporządzania planów przeciwdziałania skutkom suszy.
Dokumenty te powinny zawierać:
analizę możliwości powiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych;
propozycje budowy, rozbudowy lub przebudowy urządzeń wodnych;
propozycje niezbędnych zmian w zakresie korzystania z zasobów wodnych oraz zmian
naturalnej i sztucznej retencji.
Plany przeciwdziałania skutkom suszy będą zawierały także katalog działań służących
ograniczeniu skutków suszy.
Ze zjawiskiem suszy na terenie Miasta Wrocławia związane jest obniżanie się poziomów wód
podziemnych oraz powierzchniowych, co z kolei pociąga za sobą wysuszanie zbiorników wodnych
i koryt rzek i potoków, Szybkie zarastanie roślinnością wysuszonych zbiorników i koryt może
doprowadzać do niebezpiecznego wylewania wód w sytuacjach nagłego ich przyboru np. w czasie
ulewnych opadów deszczu.
Dnia 11 sierpnia 2016 r. na podstawie art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2016 r. poz. 353 z późn. zm.),
Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej przystąpił do konsultacji społecznych projektu harmonogramu
i programu prac związanych z przygotowaniem planów przeciwdziałania skutkom suszy na
obszarach dorzeczy. Uwagi i wnioski można składać do Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki
Wodnej w terminie od dnia 12 sierpnia 2016 r. do dnia 12 lutego 2017 r.
Tabela 40. Tabela SWOT dla komponentu zapobieganie poważnym awariom i zapobieganie
zagrożeniom powodziowym.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
- funkcjonuje Powiatowy Plan Zarządzania
Kryzysowego z wyszczególnieniem
poszczególnych zagrożeń na terenie miasta oraz
sposobów i procedur postępowania,
- opracowane dokumenty strategiczne związane z
ryzykiem powodziowym (m.in. mapy zagrożenia
powodziowego)
- występujące główne szlaki komunikacyjne na
których przewożone są substancje niebezpieczne,
- obecność zakładów wykorzystujących i
gromadzących niebezpieczne substancje.
SZANSE
ZAGROŻENIA
- poprawa bezpieczeństwa na drogach i kolei
(budowa, modernizacja),
- zmniejszenie ryzyka wystąpienia poważnych
awarii przemysłowych - modernizacja zakładów,
- podejmowanie działań na etapie zarządzania
- zagrożenia pożarowe,
- zagrożenia pożarowe, chemiczne oraz
ekologiczne na drogach i liniach kolejowych,
- zagrożeniachemicznei ekologiczne - wynikające
głównie z magazynowania i stosowania przez

122
planami zagospodarowania przestrzennego. zakłady przemysłowe materiałów i surowców
niebezpiecznych,
- nieprzewidywalność zdarzeń pogodowych i
hydrologicznych,
- ryzyko negatywnych skutków powodzi.
5.9.5. Tendencje zmian.
Największe zagrożenie związane jest z występowaniem zakładów o dużym i zwiększonym ryzyku
wystąpienia poważnej awarii oraz z transportem drogowym. Awarie mogą mieć miejsce również na
terenie przedsiębiorstw na terenie miasta, których ilość co roku wzrasta. W ocenie zagrożeń
poważnymi awariami należy zwrócić uwagę na zakłady, które nie zostały zaliczone do kategorii
ZZR i ZDR, ze względu na relatywnie mniejsze ilości substancji, niż ustalone w kryteriach
kwalifikacyjnych. Ponadto, część substancji, klasyfikowanych jako żrące, szkodliwe lub drażniące
nie została ujęta w kryteriach kwalifikacyjnych dla obiektów zagrażających poważną awarią
przemysłową. Takie substancje są często stosowane w przedsiębiorstwach, a ich uwolnienie do
otoczenia w wyniku awarii może również stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla
środowiska.
Wzrastająca ilość zakładów zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia awarii. Ryzyko to jest
zwiększone również ze względu na rosnący ruch pojazdów na terenie miasta w ramach istniejącej,
i stosunkowo obciążonej sieci komunikacyjnej.
Następuje wzrost bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, związany tak z przeznaczoną do tego
celu infrastrukturą jak i opracowanymi i doskonalonymi procedurami postępowania w przypadku
wystąpienia określonych zagrożeń.
Niewłaściwa gospodarka przestrzenna, w szczególności inwestowanie na terenach zagrożonych,
w tym w strefach zalewowych rzek oraz zbyt niska pojemność retencyjna naturalna jak i
sztucznych zbiorników, nie tylko w dolinach rzek, ogranicza skuteczne działania w sytuacjach
nadmiaru lub deficytu wód powierzchniowych. Istnieje ryzyko, że w przyszłości zjawiska te będą
występować ze zwiększoną częstotliwością. Wyniki przeanalizowanych scenariuszy wskazują na
zwiększone prawdopodobieństwo występowania powodzi błyskawicznych wywołanych silnymi
opadami mogących powodować zalewanie obszarów, na których nieodpowiednio prowadzona jest
gospodarka przestrzenna.
5.10. Działania edukacyjne i zarządzanie systemowe.
5.10.1. Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych
Wszystkie działania człowieka są prowadzone w środowisku przyrodniczym, mają więc wpływ na
jego stan obecny i przyszły. Oznacza to konieczność takiego gospodarowania, aby zachować
środowisko w możliwie dobrym stanie dla przyszłych pokoleń. Tak więc kryteria zrównoważonego
rozwoju powinny być uwzględnione we wszystkich dokumentach strategicznych sektorów
gospodarczych. Dokumenty te, zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o
udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity, Dz.U. 2016, poz. 353),
powinny być poddawane tzw. strategicznym ocenom oddziaływania na środowisko w celu
sprawdzenia, czy rozwiązania w nich zawarte nie przyniosą zagrożenia dla środowiska teraz i w
przyszłości.
5.10.2. Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym
Miejscowy plan, zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (tekst jednolity, Dz.U. z 2016, poz. 778) jest podstawowym instrumentem
kształtowania ładu przestrzennego pozwalającym gminom na racjonalną gospodarkę terenami.
Poza planem miejscowym w systemie planowania przestrzennego występują instrumenty
pomocnicze, w postaci decyzji lokalizacyjnych. Pomimo istnienia ustawy oraz ustaw określających
kompetencje w tym zakresie samorządów wszystkich szczebli, znaczna powierzchnia kraju nie jest
objęta miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. We Wrocławiu funkcjonują

123
miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmujące ok. 56,8 % obszaru miasta (stan
na 30 września 2016 r. – aktualna informacja na temat pokrycia planami miejscowymi znajduje się
na stronie internetowej http://www.geoportal.wroclaw.pl/mpzp/ w zakładce Statystyka). Plany
zamieszczone są na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej. Powyższe dokumenty są
w głównej mierze podstawą do podejmowania najbardziej racjonalnych decyzji dot. kształtowania
ładu przestrzennego oraz ochrony środowiska, biorąc pod uwagę długofalowe potrzeby
zrównoważonegorozwojuorazuwzględniająctreśćopracowańekofizjograficznychi programów
ochrony środowiska o zasięgu lokalnym.
5.10.3. Edukacja ekologiczna społeczeństwa
Rola edukacji ekologicznej w procesie realizacji polityki środowiskowej, a więc i obowiązków
ekologicznych, jest szczególnie istotna. Problem niedostatków w zakresie ochrony środowiska jest
widoczny nie tylko z punktu widzenia stosowanych przez przedsiębiorców technologii (a raczej ich
niestosowania, braku polityki segregacji odpadów, braku odpowiedniej ilości odpowiednich
jakościowo składowisk odpadów itp.), jak i wyrobienia w społeczeństwie szacunku do otaczającej
przyrody. Nie chodzi również tylko o edukację w ścisłym tego słowa znaczeniu, czyli proces
nauczania, świadczony w ramach systemu oświaty, ale o kształtowanie świadomości ekologicznej
w każdej dziedzinie życia, mającej jakikolwiek związek z ochroną środowiska.
Na terenie miasta prowadzone były działania, stanowiące kontynuację realizacji działalności
edukacyjnej obejmującej mieszkańców miasta w zakresie prowadzenia selektywnej zbiórki
odpadów i ograniczenia ich powstawania, propagowania postaw i zachowań motywujących
ludność do oszczędzania wody, uświadomienia problemu ochrony powietrza (propagowanie
informacji o możliwościach stosowania proekologicznych źródeł ciepła, termomodernizacji
i działalności funduszy proekologicznych). Realizowano promocję działań i inicjatyw
proekologicznych, często w sposób cykliczny.
Tabela 41. Tabela SWOT dla komponentu działania edukacyjne.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
- systematyczność działań prowadzonych w
placówkach edukacyjnych,
- duże zaangażowanie władz miasta w działania
edukacyjne.
- niska świadomość społeczna w zakresie
zagadnień ochrony środowiska.
SZANSE
ZAGROŻENIA
- popularność prowadzonych akcji edukacyjnychw
placówkach oświatowych,
- edukacja różnych grup dzieci, młodzieży i
dorosłych w zakresie OZE.
- ograniczone środki na prowadzenie działańw
placówkach oświatowych.
Edukacja ekologiczna prowadzona jest przez różne jednostki na terenie miasta,
wielopłaszczyznowo, w ramach prowadzenia działań w różnych komponentach środowiska.
Działania prowadzone są od wielu już lat i będą prowadzone w latach kolejnych. Coraz częściej
oprócz tradycyjnych form (np. konkursy, akcje, zakup wydawnictw) do arsenału środków przekazu
angażowane są tzw. nowe media.

124
5.11. Monitoring środowiska.
5.11.1. Środowisko a zdrowie
Jakość środowiska w znacznym stopniu wpływa na stan zdrowia. Wg raportu WHO około 25%
zgonów i chorób w skali globalnej jest wynikiem negatywnego oddziaływania środowiskowego.
Zanieczyszczenie środowiska ma swój udział w rozwoju aż 80% chorób, pośrednio wpływa też na
ogólny stan zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez ograniczenie człowiekowi dostępu do
zasobów środowiskowych a co za tym idzie ograniczenie możliwości wypoczynku i wrażeń
estetycznych.
Dlatego też program ochrony środowiska powinien ujmować zjawiska globalne i długofalowe,
wpływające zarówno na zdrowie fizyczne jak i na komfort psychiczny człowieka. Do największych
problemów mających wpływ na stan zdrowia ludzi należą:
jakość wody przeznaczonej do spożycia,
zanieczyszczenie wód gruntowych,
zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego,
emisja hałasu.
Główne kierunki działań na rzecz środowiska i zdrowia zostały określone w przyjętym przez Radę
Ministrów Wieloletnim Programie „Środowisko a zdrowie”.
Tabela 42. Tabela SWOT dla komponentu monitoring środowiska.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
- prowadzenie monitoringu środowiska przez
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska,
- zlokalizowane punkty pomiarowe wód
powierzchniowych i podziemnych, powietrza
atmosferycznego, gleb
- niewystarczająca liczba punktów pomiarowych dla
wód podziemnych
SZANSE
ZAGROŻENIA
- podejmowanie racjonalnych decyzji na podstawie
danych monitoringu środowiska.
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu w opublikowanym „Programie
państwowego monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2016-2020” określa
zakres rzeczowy i terytorialny prowadzonego monitoringu w kolejnych latach. Również Państwowy
Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Sanitarny w ramach wykonywanych działań sprawuje
zapobiegawczy i bieżący nadzór sanitarny oraz prowadzi działalność zapobiegawczą
i przeciwepidemiczną w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami
środowiska, a także prowadzi działalność oświatowo – zdrowotną.

125
6. OCENA STOPNIA REALIZACJI ZAŁOŻONYCH CELÓW W AKTUALIZACJI PROGRAMU
OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA WROCŁAWIA.
Obecny dokument – Program ochrony środowiska dla Miasta Wrocławia na lata 2016-2020
z perspektywą do roku 2025 jest kontynuacją poprzedniego Programu Ochrony Środowiska dla
miasta Wrocławia na lata 2012-2015. Przyjęty przez Radę Miejską Wrocławia dokument nie jest
aktem prawa miejscowego, ma jedynie charakter kierunkowy, wyznaczone i opisane w nim
zadania są wytyczną dla realizowania polityki środowiskowej na terenie miasta, stawiając
jednocześnie szereg zadań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych do wykonania wciągu 4 kolejnych
lat. Wytyczone zadania mają w sposób optymalny pomagać kształtować ład przestrzenny, zgodny
z bieżącymi wymogami ochrony środowiska. Realizacja części zadań wymaga dużych nakładów
finansowych i współdziałania – tak urzędów administracji publicznej, jaki przedsiębiorstw i
organizacji pozarządowych. Efekty realizacji wytyczonych zadań obserwowane są zwykle w długim
horyzoncie czasowym, przy założonej ciągłości realizacji zadań poprawy i utrzymania stanu
środowiska.
Przygotowane zostały (w formie osobnych dokumentów) raporty z realizacji programu ochrony
środowiska dla miasta Wrocławia, których zapisy wskazują na systematyczną realizację zadań
poprawiających stan środowiska naturalnego we wszystkich jego komponentach przez
administrację samorządową i przedsiębiorstwa (w zakresie m.in. edukacji ekologicznej, gospodarki
odpadami, ochrony powietrza, gospodarki wodno-ściekowej, ochrony przeciwpowodziowej,
ochrony powierzchni ziemi, ochrony przed hałasem, ochrony przyrody i krajobrazu):
- Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Wrocławia na lata 2012-2015
za okres lat 2012-2013,
- Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Wrocławia na lata 2012-2015
za okres lat 2014-2015.
Ocena stopnia realizacji zadań wytyczonych w przyjętym Programie Ochrony Środowiska:
Przyjęty Program ochrony środowiska formułował zadania inwestycyjne i pozainwestycyjne tak dla
Miasta Wrocławia, jak również dla szeregu instytucji i przedsiębiorstw uczestniczących
w wywieraniu wpływu na stan środowiska na terenie miasta. Określenie stanu ich realizacji nie jest
sprawą oczywistą i prostą ze względu na szereg elementów wpływających na realizację zadań,
w tym m.in.:
- zmiany sytuacji ekonomiczno-gospodarczej kraju, województwa, miasta,
- zmiany priorytetów realizacyjnych w okresie obowiązywania programu.
DZIAŁANIA SYSTEMOWE:
Edukacja ekologiczna:
Zadania w dziedzinie edukacji ekologicznej traktowane są priorytetowo, ze względu na
świadomość pokładania w tym elemencie ochrony środowiska znacznych nadziei i spodziewanych
korzyści w długoterminowym horyzoncie czasu. Realizowane były głównie przez placówki
oświatowe z terenu miasta oraz przez organizacje pozarządowe. Na terenie miasta prowadzona
jest edukacja ekologiczna polegająca na organizowaniu konkursów, wystaw, projektów etc. oraz
podniesieniu świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresach:
 ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystywanie zasobów przyrody
i energii odnawialnych,
 zrównoważonego wykorzystywania materiałów, wody i energii,
 propagowania postaw ekologicznych przede wszystkim z zakresu selektywnego zbierania
odpadów,
Akcje edukacyjne prowadzone są z dziećmi i nauczycielami w placówkach oświatowych oraz na
spotkaniach z mieszkańcami.
Zarządzanie środowiskowe:
Zgodnie z terminami określonymi w dokumentach nadrzędnych przygotowywane są odpowiednie
dokumenty właściwe dla szczebla miasta na prawach powiatu.
Realizowane zadania przebiegały zgodnie z obowiązującym stanem prawnym. W zarządzaniu
środowiskiem wykorzystywane są:
 miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego,

126
 Program ochrony środowiska dla Miasta Wrocławia na lata 2012-2015,
 Strategia Rozwoju Miasta Wrocławia,
 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Wrocławia,
 Powiatowy Plan Zarządzania Kryzysowego,
 Wrocławski Program Tramwajowy,
 Plan Eksploatacji Miasta,
 Gminny Program Opieki nad Zabytkami.
OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH.
Zachowanie bogatej różnorodności biologicznej, ochrona przyrody:
Zadania związane z ochroną przyrody realizowane są na bieżąco. Prowadzono zalesienia
i zadrzewienia w ramach ochrony i zwiększania różnorodności biologicznej.
Realizowane zadania z zakresu utrzymania terenów zieleni dotyczyły głównie bieżącego
utrzymania, pielęgnacji terenów zieleni, parków, skwerów, zieleni przyulicznej. Kształtowano tereny
zieleni ogólnodostępnej. Kontynuowano działania związane z zagospodarowaniem turystycznym i
bieżącym utrzymaniem szlaków turystycznych. Na bieżąco wykonywane były koszenia traw,
przycinania i odmładzania żywopłotów, wykonywania cięć pielęgnacyjnych i technicznych drzew.
Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi:
Z uwagi na wprowadzenie nowych technologii oraz uwarunkowania ekonomiczne większość
przedsiębiorstw, instytucji oraz spółdzielni mieszkaniowych realizuje zadania w celu osiągnięcia
zrównoważonego wykorzystania surowców, materiałów, wody i energii m.in. poprzez:
 wymianę starych odcinków sieci wodociągowej z zastosowaniem nowych technologii oraz
stosowanie doszczelniaczy przy usuwaniu awarii,
 remonty sieci wodociągowych i kanalizacji sanitarnej przed wykonaniem remontu dróg,
 stosowanie w miarę możliwości zamkniętych układów wody,
 gromadzenie, przechowywanie i przekazywanie odpadów przemysłowych jednostkom do
tego celu upoważnionym,
 wprowadzenie w każdym budynku liczników energii cieplnej na potrzeby c.o. oraz liczników
na ciepłą i zimną wodę przez zarządy spółdzielni, zarządców budynków.
POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO.
Ochrona powietrza atmosferycznego:
Zadania związane z ochroną powietrza atmosferycznego oraz z poprawą jego jakości realizowane
były w zakresie:
 przeprowadzania szeregu działań termomodernizacyjnych obiektów na terenie miasta,
 likwidacji lub modernizacji kotłowni, palenisk, wymiany kotłów, instalacją automatyki w
kotłowniach,
 udzielanie dotacji na wymiany źródeł ogrzewania,
 opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej,
 zmiany nośnika energetycznego, modernizacje sieci,
 przebudowy, modernizacji oraz poprawy stanu zaplanowanych odcinków dróg,
 budowy ścieżek rowerowych,
 wprowadzania nowego systemu gospodarowania odpadami,
 modernizacji układów komunikacyjnych w celu upłynnienia ruchu samochodowego,
 prowadzonych działań związanych z edukacją ekologiczną,
 promocji czystych ekologicznie systemów grzewczych i odnawialnych źródeł energii,
promocji oszczędności energii i stosowania odnawialnych źródeł energii.
Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych, gospodarka wodno-ściekowa:
Realizowano zadania związane z rozbudową sieci kanalizacyjnej i kolejnymi podłączeniami do
sieci oraz wykonaniem zadań Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Zadania
związane z pomiarami i bieżącym monitoringiem wód realizowane były przez WIOŚ we Wrocławiu.
Prowadzono działania kontrolne, mające na celu przeciwdziałanie odprowadzaniu
nieoczyszczonych ścieków komunalnych do wód oraz przeciwdziałanie nieprawidłowościom
wodprowadzaniu ścieków przemysłowych. Miasto Wrocław wydaje pozwolenia wodno prawne
z zakresu wprowadzania ścieków do wód i do ziemi oraz do urządzeń kanalizacyjnych - regulujące
ilość i jakość odprowadzanych ścieków, nakładające obowiązek wykonywania analiz ścieków.

127
Gospodarka odpadami:
W ramach realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami wdrożono, a następnie usprawniano
nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym utworzono dwa Punkty Selektywnej
Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK). Ponadto prowadzono i wspierano działania z zakresu
edukacji ekologicznej związane z właściwym gospodarowaniem odpadami oraz realizowano
Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Wrocławia.
Ochrona przed hałasem:
Zadania związane z ochroną przed hałasem związane były głównie z modernizacją dróg na terenie
miasta, budową ścieżek rowerowych, usprawnianiem organizacji ruchu drogowego oraz
przestrzeganiem zasad strefowania w planowaniu przestrzennym. Monitoring hałasu prowadzony
był przez WIOŚ we Wrocławiu. Na bieżąco działania uwzględniane są na etapie wprowadzania
zmian do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Wykonano mapę akustyczną miasta
oraz Program ochrony środowiska przed hałasem dla Miasta Wrocławia.
Promieniowanie elektromagnetyczne:
Zadania w zakresie ograniczania wpływu, monitorowania i pomiarów wykonuje WIOŚ we
Wrocławiu, nie leżą one w kompetencjach Prezydenta Miasta.
W poniższej tabeli dokonano oceny stopnia realizacji założonych celów długoterminowych
w poprzednim Programie. Cele długoterminowe mają zwykle charakter ciągły, najczęściej są
kontynuowane w kolejnych latach.

128
Tabela 43. Realizacja celów długoterminowych.
Lp. Opis celu Działanie - efekt
Jakość powietrza
1.
Poprawa i osiągnięcie stanu jakości
powietrza zgodnego z wymaganiami
prawa, zmniejszenie zużycia energii i
zwiększenie wykorzystania odnawialnych
źródeł energii.
Wdrażanie działań naprawczych wynikających z Programu Ochrony Powietrza dla Aglomeracji Wrocławskiej -
powiat grodzki Wrocław przy zachowaniu spójności z zapisami aktualizacji opracowania "Założenia do planu
zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla obszaru Gminy Wrocław"
Rozbudowa i modernizacja sieci ciepłowniczej
10 Dni Oszczędzania Energii – projektowanie budynków niskoenergetycznych (21-22.10.2014),
Projekt edukacyjny „Klimat, energia, zdrowie” – organizowany przez Dolnośląski Klub Ekologiczny w roku
szkolnym 2014/2015,
Konferencja naukowa POL-EMIS (organizowana przez Politechnikę Wrocławską, Instytut Inżynierii i Ochrony
Środowiska,
Projekt „Bezinwestycyjne oszczędzanie energii w szkołach dolnośląskich” – Dolnośląski Klub Ekologiczny,
Targi InErg 2015 – Międzynarodowe Targi Energii ze Źródeł Odnawialnych.
Międzynarodowe Targi Innowacji Energetycznych InEnerg 2015,
Realizacja Programu KAWKA
Aktualizacja "Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla obszaru Gminy
Wrocław"
Jakość wód i gospodarka wodno - ściekowa
2.
Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu
wód powierzchniowych i podziemnych
przy zaspokojeniu potrzeb wodnych
Miasta oraz zapewnieniu bezpieczeństwa
powodziowego przy przepływie o
prawdopodobieństwie p = 0,1 %
Budowa odżelaziacza na ZPW Na Grobli
Budowa magistrali wodociągowej Północnej (Mokry Dwór - Opatowice) - etap Ia
Budowa magistrali wodociągowej Północnej (Trasa Olimpijska) - etap Ila (wykonano częściowo)
Budowa i rozbudowa kanalizacji na osiedlu Pawłowice
Budowa i rozbudowa kanalizacji na osiedlu Osobowice
Opracowanie map zagrożenia i map ryzyka powodziowego
Budowa wału przeciwpowodziowego na osiedlu Kozanów od Mostu Maślickiego, wzdłuż ulic: Nadrzecznej,
Gwareckiej i Ignuta do siedziby Policji przy ul. Połbina
Program modernizacji systemu odwodnienia miasta
Opracowanie koncepcji programowo-przestrzennej poprawy stanu zlewni rzeki Brochówki poprzez
wprowadzenie racjonalnych zasad gospodarowania wodami opadowymi i roztopowymi w obrębie całej zlewni
na terenie Gminy Wrocław i Gminy Siechnice oraz zapewnienie bezpieczeństwa powodziowego lokalnej
ludności Żerniki Wr., Smardzów, Iwiny, Radwanice oraz Miasta Wrocław (osiedla Lamowice, Jagodno,
Brochów, Księże Małe).
Gospodarka odpadami
3.
Wdrożenie systemu gospodarki odpadami
w gminie, realizującego zasady
Wdrożenie nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi od 1 lipca 2013 r.
Utworzenie dwóch Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK).

129
zrównoważonego rozwoju i zgodnego z
obowiązującą hierarchią postępowania
z odpadami
Prowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnych, mających na celu osiągnięcie wzrostu poziomu odzysku i recyklingu
oraz poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców w odniesieniu do prawidłowego gospodarowania odpadami.
Likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów.
Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu Wrocławia przy wsparciu finansowym NFOŚiGW oraz WFOŚiGW.
Hałas.
4. Zmniejszenie liczby mieszkańców
Wrocławia zagrożonych
ponadnormatywnym hałasem
Opracowanie mapy akustycznej
Opracowanie na podstawie mapy akustycznej Programu ochrony środowiska przed hałasem
Poprawa stanu technicznego nawierzchni ulic
Poprawa stanu technicznego torowisk
Wdrożenie Inteligentnego Systemu Transportu „ITS Wrocław”
Realizacja Programu Rowerowego
Ochrona przyrody.
5. Ochrona i zrównoważone użytkowanie
zasobów przyrodniczych
Ochrona i rozwój spójnego systemu
terenów zieleni miejskiej
Opracowanie i zatwierdzenie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000
Tworzenie nowych form ochrony przyrody na podstawie wyników inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej oraz
zgodnie z zaleceniami zawartymi w Studium uwarunkowań.
Utrzymanie pomników przyrody.
Rewaloryzacja Promenady Staromiejskiej na odcinku od ul. Krupniczej do ul. Świdnickiej
Zagospodarowanie placu przy pomniku M. Kopernika z fragmentem terenu Promenady Staromiejskiej na
odcinku od ul. Piotra Skargi do wejścia na teren Parku Kopernika
Zagospodarowanie terenu Placu Świętojańskiego przy Kolumnie Maryjnej we Wrocławiu – Leśnicy
Zagospodarowanie terenu zieleńca przy Pl. Westerplatte
Zagospodarowanie terenu z placem zabaw przy Pl. Pereca
Zagospodarowanie strefy wejściowej Parku Zachodniego od strony ul. Lotniczej
Zagospodarowano teren przejęty przez ZZM i włączony do Parku Zachodniego. Wykonano system ścieżek i
alejek mineralnych – żwirowych w powiązaniu z istniejącym układem komunikacyjnym oraz prace w zieleni –
nasadzenia roślin, założenie trawników.
Uzupełnienie istniejących zadrzewień przyulicznych
Utrzymanie i konserwacja zieleni istniejącej
Ochrona i zrównoważony rozwój lasów.
6. Ochrona i zrównoważone użytkowanie
zasobów leśnych
Realizacja „Powiatowego Programu Zwiększania Lesistości Miasta Wrocławia”,
Opracowanie Planów Urządzania Lasu
Przebudowa drzewostanów w kierunku zgodności z siedliskiem
Ochrona powierzchni ziemi.
7. Poprawa stanu jakości gleby i ziemi na
terenie miasta oraz ochrona powierzchni
ziemi przed degradacją
Rekultywacja i koordynacja rekultywacji terenów zdegradowanych

130
Poważne awarie przemysłowe.
8. Minimalizacja skutków wystąpienia
poważnych awarii przemysłowych oraz
ograniczenie ryzyka ich wystąpienia
Wyposażenie służb monitoringu w profesjonalny sprzęt umożliwiający prowadzenie działań ratowniczych dla
wszystkich możliwych scenariuszy awarii i katastrof
Wspieranie działalności jednostek reagowania kryzysowego
Wzmocnienie kontroli transportu substancji niebezpiecznych (Inspekcja Transportu Drogowego, WIOŚ)
Edukacja ekologiczna.
9. Opracowanie programu edukacji
ekologicznej dla miasta Wrocławia
Wdrożenie programu edukacji ekologicznej dla miasta Wrocławia
Prowadzenie projektów, kampanii, konkursów, programów edukacyjnych na terenie miasta Wrocławia
Udzielanie dofinansowania placówkom oświatowym na terenie miasta
Edukacja społeczeństwa w ramach gospodarki odpadami
Ciągłe doskonalenie służb ochrony środowiska w zakresie prawa ochrony środowiska

131
7. CELE I KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA DO 2025 ROKU
7.1. Adaptacja do zmian klimatu.
Mitygacja: poszukiwanie i wdrażanie najlepszych metod redukcji emisji gazów cieplarnianych do
atmosfery w celu zmniejszenia antropogenicznego wpływu na klimat ziemski.
Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.
Miara celu: Poziom redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Cele krótkoterminowe do roku 2020:
1. Prowadzenie działań w zakresie efektywnej produkcji i dystrybucji energii.
2. Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii.
3. Wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej.
Przykładowe kierunki działań do roku 2020:
1. Doroczna inwentaryzacja emisji gazów cieplarnianych.
2. Uświadamianie różnym podmiotom w jaki sposób mogą przyczynić się do redukcji emisji
gazów cieplarnianych na szczeblu lokalnym.
3. Określenie działań poprawiających odporność w obszarach priorytetowych takich jak:
Energetyka
 Zmniejszanie zapotrzebowania na ciepło u istniejących odbiorców,
 Rozwój i modernizacja sieci ciepłowniczej i sieci chłodu – zwiększanie liczby odbiorców
ciepła i ciepłej wody,
 Rozwój indywidualnych niskoemisyjnych źródeł ciepła w sektorach, gdzie rozwój sieci
ciepłowniczej jest niemożliwy lub nieuzasadniony. Źródła te powinny wykorzystywać
energię odnawialną lub niskoemisyjne paliwa kopalne (np. gaz ziemny).
 Maksymalne ekonomicznie uzasadnione wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych –
w różnych formach (szczególnie energia słoneczna, biopaliwa).
Budownictwo i gospodarstwa domowe
 Budowa i modernizacja (w tym termomodernizacja) budynków użyteczności publicznej,
budynkach mieszkalnych i pozostałych (handel, usługi, przemysł i in.) z uwzględnieniem
wysokich wymogów efektywności energetycznej (zwłaszcza standard pasywny
i niskoenergetyczny) i zastosowaniem OZE.
 Wsparcie mieszkańców w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynków
(w tym mechanizmy finansowania, udostępnianie wiedzy i narzędzi).
Transport
 Rozwój niskoemisyjnego transportu publicznego, zastosowanie energooszczędnych
elektrycznych pojazdów szynowych.
 Rozwój sieci transportu publicznego – transport autobusowy, szynowy, wodny
(infrastruktura dla komunikacji zbiorowej, obiekty Park&Ride i Bike&Ride).
 Zmniejszanie udziału indywidualnego transportu samochodowego w bilansie
transportowym miasta.
 Stwarzanie warunków do korzystania z pojazdów z silnikami ekologicznymi, w tym
rozwój infrastruktury dla paliw alternatywnych
Przemysł, handel, usługi:
 Wdrażanie nowych, innowacyjnych rozwiązań technologicznych, logistycznych
i organizacyjnych ograniczających emisję z zakładów przemysłowych.
 Wdrażanie rozwiązań ograniczających emisję w zakresie budownictwa przemysłowego.
 Wdrażanie rozwiązań ograniczających emisję w zakresie budownictwa oraz działalności
handlowo-usługowej.
Gospodarka odpadami

132
 Ograniczenie ilości wytwarzanych i składowanych odpadów.
 Ponowne wykorzystanie odpadów nadających się do odzysku, w tym wykorzystanie
energetyczne.
 Ograniczenie emisji bezpośrednich powstających w procesie oczyszczania ścieków.
Administracja publiczna
 Wdrażanie rozwiązań organizacyjnych ograniczających emisję w transporcie (np.
wsparcie dojazdów do pracy komunikacją publiczną).
 Tworzenie mechanizmów wsparcia finansowego w zakresie realizacji działań na rzecz
ochrony klimatu.
Adaptacja: szereg racjonalnych i zaplanowanych zmian na poziomie środowiska, społeczeństwa
i gospodarki spowodowanych bieżącymi i oczekiwanymi zmianami w klimacie.
Zidentyfikowanie i ocena potencjalnych skutków zmiany klimatu
Miara celu: Poziom potencjalnych skutków zmian klimatu
1. Potwierdzenie zidentyfikowanych zagrożeń oraz ich znaczenia i trendów na terenie miasta.
2. Opracowanie Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu (MPA).
1. Wdrażanie Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu
2. Aktualizacja zagrożeń i planu
3. Prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych, współpraca z interesariuszami.
4. Prowadzenie prac badawczo-rozwojowych w zakresie zmian klimatu.
Osiągnięcie maksymalnej odporności miasta na zagrożenia związane ze zmianami klimatu.
Miara celu: Minimalny poziom utrudnień w funkcjonowaniu miasta.
1. Prowadzenie działań przystosowujących miasto do zmian klimatu
4. Tworzenie i realizacja strategii planu adaptacji do skutków zmian klimatu .
5. Budowanie infrastruktury z uwzględnieniem nadchodzących zmian klimatu.
6. Prowadzenie monitoringu zjawisk ekstremalnych.
7. Zwiększanie udziału powierzchni lasów i terenów zielonych na obszarze miasta, tworzenie
nowych form zieleni miejskiej – szczególnie w sektorach zwartej zabudowy.
8. Uwzględnianie zagadnień zmian klimatu w dokumentach planistycznych miasta.
9. Określenie ograniczeń odnośnie prowadzenia inwestycji na terenach narażonych na
zalanie.
10. Tworzenie połączeń istniejących terenów zieleni (sieć terenów zielonych) umożliwiających
niskoemisyjną komunikację (piesza, rowerowa).
11. Tworzenie zielonej infrastruktury („zielone dachy” i „zielone ściany”).
12. Prowadzenie działań uświadamiających społeczeństwo nt. potrzeby adaptacji do zmian
klimatu.
13. Rewitalizacja i rewaloryzacja oraz zagospodarowanie terenów zielonych.

133
7.2. Powietrze atmosferyczne.
Miara celu:Liczba źródeł grzewczych opalanych paliwem stałym zlikwidowanych w ramach działań
ograniczających niską emisję.
1. Dążenie do stałej poprawy jakości powietrza atmosferycznego w mieście.
2. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza pochodzących ze źródeł komunalnych
i komunikacyjnych, tzw. niskiej emisji.
1. Wdrażanie działań naprawczych zawartych w Programie ochrony powietrza dla Aglomeracji
Wrocławskiej.
2. Monitoring jakości powietrza na terenie miasta (WIOŚ),
3. Wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez
podmioty gospodarcze.
4. Kontrola gospodarstw domowych w zakresie przestrzegania zakazu spalania odpadów w
paleniskach domowych.
5. Kontrola pojazdów samochodowych pod względem emisji spalin.
Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do
poziomu 15 % w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych.
Miara celu: Liczba nowych instalacji wykorzystujących OZE, wielkość uzyskanej z tych źródeł
energii.
1. Rozwój energetyki odnawialnej, przy uwzględnieniu uwarunkowań związanych
z potencjałem i istniejącymi ograniczeniami rozwoju poszczególnych rodzajów źródeł
energii odnawialnej
2. Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
3. Wykorzystanie odnawialnych niekonwencjonalnych źródeł energii, w tym budowa małych
i mikro źródeł energii.
1. Zwiększenie udziału rozproszonych źródeł odnawialnych (w tym głównie instalacji instalacji
solarnych do podgrzewania c.w.u. i fotowoltaicznych, instalacji na biomasę.
2. Wspieranie działań w zakresie budowy i wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
3. Organizowanie kampanii edukacyjnych dla mieszkańców oraz administracji związanych
z problematyką OZE.
4. Zwiększenie odzysku energii z odpadów w sposób bezpieczny dla środowiska.
7.2. Klimat akustyczny.
Poprawa klimatu akustycznego na obszarach, gdzie zostały przekroczone wartości
normatywne oraz zabezpieczanie pozostałych obszarów przed zagrożeniem wystąpienia
ponadnormatywnej emisji hałasu w ramach planowania przestrzennego
Miara celu: Odsetek ludności narażonej na ponadnormatywny poziom dźwięku.

134
1. Ograniczenie występowania przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu
komunikacyjnego.
2. Ograniczenie występowania przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu
przemysłowego.
3. Kontrola poziomu hałasu pochodząca od obiektów przemysłowych oraz monitoring
poziomu hałasu pochodzącego od środków komunikacji w ramach mapy akustycznej.
1. Obniżenie uciążliwego poziomu hałasu.
2. Realizacja zadań przewidzianych dla poprawy infrastruktury drogowej i kolejowej oraz
organizacji ruchu w celu obniżenia emisji hałasu komunikacyjnego (w tym modernizacja
sieci drogowej wraz z towarzyszącą infrastrukturą).
3. Modernizacja taboru transportu zbiorowego.
4. Promocja komunikacji zbiorowej, rozwój alternatywnych rodzajów transportu.
5. Wprowadzenie pasów zieleni przy drogach.
6. Przestrzeganie przez zarządców dróg, kolei i zakłady przemysłowe poziomów hałasu
określonych w decyzjach administracyjnych.
7. Planowanie przestrzenne, uwzględniające wytyczne Programu ochrony środowiska przed
hałasem dla miasta Wrocławia.
8. Kontynuacja programów edukacyjnych uświadamiających problemy ochrony środowiska
przed hałasem.
9. Opracowywanie Mapy akustycznej Wrocławia oraz Programu ochrony środowiska przed
hałasem dla miasta Wrocławia.
10. Rozwój infrastruktury rowerowej.
7.3. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych.
7.3.1. Cel długoterminowy do roku 2025
Ochrona przed negatywnym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych
1. Utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej
na tych poziomach.
1. Prowadzenie badań pól elektromagnetycznych.
2. Gromadzenie danych o zgłaszanych źródłach promieniowania elektromagnetycznego.
7.4. Zasoby i jakość wód.
Dążenie do osiągnięcia dobrego stanu i potencjału wód powierzchniowych i podziemnych
pod względem jakościowym określonych Ramową Dyrektywą Wodną
Miara celu: Stan/potencjał ekologiczny wód powierzchniowych w punktach pomiarowych na terenie
Wrocławia.
1. Osiągnięcie celów środowiskowych jednolitych części wód poprzez ochronę, poprawę oraz
niepogarszanie stanu części wód zgodnie z Planem gospodarowania wodami na obszarze

135
dorzecza Odry dla jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych, zgodnie
z rozporządzeniem nr 9/2016 Dyrektora RZGW we Wrocławiu z dn. 14 lipca 2016
w sprawie ustalania warunków korzystania z wód regionu wodnego Środkowej Odry.
2. Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom wód powierzchniowych i podziemnych ze źródeł
komunalnych, przemysłowych i rolniczych.
3. Zachowanie zasobów i zapewnienie wysokiej jakości wód.
4. Określanie wpływu korzystania z wód i wykonywania urządzeń wodnych na stan wód
i realizację celów środowiskowych.
1. Zwiększenie ochrony wód powierzchniowych poprzez likwidację niekontrolowanego
odprowadzania ścieków w tym inwentaryzacja źródeł zanieczyszczeń dopływających do
wód powierzchniowych.
2. Uregulowanie i zwiększanie małej retencji wód opadowych.
3. Kontrola przestrzegania przez zakłady przemysłowe norm prawnych i warunków pozwoleń
wodnoprawnych.
4. Przestrzeganie stref ochrony ujęć wód podziemnych oraz obszarów chronionych Głównych
Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) zgodnie z planem gospodarowania wodami
w obszarze Odry.
5. Realizacja nowych podłączeń do sieci kanalizacyjnej.
Tworzenie spójnego i nowoczesnego systemu zarządzania gospodarką wodną
z uwzględnieniem zasad ochrony środowiska
Miara celu: Zużycie wody na 1 mieszkańca w mieście.
1. Racjonalizacja zaopatrzenia ludności oraz sektorów gospodarczych w wodę z zasobów
podziemnych oraz otoczenie ich ochroną przed ilościową i jakościową degradacją.
2. Dążenie do maksymalizacji oszczędności zasobów wodnych.
1. Racjonalizacja gospodarki zasobami wód w mieście.
2. Kontrolowanie i zmniejszenie strat wody w systemach wodociągowych do wielkości
akceptowalnych pod względem technicznym i ekonomicznym.
3. Działania edukacyjne promujące oszczędzanie wody w celu osiągnięcia trwałej
świadomości wszystkich użytkowników wód o potrzebie racjonalnego i oszczędnego
korzystania z zasobów wodnych.
4. Wdrożenie nowych technologii służących oszczędzaniu wody i powtórnemu
wykorzystywaniu wód zużytych (tzw. szarej wody) oraz rozwiązań wykorzystujących dla
celów lokalnego zaopatrzenia w wodę zasoby wodne pochodzące bezpośrednio z opadów.
7.5. Zasoby geologiczne.
Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin w zakresie ich rozpoznania,
wydobycia i rekultywacji terenów poeksploatacyjnych
Miara celu: Liczba złóż udokumentowanych i ujętych w bilansie kopalin (w związku
z gospodarowaniem zasobami kopalin).
Liczba obszarów perspektywicznych i prognostycznych w celu udokumentowania kopalin
w granicach miasta (cel – określenie liczby obszarów perspektywicznych i prognostycznych,
progres – wyznaczenie nowych obszarów)

136
1. Ochrona złóż kopalin udokumentowanych na terenie miasta (ilość złóż w bilansie),
wynikająca z ustawy Prawo geologiczne i górnicze.
2. Wyznaczenie obszarów perspektywicznych i prognostycznych.
3. Inwentaryzacja obszarów nielegalnej eksploatacji, w tym niezgłoszonej eksploatacji na
własne potrzeby.
1. Ograniczanie naruszeń dotyczących ochrony środowiska towarzyszących nielegalnej
eksploatacji.
2. Rekultywacja i zagospodarowanie terenów po niekoncesjonowanej eksploatacji.
3. Prowadzenie działalności kontrolnej poprzez wizje terenowe w obszarach
predysponowanych do prowadzenia wydobycia.
4. Prowadzenie działalności informacyjnej i edukacyjnej związanej z działalnością wynikającą
z ustawy Prawo geologiczne i górnicze.
7.6. Gleby.
7.6.1. Cele długoterminowe do roku 2025:
Ochrona gleb przed degradacją oraz rekultywacja terenów zdegradowanych
i zdewastowanych
Miara celu: Powierzchnia terenów poddanych rekultywacji w ciągu roku.
1. Ochrona gleb użytkowanych rolniczo.
2. Przywracanie funkcji przyrodniczej, rekreacyjnej lub rolniczej w odniesieniu do gleb
zdegradowanych i zdewastowanych.
3. Zapobieganie erozji gleby i poprawa gospodarowania glebą.
1. Rekultywacja terenów oraz gruntów zdegradowanych i zdewastowanych, w szczególności
przemysłowych.
2. Prowadzenie rejestru obszarów, na których przekroczone zostały standardy jakości gleby
i ziemi.
3. Monitoring gleb użytkowanych rolniczo i gleb na obszarach bezpośrednio zagrożonych
zanieczyszczeniami (w tym ujednolicenie systemu monitoringu).
7.7. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów.
7.7.1. Cele i kierunki działań w gospodarce odpadami
Doskonalenie systemu gospodarki odpadami zgodnego z hierarchią postępowania
z odpadami
Miara celu: Odsetek odpadów komunalnych zagospodarowanych w sposób inny niż składowanie.
1. Zwiększanie świadomości społeczeństwa w zakresie właściwego gospodarowania
odpadami komunalnymi, w tym odpadami żywności i innymi odpadami ulegającymi
biodegradacji.
2. Ograniczenie składowania odpadów, w szczególności odpadów ulegających biodegradacji.
3. Zwiększenie udziału recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów
komunalnych szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury.
4. Zwiększenie udziału recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi
metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych.

137
5. Zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących
w strumieniu odpadów komunalnych.
6. Ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów.
7. Zmniejszenie ilości wykorzystywanych wyrobów zawierających azbest.
1. Prowadzenie działań edukacyjno-informacyjnych, mających na celu podniesienie
świadomości ekologicznej z zakresu gospodarki odpadami.
2. Rozwój infrastruktury do selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w tym odpadów
niebezpiecznych.
3. Budowa, rozbudowa lub modernizacja instalacji służących do zagospodarowania odpadów
komunalnych.
4. Kontynuacja programu udostępniania kompostowników mieszkańcom i placówkom
oświatowym mającego na celu zwiększenie ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji poddawanych kompostowaniu u źródła.
5. Eliminacja praktyk nielegalnego gromadzenia i spalania odpadów.
6. Kontrole przestrzegania przez przedsiębiorców posiadających decyzje w zakresie
gospodarowania odpadami warunków określonych w tych decyzjach.
7. Wspieranie działań bądź inicjatyw mających na celu zapobieganie powstawaniu odpadów.
8. Kontynuacja Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta
Wrocławia.
Wymagane poziomy odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz dopuszczalne
poziomy redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania
Na gminy nałożono obowiązek składania rocznych sprawozdań z realizacji zadań z zakresu
gospodarowania odpadami komunalnymi - marszałkowi województwa oraz wojewódzkiemu
inspektorowi ochrony środowiska.
Sprawozdania te zawierają m.in. informacje o osiągniętych przez Gminę w danym roku
sprawozdawczym następujących poziomach:
 poziom redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania,
 poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów
komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła,
 poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych
niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych.
W poniższej tabeli zebrano informacje o wymaganych i dopuszczalnych poziomach dla gmin
w przyszłych latach.
Tabela 44. Zestawienie dopuszczalnych poziomów redukcji masy odpadów ulegających
biodegradacji kierowanych do składowania oraz wymaganych poziomów recyklingu,
przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów
pochodzących z sektora komunalnego
Wskaźnik
Dopuszczalny/
wymagany poziom
2016 2017 2018 2019 2020
poziom redukcji masy odpadów ulegających
biodegradacji kierowanych do składowania
w stosunku do masy tych odpadów
wytworzonych w 1995 r.
maks.
45%
maks.
45%
maks.
40%
maks.
40%
maks.
35%
poziom recyklingu i przygotowania do
ponownego użycia następujących frakcji
odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw
sztucznych i szkła
min.
18%
min.
20%
min.
30%
min.
40%
min.
50%

138
Wskaźnik
Dopuszczalny/
wymagany poziom
2016 2017 2018 2019 2020
poziom recyklingu, przygotowania do
ponownego użycia i odzysku innymi metodami
innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych
i rozbiórkowych
min.
42%
min.
45%
min.
50%
min.
60%
min.
70%
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz sposobu obliczania poziomu
ograniczania masy tych odpadów (Dz. U. z 2012 r. Nr 676); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29
maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami
niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 r. Nr 645)
7.8. Zasoby przyrodnicze.
Ukształtowanie spójnego przestrzennie systemu obszarów podlegających ochronie prawnej
oraz pozostałych terenów zieleni
Miara celu: Powierzchnia obszarów prawnie chronionych. Powierzchnia terenów zieleni na terenie
miasta.
1. Ochrona i zwiększanie powierzchni terenów zielonych przy zachowaniu dotychczas
istniejących obszarów.
2. Ochrona różnorodności biologicznej.
3. Utrzymanie obecnych form ochrony przyrody.
1. Wdrażanie ustaleń planów zadań ochronnych i planów ochrony obszarów Natura 2000.
2. Opracowanie projektów planów zadań ochronnych dla obszarów NATURA2000 przez
sprawujących nadzór nad obszarem.
3. Ochrona, uzupełnianie i rozbudowa terenów zielonych w mieście, zgodnie
z obowiązującym Zarządzeniem Prezydenta Wrocławia (z dnia 11 sierpnia 2016r w sprawie
ochrony drzew i rozwoju terenów zieleni Wrocławia).
4. Wdrażanie programów rozwoju i ochrony zieleni urządzonej.
5. Wprowadzanie stref zieleni izolacyjnej wokół obiektów uciążliwych środowiskowo
i krajobrazowo.
6. Ochrona i wzmocnienie roli dolin rzecznych jako ważnych korytarzy ekologicznych.
7. Wspieranie działań w zakresie ochrony czynnej siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin
i zwierząt.
8. Realizacja projektów dot. udostępniania lokalnych zasobów przyrodniczych m.in. na cele
turystyczne z uwzględnieniem zasad ochrony środowiska.
9. Usuwanie, kontrola i przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się gatunków obcych, które
zagrażają rodzimym gatunkom lub siedliskom przyrodniczym.
10. Prowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnych nt. efektywnego korzystania z zasobów,
w tym z zasobów NATURA 2000.
Rozwijanie zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej
Miara celu: Udział % powierzchni obszarów leśnych.
1. Racjonalne użytkowanie zasobów leśnych, z zachowaniem ich bogactwa biologicznego.
2. Ochrona, powiększanie i udostępnianie zasobów leśnych.
3. Wielofunkcyjna gospodarka leśna skierowana głównie na cele społeczne.

139
1. Zwiększanie lesistości miasta oraz poprawa zdrowotności lasów.
2. Przeciwdziałanie zagrożeniom, w tym m.in. zagrożeniu pożarowemu, poprzez stały
monitoring obszarów leśnych pod kątem ewentualnych zagrożeń.
3. Regulowanie form i intensywności użytkowania zasobów leśnych oraz świadczenia przez
las funkcji socjalnych i ochronnych.
4. Realizacja programu małej retencji wodnej w województwie dolnośląskim.
5. Zalesienia gruntów porolnych i monitoring realizacji zalesień.
7.9. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska.
Ograniczanie ryzyka wystąpienia zagrożeń środowiska spowodowanych przez potencjalne
źródła awarii przemysłowych
Miara celu: Liczba poważnych awarii i miejscowych zagrożeń w ciągu roku.
1. Zapobieganie poważnym awariom, mogącym mieć wpływ na środowisko oraz zdrowie
i życie mieszkańców.
2. Zmniejszenie potencjalnych skutków lokalnych zagrożeń na terenie miasta.
3. Zmniejszenie zagrożenia oraz minimalizacja skutków w przypadku wystąpienia awarii.
1. Kontrola zakładów - potencjalnych sprawców poważnych awarii pod względem
przestrzegania przepisów prawa.
2. Kontynuacja prowadzenia corocznej aktualizacji rejestru potencjalnych sprawców
poważnych awarii.
3. Zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej zasad postępowania w przypadku
wystąpienia poważnej awarii.
4. Doposażenie jednostek straży pożarnej w sprzęt ratownictwa techniczno-chemiczno-
ekologicznego, a wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska w urządzenia i sprzęt do
szybkiej oceny ryzyka.
5. Prowadzenie akcji edukacyjno-szkoleniowych dla służb zakładów przemysłowych
i pracowników administracji publicznej w zakresie zapobiegania awariom oraz skażeniom
środowiska.
6. Prowadzenie akcji edukacyjno-szkoleniowych dla służb zakładów przemysłowych
i pracowników administracji publicznej w zakresie zapobiegania awariom oraz skażeniom
środowiska.
Ograniczenie negatywnych skutków powodzi i suszy oraz minimalizowanie ryzyka
występowania sytuacji nadzwyczajnych z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju
oraz poszanowaniem zasobów przyrody i niepogarszania stanu środowiska
Miara celu: Wielkość nakładów przeznaczonych na zabezpieczenie przeciwpowodziowe na terenie
miasta w ciągu roku.
1. Podniesienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.
2. Zwiększenie retencji zlewni (w szczególności cieków o dużym zagrożeniu powodziowym) -
w tym budowa i modernizacja infrastruktury niezbędnej dla zwiększenia retencji zasobów
wodnych i poprawy ich jakości oraz poprawy bioróżnorodności.
3. Usprawnienie systemu zarządzania ryzykiem powodziowym - wspieranie inwestycji
i dobrych praktyk ukierunkowanych na przeciwdziałanie klęskom suszy i powodzi.

140
1. Zwiększanie retencyjności zlewni oraz efektywności urządzeń zabezpieczenia
przeciwpowodziowego i struktur organizacyjnych ograniczających skutki powodzi (budowa,
modernizacja, zarządzanie).
2. Zgodność miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z wymaganiami Prawa
Wodnego.
3. Renaturalizacja cieków - poprawa odbudowy biologicznej cieków.
4. Budowa zintegrowanego systemu alarmowego i informacyjnego (o zagrożeniach).
5. Organizacja systemów wczesnego ostrzegania i prognozowania zagrożeń.
6. Zwiększanie przepustowości koryt m.in. przez modernizację kanałów powodziowych,
czyszczenie i udrożnienie koryt rzek i międzywali.
7. Utrzymanie w sprawności technicznej istniejących obiektów infrastruktury
przeciwpowodziowej i zbiorników (wałów, koryt rzecznych, potoków i kanałów oraz
zabudowy towarzyszącej).
8. Wdrożenie dokumentów wynikających z dyrektywy powodziowej: w tym map zagrożenia i
map ryzyka powodziowego oraz planów zarządzania ryzykiem powodziowym.
9. Realizacja działań przestrzennych zatrzymujących wody deszczowe w miejscach ich
opadu, poprzez: racjonalną gospodarkę wodami opadowymi na terenach miejskich,
podnoszenie lesistości zwiększającej retencyjność.
10. Wsparcie jednostek ratowniczych (m.in. zakup sprzętu do prowadzenia akcji ratowniczych
i usuwania skutków zjawisk katastrofalnych).
11. Inwestycje przeciwpowodziowe (mające na celu ochronę obszarów ze średnim ryzykiem
powodziowym) - pod warunkiem zapewnienia ich pełnej zgodności z wymogami prawa UE
(w tym tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej i Dyrektywy Powodziowej).
7.10. Działania edukacyjne i zarządzanie systemowe.
Kształtowanie prawidłowych wzorców zachowań wszystkich grup społeczeństwa
w odniesieniu do konkretnych sektorów środowiska w ramach podejmowanych inicjatyw
z zakresu edukacji ekologicznej
Miara celu: Liczba przeprowadzonych akcji edukacyjnych.
1. Rozwój świadomości ekologicznej mieszkańców miasta, zgodnie z zasadą "myśl globalnie,
działaj lokalnie"
2. Racjonalne wykorzystanie i rozwój bazy służącej edukacji ekologicznej.
1. Kształtowanie prawidłowych wzorców zachowań poszczególnych grup społeczeństwa
w kontekście ochrony środowiska.
2. Kontynuacja edukacji z zakresu ochrony środowiska w szkolnictwie wszystkich szczebli.
3. Kontynuacja włączania tematyki ochrony środowiska do działań i projektów realizowanych
przez różnego rodzaju grupy społeczne i podmioty gospodarcze.
4. Kontynuacja włączania tematyki ochrony środowiska do artykułów prasowych i różnego
rodzaju publikowanych biuletynów.
5. Tworzenie programów edukacji ekologicznej wynikających z założeń Narodowej Strategii
Edukacji Ekologicznej oraz zadań Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej.
6. Promowanie dobrych doświadczeń z zakresu metodyki edukacji ekologicznej.
7. Prowadzenie szkoleń zawodowych w zakresie prawa, zarządzania, technik ochrony
środowiska, zagospodarowania przestrzennego, źródeł finansowania ochrony środowiska.
8. Stworzenie systemu zajęć terenowych prowadzonych w ramach edukacji ekologicznej
w szkolnictwie.

141
9. Organizowanie corocznych i cyklicznych konkursów, konferencji, warsztatów (w tym
warsztaty terenowe i kameralne dla nauczycieli), seminariów, (przedsięwzięć promocyjnych
na rzecz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju).
10. Upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia.
Upowszechnienie i zapewnienie każdemu mieszkańcowi dostępu do informacji z zakresu
ochrony środowiska i wynikających z tego korzyści zdrowotnych, ekologicznych oraz
ekonomicznych oraz zapewnienie udziału w postępowaniach na rzecz ochrony
środowiska
Miara celu: Liczba przeprowadzonych strategicznych ocen oddziaływania.
1. Aktywny udział społeczeństwa w postępowaniach na rzecz ochrony środowiska.
2. Rozwój infrastruktury dostępu do informacji o środowisku.
1. Konsultowanie społeczne strategii, planów, polityki i decyzji dotyczących ochrony
środowiska.
2. Aktywne konsultacje społeczne w zakresie planowanych inwestycji.
3. Cyfryzacja, rozbudowa i udostępnienie informacji instytucji publicznych miasta.
4. Upowszechnianie informacji i promocja edukacji ekologicznej prowadzonej poprzez
publikacje, opracowania, strony internetowe i inne.
5. Upowszechnianie informacji o podejmowanych akcjach, kampaniach i działaniach na rzecz
aktywnej ochrony środowiska w mieście.
Kształtowanie struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta, przyjaznej dla mieszkańców
i środowiska
Miara celu: Powierzchnia terenów w mpzp z przeznaczeniem na zieleń lub inne elementy
związane ze środowiskiem.
1. Prowadzenie racjonalnej polityki przestrzennej (kształtowanie przestrzeni), uwzględniającej
wartości przyrodnicze i ład przestrzenny.
2. Zwiększenie powierzchni obszarów zieleni miejskiej z jednoczesnym uwzględnianiem
korytarzy ekologicznych i warunków służących poprawie przewietrzania miasta.
1. Właściwe planowanie przestrzenne, uwzględniające problemy związane z uciążliwością
komunikacyjną (zagrożenie hałasem i zanieczyszczeniami powietrza).
2. Uwzględnienie w mpzp istniejących okazów i obszarów cennych przyrodniczo.
3. Kształtowanie w dokumentach planistycznych miasta struktury zabudowy miejskiej poprzez
harmonijny układ obszarów zabudowanych i terenów zieleni.
Wprowadzanie innowacyjności prośrodowiskowej i upowszechnianie idei systemów
zarządzania środowiskowego
1. Preferowanie systemu „zielonych zamówień”.

142
2. Wprowadzanie i rozszerzanie komunikacji elektronicznej wewnątrz urzędów oraz
komunikacji z mieszkańcami.
7.11. Monitoring środowiska.
Poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku wspólnych działań sektora ochrony
środowiska z sektorem zdrowia
Miara celu: Liczba naruszeń wymaganej jakości wody w wodociągach na terenie miasta.
- sprawowanie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego (nad higieną komunalną, zagrożeniami
epidemiologicznymi, żywnością oraz higieną pracy,
- prowadzenie działalności informacyjnej na rzecz mieszkańców w zakresie aktualnego stanu
środowiska i bieżących zagrożeń,
- monitoring środowiska w zakresie powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych
i podziemnych, środowiska akustycznego, promieniowania elektromagnetycznego, gleb,
odpadów.

143
8. PLAN OPERACYJNY REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ NA LATA 2017–2020.
Tabela 45. Przedsięwzięcia na terenie miasta Wrocławia w latach 2017-2020
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
Szacunkowy koszt realizacji zadania [zł]
2017 2018 2019 2020
Zadania własne
Ochrona przyrody
i krajobrazu,
kształtowanie
terenów zieleni,
gospodarka leśna
1 Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta
Konserwacja lasów komunalnych, parków
i zieleńców oraz zieleni przyulicznej
16 950 000 18 600 000 18 600 000 18 600 000
2 Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta
Nasadzenie drzew i krzewów oraz
ukwiecenia terenów zieleni miejskiej
1 500 000 1 500 000 1 500 000 1 500 000
3
Urząd Miejski
Wrocławia
Budżet Miasta
Utrzymanie i konserwacja zieleni miejskiej
i nasadzeń
- Zapewnienie utrzymania i rewitalizacji
terenów zieleni miejskiej
19 186 440 19 559 726 9 400 000 -
4
Urząd Miejski
Wrocławia
Budżet Miasta
Realizacja działań w obszarze łowiectwa
i leśnictwa
- Redukcja populacji dzikich zwierząt na
terenach nie objętych obwodami
łowieckimi, likwidacja zagrożeń dla ludzi,
mienia i środowiska
320 000 320 000 - -
5
Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta
Realizacja zadań związanych
z utrzymaniem zieleni miejskiej w ramach
prowadzonych inwestycji
- Utrzymanie terenów zieleni miejskiej
w ramach prowadzonych inwestycji
300 000 300 000 - -
6 Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta
Zagospodarowanie terenów przy
ul. Św. Marcina
500 000 - - -
7 Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta
Przebudowa terenu rekreacyjnego w
Parku Zachodnim przy ul. Pałuckiej
700 000 - - -
8 Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta
Zagospodarowanie Parku
Grabiszyńskiego
100 000 100 000 100 000 -

144
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona przyrody
i krajobrazu,
kształtowanie
terenów zieleni,
gospodarka leśna
c.d.
9 Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta Zagospodarowanie Parku Milenijnego 500 000 1 000 000 3 000 000 -
10 Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta
Zagospodarowanie zieleńca przy Placu
Legionów
200 000 - - -
11 Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta
Zagospodarowanie zieleńca przy
ul. Kiełczowskiej
300 000 - - -
12
Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta
Zagospodarowanie Skweru przy ul. Na
Szańcach, pl. Bema, Prusa,
Świętokrzyska „Skwer Skaczącej
Gwiazdy”
- 2 000 000 - -
13 Zarząd Zieleni
Miejskiej we
Wrocławiu
Budżet Miasta
Środki UE
Rewaloryzacja Parku Szczytnickiego
1 000 000
1 862 142 UE
1 000 000
1 616 728 UE
1 000 000 5 000 000
14
MKZ
WKL
Budżet Miasta
Rewaloryzacja Zespołu Zabytkowych
pomieszczeń Synagogi pod Białym
Bocianem w ramach programu ścieżek
kulturowych czterech świątyń
416 267 225 292 - -
Ochrona powietrza,
ochrona przed
hałasem, ochrona
wód pow.
i podziemnych
15
Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Poprawa stanu nawierzchni peronów
i dostosowanie ich parametrów do taboru
tramwajowego typu PESA oraz
opracowanie organizacji ruchu
zastępczego- perony wzdłuż linii
tramwajowej w ciągu ul. Wróblewskiego i
ul. Olszewskiego od ul. Tramwajowej
271 000 - - -
16 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Budowa drogi lokalnej KL7 ze zjazdami
i infrastrukturą techniczną w pasie
drogowym w rejonie ul. Zakładowej
1 198 613 - - -
17 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta Przebudowa ul. Ferdynanda Magellana 2 514 389 - - -
18
Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ul. Marca Polo wraz ze
skrzyżowaniem ul. Marca Polo
z ul. Krzysztofa Kolumba i ul. Ferdynanda
Magellana- etap II
157 876 - - -

145
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona powietrza,
ochrona przed
hałasem, ochrona
wód pow.
i podziemnych c.d.
19
Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Budowa drogi gminnej na działkach o
numerze 39/8,47 AM-14 obręb Gaj
(Nasza Droga - odcinek drogi gruntowej
położonej pomiędzy nasypem kolejowym
a ul. Kukuczki)
643 000 - - -
20 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Poprawa stanu technicznego ul.
Wapiennej i pobliskiego placu wraz z
odwodnieniem
370 000 - - -
21 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki UE
Budowa osi zachodniej we Wrocławiu w
ciągu drogi krajowej nr 94
79 059 000 131 276 000 79 265 000 -
22 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki UE
Budowa północnej Obwodnicy
Śródmiejskiej - etap II
- - 21 000 000 -
23 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki UE
Przebudowa ul. Buforowej w ciągu drogi
wojewódzkiej nr 395 we Wrocławiu
35 245 000 39 874 000 - -
24 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki UE
Budowa wydzielonej trasy tramwajowo-
autobusowej łączącej osiedle Nowy Dwór
z Centrum Wrocławia
2 340 000 36 611 000 72 539 000 68 800 000
25
Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki UE
Budowa trasy tramwajowej wzdłuż ul.
Popowickiej - Starobroblowej-Długiej (od
ul. Milenijnej do ul. Jagiełły) wraz z
przebudową wiaduktu nad ul. Długą oraz
budową zintegrowanego węzła
tramwajowo-kolejowego Wrocław-
Popowice
1 567 900 60 610 261 72 233 000 -
26
Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki UE
Przebudowa odcinka ul. Hubskiej (od ul.
Glinianej do ul. Dyrekcyjnej) oraz ul.
Suchej wraz z wbudowaniem torowiska
tramwajowego
29 281 488 5 000 000 - -
27 Zarząd Dróg i
Utrzymania
Miasta
Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki UE
Budowa systemu "Parkuj i Jedź" we
Wrocławiu-Etap I
3 710 000 18 553 000 - -

146
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona powietrza,
ochrona przed
hałasem, ochrona
wód pow.
i podziemnych c.d.
28 Zarząd Dróg i
Utrzymania
Miasta
Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki MPWiK
Prace przygotowawcze i zadania
towarzyszące inwestycjom drogowym w
tym:
18 866 149 15 036 220 15 234 369 29 988 200
28.1 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Dostosowanie sygnalizacji na
skrzyżowaniu Powstańców Śl. – Radosna
do włączenia do ITS
500 666 - - -
29 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o./WIM
Budżet Miasta
Środki MPWiK
Program poprawy stanu technicznego
infrastruktury drogowej w tym:
51 871 000 24 800 000 29 338 000 21 460 000
29.1
Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ulicy gen. Maczka od ul.
Zwycięskiej 50 do ul. Ołtaszyńskiej wraz
z poprawą stanu istniejącej nawierzchni
drogi z uwzględnieniem odwodnienia na
odcinku od ul. Zwycięskiej 50 do ul.
Obrońców Poczty Gdańskiej
1 217 585 - - -
29.2 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Utwardzenie łącznika chodników ulicy
Noteckiej- Królewieckiej
193 991 - - -
29.3
Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Poprawa stanu nawierzchni ul.
Popielskiego na odcinku od ul.
Myszkowskiej do ul. Hajduckiej (droga
3KDL/2)
Przebudowa dróg w sięgaczach
osiedlowych ul. Popielskiego (dz. 86, AM-
6, obręb Książe Wielkie, drogi 4KDD/7,
7KDW/3 i 7KDW/2) wraz z opracowaniem
dokumentacji projektowej
861 762 - - -
29.4 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Poprawa stanu nawierzchni ul. 3-go Maja
Uwaga: poz. 39.2, 39.3, 39.4 zadania nie
są realizowane w standardzie docelowym
160 287 - - -

147
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona powietrza,
ochrona przed
hałasem, ochrona
wód pow.
i podziemnych c.d.
29.5 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ciągu pieszo-rowerowego
wzdłuż nasypu kolejowego na odcinku od
ul. Krzyckiej do ul. Skarbowców
300 000 - - -
29.6 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta Przebudowa kładki Zwierzynieckiej 3 015 995 - - -
29.7
Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
1)rozbudowa ul. Cynamonowej od
ul. Pełczyńskiej do ul. Tymiankowej
2)przebudowa ul Cynamonowej od
ul. Tymiankowej do ul. Waniliowej oraz
dostosowanie ul. Waniliowej do
dwukierunkowego przejazdu autobusu
3)budowa pętli autobusowej zlokaliowanej
na działce nr 16 AM-5 obręb Widawa wraz
z drogą dojazdową w ciągu ul. Kminkowej
na odcinku od skrzyżowania z ul.
Szałwiową do działki nr 16 AM-5 obręb
Widawa
1 610 000 - - -
29.8
Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ul. Ołtaszyńskiej na odcinku
od ul. Malinowej (wraz ze skrzyżowaniem)
do ul. Wojszyckiej (wraz ze
skrzyżowaniem) oraz ul. Wojszyckiej na
odcinku od ul. Ołtaszyńskiej do ul.
Agrestowej
Przebudowa ul. Ołtaszyńskiej w zakresie
doświetlenia przejść dla pieszych oraz
projektowanego ronda na skrzyżowaniu
ulic Ołtaszyńskiej i Wojszyckiej
1 951 730 - - -
30 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta Przebudowa ul. Wojanowskiej 11 415 000 - - -
31 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Rozbudowa układu drogowego w rejonie
ulic Parafialnej i Pawiej
944 000 1 018 000 3 518 000 1 018 000
32 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta Przebudowa ul. Wilkszyńskiej 400 000 7 900 000 - -

148
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona powietrza,
ochrona przed
hałasem, ochrona
wód pow.
i podziemnych c.d.
33 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki UE
Przebudowa ulic w ciągu drogi
wojewódzkiej nr 342 (Obornicka,
Pręgowska, Zajączkowska, Pełczyńska)
800 000 8 000 000 12 000 000 -
34
Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ul. Mościckiego od ul.
Topolowej do ul. Ziemniaczanej
W 2017 realizacja w zakresie chodnika,
przebudowa drogi w 2021r.
1 000 000 - - -
35 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki UE
Budowa infrastruktury technicznej, dróg
oraz miejskich obiektów użyteczności
publicznej na osiedlu " Nowe Żerniki"
3
3 843 000 6 620 000 19 335 000 33 005 000
36 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Rozbudowa infrastruktury sieciowej
i drogowej w północnych osiedlach
Wrocławia - udział Miasta
478 174 1 050 000 3 500 000 -
37 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Rozbudowa ul. Osobowickiej od
Obwodnicy Śródmiejskiej Wrocławia do ul.
Lipskiej
- - 26 820 212 -
38 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta Eksploatacja torowisk tramwajowych 5 486 084 - - -
39 Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Budowa łącznika ulic Kowalska-
Kwidzyńska
155 000 992 000 9 000 000 -
Ochrona powietrza 40 Zarząd Dróg i
Utrzymania
Miasta
Wrocławskie
Inwestycje
Sp. z o.o.
Budżet Miasta
Środki UE
Program rowerowy w tym: 16 261 550 21 810 000 24 496 000 11 900 000
40.1 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ulic: Stawowej, Borowskiej,
Peronowej i Kołłątaja w celu wyznaczenia
dróg i pasów rowerowych
396 000 - - -
40.2 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Połączenie trasy rowerowej
z ul. Na Grobli, Traugutta i Pułaskiego
621 000 - - -
40.3 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ul. Hallera od ul.
Grabiszyńskiej do ul. Odkrywców w celu
wyznaczenia trasy rowerowej
240 000 - - -

149
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona powietrza
c.d.
40.4
Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ul. Piłsudskiego na odcinku
od pl. Legionów do ul. Świdnickiej oraz
na ul. Zielńskiego od ul. Piłsudskiego do
ul. Swobodnej we Wrocławiu w celu
wyznaczenia dróg i pasów rowerowych
1 260 000 - - -
40.5 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ul. Sułowskiej w celu
wyznaczenia dróg rowerowych
359 000
2 033 000 UE
675 000
3 825 000 UE
- -
40.6 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ul. Grabiszyńskiej w celu
wyznaczenia dróg i pasów rowerowych
862 000
3 357 000 UE
- - -
40.7 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Poprawa bezpieczeństwa na przejazdach
rowerowych
969 000 200 000 200 000 -
41
Urząd Miejski
Wrocławia
Budżet Miasta
Wrocławski Rower Miejski
- Promocja ekologicznych środków
transportu
3 342 000 3 508 000 - -
42
Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Przebudowa ul. Krzyckiej w zakresie
poprawy bezpieczeństwa rowerzystów
poprzez budowę progów zwalniających
oraz przejścia dla pieszych z azylem
144 000 - - -
43 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta
Remont ciągu pieszo-rowerowego przy
Chorzowskiej 1-17
150 000 - - -
44 Zarząd Dróg
i Utrzymania
Miasta
Budżet Miasta Budowa nowych sygnalizacji świetlnych 576 600 -- 600 000 -
45
Zarząd Zasobu
Komunalnego
Budżet Miasta
Budowa sieci ciepłowniczych od ul.
Bierutowskiej w kierunku osiedla Zakrzów
we Wrocławia o dł. ok. 3,7 km
2
-
46
Zarząd Zasobu
Komunalnego
Budżet Miasta
Likwidacja ogrzewania piecowego oraz
termomodernizacja budynków przy ul.:
Wincentego 39a, 41a, Ofiar
Oświęcimskich 42, 44/44A, Biskupa
Tomasza I 16, 18, Wyszyńskiego 60, 62,
64, 66, 68, 70
2
- - -

150
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona powietrza
c.d.
47
Zarząd Zasobu
Komunalnego
Budżet Miasta
termomodernizacja budynków przy
ul.: Kurkowa 61/63, 65, 67, 69,
Łukasińskiego 3of, 7, 10, 15A, 15B, 16, pl.
Uniwersytecki 7
-
2
- -
48
Zarząd Zasobu
Komunalnego
Budżet Miasta
Pobożnego 3, 5, 20, 24, Kurkowa 40/42,
Biskupa Tomasza I 13, pl. Strzelecki 5, 7,
9, 11, 15, 17
-
2
-
49
Zarząd Zasobu
Komunalnego
Budżet Miasta
Kościuszki 124, Komuny Paryskiej 37, 42,
Łukasińskiego 4, 6, Biskupa Tomasza I
12, 17, Łowiecka 3, 11, 19/19a, Ptasia 13,
15, Sokolnicza 40, 42, Biskupa Tomasza I
15, Drzewna 19, Łowiecka 9, Ołbińska 18,
Śrutowa 12, pl. Strzelecki 6, 8
-
- 2
-
50
Zarząd Zasobu
Komunalnego
Budżet Miasta
Kurkowa 34, Wąska3, Dubois 22A
-
- - 2
51
Miejskie Centrum
Usług Socjalnych
Budżet Miasta
Termomodernizacja Domu Pomocy
Społecznej przy ul. Karmelkowej 25 we
Wrocławiu
- - 3 150 000 -
52
Zarząd Inwestycji
Miejskich
Budżet Miasta,
RPO WD
Przebudowa budynku Gimnazjum nr 3
ul. Świstackiego we Wrocławiu -
termomodernizacja elewacji i dachu
1 274 000 - - -
53
Zarząd Inwestycji
Miejskich
Budżet Miasta,
RPO WD
Przebudowa budynku Gimnazjum nr 7 ul.
Kolista we Wrocławiu – wymiana okien,
remont elewacji i dachu budynku
głównego i sali gimnastycznej
2 000 000 - - -
54
Zarząd Inwestycji
Miejskich
Budżet Miasta,
RPO WD
Przebudowa budynku Gimnazjum nr 14
ul. Kołłątaja we Wrocławiu -
termomodernizacja elewacji
1 485 000 - - -

151
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona powietrza
c.d.
55
Zarząd Inwestycji
Miejskich
Budżet Miasta
Przebudowa konstrukcji stalowej
z przeszkleniem oraz modernizacja
zegara na elewacji frontowej w Liceum
Ogólnokształcącym nr XVII ul. Tęczowa
400 000 - - -
56
Zarząd Inwestycji
Miejskich
Budżet Miasta,
RPO WD
Przebudowa budynku z
termomodernizacją Zespołu Szkolno-
Przedszkolnego nr 14
ul. Częstochowska we Wrocławiu
2 200 000 1 848 000 2 270 000 -
57
Zarząd Inwestycji
Miejskich
Budżet Miasta,
RPO WD
Przebudowa basenu w Zespół Szkolno-
Przedszkolnym nr 1 ul. Zemska we
Wrocławiu
7 810 000 - - -
58
WSR
Budżet Miasta,
WFOŚ
NFOŚ
Program likwidacji niskiej emisji na terenie
Wrocławia
5 701 691 2 000 000 - -
59
WSR
Budżet Miasta,
WFOŚ
NFOŚ
Program likwidacji niskiej emisji na terenie
Wrocławia - część II
6 354 973 3 000 000 - -
60 Urząd Miejski
Wrocławia
Budżet Miasta
Udział Miasta w budowie Wschodniej
Obwodnicy Wrocławia
- 10 000 000 23 000 000 -
Ochrona wód
powierzchniowych
i podziemnych
61
Zarząd Inwestycji
Miejskich
Budżet Miasta
Budowa przyłącza kanalizacji sanitarnej
do budynku B oraz sieci kanalizacji
deszczowej na terenie Młodzieżowego
Ośrodka Socjoterapii nr 2 ul. Kielecka
176 000 - - -
62
Zarząd Inwestycji
Miejskich
Budżet Miasta
Podłączenie budynku gminnego przy
ul. Tyskiej 14 do miejskiej sieci
kanalizacyjnej-udział Miasta
3
387 000 - - -
63
ZZM
DIG
Budżet Miasta
GFOŚ
WFOŚ
Program modernizacji systemu
odwodnienia Miasta
4 068 885 4 000 000 10 370 000 -
64
Urząd Miejski
Wrocławia
Budżet Miasta
Przebudowa budynku stacji uzdatniania
wody wraz z wymianą stacji na terenie
krytego basenu przy ul. Racławickiej
- - 3 150 000 -
Ochrona przed
hałasem
65
Urząd Miejski
Wrocławia
Budżet Miasta Monitoring hałasu w Mieście 500 000 200 000 - -

152
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Gospodarka
odpadami
66
Ekosystem
sp. z o.o.
Budżet Miasta -
środki z opłat od
mieszkańców za
gospodarowanie
odpadami
komunalnymi
Gospodarka odpadami komunalnymi
- Realizacja obowiązków gminy w
zakresie gospodarowania odpadami
komunalnymi poprzez zorganizowanie
odbioru tych odpadów od właścicieli
nieruchomości oraz ich
zagospodarowanie
Sektor I -153 513 316,80
Sektora II -164 606 202,00
Sektora III -249 664 039,56
Sektora IV -107 297 546,40
Razem: 675 081 104,76
67
Ekosystem
sp. z o.o.
Budżet Miasta
Pozostałe zadania z zakresu gospodarki
odpadami
- Poprawa stanu środowiska poprzez
właściwą gospodarkę odpadami
237 754 - - -
68
Ekosystem
sp. z o.o.
Budżet Miasta
Zadania z zakresu oczyszczania Miasta
- Utrzymanie czystości i porządku w
mieście
66 528 290 66 528 290 66 528 290 66 528 290
69
Ekosystem
sp. z o.o.
Budżet Miasta
Realizacja Programu Rozwoju Usług
Gospodarki Odpadami
- Zmniejszenie uciążliwości
środowiskowych
125 - - -
Zadania monitorowane
Ochrona przyrody
i krajobrazu
70 Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska we
Wrocławiu
Budżet Państwa
WFOŚiGW
NFOŚiGW
Monitoring przyrody
1
94 000 94 000 94 000 94 000
Ochrona powietrza 71 Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska we
Wrocławiu
Budżet Państwa
WFOŚiGW
NFOŚiGW
Monitoring jakości powietrza
1
4 853 000 4 829 000 4 718 000 4 804 000
72 Fortum Power
and Heat Polska
Sp. z o.o.
Środki własne
Przebudowa/modernizacja sieci
ciepłowniczej na terenie Wrocławia na
długości 10 km.
4 500 000 4 500 000 4 500 000 4 500 000
73 Fortum Power
and Heat Polska
Sp. z o.o.
Środki własne
Środki funduszy
UE
Modernizacja sieci ciepłowniczej na
terenie Wrocławia na długości 4,07 km.
5 700 000 2 600 000 2 350 000 -

153
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona powietrza
c.d.
74 Miejskie
Przedsiębiorstwo
Komunikacji
Sp. z o.o.
Środki własne,
Środki UE
Zakup nowego taboru tramwajowego –
140 szt.
60 000 000 217 000 000 230 000 000 140 000 000
75 Miejskie
Przedsiębiorstwo
Komunikacji
Sp. z o.o.
Środki własne,
Środki UE
Wydzierżawienie nowych,
niskopodłogowych autobusów – 160 szt.
7 680 000 5 490 000 6 710 000 -
Ochrona przed
hałasem
76 Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska we
Wrocławiu
Budżet Państwa
WFOŚiGW
NFOŚiGW
Monitoring hałasu
1
128 000 131 000 133 000 136 000
Ochrona wód
powierzchniowych
i podziemnych
77 Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska we
Wrocławiu
Budżet Państwa
WFOŚiGW
NFOŚiGW
Monitoring jakości wód
1
3 997 000 4 069 000 4 142 000 4 217 000
78 Miejskie
Przedsiębiorstwo
Wodociągów
i Kanalizacji
Budżet własny
POIiŚ
Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej 14 284 660 11 965 206 8 400 000 12 500 000
79 Miejskie
Przedsiębiorstwo
Wodociągów
i Kanalizacji
Budżet własny
POIiŚ
Modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej 4 025 775 13 191 000 22 236 340 20 669 450
80 Miejskie
Przedsiębiorstwo
Wodociągów
i Kanalizacji
Budżet własny
POIiŚ
Modernizacja i rozbudowa oczyszczalni
ścieków
4 107 000 28 000 000 10 500 000 22 000 000
81
Miejskie
Przedsiębiorstwo
Wodociągów
i Kanalizacji
Budżet własny
POIiŚ
Przebudowa i rozbudowa systemu ujęć
wody
6 661 500 12 551 600 8 575 600 -

154
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona wód
powierzchniowych
i podziemnych c.d.
82 Miejskie
Przedsiębiorstwo
Wodociągów
i Kanalizacji
Budżet własny
POIiŚ
Przebudowa zakładu produkcji wody
Mokry Dwór
2 988 920 1 585 467 3 007 870 4 000 000
83 Regionalny
Zarząd
Gospodarki
Wodnej we
Wrocławiu
Budżet
państwa,
dotacje krajowe,
UE, POIiŚ, BŚ,
BREE
Poprawa stanu zabezpieczenia
przeciwpowodziowego Wrocławia.
Zabezpieczenie terenów portu Miejskiego
rz. Odra. Realizacja zadania do 2021
roku.
12 250 000
84 Regionalny
Zarząd
Gospodarki
Wodnej we
Wrocławiu
Budżet
państwa,
dotacje krajowe
Modernizacja śluzy Mieszczańskiej we
Wrocławiu
2 000 000 - -
85 Regionalny
Zarząd
Gospodarki
Wodnej we
Wrocławiu
Budżet państwa
Remont śluzy na stopniu wodnym
Opatowice na rz. Odrze w km. 245+035
10 000 000 - -
86 Regionalny
Zarząd
Gospodarki
Wodnej we
Wrocławiu
POIiŚ
Modernizacja stopnia wodnego Rędzin na
Odrze w km. 260,7 – przystosowanie do
III klasy drogi wodnej
50 000 000 - -
87 Regionalny
Zarząd
Gospodarki
Wodnej we
Wrocławiu
NFOŚiGW
Przeprowadzenie pogłębionej analizy
presji w celu ustalenia przyczyn
nieosiągnięcia dobrego stanu wód w
obszarze działania RZGW we Wrocławiu
486 000 - -
88
Regionalny
Zarząd
Gospodarki
Wodnej we
Wrocławiu
NFOŚiGW
Przeprowadzenie pogłębionej analizy
presji w celu zaplanowania działań
ukierunkowanych na redukcję fosforu w
wybranych jcwp na obszarze działania
RZGW we Wrocławiu
202 500 - -

155
Cel
Poz.
nr
Instytucja
koordynująca
Źródła
finansowania
Kierunek działań
2017 2018 2019 2020
Ochrona wód
powierzchniowych
i podziemnych c.d.
89
Dolnośląski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Budżet
państwa,
dotacje UE
Modernizacja wałów rz. Bystrzycy w
miejscowości Wrocław – modernizacja i
budowa nowych odcinków lewostronnych
wałów przeciwpowodziowych rzeki
Bystrzycy o łącznej dł. 1,8 km.
14 200 000
90 Dolnośląski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Budżet
państwa,
dotacje UE
Przebudowa systemów zabezpieczenia
przed powodzią - przebudowa systemu
ochrony przeciwpowodziowej rzeki
Widawy
71 400 000
91 Dolnośląski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Budżet państwa,
dotacje UE
Modernizacja wałów
przeciwpowodziowych – modernizacja i
przebudowa obwałowań o łącznej
długości 19,1 km. we Wrocławiu
20 500 000
Ochrona gleb
i ziemi
92 Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska we
Wrocławiu
Budżet Państwa
WFOŚiGW
NFOŚiGW
Monitoring jakości gleb i ziemi
1
186 000 189 000 192 000 196 000
Pole
elektromagnetyczne
93 Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska we
Wrocławiu
Budżet Państwa
WFOŚiGW
NFOŚiGW
Monitoring pola elektromagnetycznego
1
60 000 61 000 62 000 63 000
Szacunkowe koszty realizacji zadań na lata 2017-2020 przedstawiono w oparciu o obowiązującą Wieloletnią Prognozę Finansową miasta Wrocławia stan na
lata 2015-2019 zatwierdzony uchwałą budżetową nr XXXI/632/16 z dnia 20.10.2016 r. oraz dane jednostek miejskich i innych.
1
– Koszty obejmują realizację zadania na terenie całego województwa dolnośląskiego. WIOŚ we Wrocławiu nie prowadzi osobnej ewidencji kosztów zadań
realizowanych na obszarze miasta Wrocławia.
2
– Zarząd Zasobu Komunalnego we Wrocławiu nie jest w stanie określić wysokości środków finansowych jakie mają zostać wydatkowane na planowane
inwestycje.

156
9. ZARZĄDZANIE I MONITORING ŚRODOWISKA.
9.1. INSTYTUCJE ZAANGAŻOWANE W REALIZACJĘ PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA.
Nadzór nad realizacją programu w praktyce oznacza określenie zasad zarządzania nim wraz z
ustaleniem mechanizmu monitorowania jego realizacji. Program ochrony środowiska dla Miasta
Wrocławia jest dokumentem o charakterze strategicznym. Stanowi instrument wspomagający
realizację prawa miejscowego, pozostając w ścisłym związku z planami zagospodarowania
przestrzennego, decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania oraz decyzjami
związanymi z realizacją przedsięwzięć w zakresie gospodarki wodno – ściekowej, gospodarki
odpadami, rozwojem terenów zielonych i innych. Miasto posiada kompetencje pozwalające mu
realizować zawarte w programie cele i zadania. Aby jednak ta realizacja przebiegała spójnie z
polityką regionalną konieczne jest przygotowanie struktur administracyjnych do ścisłej współpracy
z organami dysponującymi znacznie szerszymi uprawnieniami wynikającymi z ich kompetencji.
Współpraca z interesariuszami.
Interesariuszami są wszystkie strony, które są zainteresowane wdrażaniem Programu, mają wpływ
na jego realizację, a także odnoszą korzyści z jego wdrażania. Skuteczność realizacji tych działań
w dużej mierze zależy od uczestnictwa w procesie realizacji różnych podmiotów, tzw.
interesariuszy. Główne grupy interesariuszy to:
 jednostki miejskie (interesariusze wewnętrzni): referaty Urzędu Miejskiego Wrocławia, jednostki
budżetowe, samorządowe instytucje kultury, spółki gminne,
 interesariusze zewnętrzni: mieszkańcy miasta, instytucje publiczne, organizacje pozarządowe
i in. nie będące jednostkami gminnymi,
 przedsiębiorstwa dostarczające media,
 instytucje oświatowe, kulturalne i zdrowotne,
 lokalni przedsiębiorcy,
 organizacje pozarządowe.
Podstawą do odniesienia sukcesu we wdrażaniu Programu ochrony środowiska dla Miasta
Wrocławia jest czynne współdziałanie ze wszystkimi interesariuszami, zbieranie ich opinii
i wątpliwości oraz wypracowywanie działań korygujących.
Na etapie opracowywania Planu interesariusze zostali zaangażowani w następujący sposób:
 zostały do nich skierowane zapytania związane z działaniami w ramach ochrony środowiska i
gospodarki odpadami,
 zostały przeprowadzone rozmowy telefoniczne z największymi interesariuszami w celu
uzyskania informacji nt. realizacji Programu oraz planowanych działań,
 na tablicach informacyjnych Urzędu Miejskiego Wrocławia oraz stronie internetowej BIP zostały
umieszczone informacje o konsultacjach społecznych Programu.
Na etapie opracowania Programu interesariusze zewnętrzni mogą zgłaszać propozycje zadań do
realizacji, zgłoszone zadania inwestycyjne i nieinwestycyjnie uwzględniono w planie.
W ramach wdrażania Programu przewidziano działania informacyjne i edukacyjne, w tym m.in. dot.
gospodarki odpadami, efektywności energetycznej, wykorzystania OZE skierowane do
interesariuszy zewnętrznych (w szczególności mieszkańców).
Z punktu widzenia pełnionej roli w realizacji programu można wyodrębnić cztery grupy podmiotów
uczestniczących w nim. Są to:
podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem,
podmioty realizujące zadania programu, w tym instytucje finansujące,
podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu,
społeczność miasta jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu.
Główna odpowiedzialność za realizację programu spoczywa na Prezydencie Miasta, który składa
Radzie Miejskiej Wrocławia raporty z wykonania programu.

157
Rada Miasta współdziała z organami administracji rządowej i samorządowej szczebla
wojewódzkiego oraz z samorządami sąsiednich gmin. Ponadto Rada Miejska Wrocławia
współdziała z instytucjami administracji rządowej, w dyspozycji których znajdują się instrumenty
kontroli i monitoringu. Instytucje te kontrolują respektowanie prawa, prowadzą monitoring stanu
środowiska (WIOŚ), prowadzą monitoring wód (RZGW).
9.2. MONITORING, PRZEGLĄD STOPNIA REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY
SRODOWISKA ORAZ JEGO AKTUALIZACJI.
Monitoring prowadzonej polityki ochrony środowiska oznacza, że realizacja Programu będzie
podlegała ocenie w zakresie:
1. stopnia wykonania przyjętych zadań,
2. stopnia realizacji założonych celów
3. analizy przyczyn powstałych rozbieżności.
Wyniki oceny stanowić będą podstawę kolejnej aktualizacji programu. System oceny realizacji
programu powinien być oparty na odpowiednio dobranych wskaźnikach, pozwalających
kompleksowo ocenić i opisać zagadnienia skuteczności i realizacji programu ochrony środowiska.
Do określenia powyższych wskaźników wykorzystywane są przede wszystkim informacje
Głównego Urzędu Statystycznego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz dane
własne Urzędu Miasta we Wrocławiu. Listę proponowanych wskaźników dla Miasta Wrocławia
przedstawiono w tabeli poniżej:

158
Tabela 46. Wskaźniki efektywności realizacji celów Programu Ochrony Środowiska miasta Wrocławia.
Lp. Wskaźnik Jednostka
Wartość bazowa
2015
Wartość docelowa
(do osiągnięcia)
Klimat i powietrze atmosferyczne
1. Stężenie średnioroczne NO2 g/m
3
Al. Wiśniowa – 53,8,
ul. Bartnicza - 17,1
Wyb. J.C.Korzeniowskiego – 24,7
< 40 Brak przekroczeń dla substancji
2.
SO2- częstość przekraczania poziomu
dopuszczalnego stężeń 24-godzinnych w
roku kalendarzowym
g/m
3
brak przekroczeń <3 Brak przekroczeń dla substancji
3. Stężenie średnioroczne benzenu g/m
3
Wyb. J.C. Korzeniowskiego – 2,1 5 Brak przekroczeń dla substancji
4.
Stężenie średnioroczne pyłu zawieszonego
PM10 i PM2,5
g/m
3
PM10:
ul. Orzechowa – 28,5,
Wyb. J.C.Korzeniowskiego-36,6
PM2,5:
Al. Wiśniowa – 30,3
ul. Na Grobli – 22,9
Wyb. J.C.Korzeniowskiego – 24,0
PM10:< 40
PM2,5: 25
Brak przekroczeń dla substancji
5.
Substancje, których stężenia przekroczyły
wartości dopuszczalne lub wartości
dopuszczalne powiększone o margines
tolerancji – klasyfikacja strefy Aglomeracja
Wrocławska
Klasa C: PM10, PM2,5, B(a)P, NO2 A
Wszystkie zanieczyszczenia powinny
mieścić się w klasie A
6.
Emisja zanieczyszczeń pyłowych z
zakładów szczególnie uciążliwych
Mg/rok 281
Wartości określone w pozwoleniach na emisję
zanieczyszczeń i w pozwoleniach zintegrowanych.
7.
Emisja zanieczyszczeń gazowych [Mg/rok]
z zakładów szczególnie uciążliwych
Mg/rok 1 154 807
Klimat akustyczny
8.
Tereny gdzie poziom hałasu przekracza
wartości dopuszczalne wg obowiązujących
przepisów
Lokalizacja wg
WIOŚ
Punkty i obszary określone w mapie
akustycznej dla miasta Wrocławia
Niewystępowa
nie miejsc
z przekroczeni
ami
Niewystępowanie miejsc
z przekroczeniami
9.
Odsetek ludności narażonej na
ponadnormatywny poziom dźwięku (%)
% lub liczba
mieszkańców
w 2015 roku nie wykonywano oceny liczby
ludności narażonej na ponadnormatywny
hałas (ocena była wykonywana w podczas
wykonywania mapy akustycznej Wrocławia w
2012 roku).
0 0
Pola elektromagnetyczne

159
Wartość bazowa
2015
Wartość docelowa
(do osiągnięcia)
10.
Miejsca gdzie poziom pól
elektromagnetycznych przekracza wartości
dopuszczalne wg obowiązujących
przepisów
Lokalizacja wg
WIOŚ
na terenie m. Wrocławia nie wyznaczono
punktów pomiarowych w 2015 roku
Niewystępowa
nie miejsc
z przekroczeni
ami
Niewystępowanie miejsc
z przekroczeniami
Zasoby i jakość wód
11. Jakość wód podziemnych
Wg
obowiązującej
klasyfikacji
- punkt Leśnica - II klasa*
I klasa
Osiągnięcie dobrego stanu wód i
dobrego potencjału – cele
środowiskowe wg planów
zagospodarowania wodami dla
obszarów dorzeczy w zakresie
Ramowej Dyrektywy Wodnej
12. Jakość wód powierzchniowych
Wg
obowiązującej
klasyfikacji
Stan/potencjał ekologiczny:
- punkt Odra – poniżej ujścia Ślęzy - dobry,
- punkt Widawa – most B. Krzywoustego –
dobry,
- punkt Widawa – ujście do Odry – dobry,
- punkt Ługowina – ujście do Odry -
umiarkowany,
- punkt Zielona – ujście do Oławy –
umiarkowany,
- punkt Brochówka – ujście do Oławy –
umiarkowany,
- punkt Bystrzyca – ujście do Odry -
umiarkowany,
- punkt Dobra – ujście do Widawy –
umiarkowany,
- punkt Trzciana – ujście do Odry - słaby,
- punkt Oława – ujście do Odry - słaby,
- punkt Ślęza – ujście do Odry – słaby,
- punkt Kasina – ujście do Ślęzy - słaby
stan dobry
wód
Gospodarka wodno-ściekowa
13. Zwodociągowanie miasta % 96,6 99,95
14. Skanalizowanie miasta % 92,2
brak wartości
określonej w
KPOŚK
Wg celów określonych w KPOŚK
15. Długość kanalizacyjnej km 1 157,9
16.
Odsetek ludności korzystającej z
oczyszczalni ścieków
% 98,6

160
Wartość bazowa
2015
Wartość docelowa
(do osiągnięcia)
17.
Wielkość komunalnych oczyszczalni
ścieków
RLM 1 050 000
18.
Ścieki przemysłowe i komunalne
oczyszczane w % ścieków wymagających
oczyszczenia
% 100,00 100
19.
Ścieki przemysłowe odprowadzane w ciągu
roku
dam
3
38 445 -
20.
Zużycie wody na potrzeby gospodarki
narodowej i ludności ogółem
dam
3
73 171,6 -
21. Udział przemysłu w zużyciu wody ogółem % 51,5 -
22. Długość sieci wodociągowej rozdzielczej km 1 337,0 -
Zasoby geologiczne
23.
Liczba przypadków wydobywania kopalin
bez wymaganej koncesji
szt. 0 0
Gleby
24.
Powierzchnia gruntów zrekultywowanych w
ciągu roku ogółem
ha b.d. brak
25.
Powierzchnia gruntów wymagających
rekultywacji ogółem
ha b.d. 0
Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów
26.
Poziom ograniczenia masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji
przekazanych do składowania w stosunku
do masy tych odpadów wytworzonych
w 1995 r.
% 0
45 w 2017 r.
40 w 2018 r.
40 w 2019 r.
35 w 2020 r.
27. Poziom recyklingu i przygotowania do % 25,8 20 w 2017 r.

161
Wartość bazowa
2015
Wartość docelowa
(do osiągnięcia)
ponownego użycia: papieru, metali,
tworzyw sztucznych i szkła
30 w 2018 r.
40 w 2019 r.
50 w 2020 r.
28.
Poziom recyklingu, przygotowania do
ponownego użycia i odzysku innymi
metodami innych niż niebezpieczne
odpadów budowlanych i rozbiórkowych
% 100
45 w 2017 r.
50 w 2018 r.
60 w 2019 r.
70 w 2020 r.
Zasoby przyrodnicze
29.
Powierzchnia prawnie chroniona ogółem
(bez obszarów Natura 2000)
ha 1 836,50
Utrzymanie i zachowanie stanu istniejącego –
obejmowanie ochroną ważnych obiektów w postaci np.
pomników przyrody, użytków ekologicznych)
30. Obszary NATURA 2000 szt., nazwa
31. Parki Krajobrazowe ha 684,00
32. Rezerwaty przyrody ha 0,00
33. Obszary chronionego krajobrazu ha 0,00
34. Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ha 1 131,00
35. Użytki ekologiczne ha 21,50
36. Pomniki przyrody szt. 110
37. Lesistość miasta % 7,5
Wg Krajowego Programu Zwiększania lesistości oraz
miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego
38. Powierzchnia lasów ha 2 196,84
39. Powierzchnia gruntów leśnych ha 2 243,03
40.
Powierzchnia parków, zieleńców i terenów
zieleni osiedlowej ogółem
ha 1 448,41
41. Zalesienia gruntów nieleśnych ha 15,82
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska
42.
Liczba poważnych awarii i miejscowych
zagrożeń w ciągu roku:
- gigantyczne lub klęska żywiołowa
szt.
Brak poważnych awarii i miejscowych
zagrożeń

162
Wartość bazowa
2015
Wartość docelowa
(do osiągnięcia)
- duże:
- średnie:
- lokalne:
- małe:
0
2
73
4 339
1 085
0
0
0
0
43.
Efekty rzeczowe inwestycji: obwałowania
przeciwpowodziowe
km 4,8
-
Monitoring i zarządzanie środowiskiem
44.
Nakłady na gospodarkę komunalną i
ochronę środowiska ogółem
zł 405 250 894,29
Poziom nakładów określony w Wieloletniej Prognozie
Finansowej dla miasta.
Uwagi:
*wykorzystano dane z 2014 roku, w chwili opracowania brak danych za 2015 rok

163
Dla prawidłowej realizacji monitoringu wykonalności celów, priorytetów i zadań Programu ochrony
środowiska dla Miasta Wrocławia niezbędna jest okresowa wymiana informacji pomiędzy Urzędem
Miasta oraz Urzędem Marszałkowskim i innymi organami i instytucjami, dotycząca stanu
poszczególnych komponentów środowiska oraz stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych
zadań. Przewiduje się wymianę ww. informacji w sposób zorganizowany – w ustalonej formie
pisemnej lub elektronicznej (sprawozdawczość okresowa).
9.3. ANALIZA RYZYK REALIZACJI CELÓW PROGRAMU.
Wybór działań i środków powinien opierać się na ocenie ryzyka związanego z ich zastosowaniem
(zwłaszcza wówczas, gdy planowane są znaczące inwestycje), w jakim stopniu jest
prawdopodobne, że dane działanie się nie powiedzie lub też nie przyniesie oczekiwanych
rezultatów? Jaki będzie wpływ takiej sytuacji na realizację założonych celów? Jak można temu
zaradzić?
Ryzyko można oszacować używając konwencjonalnych technik zarządzania jakością. Na końcu
zidentyfikowane ryzyko musi zostać ocenione i albo zaaprobowane, albo odrzucone.
Przeprowadzenie analizy ryzyka dla Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Wrocławia na lata
2016-2020z perspektywą do roku 2025 wiąże się z identyfikacją ryzyk:
- wskazaniem ryzyk które wpływają na realizację Programu,
- określeniem źródeł ryzyk: wewnętrznych i zewnętrznych,
- określeniem przyczyn i skutków wystąpienia ryzyk.
Wykonywana analiza ryzyk dla Programu wymaga oszacowanie ryzyka, przy którym należy
uwzględnić:
- prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka,
- skutki wystąpienia ryzyka,
- rangę ryzyka.
Przy ocenie ryzyka uwzględniane są następujące czynniki:
- wcześniejsze wystąpienia (czy ryzyko ujawniło się wcześniej),
- prawdopodobieństwo,
- skutek,
- zasoby i umiejętności,
- czas, koszt, jakość.
Estymacja ryzyka metodami analitycznymi nie jest łatwa, ponieważ najczęściej dotyczy oceny
przyszłych zdarzeń o charakterze jednorazowym, które nie mają precedensów i przez to trudno je
opisać analitycznie. Konieczne jest oszacowanie tak dokładne, jakie jest dostępne w danej
sytuacji. Dla każdego zidentyfikowanego ryzyka należy ocenić potencjalne skutki jego wystąpienia.
Najczęściej dotyczą one głównych parametrów Programu: zakresu, kosztów i czasu realizacji. Do
ilościowej oceny najwygodniej jest stosować miary względne, wyrażające udział przewidywanych
skutków w całkowitym czasie lub całkowitym koszcie Programu.
W ocenie skutków ryzyka uwzględnia się „wrażliwość” Programu, oceniając jego odporność na
zagrożenia (jest to trudno wymierna cecha).
Przedstawiona poniżej tabela określająca ryzyka, ich prawdopodobieństwa i skutki – oraz finalnie
rangi poszczególnych ryzyk dla Programu. Opis używanych w tabeli symboli:
PR – prawdopodobieństwo ryzyka:
- prawie niemożliwe: <0,01
- mało prawdopodobne: 0,01-0,1
- umiarkowanie możliwe: 0,1-0,2
- prawdopodobne: 0,2-0,5
- prawie pewne: >0,5
SR – skutki ryzyka (dla każdego zidentyfikowanego ryzyka należy w drodze odrębnej analizy
ocenić potencjalne skutki jego wystąpienia:
- nieznaczne: <0,1%
- mało znaczące: 0,1%-1%
- umiarkowane: 1% - 10%
- poważne: 10% - 50%

164
- bardzo poważne: >50%
RR – ranga ryzyka: iloczyn prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka (PR) i skutków ryzyka (SR)
RR = PR x SR
Rangi ryzyk umożliwiają uporządkowanie zidentyfikowanych oraz oszacowanych ryzyk ze względu
na ich znaczenie dla Programu. Kolorem czerwonym zaznaczono w tabeli wyznaczone ryzyka
w obrębie Programu, obarczone największą rangą ryzyka, do których po przeprowadzonej analizie
zalicza się:
- brak wystarczających środków finansowych na realizację zadań inwestycyjnych.
- trudności lub opóźnienia w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych.

165
Tabela 47. Tabela ryzyk dla Programu Ochrony Środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2016-2020z perspektywą do roku 2025.
Lp
Zidentyfikowane
ryzyko
Opis ryzyka
Opis
prawdopodobieństwa
PR Skutki ryzyka Opis skutku SR RR Możliwości minimalizacji
1.
Zapewnienie każdemu
mieszkańcowi dostępu do
informacji środowiskowych
Brak szerokiego dostępu do
informacji dot.m.in. aktualnego
stanu środowiska, konsultacji
społecznych
mało prawdopodobne 0,1 umiarkowane
Mieszkańcy nie posiadając
dostępu do aktualnych
informacji środowiskowych nie
mogą uczestniczyć czynnie w
konsultacjach społecznych przy
wykorzystaniu współczesnych
mediów
10% 0,01
Publikacje stanu środowiska przy
wykorzystaniu współczesnych
mediów, zapewnienie dostępu do
opracowywanych dokumentów w
procesie konsultacji społecznych
2.
Brak wystarczających
środków finansowych na
realizację zadań
inwestycyjnych
Realizacja zadań
inwestycyjnych pociąga za
sobą zwykle duże środki
finansowe, często nie jest
możliwe zrealizowanie zadania
bez pozyskania środków
zewnętrznych
prawdopodobne 0,5 bardzo poważne
Niezrealizowane najważniejsze
przedsięwzięcia z
harmonogramu działań, brak
efektów poprawy jakości
środowiska.
90% 0,45
Podjęcie w odpowiednim czasie
starań o wyszukanie i pozyskanie
środków na realizację zadań,
prawidłowe ułożenie
harmonogramu realizacji zadań,
wyznaczenie osób
odpowiedzialnych za realizację
całego Programu.
3.
Trudności lub opóźnienia
w pozyskiwaniu funduszy
zewnętrznych na
dofinansowania
Realizacja uzależniona od
dostępności środków
zewnętrznych oraz
poprawności składanych
wniosków.
umiarkowane 0,2 poważne
Brak środków zewnętrznych na
realizację najważniejszych
zadań skutkować będzie
przesunięciem ich w czasie lub
brakiem realizacji.
50% 0,1
Uwzględnienie w Programie
możliwości uzyskania
niskooprocentowanych pożyczek
dla mieszkańców
4.
Niewystarczające poparcie
społeczne dla
podejmowanych działań w
ramach realizacji
Programu Ochrony
Środowiska oraz inicjatyw
prośrodowiskowych
Realizacja założeń Programu w
niektórych aspektach może nie
zyskać poparcia społecznego
(np. w zakresie odnawialnych
źródeł energii)
Niska świadomość ekologiczna
mieszkańców, brak inwestycji w
odnawialne źródła energii na
terenie miasta
30% 0,06
Kontynuacja działań związanych z
edukacją ekologiczną oraz
promocja Programu na terenie
miasta
5.
Współpraca pomiędzy
miastami/gminami w
zakresie transportu
zbiorowego
Gminy mogą nie wykazywać
chęci współpracy np. w
zakresie wspólnego
finansowania transportu
publicznego
mało prawdopodobne 0,1 umiarkowane
Niewykorzystane możliwości
połączenia działań i efektów
związanych ze wspólnym
zorganizowaniem np.
transportu publicznego.
10% 0,01
Podjęcie starań o wyznaczenie
wspólnych celów do zrealizowania
6.
Realizacja Programów
Ochrony Powietrza i
Planów Gospodarki
Niskoemisyjnej - realizacja
- zadań związanych ze
zmniejszaniem emisji
gazów cieplarnianych
Dotyczy m. in. zmiany nawyków
związanych np.. ze spalaniem
odpadów w paleniskach
domowych, realizacji inwestycji
związanych z odnawialnymi
źródłami energii.
mało prawdopodobne 0,1 bardzo poważne
Pogarszanie się stanu
powietrza, spalanie paliw złej
jakości, spalanie odpadów w
paleniskach domowych, brak
inwestycji w odnawialne źródła
energii na terenie miasta
90% 0,09
Monitorowanie realizacji
Programów i Planów. Pozyskiwanie
środków na realizację Programów,
kontynuacja działań związanych z
edukacją ekologiczną, szkodliwym
wpływem niskiej emisji.

166
Lp
Zidentyfikowane
ryzyko
Opis ryzyka
Opis
prawdopodobieństwa
PR Skutki ryzyka Opis skutku SR RR Możliwości minimalizacji
7.
Realizacja Programów
Ochrony Środowiska przed
hałasem i działań
redukujących hałas
komunikacyjny
Wzrastający ruch pojazdów
mechanicznych na drogach,
związany z tym wzrost zasięgu
hałasu określany w mapach
akustycznych, utrzymywanie
się podwyższonych poziomów
hałasu w punktach
pomiarowych
mało prawdopodobne 0,1 bardzo poważne
Pogarszanie się stanu
środowiska akustycznego na
terenie miasta, wzrost
uciążliwości hałasu dla
mieszkańców
90% 0,09
Monitorowanie realizacji
Programów i Planów. Pozyskiwanie
środków na realizację Programów,
kontynuacja działań związanych z
edukacją ekologiczną, szkodliwym
wpływem hałasu.
8.
Minimalizacja
negatywnych skutków
powodzi i suszy oraz
minimalizowanie ryzyka
wystąpienia sytuacji
nadzwyczajnych
Występowanie sytuacji
nadzwyczajnych związanych z
powodziami, suszami,
poważnymi awariami
przemysłowymi
prawdopodobne 0,2 poważne
Trudne do oszacowania skutki
zjawisk przyrodniczych i ew.
awarii, przy jednoczesnym
dużym wpływie na
bezpieczeństwo i infrastrukturę
40% 0,08
Realizacja zaplanowanych działań
w ramach ograniczania ryzyka
powodziowego i minimalizacji
skutków suszy oraz poważnych
awarii.
9.
Nieosiągnięcie
wymaganych wskaźników
segregacji odpadów
Wyznaczone wskaźniki w
kolejnych latach aż do 2020
roku są stosunkowo trudne do
osiągnięcia i wymagają
podjęcia przez miasto szeregu
działań.
prawdopodobne 0,2 poważne
Gminy ponosić będą kary
finansowe za brak osiągnięcia
wymaganych wskaźników
40% 0,08
Prowadzenie prawidłowej
gospodarki odpadami.
10.
Podejmowanie działań
związanych z ochroną gleb
oraz rekultywacją terenów
zdegradowanych
Konieczność rekultywacji
terenów zdegradowanych,
zanieczyszczenie gleb
umiarkowanie możliwe 0,1 umiarkowane
Pozostające tereny
zdegradowane oraz
pogarszanie się stanu gleb
10% 0,01
Realizacja działań rekultywacyjnych
przez właścicieli terenów,
wykorzystanie wszystkich
możliwości administracyjnych.
11.
Zmiany priorytetów
realizacyjnych w powiecie,
wynikające z sytuacji
gospodarczej kraju
Decyzje podejmuje Rada
Miasta w zależności od
bieżących priorytetów.
mało prawdopodobne 0,1 poważne
Niezrealizowane najważniejsze
przedsięwzięcia z
efektów ograniczenia niskiej
emisji.
20% 0,02
Uwzględnienie Planów Gospodarki
Niskoemisyjnej w priorytetach
realizacyjnych na kolejne lata,
wpisanie zadań inwestycyjnych do
Wieloletniej Prognozy Finansowej.
12.
Możliwość niekorzystnych
zmian w przepisach i
ustawach
Wprowadzane nowe regulacje
prawne mogące spowodować
opóźnienie lub utrudnienie
w realizacji zadań.
Niezrealizowane
przedsięwzięcia z
efektów ograniczenia niskiej
emisji.
20% 0,04
Prowadzenie monitoringu aktów
prawnych.
Źródło: Opracowanie własne.

167
10. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU
Realizacja programu wdrażania wymagań ochrony środowiska Unii Europejskiej jest zadaniem
trudnym i kosztownym. Trudności wynikać będą nie tylko z problemów technicznych
i organizacyjnych, ale także ograniczonej płynności finansowej polskich przedsiębiorstw, co
utrudniać będzie pozyskiwanie środków finansowych na niezbędne inwestycje. Znaczna część
kosztów dostosowania obciąży samorządy, reszta będzie musiała być poniesiona przez podmioty
gospodarcze. W rozdziale tym wskazano możliwości finansowania wskazanych w Programie
działań.
Źródła finansowania Programu będą zróżnicowane, w zależności od rodzaju i okresu
przewidywanego działania, a przede wszystkim możliwości stosowania instrumentów finansowo –
ekonomicznych, zapewnionych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym.
Realizacja programu finansowana będzie ze środków:
4. publicznych, w tym:
a) krajowych, pochodzących z budżetu państwa, budżetów samorządu terytorialnego,
pozabudżetowych instytucji publicznych,
b) zagranicznych, pochodzących, między innymi, z Funduszu Spójności, funduszy
strukturalnych, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
Norweskiego Mechanizmu Finansowego, instrumentu finansowego na rzecz środowiska
LIFE+, fundacji itp.
5. niepublicznych, pochodzących z dochodów przedsiębiorstw i inwestorów, banków
komercyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych itp., w ramach których
najczęstszymi formami finansowania będą:
a) dotacje (tzw. granty) i subwencje właściwe,
b) zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje, programy pomocowe,
Kluczową rolę w finansowaniu zadań przewidzianych do realizacji w Programie będą
odgrywać pożyczki i dotacje z NFOŚiGW oraz WFOŚiGW, fundusze inwestorów, środki
z funduszy strukturalnych (krajowych i zagranicznych).
W zakresie środków krajowych w obszarze ochrony środowiska wykorzystać można m.in. środki:
1. Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej: celem działań z zakresu
ochrony przyrody i krajobrazu, jest czynna ochrona przyrody prowadząca do ograniczenia
degradacji środowiska oraz strat zasobów różnorodności biologicznej, zgodnie z Krajową
Strategią Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania różnorodności biologicznej. Do
priorytetowych programów przewidzianych do finansowania na lata 2015 - 2020 należą:
- ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi,
- racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi,
- ochrona atmosfery,
- ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów,
- międzydziedzinowe.
Jako priorytetowe traktuje się w szczególności te przedsięwzięcia, których realizacja wynika
z konieczności wypełnienia zobowiązań Polski wobec Unii Europejskiej. Szczegółowa lista oraz
Przewodnik po programach priorytetowych NFOŚiGW znajduje się na stronie internetowej:
https://www.nfosigw.gov.pl/oferta-finansowania/srodki-krajowe/programy-priorytetowe/
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu finansuje zadania
z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej zgodnych z kierunkami Strategii Rozwoju
Województwa Dolnośląskiego oraz zobowiązań międzynarodowych Polski i obowiązujących
przepisów prawa.
Wojewódzki Fundusz zwykle współfinansuje zadania inwestycyjne w wysokości nieprzekraczającej
50 % udokumentowanych kosztów realizacji zadania. Podstawową formą działalności WFOŚiGW
jest udzielanie pożyczek na korzystnych warunkach oprocentowania i spłat oraz dofinansowania
niektórych zadań w formie dotacji. Do planowanych przedsięwzięć priorytetowych
dofinansowywanych w 2017 r. należą:
- ochrona wód,
- gospodarka wodna,

168
- gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi,
- ochrona atmosfery,
- ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów,
- edukacja ekologiczna,
- zapobieganie poważnym awariom,
- zarządzanie środowiskowe,
- profilaktyka zdrowotna.
W zakresie pomocy zagranicznej w okresie programowania 2014-2020 Polska może korzystać ze
wsparcia w ramach następujących funduszy unijnych w zakresie ochrony środowiska:
1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko to krajowy program wspierający
gospodarkę niskoemisyjną, ochronę środowiska, przeciwdziałanie i adaptację do zmian klimatu,
transport i bezpieczeństwo energetyczny. Środki unijne z programu przeznaczone zostaną również
w ograniczonym stopniu na inwestycje w obszary ochrony zdrowia i dziedzictwa kulturowego.
POIiŚ 2014-2020 będzie kontynuował główne kierunki inwestycji określone w jego poprzedniku –
POIiŚ 2007-2013. Dotyczą one przede wszystkim rozwoju infrastruktury technicznej kraju
w najważniejszych sektorach gospodarki.
Na mocy porozumień WFOŚiGW będą pełnić rolę Instytucji Wdrażających dla projektów
realizowanych w ramach Osi Priorytetowej I Gospodarka wodno-ściekowa oraz Osi Priorytetowej II
Gospodarka Odpadami i Ochrona Powierzchni Ziemi.
2. Regionalny Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego na lata 2014-2020
(RPO WD). Obecny okres programowania funduszy strukturalnych jest kolejną szansą rozwoju dla
województwa dolnośląskiego i dlatego bardzo ważne jest, aby dokładnie zapoznać się zarówno z
szerokimi możliwościami wykorzystania środków, jak i z wszelkimi procedurami, które to
umożliwią.
Celem głównym Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego na lata
2014-2020 jest: stymulowanie dynamicznego rozwoju, przy wzmocnieniu spójności społecznej,
gospodarczej i przestrzennej regionu.
Oś priorytetowa 3 – Gospodarka niskoemisyjna - realizuje cele:
- Produkcja i dystrybucja energii ze źródeł odnawialnych w którym preferowane będą projekty:
- partnerskie i zapewniające wysoki efekt ekologiczny;
- zgodne z planami dotyczącymi gospodarki niskoemisyjnej;
- kompleksowe ‐ obejmujące istotny fragment gminy, czy powiatu, bądź cały ich obszar, np.
w formie programów inicjowanych przez jst., obejmujących działania o charakterze
prosumenckim, zmierzające do ograniczenia niskiej emisji oraz zwiększenia udziału
odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym.
- Efektywność energetyczna w MŚP w którym preferowane będą projekty:
- których efektem realizacji będzie oszczędność energii na poziomie niemniejszym niż 60 %;
- wykorzystujące odnawialne źródła energii;
- w których wsparcie udzielane jest poprzez przedsiębiorstwa usług energetycznych (ESCO)
- Efektywność energetyczna w budynkach użyteczności publicznej i sektorze mieszkaniowym w
którym preferowane będą projekty:
- kompleksowe ‐ obejmujące istotny fragment gminy, czy powiatu, bądź cały ich obszar, w
formie programów inicjowanych przez jst lub innych beneficjentów, obejmujących działania
o charakterze prosumenckim, zmierzających do ograniczenia emisji „kominowej” oraz
zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym;
- wykorzystujące systemy zarządzania energią;
- realizowane w obiektach podłączonych do sieci ciepłowniczej, lub w których jednym
z celów realizacji jest podłączenie obiektu do sieci ciepłowniczej;
- których efektem realizacji będzie oszczędność energii na poziomie nie mniejszym niż 60 %;
- wykorzystujące odnawialne źródła energii;
- w których wsparcie udzielane jest poprzez przedsiębiorstwa usług energetycznych (ESCO).
- Wdrażanie strategii niskoemisyjnych.
- Wysokosprawna kogeneracja w którym preferowane będą projekty:
- zakładające wykorzystanie OZE;

169
- zgodne z planami dotyczącymi gospodarki niskoemisyjnej;
- których efektem realizacji będzie redukcja emisji CO₂ o więcej niż 30 %;
- w których wsparcie udzielane jest poprzez przedsiębiorstwa usług energetycznych (ESCO).
Oś priorytetowa 4 – Środowisko i zasoby – realizuje cele:
- Zmniejszona ilość odpadów kierowanych na składowiska w którym preferowane będą projekty:
- poprawiające stan środowiska na obszarach chronionych
- kompleksowe, pokrywające większy obszar geograficzny (np. kilka gmin).
- Gospodarka wodno‐ściekowa w którym preferowane będą projekty:
- na terenie aglomeracji o najniższym stopniu skanalizowania.
- Dziedzictwo kulturowe
- Ochrona i udostępnianie zasobów przyrodniczych w którym preferowane będą projekty:
- realizowane na obszarach chronionych;
- kompleksowe – łączące np. ochronę siedlisk z kanalizacją ruchu turystycznego;
- poprawiające dostęp osób niepełnosprawnych do obiektów objętych wsparciem.
- Bezpieczeństwo w którym preferowane będą projekty:
- zapewniające rozwój systemów ostrzegania i prognozowania zagrożeń na poziomie co
najmniej kilku powiatów;
- Rozwiązujące problem braku wyposażania jednostek ratowniczych w danym powiecie.
Oś priorytetowa 5 – Transport – realizuje cele:
- Drogowa dostępność transportowa w którym preferowane będą projekty:
- poprawiające dostępność do obszarów koncentracji ludności i aktywności gospodarczej, a
także do rynku pracy i usług publicznych, w szczególności z obszarów dla których
dostępność komunikacyjna jest barierą rozwojową;
- odciążające od ruchu tranzytowego obszary intensywnie zamieszkałe.
- System transportu kolejowego w którym preferowane będą projekty:
- kompleksowe (modernizacja infrastruktury liniowej i punktowej w ramach jednego projektu);
- eliminujące wąskie gardła w regionalnym transporcie kolejowym;
- zakładające działania zwiększające bezpieczeństwo na liniach kolejowych;
- zakładające działania wpływające pozytywnie na efektywność środowiskową
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska głównymi instrumentami finansowo-prawnymi
ochrony środowiska są:
a) Opłaty za korzystanie ze środowiska (ponoszone za wprowadzanie gazów lub pyłów do
powietrza, wprowadzanie ścieków lub wód do ziemi, pobór wód, składowanie odpadów),
b) Administracyjne kary pieniężne,
c) Podatki i inne daniny publiczne.
Innymi instrumentami finansowymi, pozwalającymi na właściwe zarządzanie środowiskiem są
między innymi:
 Środki z budżetu państwa,
 Środki własne jednostek samorządowych,
 Pożyczki i dotacje (Fundusz Ochrony środowiska, itp.).
Program Life - Zakres możliwych działań: ochrona przyrody i bioróżnorodności, przeciwdziałanie
zmianom klimatu, zminimalizowanie wpływu negatywnych skutków wpływu zanieczyszczeń
środowiska na zdrowie ludzi, zrównoważone wykorzystanie zasobów, racjonalna gospodarka
odpadami.

170
11. LITERATURA
1. Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata 2014-
2017 z perspektywą do 2021 roku.
2. Program ochrony powietrza dla województwa dolnośląskiego.
3. Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r.,
4. Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku,
5. Projekt Polityki Wodnej Państwa 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016),
6. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry, KZGW ,
7. MasterPlan dla obszaru dorzecza Odry,
8. Program Wodno-Środowiskowy Kraju,
9. Ramowa Dyrektywa Wodna,
10. IV Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych,
11. Projekt Narodowej Strategii Gospodarowania Wodami 2030 (z uwzględnieniem etapu
2015),
12. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2022,
13. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego 2012,
14. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032,
15. Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej,
16. Krajowa Strategia Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej,
17. Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku
2020 z perspektywą do roku 2030,
18. Krajowy Plan Działania w zakresie Energii ze Źródeł Odnawialnych,
19. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej,
20. Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020,
21. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego,
22. Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego 2014-2020.
23. Klasyfikacja Klimatów Świata Wincenty Okołowicz I Danuta Martyn,
24. Centralna baza danych geologicznych - http://baza.pgi.waw.pl/,
25. Rejestr form ochrony przyrody, RDOŚ Wrocław 2016,
26. Opracowania Wydziału Monitoringu Środowiska, WIOS Wrocław,
27. Sprawozdanie z wykonania Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych
za rok 2015,
28. Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2015r. PIG PIB,
29. http://natura2000.mos.gov.pl/natura2000/index.php,
30. http://energetyka.w.polsce.org,
31. http://www.oze.ranking.pl,
32. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Wrocław,
33. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia,
34. Wrocławska Polityka Mobilności,
35. Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Wrocławia - aktualizacja.
36. Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń projektu „Wrocławska polityka mobilności”
2013.

Programu ochrony środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2016-2020 w perspektywie do roku 2025

More Related Content

Similar to Programu ochrony środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2016-2020 w perspektywie do roku 2025

More from Wroclaw

Programu ochrony środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2016-2020 w perspektywie do roku 2025