Ramowa Dyrektywa Wodna i jej wdrażanie w Polsce

Ramowa Dyrektywa Wodna i jej wdrażanie w Polsce Doświadczenia z konsultacji społecznych Anna Smołka Polski Klub Ekologiczny Koło Miejskie w Gliwicach

Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/EC „ W oda nie jest produktem handlowym takim jak każdy inny, ale raczej dziedziczonym dobrem , które musi być chronione, bronione i traktowane jako dziedzictwo…”

ZRÓWNOWAŻONE PLANY ZARZĄDZANIA WODAMI W DORZECZACH MUSZĄ ZAWIERAĆ : ANALIZA STANU DORZECZA CELE ŚRODOWISKOWE PROGRAMY DZIAŁAŃ ANALIZA EKONOMICZNA Dyrektywa ma na celu osiągnięcie „ dobrego stanu wód” we Wspólnocie Europejskiej do 2015 r .

Population - Ludność w Polsce Po wdrożeniu Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków (KPOŚ) w 2015r. – nadal ponad 5 mln ludzi w Polsce będzie pozbawionych bezpiecznych dla zdrowia i środowiska systemów oczyszczania ścieków. 38.2 m ln = 45 % ludności zlewiska Bałtyku (85 mln - all Baltic nations ) Średnia gęstość zaludnienia – 122 M / km2 61.4% to ludność miejska 38.6% ludności zamieszkuje obszary nie aglomeracyjne tj. o zabudowie rozproszonej 14.7 m ln ludzi zamieszkuje ok. 40 000 wsi (in settlements)

Ramowa Dyrektywa Wodna – cy k l planistyczny . ( art. 14) Udział społeczeństwa Identyfikacja Istotnych Problemów Gospodarki Wodnej Weryfikacja Istotnych Problemów Gospodarki Wodnej Aktualizacja Planów Gospodarowania Wodami (art. 5 – 7) Ocena aktualnego stanu wód, analiza presji i oddzia-ływań czlowieka; obszary chronione, gospodarowanie wodami ( art. 4) Ustalenie celów środowiskowych dla części wód ( art. 8.) program y z ma-pami sieci monitoring u Wdrożenie PGW i przekazanie raportu do KE (art. 15) – monitoring, ROŚ and analiza ekonomiczna (art. 11) Opracowanie i przyjęcie programów działań Art. 13) Oprac. i przyjęcie Planów Gospodarowania Wodami Ocena 1. okresu planistycznego i przygotowanie 2. – Czy został osiągnięty dobry stan wód? 2004 2006 2009 2012 2013 2015 2008

Reprezentowanie PKE w Radzie Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Małej Wisły Nominacja dn. 26.05.2008 (do 08.2012) PKE Region Górnośląski (30 instytucji) 7 sesji plenarnych RZGW i seminaria Forum wymiany doświadczeń i opinii Plany Gospodarki Odpadowej gmin Komisja ds. Konsultacji Społecznych Materiały informacyjne i edukacyjne nt. gospodarki wodnej, RDW, PGW III Krajowe Forum Wodne nt. PGW 25 – 26 marca 2009 w Rawie Mazow. www.rzgw.gliwice.pl

Zagrożenie powodziowe Niedostateczna sanitacja obszarów wiejskich i rekreacyjnych Nieoczyszczone ścieki komunalne i przemysłowe odprowadzane do wód powierzchniowych 4. Skutki suszy 5. Zanieczyszczenia obszarowe z rolnictwa Zaburzenia ciągłości biologicznej rzek Nadmierne rozdysponowanie zasobów wodnych Zaśmiecanie koryt rzek i potoków Konflikty interesów użytkowników wód 10. Niedostateczna edukacja i świadomość ekologiczna 11. Nieodpowiedni system opłat i dopłat Brak dostatecznego finansowania gospodarki wodnej Problemy org.- kompetencyjne służb wodnych; rozproszona struktura Brak systemu udostępniania danych dot. gospodarki wodnej Niespójność przepisów prawnych 16. Planowanie przestrzenne nieprzyjazne gospodarce wodnej. Przegląd IPGW w zlewni Wisły Istotne Problemy Gospodarki Wodnej (IPGW)

Istotne Problemy Gospodarki Wodnej (IPGW) Przegląd IPGW w zlewni Odry Zagrożenie powodziowe Zaburzenia ciągłości biologicznej rzek Nieoczyszczone ścieki komunalne i przemysłowe odprowadzane do wód powierzchniowych Zmiany naturalnych warunków hydromorfo-logicznych wód powierzch. poprzez zabudowę hydrotechniczną i regulacje rzek i potoków Zanieczyszczenia obszarowe z rolnictwa Niedostateczna sanitacja obszarów wiejskich Utrata naturalnej retencji zlewni Nadmierne rozdysponowanie zasobów wodnych Zaśmiecanie koryt rzek i potoków Niedostateczna edukacja i świadomość ekologiczna Nieodpowiedni system opłat i dopłat Brak dostatecznego finansowania gospodarki wodnej Problemy org.-kompetencyjne służb wodnych; rozproszona struktura zarządzania GW Brak systemu przekazywania danych dot. GW Niespójność i niejednoznaczność przepisów 16. Planowanie przestrzenne nieprzyjazne gospodarce wodnej.

Podsumowanie programów działań w PGW (cała Polska wg KZGW) Ilość JCWP rzek 2661 Ilość niezagrożonych JCWP 2107 Ilość zagrożonych JCWP 554 Ilość JCWP podlegających derogacjom 914 Ilość JCWPd 90 Ilość zagrożonych JCWPd 48 Ilość JCWPd podlegających derogacjom 18 Koszty działań A 14 237 678,14 [tys. PLN] Koszty działań B 30 522 655,12 [tys. PLN] Koszty działań uzupełniających 2 476 059,13 [tys. PLN] Razem > 47 mld PLN !!! Derogacja - wyłączenie państwa członkowskiego UE (czasowe lub trwałe) z obowiązku wypełnienia części ( specjalnie wynegocjowanych ) zobowiązań płynących z prawa wspólnotowego

Wdrażanie Ramowej Dyrektywy Wodnej – konsultacje z udziałem społeczeństwa? 3 fazy konsultacji wdrażania RDW: Czy udało się zaangażować wszystkich interesariuszy?

Grupy docelowe konsultacji Użytkownicy, których działalność oparta jest na korzystaniu z wody: przemysł, w tym energetyka wodna, rolnictwo i hodowla (gospodarstwa rybackie, izby rolnicze), leśnictwo, usługi w tym również komunalne, Administracja samorządowa, gminna, powiatowa i wojewódzka, do której obowiązków należy dbanie o stan środowiska, (w tym: wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych) Ekologiczne organizacje pozarządowe, działających w zakresie ochrony środowiska, Inni: instytuty naukowo‐badawcze, stowarzyszenia naukowe. RZGW Gliwice zorganizowało spotkanie w SP w Toszku, połączone z konkursem plastycznym. W III turze konsultacji RZGW Gliwice odbyto 6 spotkań: w Olkuszu (25.05), Kędzierzynie Koźlu (27.05), w Raciborzu (1.06), w Będzinie (3.06), w Tychach (4.06) w Wiśle (9.06). Na obszarze dorzecza Wisły zorganizowano w II turze konsultacji 16 spotkań dyskusyjnych (RZGW w Krakowie – 10, RZGW w Warszawie – 4, RZGW w Gliwicach – 2) Frekwencja: 50 – 80 osób - łącznie 722 osoby

Ankieta 2. fazy konsultacji (IPGW)

W 2. turze konsultacji nt. Istotnych Problemów GW na obszarze Polski rozprowadzono łącznie 20 489 ankiet, w tym: Obszar dorzecza Wisły – 10 348 ankiet Obszar dorzecza Odry – 10 141 ankiet Na obszarze Polski otrzymano łącznie 5113 ankiet (25% zwrotu), w tym: Obszar dorzecza Wisły – 2 597 ankiet (26 % zwrotu)

Badania ankietowe - Główne przyczyny problemów ze stanem wód rezultaty ankiet wg RZGW Krakow

Plany Gospodarowania Wodami – poddane konsultacjom społecznym w 3. fazie konsultacji Plakat zachęcający do udziału w konsultacjach Proces konsultacji odbywał się na poziomach : Krajowym (KZGW) Regionalnym (7 RZGW) Wg danych MGGP - firmy opracowującej PGW do KZGW wpłynęło do dn.22.VI. ok.3000 wniosków pisemnych z całego kraju

Ankieta III etapu – nieadekwatna do zakresu PGW, udawana konsultacja

BARDZO KRYTYCZNY TEKST (3 str. A4) dotyczący: Formy, braku czytelności, analiz, „ historyczne” dane ekonomiczne i nieaktualne struktury zarządzania Brak warunków referencyjnych oraz oceny i hierarchizacji oddziaływań problem zanieczyszczeń obszarowych pobieżnie pokazany (sanitacja!) brak oceny i planów renaturyzacji silnie zmienionych wód -48% zlewni Odry) „ (:::) 13. Nasze organizacje mają raczej poczucie, że była nie była to konsultacja społeczna ale jakaś konsultacja wewnątrz struktur administracji. Społeczeństwo i organizacje ekologiczne były bardzo słabo lub wcale nie poinformowane o tym procesie” Podpisali: Radosław Gawlik , Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia Artur Furdyna , Towarzystwo Iny i Gowienicy Mira Stanisławska- Meysztowicz , Fundacja Nasza Ziemia Anita Słomiany , Fundacja Sprzątanie Świata Polska Wrocław, Warszawa czerwiec 2009 Uwagi do Planu Gospodarowania Wodami dla obszaru dorzecza Odry Oprac. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej.

POLSKI KLUB EKOLOGICZNY w Krakowie Koło Miejskie w Gliwicach ul. Ziemowita 1 44-100 Gliwice tel /fax 032- 231-85-91, e-mail: [email_address] , www.pkegliwice.pl (FRAGMENT PISMA) Gliwice dnia 11 marca 2009r. LDz. 39/09 Szanowny Pan Przew. Rady G.W. Regionu Wodnego Małej Wisły Mgr inż. Ryszard Jakubowski W sprawie: Postulatów na III Forum Wodne Polski Klub Ekologiczny - członek Koalicji na Rzecz Czystego Bałtyku (Coalition Clean Baltic) włączając się w proces konsultacji społecznych towarzyszących opracowywaniu Planów Gospodarowania Wodami, postuluje temat zrównoważonej sanitacji jako istotny dla rozwiązania problemu niedostatecznej sanitacji obszarów wiejskich i rekreacyjnych , problemu nierozwiązanego na terenie wszystkich polskich zlewni . „ Wyposażenie w infrastrukturę służącą zbieraniu i oczyszczaniu ścieków na terenach wiejskich osiąga poziom zaledwie kilku procent wymaganego stanu ” – ten cytat z wyd. Ministerstwa Środowiska Przegląd istotnych problemów gospodarki wodnej dla obszarów dorzeczy w ramach II tury konsultacji (…) wdrażania RDW – tłumaczy wagę nierozwiązanego problemu . (…) Uprzejmie proszę o zgłoszenie tematu „zrównoważonej sanitacji” w dyskusji panelowej na III Forum Wodnym w Rawie Mazowieckiej w dniach 25 – 26 marca br. Anna Smołka Członek Rady Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Małej Wisły

W Polsce ok. 14 mln ludzi żyje w zabudowie rozproszonej, poza zcentralizowanymi systemami kanalizacyjnymi Zobowiązania Polski w ramach podpisanego w 2007r. Planu Działań dla Bałtyku HELCOM : redukcji substancji biogennych P - 8769 t , N- 62 400 t , konieczność objęcia działaniami aglomeracji < 300 RLM Niedostateczna sanitacja obszarów wiejskich i rekreacyjnych jednym z najistotniejszych problemów gospodarki wodnej w obszarach dorzeczy w ramach wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej w Polsce. Konieczność podjęcia efektywnych kosztowo rozwiązań w gospodarce ściekowej dla obszarów wiejskich Możliwość skorzystania z doświadczeń skandynawskich budowy indywidualnych systemów oczyszczania dla obszarów niezurbanizowanych, zwłaszcza górskich. Dlaczego eko-sanitacja?

POLSKI KLUB EKOLOGICZNY w Krakowie Koło Miejskie w Gliwicach ul. Ziemowita 1 44-100 Gliwice tel /fax 032- 231-85-91, e-mail: [email_address] , www.pkegliwice.pl (FRAGMENT PISMA) Gliwice dnia 17 czerwca 2009r. LDz. 101 /09 Szanowny Pan Prezes Leszek Karwowski Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej fax: +48 (22) 37 20 290 W sprawie: III tury Konsultacji społecznych dot. Planów Gospodarowania Wodami Polski Klub Ekologiczny - członek Koalicji na Rzecz Czystego Bałtyku ( Coalition Clean Baltic ) oraz Koalicji Wspierania Rozwoju Rolnictwa Ekologicznego, kontynuując swój udział w procesie konsultacji społecznych towarzyszących opracowywaniu Planów Gospodarowania Wodami, wnosi o uwzględnienie w działaniach PGW zobowiązań Polski w ramach HELCOM-owskiego Planu Działań dla Bałtyku, związanych z odprowadzeniem substancji biogennych z rozproszonych źródeł , a to: terenów wiejskich i rekreacyjnych o niskiej koncentracji zabudowy (wniosek PKE z dnia 11.03.09r. na III Forum Wodne dotyczący tzw. zrównoważonej sanitacji) terenów użytkowanych rolniczo. (:::) 3. Uruchomienie dofinansowania indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, opartych na tanich i prostych w obsłudze oczyszczalniach naturalnych w miejsce działań polegających na gromadzeniu i transporcie ścieków oraz ewidencjonowaniu i karaniu właścicieli posesji. Należy ułatwić rolnikom sięganie po środki ujęte w PROW 2007 – 2013 na „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” nadając projektom gospodarki ściekowej wysoki priorytet. Maria Staniszewska Prezes ZG Polskiego Klubu Ekologicznego

Udział WWF Polska i PZŚ w konsultacjach społecznych RDW 4 stanowiska w okresie 01.2007 – 06.2009, w nich zarzuty m.in.: Ankiety konsultacyjne wadliwie skonstruowane – ugruntowują szkodliwe, anachroniczne podejście do gospodarki wodnej, Publikacja KZGW „ Przegląd IPGW ..” ma poważne mankamenty w sferze konstrukcji logicznej i zawartości merytorycznej.. a katalog IP nie spełnia wymogu dobrych praktyk identyfikacji problemów ; brak rankingu problemów pod kątem ważności ich wpływu na osiągnięcie środowiskowych celów gospodarki wodnej; Przemieszanie informacji na temat Istotnych Problemów GW z opisami działań zaradczych, mapy ilustrujące występowanie IP wypaczające rzeczywiste zróżnicowanie intensywności występowania IP w poszczególnych dorzeczach ( np. problem ochrony przed powodzią nie występuje w zlewni G.Odry!) WWF Polska i PZŚ apeluje o uzupełnienie licznych braków w konsultowanych proj. PGW, a to: Nie powielanie mitów nt. upośledzenia Polski pod względem dostępności zasobów wodnych i potrzeb magazynowania wody do 15% zasobów (bilans korzyści i kosztów?) Określenie warunków referencyjnych rzek i jezior wg wymogów RDW Uzupełnienie sieci monitoringu o wskaźniki biologiczne i hydromorfologii Analiza ekonomiczna nieadekwatna do wymogów RDW (np. koszty zasobowe w Polsce = 0!) Uszczegółowienie działań i Prognozy oddzialywania na środowisko; uzasadnienie derogacji

Publikacja European Environmental Bureau & WWF „Europejskie wody na rozdrożu”

„ Europejskie wody na rozdrożu” – jak osiągnąć cele RDW do 2015r.? 5 głównych wskaźników dla oceny Planów Gospodarowania Wodami: Transparentne i uspołecznione zarządzanie wodami Ograniczenie strat wody Więcej przestrzeni dla żyjących cieków Zdrowe, bezpieczne wody dla ludzi i przyrody Wizjonerska i elastyczna polityka wodna Udział PKE w ankiecie European Environmental Bureau nt. oceny PGW w krajach UE, publikacja wyników przed spotkaniem dyrektorów KE ds. wody w końcu maja 2009r.

European Rivers LeagueTable Liga Europejskich Rzek - PGW wg ankiet EEB / WWF Country River Basin Transparent & publicly owned water management Reducing wastage and using water well Space for living rivers Healthy and safe water Visionary and adaptive water management Austria National no consultation moderate moderate moderate moderate Belgium Meuse bad poor moderate moderate moderate Belgium Scheldt poor moderate moderate moderate poor Czech Republic Morava bad bad poor poor poor Germany Elbe moderate good moderate poor poor Germany Rhine poor poor good moderate poor Germany Weser poor poor poor poor poor Spain Baleares poor poor moderate bad poor Spain Duero no consultation bad moderate bad poor Spain El Tajo no consultation good bad poor moderate Finland Kymijoki-Suomen moderate poor poor poor poor France Loire-Bretagne moderate moderate good moderate bad France Rhone poor moderate moderate poor poor Ireland Shannon poor poor bad moderate poor Netherlands Meuse poor poor good moderate moderate Netherlands Rhine poor poor good moderate moderate Poland Vistula poor moderate poor poor poor Romania Arges-Vedea poor poor moderate moderate poor UK North Umbria poor poor poor moderate poor UK North West poor moderate moderate moderate poor UK Scotland moderate moderate moderate poor moderate UK Severn moderate poor poor good moderate UK South West poor poor poor moderate moderate Average Średnio oceniane zlewnie poor poor moderate moderate poor Kraj Zlewnia rzeki Transparentne i uspołecznione zarządzanie wodami Ograniczenie strat wody Więcej przestrzeni dla żyjących cieków Zdrowe, bezpieczne wody dla ludzi i przyrody Wizjonerska i elastyczna polityka wodna zly słaby średni dobry b.dobry Skala oceny

2009 jest ważnym momentem dla europejskiej polityki wodnej . Plany Zarządzania Wodami będą wkrótce ( 31.12.2009r. ) uchwalone! Nasza opinia członków organizacji pozarządowych może być pomocna (?) Swoje zdanie możesz wyrazić wchodząc na strony: www.rzgw.gliwice.pl www.kzgw.org.pl http:// water.europa.eu/paricipate CZY MIELIŚMY WPŁYW na PGW? Jaki wkład mogą wnieść członkowie organizacji pozarządowych do procesu wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej? WNIOSKI :

Ramowa Dyrektywa Wodna i jej wdrażanie w Polsce

More Related Content

Similar to Ramowa Dyrektywa Wodna i jej wdrażanie w Polsce

More from Pomcert

Ramowa Dyrektywa Wodna i jej wdrażanie w Polsce