Downloaded 205 times
More Related Content
Similar to Sinh Lý Neuron - Thần Kinh
Sinh Lý Neuron - Thần Kinh
- 1. Việt NT Sinh LýThần Kinh 16YC
- 2. Việt NT Nhóm 1- 16YC 1. Nguyễn Tấn Việt – Nhóm trưởng
- 3. Sinh lý ThầnKinh Tổ chức – Chức năng Hệ TK Sinh lý Neuron Đặc tính Neuron Cấu tạo – Chức năng Neuron CN cảm giác của Hệ TK CN vận động của Hệ TK Sinh lý Hệ TK tự chủ Hưng phấn Dẫn truyền TỔNG QUAN BÀI HỌC
- 4. 2 cách phân chia Vềmặt giải phẫu Thần kinh trung ương Não Tủy sống Thần kinh ngoại biên 12 đôi dây sọ não 31 đôi dây tủy sống Về mặt chức năng Thần kinh động vật Cơ vân Thần kinh thực vật Cơ tim Cơ trơn 1. Tổ chức Hệ TK
- 5. 1.1 Các tầngcủa Hệ TK trung ương. - Hệ TK Trung ương là 1 trục thần kinh gồm nhiều “tầng”, từ dưới lên trên sẽ có các tầng: Tủy sống. Thân não: + Hành não. + Cầu não. + Trung não. Tiểu não. Đại não.
- 6. - Bao gồm:+ TK trung ương + TK ngoại biên. - Chức năng: Đảm nhiệm chức năng liên hệ với bên ngoài môi trường, quản lý hoạt động của cơ vân và hoạt động THEO Ý MUỐN. 1.2 Hệ TK Thân ( Hệ thần kinh động vật ).
- 7. - Đảm nhiệmcác chức năng của các tạng (tim, gan, phổi,…), hệ ( tiêu hóa, tiết niệu, các tuyến,…) nên còn có tên khác Hệ TK dinh dưỡng - Gồm: + TK giao cảm. + TK đối giao cảm. 1. 3 Hệ TK tự chủ(Hệ TK thực vật).
- 8.
- 9. Cấu trúc gồm3 phần: + Thân. + Sợi trục. + Sợi nhánh. Chức năng: Cảm ứng và dẫn truyền. 2.1 Cấu trúc và chức năngcủa Neuron
- 10. a. THÂN NEURON -Hình dáng kích thước khác nhau - Cấu tạo: gồm nhân, bào quan (lưới nội bào có hạt, ty thể sản xuất ATP cần ,…), xơ thần kinh, ống siêu vi, chất vùi(lipid, glycogen, sắc tố), ARN (thể Nissl). - Tạo nên chất xám. - Trên màng có protein cảm thụ đặc hiệu. *Thể Nissl: có khả năng tổng hợp protein để bổ sung cho neuron sử dụng trong quá trình chuyển hóa.
- 11. b. SỢI GAI: -Tua bào tương ngắn, lan ra xung quanh noron - Neuron có nhiều, hạch gai chỉ có 1. c. SỢI TRỤC: - 1 noron chỉ có 1 sợi trục, dài từ vài micro đến vài centimet, xuất phát từ thân và tận cùng bởi cúc tận cùng( có các bọc nhỏ chứa chất truyền đạt thần kinh) - Có nhiều cơ thần kinh, ống siêu vi, ty thể, lưới nội bào nhẵn - Phân loại: + không bao myelin (sợi xám) + có bao myelin: có trong chất trắng
- 12. 2.1.1 Synap * Cấutạo: - Màng trước - Màng sau - Khe * Chức năng: truyền đạt các chất dẫn truyền thần kinh, qua đó giúp các neuron liên lạc được với nhau.
- 13. NHÓM CÓ PHÂNTỬ NHỎ NHÓM CÓ PHÂN TỬ LỚN Thời gian tác dụng Nhanh Chậm, mạnh và kéo dài. Thời gian phân huỷ Vài phần nghìn giây Vài phút đến vài giờ. Vị trí tổng hợp Ở Cytosol của cúc tận cùng Bởi Ribosome vùng thân neuron Tác dụng Tác động lên sự hoạt động của kênh ion, một số chất tác dụng lên enzim. Hầu hết gây ức chế dẫn truyền. Kéo dài sự đóng kênh Calci, thay đổi bộ máy chuyển hóa, hoạt hóa hoặc bất hoạt gen, receptor,… Một số chất điển hình Acetylcholine, Glycin, GABA, Noradrenalin, Dopamin, Serotonin,… Vasopressin, Gastrin, Neurotensin, Endorphin, Oxytoxin, Encephalin,… 2.1.2 Các chất dẫn truyền thần kinh
- 14. * Đặc trưngvề chuyển hóa: Nhanh chóng nên noron sau không bị kích thích kéo dài. + Nhóm có pt nhỏ sẽ bị khử hoạt theo 3 con đường: khuếch tán vào dịch xung quanh tái hấp thu vào cúc tận cùng và tái sử dụng bị enzyme đặc hiệu phân giải + Nhóm có phân tử lớn: chủ yếu khuếch tán ra các mô xung quanh rồi bị phân huỷ 2.1.3 Chuyển hoá các chất dẫn truyền thần kinh.
- 15. Đặc điểm hìnhthái – Chức năng nơron Hưng phấn của Nơron Sự dẫn truyền xung động qua synap Nơron là đơn vị cấu trúc, là đơn vị chức năng, vừa là đơn vị dinh dưỡng và là đơn vị bệnh lý của Hệ Thần Kinh. 1 2 3 2. SINH LÝ NƠRON
- 16. 2.2.1. Đặc điểmhưng phấn của Nơron Giống như các tế bào khác, tính hưng phấn của Nơron thể hiện ở hai biểu hiện Tính hưng phấn Sự phân cực của màng tế bào trong trạng thái nghỉ ( Điện thế nghỉ ) Sự khử cực của màng tế bào trong trạng thái hưng phấn ( Điện thế hoạt động )
- 17. a) Điện thếnghỉ
- 18. b) Điện thếhoạt động Pha khử cực Pha tái phân cực
- 19. 2.2.2. Sự dẫntruyền xung động thần kinh Dẫn truyền xung động Trên sợi trục Không có bao Myelin Có bao Myelin Qua synap
- 20. f ① ② ③ ④⑤ Chỉ được dẫn truyền trên nơ ron nguyên vẹn về chức năng Theo hai chiều: + Chiều thuận là chiều đi tới cúc tận cùng + Chiều nghịch là chiều đi về phía thân nơ ron và đến tận sợi gai Cường độ kích thích càng lớn thì tần số xung động trên sợi trục càng cao Tốc độ lan truyền tỷ lệ thuận với đường kính của sợi trục Đặc điểm chung 2.2.2. Sự dẫn truyền xung động thần kinh a) Trên sợi trục nơron Trong một bó sợi trục, xung động chỉ dẫn truyền theo chiều dọc của sợi có xung động, không lan tỏa các sợi lân cận
- 21. Truyền từ điểmhưng phấn sang hai điểm liền kề ở hai bên và cứ thế dọc theo chiều dài của sợi trục. Quy luật dẫn truyền Gồm 3 giai đoạn Giai đoạn Tốc độ tỷ lệ với căn bậc hai của đường kính sợi Khoảng 0,5 m/s ở sợi có đường kính rất nhỏ Tốc độ Ở sợi không bao myelin
- 22. Ở sợi cóbao myelin Sợi có bao myelin gồm 2 bao: bao Schwan và bao myelin Tính cách điện tốt, ngăn cản sự khuếch tán của các ion Dài 1mm, không liên tục, tạo các quãng ranvier Nơi tiếp giáp giữa các quãng thắt lại gọi là eo Ranvier Bao Schwan có chứa chất sphingomyelin Thấm ion tốt hơn
- 23. Ở sợi cóbao myelin Cell body Schwann cell Myelin sheath Axon Depolarized region (node of Ranvier) + + + + + + + + + + + – – – – – – – –– – – – Figure 48.15 Điện thế hoạt động được truyền “nhảy cóc” từ eo Ranvier này sang eo ranvier kế tiếp dọc theo chiều dài sợi trục.
- 24. Ở sợi cóbao myelin Ưu điểm: + Có tốc độ dẫn truyền nhanh hơn nhiều so với sơi không myelin có cùng kích thước. Tốc độ dẫn truyền tỷ lệ thuận với đường kính của sợi, có thể đạt tới 130m/s ở các sợi có kích thước lớn. + Tiết kiệm được năng lượng cho nơron
- 25. Đặc điểm hìnhthái – Chức năng nơron Hưng phấn của Nơron Sự dẫn truyền xung động qua synap Nơron là đơn vị cấu trúc, là đơn vị chức năng, vừa là đơn vị dinh dưỡng và là đơn vị bệnh lý của Hệ Thần Kinh. 1 2 3 2. SINH LÝ NƠRON
- 26. 2.2.2. Sự dẫntruyền xung động thần kinh b) Qua synap Bản chất: Sự dẫn truyền ở tuyệt đại đa số synap trong hệ TK trung ương là thông qua các chất truyền đạt thần kinh Chất truyền đạt thần kinh
- 27. Cấu trúc màngsau synap Receptor Protein cảm thụ Phần gắn với chất truyền đạt Phần protein vào bên trong nơ ron Kênh được hoạt hóa hóa học Enzym làm thay đổi chuyển hóa tế bào
- 28. Receptor là kênhđược hoạt hóa hóc học Điện thế hoạt động tới cúc tận cùng làm mở các kênh Calci ở màng → ion Calci vào trong tế bào Nồng độ ion calci cao → làm các bọc nhỏ gắn vào vị trí gắn và hòa màng với màng trước synap Chất truyền đạt trong bọc được giải phóng vào khe synap và khuếch tán
- 29. Khi receptor gắnvới chất truyền đạt trên kênh thì sẽ cho phép kênh đóng hoặc mở để thực hiện chức năng kích thích hoặc ức chế nơron sau Lúc này trên màng sau synap có nhũng kênh nhận chất dẫn truyền hóa học. Trên các kênh này có các receptor đặc hiệu chỉ gắn với chất dẫn truyền tương ứng. Receptor là kênh được hoạt hóa hóa học
- 30. Kênh natri mở +Cho natri vào tế bào + Gây khử cực và hưng phấn nơron + Chất truyền đạt làm kênh kali mở: chất truyền đạt kích thích + Lượng Kali đi ra ngoài tăng và lượng clo đi vào trong + Gây phân cực ở màng (trong âm hơn so với ngoài) nên nơron sau bị ức chế. + Chất truyền đạt làm hai kênh mở: chất truyền đạt ức chế
- 31. Receptor là enzymlàm thay đổi chuyển hóa tế bào ∙ Hoạt hóa chuyển hóa bộ máy của nơ ron • Hoạt hóa hệ gen • Làm tăng tổng hợp receptor • Hoạt hóa các protein kinase trong tế bào • Giảm tổng hợp receptor Hiệu ứng ∙ Tạo ra nhiều AMP vòng và chất xúc tác các phản ứng trong nơ ron
- 33. Hiện tượng mỏi synap Hiệntượng cộng kích thích sau synap Hiện tượng chậm synap 2 1 2.3.4. Các đặc điểm trong quá trình dẫn truyền xung động TK qua synap 1 3 2
- 34. Hiện tượng chậmsynap Nguyên nhân: Vì dẫn truyền xung động thần kinh qua synap phải đòi hỏi nhiều thời gian cho nhiều quá trình Đưa các bọc nhỏ xuống → màng của bọc phải hòa với màng của cúc tận cùng → chất truyền đạt được giải phóng và được khuếch tán đến màng sau synap. Chất truyền đạt tác động lên receptor → phức hợp chất truyền đạt – receptor làm thay đổi tính thấm của màng → làm mở các kênh ion…. Các bước này rất ngắn nhưng tạo thành cả một quá trình truyền xung động thần kinh Tốc độ dẫn truyền qua synap chậm hơn tốc độ dẫn truyền trên sợi trục
- 35. Hiện tượng mỏisynap Là hiện tượng tần số xung động ở màng sau synap sẽ giảm dần khi màng sau synap bị kích thích với tần số cao. Cạn chất truyền đạt dự trữ ở cúc tận cùng. Bất hoạt dần các receptor ở màng sau synap. Chậm tái hấp thu Ca++ vào màng sau synap làm mở kênh K+ gây hiệu ứng ức chế. Nguyên nhân: Có ý nghĩa bảo vệ cơ thể VD: Bảo vệ não bộ trong các cơn động kinh do sự hoạt động quá mức và không bình thường của tế bào thần kinh.
- 36. Hiện tượng cộngkích thích sau synap Một tế bào thần kinh đồng thời nhận hàng ngàn thông tin kích thích hoặc ức chế Được tổng hợp lại nhờ quá trình “cộng kích thích” Cộng kích thích theo thời gian Cúc tận cùng giải phóng chất truyền đạt thần kinh liên tiếp nhau và đủ nhanh thì điện thế sau synap sẽ là tổng đại số của các điện thế tác động lên nó theo thời gian.
- 37. Cộng kích thích trong khônggian * Cộng đồng thời các điện thế kích thích: nếu một cúc tận cùng giải phóng chất truyền đạt thần kinh thì chỉ đủ tạo ra điện thế kích thích sau synap là 0,5-1mV, trong khi cần 10-20mV mới đạt tới ngưỡng kích thích. Do vậy thường cần nhiều cúc tận cùng giải phóng chất truyền đạt cùng lúc và tác dụng của chúng là tác dụng cộng gộp. * Cộng đồng thời điện thế kích thích và điện thế ức chế: tác dụng của chúng sẽ triệt tiêu nhau một phần hay hoàn toàn tùy theo cường độ. Hiện tượng cộng kích thích sau synap
- 38. 2.3.5. Các yếutố ảnh hưởng Thiếu oxy Ngừng cung cấp oxy trong vài giây thì nơron sẽ ngừng hoạt động pH tối thuận là 7,35 – 7,4 + Nhiễm kiềm (pH >7.4): làm tăng hưng phấn nơron, tăng tốc độ dẫn truyền xung động + Nhiễm toan (pH<7,2): làm giảm hưng phấn nơron, giảm hoạt động nơ ron dẫn đến bệnh nhân quên, lẫn, hôn mê,… Với pH= 7,8-8 gây ra các cơn co giật do giảm ngưỡng kích thích Bênh nhân đái tháo đường do bị toan huyết nên sẽ bị chết do hôn mê Ứng dụng ghi EEG Gây nhiễm kiềm (tăng thải CO2) khi thở tăng cường, làm xuất hiện các sóng bệnh lý.
- 39. 2.3.5. Các yếutố ảnh hưởng Thuốc làm tăng tính hưng phấn - Làm giảm ngưỡng kích thích Thuốc làm tăng tính hưng phấn - Ức chế chất truyền đạt thần kinh gây ức chế Thuốc ức chế hệ thần kinh - Thuốc mê, thuốc tê Các thuốc - Cafein, theophylin, theobromin - Strychnin
- 40. Thuốc strychnin Điều trị Bệnhnhược cơ Điều trị
- 41. Thank You! Tổ 1– 16YC
Editor's Notes
- #24 Content Layouts