ตัวอักษรแบบของกระทรวงศึกษาธิการ
- 1. การคัดลายมือ เปนการฝกเขียนตัวอักษรไทยใหถูกตองตามหลักการเขียนคําไทย ซึ่งจะตอง คํา นึ งถึ ง ความถู กต อ งของตัว อั ก ษรไทย เขี ย นให อา นงา ย มีช อ งไฟ มี ว รรคตอน ตั ว อั ก ษรเสมอกั น วางพยัญชนะ สระ และวรรณยุกตใหถูกที่ ตัวสะกดการันตถูกตอง และลายมือสวยงาม การคัดลายมือ มีแบบการคัดหลายแบบ ดังนี้ ๑. ประเภทตัวเหลี่ยม มีลักษณะเดน คือ เสนตัวอักษรสวนใหญเปนเสนตรง ตัวอักษรแบบเหลี่ยม เชน ๑.๑ ตัวอักษรแบบอาลักษณ ของแผนกอาลักษณ กองประกาศิต สํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ใช เ ป น แบบตั ว อั ก ษรที่ ส วยงาม ใช ใ นงานเขี ย นเกี่ ย วกั บ พระมหากษั ต ริ ย การเขี ย นทางราชการ การเขียนกฎหมาย หรือใชเขียนเพื่อการเกียรติยศ หรือในเอกสารพิเศษตางๆ เชน ประกาศนียบัต ร ปริญญาบัตร เปนตน
- 2. ๑.๒ ตัวอักษรแบบพระยาผดุงวิทยาเสริม เปนตัวอักษรที่พระยาผดุงวิทยาเสริมเขียน ในแบบหัดอานหนังสือภาษาไทยภาคตน แบบฝกอาน ก ข ก กา และหนังสือหัดอานเบื้องตน
- 3. ๑.๓ ตัวอักษรแบบโรงเรียนทุงมหาเมฆ มีลักษณะตัวอักษรคลายแบบของพระยาผดุงวิทยาเสริม ซึ่งอาจารยสูริน สุพรรณรัตน อาจารยใหญทานแรกของโรงเรียน ไดนําลายมือของบิดา คือ อาจารยมงคล สุ พ รรณรั ต น เจ า ของและอาจารย ใ หญ โ รงเรี ย นสุ พ มาศพิ ท ยาคม (ตรอกวั ด ราชนั ด ดา จ.พระนคร) มาเปนตนแบบใหอาจารยพูนสุข นีลวัฒนานนท (ปุณยสวัสดิ์) จัดทําเปนแบบคัดลายมือของโรงเรียน ๑.๔ ตัวอักษรแบบโรงเรียนสายน้ําทิพย มีลักษณะตัวอักษรคลายแบบของพระยาผดุงวิทยาเสริม
- 4. ซึ่ ง คณะครู โ รงเรี ย นสายน้ํ า ทิ พ ย ไ ด นํ า แบบตั ว อั ก ษรของ อาจารย ม งคล สุ พ รรณรั ต น มาดั ด แปลง และทําเปนแบบฝกหัดคัดลายมือของโรงเรียน ๑.๕ ตัวอักษรแบบภาควิชาภาควิชาประถมศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย มีลักษณะคลายแบบของพระยาผดุงวิทยาเสริม เปนตัวอักษรที่ใชเปนแบบฝกคัดลายมือของนิสิตที่เรียน ครูทกคนเพื่อนําไปเปนแบบอยางสอนนักเรียนตอไป ุ
- 5. ๒. ประเภทตัวกลมหรือตัวมน มีลักษณะเดน คือ ลักษณะตัวอักษรมีเสนโคงประกอบอยู เชน ๒.๑ ตัวอักษรแบบกระทรวงศึกษาธิการ เปนแบบตัวอักษรที่กระทรวงธรรมการหรือกระทรวงศึกษาธิการ ในอดีตไดดัดแปลงรูปแบบตัวอักษรของ ขุนสัมฤทธิ์วรรณการเพื่อทําเปนแบบฝกหัดคัดลายมือสําหรับใช กับนักเรียนในโรงเรียนประถมศึกษาทั่วประเทศ
- 7. ๒.๓ ตัวอักษรแบบราชบัณฑิตยสถาน เปนแบบอักษรที่ราชบัณฑิตยสถานไดกําหนดขึ้น เพื่อเปน แนวทางในการสรางตัวอักษรไทยทั้งการเขียนและการพิมพ และใชเปนแบบในการเขียนอักษรไทย ที่เปนมาตรฐาน ลักษณะตัวอักษรเป นแบบที่มีหัว กลม ตัวกลม ความหนักเบาของเสนเสมอกันหมด ซึ่งทางราชบัณฑิตยสถาน เรียกวา ตัวแบบหลัก สวนรูปแบบตัวอักษรอื่นๆ ที่ใชกันทั่วไปและมีความ แตกตางกับตัวแบบหลักบางนั้น ถือวาถูกตองเชนเดียวกัน ราชบัณฑิตยสถาน เรียกวา ตัวแบบเลือก
- 8. ลักษณะของการคัดลายมือ การคัดลายมือมี ๓ ลักษณะ คือ ๑. การคัดลายมือตัวบรรจงเต็มบรรทัด นักเรียนชั้นประถมศึกษาปท่ี ๑ และ ๒ ควรฝกคัดลายมือ ตัวบรรจงเต็มบรรทัด เนื่องจากเปนชวงที่กลามเนื้อมือและการประสานระหวางตากับมือยังพัฒนาไมเต็มที่ ๒. การคัดลายมือตัวบรรจงครึ่งบรรทัด นักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ ๓ และ ๔ จะมีการประสาน ระหวางกลามเนื้อมือและตาเพิ่มมากขึ้น จึงควรฝกคัดลายมือตัวบรรจงครึ่งบรรทัด แตขณะเดียวกันก็ยัง ตองฝกคัดลายมือตัวบรรจงเต็มบรรทัดดวย
- 9. ๓. การคัดลายมือหวัดแกมบรรจง เปนการคัดลายมือแบบหวัดแตใหอานออก การเขียนลายมือ หวั ด แกมบรรจงเป น การเขี ย นที่ ใ ช ใ นชี วิ ต ประจํ า วั น ซึ่ ง ผู เ ขี ย นจะต อ งเขี ย นให อ า นง า ย มี ช อ งไฟ เวนวรรคตอนถูกตอง และเขียนดวยลายมือที่สวยงาม นักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ ๕ และ ๖ ควรหัด คัดลายมือลายมือหวัดแกมบรรจง โดยคัดใหรวดเร็ว สวยงาม ถูกตอง และนาอาน โดยมีการฝกคัดลายมือ ตัวบรรจงเต็มบรรทัดและครึ่งบรรทัดเปนครั้งคราว หลักการคัดลายมือ ๑. นั่งตัวตรง เขียนดวยมือขวา สวนมือซายวางบนกระดาษที่จะเขียนเพื่อมิใหกระดาษเลื่อนไปมา ขอศอกขวาวางบนโตะขณะที่เขียน สายตาหางจากกระดาษที่เขียนประมาณ ๑ ฟุต ๒. จับดินสอหรือปากกาใหถูก โดยดินสอหรือปากกาจะอยูที่นิ้วหัวแมมือกับนิ้วชี้และนิ้วกลาง สวนนิ้วนางกับนิ้วกอยงอไวในฝามือ ๓. การเขียนตัวอักษรใหเขียนใหถูกสวน ตัวอักษรตั้งตรง การเขียนพยัญชนะไทยทุกตัวตองเริ่ม เขียนหัวกอน ยกเสนตัว ก และ ธ ซึ่งไมมีหัว เวนชองไฟและวรรคตอนใหพองาม วางเครื่องหมายตางๆ ใหถูกตองตามตําแหนง ๔. การวางพยัญชนะ สระ และวรรณยุกต สระทุกตัวมีตําแหนงซึ่งสัมพันธกับพยัญชนะ เชน ๔.๑ สระที่อยูหนาพยัญชนะ ไดแก เ- แ- โ- ใ- ไ- ๔.๒ สระที่อยูหลังพยัญชนะ ไดแก -ะ -า ๔.๓ สระที่อยูเหนือพยัญชนะ ไดแก -ิ -ี -ึ -ื ๔.๔ ไมหันอากาศ ( - ) ไมไตคู ( - ) นิคหิต ( - ํ ) จะวางเหนือพยัญชนะตรงกลาง ๔.๕ สระที่อยูใตพยัญชนะ ไดแก -ุ -ู แนวการจัดการจัดการเรียนการสอน ๑. ใหนักเรียนฝกคัดลายมือทุกวัน ๒. ใหนักเรียนจัดทําสมุดคําตางๆ เชน คําศัพท คําขวัญ เพื่อฝกคัดลายมือ ๓. การแขงขันหรือประกวดคัดลายมือ แนวการวัดและประเมินผล การวั ด และประเมิ น ผล ครู อ าจให นั ก เรี ย นคั ด ข อ ความที่ กํ า หนดให ภ ายในเวลาที่ กํ า หนด โดยสัง เกตท าทางการคั ดของนั กเรี ยนว าถูกตองหรื อไม เช น ท าทางในการเขียน อาทิ การจั บดิ นสอ หรื อ ปากกา ระยะห า งระหว า งสายตากั บ สมุ ด จากนั้ น ตรวจผลงานโดยมี เ กณฑ ก ารให ค ะแนน เชน การเขียนตัวอักษรถูกตอง การวางวรรณยุกตถูกที่ ความเปนระเบียบเรียบรอย ความสะอาด เปนตน
- 10. โดยการประเมินผลการคัดลายมือ อาจใชวิธีการแบงผลงานการคัดลายมือเปนกลุมคุณภาพ ไดแก ดีมาก ดี พอใช ตองปรับปรุง เปนตน คําที่มักเขียนผิด