2. Αναφορικές δευτερεύουσες
• εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες
(ο οποίος, που, όποιος, ό,τι, όσος,
οσοσδήποτε, οποιοσδήποτε, οτιδήποτε) και
τα αναφορικά επιρρήματα (όπου, όπως,
όποτε, όσο, ως, καθώς, σαν, οπουδήποτε κ.ά.)
• εκφράζουν σχέση με μία πρόταση ή κάποιον
όρο της
• από συντακτική άποψη διακρίνονται σε
ονοματικές (ισοδυναμούν με ονόματα) και
επιρρηματικές (ισοδυναμούν με επιρρήματα)
4. Αναφορικές ονοματικές
επιθετικές
• εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες
ο οποίος, που
• συντακτικά λειτουργούν ως επιθετικοί προσδιορισμοί
άλλοτε περιέχουν κάποια πληροφορία που θεωρείται
απαραίτητη για τη διάκριση και την αναγνώριση της
λέξης που προσδιορίζουν (προσδιοριστικές) και δε
χωρίζονται με κόμμα
άλλοτε προσθέτουν απλώς μια επιπλέον πληροφορία
για τη λέξη που προσδιορίζουν (προσθετικές) και
χωρίζονται με κόμμα
5. Αναφορικές ονοματικές
ελεύθερες
• εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες
όποιος, όσος, ό,τι, οποιοσδήποτε, οσοσδήποτε,
οτιδήποτε
• συντακτικά συνήθως δεν είναι επιθετικοί
προσδιορισμοί αλλά αποτελούν όρο μιας άλλης
πρότασης και λειτουργούν ως :
υποκείμενα
αντικείμενα
ή κατηγορούμενα
και σπανιότερα ως ετερόπτωτοι προσδιορισμοί
6. Αναφορικές επιρρηματικές
• εισάγονται με τα αναφορικά επιρρήματα
όπου, όποτε, όπως, όσο, καθώς, ως, σαν,
οποτεδήποτε, οπουδήποτε, οσοδήποτε
• συντακτικά λειτουργούν ως επιρρηματικοί
προσδιορισμοί και δηλώνουν ποικίλες σχέσεις
(όπως χρόνο, τρόπο, τόπο, ποσό, εναντίωση,
παρομοίωση/σύγκριση)
• ορισμένες από αυτές δεν είναι ελεύθερες
αλλά προσδιοριστικές, προσδιορίζουν δηλαδή
άλλους επιρρηματικούς προσδιορισμούς
(συνήθως επιρρήματα ή προθετικά σύνολα).
7. Αναφορικές μεικτές
(επιρρηματικές)
Κάποιες αναφορικές προτάσεις (και ονοματικές
και επιρρηματικές) εκτός από σχέση
εκφράζουν και κάποια ακόμη από τις
επιρρηματικές σημασίες που δηλώνουν άλλες
δευτερεύουσες. Πρόκειται για τις μεικτές
αναφορικές :
αναφορικές τελικές,
αναφορικές αποτελεσματικές,
αναφορικές υποθετικές,
αναφορικές εναντιωματικές/παραχωρητικές,
αναφορικές αιτιολογικές.
8. Εξάσκηση
1. Να εντοπίσετε τις αναφορικές προτάσεις και να
τις διακρίνετε σε ονοματικές και επιρρηματικές :
Όποιος βιάζεται, σκοντάφτει.
Χάρηκε που είδε την Ελπίδα, που ήταν παιδική της φίλη.
Διακοπές θα πάμε όπου θέλεις.
Θα κάνω ό,τι μου πεις εσύ.
Η Κατερίνα προσπάθησε όσο μπορούσε.
Πανηγύριζαν σαν να είχαν νικήσει.
Διάβασε το βιβλίο όποιου συγγραφέα προτιμάς.
Έλαμπε από χαρά το πρόσωπό του, όπως ο ήλιος στα
χιονισμένα βουνά.
9. 2. Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες
λέξεις ή φράσεις με αναφορικές προτάσεις ή το
αντίστροφο.
Είδα τον Πέτρο, το συμμαθητή του αδελφού μου.
Δεν πρέπει να είμαστε αχάριστοι απέναντι στους
ευεργέτες μας.
Αναθεωρείται ο τρόπος σύνταξης της κατάστασης
επιβίβασης.
Θέλω να ευχαριστήσω όσους συνεργάστηκαν μαζί μου.
Όλοι όσοι έπαιξαν μαζί μου στην ομάδα βοήθησαν να
πάρουμε την πρώτη θέση στο πρωτάθλημα.
Το άρθρο είναι απαραίτητο σε όλους όσοι ενδιαφέρονται
να γνωρίσουν το εκπαιδευτικό μας σύστημα.
10. 3. Σε ποιες περιπτώσεις το “που” χρησιμοποιείται λανθασμένα;
Να διορθώσετε τα λάθη.
Πρόκειται για ασήμαντη λεπτομέρεια που κανείς δε δίνει σημασία.
Είναι το μόνο άτομο που μπορώ να συνεννοηθώ.
Τα μειονεκτήματα όπου παρουσιάζει η πρότασή σας θα φανούν αργότερα.
Η πόλη που κατάγομαι είναι μια από τις πιο τουριστικές πόλεις της χώρας.
Πέρασε ένας χρόνος που έφυγε η κόρη του στο εξωτερικό.
4. Να εντοπίσετε την επιπλέον επιρρηματική έννοια
που κρύβεται σε καθεμιά από τις παρακάτω αναφορικές προτάσεις
(σκοπό, προϋπόθεση, αιτία, αποτέλεσμα, παραχώρηση)
Όποιος θέλει ας με ακολουθήσει.
Χρειαζόμαστε έναν αποτελεσματικό προπονητή, που να κατευθύνει τους
παίκτες σωστά.
Δε βρήκε κανέναν που να την καταλαβαίνει.
Όσο κι αν με παρακαλάς, δε θα σου κάνω τη χάρη να φύγω.
Ο Γιώργος, που είχε καταλάβει το σχέδιό τους, δεν τους αποκάλυψε τίποτε.
