2. Μεγάλη ποικιλία χαρακτηρίζει
τα έθιμα που τηρούνται ακόμη
και σήμερα, την ημέρα των
Χριστουγέννων στην χώρα
μας.
Σας παρουσιάζουμε μερικά από
τα πιο όμορφα
χριστουγεννιάτικα έθιμα της
Ελλάδος:
3. Στην Κεντρική Ελλάδα τα μεσάνυχτα της παραμονής των
Χριστουγέννων γίνεται το "τάισμα" της βρύσης. Περίπου τα
χαράματα οι κοπέλες πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση και
παίρνουν το αμίλητο νερό, αφού αφήσουν προηγουμένως εκεί
βούτυρο, τυρί, ή ψημένο σιτάρι ή κλαδί ελιάς.
4. Στα Γρεβενά ανάβουν ένα μεγάλο κούτσουρο σε μια γωνιά από την
παραμονή των Χριστουγέννων και η φωτιά καίει συνέχεια μέχρι τα
Φώτα για να προστατεύει την οικογένεια από τα δαιμονικά.
5. Στα χωριά έξω από τη Μάνη, πλάθουν και ψήνουν τις τηγανίδες, τα μανιάτικα
λαλάγγια. Στο σοφρά ή σε κάποιο τραπέζι, η μητέρα και τα κορίτσια πλάθουν
το έτοιμο ζυμάρι σε χοντρό μακαρόνι και το διπλώνουν στα τέσσερα.
6. Σε χωριά της επαρχίας Αμαρίου, τη νύχτα της παραμονής των
Χριστουγέννων βάζουν λίγη κοινή ζύμη σ’ ένα πιάτο και κάποια στιγμή,
ενώ βεγγερίζουν (ξενυχτούσαν συζητώντας) περιμένοντας, η ζύμη
ανέβαινε και γινόταν προζύμι. Τότε, κατά την πίστη των ανθρώπων,
ήταν η ώρα που γεννάται ο Χριστός.
7. Στην Ήπειρο έχουν μια ωραία συνήθεια. Όταν γεννήθηκε ο Χριστός
και πήγαν, λέει, οι βοσκοί να προσκυνήσουν, ήτανε νύχτα σκοτεινή.
Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο
καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το
σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές και τριξίματα και κρότους.
Από τότε, στα χωριά της Άρτας και των Ιωαννίνων, όποιος πάει στο
σπίτι του γείτονα για να πει χρόνια πολλά, κρατάει ένα δεντρικό που
καίει τρίζοντας.
8. Στα χωριά της Μακεδονίας, ο νοικοκύρης ψάχνει στα χωράφια τις
παραμονές των γιορτών και διαλέγει το πιο όμορφο, γερό και χοντρό
ξύλο από πεύκο ή ελιά και το πάει σπίτι του με σκοπό να καίει
συνέχεια στο τζάκι από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Φώτα. Ο λαός
πιστεύει ότι καθώς καίγεται το Χριστόξυλο, ζεσταίνεται ο Χριστός στην
κρύα σπηλιά της Βηθλεέμ.
9. Την παραμονή των Χριστουγέννων σε πολλά μέρη της Ελλάδας
"παντρεύουν", τη φωτιά. Παίρνουν δηλαδή ένα ξύλο με θηλυκό
όνομα, π.χ. κερασιά και ένα με αρσενικό όνομα, συνήθως από
αγκαθωτά δέντρα. Τα αγκαθωτά δέντρα, κατά τη λαϊκή αντίληψη,
απομακρύνουν τα δαιμονικά όντα, όπως τους καλικάντζαρους.
10. Ενα από τα σημαντικότερα χριστουγεννιάτικα έθιμα της Θεσσαλίας είναι
το σφάξιμο του γουρουνιού. Η προετοιμασία για το σφάξιμο του
γουρουνιού γίνεται με εξαιρετική φροντίδα, ενώ ακολουθεί γλέντι μέχρι
τα ξημερώματα, για να επαναληφθεί η ίδια διαδικασία την επόμενη και
τη μεθεπόμενη μέρα. Τρεις-τέσσερις συγγενικές οικογένειες καθόριζαν
με τη σειρά ποια ημέρα θα έσφαζε το γουρούνι της.
11. Στα χωριά Πλατανιά και Σιταγροί του Νομού
Δράμας συναντάμε το έθιμο των Μωμόγερων,
το οποίο προέρχεται από του Πόντιους
πρόσφυγες. Η ονομασία του εθίμου έχει τις
ρίζες της στις λέξεις μίμος ή μώμος και γέρος
και συνδέεται με τις μιμητικές κινήσεις των
πρωταγωνιστών. Αυτοί, φορώντας τομάρια
άγριων ζώων ή ντυμένοι με στολές ανθρώπων
οπλισμένων με σπαθιά, έχουν τη μορφή
γεροντικών προσώπων. Οι Μωμόγεροι,
εμφανίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του
δωδεκαημέρου των εορτών, και προσδοκώντας
τύχη για τη νέα χρονιά, γυρίζουν σε παρέες
στους δρόμους των χωριών και τραγουδούν
ευχετικούς στίχους. Όταν δύο παρέες
συναντηθούν, κάνουν ψευτοπόλεμο μεταξύ
τους, ώσπου η μία ομάδα να νικήσει και η άλλη
να δηλώσει υποταγή. Παραλλαγές του ίδιου
εθίμου, συναντώνται σε χωριά της Κοζάνης και
της Καστοριάς, με την ονομασία Ραγκουτσάρια.
12. Το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς, οι κάτοικοι γεμάτοι χαρά
για τον ερχομό του νέου χρόνου, κατεβαίνουν στους δρόμους
κρατώντας μπουκάλια με κολόνιες και ραίνουν ο ένας τον άλλον
τραγουδώντας: "Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε
χρόνους πολλούς". Η τελευταία ευχή του χρόνου που
ανταλλάσσουν είναι: "Καλή Αποκοπή", δηλαδή με το καλό να
αποχωριστούμε τον παλιό χρόνο.
