ระบบประสาทนร..............................................
Download as PPT, PDF0 likes92 views
ระบบประสาทนร..............................................
- 2. ภาพแสดงเส้นใยประสาน งาน (coordinating fiber) ของพารามีเซียม พารามีเซียม (Paramecium เป็นพวกโปรติสต์ไม่มี เป็นพวกโปรติสต์ไม่มี เซลล์ประสาท แต่ที่ เซลล์ประสาท แต่ที่ โคนซีเลีย โคนซีเลีย มีเส้นใยประสานงาน มีเส้นใยประสานงาน (Co-Ordinating (Co-Ordinating Fiber) Fiber) ซึ่งเป็นเส้นใย ซึ่งเป็นเส้นใย ที่สามารถรับรู้และตอบ ที่สามารถรับรู้และตอบ สนองต่อสิ่งเร้าได้ สนองต่อสิ่งเร้าได้
- 4. ยูกลีนา (Euglena) เป็นพวกโปรติสต์ไม่มี เซลล์ประสาท แต่ที่ตัวมี Eyespot เป็นบริเวณรับ แสง ทำให้สามารถทราบ ความ- เข้มแสงและทิศทางของ แสงได้
- 5. ไฮดรา (Hydra) มีระบบประสาทแบบร่างแห (nerve net) ซึ่งเกิดจาก การเชื่อมโยงของเซลล์ประสาทแบบที่เซลล์ไม่ได้สัมผัสติดกัน แต่เมื่อ มีสิ่งเร้ามากระตุ้นจะเกิดกระแสประสาทเคลื่อนที่ไปตามเซลล์ประสาท ที่สานกันเป็นร่างแห จากจุดที่ถูกกระตุ้นและกระจายไปทั่วทั้งตัว ทำให้ไฮดราสามารถรับรู้และตอบสนองต่อสิ่งเร้าที่มากระตุ้นได้
- 6. แมงกะพรุน (Jelly fish) มีการรับรู้และการตอบสนองแต่ไม่มีการ ประสานงาน ระหว่างเซลล์ โดยจะตอบสนองต่อแรงกด และแรงสัมผัสได้
- 7. พลานาเรีย มีพัฒนาการของระบบประสาทมากขึ้น ตัวเซลล์ประสาท มีการรวมเป็นกลุ่มอยู่ทางด้านหัว เรียกว่า ปมประสาท (nerve ganglion) อาจเรียกว่า สมอง (brain) มีเส้น ประสาทใหญ่ (nerve cord) ขนานไปตามด้านข้างของ ลำตัวจากหัวจรดท้ายลักษณะแบบขั้นบันได (ladder type) เส้นประสาทดังกล่าวเชื่อมโยงติดกันด้วยเส้น ประสาทที่วนรอบตัวแบบวงแหวน (nerve ring)
- 8. ไส้เดือนดิน ระบบประสาทซับซ้อนมากขึ้นประกอบไปด้วยปมประสาท ระบบประสาทซับซ้อนมากขึ้นประกอบไปด้วยปมประสาท เหนือคอหอย เหนือคอหอย (supra-pharyngeal ganglion) (supra-pharyngeal ganglion) หรือสมอง นอกจากนี้ยังมีปมประสาทตามปล้องของลำตัว และ หรือสมอง นอกจากนี้ยังมีปมประสาทตามปล้องของลำตัว และ มีเส้นประสาทเชื่อมต่อปมประสาทที่มีอยู่ตามปล้อง มีเส้นประสาทเชื่อมต่อปมประสาทที่มีอยู่ตามปล้อง
- 9. ดาวทะเล ไม่มีสมอง ไม่มีปมประสาท มีระบบประสาทแบบ ไม่มีสมอง ไม่มีปมประสาท มีระบบประสาทแบบ วงแหวน วงแหวน (nerve ring) (nerve ring) อยู่รอบปากและมีเส้น อยู่รอบปากและมีเส้น ประสาทรัศมี ประสาทรัศมี (radial nerve) (radial nerve) แยกไปตามแขน แยกไปตามแขน
- 10. แมลง ระบบประสาทประกอบด้วยสมอง ระบบประสาทประกอบด้วยสมอง ( (ปมประสาทเหนือ ปมประสาทเหนือ หลอดอาหาร หลอดอาหาร) ) ซึ่งเชื่อมกับปมประสาทใต้หลอดอาหาร และ ซึ่งเชื่อมกับปมประสาทใต้หลอดอาหาร และ เชื่อมต่อ เชื่อมต่อ กับปมประสาททรวงอก ปมประสาทท้อง โดยใช้เส้นประสาท กับปมประสาททรวงอก ปมประสาทท้อง โดยใช้เส้นประสาท ด้านท้องช่วยเชื่อมต่อ ด้านท้องช่วยเชื่อมต่อ
- 11. ระบบประสาท (ความ หมาย) ระบบประสาทเป็นศูนย์กลางที่ควบคุมการ ระบบประสาทเป็นศูนย์กลางที่ควบคุมการ ทำงานของร่างกาย ในการแสดงปฏิกิริยาตอบ ทำงานของร่างกาย ในการแสดงปฏิกิริยาตอบ สนองต่อสิ่งเร้า โดยทำหน้าที่ประสานสัมพันธ์ สนองต่อสิ่งเร้า โดยทำหน้าที่ประสานสัมพันธ์ ระหว่างอวัยวะต่างๆควบคุมการทำงานของ ระหว่างอวัยวะต่างๆควบคุมการทำงานของ กล้ามเนื้อ การทำงานของต่อมและระบบต่าง ๆ กล้ามเนื้อ การทำงานของต่อมและระบบต่าง ๆ ในร่างกาย อีกทั้งเป็นศูนย์กลางของความรู้สึก ในร่างกาย อีกทั้งเป็นศูนย์กลางของความรู้สึก นึกคิด สติปัญญา การเรียนรู้ ความจำ ตลอด นึกคิด สติปัญญา การเรียนรู้ ความจำ ตลอด จนการปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อม จนการปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อม
- 12. การรับรู้และการตอบสนองของสัตว์ มีกระดูกสันหลัง ในคนและสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มีระบบประสาทพัฒนา ในคนและสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มีระบบประสาทพัฒนา มาก เซลล์ประสาทเกือบทั้งหมดรวมกันอยู่ที่หัว มี มาก เซลล์ประสาทเกือบทั้งหมดรวมกันอยู่ที่หัว มี ขนาดใหญ่ และเจริญมาก มีการพัฒนาไปเป็นสมอง ขนาดใหญ่ และเจริญมาก มีการพัฒนาไปเป็นสมอง ส่วนที่ทอดยาวตามลำตัวทางด้านหลัง เรียกว่า ส่วนที่ทอดยาวตามลำตัวทางด้านหลัง เรียกว่า ไขสันหลัง ไขสันหลัง (spinal cord) (spinal cord) สมอง และไขสันหลังทำ สมอง และไขสันหลังทำ หน้าที่ หน้าที่ เป็นศูนย์กลางของระบบประสาท โดยมีเส้นประสาท เป็นศูนย์กลางของระบบประสาท โดยมีเส้นประสาท แยกออกมาจากสมองและไขสันหลัง และมี แยกออกมาจากสมองและไขสันหลัง และมี dorsal dorsal hollow nerve cord hollow nerve cord มาแทนที่ มาแทนที่ ventral ventral nerve cord nerve cord และไม่มี และไม่มี segmental segmental ganglia ganglia ดังภาพที่ ดังภาพที่ 9.5 9.5
- 14. เซลล์ประสาท และ การทำงานของ เซลล์ประสาท เซลล์ประสาท ร่างกายของคนมีเซลล์ประสาท (nerve cell) หรือนิว รอน (neuron) จำนวนมาก ทำหน้าที่เกี่ยวกับการรับ รู้ และการตอบสนอง แต่ละเซลล์ อาจมีการเชื่อมโยง เกี่ยวพัน กับเซลล์ประสาทอื่นเป็นจำนวนมากก็ได้ ซึ่ง เป็นสิ่งที่แปลกที่เซลล์จำนวนมากสามารถทำงานเกี่ยว กับการรับส่งสัญญาณระหว่างสิ่งเร้าภายนอก กับ ภายในได้อย่างเป็นระบบ
- 16. เซลล์ประสาท (ต่อ) เซลล์ประสาท ประกอบด้วยส่วนที่สำคัญสองส่วน คือ เซลล์ประสาท ประกอบด้วยส่วนที่สำคัญสองส่วน คือ 1. ตัวเซลล์ (cell body) ซึ่งมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 4- 25 ไมโครเมตร ประกอบด้วย นิวเคลียสและไซโทพลาสซึม โดยมีของเหลวภายในเซลล์ที่เรียกว่า cytosol ที่มีเกลือ โพแทสเซียมละลายอยู่มาก และมีออร์แกเนลล์ที่สำคัญ ได้แก่ ไมโทคอนเดรีย เอนโดพลาสมิกเรติคิวลัม และกอลจิคอมเพลกซ์ จำนวนมาก นอกจากนี้ยังพบกลุ่มของไรโบโซมทีเรียกว่า Nissal body
- 17. เซลล์ประสาท (ต่อ) 2. ใยประสาท (nerve fiber) เป็นส่วนของเซลล์ที่ยื่นมาจาก เป็นส่วนของเซลล์ที่ยื่นมาจาก ตัวเซลล์ มี ตัวเซลล์ มี 2 2 แบบ คือ แบบ คือ 1) เดนไดรต์ (Dentrite) เป็นใยประสาทที่นำ ใยประสาทที่นำ กระแส กระแส- -ประสาทเข้าสู่ตัวเซลล์ ซึ่งเป็นส่วนของไซ ประสาทเข้าสู่ตัวเซลล์ ซึ่งเป็นส่วนของไซ โทพลาสซึมที่ยื่นออกจากตัวเซลล์ มีความยาวไม่ โทพลาสซึมที่ยื่นออกจากตัวเซลล์ มีความยาวไม่ มาก มีการแตกแขนงเล็ก ๆ จำนวนมาก พื้นผิวมี มาก มีการแตกแขนงเล็ก ๆ จำนวนมาก พื้นผิวมี ลักษณะขรุขระ ทำให้มีพื้นที่ผิวมากขึ้นด้วย ลักษณะขรุขระ ทำให้มีพื้นที่ผิวมากขึ้นด้วย นอกจากนี้ที่บริเวณเยื่อหุ้มเซลล์มีโปรตีนที่เป็นตัว นอกจากนี้ที่บริเวณเยื่อหุ้มเซลล์มีโปรตีนที่เป็นตัว รับสารสื่อประสาทฝังอยู่ รับสารสื่อประสาทฝังอยู่
- 18. เซลล์ประสาท (ต่อ) 2) แอกซอน (axon) เป็นใย ประสาทที่นำกระแสประสาทออกจากตัว เซลล์ ซึ่งเป็นส่วนที่ยื่นจากตัวเซลล์ ตรงจุด ที่ เรียกว่า axon hillock เพียงเส้นเดียว นั้น แอกซอนมีความยาวตั่งแต่ 0.1- มากกว่า 2 เมตร การที่มีความยาวมาก จึง อาจเรียกว่า เส้นประสาท (nerve fiber)
- 19. เซลล์ประสาท (ต่อ) ใยประสาทที่ยาว มักเป็นใยประสาทของแอกซอน จะถูกหุ้มด้วย เยื่อ ไมอีลิน(myelin sheath) ที่มีสารจำพวกลิพิดเป็นองค์ประกอบ เมื่อตรวจดูภาคตัดขวางด้วยกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน พบว่า เยื่อ ไมอีลิน ติดต่อกับเซลล์ชวันน์ (Schwann cell) ซึ่งเป็น เซลล์ค้ำจุนชนิดหนึ่ง แสดงว่าเยื่อไมอีลินเป็นส่วนหนึ่งของเยื่อหุ้ม เซลล์ชวันน์ ส่วนของแอกซอนตรงบริเวณรอยต่อระหว่างเซลล์ ชวันน์ แต่ละเซลล์เป็นบริเวณที่ไม่มีเยื่อไมอีลินหุ้ม เรียกว่า โนดออฟแรน เวียร์ (node of Ranvier)
- 21. เซลล์ประสาท (ต่อ) แสดงโครงสร้างของเซลล์ประสาท เยื่อไมอีลิน และเซลล์ชวันน์
- 22. ปลายประสาท ปลายประสาท (nerve ending (nerve ending หรือ หรือ presynaptic presynaptic terminals) terminals) เป็นบริเวณปลายสุดของแอกซอน เป็นบริเวณปลายสุดของแอกซอน ที่จะเชื่อมกับเซลล์อื่น ๆ ที่จะเชื่อมกับเซลล์อื่น ๆ ( (อาจเป็นเซลล์ อาจเป็นเซลล์ ประสาทหรือเซลล์อื่น ๆ ก็ได้ ประสาทหรือเซลล์อื่น ๆ ก็ได้) ) รอยต่อ รอยต่อ ระหว่างแอกซอนกับเซลล์อื่นๆ จะไม่แนบ ระหว่างแอกซอนกับเซลล์อื่นๆ จะไม่แนบ สนิท เรียกบริเวณนี้ว่า สนิท เรียกบริเวณนี้ว่า ไซแนปส์ (synapse) ช่องว่างระหว่างเซลล์เรียกว่า Synaptic cleft เซลล์ประสาท (ต่อ)
- 23. การเกิดไซแนปส์ระหว่างเซลล์ประสาทสามารถ เกิดได้ 3 แบบ คือ 1. Axodentric synapse เป็นไซแนปส์ที่เกิดขึ้นระหว่า งาแอกซอนกับเดนไดรท์ 2. Axosomatic synapse เป็นไซแนปส์ที่เกิดขึ้นระหว่าง แอกซอนกับตัวเซลล์ 3. Axoaxonic synapse เป็นไซแนปส์ที่เกิดขึ้นระหว่าง แอกซอนกับแอกซอน เซลล์ประสาท (ต่อ)
- 24. การแบ่งประเภทของเซลล์ประสาท 1. แบ่งตามรูปร่างโดยใช้จำนวนใยประสาทที่ยื่นออกจาก ตัวเซลล์ ได้ 3 ชนิด 1) เซลล์ประสาทขั้วเดียว (unipolar neuron) เป็นเซลล์ประสาท ที่มีใยประสาทแยกออกมาจากตัวเซลล์เพียง 1 เส้นใย ได้แก่ เซลล์รับความรู้สึกที่มีตัวเซลล์ อยู่ในปมประสาทรากบนของ ไขสันหลัง
- 25. การแบ่งประเภทของเซลล์ประสาท (ต่อ) 2) เซลล์ประสาทสองขั้ว (bipolar neuron) เป็นเซลล์ประสาท ชนิดมีใยประสาทออกมาจากตัวเซลล์ 2 เส้นใย เช่น เซลล์ ประสาทที่บริเวณเรตินา เซลล์รับกลิ่น และเซลล์รับเสียง
- 26. การแบ่งประเภทของเซลล์ประสาท (ต่อ) 3) เซลล์ประสาทหลายขั้ว (multipolar neuron) เป็นเซลล์ประสาท ที่มีเดนไดรต์แยกออกมาจากตัวเซลล์มากมาย และมีแอกซอน 1 เส้นใย เช่น เซลล์ประสาทประสานงาน และเซลล์ประสาทสั่งการ
- 28. การทำงานของเซลล์ประสาท ฮอดจ์กิน ฮอดจ์กิน ( (A.L. Hodgkin A.L. Hodgkin) ) และฮักซ์เลย์ และฮักซ์เลย์ ( (A.F. Huxley A.F. Huxley) ) ได้นำ ได้นำ ไมโครอิเล็กโทรด ไมโครอิเล็กโทรด ( (Microelectrode Microelectrode) ) ซึ่งมีลักษณะเป็น ซึ่งมีลักษณะเป็น หลอดแก้วยาวปลายเรียวต่อกับมาตรวัดความต่างศักย์ หลอดแก้วยาวปลายเรียวต่อกับมาตรวัดความต่างศักย์ ( (Oscilloscope Oscilloscope) ) จากนั้น จากนั้นเสียบปลายด้านหนึ่งของไมโครอิ
- 29. การทำงานของเซลล์ประสาท OUTSIDE OF CELL Na+ Na+ channel Na+ Na+ Na+ Na+ K+ K+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ K+ Plasma membrane Protein Na+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ Na+ - K+ pump Na+ Na+ K+ channel INSIDE OF CELL เซลล์ประสาทระยะพัก จะใช้พลังงานผลัก Na+ ไปข้างนอกและดึง K+ เข้ามาในเซลล์ ในอัตราส่วน 3 Na+ ต่อ 2 K+ เรียกกระบวนการนี้ว่า Sodium –
- 30. การทำงานของเซลล์ประสาท การทำงานของเซลล์ประสาท Figure 28.4 Resting state: voltage gated Na+ and K+ channels closed; resting potential is maintained. 1 2 3 4 A stimulus opens some Na+ channels; if threshold is reached, action potential is triggered. Additional Na+ channels open, K+ channels are closed; interior of cell becomes more positive. 5 The K+ channels close relatively slowly, causing a brief undershoot. Na+ channels close and inactivate. K+ channels open, and K+ rushes out; interior of cell more negative than outside. Neuron interior Action potential Threshold potential Resting potential 1 2 3 4 5 Na+ Na+ Na+ Na+ 1 Return to resting state. 1 Neuron interior K+ K+ ดงการเปลี่ยนแปลงศักย์ไฟฟ้าขณะที่เซลล์ประสาทถูกกระต
- 36. 1 2 3 Axon Action potential Axon segment Action potential Na+ Na+ K+ K+ Action potential Na+ K+ K+
- 37. การทำงานของเซลล์ประสาท การทำงานของเซลล์ประสาท สำหรับ Myelinated Axon เยื่อไมอีลินจะทำหน้าที่เป็น ฉนวน ทำให้เกิด Action Potential จะเกิดเฉพาะ บริเวณ Node of Ranvier ทำให้การเคลื่อนที่ของ กระแสประสาทเร็วกว่า การเคลื่อนที่ของกระแส- ประสาทแบบนี้เราเรียกว่า Saltatory Conduction นอกจากนี้เส้นผ่านศูนย์กลางของ Axon ก็มี ผลต่อการเคลื่อนที่ของกระแสประสาท โดย Axon ที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางใหญ่กว่า Action Potential จะ เคลื่อนที่ได้เร็วกว่า
- 38. การถ่ายทอดกระแสประสาทระหว่าง เซลล์ประสาท 1 Action potential arrives 2 Vesicle fuses with plasma membrane 3 Neurotransmitter is released into synaptic cleft Axon of sending neuron Vesicles SENDING NEURON Synaptic knob SYNAPSE SYNAPTIC CLEFT RECEIVING NEURON Ion channels Neurotransmitter molecules 4 Neuro- transmitter binds to receptor Receiving neuron 5 Ion channel opens Receptor Ions Neurotransmitter 6 Ion channel closes Neurotransmitter broken down and released การเคลื่อนที่ ของกระแส ประสาท ที่ ไม่มีเยื่อ ไมอีลินหุ้ม
- 39. การถ่ายทอดกระแสประสาทระหว่าง เซลล์ประสาท ยาระงับประสาทบางชนิด จะระงับการปล่อยสารสื่อประสาทจึง ทำให้รู้สึกสงบ ในขณะที่สารจำพวกนิโคติน คาเฟอีน หรือแอ มเฟตามีน จะไปกระตุ้น Axon ให้ปล่อยสารสื่อประสาท ทำให้ เกิดการตื่นตัว หัวใจเต้นเร็ว รวมถึงยาบางชนิดจะยับยั้งการทำงานของ เอนไซม์ที่ย่อยสลายสารสื่อประสาท จึงทำให้เซลล์ประสาทถูก กระตุ้นอยู่ตลอด ตัวอย่างสารสื่อประสาท เช่น Acetylcholine Epinephrine Norepineprine (NE) และ Endophrine