1. Α. ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ Α΄
Ο παθητικός αόριστος α΄σχηματίζεται από:
την αύξηση (στην οριστική) + το ρηματικό θέμα + το χρονικό πρόσφυμα -θη- (-θε-) + τις
καταλήξεις.
Ειδικότερα:
Ρήματα με
χαρακτήρα:
Σχηματίζονται:
αύξηση-θέμα-θη-ν
Παράδειγμα
φωνήεν διατηρούν τον χαρακτήρα του θέματος:
αύξηση-θέμα -θη-ν
Εξαιρούνται τα ρήματα:
ἀκούομαι, ἕλκομαι, κελεύομαι, σείομαι
ρ. λύομαι → ἐλύθην
ρ. ἱδρύομαι → ἱδρύθην
ρ. ἀκούομαι → ἠκούσθην
ρ. ἕλκομαι → εἱλκύσθην
ρ. κελεύομαι → ἐκελεύσθην
ρ. σείομαι → ἐσείσθην
ένρινο ή υγρό
(μ, ν, λ, ρ)
διατηρούν τον χαρακτήρα του θέματος:
αύξηση-θέμα -θη-ν
Εξαιρούνται τα ρήματα:
κρίνομαι, τείνομαι, τέμνομαι
ρ. ὀξύνομαι → ὠξύνθην
ρ. ἀγγέλλομαι → ἠγγέλθην
ρ. ἐγείρομαι → ἠγέρθην
ρ. κρίνομαι → ἐκρίθην
ρ.τείνομαι → ἐτάθην
ρ.τέμνομαι → ἐτμήθην
χειλικό (π, β,
φ), ή -πτ-
τρέπουν τον χαρακτήρα π, β, φ, πτ σε φ:
αύξηση-θέμα-φ-θη-ν
ρ. λείπομαι → ἐλείφθην
ρ. ἀμείβομαι → ἀμείφθην
ρ. μέμφομαι → ἐμέφθην
ρ. καλύπτομαι → ἐκαλύφθην
ουρανικό (κ, γ,
χ), -ττ- , -σσ-
τρέπουν τον χαρακτήρα κ, γ, χ, ττ, σσ σε
χ:
αύξηση-θέμα-χ-θη-ν
ρ. διδάσκομαι → ἐδιδάχθην
ρ. ἄγομαι → ἤχθην
ρ. ἄρχομαι → ἤρχθην
ρ. πράττομαι → ἐπράχθην
οδοντικό (τ, δ,
θ), ή -ζ-
τρέπουν τον χαρακτήρα τ, δ, θ, ζ σε σ:
αύξηση-θέμα-σ-θη-ν
ρ. πείθομαι → ἐπείσθην
ρ. ψεύδομαι → ἐψεύσθην
ρ. δικάζομαι → ἐδικάσθην
Παράδειγμα κλίσης: ρ. παιδεύομαι
Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική
ἐπαιδεύθην παιδευθῶ παιδευθείην -
2. ἐπαιδεύθης
ἐπαιδεύθη
ἐπαιδεύθημεν
ἐπαιδεύθητε
ἐπαιδεύθησαν
παιδευθῆς
παιδευθῇ
παιδευθῶμεν
παιδευθῆτε
παιδευθῶσι(ν)
παιδευθείης
παιδευθείη
παιδευθείημεν / -θεῖμεν
παιδευθείητε / -θεῖτε
παιδευθείησαν /-θεῖεν
παιδεύθητι
παιδευθήτω
-
παιδεύθητε
παιδευθέντων / -
θήτωσαν
Απαρέμφατο Μετοχή
παιδευθῆναι παιδευθεὶς
παιδευθεῖσα
παιδευθὲν
Παρατηρήσεις:
1.Το β΄ενικό πρόσωπο της προστακτικής του παθητικού αορίστου α΄ είναι προπαροξύτονο
και έχει κατάληξη –θητι: παιδεύθητι
2.Η υποτακτική του παθητικού αορίστου α΄ περισπάται: π.χ. παιδευθῶ, παιδευθῆτε
3.Στο γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής, το πρόσφυμα -θη- μπροστά από το -ντ-
της κατάληξης γίνεται -θε-: παιδευθέντων.
Β. ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ Β΄
Ορισμένα συμφωνόληκτα ρήματα σχηματίζουν παθητικό αόριστο β΄. Δηλαδή στον παθητικό
αόριστο διατηρούν το σύμφωνο του χαρακτήρα τους χωρίς την προσθήκη του -θ-.
π.χ.:
κόπτομαι → ἐκόπην (αντί ἐκόφθην), γράφομαι → ἐγράφην (αντί ἐγράφθην),
βλάπτομαι → ἐβλάβην (αντί ἐβλάφθην), φαίνομαι → ἐφάνην (αντί ἐφάνθην).
Παράδειγμα κλίσης παθητικού αορίστου β΄: ἐτράπην (ρ. τρέπομαι)
Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική
ἐτράπην
ἐτράπης
ἐτράπη
ἐτράπημεν
ἐτράπητε
ἐτράπησαν
τραπῶ
τραπῇς
τραπῇ
τραπῶμεν
τραπῆτε
τραπῶσι(ν)
τραπείην
τραπείης
τραπείη
τραπείημεν / τραπεῖμεν
τραπείητε / τραπεῖτε
τραπείησαν / τραπεῖεν
-
τράπηθι
τραπήτω
-
τράπητε
τραπέντων / τραπήτωσαν
Απαρέμφατο Μετοχή
τραπῆναι τραπεὶς
τραπεῖσα
3. τραπὲν
Παρατηρήσεις:
1.Ο παθητικός αόριστος β΄ κλίνεται ακριβώς όπως ο παθητικός αόριστος α΄, αλλά στο β΄
ενικό πρόσωπο της προστακτικής ο παθητικός αόριστος β΄ λήγει σε -θι.
π.χ.:
παθητικός αόριστος α΄ παθητικός αόριστος β΄
(ρ. λύομαι) ἐλύθην → λύθητι, (ρ. γράφομαι) ἐγράφην → γράφηθι
(ρ. πράττομαι) ἐπράχθην → πράχθητι (ρ. φαίνομαι) ἐφάνην → φάνηθι
(ρ. ἀπάγομαι) ἀπήχθην → ἀπάχθητι (ρ. ἀναστρέφομαι) ἀνεστράφην →
ἀναστράφηθι
2.Όσα ρήματα έχουν μονοσύλλαβο ρηματικό θέμα με φωνήεν -ε- τρέπουν στον παθητικό
αόριστο β΄ το-ε- σε -α-.
π.χ.:
τρέπομαι (θ. τρεπ-) → ἐτράπην,
κλέπτομαι (θ. κλεπ-) → ἐκλάπην.
Εξαιρούνται:
Τα σύνθετα του ρ. –λέγομαι.
π.χ.: ρ. συλλέγομαι → συνελέγην, ἐκλέγομαι → ἐξελέγην.
3.Όσα ρήματα έχουν μονοσύλλαβο ρηματικό θέμα με φωνήεν -η- τρέπουν στον παθητικό
αόριστο β΄ το-η- σε -α-.
π.χ.:
τήκω (θ. τηκ-) → ἐτάκην ,
ἐκπλήττω (θ. πληγ-) → ἐξεπλάγην.
Εξαιρείται:
Το ρήμα πλήττομαι όταν είναι απλό.
4. π.χ.:
πλήττομαι → ἐπλήγην,
αλλά σύνθετο: ἐκπλήττομαι → ἐξεπλάγην.
4.Στο γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής, το χρονικό πρόσφυμα -η- μπροστά από το -
ντ-τρέπεται σε -ε-.
π.χ.:
ρ. τρέπομαι → τραπέντων,
ρ. στρέφομαι → στραφέντων.
Γ. ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ Β΄
Πολλά ρήματα σχηματίζουν τον παθητικό μέλλοντα με το χρονικό πρόσφυμα -η-, αντί -θη-,
δηλαδή , χωρίς το σύμφωνο -θ-: π.χ. γραφ-ή-σομαι, κοπ-ή-σομαι. Ο παθητικός μέλλοντας που
σχηματίζεται μ’ αυτόν τον τρόπο λέγεται παθητικός μέλλοντας β΄
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΑ Β΄
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
κοπ-ή-σομαι κοπ-η-σοίμην κοπ-ή-σεσθαι
κοπ-ή-σῃ κοπ-ή-σοιο
κοπ-ή-σεται κοπ-ή-σοιτο ΜΕΤΟΧΗ
κοπ-η-σόμεθα κοπ-η-σοίμεθα κοπ-η-σόμενος
κοπ-ή-σεσθε κοπ-ή-σοισθε κοπ-η-σομένη
κοπ-ή-σονται κοπ-ή-σοιντο κοπ-η-σόμενον
Κατάλογος των συνηθέστερων ρημάτων με παθητικό αόριστο β΄
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ Β΄
ἀλλάττομαι ἠλλάγην
βλάπτομαι ἐβλάβην
γράφομαι ἐγράφην
