TEMELANALİZ
Temel analizin amacı,pay senedinin gerçek değerini bu yatırımı etkilediği düşünülen temel
etmenlerden yararlanarak bulmak ve bulunan bu değerle piyasa değerini karşılaştırarak yatırım
kararı almak ya da almamaktır.
İyi bir temel analiz yapabilmek için önce ekonomik, daha sonra sektör ve firma değerlendirilir.
Ekonomik analiz firmanın Pazar(sistematik) riskini değerlendirirken, sektör ve firma analizi daha
çok firma(sistematik olmayan) riskine yöneliktir. Halka açıklanan bilgilerden yararlanarak bir
firmanın gerçek değerinin araştırılmasıdır.
TEMELANALİZİN KAPSAMI
ØÜlkenin sosyo-ekonomik,siyasi, askeri, politik yapısı ve bu yapının ortaya koyduğu risk yapısı.
ØÜlkenin makro ekonomik verileri ve dinamikleri (GSMH, Üretim endeksleri, faiz hadleri, döviz
kurları, para arzı vs.)
ØMakro ekonomik yapı içinde sektörlerin durumu ve stratejik sektörler.
Øİlgilenilen şirketin bilanço, gelir tablosu ve fon akım tablosu gibi mali tablolarının tümünün
finansal açıdan incelenmesi ve değerlemesi.
6.
EKONOMİK ANALİZ
Yatırım analizlerininbaşlangıç noktası makro ekonomik analizdir.
Uluslararası finans kuruluşlarınca belirli dönemlerde açıklanan döviz kurları, işsizlik oranları, ticaret hacimleri,
ülkelerin kredi dereceleri, enflasyon, faiz oranları dikkatle incelenmesi gereken makro değişkenlerdir.
Göstergeler öncü, destekleyici (eşanlı) ve gecikmeli göstergeler olarak üç grupta sınıflandırılabilir.
Öncü Göstergeler: Ekonomik bir dönüşümün olacağı yönünde aylar önceden bazı işaretler veren göstergelerdir .
Öncü göstergelerden bazıları genel ekonomik faaliyetin en yüksek düzeye ulaşmasından, bazıları da genel
ekonomik faaliyetin en düşük düzeyine ulaşmasından bir süre önce en yüksek veya en düşük düzeye ulaşır .
Bazıları: menkul kıymet borsası endeksleri, yeni işyerlerinin açılması, sanayide işçi çıkarma oranları, işçilerin
ortalama haftalık çalışma saatleri, stoklardaki değişim.
Destekleyici Göstergeler: Ekonomiyle yaklaşık aynı zamanlarda en üst ya da en alt düzeylerine erişen
değişkenlerdir. Sanayi üretim endeksleri, sanayi işletmelerin satışları, tüketim ve faiz oranları örnek gösterilebilir.
Gecikmeli Göstergeler: Bu göstergeler ekonomik gelişmeler yaşandıktan sonra, ilan edilen ya da belirlenebilen
verilerdir. Örneğin; uzun süreli işsizlik, gecikme zamları ve tüketici fiyat endeksi,sanayi ve ticaretteki stoklar gibi.
7.
EKONOMİK ANALİZ:
Makroekonomik Göstergeler
GSMH:Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH), bir ülkede belirli bir dönemde üretilen mal ve
hizmetlerin toplam değerinin ifade etmektedir.
Yatırımlar ve İstihdam:Yatırımlar kamu ve özel yatırımlar olarak ikiye ayrılır.
Günümüz iktisat anlayışında kamu yatırımları genelde altyapı yatırımlarını kapsarken, özel
yatırımlar ise sanayinin gelişmesine yöneliktir. İstihdam ise işsizliğin asgari bir düzeye
azaltılmasını ifade eder.
Enflasyon: Enflasyon, fiyatlar genel seviyesinin artmasını ifade eder.
Bütçe Açığı: Bütçe açığı kısaca devletin harcamalarının, gelirlerinden yüksek olması durumunda
oluşur.
Dış Ticaret Dengesi: Dış ticaret açığı ithalatın ihracatı aşması durumunda oluşur. Ekonomik
değişmenin yönünün tahmin edilmesinde dış ticaret verilerinden yararlanılabilir.
8.
EKONOMİK ANALİZ:
Makroekonomik Göstergeler
FaizOranı: Faiz oranları şirketlerin değerlerini belirleyen en önemli değişkenlerden biridir.
Döviz Kuru ve Döviz Rezervleri: Döviz kuru bir ülkenin parasının yabancı paralar karşısındaki
değerini göstermektedir.
Dış Ticaret ve Ödemeler Dengesi
Parasal Göstergeler
Özelleştirme
Psikolojik Faktörler
Ülke Riski: Standard and Poors ve Moody’s gibi derecelendirme kuruluşlarının raporları, IMF ve
Dünya Bankası Türkiye Raporları.
Politik Risk: Seçim dönemleri, Hükümetlerin Gücü ve Kararlılığı, Politik ve Bürokratik Kadro.
İzlenmesi Gereken Diğer Ekonomik Göstergeler: Maliye Politikası, Para Politikası, İhracat ve
İthalat Rakamları, Turizm Gelirleri gibi.
9.
SEKTÖR ANALİZİ
Daha önceyapılan ekonomik analizde, faaliyet gösterilen ülkedeki ekonomik durumun hisse
senedi yatırımı için uygun olduğuna karar verildikten sonra sektör analizi aşamasına geçilir. Bu
yöntemde hangi sektörlerin ne kadar karlı olduğu, hangi sektörlerin önümüzdeki yıllarda büyüme
sağlayacağına dair öngörüler hesaplanır.
Aynı zamanda sektörün kuruluş ve tanınma, büyüme ve gelişme, olgunluk ve doyuma ulaşma
şeklinde sınıflandırılan yaşam döngüsü içerisinde hangi kısımda olduğunun belirlenmesi yararlı
olacaktır.
10.
SEKTÖR ANALİZİ:
SEKTÖR HAYATEĞRİLERİ
Sektörün hangi yaşam devresi içinde bulunduğu, o sektörde faaliyet gösteren işletmelerin
gelecekteki başarısı üzerinde tahmin yapmayı kolaylaştırmaktadır.
Bu analiz sırasında sektörün büyüme hızına,
• ürünlerin/hizmetlerin özelliklerine, arz-talep
• durumuna,
• kapasite kullanım oranlarına,
• yasal koşullara,
• tüketici zevklerine,
• özelleştirmeye,
• savaş tehdidine,
• dış ticaret uygulamalarına bakılarak karar alma aşamasının ikinci kısmı tamamlanmalıdır.
SEKTÖR ANALİZİ:
DİKKATE ALINACAKÖZELLİKLER
ØGeçmiş dönemlerdeki satış hasılatları ve karlar
ØSüreklilik
ØRekabet koşulları
Øİşgücü durumu
ØHükümet politikaları
ØO endüstride faaliyet gösteren şirketlerin hisse senetlerinin piyasa fiyatlarının endüstrinin
kazançlarına oranı
Bütün bu yapılacak değerlendirmeler sonucunda sektörün yatırıma uygun olup olmadığı belirlenir
ve sektör seçimi yapılır. Seçimi yapılan sektörde faaliyet gösteren işletmelerden hangisine yatırım
yapılacağına da firma analiziyle karar verilebilir
13.
İŞLETME ANALİZİ
İşletme analizininen bilinen şekli, işletmenin finansal tablolarının analiz edilmesidir. Tek başına
finansal tabloların analizi yeterli değildir, işletmenin performansına etki edebilecek her türlü
değişken incelenmelidir.
İşletme analizindeki esas amaç incelenen firmanın pay senedinin değerini belirlemek ve
performans tahmini yapmaktır . İşletme analizi yapılırken
1. Firmanın geçmişi ve bugünü ile ilgili bilgiler
2. Bulunduğu sektördeki yeri
3. Şirketin pazardaki durumu hakkında bilgilere gerek duyulmaktadır.
14.
İŞLETME ANALİZİ:
FİNANSALANALİZ
Firmanın bilanço,gelir tablosu, satışların maliyeti tablosu, fon akım tablosu, nakit akım tablosu,
kar dağıtım tablosu ve özkaynak değişim tablosu incelenmelidir.
Finansal Analiz genellikle şu yöntemlerle yapılır :
1. Yatay Analiz (Karşılaştırmalı Tablolar Analizi)
2. Trend Analizi (Eğilim Yüzdeleri Yöntemi Analizi)
3. Dikey Analiz (Yüzde Yöntemi ile Analizi)
4. Oran Analizi (Rasyo Analizi)
15.
İŞLETME ANALİZİ:
ORANLAR
1. LİKİDİTEORANLARI: İşletmenin kısa süreli borçlarını ödeyebilme gücünü ve çalışma
sermayesinin yeterli olup olmadığını saptayabilmek için kullanılır.
Cari Oran, Asit - Test Oranı, Nakit Oranı, Stok Bağımlılık Oranı
2. FİNANSAL YAPI ORANLARI: Öz sermaye ile borçlar arasındaki ilişkiyi inceler. Diğer
adı Borçlanma Oranları dır.
Kaldıraç Oranı, Finansman Oranı, Borç/Özsermaye Oranı, Maddî Duran Varlıklar/Özsermaye
Oranı, Faizin Kazanılma Sayısı, Otofinansman Oranı,
3. FAALİYET ORANLARI: İşletmenin satışları ile varlık grupları arasındaki ilişki incelenir.
Diğer adı etkinlik oranları dır. Verimlilik analizi olarak da bilinir.
Alacak Devir Hızı, Ortalama Tahsil Süresi, Stok Devir Hızı, Stok Değişim Süresi,
Özsermaye/Toplam Kaynak, Faaliyet Karı/Finansman Giderleri, Özsermaye Karlılığı
16.
FİRMAANALİZİ:
ORANLAR
4. KÂRLILIK ORANLARI:İşletmeninkârlılığının (rantabilitesinin) yeterli olup olmadığını
gösterir. Diğer adı Rantabilite Oranlarıdır.
Malî Rantabilite, Ekonomik Rantabilite, Hisse Başına Getiri, İş Hacmi Rantabilitesi, Dönen
Varlık Rantabilitesi
5. PİYASA TEMELLİ ORANLAR: İşletmenin piyasadaki performansını değerlendirmek
amacıyla kullanılır
Fiyat/Kazanç Oranı, Piyasa Fiyatı/Defter Değeri Oranı, Firma Değeri,