Topik 5-imbuhan-men-kan-dan-men-i

Topik 5-imbuhan-men-kan-dan-men-i

• 1.
  Cenderabahasa Bil.2 JPNPP IMBUHAN‘meN-...-kan’ DAN ‘meN-...-i’ Imbuhan apitan meN-, meN-...-kan dan meN-...-i akan membentuk kata kerja transitif yang memerlukan objek atau penyambut sebagai unsur predikatnya. 1. Kata Kerja apitan ‘meN-...-kan’ dan ‘meN-‘ meN-...-kan = 2 objek (objek tepat dan objek sipi) meN- = 1 objek dan frasa keterangan contoh: Pah Tijah membuatkan [Pak Mansor] [secawan kopi] objek tepat objek sipi Pah Tijah membuat [secawan kopi] untuk Pak Mansor. Objek tepat frasa keterangan Imbuhan meN-...-kan Imbuhan meN- Naseer mencarikan Pak Zul akar Tongkat Ali. Naseer mencari akar Tongkat Ali untuk Pak Zul Ibu memasakkan bapa bubur kacang. Ibu memasak bubur kacang untuk bapa. Nazimah menjahitkan Hanif sehelai baju. Nazimah menjahit sehelai baju untuk Hanif. Min membelikan Syarifah senashkah majalah. Min membeli senashkah majalah untuk Syarifah. Kekecualian: Terdapat kekecualian bagi rumus di atas bagi kata dasar beri dan ajar yang menerima imbuhan apitan meN-...-kan dan meN- Contoh: Kakak memberikan segelas air [kepada adik.] Objek frasa keterangan Kakak memberi adik [segelas air.] Objek tepat objek sipi Kakak mengajarkan Matematik kepada adik. Kakak mengajar adik Matematik. 2. Kata kerja meN-...- kan dan meN-...-i dari segi kedudukan objek tepat dan objek sipi. • Kedua-dua jenis imbuhan ini boleh digabungkan dengan kata dasar yang sama. • meN-...-kan akan diikuti oleh objek tidak bernyawa (benda) • imbuhan meN-...-i pula akan menerima 2 objek (objek tepat [objek bernyawa] dan objek sipi) Contoh: Baginda mengurniakan [hadiah] kepada pembesar istana itu. KKT Objek Frasa keterangan Baginda mengurniai [pembesar istana itu] [hadiah]. KKT objek tepat objek sipi
• 2.
  Cenderabahasa Bil.2 JPNPP ImbuhanmeN-...-kan Imbuhan meN-...-i Puan Zu menghidangkan ayam goreng kepada kami. Puan Zu menghidangi kami ayam goreng. Sultan Kedah menganugerahkan bintang kehormatan kepada Perdana Menteri. Sultan Kedah menganugerahi Perdana Menteri bintang kehormatan. Ketua kampung menghadiahkan basikal kepada murid miskin. Ketua kampung menghadiahi murid miskin sebuah basikal. 3. Kata kerja meN-...-kan dan meN-...-i dari sudut makna (semantik). Dari segi semantik iaitu makna, perkataan dasar yang bergabung dengan imbuhan meN-...- kan atau meN-...-i juga membawa pengertian makna yang tidak sama. Oleh itu, rumus-rumus yang diterangkan di atas tidak boleh digunakan untuk kata dasar yang tidak sama dari segi makna apabila bergabung dengan imbuhan meN-...-kan dan meN-...-i. Contoh perkataan-perkataan itu adalah seperti yang berikut ini. Kata dasar Imbuhan apitan: meN-...-kan dan meN-...-i turun menurunkan – menuruni masuk memasukkan – memasuki serta menyertakan – menyertai kahwin mengahwinkan – mengahwini jalan menjalankan – menjalani naik menaikkan - menaiki Contoh ayat: Pemandu teksi itu menurunkan penumpang di hadapan bangunan itu. (menyuruh penumpang turun) Bas yang sarat dengan penumpang itu menuruni jalan yang curam itu dengan lajunya. (turun melalui jalan yang curam). • Ibu memasukkan garam secukup rasa ke dalam gulai ayam itu. (membawa masuk garam, mengisi garam) Siti akan memasuki acara lumba lari 100 meter. (mengambil bahagian dalam acara lumba lari) • Bapa menyertakan wang tunai bersama-sama dengan surat itu. (mengirimkan wang tunai bersama-sama, mengembarkan wang tunai bersama-sama) Murid-murid itu akan menyertai acara larian maraton di Kuala Lumpur. (mengikut serta, mengikuti acara larian). • Pak Abu hendak mengahwinkan anak perempuannya dengan anak orang kaya itu. (menjadikan anaknya berkahwin) Pak Abu mengahwini janda muda itu setelah isterinya meninggal dunia. (berkahwin dengan janda muda) • Para doktor bertungkus lumus menjalankan pembedahan itu. (melaksanakan pembedahan) Pak Hassan telah selamat menjalani pembedahan jantung di Institut Jantung Negara. (mengalami atau melalui pembedahan jantung). • Ahli Pengakap itu menaikkan bendera Malaysia semasa perhimpunan sekolah. (menjadikan bendera naik)
• 3.
  Cenderabahasa Bil.2 JPNPP Beberapaorang murid berebut-rebut untuk menaiki bas yang penuh dengan penumpang itu. (naik bas)