ВИРТУАЛ ТЕХНОЛОГИЙН ТЭНХИМ, 
Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ 
Алгоритм ба програмчлал 
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ 
www.emust.edu.mn 
Лекц - 4
U.CS101- Алгоритм ба програмчлал 
Сэдэв: Алгоритмын нөхцөл шалгах үйлдлүүд, 
энгийн болон олон нөхцөлт үйлдлүүд, 
тэдгээрийн хэрэглээ 
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ 
www.emust.edu.mn
Агуулга: 
01 Алгоритмыг шалгах 
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ 
www.emust.edu.mn 
01 
02 
02 Алгоритмыг хүснэгтээр шалгах 
03 Алгоритмын шинжилгээ 
04 Шинжилгээний аргууд 
04 Алгоритмыг шинэчлэх
Судлах зүйл: 
Энэ хичээлээр алгоритмыг шалгах аргууд, тэдгээрийн 
хэрэглээ, алгоритмыг шинжлэх үе шатуудын, шинжилгээний 
аргуудын талаар товч ойлголттой болох юм. 
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
Алгоритмд хэмжигдхүүнүүдийг өөр хооронд ялгах, тэдгээр 
дээр хийх үйлдлийг бичихийн тулд үг үсгээр тэмдэглэдэг. 
Энэ тэмдэглэгээг хэмжигдхүүний нэр гэнэ. Нэр нь заавал 
үсгээр эхэлсэн байх ба дурын тооны үсэг, цифрээс тогтоно. 
Хэмжигдхүүний нэр нь уг хэмжигдхүүний утга хадгалагдаж 
байгаа санах ойн үүрийн хаягийг төлөөлнө. Алгоритмын 
явцад хэмжигдхүүний утга өөрчлөгдөхгүй байвал түүнийг 
тогтомол хэмжигдхүүн гэнэ. Эсрэг тохиолдолд хувьсагч гэнэ. 
Хэмжигдхүүнийг үйлдлийн тэмдгээр холбож илэрхийлэл 
үүсгэнэ. 
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
Үйлдлүүд 
1. Арифметик үйлдэл: Нэмэх (+), хасах (-), үржих (*), хуваах (/), 
бүхэл тоог бүхэл тоонд хуваахад гарах үлдэгдэл олох (mod) 
2. Логик үйлдэл: Зөвхөн үнэн эсвэл худал утга авдаг 
хэмжигдхүүнийг логик хэмжигдхүүн гэнэ. Логик хэмжигдхүүн 
дээр логик нэмэх (or), логик үржих (and), үгүйсгэл (not) 
үйлдлүүдийг хийдэг. Цаашид үнэн утгыг 1, худал утгыг 0 гэж 
тэмдэглье. 
x y x and y x or y not x 
1 1 1 1 0 
1 0 0 1 0 
0 1 0 1 1 
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
3. Жиших үйлдэл (>=, <=,<,>,≠,=) 
4. Функц хэрэглэх sin(x), cos(x), tg(x), ctg(x), |x|, ln(x), 푥, 
arctg(x), [x]-х тооны бүхэл хэсэг, {x}- х тооны бутархай 
хэсэг 
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
Алгоритм дараахь алхамуудаас тогтоно. Үүнд: 
1. Оруулах алхам: Хувьсагчдын анхны утгыг оруулж өгөх 
шаардлагатай байдаг. Жишээ нь: ax2+bx+c=0 тэгшитгэлийг 
бодохын тулд a,b,c хувьсагчдын утгуудыг оруулж өгнө. 
2. Утга олгох алхам: Тодорхой томьёогоор өгөгдсөн 
илэрхийллийн утгыг бодох, гарсан үр дүнг ямар нэг 
хувьсагчийн утга болгон хадгалах үйлдлийг утга олгох үйлдэл 
гэнэ. Хувьсагч = илэрхийлэл 
3. Гаргах алхам: Алгоритмын үр дүнг мэдээлэх шаардлагатай 
байдаг 
4. Нөхцөл шалгах алхам: Алгоритмд тодорхой нөхцөл шалгаж 
нөхцөл биелэх эсэхээс хамаарч ялгаатай замаар 
үргэлжлүүлэх шаардлага гардаг. 
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ

U.cs101 алгоритм программчлал-5

  • 1.
    ВИРТУАЛ ТЕХНОЛОГИЙН ТЭНХИМ, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ Алгоритм ба програмчлал Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ www.emust.edu.mn Лекц - 4
  • 2.
    U.CS101- Алгоритм бапрограмчлал Сэдэв: Алгоритмын нөхцөл шалгах үйлдлүүд, энгийн болон олон нөхцөлт үйлдлүүд, тэдгээрийн хэрэглээ Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ www.emust.edu.mn
  • 3.
    Агуулга: 01 Алгоритмыгшалгах Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ www.emust.edu.mn 01 02 02 Алгоритмыг хүснэгтээр шалгах 03 Алгоритмын шинжилгээ 04 Шинжилгээний аргууд 04 Алгоритмыг шинэчлэх
  • 4.
    Судлах зүйл: Энэхичээлээр алгоритмыг шалгах аргууд, тэдгээрийн хэрэглээ, алгоритмыг шинжлэх үе шатуудын, шинжилгээний аргуудын талаар товч ойлголттой болох юм. Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
  • 5.
    Алгоритмд хэмжигдхүүнүүдийг өөрхооронд ялгах, тэдгээр дээр хийх үйлдлийг бичихийн тулд үг үсгээр тэмдэглэдэг. Энэ тэмдэглэгээг хэмжигдхүүний нэр гэнэ. Нэр нь заавал үсгээр эхэлсэн байх ба дурын тооны үсэг, цифрээс тогтоно. Хэмжигдхүүний нэр нь уг хэмжигдхүүний утга хадгалагдаж байгаа санах ойн үүрийн хаягийг төлөөлнө. Алгоритмын явцад хэмжигдхүүний утга өөрчлөгдөхгүй байвал түүнийг тогтомол хэмжигдхүүн гэнэ. Эсрэг тохиолдолд хувьсагч гэнэ. Хэмжигдхүүнийг үйлдлийн тэмдгээр холбож илэрхийлэл үүсгэнэ. Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
  • 6.
    Үйлдлүүд 1. Арифметикүйлдэл: Нэмэх (+), хасах (-), үржих (*), хуваах (/), бүхэл тоог бүхэл тоонд хуваахад гарах үлдэгдэл олох (mod) 2. Логик үйлдэл: Зөвхөн үнэн эсвэл худал утга авдаг хэмжигдхүүнийг логик хэмжигдхүүн гэнэ. Логик хэмжигдхүүн дээр логик нэмэх (or), логик үржих (and), үгүйсгэл (not) үйлдлүүдийг хийдэг. Цаашид үнэн утгыг 1, худал утгыг 0 гэж тэмдэглье. x y x and y x or y not x 1 1 1 1 0 1 0 0 1 0 0 1 0 1 1 Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
  • 7.
    3. Жиших үйлдэл(>=, <=,<,>,≠,=) 4. Функц хэрэглэх sin(x), cos(x), tg(x), ctg(x), |x|, ln(x), 푥, arctg(x), [x]-х тооны бүхэл хэсэг, {x}- х тооны бутархай хэсэг Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
  • 8.
    Алгоритм дараахь алхамуудаастогтоно. Үүнд: 1. Оруулах алхам: Хувьсагчдын анхны утгыг оруулж өгөх шаардлагатай байдаг. Жишээ нь: ax2+bx+c=0 тэгшитгэлийг бодохын тулд a,b,c хувьсагчдын утгуудыг оруулж өгнө. 2. Утга олгох алхам: Тодорхой томьёогоор өгөгдсөн илэрхийллийн утгыг бодох, гарсан үр дүнг ямар нэг хувьсагчийн утга болгон хадгалах үйлдлийг утга олгох үйлдэл гэнэ. Хувьсагч = илэрхийлэл 3. Гаргах алхам: Алгоритмын үр дүнг мэдээлэх шаардлагатай байдаг 4. Нөхцөл шалгах алхам: Алгоритмд тодорхой нөхцөл шалгаж нөхцөл биелэх эсэхээс хамаарч ялгаатай замаар үргэлжлүүлэх шаардлага гардаг. Виртуал Технологийн Тэнхим, Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
  • 9.
    Виртуал Технологийн Тэнхим,Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
  • 10.
    Виртуал Технологийн Тэнхим,Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
  • 11.
    Виртуал Технологийн Тэнхим,Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
  • 12.
    Виртуал Технологийн Тэнхим,Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
  • 13.
    Виртуал Технологийн Тэнхим,Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ
  • 14.
    Виртуал Технологийн Тэнхим,Е-НЭЭЛТТЭЙ ИНСТИТУТ

Editor's Notes