Wika at panitikan

Wika at panitikan

• 1.
  Wika at Panitikan
• 2.
  Wika Ang wika aymasistemang balangkas ng sinasalitang tunog na isinaayos sa paraang arbitraryo. Ang mg atunog ay hinugisan/binigyan ng mga makabuluhang simbolo (letra) na pinagsama-sama upang makabuo ng mga salita na gamit sa pagpapahayag. Ayon kay Mangahis et.al (2015) ang wika ay may mahalagang papel na ginagampanan sa pakikipagtalastasan. Ito ang midyum na ginagamit sa maayos na paghatid at pagtanggap ng mensahe na susi sa pagkakaunawaan.
• 3.
  Kahalagahan ng Wika 1. Ito ang midyum sa pakikipagtalastasan o kuminikasyon  2. Ginagamit ito upang malinaw at epektibong maipahayag ang damdamin at kaisipan ng tao.  3. Sumasalamin ito sa kultura at panahong kanyang kinabibilangan.  4. Isa itong mabuting kasangkapan sa pagpapalaganap ng kaalaman.
• 4.
  Katangian ng wika Angwika ay isang masistemang balangkas dahil ito ay binubo ng mga makabuluhang tunog (ponema) na kapag pinagsama-sama’y sa makabuluhang sikwens ay makalilikha ng mga salita (morpema) na bumabagay sa iba pang mga salita (semantiks) upang makabuo ng mga pangungusap. Ang pangungusap ay may istraktyur (sintaks) na nagiging basehan sa pagpapakahulugan sa paggamit ng wika.
• 5.
  Antas ng Wika 1. Pormal at di-pormal- Ang di pormal na wika ay ang wikang ginagamit ng tao sa ka-edad samantalang pormal naman ang wikang ginagamit ng tao sa nakatataas o nakatatanda.  2. Lingua franca- wikang ginagamit ng karamihan sa isang bansa; sa Pilipinas ang Filipino ang lingua franca ng mga tao.  3. Kolokyal o lalawiganin- wikang ginagamit ng mga tao sa lalawigan.
• 6.
   4. Balbalo pangkalye- wikang ginagamit ng tao na halos likha-likha lamang at may kanya- kanyang kahulugan gaya ng wika ng mga tambay at lgbt community.  5. Edukasyon/Malamim- wikang ginagamit sa panitikan, sa mga paaralan at pamantasan, sa gobyerno, sa korte at iba pang okasyong propesyunal
• 7.
  Panitikan Ang salitang panitikanay nanggaling sa salitang “pang-titik-an” na kung saan ang unlaping “pang” ay ginagamit at hulaping “an”. At sa salitang “titik” naman ay nangangahulugang “literatura” (literature), na ang literatura ay galing sa Latin na litterana na nangangahulugang titik. Ang panitikan ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan, mga damdamin, mga karanasan, hangarin at diwa ng mga tao.
• 8.
  Dalawang Uri ngPanitikan  1. Patula- Ito ay nabubuo sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng maanyong salita sa mga taludtod na may sukat o bilang ng mga pantig at pagtutugma ng mga salita sa hulihan ng mga taludtod sa bawat saknong. Kabilang dito ang mga sumusunod: tulang liriko, tulang pasalaysay, tulang pangtanghalan, at patnigan.
• 9.
   2. Tuluyano Prosa- Ito ay nabubuo sa pamamagitan ng malayang pagsasama- sama ng mga salita sa mga pangungusap. Hindi limitado o pigil ang paggamit ng mga pangungusap ng may-akda. Kabilang dito ang mga sumusunod: maikling kwento, nobela, dula, alamat, pabula, talambuhay, sanaysay, balita, at editoryal.
• 10.
  Mga Teoryang Pampanitikan 1. Klasismo  2. Humanismo  3. Imahismo  4. Realismo  5. Kultural  6. Byograpikal  7. Historical  8.Markismo  9. Romantisismo  10. Dekonstraksyon  11. Eksestinsyalismo  12. Sosyalimo  13. Formalismo  14. Feminismo  15. Arkitayp