Download to read offline
Zelula amak-zuzenketak.ppt
- 1. ZELULA AMAK Unai Eginoeta Iñaki Alzu
- 2. Landuko diren puntuak: •Zer dira zeula amak eta bere funtzioak • Motak • Faseak • Ezaugarriak • Sailkapena • Erabilgarritasuna • Arazo etikoak • Donostiako zelula bankua
- 3. Zer dira? • Zelula-amakorganismo zelulanitz guztietan agertzen diren zelulak dira, guztiz ezberdindu edo espezializatuak. Mitosian bidez zatitzeko gaitasuna dute eta zelula espezifiko edo zelula ama berriak birsortzen dituzte. • Beste zelula mota batzuk sortzeko gaitasuna dute, zelula mota horiekin giza gorputzeko ehunak eratuz.
- 4. • Zelula-amak asimetrikokizatitzeko gaitasuna dute, bi zelula -umeren sorrera ahalbidetuz. • Batek ama zelularen ezaugarri berdinak (autoberritzea) • Besteak ingurumeneko baldintza egokiak izanez gero bereiztu egingo da. • Organismo heldu baten ehun guztiek izaten dute ama zelula kopuru bat , hauen berritze periodikoa ahalbidetzen dutenak edo behar denean birsortzea.
- 7. Motak • Zelula amatotipotenteak: hazi daitezkeen eta organismo oso bat eratu dezaketen zelula amak dira. • Zelula ama pluripotenteak: organismo oso bat eratu ezin duten arren, beste edozein zelula motak ekoiztu ditzaketenak. • Zelula ama multipotenteak: bakarrik bere ataleko zelula motak ekoiztu ditzaketenak • Zelula ama unipotenteak: bakarrik zelula mota bat ekoiztu dezaketenak
- 9. FASEAK • 1.-Zigotoko zelulabehin eta berriro zatitzen da gorputzaren zelula guztiak eman arte. • 2.-Une batean zelula horiek beren kopia identikoak egiteari utzi egiten diote eta zelula espezializatuak ematen hasten dira. • 3.-Zelula mota bakoitzak bere ezaugarriak ditu. Batzuk elkarrekin hazten dira; beste zelula batzuk isolamenduan. • 4.- Zelula-mota horiek talde espezializatuan, organoetan, egiten dute lan.
- 10. Sailkapena• Ama-zelula helduak: •Ehun helduetan dauden zelula somatikoak dira. • Multipotenteak dira, hartzen dituzten ehunetako zeluletan ezberdindu daitezkeelako. • Ehun helduetako zelulak berriztatzea da haien lana, organoak etengabe birsortzeko eta lesioak konpontzeko. • Hezur muineko eta zilbor-hesteko zelula ama helduak jada erabiltzen dira terapietan; leuzemia artatzeko, adibidez.
- 12. • Ama-zelula enbrionarioak: •Embrioiaren blastozisto (desberdintze prozesurik hasi ez duten enbrioi goiztiarra) fasearen barneko masa zelularra da. • Pluripotenteak. • Minbizia, diabetesa, bizkarrezur muineko lesioak, esklerosi anizkoitza eta beste hainbat gaitz sendatu eta artatzeko erabilgarriak. • Enbrioietatik hartzen dira; zehatzago blastozitoetatik.
- 14. • IPS Zelulak: –Zelula ama helduak birus bat erabiliz genetikoki modifikatu eta desberdintzean atzera eraman daitezke pluripotentzial bihurtu arte. – IPS zelulek eutsi egiten diote euren genoman zelula helduak zireneko oroimenaren zati bati, eta marka horiek bere horretan geratzen dira edozein ehunetako zelula bihurtzen direla ere. –Esperantza handiena: IPS zelulak gaitz degeneratiboei eta auto-immuneei aurre egiteko baliatzea.
- 15. • Enbrioien zelulaamak baino azkarrago zahartzen direla, heriotza zelularraren tasa altuagoa dela. Enbrioien zelulak etengabe bikoizteko eta zelula berriak ateratzeko daukaten gaitasun horren mailakoak ez direla. • Enbrio zelulak ez dira gaixoaren gorputzekoak, eta gerta daiteke hark ez onartzea. IPS zelulak oso lagungarri izan daitezke, ez agian gizakiak klonatzeko, akats askorekin aterako litzatekeelako,
- 17.
- 18. ARAZO ETIKOAK Alde batetik,kristauek enbrioia gizakia dela uste dute eta zientifikoek ez dute gizaki edo pertsona bezala hartzen, horregaitik batzuentzat enbrioiak erabiltzea txarra da eta besteentzat probetsuzkoa da.
- 19. DONOSTIAKO ZELULA BANKUA •Donostiako zelulabankuan, zelula amak hurrengo alderdietan erabiltzen dituzte: 1- Muskuluetan ( mesenquimales ) 2- Azaleako erreduretan ( epiteliales ) 3- Neuronak sortzeko ….. prozesuan daude
- 20.